Rekonstrukcja władz Rzeczypospolitej

4 września 1939 roku została podjęta decyzja o ewakuacji władz. Już w marcu 1939 roku, w obliczu
narastającego zagrożenia wojennego, polski rząd podjął decyzję o przygotowaniach do ewakuacji w
razie konieczności. Plan ten zakładał ewakuację kluczowych przedstawicieli rządu – prezydenta,
premiera, ministrów oraz innych ważnych osobistości politycznych.

Decyzję o ewakuacji 4 września podjął premier II RP Felicjan Składkowski. Urzędy centralne miały
zająć Lubelszczyznę, jednak ze względu na rozwój wydarzeń (Polska została zaatakowana także przez
Związek Radziecki), podjęto decyzję o Wołyniu. Władze zajęły m. in. Krzemieniec.

Już 6 września Leon Noel i Maurice Schambeck zaproponowali przeniesienie części władz RP do
któregoś z państw sojuszniczych (Francji), o czym został poinformowany także ambasador Anglii.

Planowano, aby oderwać się z frontu by zamknąć się w obrębie województw południowo –
wschodnich (Lwowskie, Tarnopolskie), oprzeć się o granicę rumuńską i tam doczekać ofensywy
francuskiej.

O przedmościach rumuńskich dyskutowano 12.09.1939 roku, omówiono też kwestie wycofania

wojska i władz do Rumunii. Wstępną decyzję o wyjściu z kraju podjęto dzień później. Niemcy
przewidzieli jednak ten ruch – ambasador niemiecki w Bukareszcie Wilhelm Fabricius zaczął wywierać
nacisk na rząd rumuński, aby uniemożliwił on przejście rządowi polskiemu przez granicę polsko-
rumuńską, czego skutkiem było ogłoszenie 13.09 neutralności Rumunów.

- Rumuni akcentowali swoją neutralność

- Polacy akcentowali szybki przejazd do państwa sojuszniczego --> Francji

17 września 1939 roku ZSRR rozpoczyna swoją agresję wobec Polski. W chwili jej rozpoczęcia
ambasador Wacław Grzybowski został wezwany w Moskwie do Ludowego Komisariatu Spraw
Zagranicznych, gdzie otrzymał od Ludowego Komisarza Spraw Zagranicznych notę dyplomatyczną, w
której ZSRR uzasadniał agresję na Polskę stwierdzeniem o zaprzestaniu istnienia państwa polskiego.

17 września Józef Beck podpisał umowę z Rumunami o przejście (jej treść nie jest do tej pory znana).
O godzinie 16tej wychodzi :

- Mościcki

- rząd Składkowskiego

- Marszałek Sejmu

- Marszałek Senatu

- dzień później także Edward Rydz-Śmigły

Rydz-Śmigły rozważał dwa rozwiązania :

1. Przelot do Warszawy

2. Wyjście na czołówki sowieckie i strzelanie jak zwykły żołnierz

Edward Rydz-Śmigły wiedział o porozumieniach polsko-francuskich i polsko-brytyjskich

18.09 – rząd rumuński, wbrew prawy międzynarodowemu, wykorzystuje pewne preteksty w celu
usprawiedliwienia internowania polskich władz – powstają zarzuty wobec prezydenta RP, że przekazał
on odezwę do narodu i Józef Beck przyjął ambasadorów innych państw po stronie rumuńskiej.

W Czerniowcach po stronie rumuńskiej podstawiono składy kolejowe :

- osobno Mościcki, osobno rząd Składkowskiego

Prezydent Ignacy Mościcki wydaje antydatowany akt 17.09, mocą którego nominuje na następcę
generała Bolesława Wieniawę – Długoszowskiego. Ten sam akt cofa akt z 1 września wystawiony na
Edwarda Rydza-Śmigłego.

Bolesław Wieniawa – Długoszowski był jednym z najbliższych współpracowników Józefa Piłsudskiego.

Pełnił funkcję Naczelnego Wodza do kwietnia 1940 roku, kiedy to ustąpił na rzecz generała
Władysława Sikorskiego.

Piotr Łukasiewicz – ambasador Rzeczypospolitej w Paryżu – notyfikuje Francji zmianę prezydenta RP.

Rząd francuski nie uznaje żadnego rządu, który stworzył prezydent Wieniawa – Długoszowski.

Aktem antydatowanym Ignacy Mościcki powołuje na swojego następcę tym razem Władysława
Raczkiewicza, który 30 września 1939 roku obejmuje kandydaturę.

Premierem nowego rządu (rządu na uchodźstwie) zostaje Władysław Sikorski, który także 30 września
obejmuje stanowisko Ministra Spraw Wojskowych, Sprawiedliwości i po czasie także Naczelnego
Wodza. Był on postrzegany jako polityk antysanacyjny, profrancuski.

2 września 1939 roku zbiera się Sejm i Senat, które uchwalają ustawę umożliwiającą czynną służbę
wojskową parlamentarzystom.

- uprawnienie do zwołania izb ustawodawczych w zmniejszonym składzie

Prezydent Raczkiewicz 1 listopada 1939 roku wydaje zarządzenie o rozwiązaniu izb ustawodawczych,
ponieważ izby nie zadośćuczyniły potrzebom państwa

3 grudnia 1939 roku Raczkiewicz wydaje rozporządzenie o przeprowadzeniu wyborów po 60 dniach

od zakończenia działań militarnych, odbyły się m. in. wybory nowej ordynacji wyborczej (poprzednia
była z 1936 roku)

9 grudnia 1939 roku Władysław Raczkiewicz we Francji wydaje dekret na powołanie Rady Narodowej
– jest to :

- organ doradczy w stosunku do prezydenta i rządu

-posiada kompetencje opiniodawcze – szczególnym dekretem funkcji opiniodawczej jest budżet

- może formułować postulaty polityczne, które rząd miał przedstawić na arenie międzynarodowej

- może wskazać władzom na wydanie dekretu bądź ustawy

- ordynacje wyborcze

Funkcjonowała w :
1. styczniu 1949 roku – jej przewodniczącym był Ignacy Jan Paderewski. W jej skład wchodziły osoby
ze Stronnictwa Narodowego, Polskiej Partii Socjalistycznej, Stronnictwa Pracy. W jej skład wchodziło
od 12 do 24 osób – w rzeczywistości więcej

2. luty 1942-1945 – po Paderewskim urząd objął Stanisław Grabski. Prezydent powołał w jej skład 31
osób.

3. rok 1949 – trzecią radę powołał prezydent RP na uchodźstwie August Zalewski. 15 grudnia 1953
roku jej nazwa została zmieniona na Radę Rzeczypospolitej Polskiej