Professional Documents
Culture Documents
Filipino
Ikalawang Markahan
Modyul 4
Panitikang Bisaya: Salamin ng
Mayamang Kultura, Tradisyon, at
Kaugalian ng Kabisayaan
-0-
Panimula
Ang modyul na ito ay naglalaman ng epiko mula sa Lambunao, Iloilo (ang kabisera ng
Kanlurang Visayas) na pinamagatang Labaw Donggon. Bahagi rin ng modyul na ito ang
pagtalakay sa mga salitang iba-iba ang digri o antas ng kahulugan (pagkiklino) na
makatutulong upang masuri ang pagkakaiba ng mga salita batay sa tindi ng kahulugang
ipinapahayag.
Subukin
Panuto: Basahin at unawain ang mga katanungan. Isulat ang titik ng tamang sagot
sa isang buong papel. Huwag kalimutan ang paglagay ng pangalan,
taon/seksyon, petsa at bilang ng modyul. Sundin ang pormat sa ibaba.
1. Ano ang taglay na katangian ng ilang tauhan sa isang epiko na ikinaiiba nito sa
iba pang akdang pampanitikan?
A. nagtataglay ng kapangyarihan C. naglalakbay sa malayong lugar
B. naiibang pagkilos at pagsasalita D. nakikipaglaban hanggang sa mamatay
3. Katulad ng ibang akdang pampanitikan, nagpasalin-salin ang mga epiko ng iba’t ibang lugar
mula sa kanilang ninuno hanggang sa kasalukuyang henerasyon. Alin sa sumusunod ang
dahilan kung bakit dapat ipagpatuloy ang pagbabahagi ng mga akdang pampanitikan
katulad ng epiko?
A. May mga pakikipaglabang nagaganap.
B. Nagpapakita ng kultura ng lugar na pinagmulan nito.
C. Malaman kung sino ang itinuturing na mga bayani noon.
D. Magkaroon ng pagkakataon na mabasa rin ng kabataan ang epiko noon sa kasalukuyan.
1
4. Alin sa mga katangian ng tauhan ng epiko ang dapat tularan ng isang kabataang
tulad mo?
A. pagiging malakas sa pakikipaglaban
B. pagkakaroon ng kapangyarihang di kapani-paniwala
C. paggamit ng dahas upang makuha ang gusto o naisin
D. pagkakaroon ng tiwala sa sarili sa pagharap sa mga pagsubok
Para sa bilang 8 - 10
Panuto: Tukuyin ang tamang pagkakasunod - sunod ng mga salita batay sa tindi o antas ng
pagpapakahulugan. Magsimula sa pinakamababang antas hanggang sa
pinakamatindi.
2
Aralin Labaw Donggon
1 (Epiko mula sa Lambunao Iloilo)
Alamin
Sa pagtatapos ng araling ito, ikaw ay inaasahang:
Balikan/Pagganyak
Panuto: Isulat sa kahon ang isang mahalagang tao sa iyong buhay na maituturing mong
bayani. Ilahad kung anong kabayanihan ang kanyang nagawa na siyang lubos
mong ipinasasalamat o ipinagmamalaki.
_________________________________________
_________________________________________
_________________________________________
_________________________________________
_________________________________________
_________________________________________
________________________________________
Matapos mong maipakilala ang isang taong nagpakita ng kabayanihan sa iyo, ngayon
naman ay ating alamin ang kabayanihang ipapakita ng mga tauhang inilalahad sa Epikong
pinamagatang Labaw Donggon.
3
Tuklasin
Basahin at unawain ang epiko mula sa Lambunao, Iloilo upang mapatunayan mo na ang mga
pangyayari dito ay maaaring maglarawan ng aspetong pangkultura tulad ng kaugalian,
kalagayang panlipunan, paniniwala o prinsipyo ng mga tagaVisayas.
LABAW DONGGON
(Epiko ng Lambunao, Iloilo)
Si Labaw Donggon ay isa sa tatlong anak nina Diwata Abyang Alunsina at Buyung
Paubari. Kagila-gilalas ang katauhan ni Labaw sapagkat kaagad siyang lumaki pagkasilang
pa lamang niya. Isang matalinong bata, malakas, at natuto kaagad magsalita.
Minsan ay nagpaalam siya sa kaniyang ina upang hanapin ang isang babaeng
nagngangalang Anggoy Ginbitinan.
Tumagal ng maraming taon ang paglalaban sapagkat kapuwa sila may taglay na
pambihirang lakas. Inilublob ni Labaw si Buyong sa tubig at ito’y tumagal ng pitong taon sa
ilalim ng tubig. Hinampas ni Labaw si Buyong ng matitigas na puno ngunit nalasog lamang
ang mga ito. Hinawakan ni Labaw si Buyong sa mga paa at inikot-ikot ngunit buhay pa rin ito.
Napagod si Labaw at siya naman ay itinali ni Buyong na parang baboy. Siya ay nanatiling
nakatali sa ilalim ng bahay nina Buyong.
4
tumulong din sa paghahanap sa kaniya. Natagpuan nila si Labaw na hindi na makarinig at
hindi na magamit ang pag-iisip. Pinaliguan ni Abyang Ginbitinan at Anggoy Doronoon si
Labaw, binihisan at pinakain. Inalagaan nila ito nang mabuti. Samantala si Buyung
Humadapnon at Buyung Dumalapdap ay ikinasal kina Burigadang Pada Sinaklang Bulawan
at Lubaylubyok Hanginon Mahuyukhuyukon. Ang dalawang babae ay ang magagandang
kapatid ni Nagmalitong Yawa.
Nang malaman ni Labaw Donggon ang kasal sinabi nito sa dalawang asawa na nais
niyang mapakasalan si Nagmalitong Yawa Sinagmaling Diwata. “Gusto kong magkaroon ng
isa pang anak na lalaki!” sabi ni Labaw Donggon.
TALASALITAAN:
Kagila-gilalas - kamangha - mangha
Napasang-ayon - napapayag
Nalasog - nadurog
Nagapi - nadaig
Baboy - ramo - mabangis na uri ng baboy
Suriin / Talakayin
Alam mo ba na….
5
Ang banghay ay ang bahaging tumutukoy sa pangyayari. Maingat na inilalahad
ang magkakasunod na pangyayari. Ang mga bahagi ng banghay ay simula, gitna at wakas.
Sa proseso ng paglalahad ng mga pangyayari ay pumapasok din ang ibang elemento tulad
ng tunggalian, suliranin, kasukdulan at kakalasan.
Isaisip
Isagawa
Pamagat ng Epiko
Labaw Donggon
_________________________________________________________________
______________________ ____________________
______________________ ____________________
______________________ ____________________
______________________ ____________________
______________________ ____________________
Pagyamanin/Karagdagang Gawain
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
7
Aralin Mga Salitang iba-iba ang Digri o Antas
2 ng Kahulugan (Pagkiklino)
ALAMIN
Sa pagtatapos ng araling ito, ikaw ay inaasahang:
Balikan/Pagganyak
Nais kong ibahagi mo ang iyong naramdaman habang binabasa ang epikong
Labaw Donggon. Piliin ang angkop na emojis na nasa ibaba at ipaliwanag ang
dahilan bakit ito ang iyong napili. Isulat ang titik at pagpapaliwag sa sagutang
papel.
A.
B. C. D.
E.
F. G. H.
I.
J. K. L.
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
8
Suriin / Talakayin
Halimbawa:
poot
suklam
galit
inis
tampo
pikon
ISAISIP
9
ISAGAWA
Panuto: Isaayos ang mga sumusunod na salita ayon sa digri o antas ng kahulugan
(pagkiklino). Ilagay sa pinakamababang kahon ang salitang may
pinakamababang antas sa kahulugan at sa pinakaitaas naman ang may
pinakamatinding pagpapakahulugan.
10
PAGYAMANIN/KARAGDAGANG GAWAIN
Panuto: Gamitin sa isang makabuluhang pangungusap ang bawat salita. Isulat sa kahon
ang sagot.
1. Kapighatian
2. Galak
3. Nakipagtuos
4. Makitil
5. Lumisan
11
TAYAHIN
Panuto: Basahin at unawain ang mga katanungan. Isulat ang titik ng tamang sagot
sa isang buong papel. Huwag kalimutan ang paglagay ng pangalan,
taon/seksyon, petsa at bilang ng modyul. Sundin ang pormat sa ibaba.
3. Ano ang taglay na katangian ng ilang tauhan sa isang epiko na ikinaiiba nito sa
iba pang akdang pampanitikan?
A. nagtataglay ng kapangyarihan C. naiibang pagkilos at pagsasalita
B. naglalakbay sa malayong lugar D. nakikipaglaban hanggang sa mamatay
4. Alin sa mga katangian ng tauhan ng epiko ang dapat tularan ng isang kabataang
tulad mo?
A. pagiging malakas sa pakikipaglaban
B. pagkakaroon ng kapangyarihang di kapani-paniwala
C. paggamit ng dahas upang makuha ang gusto o naisin
D. pagkakaroon ng tiwala sa sarili sa pagharap sa mga pagsubok
12
7. Alin sa sumusunod ang katangian ni Labaw Donggon ang hindi kapani-paniwala at hindi
nangyayari sa tunay na buhay?
A. Hindi natatakot lumaban para sa pag-ibig
B. Pagkasilang pa lamang ay agad na itong tumayo at nagsalita.
C. Matapang na naglalakbay sa malayong lugar kahit wala ang ina.
D. Madaling magkagusto ng babae at laging may pagnanais na pakasalan ito
8. Katulad ng ibang akdang pampanitikan, nagpasalin-salin ang mga epiko ng iba’t ibang
lugar mula sa kanilang ninuno hanggang sa kasalukuyang henerasyon. Alin sa sumusunod
ang dahilan kung bakit dapat ipagpatuloy ang pagbabahagi ng mga akdang pampanitikan
katulad ng epiko?
A. May mga pakikipaglabang nagaganap.
B. Nagpapakita ng kultura ng lugar na pinagmulan nito.
C. Malaman kung sino ang itinuturing na mga bayani noon.
D. Magkaroon ng pagkakataon na mabasa rin ng kabataan ang epiko noon sa kasalukuyan.
10. Ano ang tawag sa pagsasaayos ng kahulugan ng salita ayon sa intensidad o tindi
ng kahulugang nais ipahiwatig?
Para sa bilang 11 - 15
Panuto: Tukuyin ang tamang pagkakasunod - sunod ng mga salita batay sa tindi o antas ng
pagpapakahulugan. Magsimula sa pinakamababang antas hanggang sa
pinakamatindi.
13
14
Aralin 1- Isagawa
1. Pangunahing Tauhan
• Matapang at hindi
sumusuko
• Babaero o madaling
Aralin 2- Isagawa magkagusto ng babae
• Matalino at malakas
1. Kalumbayan Katulong na Tauhan
Kapighatian • May paninindigan
Kalungkutan • Hindi namamatay
2. Saya
• Malakas at palaban
Tuwa
2. Sapagkat nais niyang agawin
Galak
si Nagmalitong Yawa na
3. Hagulhol
asawa ni Buyong.
Hikbi
3. Labaw Donggon – kasisilang
Iyak
pa lamang ay agad na lumaki
4. Halakhak
at nakapaglalakbay sa
Tawa
malayong lugar.
Ngiti
Buyong – hindi namamatay
5. Mautak
sa labanan maliban lamang
Marunong
kung may papatay ng isang
Matalino
baboy-ramo.
4. Katapangan para sa pag-
ibig.
Susi sa Pagwawasto
• https://brainly.ph/question/924050
vector-17194545
• https://www.vectorstock.com/royalty-free-vector/super-hero-woman-cartoon-character-
donggon-epikong-bisaya_936.html
• https://www.kapitbisig.com/philippines/tagalog-version-of-epics-mga-epiko-labaw-
• https://blog.mailup.com/2018/05/emoji-email/
Mga Larawang ginamit:
▪ Supplemental Filipino High School Grade 7 Quarter 2
▪ Baybayin 7: Paglalayag sa Wika at Panitikan
Pinagbatayan:
Sanggunian: