Konrad Pieńkowski 112729

Recenzja książki Zbigniewa Wójcika pt. „Jan Kazimierz Waza”

W ostatnim czasie miałem przyjemność przeczytać książkę autorstwa pana Zbigniewa

Wójcika pt. „Jan Kazimierz Waza”. Książka ta wydała mi się dosyć ciekawa i godna polecenia,
aby mógł ją przeczytać każdy, kto się interesuje historią Polski. Pozwala ona poznać nie tylko
historię jednego z królów elekcyjnych, ale też jego rodziny, początkach rodu Wazów w Szwecji
czy też na tronie Polskim, gdzie pierwszym przedstawicielem był ojciec Jana Kazimierza tj.
Zygmunt III Waza, a matką Katarzyna Habsburżanka. Książka napisana jest przyjemnym stylem
i prostym językiem, co nie wątpliwie sprawia, że tę książkę przyjemnie się czyta.
Cała książka składa się z dziesięciu rozdziałów, a każdy z nich jest poświęcony
konkretnemu etapowi historii z życia Jana Kazimierza. Na samym końcu możemy przeczytać
bilans i oceny Jana Kazimierza. W pierwszym rozdziale, jak pisałem na wstępnie poznajemy
historię dynastii Wazów, rodzeństwo Jana Kazimierza oraz problemy, z jakimi na tronie polskim
musiał mierzyć się jego ojciec Zygmunt III. Kolejny, drugi rozdział z kolei, skupia się na
dzieciństwie młodego królewicza oraz czasach młodzieńczych, a także na takich aspektach jak
bycie sojusznikiem Habsburgów, byciem w niewoli u kardynała Richelie we Francji, pobytem za
granicą oraz powrocie do Polsk. Niezwykle ciekawym rozdziałem jest trzeci, który opisuje
elekcję Jana Kazimierza na króla Polski oraz Powstanie Chmielnickiego, ślub króla z Ludwiką
Marią oraz to, jak wyglądały pierwsze miesiące jego panowania. Cały czwarty rozdział jest
poświęcony powstaniu na Ukrainie, bitwach, jakie miały miejsce i sprawom wewnętrznym
Polski, a także Sejmie z 1652 i liberum veto, które się tam pojawia. Pojawia się także
problematyka konfliktu z Moskwą oraz zawarcia polsko-tatarskiego sojuszu. Kolejnym
ciekawym rozdziałem jest piąty poświęcony „potopowi” szwedzkiemu, w którym to czytelnik
może zagłębić się w konflikt polsko-szwedzki – poznać losy króla co wówczas czynił, gdzie
przebywał, co robił oraz po części jak wyglądał schyłek wojny północnej i pokój oliwski. W
szóstym rozdziale czytelnik może zapoznać się, jak król chciał reformować państwo, jak
wyglądały pierwsze projekty, które miały zreformować kraj i opisy sejmów z lat 1661-1662,
gdzie reformy nie przeszły. Dowiemy się także w tym rozdziale o konfederacjach wojskowych,
jakie miały miejsca w latach 1659-1663. Kolejny rozdział poświęcony jest walkom ze
wschodem, gdzie autor opisuje, jak wyglądała Ukraina po unii hadziackiej, o wznowieniu wojny
z Moskwą i wyglądzie walk o Ukrainę. Poznamy też również przebieg wyprawy Jana Kazimierza
na Zadnieprze i podział Ukrainy. W ostatnich stronach tego rozdziału czytelnik dowie się, jak
wyglądał traktat andruszowski i jakie miał znaczenie oraz przebieg kampanii podhajeckiej z
1667 roku. Ósmy rozdział dostarcza nam informacji o wojnie domowej i klęsce obozu
reformatorskiego. Dowiadujemy się o konflikcie Jerzego Lubomirskiego z dworem, jego buncie
i sądzie nad nim, co doprowadza do rokoszu w latach 1664-65. Dochodzi do bitwy pod
Mątwami i końca wojny domowej oraz przegranej wojnie o naprawę Rzeczpospolitej. Jest to
też jeden z rozdziałów, któremu warto poświeć uwagę. Przedostatni rozdział dostarcza nam
informacji o dworach królewskich, gdzie przeważała moda francuska. Oba dwory ze sobą
konkurowały. Rozdział ten opisuje nam role Ludwiki Marii oraz ludzi, którzy byli związani z
oboma dworami. Poznamy też sytuację finansową oraz jak wyglądał mecenas królewski.
Niewątpliwie ciekawym wątkiem w tym rozdziale są romanse królewskie. Ostatni rozdział
skupia się na abdykacji i emigracji Jana Kazimierza. Na początku rozdziału dowiadujemy się o
śmierciach: Lubomirskiego i żony króla. Pojawia się nowy plan mariażu Jana Kazimierza oraz
jego plan abdykacji i opinii szlacheckiej na jego plan porzucenia tronu. Poznajemy losy sejmu
nadzwyczajnego z 1668 roku oraz sejmu abdykacyjnego z 1668 roku. Ostatnie strony rozdziału
opowiadają o takich aspektach jak: Umowy z Bourbonami (sumy neapolitańskie), testamencie
i śmierci oraz trzech pogrzebach Jana Kazimierza. Ostaniem aspektem książki jest bilans, w
którym czytelnik ma okazje zapoznać się z współczesnymi zwolennikami i przeciwnikami króla,
opiniami kilku historyków np. Plebański czy Szajnocha.
Bez wątpliwości książkę tą mogę polecić każdemu, kto interesuje się historią Polski, a
szczególnie okresem nowożytnym i takimi wydarzeniami jak Powstanie Chmielnickiego czy
potop szwedzki.