Historia klasa 6 dział III

1. Uczeń potrafi określić z jakiej dynastii pochodził Zygmunt III.

Z dynastii Wazów.

2. Uczeń jest w stanie określić jakie były przyczyny wybuchu wojen polsko-szwedzkich w 1 poł. XVII wieku.
- panowanie nad Morzem Bałtyckim,
- osłabienie Polski (przed “potopem szwedzkim”),
- konflikt protestancko-katolicki,
- na tronie szwedzkim chcieli zasiąść Wazowie
- chęć zagarnięcia przez Szwecję terenów pod uprawę,

3. Uczeń zna rok, polskich dowódców oraz kto zwyciężył w bitwach pod: Kircholmem, Kłuszynem, Cecorą, Oliwą,
Warką, drugą bitwą pod Chocimiem i Wiedniem.
Żółkiewski:
1610- Kłuszyn(Rosja+Szwecja)
1620-Cecora (Turcja) przegrana
Chodkiewicz:
1605- Kircholm (Szwecja)
1621- Chocim (Turcja)
Sobieski:
1673- Chocim (Turcja)
12.09.1683- Wiedeń (Turcja)

1627- Bitwa pod Oliwą (Szwecja)

4.Uczeń potrafi określić co to była husaria oraz nazwać charakterystyczne elementy jej wyglądu.
Husaria- była najcięższą formacją konną; zmasowaną szarżą rozbijała siły wroga. Husaria słynęła z
przymocowanych do różnych części zbroi lub siodła skrzydeł. Szyszak czyli hełm. Skóra tygrysia, kopia z proporcem,
zbroja, koncerz.

5. Uczeń potrafi określić dlaczego doszło do wybuchu Powstania Chmielnickiego, w jakich latach trwało to
powstanie, jakie tereny objęło swym zasięgiem oraz jakie były jego skutki.
1648–1657
- nienawiść Bohdana Chmielnickiego do podstarościego Czehrynia który zagarnął jego majątek i zabił
jego syna.
- spory na tle narodowościowym- magnaci traktowali ludność kozacką jako ludność drugiej kategorii i
chcieli z nich zrobić chłopów pańszczyźnianych
- różnice religijne
- dążenie Kozaków do zwiększenia rejestru
- zła sytuacja społeczno-ekonomiczna Kozaków

Kozacy opanowali niemal całą Ukrainę i dotarli pod Lublin i Zamość

Skutki:
- zmniejszenie i zubożenie ludności ukraińskiej
- podzielenie Ukrainy między Polskę a Rosję
- wzrost znaczenia Rosji i Turcji
- osłabienie Polski
- utrata ziem wschodnich

6.Uczeń jest w stanie wyjaśnić dlaczego wojnę polsko-szwedzką z 1655-1660 nazywamy Potopem.
Wojnę tą nazwano potopem ponieważ Szwedzi zajęli i zniszczyli kraj z taką szybkością jak żywioł.

7. Uczeń jest w stanie wymienić jakie były negatywne konsekwencje wojen toczonych przez Rzeczpospolitą w
XVII wieku.
- Totalne ekonomiczne zniszczenie RP
- Turcja zajęła południową część terenu dzisiejszej Ukrainy.

1
 - Kryzys polityczny Rzeczpospolitej
- Osłabienie RP na arenie międzynarodowej
- Utrata lenna pruskiego
- Utrata inflant i wschodnich województw.
- Duży spadek liczby ludności.
- Kryzys gospodarczy w rolnictwie i handlu
- Wzrost znaczenia Magnaterii

8. Uczeń potrafi dopasować ważne wojny i bitwy do panowania polskich królów z XVII wieku.
Zygmunt III Waza(1587-1632)
1605-1619- Wojna z Moskwą
1610- bitwa pod Kłuszynem
1605- bitwa pod Kircholmem
1621- bitwa pod Chocimiem
1627- bitwa pod Oliwą
1620- bitwa pod Cecorą
1620-1621- wojna z Turcją
Władysław IV Waza(1632–1648)
1632-1634-wojna polsko-rosyjska o Smoleńsk

Jan II Kazimierz Waza(1648-1668)

1654- 1667- wojna polsko-rosyjska

9. Uczeń potrafi określić na czym polegała monarchia absolutna i w jakim kraju wprowadzono ją w życie, oraz
który król stał się jej symbolem.
Monarchia absolutna- polegała na skupieniu najwyższej władzy wykonawczej, ustawodawczej i sądowniczej w
rękach króla. Została wprowadzona w życie we Francji w XVII wieku. Jej symbolem stał się Ludwik XIV.

10. Uczeń potrafi określić ile w XVII wieku było w Anglii rewolucji i dlaczego jedną z nich nazywano Chwalebną
rewolucją?

Były 2 rewolucje (1 obalenie monarchii i powstanie republiki z Cromwellem na czele państwa, 2 obalenie króla
Jakuba II)

“Chwalebna” rewolucja- 1688 rok

- obalono rządy Jakuba II, ale nie zabito go.
- “Habeas corpus Act”- bez wyroku sądu nie wolno więzić.
- zaczęto tworzyć Monarchię Parlamentarną: król głową państwa, ale rządzi Parlament.

11. Uczeń zna dokonania i rolę Oliviera Cromwella w czasie angielskiej wojny domowej oraz po jej zakończeniu.

- W czasie jego rządów Anglii udało się ostatecznie podporządkować sobie Irlandię.
- Obalił rządy Parlamentu
- doprowadził do ścięcia Karola I w następnym roku oraz ogłosił Anglię republiką.
- zlikwidował izbę lordów
- władza ustawodawcza trafiła do izby gmin
- zmniejszył liczbę posłów(stąd nazwa parlament kadłubowy)
- 1653 przyjął tytuł Lorda Protektora Anglii (został formalnym dyktatorem Angielskim)
- Całkowicie rozwiązał parlament
- Zapoczątkował budowę kolonialnego i handlowego imperium poprzez uchwalenie aktu nawigacyjnego
(tylko brytyjskie statki mogły dostarczać towary do Wielkiej Brytanii) w 1651 roku.