Pierwiastki Kwadratowe I Szescienne

Pierwiastki kwadratowe i sześcienne
Materiał zawiera filmy, ćwiczenia interaktywne.
Filmy: pierwiastek stopnia drugiego, pierwiastek stopnia trzeciego, przykłady liczb

niewymiernych.
Ćwiczenia: obliczanie wartości pierwiastków dokładnych i przybliżonych, rozpoznawanie

liczb niewymiernych, obliczanie długości krawędzi sześcianu, boków kwadratu o danym
polu., obliczanie wartości wyrażeń zawierających pierwiastki.
Pierwiastki kwadratowe i sześcienne
Z tego materiału dowiesz się:
co to jest pierwiastek kwadratowy,

co to jest pierwiastek sześcienny,
co to jest liczba podpierwiastkowa,
jak obliczać pierwiastki z niektórych liczb.
Zacznijmy od przypomnienia definicji potęgowania i obliczenia kwadratów (drugich potęg)

niektórych liczb.
Definicja: Potęga liczby a
Potęgą liczby a o wykładniku naturalnym n nazywamy iloczyn n czynników, z których

każdy jest równy liczbie a.
n
a = a ⋅ a ⋅… ⋅ a


n
Ćwiczenie 1 輸
Uzupełnij równości, przeciągając w luki odpowiednie liczby lub kliknij w lukę i wybierz
odpowiedź z listy rozwijalnej.
12 =
02 =
2
(−11) =
42 =
2
(0, 5) =
2
(−7) =
−14 12 0,5 −49 2 14 0,025 32 −1 8 49 −2 −121
121 64 5 1 −22 22 0,25 16 0

Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 2 輸
Uzupełnij zapisy takimi liczbami niedodatnimi, aby ich kwadraty miały podaną wartość.
Przeciągnij w luki odpowiednie liczby lub kliknij w lukę i wybierz odpowiedź z listy rozwijalnej.
Liczba 16 jest kwadratem liczby .
Liczba 0,25 jest kwadratem liczby .

−11 −4 11 5 0,5 7 −8 −1 0 −7 −0,05 8 −5
−0,5 0,05 1 −2 2 4
Pierwiastki kwadratowe i sześcienne liczb - zadanie silnikowe

Zapamiętaj!
Szukanie liczby nieujemnej na podstawie danego jej kwadratu nazywa się obliczaniem
pierwiastka kwadratowego z danej liczby nieujemnej.
Definicja: Pierwiastek kwadratowy
Pierwiastkiem kwadratowym z liczby nieujemnej a nazywamy taką liczbę nieujemną b,

której kwadrat jest równy liczbie a. Pierwiastek ten oznaczamy symbolem √a.
Pierwiastek kwadratowy nazywany jest również pierwiastkiem stopnia drugiego.
Mówimy, że liczba a w wyrażeniu √a to liczba podpierwiastkowa.
Jeśli a ≥ 0 ib ≥ 0, to √a = b, wtedy i tylko wtedy, gdy b 2

= a.
Film dostępny pod adresem /preview/resource/RGxExVCs33Au2
Pierwiastki kwadratowe i szescienne liczb
Animacja przedstawia w jaki sposób obliczamy pierwiastek kwadratowy z danej liczby.
Przykład 1
Obliczymy pierwiastki podanych liczb.
√16 = 4, bo 42 = 16
√0,25 = 0,5, bo 0,52 = 0,25
√1 = 1, bo 12 = 1
√49 = 7, bo 72 = 49
√121 = 11, bo 112 = 121
√0 = 0, bo 02 = 0
√36 = 6, bo 62 = 36
√81 = 9, bo 92 = 81
√ 4
9
= 2
3
2
, bo ( 32 ) = 4
9
2
√1,69 = 1,3, bo (1,3) = 1,69
2
√1 169 = √ 25
16 =
5
4 = 1 14 , bo (1 14 ) = 1 16
9
Pierwiastków kwadratowych z liczb ujemnych nie określamy, ponieważ nie znamy takich
liczb, które podniesione do kwadratu mają wartość ujemną.
Przykład 2
Film dostępny pod adresem /preview/resource/R9pkScxwMMlOS

Własności pierwiastków na przykładzie
Animacja przedstawia w jaki sposób obliczyć wartości pewnych wyrażeń zawierających

drugie potęgi i pierwiastki kwadratowe.
Zapamiętaj!
Dla dowolnej liczby nieujemnej a zachodzą równości:
2
(√a) = a, √a2 = a, √a ⋅ √a = a.
Na przykład:
√57 ⋅ √57 = 57
2
(√129) = 129
2
(√129) = 129
√6982 = 698
Przykład 3
Film dostępny pod adresem /preview/resource/RCWFiRNv1HvAd

Własności pierwiastków na przykładzie
Animacja przedstawia w jaki sposób obliczyć wartości pewnych wyrażeń zawierających

trzecie potęgi i pierwiastki sześcienne.
Zapamiętaj!
Dla dowolnej liczby a zachodzą równości:
3
(√a) a, √ a a, √ a ⋅ √ a ⋅ √ a = a .
3
3 3 3 3 3
= =
Na przykład:
3 3 3
√ 74 ⋅ √ 74 ⋅ √ 74 = 74
(√127)
3
= 127
√6,435
3 3
= 6,435.
Ćwiczenie 3 輸
23 =
3
(−1) =
3
(− 13 ) =
43 =
3
(−5) =
103 =
1
1 − 27 1000 −125 −1 100 12 30 125 −15 −8 −3
3 3 1
− 27 6 8 64 32 3 −6 16 27 27

Zapamiętaj!
Szukanie liczby na podstawie danego jej sześcianu nazywa się obliczaniem pierwiastka
sześciennego z danej liczby.
Definicja: Pierwiastek sześcienny
Pierwiastkiem sześciennym z liczby a nazywamy taką liczbę b, której sześcian jest

równy liczbie a. Pierwiastek ten oznaczamy symbolem √3
a.
Pierwiastek sześcienny nazywany jest również pierwiastkiem stopnia trzeciego.
3
√ a= b wtedy i tylko wtedy, gdy b3 = a.
Film dostępny pod adresem /preview/resource/RjZ2rzQyP5QC3
Pierwiastki kwadratowe i szescienne liczb
Animacja przedstawia w jaki sposób obliczamy pierwiastek sześcienny z danej liczby.
Przykład 4
64 = 4, bo 43 = 64
3
√
√ 3 1
− 27 =− 1
3
3
, bo (− 31 ) = − 27
1
3
−1 = −1, bo (−1) = −1
3
√
√ 8 = 2, bo 23 = 8
3
√ 1000 = 10, bo 103 = 1000

3
3
√ −125 = −5, bo (−5) = −125
3
√ 3
− 1
8
=− 1
2
3
, bo (− 21 ) = − 81
27 = 3, bo 33 = 27
3
√
√ 3 64
125
= 4
5
3
, bo ( 45 ) = 64
125
3
√
3
−0,008 = −0,2, bo (−0,2) = −0,008
√ 3
− 1000
343
= − 10
7
, bo (− 10
7
) = − 1000
343
3
Ważne!
Dla dowolnej liczby a zachodzi równość √

3
−a = −√
3
a.
Na przykład
−125 = −5, −√125 = −5,

3
√
3
czyli
−125 = −√125 = −5.

3
√
3
Przykład 5
Nie zawsze jest możliwe podanie takiej liczby, której druga lub trzecia potęga jest równa
liczbie podpierwiastkowej. Zastanówmy się, ile jest równy √5. Zgodnie z pojęciem
pierwiastka kwadratowego, jest to taka liczba nieujemna, której kwadrat jest równy 5.
Szukaną liczbą nie jest 2, ponieważ 22 = 4 < 5, ani 3, ponieważ 32 = 9 > 5.
Zatem √5 jest większy od 2 i mniejszy od 3.
Spróbujmy dokładniej przybliżyć wartość √5 poprzez wyznaczanie kolejnych cyfr

rozwinięcia dziesiętnego tej liczby. Obliczmy kwadraty liczb od 2,1 do 2,9.
2
(2,1) = 4,41
2
(2,2) = 4,84
2
(2,3) = 5,29
2
(2,4) = 5,76
2
(2,5) = 6,25
2
(2,6) = 6,76
2
(2,7) = 7,29
2
(2,8) = 7,84
2
(2,9) = 8,41.
2 2
Ponieważ (2,2) = 4,84 < 5 < 5,29 = (2,3) .
Postępując podobnie, czyli obliczając kwadraty liczb od 2,21 do 2,29, otrzymamy:
2
(2,23) = 4,9729
2
(2,24) = 5,0176.
Ponieważ (2,23) = 4,9729 < 5 < 5,0176 = (2,24) , to 2,23 < √5 < 2,24.
2 2
Obliczając kwadraty liczb od 2,231 do 2,232, otrzymamy:
2
(2,236) = 4,999696
2
(2,237) = 5,004169.
Ponieważ (2,236) = 4,999696 < 5 < 5,004169 = (2,237) , to:

2 2
2,236 < √5 < 2,237.
Postępując w podobny sposób, wyznaczymy kolejne cyfry po przecinku, które występują

w rozwinięciu dziesiętnym liczby √5.
Otrzymujemy
√5 ≈ 2,236067978.
W rozwinięciu dziesiętnym liczby √5 nie powtarza się żadna grupa cyfr i jest ich
nieskończenie wiele. Nie można zapisać liczby √5 w postaci liczby wymiernej.
Zatem liczba √5 ma rozwinięcie dziesiętne nieskończone nieokresowe. Jest ona

przykładem liczby niewymiernej. Jej wartość podawana jest najczęściej w przybliżeniu do
dwóch miejsc po przecinku i wynosi: √5 ≈ 2,24.
Film dostępny pod adresem /preview/resource/RftzLeY528YNv
Pierwiastki kwadratowe i sześcienne liczb na przykładzie
Animacja przedstawia na kilku przykładach w jaki sposób możemy obliczać wartości

pierwiastków z liczb wymiernych.
Zapamiętaj!
Liczba niewymierna to liczba, której nie można przedstawić w postaci ułamka ab , gdzie a
, b są liczbami całkowitymi i b ≠ 0.
Każda liczba niewymierna ma rozwinięcie dziesiętne nieskończone nieokresowe.

Przykład 6
Przykładami liczb, które mają rozwinięcia dziesiętne nieskończone nieokresowe, są:
π = 3,14
2,30300300030000300000 …
0,123456789101112131415 …
Przykładami liczb niewymiernych są pierwiastki kwadratowe z liczb dodatnich,

które nie są kwadratami liczb wymiernych i pierwiastki sześcienne z liczb, które nie
są sześcianami liczb wymiernych. Na przykład:
√ 2, √ 3, √ 7, √ 11, √ 20, √ 2, √ 5, √ 25, √ 81, √ 100.

3 3 3 3 3
Do obliczeń stosuje się ich przybliżenia, najczęściej z dokładnością do dwóch cyfr po
przecinku, które otrzymujemy na przykład za pomocą kalkulatora.
√ 2 ≈ 1,41
√ 3 ≈ 1,73.
Ćwiczenie 4 醙
√ 25 =
3
√ 125 =
√3 27
64
=
√ 64
9
=
√ 16
9
=
3
√ 64 =
√ 16 =
√3 27
512
=
3 3 3 3 3 3 3 3
4 8 5 6 7 5 4 9
6 4 5 8 9 4 10 8

Ćwiczenie 5 醙
Oblicz w pamięci, a następnie wpisz wyniki w pola poniżej w takiej samej kolejności.
√9 , √36, √49, √81
, , ,
√ 100, √ 144, √ 225, √ 900
, , ,
√ 1600, √ 16900, √ 250000, √ 1000000
, , ,
√0,000009, √ 0,04, √ 0,64, √1,21, √6,25
, , , ,

Ćwiczenie 6 醙
Oblicz w pamięci, a następnie wpisz wyniki w pola poniżej w takiej samej kolejności.
√ 1, √ −8, √ 27, √ −64

3 3 3
3
, , ,
√ 1000, √ −8000, √ 125000, √ −27000

3 3 3 3
, , ,
√−0,001, √0,008, √−0,125,

3 3 3
√
3
0,064
, , ,
Ćwiczenie 7 醙
Oblicz w pamięci pierwiastek i przyporządkuj mu prawidłowy wynik.
√ 3 8
125
10
13
√ 324
2500
8
17
√ 1
25
− 31
√ 49
900
5
− 10
√− 3 125
1000
7
30
√ 100
169
6
20
√ 3 216
8000
1
5
√− 3 27
64
18
50
√− 3 1
27
− 30
50
√ 64
289
11
15
√ 121
225
2
5
√−
3 27000
125000
− 43
Ćwiczenie 8 醙
Oblicz pierwiastki, a następnie uzupełnij równości, przeciągając w luki odpowiednie liczby lub
kliknij w lukę i wybierz odpowiedź z listy rozwijalnej.
√5 =1
16
√1 =11
25
√2 =14
25
√3 =13
36
√2 =2
49
√7 =1
9
√2 =
3 10
27
√4 =
3 17
27
√−1 =
3 61
64
√−37 =
3 1
27
√3 =
3 3
8
√−1 =
3 91
125
−1 12 −1 31 3 51 −1 53 2 21 2 41 1 73 2 23 3 12 1 15 1 35 1 56
1 12 −1 51 −1 41 1 32 1 31 −3 31
Ćwiczenie 9 醙
Oblicz, a następnie wpisz wyniki w pola poniżej w takiej samej kolejności.
√ 676, √ 1024, √ 1089, √ 1764, √ 44100
, , , ,
√ 729, √ 1728, √ 4096, √ 10648, √ 15625

3 3 3 3 3
, , , ,
Ćwiczenie 10 醙
Które z podanych liczb są wymierne, a które niewymierne? Przeciągnij elementy do

odpowiadających im grup.
liczby wymierne
23 3
3
√ −27 √ 121 √ 25
√8
√9,09 √9
√ 3 8
64
√ 25
8
liczby niewymierne 3
√ −1 √4
√5
3
− √3
−
1
1000
√ 1,4
3
√ −121

Ćwiczenie 11 醙
Zaznacz wszystkie liczby niewymierne.
 √ 1000
 √1,69
 √ 2
4
9

3
√ 15

3
√ 1000

3
√ −27
 √3 1
2
 √ 100,64
 √3
− 16
1
 √ 0,64
 √ 2
7
9
 √ 225
 √ 400
 √6

Ćwiczenie 12 醙
Uzupełnij nierówności, przeciągając w luki odpowiednie znaki lub kliknij w lukę i wybierz
3
√ 64 √ 64
√ 49 √9
3
√4 √8
3
−√ 25 −√ −125
3 3
√ −1000 −√ 729
− √ 0,0004
3
√−0,008
< < < = < > = > = = > < = < > >
= > <
Ćwiczenie 13 醙
Uzupełnij zdania liczbami tak, aby były prawdziwe.
Bok kwadratu o polu 16 mm

2
ma długość mm.
Bok kwadratu o polu 64 m2 ma długość m.
Bok kwadratu o polu 0,0025 cm

2
ma długość cm.
Bok kwadratu o polu 2,25 mm

2
ma długość mm.
Bok kwadratu o polu 1 dm

2
ma długość dm.
Bok kwadratu o polu 0,16 cm

2
ma długość cm.
Bok kwadratu o polu 100 m

2
ma długość m.
Bok kwadratu o polu 40000000000 cm

2
ma długość cm.

Ćwiczenie 14 醙
Oblicz i wstaw do tabeli długość krawędzi sześcianu, którego objętość jest równa podanej
wartości.
Objętość sześcianu Długość krawędzi sześcianu
3
27 cm
3
0, 064 m
3
0, 001 dm
3
1, 728 mm
250 3
432
m
3
8 dm
26 3
18 km
27
2 5 2 1
8 cm 3
m 1, 2 mm 6
m 0, 4 m 2 3
km 3 cm 5
m 1 dm
1
2, 1 mm 1 km 4 mm 2 dm 0, 1 dm 0, 7 m 0, 6 dm
3
Ćwiczenie 15 醙
Pole powierzchni kwadratowego dywanu jest równe 3,24 m2 . Ile taśmy wykończeniowej
należy kupić na obszycie brzegów tego dywanu? Zaznacz poprawną odpowiedź.
 7200 m
 7,2 cm
 72 cm
 720 cm

Ćwiczenie 16 醙
Uporządkuj liczby w kolejności od najmniejszej do największej.
√ 25 

3
−√ 1

3
−√ 125
√ 25
9

√ 625
1


3
√0
− √ 1,44 

3
√0,008
− √
3
−
27
64


Ćwiczenie 17 難
= 6
4
=
9
= 0,12
= −0,2
= 4
= −0,3
√ 15
82
√ 16
83
3
−√ −64 √ 0,0144
5
−√0,025
3
−√ −48
3
√−0,008 √ 35
3
−√ −32 √ 39 3
√ −0,002 √ 16
81
− √3
0,027 √ 0,14 √ 0,16
4
−√ 0,021
√ 36 √ 3
−0,004

Ćwiczenie 18 難
=8
= 72
= 1 13
= −2
=5
= − 34
√− 102 + 2 −√3 − 3764 +2 √1 − 4549 √3 7+119 −√3 − 3764 +1 √3 4+118

√3 −5−2 √3 7+118 √3 − 4581 √3 −6−3 √− 92 + 2 −√3 − 3734 +1
√2 + 60 √1 + 63 √3 −6−2 √− 82 + 2 √2 + 61 √2 − 4349
Ćwiczenie 19 難
Oblicz wartość podanego wyrażenia arytmetycznego, a następnie uzupełnij zdania,

przeciągając w luki odpowiednie liczby lub kliknij w lukę i wybierz odpowiedź z listy
rozwijalnej.
√36 + 64 =
√144 − √100 =
−√3 8 + √64 =
√3 −27 − √3 −1000 =
√3 1251 + √ 251 − √3 125 + √25 =
√5 161 ⋅ √274 =
√2 14 − √3 8 + √3 −8 − √3 −64 =
2 12 3 8 3 6 11 1 2 3 3 10 1 7 9 5 2
4 6 3 2 8 5 7
2
5 1
Ćwiczenie 20 難
Oblicz i wpisz wartość podanego wyrażenia arytmetycznego.
√√16 + √9 + √4 =
√√64 − √64 = 3
√√144 + √225 − √8 = 3
√ 62 + 82 =
√6 + √6 + √6 + √9 =
√−52−102 =
3
√3 33 +43 +53 =
√3 63+83+103 =
√3 1−√81 =
√3 √3 √1000−
3 1−√
√3 8 =
38

Pierwiastki Kwadratowe I Szescienne

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Pierwiastki Kwadratowe I Szescienne

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Pierwiastki kwadratowe i sześcienne

Materiał zawiera ﬁlmy, ćwiczenia interaktywne.

Filmy: pierwiastek stopnia drugiego, pierwiastek stopnia trzeciego, przykłady liczb

Ćwiczenia: obliczanie wartości pierwiastków dokładnych i przybliżonych, rozpoznawanie

Z tego materiału dowiesz się:

co to jest pierwiastek kwadratowy,

Zacznijmy od przypomnienia deﬁnicji potęgowania i obliczenia kwadratów (drugich potęg)

Potęgą liczby a o wykładniku naturalnym n nazywamy iloczyn n czynników, z których

−14 12 0,5 −49 2 14 0,025 32 −1 8 49 −2 −121

121 64 5 1 −22 22 0,25 16 0

Liczba 16 jest kwadratem liczby .

Liczba 0,25 jest kwadratem liczby .

Liczba 1 jest kwadratem liczby .

Liczba 121 jest kwadratem liczby .

Liczba 0 jest kwadratem liczby .

−11 −4 11 5 0,5 7 −8 −1 0 −7 −0,05 8 −5

Pierwiastki kwadratowe i sześcienne liczb - zadanie silnikowe

Pierwiastkiem kwadratowym z liczby nieujemnej a nazywamy taką liczbę nieujemną b,

Pierwiastek kwadratowy nazywany jest również pierwiastkiem stopnia drugiego.

Mówimy, że liczba a w wyrażeniu √a to liczba podpierwiastkowa.

Jeśli a ≥ 0 ib ≥ 0, to √a = b, wtedy i tylko wtedy, gdy b 2

Animacja przedstawia w jaki sposób obliczamy pierwiastek kwadratowy z danej liczby.

Obliczymy pierwiastki podanych liczb.

√0,25 = 0,5, bo 0,52 = 0,25

√121 = 11, bo 112 = 121

Film dostępny pod adresem /preview/resource/R9pkScxwMMlOS

Animacja przedstawia w jaki sposób obliczyć wartości pewnych wyrażeń zawierających

Dla dowolnej liczby nieujemnej a zachodzą równości:

Film dostępny pod adresem /preview/resource/RCWFiRNv1HvAd

Animacja przedstawia w jaki sposób obliczyć wartości pewnych wyrażeń zawierających

Dla dowolnej liczby a zachodzą równości:

Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

Pierwiastkiem sześciennym z liczby a nazywamy taką liczbę b, której sześcian jest

Animacja przedstawia w jaki sposób obliczamy pierwiastek sześcienny z danej liczby.

√ 1000 = 10, bo 103 = 1000

Dla dowolnej liczby a zachodzi równość √

−125 = −5, −√125 = −5,

−125 = −√125 = −5.

Szukaną liczbą nie jest 2, ponieważ 22 = 4 < 5, ani 3, ponieważ 32 = 9 > 5.

Zatem √5 jest większy od 2 i mniejszy od 3.

Spróbujmy dokładniej przybliżyć wartość √5 poprzez wyznaczanie kolejnych cyfr

Postępując podobnie, czyli obliczając kwadraty liczb od 2,21 do 2,29, otrzymamy:

Obliczając kwadraty liczb od 2,231 do 2,232, otrzymamy:

Ponieważ (2,236) = 4,999696 < 5 < 5,004169 = (2,237) , to:

2,236 < √5 < 2,237.

Postępując w podobny sposób, wyznaczymy kolejne cyfry po przecinku, które występują

Zatem liczba √5 ma rozwinięcie dziesiętne nieskończone nieokresowe. Jest ona

Animacja przedstawia na kilku przykładach w jaki sposób możemy obliczać wartości

Każda liczba niewymierna ma rozwinięcie dziesiętne nieskończone nieokresowe.

Przykładami liczb, które mają rozwinięcia dziesiętne nieskończone nieokresowe, są:

Przykładami liczb niewymiernych są pierwiastki kwadratowe z liczb dodatnich,

√ 2, √ 3, √ 7, √ 11, √ 20, √ 2, √ 5, √ 25, √ 81, √ 100.

Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

√9 , √36, √49, √81

√ 100, √ 144, √ 225, √ 900

√ 1600, √ 16900, √ 250000, √ 1000000

√0,000009, √ 0,04, √ 0,64, √1,21, √6,25

Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

√ 1, √ −8, √ 27, √ −64

√ 1000, √ −8000, √ 125000, √ −27000

√−0,001, √0,008, √−0,125,

Oblicz w pamięci pierwiastek i przyporządkuj mu prawidłowy wynik.

Oblicz, a następnie wpisz wyniki w pola poniżej w takiej samej kolejności.