Grupa A Klasa .................... Liczba punktów ...... / 40 p.

Imię ..................................................................................

1 Na podstawie opisu rozpoznaj elementy morfotyczne krwi i podaj ich nazwę. ( ... / 1 p.)
Te elementy morfotyczne krwi odpowiadają za transport tlenu w organizmie. Mają one kształt dwuwklęsłych
krążków i nie zawierają jądra komórkowego. Są wytwarzane w czerwonym szpiku kostnym, a niszczone – w
śledzionie. Żyją około 120 dni. U kobiet jest ich zwykle mniej niż u mężczyzn.
2 Podkreśl właściwe wyrazy tak, aby tekst dotyczący układu krwionośnego człowieka był prawdziwy. ( ... / 4 p.)
Krwiobieg duży rozpoczyna się w prawej / lewej komorze serca, a kończy się w prawym / lewym
przedsionku. Krwiobieg mały zaczyna się w prawej / lewej komorze serca, a kończy się w prawym / lewym
przedsionku.
3 Przyporządkuj naczyniom krwionośnym (1 i 2) odpowiednie cechy (A–H). ( ... / 2 p.)
1. Naczynia włosowate. A. Brak zastawek.
2. Żyły. B. Niskie ciśnienie krwi przepływającej przez
naczynia.
C. Gruba warstwa mięśniowa w ścianach naczyń.
D. Obecność zastawek.
E. Cienkie ściany naczyń zbudowane tylko z
nabłonka.
F. Ściany naczyń zbudowane z trzech warstw.
G. Cienka warstwa mięśniowa w ścianach naczyń.
H. Wysokie ciśnienie krwi przepływającej przez
naczynia.
1. _____ 2. _____
4 Przyporządkuj elementom budowy serca (1–3) pełnione przez nie funkcje (A–D). ( ... / 3 p.)
1. Naczynia wieńcowe. A. Zaopatrują serce w tlen i substancje odżywcze.
2. Komórki wytwarzające impulsy elektryczne. B. Zapobiegają mieszaniu się krwi natlenionej
z krwią pozbawioną tlenu.
3. Zastawki. C. Powodują automatyczne skurcze serca.
D. Wymuszają jednokierunkowy przepływ krwi.
1. _____ 2. _____ 3. _____
5 Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych. ( ... / 1 p.)
Miażdżyca może prowadzić do
A. zaburzenia pracy węzłów chłonnych. C. anemii.
B. zawału serca. D. krwotoku wewnętrznego.
6 Wymień trzy zasady profilaktyki chorób układu krążenia dotyczące sposobu odżywiania się. ( ... / 3 p.)

7 Zaznacz nazwy narządów, które wchodzą w skład układu limfatycznego. ( ... / 1 p.)
A. Migdałki. B. Serce. C. Żołądek. D. Grasica.
8 Podkreśl właściwe wyrazy tak, aby tekst dotyczący odporności był prawdziwy. ( ... / 3 p.)
Gdy pani Anna zbierała grzyby, została ukąszona przez żmiję zygzakowatą. Kobieta natychmiast udała się do
szpitala, gdzie podano jej surowicę / szczepionkę. Ta substancja zawiera osłabione bakterie / przeciwciała. W
wyniku podania tej substancji pani Anna uzyskała odporność bierną naturalną / sztuczną.
9 Wyjaśnij, dlaczego niegroźne czynniki chorobotwórcze stają się dla chorych na AIDS śmiertelnie ( ... / 1 p.)
niebezpieczne.
10 Wykreśl w podanych zdaniach błędne informacje. ( ... / 3 p.)
1. W obiegu małym krew wpływa do lewego / prawego przedsionka serca.
2. W obiegu małym krew wypływa z prawej / lewej komory serca.
3. W obiegu małym z serca wypływa krew utlenowana / odtlenowana.
11 Zaznacz zestaw naczyń krwionośnych, którymi płynie krew utlenowana. ( ... / 1 p.)
A. Żyła płucna, aorta. C. Aorta, żyła płucna, tętnica płucna.
B. Żyła główna, żyła płucna. D. Tętnica płucna, aorta.

MQIILNDMMNQILQ Grupa A | strona 1 z 2

12 Wymień trzy funkcje krwi w organizmie człowieka. ( ... / 3 p.)

13 Schemat przedstawia kierunek przepływu limfy w naczyniach układu krążenia. ( ... / 4 p.)

Oceń, czy poniższe informacje dotyczące układu limfatycznego są zgodne z prawdą. Zaznacz literę P,
jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F – jeśli jest fałszywe.

1. Układ limfatyczny rozpoczyna się w przestrzeniach międzykomórkowych. P F

2. Limfa jest transportowana w dwóch kierunkach. P F
3. Docelowym miejscem transportu limfy są naczynia układu krwionośnego. P F
4. Limfa nie przepływa przez węzły chłonne. P F

14 Przeanalizuj poniższy schemat naczynia krwionośnego, a następnie wykonaj polecenia. ( ... / 2 p.)

a) Podaj nazwę elementu budowy naczynia

krwionośnego oznaczonego na schemacie
literą X.
b) Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych.
Element oznaczony na schemacie literą X jest przystosowaniem do
A. wymiany substancji odżywczych między krwią a innymi
tkankami.
B. łączenia naczynia krwionośnego z otaczającą je tkanką.
C. jednokierunkowego przepływu krwi w naczyniu.
D. regulacji średnicy naczynia w odpowiedzi na zmiany ciśnienia
przepływającej krwi.

15 Alergie należą do chorób cywilizacyjnych powodowanych między innymi zanieczyszczeniem środowiska. ( ... / 3 p.)
a) Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych.
Alergia to
A. osadzanie się w płucach cząsteczek pyłów.
B. łączenie się hemoglobiny z tlenkiem węgla.
C. nadwrażliwość organizmu na substancje nieszkodliwe.
D. nadwrażliwość organizmu na czynniki chorobotwórcze.
b) Uzupełnij zdania tak, aby poprawnie opisywały objawy i skutki alergii. Wykorzystaj wyrazy
wybrane spośród podanych – wpisz je w odpowiedniej formie gramatycznej.
astma, katar sienny, pokarmowy, gruźlica, oddechowy, zapalenie płuc
Najwięcej osób cierpiących na alergię ma objawy związane z układem ……………………………….. –
kichanie, katar, kaszel czy duszności. Zapalenie błony śluzowej nosa o podłożu alergicznym nazywa się
……………………………….. .
16 Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych. ( ... / 1 p.)
Serce człowieka składa się z
A. dwóch komór i dwóch przedsionków. C. jednej komory i trzech przedsionków.
B. trzech komór i jednego przedsionka. D. czterech komór.
17 Zaplanuj doświadczenie dotyczące wpływu wysiłku fizycznego na wartość tętna. ( ... / 4 p.)

MQIILNDMMNQILQ Grupa A | strona 2 z 2

Grupa B Klasa .................... Liczba punktów ...... / 40 p.
Imię ..................................................................................

1 Przeanalizuj poniższy schemat naczynia krwionośnego, a następnie wykonaj polecenia. ( ... / 2 p.)

a) Podaj nazwę elementu budowy naczynia

krwionośnego oznaczonego na schemacie
literą X.
b) Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych.
Element oznaczony na schemacie literą X jest przystosowaniem do
A. wymiany substancji odżywczych między krwią a innymi
tkankami.
B. łączenia naczynia krwionośnego z otaczającą je tkanką.
C. jednokierunkowego przepływu krwi w naczyniu.
D. regulacji średnicy naczynia w odpowiedzi na zmiany ciśnienia
przepływającej krwi.

2 Na podstawie opisu rozpoznaj elementy morfotyczne krwi i podaj ich nazwę. ( ... / 1 p.)
Te elementy morfotyczne krwi odpowiadają za transport tlenu w organizmie. Mają one kształt dwuwklęsłych
krążków i nie zawierają jądra komórkowego. Są wytwarzane w czerwonym szpiku kostnym, a niszczone – w
śledzionie. Żyją około 120 dni. U kobiet jest ich zwykle mniej niż u mężczyzn.
3 Podkreśl właściwe wyrazy tak, aby tekst dotyczący układu krwionośnego człowieka był prawdziwy. ( ... / 4 p.)
Krwiobieg mały zaczyna się w prawej / lewej komorze serca, a kończy się w prawym / lewym przedsionku.
Krwiobieg duży rozpoczyna się w prawej / lewej komorze serca, a kończy się w prawym / lewym
przedsionku.
4 Schemat przedstawia kierunek przepływu limfy w naczyniach układu krążenia. ( ... / 4 p.)

Oceń, czy poniższe informacje dotyczące układu limfatycznego są zgodne z prawdą. Zaznacz literę P,
jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F – jeśli jest fałszywe.

1. Układ limfatyczny rozpoczyna się w przestrzeniach międzykomórkowych. P F

2. Limfa jest transportowana w dwóch kierunkach. P F
3. Docelowym miejscem transportu limfy są naczynia układu krwionośnego. P F
4. Limfa nie przepływa przez węzły chłonne. P F

5 Przyporządkuj elementom budowy serca (1–3) pełnione przez nie funkcje (A–D). ( ... / 3 p.)
1. Komórki wytwarzające impulsy elektryczne. A. Powodują automatyczne skurcze serca.
2. Zastawki. B. Zaopatrują serce w tlen i substancje odżywcze.
3. Naczynia wieńcowe. C. Wymuszają jednokierunkowy przepływ krwi.
D. Zapobiegają mieszaniu się krwi natlenionej
z krwią pozbawioną tlenu.
1. _____ 2. _____ 3. _____
6 Wymień trzy zasady profilaktyki chorób układu krążenia dotyczące aktywności fizycznej. ( ... / 3 p.)

MQIILNDMMNQILQ Grupa B | strona 1 z 2

7 Przyporządkuj naczyniom krwionośnym (1 i 2) odpowiednie cechy (A–H). ( ... / 2 p.)
1. Naczynia włosowate. A. Ściany naczyń zbudowane z trzech warstw.
2. Tętnice. B. Niskie ciśnienie krwi przepływającej przez
naczynia.
C. Wysokie ciśnienie krwi przepływającej przez
naczynia.
D. Gruba warstwa mięśniowa w ścianach naczyń.
E. Cienkie ściany naczyń zbudowane tylko z
nabłonka.
F. Cienka warstwa mięśniowa w ścianach naczyń.
G. Ściany naczyń zbudowane z jednej warstwy.
H. Brak zastawek.
1. _____ 2. _____
8 Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych. ( ... / 1 p.)
Miażdżyca może prowadzić do
A. zaburzenia pracy węzłów chłonnych. C. zawału serca.
B. anemii. D. krwotoku wewnętrznego.
9 Wyjaśnij, dlaczego niegroźne czynniki chorobotwórcze stają się dla chorych na AIDS śmiertelnie ( ... / 1 p.)
niebezpieczne.
10 Zaplanuj doświadczenie dotyczące wpływu wysiłku fizycznego na wartość tętna. ( ... / 4 p.)

11 Podkreśl właściwe wyrazy tak, aby tekst dotyczący odporności był prawdziwy. ( ... / 3 p.)
Pan Jan postanowił zabezpieczyć się przed zachorowaniem na grypę. Udał się więc do przychodni, gdzie
podano mu szczepionkę / surowicę. Ta substancja zawiera przeciwciała / antygeny wirusa. W wyniku jej
podania pan Jan uzyskał odporność naturalną / sztuczną.
12 Wykreśl w podanych zdaniach błędne informacje. ( ... / 3 p.)
1. W obiegu małym krew wypływa z prawej / lewej komory serca.
2. W obiegu małym z serca wypływa krew utlenowana / odtlenowana.
3. W obiegu małym krew wpływa do lewego / prawego przedsionka serca.
13 Wymień trzy funkcje krwi w organizmie człowieka. ( ... / 3 p.)

14 Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych. ( ... / 1 p.)

Serce człowieka składa się z
A. czterech komór. C. jednej komory i trzech przedsionków.
B. trzech komór i jednego przedsionka. D. dwóch komór i dwóch przedsionków.
15 Alergie należą do chorób cywilizacyjnych powodowanych między innymi zanieczyszczeniem środowiska. ( ... / 3 p.)
a) Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych.
Alergia to
A. nadwrażliwość organizmu na substancje nieszkodliwe.
B. nadwrażliwość organizmu na czynniki chorobotwórcze.
C. łączenie się hemoglobiny z tlenkiem węgla.
D. osadzanie się w płucach cząsteczek pyłów.
b) Uzupełnij zdania tak, aby poprawnie opisywały objawy i skutki alergii. Wykorzystaj wyrazy
wybrane spośród podanych – wpisz je w odpowiedniej formie gramatycznej.
astma, katar sienny, angina, zapalenie płuc, gruźlica
Alergie wziewne mogą wywoływać na przykład ………………………………., którego objawy są podobne
do objawów przeziębienia. Wczesne zdiagnozowanie alergii jest jednak ważne, ponieważ nieleczona może
przyczynić się do powstania ……………………………….. . To choroba przewlekła, której leczenie jest
trudne i długotrwałe. Osoby cierpiące na to schorzenie mają znaczne trudności w oddychaniu, silny kaszel i
napady duszności.
16 Zaznacz zestaw naczyń krwionośnych, którymi płynie krew odtlenowana. ( ... / 1 p.)
A. Żyła płucna, aorta. C. Aorta, żyła płucna, tętnica płucna.
B. Żyła główna, tętnica płucna. D. Tętnica płucna, aorta.
17 Zaznacz nazwy narządów, które wchodzą w skład układu limfatycznego. ( ... / 1 p.)
A. Wątroba. B. Węzły chłonne. C. Śledziona. D. Serce.

MQIILNDMMNQILQ Grupa B | strona 2 z 2