Przyroda jest „widzialnym duchem”, a duch „niewidzialną przyrodą”

Przyroda jako przejaw absolutu

Absolut – identyczność podmiotu i przedmiotu

Uważał, że Spinoza absolutyzuje przedmiot, a Fichte podmiot

Jedność ja oglądającego i ja oglądanego

Cała nowa filozofia europejska od samego swego początku (u Kartezjusza) cierpi na tę oto
powszechną chorobę „że natura dla niej nie istnieje i że brak jest jej żywej podstawy

Naturphilosophie

Odnajdywanie boskości w przyrodzie

https://pf.uw.edu.pl/images/NUMERY_PDF/030/PF_1999-R8_2_12_Borzym-S_Schelling.pdf

polemika z mechanistycznym ujęciem przyrody, według którego da się ona wyczerpująco opisać za
pomocą pojęć, odnoszących się wyłącznie do masy poszczególnych cząstek materialnych oraz zmian
ich położenia względem siebie

wpływ mistyki protestanckiej

zainteresowanie elektrycznością czy magnetyzmem

uznanie fenomenów nieuchwytnych w modelu mechanicznym – zjawisk pochodzących z przyrody

ożywionej

przyroda jest żywą całością

Przedmioty wytworzone przez przyrodę są objawieniami twórczej siły, nie zaś wytworami
wcześniejszych oddziaływań

Ta sama siła tkwi w człowieku

Źródłem tworzenia jest sprzeczność w tym, co tworzące

Zauważa w przyrodzie, jak i człowieczym duchu dwie sprzeczne tendencje – tendencję „realną”,
dążenie do ciągłej ekspansji, zajmowania największej to możliwe przestrzeni oraz „idealną” – dążenie
do ciągłego ograniczania ekspresji

Pierwotna i twórcza geneza świata duchowego

Twórczość w duszy jest tą samą twórczością, co twórczość przyrody

Paralelizm przyrody i ducha

Romantyzm jenajski

Głęboka jedność przyrody i ducha

Sztuka – „ogólny organ filozofii”

Tożsamość aktywności świadomej i nieświadomej w sztuce

Sztuka jako dopełnienie filozofii, artykulacja filozoficznej prawdy

„System idealizmu transcendentalnego”

Uznanie filozofii przyrody jako odrębnej, suwerennej dyscypliny filozofii

Zakorzenienie ducha w naturze

Lamarck
Ważną rolę w kształtowaniu światopoglądu epoki romantycznej odegrał
wpływowy w tym okresie nurt filozoficzny, mianowicie idealizm niemiecki.
Jego czołowi przedstawiciele: Fichte, Schelling oraz Hegel, mimo iż różnili się
w wielu światopoglądowych kwestiach, wyznawali postawę idealistyczną -
uznającą pierwotność myśli wobec bytu. To kluczowe dla idealistów założenie
wyrosło z filozofii Immanuela Kanta, która zaznaczyła swoje piętno szczególnie
na twórczości Johanna Gottlieba Fichtego.
Fichte uważał się za oddanego kantystę, chociaż poglądy jego mistrza stanowiły
dla niego bardziej podstawę pod system filozoficzny, który pragnął stworzyć.
Najważniejsze zasady swojego światopoglądu przedstawił w dziele pt. “Teoria
Wiedzy” opublikowanym w 1794, które stało się fundamentem fichteanizmu.
Tytuł “teoria” nie odzwierciedlał jednak wiernie tego, co w swojej rozprawie
opisał filozof, teoria wiedzy miała być bardziej nauką wykładającą zasadę
nadrzędną - zasadę prymatu myśli wobec bytu. Myślą filozof najpierw określał
“Ja”, jednak później zaczął stosować określenie “Jaźń”. Fichte w “Teorii
poznania” przeciwstawia dwa światopoglądy: dogmatyczny - uznający istnienie
“rzeczy samej w sobie”, pierwotności bytu wobec świadomości oraz
idealistyczny, który uznaje “Ja samo w sobie”. Dochodzi do wniosku, że obu
tych poglądów nie da się pogodzić, zaś wgłębienie się w ich założenia prowadzi
do uznania idealizmu jako koncepcji bliższej prawdzie. Już na początku swojego
utworu pisze:

Spójrz sam na siebie, odwróć wzrok od wszystkiego, co cię otacza i skieruj go do

wewnątrz — oto pierwszy wymóg, jaki filozofia stawia swym adeptom.

Możemy tutaj zauważyć przejaw romantycznego indywidualizmu. Romantycy

postulowali spojrzenie wewnątrz siebie, w głąb własnej duszy, nie z powodów
samouwielbienia czy nadmiernego kultu jednostki, ale dlatego, że to właśnie w
duszy dostrzegali źródło tego, co istnieje. Fichte założył istnienie Jaźni,
twórczego składnika świata, z którego bierze się wszelki byt. Jaźń, nazywana
również Absolutem, była siłą aktywną, filozof postrzegał ją bardziej jako czyn -
działanie niż substancję - organizm. Fichteanizm stanowił więc podstawę dla
światopoglądu romantyków. Uznanie istnienia Ducha, pierwotnego wobec
wszelkiego stworzenia, a ponadto chęć poznania istoty tego Ducha, było
znamienne dla tej epoki. Romantycy zafascynowali się tym, co filozof nazwał
Jaźnią, właśnie ją zaczęli dostrzegać w naturze. Jednak sam Fichte nie był
piewcą natury:

W wolnych czynach widział przejaw ducha Bożego, pełnia Boskiej natury nie
wyczerpała się w stworzeniu przyrody, lecz objawia się dalej w dziejach, i
cokolwiek jest twórcze i genialne w ludziach, jest objawieniem absolutu.
Piewcą natury stał się natomiast kontynuator Fichtego - Friedrich Wilhelm
Joseph von Schelling. Znany jest najbardziej z ukształtowanej przez siebie
filozofii przyrody. Mimo iż można wyróżnić wiele faz w jego twórczości, to
właśnie okresowi największego zainteresowania naturą, poświęca się najwięcej
uwagi.