¯õ£õµ•®

1 xøna ÷\øÁPЮ

CÆÁzv¯õ¯zvÀ ¤ßÁ¸® Âh¯[PÒ öuõhº£õPU P»¢xøµ¯õh¨£k®.

1'1 ¯õ£õµ® ©ØÖ® xøna ÷\øÁPÎß AÔ•P®

1'2 ¯õ£õµ®
* EÒ|õmk ¯õ£õµ®
* öÁÎ|õmk ¯õ£õµ®
1'3 xøna ÷\øÁPÒ
1'4 Á[Qa ÷\øÁ
* øÁ¨¦UPÐhß öuõhº£õÚ ÷\øÁPÒ
* C»zvµÛ¯À £nzxhß öuõhº£õÚ ÷\øÁPÒ
1'5 Põ¨¦Öva ÷\øÁ
1'6 öuõhº£õhØ ÷\øÁ
1'7 ÷£õUSÁµzxa ÷\øÁ

1
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
1.1 ¯õ£õµ® ©ØÖ® xøna÷\øÁPÎß AÔ•P®
©Ûu ÷uøÁPÒ, ¸¨£[PøÍ {øÓ÷ÁØÖ® G¢uöÁõ¸ |hÁiUøP²®
ÁoPö©Ú GÎø©¯õP AÔ•P¨£kzu •i²®. ÁoPzvß ‰»® Ch®
ö£Ö® |hÁiUøPPÐÒ Â¯õ£õµ÷© ªPÄ® •UQ¯©õÚuõPÄÒÍx. ¯õ
£õµzøu C»S£kzxÁuØS® ÂøÚzvÓÝhß ÷©ØöPõÒÁuØS® xøna
÷\øÁPÎß £[PΨ¦ ªPÄ® •UQ¯©õÚuõS®. xøna ÷\øÁPÎØS®
¯õ£õµzvØSªøh÷¯ ªP ö|¸[Q¯ öuõhº¦ Põn¨£kQßÓx. AuõÁx
¯õ£õµzvß Áͺa]USz xøna ÷\øÁPЮ xøna ÷\øÁPÎß Áͺa
]US ¯õ£õµ•® xøn¯õP Aø©²®.
1.2 ¯õ£õµ®

ö£õ¸ÒPÒ, ÷\øÁPøÍU öPõÒÁÚÄ ö\´x ÂØ£øÚ ö\´uÀ ¯õ£õµ®

GÚ¨£k®. AuõÁx, EØ£zv¨ ö£õ¸ÒPøÍU öPõÒÁÚÄ ö\´u¾® ÂØ£øÚ
ö\´u¾® ¯õ£õµ® GÚ GÎø©¯õPU SÔ¨¤h»õ®. ¯õ£õµzvß÷£õx
ö£õ¸ÒPÎß E›ø©¯õÚx J¸ ¤›ÂÚ›hª¸¢x ©Ø÷Óõº ¤›ÂÚ¸USU
øP©õØÖuÀ Ch®ö£Ö®. ¯õ÷uÝ® {v¨ ö£Ö©õÚö©õßÔß Ai¨£øh
°÷»÷¯ AÆÁõÖ øP©õØÓ® Ch®ö£ÖQßÓx.
¯õ£õµ©õÚx EÒ|õmk Ÿv¯õP ©mk©ßÔ \ºÁ÷u\ Ÿv¯õPÄ® ¯õ¤zxÒ
Íx. ¯õ£õµzvß ÁøPPøÍU PõmhUTi¯ £õ´a\À ÷Põmk AmhÁøn
R÷Ç Põmh¨£mkÒÍx.

¯õ£õµ®

EÒ|õmk ¯õ£õµ® öÁÎ|õmk ¯õ£õµ®

]À»øÓ Â¯õ£õµ® ö©õzu ¯õ£õµ® HØÖ©v CÓUS©v

¯õ£õµ® ¯õ£õµ®
E¸ 1.1 ¯õ£õµzvß ÁøPPÒ

EÒ|õmk ¯õ£õµ®
|õöhõßÔß GÀø»USÒ £À÷ÁÖ ¤›ÂÚºPÐUQøh÷¯ Ch®ö£Ö® ¯õ
£õµ[PÒ AøÚzx® EÒ|õmk ¯õ£õµ©õS®. EÒ|õmk ¯õ£õµzvß÷£õx
öPõk¨£ÚÄ |hÁiUøPPÒ A¢|õmiÀ £¯ß£kzu¨£k® £n A»SPÒ
‰»÷© ÷©ØöPõÒͨ£kQßÓÚ. EÒ|õmk ¯õ£õµ® ¤ßÁ¸©õÖ C¸
ÁøP¨£k®. AøÁ¯õÁÚ

2
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 ]À»øÓ Â¯õ£õµ®
ö©õzu ¯õ£õµ®
]À»øÓ Â¯õ£õµ®
~Pº÷Áõµx ¸¨£[Pøͨ §ºzvö\´ÁuØS¨ £À÷ÁÖ ö£õ¸ÒPÒ ÷\øÁPÒ
AÁ]¯©õQßÓÚ. CuØPø©¯, CÖv ~PºÂØPõP¨ ö£õ¸ÒPÒ, ÷\øÁPøÍ
ÂØ£øÚ ö\´uÀ ]À»øÓ Â¯õ£õµ® GÚ¨£k®.
Euõµn® :&
£õh\õø» TmkÓÄa \[P® JßÖ AÀ»x ÷ÁÖ ÂØ£øÚ
{ø»¯ö©õßÖ £õh\õø» ©õnÁöµõ¸Á¸US A¨¤¯õ\¨
¦zuP[PøÍ ÂØ£øÚ ö\´uÀ ]À»øÓ Â¯õ£õµ©õS®.

]À»øÓ Â¯õ£õµ |hÁiUøPPÎÀ Dk£k£Áº ""]À»øÓ Â¯õ£õ›'' BÁõº.

|øh•øÓ°À ªPa ]Ô¯ AÍ»õÚ ]À»øÓ Â¯õ£õµ {ø»¯[Pøͨ
÷£õßÖ £õ›¯ÍÂÀ ö\¯Ø£k® ]À»øÓ Â¯õ£õµ {ø»¯[PøͲ® PõnU
Ti¯uõP EÒÍx.
]À»øÓ Â¯õ£õµzvß £s¦PÒ
CÖv ~PºÂØPõP¨ ö£õ¸ÒPÒ, ÷\øÁPÒ ÂØ£øÚ ö\´¯¨£kuÀ.
~Pº÷Áõº u©USz ÷uøÁ¯õÚ ö£õ¸ÒPøÍz ÷uøÁ¯õÚ AÍÄPÎÀ
÷uøÁ¯õÚ ÷|µ[PÎÀ ö£ØÖUöPõÒÍ •iuÀ.
~Pº÷Áõ¸US AsªzuuõPU Põn¨£hÀ.
~Pº÷Áõº u©x ÷uøÁø¯ {øÓÄ ö\´¯UTi¯ÁõÖ G¢uöÁõ¸ ¤µ÷u\z
v¾® ]À»øÓ Â¯õ£õµ {ø»¯[PøÍU PõnUTi¯uõP C¸UQßÓx.
~Pº÷Áõµx C¸¨¤h[PÐUS ªPÄ® AsªzuuõPa ]À»øÓ ÂØ£øÚ
{ø»¯[PÒ E¸ÁõUP¨£mkÒÍÚ.
£À÷ÁÖ£mh ö£õ¸Ò ÁøPPÒ Põn¨£hÀ
A÷|P ]À»øÓ ÂØ£øÚ¯P[PÎÀ ÂØ£øÚ ö\´ÁuØPõP J÷µ ÷uøÁø¯¨
§ºzvö\´¯UTi¯ £À÷ÁÖ ÁøP¨ ö£õ¸ÒPøÍU PõnUTi¯uõP
EÒÍx. {PÌPõ»zvÀ ~Pº÷Áõº u©x ÃmiØSz ÷uøÁ¯õÚ GÀ»õ
ÁøP¨ ö£õ¸ÒPøͲ® öPõÒÁÚÄ ö\´¯UTi¯ÁõÖ ]À»øÓ ÂØ£øÚ
{ø»¯[PÒ Â¯õ¤zxÒÍÚ.

]À»øÓ Â¯õ£õµzvß •UQ¯zxÁ®

¤ßÁ¸® ÷\øÁPÒ ]À»øÓ Â¯õ£õµ {ø»¯[PÒ ‰»® §ºzv ö\´¯¨£kÁ

uÚõÀ ]À»øÓ Â¯õ£õµ® •UQ¯zxÁ® Eøh¯uõP EÒÍx.

3
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 ~Pº÷Áõµx AßÓõhz ÷uøÁPÒ, ¸¨£[Pøͨ §ºzvö\´ÁuØSz
÷uøÁ¯õÚ ö£õ¸ÒPÒ, ÷\øÁPøÍ ÁÇ[PÀ.
ÂØ£øÚUS øÁUP¨£mkÒÍ ¦v¯ ÁøP¯õÚ ö£õ¸ÒPøÍ ~Pº÷Áõ
¸US AÔ•P¨£kzuÀ.
]» ÷ÁøÍPÎÀ PhÝUS® ö£õ¸ÒPøÍ ÂØ£øÚ ö\´uÀ.
EØ£zv¨ö£õ¸Ò öuõhº£õP ~Pº÷Áõß Põmk® x»[PÀPøÍ EØ£zv
¯õÍÝUS AÔ¨£uß ‰»® ö£õ¸ÒPÎß uµzvøÚ E¯ºzxÁuØSz
xøn ¦›uÀ.
]À»øÓ Â¯õ£õµzvß ÁøPPÒ
]ØÓÍÄ ]À»øÓ ÂØ£øÚ {ø»¯[PÒ ©mk©ßÔ¨ £õ›¯Í»õÚ ]Ó¨¦a
\¢øuPÒ ÷£õßÓ £À÷ÁÖ ÁøP°»õÚ ]À»øÓ Â¯õ£õµ {ø»¯[PøÍz
uØPõ»zvÀ PõnUTi¯uõP EÒÍx. ]À»øÓ Â¯õ£õµ[PøÍ AÁØÔß
ußø©UPø©¯¨ ¤ßÁ¸©õÖ ÁøP¨£kzu •i²®.

{ø»¯õÚ £õ›¯Í»õÚ ]À»øÓ

¯õ£õµ[PÒ
Euõµn® :&
]Ó¨¦a \¢øu

{ø»¯õÚ ]ØÓÍÄ ]À»øÓ Â¯õ£õ

µ[PÒ
Euõµn® :&
£»\µUSU PøhPÒ, AÇSUPø» E¸ 1.2 ]À»øÓ ÂØ£øÚ {ø»¯ö©õßÔß Põm]
{ø»¯[PÒ.
|h©õk® ]ØÓÍÄ ]À»øÓ Â¯õ£õµ®
Euõµn® :&
1' ÃmkUS Ãk ö\ßÖ ö£õ¸ÒPøÍ ÂØ£øÚ ö\´uÀ
2' \¢øuUSa \¢øu ö\ßÖ ö£õ¸ÒPøÍ ÂØ£øÚ ö\´uÀ
3' Aø©¨£õUP¨£mh ÁõPÚ[Pøͨ £¯ß£kzv |h©õk® ÂØ£øÚ
{ø»¯[PÒ ‰»® ÂØ£øÚ ö\´uÀ.
ö©õzu ¯õ£õµ®
«Ò ÂØ£øÚ AÀ»x ÷ÁÖ ÁoP ÷|õUP[PÐUPõP¨ ö£õ¸ÒPøÍU öPõÒÁ
ÚÄ ö\´x ÂØ£øÚ ö\´uÀ ""ö©õzu ¯õ£õµ®'' GÚ¨£k®. ö©õzu ¯õ
£õµ |hÁiUøPPÎÀ Dk£k£Áº ""ö©õzu ¯õ£õ›'' GÚ AøÇUP¨£kÁº.

4
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 Euõµn® :&
]À»øÓ Â¯õ£õ›US 50 Q÷»õQµõ® A›] ÂØ£øÚ ö\´uÀ.
J¨£¢uUPõµöµõ¸Á¸USU Pmhh {º©õnzvØSz ÷uøÁ¯õÚ
^ö©¢x C¸¨ö£õßøÓ ÂØ£øÚ ö\´uÀ.

ö©õzu ¯õ£õµzvß £s¦PÒ

«Ò ÂØ£øÚ ö\´²® ÷|õUQÀ ö£õ¸Ò

PøÍ öPõÒÁÚÄ ö\´uÀ.

ö£¸®£õ¾® ö£¸¢öuõøP¯õP¨ ö£õ¸Ò

PÒ ÂØ£øÚUSU Põn¨£hÀ.

öu›Ä ö\´¯¨£mh ]»ÁøP¨ ö£õ¸ÒPÒ

©mk÷© ÂØ£øÚUS øÁzv¸zuÀ.
E¸ 1.3 ö©õzu ÂØ£øÚ {ø»¯®
ö£õxÁõP A»SUPõÚ ÂØ£øÚ Âø»
SøÓÁõP C¸zuÀ.

¯õ£õµU PÈÄPøÍ ÁÇ[SuÀ. AuõÁx ö£õ¸ÒPÎß SÔUP¨£mh

Âø»°¼¸¢x SÔ¨¤mh Ãuö©õßøÓU SøÓzx ÂØ£øÚ ö\´uÀ.

]À»øÓ Â¯õ£õµzvØS® ö©õzu ¯õ£õµzvØSªøh°»õÚ ÷ÁÖ£õkPÒ.

]À»øÓ Â¯õ£õ›PЮ ö©õzu ¯õ£õ›PЩõÚ C¸ ¤›ÂÚ¸® ~Pº÷Áõ
¸USz ÷uøÁ¯õÚ ö£õ¸ÒPÒ, ÷\øÁPøÍ Â{÷¯õQ¨£vÀ Dk£k®
Cøh|kÁºPÍõPU P¸u¨£kQßÓÚº. ÁoP |hÁiUøPPÒ Ch®ö£Ö®
ußø©UPø©¯ ]À»øÓ Â¯õ£õµzvØS® ö©õzu ¯õ£õµzvØSªøh÷¯
¤ßÁ¸® ÷ÁÖ£õkPøÍU Põn •i²®.

]À»øÓ Â¯õ£õµ® ö©õzu ¯õ£õµ®

CÖv ~PºÂØPõP ~Pº÷ÁõÝUS¨ «Ò ÂØ£øÚ ÷|õUP® P¸v¨ ö£õ¸Ò
ö£õ¸ÒPøÍ ÂØ£øÚ ö\´uÀ ]À PøÍ ÂØ£øÚ ö\´uÀ ö©õzu ¯õ
»øÓ Â¯õ£õµzvß ÷|õUP©õS®. £õµzvß ÷|õUP©õS®.

A÷|P©õP J÷µ ÁøP¯õÚ ö£õ¸Ò

£À÷ÁÖ ÁøP°»õÚ ö£õ¸ÒPÒ
AÀ»x ©mk¨£kzu¨£mh ]» ÁøP¨
ÂØ£øÚ ö\´¯¨£k®.
ö£õ¸ÒPÒ ÂØ£øÚ ö\´¯¨£k®.

5
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
ö©õzu ¯õ£õ›PÎhª¸¢x ö£õ¸Ò
ö£õ¸ÒPÎß ö©õzu Âø»¯õÚx
PøÍU öPõÒÁÚÄ ö\´x «sk® ÂØ
J¨¥mhÍÂÀ ]À»øÓ Âø»ø¯
£øÚ ö\´²®÷£õx ]À»øÓ Â¯õ
ÂhU SøÓÁõÚx. £õ›¯ÍÂÀ
£õ›PÐUS ÷©»vPa ö\»öÁõßÖ
öPõÒÁÚÄ ö\´²®÷£õx QøhU
HØ£kuÀ, C»õ£zøu¨ ö£Ó ÷Ási
P¨ö£Ö® ¯õ£õµU PÈÂß Põµn
C¸zuÀ ÷£õßÓ Põµn[PÍõÀ ]À»
©õP ö©õzu ¯õ£õµ Âø»¯õÚx
øÓ Â¯õ£õµ Âø»¯õÚx E¯ºÁõP
ö£õxÁõPU SøÓÁõÚuõS®.
C¸US®.
A÷|P©õP¨ ö£õ¸Ò ÂØ£øÚPÎß
A÷|P©õP ö©õzu ¯õ£õµzvß
÷£õx ö£õ¸ÒPÎÀ SÔ¨¤mkÒÍ
÷£õx ¯õ£õµU PÈÄ ÁÇ[P¨£k®.
Âø»U÷P ÂØ£øÚ ö\´¯¨£k®
]À»øÓ Â¯õ£õ›PÒ ~Pº÷ÁõºPÐ ÷|µi¯õP ~Pº÷Áõ¸hß öPõkUPÀ
hß ÷|µi¯õPU öPõkUPÀ Áõ[PÀPÒ Áõ[PÀPÒ Ch®ö£Óõv¸¨£uÚõÀ
ö\´QßÓÚº. GÚ÷Á, ~Pº÷ÁõÛß ]À»øÓ Â¯õ£õ›PÒ ‰»® ~Pº÷Áõº
÷uøÁPÒ, ¸¨£[PøÍ CÚ[Psh öuõhº£õÚ uPÁÀPøͨ ö£ØÖU
ÁºPÍõP C¸¨£º. öPõÒÁº.

öÁÎ|õmk ¯õ£õµ®
C¸ |õkPÎøh÷¯ AÀ»x £À÷ÁÖ |õkPÐUQøh÷¯ Ch®ö£Ö® ¯õ£õµ®
öÁÎ|õmk ¯õ£õµ® GÚ¨£k®. |õmiß ÷uøÁø¯ {øÓÄ ö\´ÁuØS EÒ
|õmk EØ£zvø¯¨÷£õßÖ öÁÎ|õmk EØ£zv¨ö£õ¸ÒPЮ ÷\øÁPЮ
÷uøÁ¯õP C¸UQßÓÚ. ÷uøÁ¯õÚ ö£õ¸ÒPÒ, ÷\øÁPÒ AøÚzøu²®
J÷µ |õmiÀ EØ£zv ö\´¯ •i¯õø©÷¯ CuØPõÚ Põµn©õS®. AÆÁõ÷Ó
¯õ÷uÝ® |õöhõßÖ uÚx ÷©»vP EØ£zv¨ö£õ¸ÒPøÍ öÁÎ|õkPÎÀ
ÂØ£øÚ ö\´ÁuØPõÚz ÷uøÁ¨£õk® Põn¨£kQßÓx. GÚ÷Á E»Q¾ÒÍ
AøÚzx |õkPЮ HøÚ¯ |õkPÐhß Â¯õ£õµ |hÁiUøPPÎÀ
Dk£kQßÓÚ.
öÁÎ|õmk ¯õ£õµzøu C¸ÁøP¨£kzu •i²®
CÓUS©v ¯õ£õµ®
HØÖ©v ¯õ£õµ®
CÓUS©v ¯õ£õµ®
¯õ÷uÝ® |õöhõßÖ ©Ø÷Óõº |õmi¼¸¢÷uõ AÀ»x £À÷ÁÖ |õkPμ¸¢÷uõ
ö£õ¸ÒPøÍ / ÷uøÁPøÍ A¢|õmiØSU öPõsk Á¸uÀ CÓUS©v
¯õ£õµ® GÚ¨£k®.
Euõµn® :&
©zv¯ QÇUS |õkPμ¸¢x ©\S Gsönø¯U öPõÒÁÚÄ
ö\´uÀ.
C¢v¯õ¼¸¢x ÷©õmhõº ÁõPÚ[PøÍU öPõÒÁÚÄ ö\´uÀ.
6
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
HØÖ©v ¯õ£õµ®
¯õ÷uÝ® |õöhõßÖ ©Ø÷Óõº |õmiØ÷Põ AÀ»x £À÷ÁÖ |õkPÐU÷Põ
EÒ|õmk EØ£zv¨ö£õ¸ÒPøÍ / ÷uøÁPøÍ ÂØ£øÚ ö\´uÀ HØÖ©v
¯õ£õµ® GÚ¨£k®.
Euõµn® :&
C»[øP°ß ÷u°ø» EØ£zv¨ö£õ¸ÒPøÍ I÷µõ¨¤¯ |õkPÐUS
ÂØ£øÚ ö\´uÀ.
C»[øP°À øuUP¨£mh Bøh EØ£zvPøÍ I÷µõ¨¤¯ |õkP
ÐUS ÂØ£øÚ ö\´uÀ

ö\¯Ø£õk 01
¤ßÁ¸® TØÖPÒ \›¯õ°ß ( ) GÚÄ® uÁÓõ°ß ( ) GÚÄ® SÔ¨¤mkU PõmkP.
öuõhº
C»
TØÖPÒ
01 £õh\õø»U TmkÓÄa \[Pzvß ‰»® ©õnÁºPÎØS ÂØ£øÚ
ö\´ÁuØPõP A¨¤¯õ\¨ ¦zuP[PøÍU öPõÒÁÚÄ ö\´u»õÚx
]À»øÓ Â¯õ£õµzvØS›¯ öPõkUPÀÁõ[PÀ JßÓõS®.
02 C»[øP°À EØ£zv ö\´¯¨£kQßÓ øuUP¨£mh BøhPøÍ
öÁÎ|õkPÎØS ÂØ£øÚ ö\´uÀ HØÖ©v ¯õ£õµzvØS
Euõµn©õS®.
03 ~Pº÷ÁõÝUS AßÓõhz ÷uøÁPÐUS AÁ]¯©õÚ ö£õ¸Ò
PøÍz ÷uøÁ¯õÚÍÂÀ ÂØ£øÚ ö\´uÀ ö©õzu ¯õ£õµzvß
£sö£õßÓõS®.
04 G[PÍx |õmiØSz ÷uøÁ¯õÚ £õÀ©õ, G›ö£õ¸Ò ÷£õßÓ
ÚÁØøÓ öÁÎ|õkPμ¸¢x öPõÒÁÚÄ ö\´uÀ CÓUS©v
¯õ£õµ©õS®.
05 ]À»øÓ Â¯õ£õµzvØS® ö©õzu ¯õ£õµzvØS©õÚ ÷ÁÖ
£õk öPõÒÁÚÄ ö\´u¼ß ÷|õUP Ai¨£øh°÷»÷¯ u[Q
°¸UQßÓx.
06 ]À»øÓ Â¯õ£õ›PÒ ~Pº÷Áõ¸hß ÷|µi¯õPz öuõhº¦£kÁº.
07 ö£õ¸ÒPÍx ö©õzu ¯õ£õµ Âø»¯õÚx A÷|P©õPa ]À
»øÓ Âø»ø¯ ÂhU Tku»õP C¸US®.
08 G[PÍx |õmiÀ EØ£zv ö\´¯¨£k® CÓ¨£øµ ^ÚõÂØS
ÂØ£øÚ ö\´x ^Úõ¼¸¢x C¯¢vµzvøÚU öPõÒÁÚÄ
ö\´uÀ öÁÎ|õmk ¯õ£õµ® JßÔØPõÚ Euõµn® BS®.
09 ]À»øÓ Â¯õ£õµzvÀ £À÷ÁÖ ö£õ¸Ò ÁøPPÒ Põn¨£k®
A÷u÷ÁøÍ ö©õzu ¯õ£õµzvÀ Áøµ¯øÓUSm£mh ö£õ¸Ò
PÎß ÁøPP÷Í Põn¨£k®.
10 G[PÍx |õmiÀ ]À»øÓ Â¯õ£õµ®, ö©õzu ¯õ£õµ® BQ¯
C¸ ÁøP¯õÚ Â¯õ£õµ[PøÍU PõnUTi¯uõPÄÒÍx.

7
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
1.3 xøna ÷\øÁPÒ
©ÛuÝUSz ÷uøÁ¯õÚ ö£õ¸ÒPÒ, ÷\øÁPøÍ EØ£zv ö\´uÀ, Â{÷¯õP®
ö\´uÀ Gß£Ú öuõhº£õÚ P¸©[PÎÀ ÁoP[PÒ Dk£kQßÓÚ. G¢uöÁõ¸
ÁoPzvøÚ²® öÁØÔPµ©õP |hzva ö\ÀÁuØS¨ £À÷ÁÖ ÷\øÁPÎß
Eu ÷uøÁ¨£kQßÓx. AÆÁõÖ Eu ÁÇ[S® ÷\øÁPøÍ÷¯ xøna
÷\øÁPÒ GÚ AøÇUQß÷Óõ®. xøna ÷\øÁPÎÀ HØ£mkÒÍ ¦µm]
Pµ©õÚ ©õØÓ[PÒ Põµn©õP uØ÷£õx E»P©õÚx "§÷PõÍU Qµõ©®' GÚU
P¸u¨£k® {ø»US ©õÔ²ÒÍx.
xøna ÷\øÁPÐÒ ¤ßÁ¸® ÷\øÁPÒ öuõhº£õP ©mk÷© uØ÷£õx \õuõµ
nz uµzvÀ AÔ¢x öPõÒÁuØS Gvº£õºUP¨£kQßÓx. AøÁ¯õÁÚ,
Á[Qa ÷\øÁ
Põ¨¦Öva ÷\øÁ
öuõhº£õhØ ÷\øÁ
÷£õUSÁµzxa ÷\øÁ GߣÚÁõS®.

1.4 Á[Qa ÷\øÁ

ÁoPºPÒ u©x P¸©[PøÍ öÁØÔPµ©õP |hzva ö\ÀÁuØS Á[QPÎÚõÀ
ÁÇ[P¨£k® ÷\øÁPÒ ""Á[Qa ÷\øÁPÒ'' GÚ AøÇUP¨£k®. |øh•øÓ°À
Á[QzxøÓ°À HØ£mkÒÍ £õ›¯Í»õÚ Áͺa]¯õÚx ÁoP |hÁiU
øPPÎß öÁØÔUS AvP E¢xuÀPøÍ ÁÇ[Q EÒÍx. |øh•øÓ°À Põn¨
£k® £À÷ÁÖ Á[Q ÁøPPÐÒ ÁoP Á[QPÎÚõÀ ÁÇ[P¨£k® ÷\øÁPÒ
öuõhº£õP ©mk÷© C[S P»¢xøµ¯õh¨£k®.
ÁoP Á[QPÒ
|øh•øÓU PnUS ©ØÖ® HøÚ¯ PnUS ÁøPPøͨ ÷£o ÁoP |hÁiU
øPPÐUS›¯ £À÷ÁÖ Á[Qa ÷\øÁPøÍ ÁÇ[S® {ÖÁÚ® ""ÁoP
Á[QPÒ'' GÚ AøÇUP¨£h •i²®. CøÁ C»[øP ©zv¯ Á[Q°ÚõÀ
ÁÇ[P¨£mh AÝ©v¨ £zvµzvß Ai¨£øh°À P¸©©õØÖÁuß Põµn©õP
AÝ©v¨ £zvµ® ö£ØÓ ÁoP Á[Q GÚÄ® AøÇUP¨£k®. ÁoP Á[QPÒ
ÁoPºPÐUS A÷|P ÷\øÁPøÍ ÁÇ[SQßÓÚ. Aa÷\øÁPÐÒ ¤ßÁ¸®
÷\øÁPÒ öuõhº£õP AÔ¢x öPõÒÁ÷u C[S Gvº£õºUP¨£kQßÓx.
1' øÁ¨¦UPÒ öuõhº£õÚ ÷\øÁPÒ
2' C»zvµÛ¯À £n® öuõhº£õÚ ÷\øÁPÒ

8
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
1. øÁ¨¦UPÒ öuõhº£õÚ ÷\øÁPÒ
ÁoPºPÒ u©x ÷©»vP¨ £nzvøÚ øÁ¨¦a ö\´Áx ©mk©ßÔ öPõkUPÀ
Áõ[PÀPÒ ÷©ØöPõÒÁøu C»S£kzxÁuØPõPÄ® £À÷ÁÖ Á[QU PnU
SPøÍ ÁoP Á[QPÒ ÷£qQßÓÚ. AzuøP¯ ÷ÁÖ£mh Á[QU PnUS
ÁøPPÒ R÷Ç uµ¨£mkÒÍÚ.

÷\ª¨¦ øÁ¨¦U PnUSPÒ

{ø»¯õÚ øÁ¨¦U PnUSPÒ
|øh•øÓU PnUSPÒ
÷\ª¨¦ øÁ¨¦U PnUSPÒ
ÁoPºPÒ ©mk©ßÔ G¢uöÁõ¸ |£¸® uõ® ¸®¤¯ ö£õÊx £nzøu
øÁ¨¤¼kÁuØS® ¸®¤¯ö£õÊx øÁ¨¤¼h¨£mh £nzøu «Í
Gk¨£uØS® C¯¾©õÚ Á[QU PnUS ÁøP¯õS®. CUPnUQØS Á[Q°ÚõÀ
SÔ¨¤mhÍÄ Ámi²® ÁÇ[P¨£kQßÓx. uÛ¯õP÷Áõ AÀ»x TmhõP÷Áõ
CUPnUS ÁøPPøÍ Bµ®¤UP •i²®. {PÌPõ»zvÀ ÁoP Á[QPÒ
ö£õxÁõP \õuõµn ÷\ª¨¦ øÁ¨¦U PnUSPÐUS ÷©»õP¨ £À÷ÁÖ uµ¨¤
Ú¸® £n® øÁ¨¤¼hU Ti¯ÁõÖ £À÷ÁÖ ö£¯ºPÎß Ai¨£øh°À
Â÷\h ÷\ª¨¦U PnUS ÁøPPøͲ® AÔ•P¨£kzv²ÒÍÚ.
Euõµn® :­­&
•u½mka ÷\ª¨¦U PnUSPÒ
ö£sPÐUPõÚ ÷\ª¨¦U PnUSPÒ
]÷µèh ¤µø\PÒ PnUSPÒ
]ÖÁº ÷\ª¨¦U PnUSPÒ
ÁoPºPÒ ©mk©ßÔ \õuõµn |£ºPЮ CÆÁõÓõÚ ÷\ª¨¦U PnUSPøÍ
Bµ®¤zx |hzva ö\ÀÁuÚõÀ £À÷ÁÖ £¯ßPøͨ ö£ØÖU öPõÒÍ •i²®.
CÆÁõÓõÚ £¯ßPÒ ]» R÷Ç Põmh¨£mkÒÍÚ. AøÁ¯õÁÚ.

£nzvØS¨ £õxPõ¨¦U QøhzuÀ

Ámi Á¸©õÚö©õßÖ QøhzuÀ
Ga\¢uº¨£zv¾® £nzøu øÁ¨¤¼hÄ® «Í¨ö£ÓÄ® •i²®.
AÁ\µ ÷uøÁPÎß÷£õx C»SÁõP¨ £nzøu¨ ö£ØÖU öPõÒÍ
•iuÀ.
ußÛ¯UP öµ»º C¯¢vµzvß ‰»® öPõkUPÀÁõ[PÀ |hÁiUøP
PøÍ ÷©ØöPõÒÍÀ.
ÁµÄ AmøhPÒ ‰»® öPõk¨£ÚÄ ö\´¯ •iuÀ.

9
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
÷\ª¨¦U PnUöPõßøÓ Bµ®¤zuÀ
÷\ª¨¦U PnUöPõßøÓ Bµ®¤¨£uØPõÚ |øh•øÓPÒ ªP C»SÁõÚuõS®.
CuØPõP Á[QPÎÚõÀ PnUSPøÍ Bµ®¤¨£uØS›¯ Âsn¨£¨£iÁ®,
Põ_ øÁ¨¦z xsk, ÁõiUøP¯õͺ öuõhº£õÚ uPÁÀPøÍ AÔ¢x öPõÒЮ
£iÁ® (KYC form), EÒ|õmk Á¸©õÚ Á›a\mhzvØPø©¯ EÖv¨£kzu¨£k®
TØÖ GߣÚÁØøÓa \›¯õÚ •øÓ°À §µn¨£kzv ÷u]¯ Aøh¯õÍ
Amøh²hß J¨£øhzuÀ ÷Ásk®. A÷u ÷£õßÖ Á[Q°ÚõÀ SÔUP¨£mh
BPUSøÓ¢u öuõøP AÀ»x Av¾® Ti¯ öuõøPø¯ PnUQÀ øÁ¨¤¼h
÷Ásk®. Cz÷uøÁPøͨ §ºzv ö\´uuß ¤ßÚº Á[Q°ÚõÀ ÷\ª¨¦U
PnUS¨ ¦zuPö©õßÖ ÁõiUøP¯õ͸US ÁÇ[P¨£k®. A¨¦zuPzvÀ Põ_
øÁ¨¦UPÒ, Põ_ «Ò GkzuÀ, «v Gß£Ú £v¯¨£k®.
{ø»¯õÚ øÁ¨¦U PnUS / Põ» øÁ¨¦
SÔzu Põ»Áøµ¯øÓ JßÔØPõP {ø»¯õÚ Ámi Ãuzvß Ai¨£øh°À
Bµ®¤UPUTi¯ øÁ¨¦UP÷Í {ø»¯õÚ øÁ¨¦UPÒ GÚ AøÇUP¨£k®.
ÁõiUøP¯õͺPÒ u®ªh® ÷©»vP©õP EÒÍ £nzøu øÁ¨¤¼h •i²®.
Chº SøÓ¢u •u½mk ÁÈ •øÓö¯õßÓõP C¸¨£x CÆøÁ¨¦ •øÓ°ß
Â÷\h A®\©õS®. {ø»¯õÚ øÁ¨¦UPÒ £» £s¦PøÍU öPõskÒÍÚ.
AøÁ ¤ßÁ¸©õÖ

¯õ÷uÝ® SÔ¨¤mh Põ» Áøµ¯øÓö¯õßÔØPõP øÁ¨¦UPøͨ

÷£nÀ.

øÁ¨¦UPÎß Põ»®, £nzöuõøPUS Aø©¯ Ámi Ãu® ÷ÁÖ£k®.

\õuõµn ÷\ª¨¦U PnUSPøÍ Âh AvP Ámi Ãu® QøhUS®.

{ø»¯õÚ øÁ¨¦a \õßÔuøǨ ¤øn¯õP øÁzx SÔ¨¤mh Ãu®
Áøµ PhßPøͨ ö£ØÖU öPõÒÍ •i²®.

Ámi ©õuõ¢u® AÀ»x Põ»® •iÁøh¢uuß ¤ßÚº J¨£¢uzvß

£i ö£ØÖU öPõÒÍ •i²®.
øÁ¨¤¼h¨£mh vPv, øÁ¨¤¼h¨£mh öuõøP, •iÁøh²® Põ»®
Gß£Ú ÷£õßÓ Â£µ[PÒ EÒÍhUP¨£mh øÁ¨¦a \õßÔuÌ JßÖ
Á[Q°ÚõÀ ÁÇ[P¨£k®.

10
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 ö\¯Ø£õk 02
¤ßÁ¸® TØÖUPÒ \›¯õ°ß ( ) GÚÄ® ¤øǯõ°ß ( ) SÔzxU PõmkP.
öuõhº
C»
TØÖPÒ $

01 {ø»¯õÚ øÁ¨¦ Ámi ©õuõ¢u® AÀ»x Põ»® •iÁøh¢u

¤ß AÀ»x J¨£¢uzvߣi ö£ØÖU öPõÒÍ •i²®.

02 {ø»¯õÚ øÁ¨¦a \õßÔuøÇ G¢uöÁõ¸ |£¸US® \õm-

kuÀ ö\´¯ •i²®.
03 {ø»¯õÚ øÁ¨¤ØPõPU QøhUS® Ámi Ãu® øÁ¨¦U
Põ»zvØPø©¯ ÷ÁÖ£k®.
04 {ø»¯õÚ øÁ¨¦a \õßÔuøǨ ¤øn¯õP øÁzx
Á[Q°¼¸¢x SÔ¨¤mh ÃuzvøÚU PhÚõP¨ ö£ØÖU
öPõÒÍ •i²®.
05 {ø»¯õÚ øÁ¨¤ØPõÚ Ámi ö£õxÁõP \õuõµn ÷\ª¨¦U
PnUQØPõPa ö\¾zx® Ámiø¯ Âh AvP©õS®.
06 {ø»¯õÚ øÁ¨¦PÐhß öuõhº¦øh¯ {£¢uøÚPøÍ
Á[Q°ß ¸¨£zvß Ai¨£øh°À ©õØÓ® ö\´¯
•i²®.
07 ¯õ÷uÝ® ÷uøÁPÐUPõP {ø»¯õÚ øÁ¨ö£õßÔß £nz-
vØPõÚ Põ»® •iÁøhÁuØS •ßÚº A¨£nz öuõøPø¯
«Í¨ ö£ØÖU öPõÒÍ •i¯õx.
08 ÷\ª¨¦U PnUQØPõP Á[Q°ÚõÀ ö\¾zu¨£k® Ámi Ãu®
Á[Q {¯©[PÎØPø©¯ ÷ÁÖ£h •i²©õP C¸¨¤Ý®
{ø»¯õÚ øÁ¨¦PÐUPõP Ehߣmh Ámi Ãu® øÁ¨¦U
Põ»zvÚi¨£øh°À ÷ÁÖ£k®.

{ø»¯õÚ øÁ¨¦U PnUöPõßøÓ Bµ®¤zuÀ

{ø»¯õÚ øÁ¨¦U PnUöPõßøÓ Bµ®¤US® ö£õÊx Á[Q°ÚõÀ ÁÇ[P¨
£k® øÁ¨¦UPøÍ Bµ®¤¨£uØPõÚ Âsn¨£¨£iÁ®, Põ_ øÁ¨¦z
xsk, EÒ|õmk Á¸©õÚ Á›a\mhzvØPø©¯ ÷©ØöPõÒͨ£k® TØÖ,
ÁõiUøP¯õͺ öuõhº£õÚ uPÁÀPøÍ AÔ¢x öPõÒЮ £iÁ® GߣÚ
ÁØøÓ¨ §µn¨£kzv øPö¯õ¨£ªmk ÷u]¯ Aøh¯õÍ Amøh²hß
J¨£øhzuÀ ÷Ásk®. Cz÷uøÁPøͨ §µn¨£kzv¯uß ¤ßÚº Á[Q°
ÚõÀ {ø»¯õÚ øÁ¨¦a \õßÔuÌ JßÖ ÁõiUøP¯õ͸US ÁÇ[P¨£k®.

11
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
|øh•øÓU PnUS
ÁoP Á[Q°ÚõÀ |øh•øÓ¨£kzu¨£k® £À÷ÁÖ PnUS ÁøPPÐÒ
ÁoPºPÐUS AvP©õP •UQ¯zxÁ® Eøh¯uõP C¸¨£x |øh•øÓU
PnUSPÍõS®. øÁ¨¤¼h¨£mkÒÍ £nzøuU Põ÷\õø»PÒ ‰»® öPõkU
PÀÁõ[PÀ ö\´²® PnUöPõßÓõP÷Á |øh•øÓU PnUöPߣx P¸u¨£k®.
|øh•øÓU PnUöPõßøÓ Bµ®¤zuÀ
|øh•øÓU PnUSPøÍz uÛ¯õP÷Áõ AÀ»x Tmka ÷\º¢÷uõ ÁoP[PÎß
ö£¯›÷»õ Bµ®¤UP •i²®. A÷|P ÁoPºPÒ u©x ÁoP |hÁiUøPPøÍ
C»S£kzvU öPõÒÁuØPõP |øh•øÓUPnUSPøͨ £¯ß£kzxQßÓÚº.
CÆÁõÓõÚ PnUSPøÍ Bµ®¤US® ö£õÊx AÆÁoP Á[Q°À |øh•øÓU
PnUöPõßøÓU öPõskÒÍ ÁõiUøP¯õͺ J¸Á›ÚõÀ EÖv¨£kzxuÀ
AÁ]¯©õÚuõS®. |øh•øÓU PnUöPõßøÓ Bµ®¤US®÷£õx AuØS›¯
Âsn¨££iÁ®, £n øÁ¨¦zxsk GߣÁØøÓ¨ §µn¨£kzv ÷u]¯
Aøh¯õÍ Amøh²hß J¨£øhzuÀ ÷Ásk®.
|øh•øÓU PnUöPõßÔØS Ámi ÁÇ[P¨£kÁvÀø». |øh•øÓU
PnUQß «v SÔ¨¤mh BPU SøÓ¢u öuõøPø¯ ÂhU SøÓ²® ö£õÊx
Á[Q°ÚõÀ PnUS E›ø©¯õͺPÐUS ÁÇ[P¨£k® ]» ÷\øÁPÐUPõPÄ®
Pmhn® AÓÂh¨£k®.

ö\¯Ø£õk 03

¤ßÁ¸® PnUS ÁøPPøÍ Bµ®¤¨£uØSz ÷uøÁ¯õÚ ©õv›¨ £iÁ[PøÍ

E[PÒ ¤µ÷u\[PÎÀ Põn¨£k® ÁoP Á[QPμ¸¢x ö£ØÖU öPõÒÍÄ®.
1' ÷\ª¨¦U PnUS
2' |øh•øÓU PnUS
3' {ø»¯õÚ øÁ¨¦U PnUS

01' C®©õv›¨ £iÁ[PÎÀ ÷PmP¨£mkÒÍ uPÁÀPÎß«x PÁÚg ö\¾z

uÄ®.
02' E[PÍx |s£ºP÷Íõk P»¢xøµ¯õi AzuPÁÀPøͨ £iÁ[PÎÀ
§µn¨£kzuÄ®.

|øh•øÓU PnUöPõßøÓ¨ ÷£qÁuõÀ QøhUS® |ßø©PÒ

P Põ÷\õø»PÒ ‰»® £õxPõ¨£õPU öPõkUPÀÁõ[PÀPøÍa ö\´¯ •iuÀ.
ÁoPºPÒ £À÷ÁÖ öPõk¨£ÚÄPøÍU Põ÷\õø»PÒ ‰»® ÷©Ø
öPõÒÍ •iÁuÚõÀ öPõk¨£ÚÄPÒ C»SÁõÚuõP C¸¨£xhß
£nzvØS¨ £õxPõ¨¦® QøhUQßÓx.
12
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 Euõµn® :&
Fȯº \®£Í®, ªß\õµU Pmhn®, Põ¨¦ÖvU Pmhn®
Á[Q ÷©»vP¨ £ØÖ Á\vPøͨ ö£ØÖU öPõÒÍ •iuÀ
uÚx |øh•øÓU PnUQÀ C¸US® «vø¯ Âh Ti¯ £nzöuõøP
ö¯õßÔØSU Põ÷\õø» GÊxÁuØS Á[Q AÝ©v ÁÇ[SÁuß
‰»® Á[Q ÷©»vP¨ £ØÖ Á\vPøͨ ö£ØÖU öPõÒÍ •i²®.
CÆÁÝ©v°ß Ai¨£øh°À PnUQÀ Põn¨£k® PnUS «vø¯
ÂhU Tku»õÚ öuõøPUS E›ø©¯õÍ›ÚõÀ Á[QUSa ö\¾zu
÷Ási²ÒÍ £nzöuõøP Á[Q ÷©»vP¨ £ØÖz öuõøP GÚ¨£k®.
A÷|P©õP ÁoPºPÐUSU SÖQ¯ Põ»U Phß ÷uøÁ¨£õkPøÍ
Cuß ‰»® §ºzvö\´x öPõÒÍ •i²®.
÷|µi øÁ¨¦UPøÍ |øh•øÓ¨£kzuÀ
|øh•øÓU PnUöPõßøÓ¨ ÷£q® ÁoPºPÐUS ÷ÁÖ {ÖÁÚ[
Pμ¸¢x® uÛ¨£mh |£ºPÎhª¸¢x® QøhUS® £n® Á[Q
°ÚõÀ E›¯Áµx PnUQÀ ÷\ºzxU öPõÒͨ£k®.
Euõµn® :&
£[Q»õ£®, Ámi Á¸©õÚ®, Phߣm÷hõº ÷|µi øÁ¨¦
{ø»°¯Ø PmhøÍPøÍa ö\¯Ø£kzxuÀ
ÁoPºPÐUS¨ £À÷ÁÖ |hÁiUøPPÒ Põµn©õPU SÔ¨¤mh
ÁøP°À öuõhºa]¯õPa ö\¾zu ÷Ási¯ ö\¾zxuÀPЮ Esk.
CÆÁõÖ H÷uÝ® SÔ¨¤mh vPvö¯õßÔÀ öuõhºa]¯õPa ö\¾zu
÷Ási²ÒÍ £nzöuõøPø¯a ö\¾zx©õÖ Ax öuõhº£õÚ ©õv›¨
£iÁzvß ‰»® Á[QUS GÊzx ÁiÂÀ ÷Ásk÷PõÒ ÂkUP¨£h
•i²®. CÆ÷Ásk÷PõÐUPø©¯ Á[Q°ÚõÀ ÷©ØöPõÒͨ£k®
öPõk¨£ÚÄ ""{ø»°¯Ø PmhøÍ°ß ö£¯›»õÚ öPõk¨£ÚÄ'' GÚ
AøÇUP¨£k®.
Euõµn® :&
Põ¨¦ÖvU Pmhn®, Phß uÁønU PmhnU öPõk¨£ÚÄ
Á[QU TØøÓ¨ ö£ÖuÀ
|øh•øÓU PnUS›ø©¯õͺ AUPnUQß ‰»® ÷©ØöPõÒͨ£mh
öPõkUPÀÁõ[PÀPøÍ EÒÍhUQ¯ uPÁÀPÍx _¸UPö©õßÖ
Á[Q°ÚõÀ |øh•øÓU PnUS E›ø©¯õ͸US Aݨ£¨£k®.
CUTØÖ ©õuõ¢u® AÀ»x Põ»õskUöPõ¸ •øÓ AÀ»x
PnUS›ø©¯õ͸USz ÷uøÁ¯õÚÁõÖ ö£ØÖU öPõÒÍ •i²®.
CuÞhõP Á[Q°ÚõÀ ÁoPzvØS›¯ PnUQÀ £vÄ ö\´¯¨£mh
øÁ¨¦UPÒ (ö\»Ä £vÄPÒ) öPõk¨£ÚÄPÒ (ÁµÄ¨ £vÄPÒ)
GߣÁØøÓ²® PnUS «vø¯²® AÔ¢x öPõÒÍ •i²®. AÆÁõ÷Ó
ÁoPzvß Á[QU PnUQ¾ÒÍ «vUS® Á[QU TØÔÀ Põn¨£k®
13
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 «vUSªøh°À ÷ÁÖ£õk Põn¨£k©õ°ß AuØS›¯ Põµn[PøÍ
AÔ¢x öPõÒÁuØS CUTØÖ xøn¯õP Aø©²®.

ö\¯Ø£õk 04
¤ßÁ¸® TØÖPÒ \›¯õ°ß ( ) GÚÄ® ¤øǯõ°ß ( ) GÚÄ® SÔzxU
PõmkP.
öuõhº
C»
TØÖPÒ

01 |øh•øÓU PnUS E›ø©¯õͺ Á[Q÷¯õk ÷©ØöPõsh

öPõkUPÀÁõ[PÀPøÍ EÒÍhUQ¯uõP ÁoP Á[QPÎÚõÀ
Aݨ£¨£k® AÔUøP Á[QU TØÖ GÚ AøÇUP¨£k®.
02 ÁoPzvß Á[QU PnUQÀ uÁÖPÒ AÀ»x Âk£kuÀ
Gß£Ú Põn¨£k©õ°ß AÁØøÓa ^µõUQU öPõÒÁuØS
Á[QU TØÖ xøn¯õP Aø©QßÓx.
03 Á[QU TØÔß CÖv°À Põmh¨£k® «v GÆ÷ÁøÍ°¾®
ÁoP›ß Á[QU PnUQÀ Põmh¨£k® CÖv «vUSa
\©©õÚuõS®
04 ÁoPzvß Phߣm÷hõ›ÚõÀ ÷|µi¯õP Á[Q°À
ö\»Ä øÁUP¨£k® Põ_ Phߣm÷hõº ÷|µi øÁ¨¦ GÚ
AøÇUP¨£k®.
05 ÁoP Á[Q°ÚõÀ AÓÂh¨£mh Põ÷\õø»¨ ¦zuPU
Pmhn®, Á[QU Pmhn® Gß£Ú öuõhº£õP Á[QU
TØÔß ‰»÷© ÁoPº AÔ¢x öPõÒÁõº.

Põ÷\õø»PÒ
|øh•øÓU PnUöPõßÖ Bµ®¤UP¨£mhx® Á[Q°ÚõÀ Põ÷\õø»¨
¦zuPö©õßÖ ÁÇ[P¨£k®. |øh•øÓU PnUS›ø©¯õÍ›ÚõÀ SÔzu £nz
öuõøPø¯U SÔ¨¤mh |£¸US AÀ»x öPõsk Á¸£Á¸USa ö\¾zx®£i
Á[QUS AÔÂzuÀ ÂkUP¨£k® GÊzx ‰»©õÚ PmhøÍ÷¯ Põ÷\õø»
GÚ¨£k®.
Põ÷\õø» öuõhº£õÚ öPõkUPÀÁõ[PÀPÎß÷£õx Au÷Úõk öuõhº¦øh¯
•UQ¯ ‰ßÖ ¤›ÂÚº Põn¨£kÁº. A¨¤›ÂÚºPÒ ¤ßÁ¸©õÖ.
1' PmhøÍ°k£Áº & Põ÷\õø»ø¯ GÊv AvÀ øPö¯õ¨£®
Ck£Á÷µ PmhøÍ°k£Áº BÁõº. A÷|P©õP |øh•øÓU PnUS
E›ø©¯õÍ÷µ PmhøÍ°k£ÁµõP C¸¨£õº.

14
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 2' PmhøÍø¯¨ ö£Ö£Áº & PmhøÍ Ck£Á›ß Á[Q÷¯
PmhøÍø¯¨ ö£Ö£ÁµõÁõº. AuõÁx |øh•øÓU PnUøP |hzva
ö\À¾® ÁoP Á[Q÷¯ PmhøÍø¯¨ ö£Ö£ÁµõÁõº.
3' £n® ö£Ö£Áº / öPõko & Põ÷\õø» ‰»©õP ÷©ØöPõÒͨ£k®
öPõk¨£ÚøÁ¨ ö£ÖÁuØS E›ø© EÒÍ Põ÷\õø»°À ö£¯º
SÔ¨¤h¨£mh |£÷µ £n® ö£Ö£Áº / öPõko BÁõº.
Põ÷\õø» JßøÓ ÁøµuÀ
£nU öPõkUPÀÁõ[PÀPÐUPõP¨ £¯ß£kzxÁuØS Á[Q°ÚõÀ ÁÇ[
P¨£k® \mh Ÿv¯õÚ BÁn÷© Põ÷\õø» GÚ¨£k®. Põ÷\õø»ø¯
Áøµ²®ö£õÊx P¸zvØ öPõÒÍ÷Ási¯ Âh¯[PÒ R÷Ç uµ¨£mh
Euõµnzvß ‰»® ÂÍUP •i²®.
Euõµn® :&
CÛ¨¦¨ £sh[PøÍ EØ£zv ö\´x ÂØ£øÚ ö\´²® ÁoPzvÀ Dk£k®
AQ»õ uÚx |øh•øÓU PnUøP ÁÓPõö£õøÍU QøͯõÚ C»[øP
Á[Q°÷» ÷£o Á¸QßÓõÒ. AÁÒ uÚx ÁoPzøu ›ģkzx® ö£õ¸mk
¹. 80 000 ö£Ö©v¯õÚ E£Pµn[PøÍ 20xx'01'16 B® vPv ]Áµõ©Ûh®
C¸¢x öPõÒÁÚÄ ö\´uõÒ. CuØPõÚ öPõk¨£ÚøÁU Põ÷\õø» ‰»÷©
öPõk¨£uØS GsqQÓõÒ.
öPõk¨£ÚÄ ö\´ÁuØPõP AÁÎÚõÀ \›¯õP¨ §µn¨£kzu¨£mh Põ÷\õ
ø»ö¯õßÔß ©õv› R÷Ç uµ¨£mkÒÍx. AvÀ PÁÚg ö\¾zuÄ®.

E¸ 1.4 Põ÷\õø»ö¯õßÔß ©õv›

CuØPø©¯ Põ÷\õø»ö¯õßøÓ Áøµ²®ö£õÊx PÁÚzvØ öPõÒÍ÷Ási¯

•UQ¯ Âh¯[PÒ ]h» R÷Ç uµ¨£mkÒÍÚ.
1' \›¯õPz vPvø¯ ChÀ
2' öPõko°ß ö£¯øµz öuÎÁõÚ GÊzvÀ GÊxuÀ
15
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 3' C»UPzv¾® GÊzv¾® ö£Ö©õÚzøua \›¯õP GÊxuÀ.
4' Áøµ£Á›ß øPö¯õ¨£zøua \›¯õP CkuÀ.
5' Põ÷\õø»°À v¸zu[PÒ C¸¨¤ß AÁØøÓz öuÎÁõPU SÔ¨¤mk
•Êø©¯õÚ øPö¯õ¨£zøu Cmk EÖv¨£kzu¨£hÀ ÷Ásk®.
6' Ai CuÈÀ SÔzu ÷uøÁ¯õÚ uPÁÀPøͨ §µn¨£kzuÀ.
7' Põ÷\õø»°À Põn¨£k® Põ¢uø©¨¦»zvÀ GxÄ® GÊuõx ÂhÀ.
8' ö£õ¸zu©õÚ ÁøP°À SÖUSU ÷PõihÀ.
Põ÷\õø» ÁÇ[P¨£mhuß ¤ßÚº Põ÷\õø»°À Gg]¯ £Sv "Ai°uÌ' GÚ
AøÇUP¨£k®. C¨£Sv°À, E›¯ öPõkUPÀÁõ[PÀPÒ öuõhº£õÚ Âh¯[
PÒ EÒÍhUP¨£hÀ ÷Ásk®. ÷©÷» Põmh¨£mh ©õv›U Põ÷\õø»°À
xøÍ°h¨£mh ¦ÒÎU ÷PõmiÚõÀ öuõhº¦£mi¸¨£x Ai CuÇõS®.
Põ÷\õø»°À ©õØÓ[PÒ ö\´¯¨£mi¸¨¤ß AÁØøÓ²® Ai°uÈÀ SÔ¨
¤kuÀ ÷Ásk®.
CßÖ AøÚzx ÁoP Á[QPÎß ‰»•® ÁÇ[P¨£k® Põ÷\õø»PÎÀ
Põ¢uø©¨¦»¨£Svö¯õßøÓU (MAGNETIC INK CHARACTER RECOGNITION)
PõnUTi¯uõP EÒÍx. A¢{µ¼À ¤ßÁ¸® £µ[PÐUS›¯ C»UP[PÒ
JÊ[S •øÓ¯õP EÒÍhUP¨£mkÒÍx.
A Põ÷\õø» C»UP®
B Á[Q°ß C»UP®
C Á[QU QøÍ°ß C»UP®
D Á[QU PnUQß C»UP®

÷©ØPõmi¯ Põ÷\õø»°ß ©õv›°À AÆ»UP[PÒ Em£kzu¨£mkÒÍ

•øÓø¯¨ £›^»øÚ ö\´x £õºUPÄ®.
Põ÷\õø»°À SÖUSU ÷PõihÀ
Põ÷\õø»°ß •P¨¤À C¸ \©õ¢uµU ÷PõkPÒ CkÁ÷u SÖUSU ÷PõihÀ
GÚ AøÇUP¨£k®. C¸ \©õ¢uµU ÷PõkPÐUQøh°À AÀ»x \©õ¢uµU
÷PõkPÎßÔ Á[Qö¯õßÔß ö£¯øµ ©õzvµ® SÔ¨¤kÁx® SÖUSU
÷Põih»õPU P¸u¨£k®. Põ÷\õø»USU Ti¯ £õxPõ¨ø£¨ ö£ØÖU
öPõk¨£uØPõPU Põ÷\õø»°À SÖUSU ÷Põih¨£k®. CÆÁõÖ SÖUSU
÷Põih¨£mh Põ÷\õø»US Á[QU P¸© ¥hzv¼¸¢x Põø\¨ ö£ØÖU öPõÒÍ
•i¯õx. Põø\¨ ö£ØÖU öPõÒÁuØPõPU SÖUSU ÷Põih¨£mh Põ÷\õ
ø»ø¯ Á[QU PnUöPõßÔÀ øÁ¨¤¼h ÷Ásk®. Põ÷\õø»ö¯õßÔÀ
SÖUSU ÷PõikÁuß ‰»® Põ÷\õø»°À SÔ¨¤h¨£mh öuõøP E›¯
|£¸USU QøhUS® GߣuøÚ EÖv¨£kzvU öPõÒÍ•i²®.

16
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
Põ÷\õø»°À SÖUSU ÷PõihÀ C¸•øÓPÎÀ ÷©ØöPõÒͨ£h •i²®.
1' ö£õx •øÓU SÖUSU ÷PõihÀ
2' ]Ó¨¦ •øÓU SÖUSU ÷PõihÀ
ö£õx•øÓU SÖUSU ÷PõihÀ
Põ÷\õø»°ß •ß¦ÓzvÀ C¸ \©õ¢uµU ÷PõkPøÍ Áøµ¢x AuÝÒ ¯õ÷uÝ®
{£¢uøÚö¯õßøÓU SÔ¨¤kuÀ AÀ»x SÔ¨¤hõv¸zuÀ ö£õx•øÓU
SÖUSU ÷PõihÀ GÚ¨£k®. ö£õx•øÓU SÖUSU ÷PõihÀ £À÷ÁÖ
•øÓPÎÀ Ch¨£h»õ®. ö£õxÁõP¨ £¯ß£kzu¨£kQßÓ ö£õx•øÓU
SÖUSU ÷Põih¼ß ©õv›PÒ R÷Ç uµ¨£mkÒÍÚ.

PnUS
x Áõß
õÓzuPõu Ö ÷
øP© ö£ ©mk
®

E¸ 1.5 ö£õx•øÓU SÖUSU÷PõihÀ •øÓPÒ

]Ó¨¦ •øÓ°»õÚ SÖUSU ÷PõihÀ

Põ÷\õø»°ß •ß¦ÓzvÀ Áøµ¯¨£kQßÓ C¸ \©õ¢uµU ÷PõkPÐUQøh÷¯
AÀ»x AU÷PõkPÎßÔ ÁoP Á[Qö¯õßÔß ö£¯º SÔ¨¤h¨£mi¸zuÀ
]Ó¨¦ •øÓU SÖUSU ÷Põih»õS®. Cx ¤ßÁ¸® •øÓPÎÀ Ch®ö£Ó
•i²®.

®
©mk
Ò Á[Q n U S
ÒÁ
[Q
©UP ÷ Á õß P Á[Q ©UP
ö£Ö C»[øP

E¸ 1.6 ]Ó¨¦ SÖUSU ÷PõihÀ •øÓPÒ

CÆÁõÓõÚ •øÓPÎÀ SÖUSU ÷Põih¨£mh Põ÷\õø»ö¯õßøÓU SÔ¨¤mh

AÆÁ[QU PnUQÀ ©mk÷© øÁ¨¤¼mk¨ £n©õUQU öPõÒÍ •i²®.
Põ÷\õø»°À ¦ÓUSÔ¨¤hÀ
Põ÷\õø»°À •ß¦ÓzvÀ SÔ¨¤h¨£mkÒÍ ö£¯øµ A÷u •øÓ°À
Põ÷\õø»°ß ¤ß¦ÓzvÀ AÁµx øPö¯ÊzvÚõÀ GÊxÁx Põ÷\õø»°À
¦ÓUSÔ¨¤hÀ GÚ¨£k®. ÁoP¸USU QøhUP¨ö£ØÓ Põ÷\õø»ø¯
¯õ÷uÝ® öPõkUPÀÁõ[PÀ JßÔØPõP HøÚ¯ ÁoP¸US ÁÇ[S®
17
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
ö£õÊ÷uõ AÀ»x Á[QU PnUQÀ øÁ¨¤¼k® ö£õÊ÷uõ CÆÁõÖ
¦ÓUSÔ¨¤hÀ ÷Ásk®. ¦ÓUSÔ¨¤hÀ ‰»® u©US›¯ Põ÷\õø»
öuõhº£õP E›ø© ©õØÓö©õßÖ |øhö£ÖÁøu EÖv¨£kzu •iQßÓx.

ö\¯Ø£õk 05

}[PÒ A›] Â{÷¯õPzvÀ Dk£k® ÁoPº J¸ÁöµÚ Gsq[PÒ. E[PÒ

|s£º A›] ÁÇ[SÚº J¸ÁöµÚÄ® P¸vU öPõÒÐ[PÒ. E[PÒ |s£›h®
ö£ØÖUöPõsh A›]UPõPU Põ÷\õø» ‰»® öPõk¨£ÚÄ ö\´ÁuØS Gso
°¸¨£uõPU öPõsk ¤ßÁ¸® ö\¯Ø£õmiÀ Dk£kP.
01' Põ÷\õø»ö¯õßÔß ©õv› JßøÓz u¯õ›²[PÒ.
02' AUPõ÷\õø»°À uPÁÀPøͨ §µn¨£kzx[PÒ.
03' Põ÷\õø»ø¯¨ §µn¨£kzv Ea\ £õxPõ¨¤øÚ¨ ö£ØÖU öPõÒÍU
Ti¯ÁõÖ SÖUSU ÷PõöhõßøÓ Ck[PÒ.
04' Põ_ ‰»® öPõk¨£ÚÄ ö\´Áøu ÂhU Põ÷\õø»PÎß ‰»® öPõkUPÀ
Áõ[PÀ ö\´ÁuÚõÀ QøhUS® AÝT»[PøÍ E[PÒ |s£ºPÐhß P»¢
xøµ¯õk[PÒ

2. C»zvµÛ¯À £n® öuõhº£õÚ ÷\øÁPÒ

ö£õ¸öÍõßøÓ÷¯õ AÀ»x ÷\øÁö¯õßøÓ÷¯õ ö£ØÖU öPõÒЮ ö£õÊx
ö\¾zu ÷Ási¯ öPõk¨£ÚÄz öuõøPø¯¨ £n©õP÷Áõ AÀ»x ÷ÁÖ
Hx® P¸Âö¯õßÔß ‰»÷©õ ö\¾zu •i²®. ªP Asø©U Põ»® Áøµ°À
ÁoPºPÒ öPõk¨£ÚÄ |hÁiUøPPÐUPõP¨ ö£õxÁõPz uõÒ, SØÔ
|õn¯[PÒ ©ØÖ® Põ÷\õø»PøÍ÷¯ ö£¸®£õ¾® £¯ß£kzv Á¢uÚº.
{PÌPõ»zvÀ Á[QPÎÚõÀ C»zvµÛ¯À öuõhº£õhÀ öuõÈÝm£[Pøͨ
£¯ß£kzvU Põ_U öPõkUPÀÁõ[PÀPÐUPõP ÁõiUøP¯õͺPÐUS £À÷ÁÖ
÷\øÁPøÍ AÔ•P¨£kzu¨£mkÒÍÚ. Aa÷\øÁPøÍ "C»zvµÛ¯À £n®
öuõhº£õÚ ÷\øÁPÒ' GÚ AøÇUP •i²®.
£nzvØS® Põ÷\õø»PÐUS® £v»õP¨ £¯ß£kzuUTi¯ C»zvµÛ¯À
•øÓ÷¯ C»zvµÛ¯À £n® (e - cash) GÚ AøÇUP¨£kQßÓx. C»zvµÛ¯À
£n® öuõhº£õÚ ÷\øÁPÎß Ai¨£øh°À |øh•øÓ°À ¤µ£À¯©õÚ
ÁøP°À £¯ß£kzu¨£mk Á¸QßÓ ¤ßÁ¸® AmøhPÒ öuõhº£õPU
P»¢xøµ¯õk÷Áõ®.
PhÚmøhPÒ (Credit cards)
ÁµÁmøhPÒ (Debit cards)
ußÛ¯UP öµ»º C¯¢vµ AmøhPÒ (Automated Teller Machine cards)

18
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
PhÚmøhPÒ
ÁoP Á[QPÎÀ Phß Ai¨£øh°À ÁÇ[P¨£k® Amøh ÁøPPÍõS®.
CÆÁõÓõÚ AmøhPøͨ ö£ØÖU öPõÒÁuØPõP ÁõiUøP¯õͺPÐUS
Á[QU PnUöPõßÖ C¸UP ÷Ásk® GßÓ AÁ]¯® CÀø». A[RPõµ®
ö£ØÓ Â¯õ£õµ {ø»¯[PÎÀ Phß Amøhø¯a \©º¨¤zxU SÔ¨¤mh
ö£Ö©õÚz öuõøP Áøµ°À ö£õ¸ÒPÒ, ÷\øÁPøÍU PhÚõP¨ ö£ØÖU
öPõÒÍ •i²®. A÷u ÷£õßÖ PhÚmøhPøͨ £¯ß£kzvz ußÛ¯UP
öµ»º C¯¢vµzvß ‰»® (ATM) SÔ¨¤mh öuõøP Áøµ°À £nzøu¨ ö£ØÖU
öPõÒÍÄ® •i²®. Phß Amøhø¯¨ £¯ß£kzv¨ ö£ØÓ Phß ö£Ö©õÚz
öuõøPPÒ öuõhº£õP Á[Q°ÚõÀ Phß Amøh E›ø©¯õ͸US¨ ¤ßÚº
AÔÂUP¨£k®. AUPhß ö£Ö©õÚz öuõøPø¯¨ ¤ßÚº Á[QUSa ö\¾zvz
wº¨£uØSU PhÚmøh E›ø©¯õͺ Ph¨£õk öPõshÁµõP C¸¨£õº.
C»zvµÛ¯À Áø»¯ø©¨¤ÞhõPz ußÛ¯UP •øÓ°À Phß Amøh
öuõhº£õÚ öPõkUPÀÁõ[PÀPÒ Ch®ö£ÖQßÓÚ. \ºÁ÷u\ Ÿv¯õP¨
£¯ß£kzu¨£mk Á¸QßÓ ¤µuõÚ PhÚmøh Áø»¯ø©¨¦PÍõP Ã\õ,
©õìhº, Aö©›UPß GU줵ì, iìPÁº ÷£õßÓÁØøÓU SÔ¨¤h»õ®.
ÁoP Á[QPÒ PhÚmøh Áø»¯ø©¨¤ß AÝ\µøn²hß Phß Amøh
PøÍ ÁÇ[SQßÓÚ. G[PÍx |õmiÀ ÁÇ[P¨£mkÒÍ PhÚmøh ÁøP
PÎØ ]» ¤ßÁ¸® Euõµnzvß ‰»® Põmh¨£mkÒÍÚ.
Euõµn® :&
C»[øP Á[Q & ^ ÷£[ Ã\õ
©UPÒ Á[Q & ¥£À Ã\õ
ÁµÁmøh
Á[QU PnUQÀ Põn¨£k® £n¨ö£Ö©õÚzvøÚ ÷|µi¯õPU öPõk¨£ÚÄ
ö\´ÁuØS C¯¾©õÚ ÁøP°À ÁoP Á[QPÎÚõÀ uÚx ÁõiUøP¯õ͸US
ÁÇ[P¨£k® AmøhPÒ "ÁµÁmøhPÒ' GÚ AøÇUP¨£k®. CuØPø©¯
ÁµÁmøhø¯¨ ö£ØÖU öPõÒÁuØPõP Á[QU PnUöPõßÖ C¸zuÀ
÷Ásk®. CÆÁmøhPÒ ‰»® PnUQ¾ÒÍ Põ_ «vUS ©mk® ö£õ¸ÒPÒ,
÷\øÁPøÍU öPõÒÁÚÄ ö\´¯ •i²®. Cuß ‰»® ö£õ¸ÒPÒ ÷\øÁ
Pøͨ ö£ØÖU öPõÒЮ÷£õx SÔzu ö£Ö©õÚ©õÚx ÷|µi¯õP Á[QU
PnUQØS ÁµÄ øÁUP¨£k®. öPõkUPÀ Áõ[P»õP SÔzu ö£Ö©õÚz
öuõøPø¯U öPõÒÁÚÁõÍ›ß PnUQ¼¸¢x SøÓUP¨£mk Á[Q°ÞhõP
ÂØ£øÚ¯õÍ›ß PnUQØS ©õØÓ¨£kÁx C¢u AmøhPÎß Â÷\h £s£õP
C¸UQßÓx. CÆÁõÓõÚ ÁµÄ AmøhPøͨ £¯ß£kzvz ußÛ¯UP
C¯¢vµzvß ‰»® £nzvøÚ²® «Í¨ ö£ØÖU öPõÒÍ •i²®.

C»[øP°À ÁoP Á[QPÎÚõÀ ÁÇ[P¨£k® ÁµÁmøhPÐUS Euõµn[PÒ

]» R÷Ç uµ¨£mkÒÍøu AÁuõÛUP»õ®.
19
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 Euõµn® :&
\®£z Á[Q & ö\m (SET)
öPõ©º]¯À Á[Q & öPm_£º (GET SUPER)
ußÛ¯UP öµ»º C¯¢vµ AmøhPÒ
÷\ª¨¦U PnUQ¼¸¢x ÁõiUøP¯õͺPÒ £nzøu¨ ö£ØÖU öPõÒÍU
Ti¯ÁõÖ Á[QPÍõÀ ÁÇ[P¨£k® Â÷\h Amøh ÁøPö¯õßÓõS®. PoÛz
xøn²hß C¯[S® ußÛ¯UP öµ»º C¯¢vµzøu¨ £¯ß£kzv (ATM) ÷\ª¨
¦U PnUQ¼¸¢x £nzvøÚ¨ ö£ØÖU öPõÒÍ •i²®. Á[QPÍõÀ ÁÇ[P¨
£mh ußÛ¯UP öµ»º AmøhPÐUPõÚ Euõµn[PÒ ]» R÷Ç uµ¨£mkÒÍÚ.
Euõµn® :&
©UPÒ Á[Q PET
C»[øP Á[Q CEY NET
\®£z Á[Q SET

E¸ 1.7 C»zvµÛ¯À £n® öuõhº£õÚ

©õv›ö¯õßÖ

CÆÁmøhPÒ ‰»® PnUöPõßÔ¼¸¢x ©ØöÓõ¸ PnUQØS¨ £nzvøÚ

©õØÓ •i²®.
C»zvµÛ¯À £n® \õº¢u ÷\øÁPÎß •UQ¯zxÁ®
öPõkUPÀÁõ[PÀPÐUPõP C»zvµÛ¯À £n® £¯ß£kzxÁuß ‰»®
¤ßÁ¸® AÝT»[Pøͨ ö£ØÖU öPõÒÍ •i²®.
x›u©õÚx
C»zvµÛ¯À £n® \õº¢u ÷\øÁPÒ ÂøÚzvÓß öPõshuõPÄ®
JÊ[S •øÓ¨£kzu¨£mhuõPÄ® C¸UQßÓx. AøÚzx |hÁiU
øPPЮ C»zvµÛ¯À FhPzvß ‰»® Ch®ö£ÖÁuÚõÀ
Á[Q°Úx® ÁoPzvÚx® ÁõiUøP¯õͺPÎÚx® P¸©[PÒ
C»SÁõÚuõP Aø©²®. ÷|µa ]UPÚ•® HØ£k®.
|mh Aa\® SøÓÁõÚx.
£nzøuU PõÂa ö\À¾®ö£õÊx HØ£k® ChµõÚx Ca÷\øÁ°ß
‰»® SøÓÁøhQßÓx.
AøÚzxz uPÁÀPЮ ußÛ¯UP Ÿv°À AÔUøP¨£kzuÀ
GÀ»õU P¸©[PЮ ußÛ¯UP Ÿv°÷» ö\¯Ø£kÁuÚõÀ öPõkUPÀ
Áõ[PÀPøÍ AÔUøP¨£kzxÁx C»SÁõÚuõPÄ® \›¯õÚuõPÄ®
C¸US®.
|õÎÀ G¢÷|µzv¾® öPõkUPÀÁõ[PÀ ö\´¯UTi¯uõP C¸US®.
20
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
C»zvµÛ¯À £n® öuõhº£õÚ ÷\øÁPÎÀ Põn¨£k® Áøµ¯øÓPÒ
uµÄPÒ AÈÄÓU Ti¯ ußø© Põn¨£hÀ
öuõÈÝm£z uÁÖPÒ Ch®ö£ÖÁvÞhõPa ]» \¢uº¨£[PÎÀ
uµÄPÒ AÈÄÓUTi¯ ußø© Põn¨£kÁuÚõÀ ¤µa]øÚPÒ
HØ£hUTk®.
¦v¯ ÁiÁø©¨¤À C»zvµÛ¯À ÷©õ\iPÐUS Em£hUTi¯ {ø»ø©²®
HØ£h»õ®.
Euõµn® :&
C»zvµÛ¯À AmøhPÎß CµP]¯ C»UPzøu (PIN) ÷©õ\i
ö\´x ÷ÁÖ J¸Áº £¯ß£kzuUTi¯uõP C¸zuÀ.
÷©»vPa ö\»öÁõßøÓ¨ ö£õÖ¨÷£ØP ÷Ási HØ£k®.
A÷|P©õP PhÚmøhPÎß öPõk¨£ÚÄPÒ Põ»uõ©u©õS® ö£õÊx
Ámi²hß uõ©uU Pmhn•® AÓÂh¨£h ÷Ási HØ£k®.
AøÚzx ÂØ£øÚ¯P[Pξ® öPõk¨£ÚÄPøÍ ÷©ØöPõÒÍ •i¯õx.

ö\¯Ø£õk 06

öPõk¨£ÚÄ ö\´ÁuØPõP¨ £¯ß£kzuUTi¯ P¸ÂPÒ ]» R÷Ç uµ¨£m

kÒÍÚ. AUP¸ÂPÒ öuõhº£õPU PÁÚg ö\¾zuÄ®.
¹. 2000 ö£Ö©v¯õÚ uõÒ |õn¯[PÒ
Põ÷\õø»
PhÚmøh
ÁµÁmøh
01' ÷©ØPõmi¯ JÆöÁõ¸ P¸ÂPøͲ® _¸UP©õP AÔ•P¨£kzuÄ®.
02' öPõk¨£ÚÄPøÍz wº¨£uØPõP JÆöÁõ¸ öPõk¨£ÚÄU P¸ÂPøͨ
£¯ß£kzx® ö£õÊx® HØ£hUTi¯ AÝT»[PÒ, ¤µvT»[PøÍ
EÒÍhUQ¯ AmhÁønø¯z u¯õ›USP.

1.5 Põ¨¦Öva ÷\øÁ

\P» ©mhzvøÚa ÷\º¢u uÛ|£ºPÒ ©mk©ßÔ ÁoPºPЮ Th £À÷ÁÖ
ChºPÐUS •P[öPõkUP ÷Ási¯ {ø» HØ£h»õ®. AÆÂhºPÍõÚøÁ
Ga\¢uº¨£[PÎÀ GÆ÷ÁøÍPÎÀ Ch®ö£Ö® GÚU TÓ•i¯õx.
vjº w £zx, `ÓõÁÎ, öÁÒÍ®, BȨ ÷£µø», §ª¯vºa], vjº
£zxUPÒ, P»Áµ[PÒ ÷£õßÓÚ AÆÁõÓõÚ ChºPÐÒ ]»ÁõS®.
CÆÂhºPÐUS •P[öPõk¨£uØS JÊ[S •øÓ¯õÚ Âv•øÓPøͨ
¤ß£ØÖuÀ ÷Ásk®. ChºPøÍ JßÔønzx CǨ¥miøÚ ÁÇ[SÁ÷u
21
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
Põ¨¦Öv°ß Ai¨£øh¯õS®. AuõÁx £À÷ÁÖ ChºPÐUS •P[öPõkUP
÷Ási HØ£k® GÚ Gvº£õº¨£ÁºPÎÚõÀ ö\¾zu¨£k® uÁønU
Pmhn[PøÍ JßÖvµmi¯ ö£õx{v°¼¸¢x AÆÂhºPÐUSU SÔ¨£õP
•P[öPõk¨£ÁºPÐUS CǨ¥k ÁÇ[SÁx Põ¨¦Öv°ß ‰»® Ch®
ö£ÖQßÓx. AøÚÁµx ChºPЮ J¸ Põ¨¦Öv {v¯zvßRÌ JßÔøn
ÁuõÀ Põ¨¦Övø¯ ChºPÒ JßÔønzuÀ GÚÄ® P¸u¨£k®.
GÚ÷Á, |£º J¸Á¸US AÀ»x £»¸US C»SÁõP¨ ö£õÖ¨÷£ØP
•i¯õv¸US® {v |mh[PøÍ AUPõ¨¦Öv {v¯zvØS¨ £[PΨ¦a ö\´u
¤›ÂÚºPÐUQøh÷¯ £µÁ»õUS® ÷|õUQÀ Põ¨¦Öv E¸ÁõQ EÒÍx.
ChºPøÍ JßÔønzx J¸ ¤›ÂÚ¸US HØ£k® ÷\u® AÀ»x |mhzøu
J¸•P©õP¨ £Qº¢x öPõÒÁx Põ¨¦Öv¯õS®. Põ¨¦Öv Gߣx Põ¨¦Öv
ö\´÷Áõß, Põ¨¦Özx÷Áõß GßÝ® C¸ ¤›ÂÚºPÐUQøh÷¯ HØ£k®
J¨£¢u® JßÓõS®.
Põ¨¦Öv²hß öuõhº¦£k® ¤›ÂÚº
1' 1 B® ¤›ÂÚº & Põ¨¦Övø¯¨ ö£ØÖU öPõÒЮ ¤›ÂÚº GÝ® Põ¨
¦Öv ö\´÷Áõß.
2' 2 B®¤›ÂÚº & Põ¨¦Övø¯ ÁÇ[S® ¤›ÂÚº GÝ® Põ¨¦Özx÷Áõß
Põ¨¦ÖvU P®£Û÷¯ Põ¨¦Özx÷ÁõÚõP C¸US®.
3' 3 B® ¤›ÂÚº & Põ¨¦Öv J¨£¢uzvÀ uõUPzøu HØ£kzx® HøÚ¯
AøÚzx¨ ¤›ÂÚ¸® EÒÍh[SÁº. Euõµn©õP ÁõPÚ
ö©õßÖ Põ¨¦Öv ö\´¯¨£k©õ°ß Ãv°À £¯oUS®
HøÚ¯ ÁõPÚ[PÒ, ¤µ¯õoPÒ ö\õzxUPÒ GߣÚ
C¨¤›ÂØSÒ EÒÍh[S®.
Põ¨¦Övz uzxÁ®
Põ¨¦Öva ÷\øÁ¯õÚx Põ¨¦Övz uzxÁzvÚi¨£øh°À Pmiö¯Ê¨£¨
£mkÒÍx. AÁØÖÒ ]» Á¸©õÖ :
01' Põ¨¦Öv ö\´¯zuUP E›ø©
02' E¯º |®¤UøP
03' CǨ¥mkz uzxÁ®
Põ¨¦Öv ö\´¯zuUP E›ø©
E°¸US AÀ»x ö\õzxUSU Põ¨¦Öv ö\´ÁuØSU Põn¨£kQßÓ \mh
Ÿv¯õÚ E›ø©÷¯ Põ¨¦Öv ö\´¯zuS¢u E›ø©¯õS®.
Euõµn® :&
PnÁß, ©øÚÂUQøh÷¯ J¸Á¸UöPõ¸Áº AÁºPÍx E°º «x
Põ¨¦Öv ö\´ÁuØS E›ø© C¸UQßÓx.
22
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 ö\õzxU Põ¨¦Öv°ß÷£õx Aaö\õzvß «x \mhŸv¯õÚ E›ø©¯õÍ
¸USU Põ¨¦Öv ö\´²® E›ø© QøhUQßÓx.
Phß ÁÇ[Q¯ J¸Á¸US ÁÇ[P¨£mh Phß öuõøP°ß ö£Ö©vUSU
Phß ö£ØÖU öPõshÁ›ß E°¸USU Põ¨¦Öv ö\´ÁuØS E›ø©
QøhUQßÓx.
E¯º |®¤UøP
Põ¨¦Öv J¨£¢uzvØS Ehߣk® C¸¤›ÂÚ¸® AÆöÁõ¨£¢uzvØS›¯
uPÁÀPøÍa \›¯õP AÁµÁºPÐUS öÁΨ£kzxuÀ ÷Áskö©Ú Czuz
xÁ® ÂÍUSQßÓx. C[S J¨£¢uzxhß öuõhº¦øh¯ ¤›ÂÚºPÍõPU P¸u¨
£kÁx Põ¨¦Öv ö\´÷Áõ¸® Põ¨¦Özx÷Áõ¸©õS®. Põ¨¦Özx÷Áõß Gߣx
Põ¨¦Öv ö\´²® {ÖÁÚzøuU SÔ¨£÷uõk, Põ¨¦Öv ö\´÷Áõº Gߣx
Põ¨¦Öv ö£ØÖU öPõÒЮ ¤›ÂÚøµU SÔUS®. C[S G¨¤›ÂÚºP÷ÍÝ®
¯õ÷uÝ® PõµnzvÚõÀ •UQ¯ Âh¯[PøÍ öÁΨ£kzuõv¸¨£x E¯º
|®¤UøPø¯ «ÖÁuõP Aø©²®. AÆÁõÖ uPÁÀPÒ £µì£µ® \›¯õP öÁΨ
£kzu¨£hõv¸¨¤ß Põ¨¦Öv J¨£¢uzøua ö\À¾£i¯ØÓuõUSÁuØSa
\mhŸv¯õÚ E›ø© C¸¤›ÂÚºPÐUS® Põn¨£kQßÓx.

CǨ¥mkz uzxÁ®
Põ¨¦Öv ö\´¯¨£mh ö\õzöuõßÔØS ¯õ÷uÝ® ÷\uö©õßÖ HØ£k©õ°ß
Aa÷\uzvØS •ß¤¸¢u {ø»USU öPõsk Á¸ÁuØS HØ£k® CǨ¥k
©mk® ö\¾zu¨£k® Gߣx CzuzxÁzvß P¸zuõS®. CzuzxÁ©õÚx
B²Ò Põ¨¦ÖvUS¨ ö£õ¸zu©ØÓuõS®. Põ¨¦Öv°ß ‰»® Põ¨¦Öv
ö\´£Áº C»õ£zøu¨ ö£ÖQßÓ \¢uº¨£® CzuzxÁzvß Ai¨£øh°
÷»÷¯ uºUP¨£kQßÓx.
Euõµn® :&
¹. 2 000 000 ö£Ö©v¯õÚ ÷©õmhõº ÁõPÚ® A¨ö£Ö©õÚz öuõøPUSU
Põ¨¦Öv ö\´¯¨£mi¸¨¤ß A®÷©õmhõº ÁõPÚzvØS ¹. 500 000
ö£Ö©v¯õÚ ÷\u® HØ£k©õ°ß CuØPõÚ CǨ¥mkz öuõøP¯õP
¹. 500 000 Áøµ°»õÚ öuõøPø¯ ©mk÷© ö£ØÖU öPõÒÍ •i²®.

B²Ò Põ¨¦Öv
ÁoP[PÐUS ©mk©ßÔ uÛ |£ºPÐUS® Põ¨¦Öv¯õÚx •UQ¯©õÚ
÷\øÁø¯ ÁÇ[SQßÓx. |£›ß E°¸US HØ£k® CǨ¦PÒ öuõhº£õP
÷©ØöPõÒͨ£k® Põ¨¦Öv B²Ò Põ¨¦Öv¯õS®. ¯õ÷uÝ® PõµnzuõÀ
|£›ß E°º CÇUP¨£k©õ°ß AÁ›ß ¤ßÝ›zuõͺ CǨ¥mkz öuõøPø¯U
Põ¨¦ÖvU P®£Û°hª¸¢x ö£ØÖU öPõÒÍ •i²®. Põ¨¦Öv J¨£¢u
•vºÄz vPv°À B²mPõ¨¦Öv¯õÍß E°¸hß C¸¨¤ß AÁº J¨£¢uz
öuõøPø¯ Cuµ AÝT»[PÐhß ö£ØÖU öPõÒÍ •i²®.
23
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
|£ºPÐUS HØ£k® vjº £zx, _Põuõµ¨ ¤µa]øÚPÒ, AÖøÁa ]Qaø\,
øÁzv¯\õø»U Pmhn® ÷£õßÓøÁPЮ B²Ò Põ¨¦Öv J¨£¢uzvÀ
÷©»vPU Põ¨¦UPÍõP EÒÍhUP¨£h •i²®.
B²Ò Põ¨¦Öv°ß •UQ¯zxÁ[PÒ
B²Ò Põ¨¦Öv •øÓ¯õÚx ÷\ª¨¦ •øÓö¯õßÓõP÷Áõ AÀ»x
•u½mk ÁÈ•øÓö¯õßÓõP÷Áõ £¯ß£kzvU öPõÒÍ •i²®.
B²Ò Põ¨¦Öv •øÓ°À J¨£¢uU Põ»® •i²® Áøµ°À Põ¨¦Öv
ö\´÷Áõº E°¸hß C¸¨¤ß Põ¨¦Öv ö\´u öuõøP²hß HøÚ¯
AÝT»[PøͲ® ÷\ºzx Põ¨¦Öv ö\´÷Áõß ö£ØÖöPõÒÍ
•i²®.
B²Ò Põ¨¦Öv J¨£¢u[PÎß÷£õx Põ¨¦Öv ö\´÷Áõß ©µn
©øhÁõÚõ°ß AÁµx ¤ßÝ›zuõ͸US CǨ¥mkz öuõøPø¯¨
ö£ØÖUöPõÒÍ •i²®.
¤ÒøÍPÎß v¸©n®, PÀ |hÁiUøPPÎß÷£õx {v EuÂPøͨ
ö£ØÖU öPõÒÍ •i²®.
{v {ÖÁÚ[PÎhª¸¢x Phß ö£Ö®ö£õÊx {v {ÖÁÚ[PÐUS¨
¤øn¯õP CÆöÁõ¨£¢uzøu¨ £¯ß£kzvU öPõÒÍ •i²®.

BuÚU Põ¨¦Öv
Pmhh®, C¯¢vµ E£Pµn[PÒ, ÷©õmhõº ÁõPÚ®, \µUQ¸¨¦PÒ ÷£õßÓ
ö\õzxUPÐUS Ch®ö£ÓUTi¯ ChºPμ¸¢x Põ¨¦¨ ö£ÖÁuØPõP¨
ö£ØÖU öPõÒЮ Põ¨¦Öv÷¯ BuÚU Põ¨¦Öv¯õS®.
Põ¨¦Öv {ÖÁÚ[PÒ CÆÁõÓõÚ Põ¨¦Öv°ßRÌ £À÷ÁÖ ÁøP°»õÚ
Põ¨¦Öv J¨£¢u[PøÍ ÁÇ[SQßÓÚ.
Euõµn® :&
wUPõ¨¦Öv,÷©õmhõº ÁõPÚU Põ¨¦Öv, Ph»£õ¯U Põ¨¦Öv,
C¯ØøP AÚºzuU Põ¨¦Öv

24
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
BuÚU Põ¨¦Öv°ß •UQ¯zxÁ®
ÁoP[PÐUS HØ£hUTi¯ £À÷ÁÖ ChºPÎÞhõP ÷©ö»Ê® {v
Ÿv¯õÚ |mh[Pμ¸¢x £õxPõ¨¦¨ ö£ØÖU öPõÒÍ •i²®.
Euõµn® :&
w¯õÀ AÈÄÖuÀ, PÒÁº / £øPÁ›ÚõÀ HØ£k® AÈÄ, öuõÈÀŸv
¯õÚ Â£zx

ÁoPU P¸©[PøÍz öuõhºa]¯õP

|hzva ö\À»z xøn¯õP Aø©uÀ.

ÁoPºPÍõÀ uõ[QU öPõÒÍ

÷Ási÷¯Ø£hUTi¯ £õ›¯ÍÂ
»õÚ |mh[PÐUPõPU Põ¨¦ÖvU
P®£Û°hª¸¢x CǨ¥miøÚ¨
ö£ØÖU öPõÒÍ •iÁuõÀ ÁoP®
C¯À¦ {ø»US ©õØÓ¨£mk Auß
P¸©[PøÍz öuõhºa]¯õP |hzva E¸ 1.8 £zöuõßÔØSm£mh
ÁõPÚö©õßÖ
ö\À» EÖxøn¯õP C¸US®.

EÒ|õmiÀ ©mk©ßÔ \ºÁ÷u\ ÁoP |hÁiUøPPÐUS® xøn¯õP

Aø©uÀ
Euõµn® :&
Ph»£õ¯U Põ¨¦Öv, \µUQ¸¨¦U Põ¨¦Öv, HØÖ©vU Phß Põ¨¦Öv,
ÁÈa\µUSUPõÚ Põ¨¦Öv

£o¯õͺPÎÚx® ~Pº÷Áõ›Úx® £õxPõ¨ø£ EÖv¨£kzxÁuØSz

xøn¯õP Aø©²®.
Euõµn® :&
öuõÈÀ ÁÇ[SÚºPÎÚõÀ FȯºPÒ \õº£õP¨ ö£ØÖU öPõÒЮ
\‰P |»ß Põ¨¦Öv J¨£¢u®, EØ£zv¨ö£õ¸Ò ö£õÖ¨¦U Põ¨¦Öv
J¨£¢u®.
B²mPõ¨¦ÖvUS® BuÚU Põ¨¦ÖvUSªøh°»õÚ ÷ÁÖ£õkPÒ
Põ¨¦ÖvUS Em£k® Âh¯zvß ußø©UPø©¯ B²Ò Põ¨¦Öv¯õÚx
£õxPõ¨¦U öPõsh AµnõS®. BÚõÀ, E°º uº¢u HøÚ¯ ö\õzxUPÒ
\õº£õPÄ® Põ¨¦Öv ö\´¯¨£kQßÓx. Põ¨¦Öv C¸ ÁøPPøÍU öPõshx.
CƸ ÁøPPÐUQøh÷¯ Põn¨£k® ÷ÁÖ£õkPÒ ]» ¤ßÁ¸®
AmhÁøn ‰»® Põmh¨£mkÒÍÚ.

25
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 B²Ò Põ¨¦Öv BuÚU Põ¨¦Öv
Põ¨£Öv J¨£¢uz öuõøP¯õÚx Á¯x, SÔzu ö\õzvß {vŸv¯õÚ ö£Ö©õÚz
Pmhn®, E°¸UPõÚ Ch›ß ußø© vß Ai¨£øh°÷» Põ¨¦Öv J¨£¢
öPõk¨£ÚÄ ö\´¯UTi¯ C¯¾ø© uzvß ö£Ö©õÚz öuõøP wº©õÛU
GߣøÁPÎß Ai¨£øh°À wº©õÛU P¨£k®.
P¨£k®.
CǨ¦ HØ£iÝ® HØ£hõÂiÝ® CǨ J¨£¢u Põ»zvÝÒ CǨ¦ HØ£mhõÀ
¥mkz öuõøP ÁÇ[P¨£k® ©mk÷© CǨ¥mkz öuõøP EÒÁõ[
P¨£k®.
CǨ¥mkzuzxÁ® ö£õ¸zu©ØÓxS®. CǨ¥mkz uzxÁ® ¤µ÷¯õQUP¨£k®.
Põ¨¦Öv ö\´¯¨£mh ö£Ö©õÚz öuõøPUS C[S HøÚ¯ AÝT»[PÐUS E›zx
÷©»vP©õPU öPõk¨£ÚÄPÐhß E£ CÀø».
Põµ¨ £n•® ÷\ºzx ÁÇ[P¨£k®.
ö\¯Ø£õk 07
¤ßÁ¸® TØÖUPÒ \›¯õ°ß ( ) GÚÄ® uÁÓõ°ß ( ) GÚÄ® AUTØÔß
•ßÝÒÍ Aøh¨¦USÔ°ÝÒ SÔzxU PõmhÄ®.
öuõhº
C»
TØÖ
01 B²m Põ¨¦Övö¯ß£x uÛ |£›ß E°º öuõhº£õP HØ
£hUTi¯ CǨ¦ \õº£õP ÷©ØöPõÒЮ Põ¨¥k JßÓõ
S®.
02 Põ¨¦Öv {v¯zvØS¨ £[PΨ¦a ö\´²® ¤›ÂÚ¸US
HØ£hUTi¯ CǨ¤øÚ A¨£[PΨ¦a ö\´¯¨£k®
|£ºPÐUQøh÷¯ J¸ø©¨£õmkhß £Qº¢x öPõÒÐuÀ
Põ¨¦Öv°À Ch®ö£ÖQßÓx.
03 BuÚ®, B²Ò GߣÁØÔÀ Põ¨¦Öv ö\´ÁuÚõÀ AÁØ
ÔØPõÚ ChºPÒ HØ£hõv¸US®.
04 BuÚU Põ¨¦Öv J¨£¢uö©õßÔß ö£Ö©õÚ® uÛ|£›ß
¸¨£zvÚx® öPõk¨£ÚÄz vÓøÚ²® Ai¨£øh¯õPU
öPõsk wº©õÛUP •i²®.
05 Põ¨¦Öv J¨£¢u® ö£ØÖU öPõÒЮ÷£õx Põ¨¦Özx
÷ÁõÝ®, Põ¨¦Öv ö\´÷ÁõÝ® J¨£¢uzxUS›¯
AøÚzxz uPÁÀPøͲ® öÁΨ£kzu ÷Ásk®.
06 ÷©õmhõº ÁõPÚö©õßÔÀ ¹. 25 00 000ØS Põ¨¦Öv ö\´
¯¨£mh÷£õx ¹. 10 00 000 |mh® HØ£k©õ°ß CǨ¥m
kzöuõøP ¹. 25 00 000 ö£ØÖU öPõÒÍ •i²®.
07 CǨ¥mkz uzxÁ® B²mPõ¨¦ÖvUS¨ ö£õ¸zu©ØÓx.
08 uÛ|£¸USz uÚx G¢uöÁõ¸ EÓÂÚøµ²® Põ¨¦Öv
ö\´ÁuØSa \mhŸv¯õÚ E›ø©²sk.

26
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
1.6 öuõhº£õhØ ÷\øÁ
ÁoPö©õßøÓ öÁØÔPµ©õP |hzva ö\ÀÁuØSz ÷uøÁ¯õÚ •UQ¯©õÚ
xøna ÷\øÁPÎö»õßÓõPz öuõhº£õhØ ÷\øÁ Põn¨£kQßÓx. ö\´v,
uPÁÀ, P¸zx Gß£Ú ¯õ÷uÝ® FhPö©õßÔß ‰»® C¸ ¤›ÂÚºPÐU
Qøh÷¯ £›©õØÔU öPõÒЮ ö\¯ß•øÓ÷¯ öuõhº£õhÀ GÚU SÔ¨¤h
•i²®.

ÁoP |hÁiUøPPÎÀ öuõhº£õh¼ß •UQ¯zxÁ®

|øh•øÓ°À uPÁÀ öuõÈÝm£zvß Áͺa]÷¯õk öuõhº£õh¼¾® ¦µm]
Pµ©õÚ A¤Â¸zvö¯õßøÓU PõnUTi¯uõP EÒÍx. CuØPø©¯ ÁoP[PÒ
£À÷ÁÖ öuõhº£õhÀ •øÓPøͨ £¯ß£kzv Á¸QßÓÚ. ÷£õmiz ußø©
öPõsh \¢øu°À ÁoP[PÎß öÁØÔUS® ÁõÌußø©US® öuõhº£õhØ
öuõÈÝm£©õÚx ªPÄ® •UQ¯©õÚ ÷\øÁ¯õS® {ø»US ©õÔ²ÒÍx.
ÁoPU P¸©[PÐUSz ÷uøÁ¯õÚ uPÁÀPøͨ ö£ØÖU öPõÒÁuØS
©mk©ßÔ ÁoPzxhß öuõhº¦£k® £À÷ÁÖ ¤›ÂÚºPÐUS® uPÁÀ
Pøͨ ö£ØÖU öPõk¨£uØS® öuõhº£õhÀ ªP •UQ¯©õÚuõP C¸UQßÓx.
|øh•øÓ°À uPÁÀ öuõÈÝm£ ²Pzv÷» ÁõÌÁuÚõÀ £À÷ÁÖ wº©õÚ[
PøÍ ÷©ØöPõÒÁuØS ÁoPºPÐUS öuõhº£õh»õÚx ªP •UQ¯©õÚ
xøna ÷\øÁö¯õßÓõPU Põn¨£kQßÓx.
ÁoP {ÖÁÚ[PÐhß öuõhº¦Pøͨ ÷£q® £À÷ÁÖ ¤›ÂÚºPøÍ
Ai¨£øh¯õPU öPõsk öuõhº£õhØ P¸©[PÒ C¸ÁøP¯õP¨ ÁøP
£kzu¨£k®.
1' APz öuõhº£õhÀ / EÒÍPz öuõhº£õhÀ
2' ¦Óz öuõhº£õhÀ / öÁίPz öuõhº£õhÀ
APz öuõhº£õhÀ
{ÖÁÚö©õßÔÀ Põn¨£k® £À÷ÁÖ ¤›ÂÚºPÐUQøh÷¯ £À÷ÁÖ öuõhº
£õhÀ FhP[PÎÞhõPa ö\´vPÒ, uPÁÀPÒ, P¸zxUPÒ GߣÚÁØøÓ¨ £›
©õØÓ® ö\´uÀ APzöuõhº£õhÀ GÚ¨ ö£õ¸Ò£k®. Czöuõhº£õh»õÚx
E›ø©¯õͺPÒ, •Põø©¯õͺPÒ, FȯºPÒ BQ÷¯õºPÐUQøh°À Ch®
ö£Ö®. ÁoPU P¸©[PøÍ {øÓ÷ÁØÔU öPõÒÁuØPõP Czöuõhº£õhÀ ªP
•UQ¯©õÚuõP C¸¨£uÚõÀ APz öuõhº£õhÀ Ch®ö£Ö® uhøÁPÎß
GsoUøP ªPU Ti¯uõPU Põn¨£kQßÓx. A÷u÷£õßÖ APz
öuõhº£õh¼À A÷|P©õP Aݨ¦£Á¸US® ö£Ö£Á¸US® Cøh°»õÚ
yµ® ©mk¨ £kzu¨£mhuõP C¸US®.

27
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
¦Óz öuõhº£õhÀ
ÁoP {ÖÁÚö©õßÖ öÁÎ|£ºPÒ ©ØÖ® ÷ÁÖ {ÖÁÚ[P÷Íõk
Ch®ö£ÖQßÓ öuõhº£õhÀ ¦Óz öuõhº£õhÀ GÚ¨£k®. £À÷ÁÖ
ÁõiUøP¯õͺPÒ, ÁÇ[SÚºPÒ, ]À»øÓ ©ØÖ® ö©õzu ¯õ£õ›PÒ,
•PÁºPÒ ÷£õßÓ |£ºPÒ, Aµ_ ©ØÖ® HøÚ¯ öÁÎ {ÖÁÚ[PÒ
GߣÁØÔØQøh÷¯ Czöuõhº£õhÀ Ch®ö£ÖQßÓx. APzöuõhº£õhÀ
•øÓø©²hß J¨¤k® ö£õÊx ¦Ózöuõhº£õhÀ Ch®ö£Ö® uhøÁPÎß
GsoUøP²® ©mk¨£kzu¨£mhuõP C¸US®. A÷u ÷£õßÖ A÷|P©õP
C[S uPÁÀ Aݨ¦£Á¸US® ö£Ö£Á¸USªøh°»õÚ yµ® AvP©õPU
Põn¨£k®.
ÁoP[PÎÚõÀ £¯ß£kzu¨£k® öuõhº£õhÀ FhP[PÒ
ÁoP {ÖÁÚö©õßÖ AP, ¦Ó ¤›ÂÚºPÐhß ÷©ØöPõÒЮ öuõhº£õhÀ
|hÁiUøPPÐUPõP¨ £À÷ÁÖ FhP[Pøͨ £¯ß£kzxQßÓx. öuõhº
£õhÀ FhPö©õßøÓ AÁØÔß ußø©UPø©¯ RÌU SÔ¨¤mhÁõÖ ÁøP¨
£kzvU Põmh •i²®.

öuõhº£õh¼ß
öuõhº£õhÀ FhP[PÐUPõÚ Euõµn[PÒ
ußø©
Tmh[PÒ, P»¢xøµ¯õhÀPÒ, ö\¯»©ºÄPÒ, P¸zuµ[
Áõ´ö©õÈ
SPÒ, öuõø»÷£] Eøµ¯õhÀPÒ.
Piu®, AÔÂzuØ £»øP, AÔUøPPÒ, xsk¨¤µ_µ®,
GÊzx
£zv›UøP, \g]øP, £uõøP, _ÁöµõmiPÒ
J¼ö£¸UQ C¯¢vµ®, Gs©õÚ¨£»øP, ªß Ag\À,
öuõø»|PÀ, JΣµ¨¦ FhP[PÒ, J¼£µ¨¦ FhP[
C»zvµÛ¯À
PÒ, Cøn¯®, \‰P Áø»zuÍ[PÒ (Twitter, Face
book, Viber, Skype), SÖgö\´va ÷\øÁ (SMS)
\ªUøbPЮ Ãv \ªUøb, ©o, HØÖU öPõÒͨ£mh Aøh¯õÍ[
SÔ±kPЮ PÒ

÷©ØPõmi¯ÁõÖ öuõhº£õhÀ FhP[PÒ Â›ÁõP |õßS ¤›ÄPÍõP ÁøP¨

£kzvU Põmh¨£mhõ¾® A÷|P \¢uº¨£[PÎÀ AøÁ J¸ öuõhº£õhÀ
ußø©US ©mk® Áøµ¯ÖzxU PõmkÁx ]µ©©õÚuõS®.
Euõµn® :&
öuõø»÷£] Eøµ¯õhÀ
(C»zvµÛ¯À /Áõ´ö©õÈ)
ªß Ag\À (C»zvµÛ¯À / GÊzx)
ìøP¨ (Skype)(C»zvµÛ¯À / Áõ´ö©õÈ / GÊzx) E¸ 1.9. øP¯hUPz öuõø»÷£]PÒ

28
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
öuõhº£õhØ ö\¯ß•øÓ
öuõhº£õh»õÚx J¸ uÛzu ö\¯ß•øÓ¯ßÔ ö£õx Ai¨£øhU PõµoPÒ
£»ÁØÔß ÷\ºUøP¯õÀ E¸ÁõUP¨£mh ö\¯ß•øÓö¯õßÓõS®. CÆ Ai¨
£øhPÒ R÷Ç uµ¨£mkÒÍx.
Aݨ¦£Áº - ö\´vø¯ Aݨ¦® |£º AÀ»x {ÖÁÚ®
ö\´v - Aݨ¦£Á›ÚõÀ Aݨ£¨£k® uPÁÀ
FhP® - ö\´vø¯ Aݨ¦ÁuØPõP¨ £¯ß£kzu¨£k® öuõhº£õ
hÀ \õuÚ©õS®.
ö£Ö£Áº - ö\´vø¯¨ ö£Ó ÷Ási¯ |£º

x»[PÀ - ö\´vø¯¨ ö£Ö£Áº ö\´v öuõhº£õPa ö\¯Ø£k®

•øÓ
«ÍÁ¼²ÖzuÀ / ¤ßÞmhÀ - ö£ØÓ ö\´v öuõhº£õP¨ ö£Ö£Á›ÚõÀ
Aݨ¦£Á¸US Áõ´ö©õÈ ‰»÷©õ
AÀ»x Áõ´ö©õÈ AÀ»õu •øÓPÎÀ
ÁÇ[P¨£k® x»[PÀPÒ.
Caö\¯ß•øÓø¯¨ ¤ßÁ¸® Áøµ£hzvß ‰»® ÂÍUP •i²®.

Aݨ¦£Áº ö\´v FhP® ö£Ö£Áº

«Í Á¼²ÖzuÀ x»[PÀ

E¸ 1.10 öuõhº£õhØ ö\¯ß•øÓ

ö£õ¸zu©õÚ öuõhº£õhÀ FhPö©õßøÓz öu›Äö\´²®ö£õÊx PÁÚz

vØ öPõÒÍ ÷Ási¯ Âh¯[PÒ.
G¢uöÁõ¸ |£¸® AÀ»x {ÖÁÚ•® u©x öuõhº£õhØ P¸©[Pøͨ
ÂøÚzvÓß öPõshuõP ÷©ØöPõÒÁuØSz öuõhº£õhÀ FhPö©õßøÓz
öu›Ä ö\´²® ö£õÊx P¸zvØ öPõÒÍ ÷Ási¯ PõµoPÒ £»ÁõS®.
AøÁ¯õÁÚ.
ö£õ¸zu©õÚ ußø©
öuõhº£õhÀ •øÓ°ÚõÀ £›©õØÓ¨£h Gvº£õºUQßÓ uPÁÀPÒ, ÷|õU
P[PÐUPø©¯ ö£õ¸zu©õÚ öuõhº£õhÀ FhPö©õßøÓz öu›Ä
ö\´uÀ ÷Ásk®.

29
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 ÂøµÄ
Aݨ£¨£k® uPÁÀPÒ G¢uÍÂØS ÂøµÁõP Aݨ£¨£h ÷Ásk®
GߣuÚi¨£øh°À ö£õ¸zu©õÚ öuõhº£õhÀ FhPö©õßøÓz
öu›Ä ö\´uÀ ÷Ásk®.

Qµ¯®
öuõhº£õhØ P¸©zvØPõP HØ£k® ö©õzua ö\»ÄPÎÀ PÁÚg ö\¾zu
÷Ási¯x ªP •UQ¯©õÚuõS®. |ÃÚ öuõÈÝm£ ¸zv°ß Põµn
©õPU SøÓ¢u Qµ¯zv»õÚ öuõhº£õhÀ •øÓø©PÒ E¸ÁõQ EÒÍÚ.
Euõµn® :&
SÖgö\´va ÷\øÁ (SMS)

öuÎÁõÚ ußø©
Aݨ¦£Á›ÚõÀ Aݨ£¨£k® ö\´v ö£Ö£Á¸USz öuÎÁõÚ •øÓ
°À ÂÍUP® ö£ÓUTi¯ÁõÖ FhP® Põn¨£kuÀ.

£¯ß£kzxÁvÀ C»Sz ußø©

öuõhº£õhÀ FhP©õÚx C»SÁõP¨ £¯ß£kzuUTi¯ÁõÖ C¸zuÀ
÷Ásk®. Aݨ¦£Á›h•® ö£Ö£Á›h•® C¸US® AÔÄ, vÓß
GߣÁØÔß Ai¨£øh°À C»SÁõP¨ £¯ß£kzuU Ti¯ öuõhº£õhÀ
FhPö©õßÓõP C¸zuÀ ÷Ásk®.

ö\¯Ø£õk 08
ÁoP |hÁiUøPPøͨ ÷£õßÖ PÀ |hÁiUøPPξ® Thz öuõhº£õhÀ
ªP•UQ¯zxÁ® öPõshuõP EÒÍx. CUTØÔøÚ EÖv¨£kzxÁuØPõÚ
Põµn[Pøͨ £mi¯Ø£kzxP.

1.7 ÷£õUSÁµzxa ÷\øÁ

¯õ÷uÝ® Kº Chzv¼¸¢x ¤Ô÷uõº ChzvØS¨ ö£õ¸ÒPøͲ®
¤µ¯õoPøͲ® Gkzxa ö\ÀÁøu¨
÷£õUSÁµzx GÚ AøÇUP •i²®.
ÁoP |hÁiUøPPÐUS ©mk©ßÔ¨
ö£õxÁõP •Ê ©Ûu \•uõ¯zvß
¸zvUS® ÷£õUSÁµzx ªP •UQ¯
÷\øÁö¯õßÓõQßÓx. |øh•øÓ°À
÷£õUSÁµzxa ÷\øÁPÎß Áͺa]
Põµn©õP ÁoP |hÁiUøPPЮ
ÂøÚzvÓß, ÂøÍvÓß öPõshøÁ E¸ 1.11 xøÓ•Pö©õßÖ
¯õPU Põn¨£kQßÓÚ.

30
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
÷£õUSÁµzvß Ai¨£øh ‰»P[PÒ
÷£õUSÁµzx Gߣx ÷©õmhõº ÁõPÚz öuõSvö¯õßøÓ ©mk® EÒÍhU
Q¯uÀ». Cx Ai¨£øh ‰»P[PÒ £»ÁØøÓU öPõsk E¸ÁõUP¨£mh •øÓ
ø©ö¯õßÓõS®. ÷£õUSÁµzvß Ai¨£øh ‰»P[PÍõP ¤ßÁ¸ÁÚÁØøÓ
TÓ•i²®.
ÁÈ / ©õºUP®
÷£õUSÁµzx FhP®
\Uv / Á¾
u›¨¤h®
ÁÈ/ ©õºUP®
÷£õUSÁµzxU P¸©[PÐUPõP¨ £¯ß£kzu¨£k® £À÷ÁÖ £õøuPøÍ
Cx SÔUQßÓx. CøÁ ¤µuõÚ©õP¨ ö£¸¢öu¸, ¦øP°µu¨ £õøu,
}º ÁÈ, BPõ¯ ÁÈ GßÓÁõÖ ÁøP¨£kzvU Põmh •i²®. ]»
£õøuPÒ ©ÛuÚõÀ {º©õoUP¨£mkÒÍxhß ©ØÖ® ]» £õøuPÒ
C¯ØøP¯õP÷Á Põn¨£kQßÓÚ.
÷£õUSÁµzx FhP®
£À÷ÁÖ ÷£õUSÁµzx •øÓPÐÒ ÷£õUSÁµzx |hÁiUøPPÐUPõP¨
£¯ß£kzu¨£kQßÓ \õuÚ[PÒ ÷£õUSÁµzx FhP® GÚ¨£k®.
Euõµn® :&
÷£¸¢x Ási, ¦øP°µu®, P¨£À, ©õÚ®
\Uv/ Á¾
÷£õUSÁµzx FhPö©õßøÓa ö\¾zxÁuØS Á¾\Uv £¯ß£kzu¨£hÀ
÷Ásk®. |øh•øÓ°À öuõÈÝm£ •ß÷ÚØÓzvß Põµn©õP¨ £À
÷ÁÖ \UvPøͨ £¯ß£kzxQßÓx.
Euõµn® :&
`›¯ \Uv, Áõ², ªß\õµ®, ö£Ø÷Óõ¼¯¨ ö£õ¸ÒPÒ, P»¨¦z
öuõÈÝm£® (Hybrid technology).

u›¨¤h®
÷£õUSÁµzx FhP[PøÍa ö\¯Ø£kzxÁuØPõP¨ £¯ß£kzu¨£k®.
ChzvøÚz u›¨¤h® AÀ»x {Özxªh® GÚ AøÇUP¨£k®. ÷£õUS
Áµzx FhP[Pøͨ ö£õÖzx AÁØÔß u›¨¤h¨ ö£¯ºPÒ ÷ÁÖ£k®.
Euõµn® :&
÷£¸¢xz u›¨¤h®, xøÓ•P®, ¦øP°µu {ø»¯®, ©õÚ {ø»¯®
÷©ØSÔ¨¤h¨£mh Ai¨£øhU PõµoPÎß Áͺa]PÒ ÷£õUSÁµzxz
xøÓ°Úx Áͺa]US® EÖxøn¯õP Aø©²®.

31
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
ö£õ¸zu©õÚ ÷£õUSÁµzx •øÓö¯õßøÓz öu›Äö\´²® ö£õÊx
P¸zvØ öPõÒͨ£h ÷Ási¯ Âh¯[PÒ.
ÁoPºPÒ ö£õ¸ÒPøÍU öPõsk ö\ÀÁuØPõP¨ £¯ß£kzu¨£k® ÷£õUS
Áµzx FhPö©õßøÓz öu›Ä ö\´²® ö£õÊx ¤ßÁ¸® PõµoPÒ «x®
PÁÚg ö\¾zxuÀ ÷Ásk®.

ö£õ¸ÒPÎß ußø©
C[S ö£õ¸Îß ußø©, }izu £õÁøÚ, {øÓ, ö£Ö©õÚ® ÷£õßÓ
PõµoPÎß Ai¨£øh°À £¯ß£kzu¨£k® ÷£õUSÁµzx FhP©õÚx
÷ÁÖ£k®.
Euõµn® :&
PÛ¯ Gsön´ ÁøPPøÍU öPõsk ö\ÀÁuØPõP Gsön´z
uõ[Q ö£õ¸zu¨£mh PÚµP Fºv £¯ß£kzu¨£kuÀ.

÷£õUSÁµzvØPõÚ ö\»Ä / Qµ¯®

Gkzxa ö\ÀÁuØPõP HØ£kQßÓ ö©õzua ö\»ÂøÚU P¸zvØöPõÒÍ
÷Ási¯x ªP •UQ¯©õÚuõS®. ÷£õUSÁµzxa ö\»Ä AvP›US®
ö£õÊx Auß CÖv ÂøÍÁõP¨ ö£õ¸ÒPÎß Âø» AvP›US®.

C¯»ÍÄ / öPõÒÍÍÄ
÷£õUSÁµzx FhPzvß ‰»® öPõsk ö\À»UTi¯ ö£õ¸ÒPÎß
AÍ÷Á C¯»ÍÄ GÚ¨£k®. ÁoPº öPõsk ö\ÀÁuØS Gvº£õºUS®
ö£õ¸ÒPÎß AÍÂß Ai¨£øh°÷» ö£õ¸zu©õÚ ÷£õUSÁµzx
•øÓ²® FhP•® öu›Äö\´¯¨£k®.
Euõµn® :&
£õµÅºv ‰»® öPõsk ö\ÀÁøu Âh AvPÍ»õÚ ö£õ¸Ò
Pøͨ ¦øP°µu® ‰»® Gkzxa ö\À» •i²®.

£õxPõ¨¦
Gkzxa ö\À»¨£k® ö£õ¸ÒPøͨ £õxPõ¨£õÚ •øÓ°À öPõsk
ö\À»UTi¯ vÓß ÷£õUSÁµzx FhPzvÀ Põn¨£h ÷Ásk®.

ÂøµÄ / ÷ÁP®
•iĨ ö£õ¸ÒPøͲ® ‰»¨ö£õ¸ÒPøͲ® ©mk©ßÔ Fȯº
PøͲ® ªP ÂøµÁõPU öPõsk ö\À»UTi¯uõP¨ ÷£õUSÁµzx
FhP® Põn¨£h ÷Ásk®. ÂøµÁõÚ ÷£õUSÁµzvß FhõP ÷|µ®
÷\ªUP¨£kÁuÚõÀ ÁoP |hÁiUøPPЮ ÂøÚzvÓß ªUPuõP
÷©ØöPõÒÁuØPõÚ \¢uº¨£® QøhUQßÓx.

32
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 Qøh¨£ÚÄz ußø©
ÁoPºPÒ u©x ÷uøÁPÐUS HØÓÁõÖ ÷£õUSÁµzx FhPö©õßøÓ¨
ö£ØÖU öPõÒÁuØPõÚ C¯¾ø© C¸UQßÓuõ GߣvÀ PÁÚg
ö\¾zxuÀ ÷Ásk®. H÷uÝ® FhPö©õßÖ ö\»Ä GßÝ® ÁøP°À
AÝT»[PøÍU öPõshuõP C¸¨¤Ý® C»SÁõP¨ ö£ØÖU öPõÒÍ
•i¯õx C¸¨¤ß AuøÚ Âh C»SÁõP¨ ö£ØÖUöPõÒÍUTi¯
÷£õUSÁµzx FhPö©õßÔß«÷u PÁÚg ö\¾zxuÀ ÷Ásk®.
Euõµn® :&
SÔ¨¤mh ÷|µzvÀ öu›Ä ö\´u £õøuPÎÀ ©mk® ¦øP°µu¨
÷£õUSÁµzx Ch®ö£ÖÁuÚõÀ ÷uøÁ¯õÚ AøÚzxa \¢uº¨£[P
ξ® ÷£õUSÁµzx FhPö©õßÓõP¨ ¦øP°µuzøu¨ £¯ß£kzu
•i¯õx.

ÁoPU P¸©[PøÍ ÂøÚzvÓß öPõshuõP ÷©ØöPõÒÁuØS¨ ÷£õUS

ÁµzuõÚx £[PΨ¦a ö\´²® •øÓ :&

xøna ÷\øÁPÐÒ JßÖ GßÝ® ÁøP°À ÷£õUSÁµzuõÚx ÁoP

|hÁiUøPPøÍ ÂøÚzvÓß öPõshuõP ÷©ØöPõÒÁuØS ªP¨ £õ›¯
ö£õÖ¨ö£õßøÓ {øÓ÷ÁØÖQßÓx. {PÌPõ»zvÀ \¢øu°ß ›ÁõU
P[PÐUS Cx ö\ÀÁõUSa ö\¾zxQßÓx. ÷£õUSÁµzxa ÷\øÁPøͨ
£¯ß£kzv ÷©ØöPõÒͨ£k® £À÷ÁÖ¨£mh ÁoPU P¸©[PÎØ ]»
R÷Ç uµ¨£mkÒÍÚ.
EØ£zv |hÁiUøPPÎØSz ÷uøÁ¯õÚ ÁÍ[Pøͨ ö£ØÖU öPõÒÍÀ
EØ£zv |hÁiUøPPÐUSz ÷uøÁ¯õÚ ‰»¨ö£õ¸ÒPøͲ®
C¯¢vµ E£Pµn[PøͲ® öPõskÁ¸ÁuØS®, ÁoPºPÎß EØ
£zv |hÁiUøPPÐUSz ÷uøÁ¯õÚ ÁÍ[PøÍ E›¯ ÷|µzvÀ
£õxPõ¨£õP¨ ö£ØÖU öPõÒÁuØS® ÷£õUSÁµzøu¨ £¯ß£kzvU
öPõÒÁº. ]» ÁÍ[PøÍ EÒ|õmiÀ ©mk©ßÔ öÁÎ|õkPμ¸¢x®
ö£ØÖU öPõÒÍ ÷Ási Á¸®.

•iĨ ö£õ¸ÒPøÍa \¢øuUS Gkzxa ö\À»À

ÁoP |hÁiUøPPøÍ ÷©ØöPõÒЮ ö£õÊx •iĨ ö£õ¸ÒPøÍ
EÒ|õmiÀ ©mk©ßÔ öÁÎ|õmka \¢øuPÐUS® Th \¢øu¨£kz
xÁuØS¨ ÷£õUSÁµzvß ÷uøÁ AÁ]¯©õP C¸UQßÓx.

£o¯õͺPøÍU öPõsk ÁµÀ

ÁoP |hÁiUøPPøÍ ÂøÚzvÓß öPõshuõP ÷©ØöPõÒÁuØS¨
£o¯õͺPÒ SÔ¨¤mh ÷|µzvÀ ÷\øÁUSa \‰P©ÎzuÀ ÷Ásk®.
]» ÁoP[PÒ u©x FȯºPÐUPõÚ Â÷\h ÷£õUSÁµzxa ÷\øÁ°
øÚ²® HØ£kzv²ÒÍÚ.
33
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 ö£õ¸ÒPøÍ ~Pº÷ÁõÛß ChzvÀ J¨£øhzuÀ
Ãmkz uÍ£õh[PÒ, C»zvµÛ¯À E£Pµn[PÒ, EnÄ, Si£õÚ[PÒ
GߣÚÁØøÓ EØ£zv ö\´²® ]» ÁoP[PÒ ÂØ£øÚ ö\´¯¨£mh
ö£õ¸ÒPøÍ ~Pº÷ÁõÛß ÃmiØ÷Põ AÀ»x ÷uøÁ¯õÚ ChzvØ÷Põ öPõsk
ö\ÀÁuØPõP¨ ÷£õUSÁµzxa ÷\øÁø¯ ÁÇ[SQßÓÚ.

÷£õUSÁµzx •øÓPÒ
ÁoP |hÁiUøPPøͨ ÷£õßÖ uÛ¨£mh ÷uøÁPøͲ® {øÓ÷ÁØÔU
öPõÒÁuØS® £¯ß£kzu¨£kQßÓ £À÷ÁÖ £õøuPÒ ÷£õUSÁµzx
•øÓPÒ GÚ¨£k®. CÆÁøP°À ÷£õUSÁµzx ÁÈPÒ / £õøuPÒ ]» R÷Ç
Põmh¨£kÒÍÚ.
1' öu¸UPÒ
2' ¦øP°µu¨ £õøu
3' }º ÁÈ
4' Áõß ÁÈ
öu¸¨ ÷£õUSÁµzx
{»¨£µ¨¤À öu¸UPøͨ £¯ß£kzv ÷©ØöPõÒЮ ÷£õUSÁµzx •øÓ¯õP
Cx P¸u¨£kQßÓx. C»[øP°À ÷£õUSÁµzx •øÓø©°ÝÒ öu¸¨
÷£õUSÁµzuõÚx Av\°UPzuUP ÁøP°À •UQ¯zxÁ® öPõshuõS®.
HøÚ¯ ÷£õUSÁµzx •øÓP÷Íõk J¨¤k®÷£õx öu¸¨ ÷£õUSÁµzvÀ
¤ßÁ¸® AÝT»[PÒ, ¤µvT»[PøÍU PõnU Ti¯uõP EÒÍx.
öu¸¨ ÷£õUSÁµzvß AÝT»[PÒ
¤µ¯õn® •i²® Áøµ°À £¯ß£kzu •iuÀ.
A÷|P©õP¨ ¤µ¯õn® •i²® Áøµ°À £¯ß£kzuU Ti¯ J÷µö¯õ¸
÷£õUSÁµzx•øÓ öu¸¨ ÷£õUSÁµzuõS®.

GÆ÷ÁøÍ°¾® £¯ß£kzuU Ti¯uõP C¸zuÀ

ÁoPºPÒ ©mk©ßÔ uÛ |£ºPЮ ÷uøÁ¯õÚ Ga\¢uº¨£zv¾® £¯ß
£kzuU Ti¯uõPU Põn¨£kuÀ.
öu¸¨ ÷£õUSÁµzvß ¤µv T»[PÒ
Ãvz uøhPÒ/ ö|›\ÀPÍõÀ HØ£k® uõ©u®.
ö£¸¢vµÍõÚ ÁõPÚ[PÒ ÷£õUSÁµzxa ö\´ÁuÚõÀ ÃvPÎÀ HØ£k®
uøhPÒ / ö|›\ÀPÒ Põµn©õPU Põ»uõ©u[PÒ HØ£k®.

34
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 £zxUPÒ AvP©õP HØ£hÀ.
]» ÁõPÚa \õµvPÒ Ãva
\mh vmh[Pøͨ ¤ß£ØÓõx
ÁõPÚ[PøÍa ö\¾zxÁuÚõÀ
Ãv £zxUPÒ HØ£kÁuØS
Áõ´¨¦PÒ AvP©õP C¸US®.

`ÇÀ ©õ\øhÁvÀ uõUPzøu

HØ£kzxuÀ.
ÁõPÚ[PÒ ‰»® öÁÎÂh¨
£k® ¦øP ©ØÖ® ÁõPÚ[PÎ
E¸ 1.12 Ãv ö|›\À
¼¸¢x öÁÎ÷¯Ö® PÈĨ
ö£õ¸ÒPÒ ‰»® `ÇÀ ©õ\øhÁuØPõÚ Áõ´¨¦PÒ Põn¨£kQßÓÚ.
¦øP°µu¨ ÷£õUSÁµzx
ö£õ¸ÒPÒ, ¤µ¯õoPøÍU öPõsk ö\ÀÁuØPõP¨ ¦øP°µu¨ £õøuPøͨ
£¯ß£kzv¨ ÷£õUSÁµzxa ö\´uÀ ¦øP°µu¨ ÷£õUSÁµzx GÚ¨£k®.
C»[øP°À PhØPøµ÷¯õµ¨ ¦øP°µu¨ £õøu C÷u ÷£õßÖ ©ø»|õmk¨
¦øP°µu¨ £õøu, ÁhUS ©ØÖ® PÍÛ öÁΨ ¦øP°µu¨ £õøuPÒ GÚ
Áøµ¯ÖUP¨£mh AÍÂÀ Põn¨£kQßÓÚ. HøÚ¯ ÷£õUSÁµzx •øÓ
P÷Íõk J¨¤kªhzx ¦øP°µu¨ ÷£õUSÁµzvÀ ¤ßÁ¸® AÝT»[PÒ,
¤µvT»[PøÍU PõnUTi¯uõP EÒÍx.
¦øP°µu¨ ÷£õUSÁµzvß AÝT»[PÒ
AvP GsoUøP°»õÚ ¤µ¯õoPøͲ® ö£õ¸ÒPøͲ® J÷µ uhøÁ°À
öPõsk ö\À» •i²®.
öu¸¨ ÷£õUSÁµz÷uõk J¨¤kªhzx ¦øP°µuzvÀ AvPÍ»õÚ
AøÓPøÍ / ö£miPøͨ £¯ß£kzuUTi¯uõP C¸¨£uÚõÀ J÷µ
uhøÁ°À öPõsk ö\À»U Ti¯ C¯»ÍÄ® AvP©õP C¸US®.
}sh yµ¨ ¤µ¯õn[PÐUPõP ]» Â÷\h Á\vPÒ Põn¨£kQßÓÚ.
Â÷\h©õP AÁuõÛ¨¦U Th®, EÓ[PÀ C¸UøPPÒ, Sιmi¯ AøÓ,
]ØÖsia\õø», PȨ£øÓ ÷£õßÓ £À÷ÁÖ Á\vPøͨ ö£ØÖU
öPõÒÍ •i²®.
¦øP°µu¨ ÷£õUSÁµzvÀ Ãvz uøhPÒ HØ£kÁvÀø».
SÔ¨¤mh ÷|µ AmhÁøn°ß£i SÔ¨¤mh GsoUøP°»õÚ ¦øP
°µu[PÒ ©mk® ö\ÀÁuÚõÀ ¦øP°µu¨ ÷£õUSÁµzvÀ Ãvz uøhPÒ/
ö|›\ÀPÒ HØ£kÁuØS Áõ´¨¤Àø».

35
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
¦øP°µu¨ ÷£õUSÁµzvß ¤µvT»[PÒ
A÷|P©õPz uzu©x ¤µ¯õn® •i²® Áøµ°À £¯ß£kzu •i¯õv¸zuÀ.
¦øP°µu Ãv¯õÚx |õk §µõPÄ® £µÂU Põn¨£hõø©°ÚõÀ
÷uøÁ¯õÚ Ch[PÐUS¨ ¤µ¯õn® ö\´¯ •i¯õx. GÚ÷Á ¦øP°µu
÷£õUSÁµzxhß ÷ÁÖ ÷£õUSÁµzx •øÓPøͲ® Cønzx¨ £¯ß
£kzu ÷Ási¯ {ø» HØ£k®.
SÔ¨¤mh ÷|µ AmhÁønUPø©¯ ÷£õUSÁµzxa ö\´ÁuÚõÀ ¤µ¯õo
PÐUSz ÷uøÁ¯õÚ AøÚzx ÷|µ[Pξ® ¦øP°µua ÷\øÁø¯¨
ö£ØÖU öPõÒÍ •i¯õx.
£zöuõßÖ HØ£k©õ°ß Ãvø¯ C¯À¦ {ø»ø©USU öPõsk Á¸Á
uØS }sh Põ»® GkUS®.
ªß\õµ \ªUøb uøh¨£hÀ, ¦øP°µu¨ £õøu £ÊuøhuÀ AÀ»x
÷ÁÖ £õøuPÎÀ HØ£k® £zxUPÒ Põµn©õP Ch®ö£Ö® Põ»
uõ©u[PøÍ C¯À¦ {ø»USU öPõsk Á¸ÁuØPõP¨ ö£õxÁõP HøÚ¯
Ãv •øÓP÷Íõk J¨¤kªhzxU Ti¯ Põ»® GkUS®.
ÁõßÁȨ ÷£õUSÁµzx
ö£õ¸ÒPøͲ® £¯oPøͲ® ÁõßÁÈ ‰»® Gkzxa ö\ÀÁøu "Áõß
ÁȨ ÷£õUSÁµzx' GÚ AøÇUP¨£k®. J¸ |õmiß EÒÍP¨ ÷£õUSÁµzx
|hÁiUøPPøͨ ÷£õßÖ \ºÁ÷u\ Ÿv¯õPÄ® ÷£õUSÁµzx |hÁiUøPPÐUPõP
Áõß ÁȨ ÷£õUSÁµzx •øÓ°øÚ¨ £¯ß£kzxQßÓÚº.
HøÚ¯ ÷£õUSÁµzx •øÓPÐhß J¨¤kªhzx BPõ¯ ÁȨ ÷£õUSÁµzvÀ
¤ßÁ¸® AÝT»[PЮ ¤µvT»[PЮ Põn¨£kQßÓÚ.
Áõß ÁȨ ÷£õUSÁµzvß AÝT»[PÒ
ÂøµÁõÚx
ÂøµÁõP¨ £Êuøh¯UTi¯ ö£õ¸ÒPøÍU öPõsk ö\ÀÁuØS
C¨÷£õUSÁµzx •øÓ ö£õ¸zu©õÚx. A÷u ÷£õßÖ ÁoPºPÒ, Aµ\
AvPõ›PÒ ÷£õßÓ G¢uöÁõ¸ uÛ|£¸US® uÚx AÁ\µz ÷uøÁUPõP
öÁÎ|õmk, EÒ|õmk¨ £¯n[PøÍ ÷©ØöPõÒÁuØS ÁõßÁȨ
÷£õUSÁµzx •øÓø¯÷¯ AvP©õP¨ £¯ß£kzxQßÓÚº.
¤µ¯õoPÐUPõÚ Á\vPÒ AvP©õPU Põn¨£hÀ.
Á\vPÐhß Ti¯ C¸UøPPÒ, öuõø»UPõm], Áø»¯ø©¨¦¨ ÷£õßÓ
Á\vPøÍ Â©õÚzvÀ ¤µ¯õoUS®÷£õx ¤µ¯õoPÍõÀ ö£ØÖU
öPõÒÍU Ti¯uõ´ C¸UQßÓx.

36
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 \ºÁ÷u\ ¯õ£õµzvØS E¢x \Uv¯õP ÂÍ[SQßÓx.
ÁoPzvØSz ÷uøÁ¯õÚ ‰»¨ ö£õ¸ÒPÒ, •iĨ ö£õ¸ÒPøÍa \º
Á÷u\ \¢øuPÐUS Â{÷¯õQzuÀ ÷£õßÓ |hÁiUøPPÐUS EÖxøn
¯õP C¸UQßÓx.
ÁõßÁȨ ÷£õUSÁµzvß ¤µvT»[PÒ
÷£õUSÁµzxa ö\»Ä AvP©õP C¸zuÀ.
HøÚ¯ ÷£õUSÁµzx ÁÈ•øÓPøÍ Âh
ÁõßÁȨ ÷£õUSÁµzvß÷£õx ¤µ¯õo
PÒ Ti¯ ö\»öÁõßøÓz uõ[QU öPõÒÍ
÷Ási HØ£kQßÓx.
£zxUPÒ HØ£k®÷£õx Ti¯
÷\uzøu ÂøÍÂUS®.
öu¸¨ ÷£õUSÁµzøu¨ ÷£õ»ßÔ BPõ¯z
E¸ 1.13 ©õÚ Â£zöuõßÖ
vÀ ÷£õUSÁµzxa ö\´²® ö£õÊx
£zöuõßÖ HØ£k©õ°ß £õ›¯ ÷\u® HØ£k®.
{øÓ°À Ti¯ ö£õ¸ÒPøÍ Gkzxa ö\À» •i¯õx.
A÷|P©õP {øÓ°À Ti¯ ö£õ¸ÒPøÍU öPõsk ö\ÀÁuØS BPõ¯ ©õÚ¨
÷£õUSÁµzx •øÓø©ø¯¨ £¯ß£kzu •i¯õx.
}ºÁȨ ÷£õUSÁµzx
BÖ, PhÀ, H›, SÍ® ÷£õßÓ }º {ø»PøÍ
÷£õUSÁµzvØPõP¨ £¯ß£kzx® •øÓ÷¯
}º ÁȨ ÷£õUSÁµzuõS®. J¸ |õmiß EÒÍP,
\ºÁ÷u\ ÷£õUSÁµzx |hÁiUøPPÐUPõP
}º ÁȨ ÷£õUSÁµzx •øÓø¯¨ £¯ß£kzu
•i²®. G[PÍx |õmiÀ £µÁ»õPU PhÀ
ÁȨ ÷£õUSÁµzx •øÓø¯÷¯ £¯ß£kzu¨
£kQßÓx. HøÚ¯ ÷£õUSÁµzx •øÓP÷Íõk
J¨¤kªhzx PhÀÁȨ ÷£õUSÁµzuõÚx E¸ 1.14 £sh¨ ÷£õUSÁµzx
¤ßÁ¸® AÝT»[PÒ, ¤µv T»[PøͲ®
EÒÍhUQ¯uõP C¸UQßÓx.
}º ÁȨ ÷£õUSÁµzvß AÝT»[PÒ
J÷µ uhøÁ°À AvP©õÚ ö£õ¸ÒPøͲ® ¤µ¯õoPøͲ® öPõsk
ö\À» •iuÀ.
P¨£À, öu¨£®, ÁÒÍ® ÷£õßÓ FhP[PÎÞhõP AvPÍÂÀ ö£õ¸Ò
PøͲ® ¤µ¯õoPøͲ® Gkzxa ö\À» •i²®.

37
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 ÷£õUSÁµzxa ö\»Ä SøÓÁõP C¸US®.
BPõ¯ ÁȨ ÷£õUSÁµzxU Qµ¯zxhß J¨¤kªhzx ªPU SøÓ¢uÍ
»õÚ ö\»÷Á HØ£k®.
\ºÁ÷u\ ¯õ£õµzvØS E¢x \Uv¯õP C¸zuÀ.
\ºÁ÷u\ ¯õ£õµzvß Áͺa]USU PhÀ ÁȨ ÷£õUSÁµzvß Áͺa]
¯õÚx EÖxøn¯õP C¸UQßÓx.
Ti¯ {øÓ öPõsh ö£õ¸ÒPøÍU öPõsk ö\À» •iuÀ.
ÁõßÁȨ ÷£õUSÁµzxhß J¨¤kªhzxU P¨£ÀPÎÀ {øÓ°À Ti¯
ö£õ¸ÒPøÍ AvPÍÂÀ Gkzxa ö\À»U Ti¯uõP C¸US®.
}ºÁȨ ÷£õUSÁµzvß ¤µvT»[PÒ
ö£õ¸ÒPøÍU öPõsk ö\ÀÁuØSU Ti¯ Põ»® GkUS®.
P¨£ÀPÎß ÷ÁP® ªPU SøÓÁõP C¸¨£uÚõÀ yµ® Ti¯ |õkPÐUS¨
÷£õUSÁµzxa ö\´²® ö£õÊx Ti¯ Põ»zøu GkUS®.
AøÚzx¨ ¤µ¯õn[PÐUS® £¯ß£kzu •i¯õø©.
E»PzvÀ ]» |õkPξ® ]» ¤µ÷u\[Pξ® PhÀ öuõhº£ØÔ¸¨£
uÚõÀ C¨÷£õUSÁµzx •øÓø©ø¯¨ £¯ß£kzu •i¯õv¸US®.

ö\¯Ø£õk 09
C»[øP°À ÷£õUSÁµzxz xøÓ²hß öuõhº¦øh¯ \®£Á[PÒ ]»ÁØÔØ
PõÚ Euõµn[PÒ R÷Ç uµ¨£mkÒÍÚ. A¢{PÌÄPÎØS›¯ ÷£õUSÁµzx
Ai¨£øh ‰»P[Pøͨ ö£¯›mkU PõmkP.
01' öPõÊ®¦z xøÓ•Pzøu ›ģkzuÀ.
02' j\À, ö£Ø÷ÓõÀ, ©sönsön´ GߣÁØÔß Âø»ø¯U SøÓzuÀ.
03' ©õzuøÓ, PvºPõ©® ¦v¯ Ãvö¯õßøÓ {º©õo¨£uØSz vmhªh¨£hÀ.
04' C»[øP¨ ÷£õUSÁµzxa \ø£¯õÚx Qµõ©¨ ¤µ÷u\[PÎÀ ÷£õUSÁµzxa
ö\´ÁuØPõPa ]Ô¯ ÷£¸¢x ÁsiPÒ 200 I CÓUS©v ö\´uÀ.
05' ÷£õUSÁµzxa ö\´ÁuØPõP ÁÍ[Pøͨ ö£ØÖU öPõÒÍ `›¯ \Uv
Á¾øÁ AÔ•P¨£kzuÀ.
06' AøÚzx Á\vPЮ Ti¯ ¦v¯ ¦øP°µu {ø»¯[PÒ 2 I E¸ÁõUSuÀ.
07' C»[øP°À ©õÚU P®£Û°ß ‰»® ¦v¯ 3 ©õÚ[PøÍU öPõÒÁÚÄ
ö\´uÀ
08' Qµõ©¨ ¤µ÷u\[PÎÀ Põn¨£k® ^µØÓ £õøuPøÍa ^ö©¢x £¯ß£kzva
ö\¨£ÛhÀ.

38
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 ö\¯Ø£õk 10

÷£õUSÁµzxa ÷\øÁø¯z xøn¯õP ö£ØÖUöPõÒÍTi¯ |õßS

\¢uº¨£[PÒ R÷Ç uµ¨£mkÒÍÚ.
1. öÁÒͨö£¸UQÚõÀ Ch®ö£¯º¢u QÇUS¨ ¤µ÷u\ ©UPÐUS E»º
EnĨ ö£õvPøÍ ÁÇ[PÀ.
2. ^Úõ¼¸¢x ¦øP°µu GßâßPÒ 10 CøÚ CÓUS©v ö\´uÀ.
3. vjºz ÷uøÁPÒ P¸vU Põ¼°¼¸¢x öPõÊ®¤ØSa ö\À¾uÀ.
4. ¯ǫ̃£õnzv¼¸¢x ö£¸©ÍÄ E¨¦ öPõÊ®¤ØSU öPõsk ö\À»¨
£hÀ.
01' ÷©ØPõmi¯ JÆöÁõ¸ \¢uº¨£[PÐUS® £¯ß£kzuUTi¯ ÷£õUSÁµzx
•øÓPøÍU SÔ¨¤mkU PõmkP.
02' A®•øÓPÎÀ ÷£õUSÁµzxa ö\´²® FhP[PÒ 2 Ãu® u¸P.
03' E›¯ P¸©[PÐUPõP E[PÍõÀ •ßö©õȯ¨£k® ªPÄ® ö£õ¸zu©õÚ
÷£õUSÁµzx FhPö©õßøÓz öu›Äö\´x AÆÁõÖ öu›Äö\´uuØPõÚ
Põµn[PøÍ ÂÍUPÄ®.

39
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 2 •Põø©zxÁ®

CÆÁzv¯õ¯zvÀ ¤ßÁ¸® Âh¯[PÒ öuõhº£õPU P»¢xøµ¯õh¨£k®.

2'1 zz•Põø©zxÁ®ZZ Kº AÔ•P®

2'2 •Põø©zxÁU P¸©[PÒ

&& vmhªhÀ
&& JÊ[Pø©zuÀ
&& ö|Ô¨£kzuÀ
&& Pmk¨£kzuÀ

40
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
2.1 ""•Põø©zxÁ®'' Gߣuß AÔ•P®
{PÌPõ»¨ ö£õ¸Íõuõµa \‰P ¸zvP÷Íõk ›Áøh¢x Á¸® ©Ûuz
÷uøÁPÒ, ¸¨£[PøͲ® §ºzv ö\´ÁuØS E»P® §µõPÄ® £õ›¯ÍÄ
GsoUøP°»õÚ ÁoP[PÒ E¸ÁõQ²ÒÍÚ. CÆÁoP[PÍõÚøÁ ©Ûuz
÷uøÁPÒ, ¸¨£[PøÍ {øÓÄ ö\´Áuß ‰»® AÁØÖUS E›zuõÚ Â÷\h
÷|õUP[PøͲ® {øÓ÷ÁØÔU öPõÒЮ Gvº£õº¨¦hß ö\¯Ø£kQßÓÚ.
CÆÁõÖ £õ›¯Í»õÚ GsoUøP öPõsh ÁoP[PÒ Põn¨£mhõ¾®
Th CÆÁøÚzx ÁoP[PЮ öÁØÔPµ©õPa ö\¯Ø£kÁøuU Põn•i¯õx
EÒÍx. ]» ÁoP[PÒ ÷uõÀ¯øh¢x ‰h¨£kQßÓ \¢uº¨£[PøͲ®
ThU PõnUTi¯uõP EÒÍx. ÁoP©õÚx uÚx ÷|õUPzøu G¢uÍÂÀ
Aøh¢x öPõskÒÍx GßÝ® Ai¨£øh°÷»÷¯ AÆÁoPzvß öÁØÔ
AÀ»x ÷uõÀ u[Q°¸UQßÓx. ÁoP®, uõß {øÓ÷ÁØÔU öPõÒÁuØS
Gvº£õºUQßÓ ÷|õUP[PøÍ Aøh¢x öPõÒÍ ÷Ásk©õ°ß AÆÁoPzvh®
Põn¨£k® ÁÍ[PøÍa ]Ó¢u •øÓ°À £¯ß£kzvU öPõÒÍ ÷Ásk®.
Áøµ¯øÓ AØÓ ©Ûu ÷uøÁPÐU÷PØ£ ÁÍ[PÒ ÷£õx©õÚ AÍÂÀ Põn¨
£hõø© ÁÍ[PÎÀ Põn¨£k® ö£õxÁõÚ C¯À£õS®. ÁoP[PÎÀ
Põn¨£k® ÁÍ[PЮ Áøµ¯øÓ¯ÖUP¨£mh ußø© öPõshøÁ¯õP÷Á
EÒÍÚ. ÁoPzvh® Põn¨£k® EøǨ¦, ‰»¨ö£õ¸Ò, £n® ÷£õßÓ
ÁÍ[PÒ Áøµ¯øÓUSm£mhuõP C¸¨£uÚõÀ Ãsµ¯[PøÍ C¯ßÓ
AÍÂÀ SøÓUPa ö\´Áøu¨ ÷£õßÖ Ea\¨ £¯ßPøͨ ö£ØÖU öPõÒÍU
Ti¯ÁõÖ AÆÁÍ[Pøͨ £¯ß£kzuUTi¯ C¯¾ø© ÁoP[PÎh®
Põn¨£kuÀ ÷Ásk®. GÚ÷Á, ÁoP[PÒ u©x Áøµ¯ÖUP¨£mh ÁÍ[PøÍ
ªPÄ® ]Ó¢u •øÓ°À £¯ß£kzuUTi¯ ~m£ •øÓPøÍ GÆ÷ÁøÍPξ®
£¯ß£kzvU öPõÒÍ ÷Ásk®. AuõÁx, ÁoPzvß Áøµ¯ÖUP¨£mh
ÁÍ[Pμ¸¢x AvP öÁαkPøͨ ö£ØÖU öPõÒÁuØS •¯Ø]zuÀ
÷Ásk®. CuØPõÚ ÁÈPõmhÀ ö\¯ß•øÓö¯õß÷Ó •Põø©zxÁ©õS®.
•Põø©zxÁ® Gߣx ÁoPzvß ÷|õUP[PøÍ
ÂøÚzvÓÝhÝ® ÂøÍvÓß öPõshuõP {øÓ
÷ÁØÔU öPõÒÁuØPõP ÁoPzvh® Põn¨£k®
AøÚzx ÁÍ[PøͲ® vmhªmk JÊ[Pø©zx,
ö|Ô¨£kzv, Pmk¨£kzvU öPõÒЮ J¸ ö\¯ß
•øÓ BS®.

Cx öuõhº¤À Gvº£õºUP¨£mh ÷|õUP[PøÍ Aøh¢x öPõÒÁuØPõP

ÁÍ[Pøͨ £¯ß£kzxuÀ ÂøÍvÓß GÚÄ® SøÓ¢uÍÁõÚ ÁÍ[PÎÀ
C¸¢x BPU Tku»õÚ öÁαkPøͨ ö£ØÖUöPõÒÁuØPõP ÁÍ[Pøͨ
£¯ß£kzxuÀ ÂøÚzvÓß GÚÄ® AøÇUP¨£k®.

41
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
2.2 •Põø©zxÁU P¸©[PÒ
•Põø©zxÁ® Gߣx öuõhºa]¯õÚ ö\¯ß•øÓö¯õßÓõP Põn¨£kÁxhß
|õßS ¤µuõÚ ö\¯ß•øÓPøÍ AÀ»x •Põø©zxÁU P¸©[PøÍ Cx EÒÍ
hUQ²ÒÍx.
01' vmhªhÀ
02' JÊ[Pø©zuÀ
03' ö|Ô¨£kzuÀ
04' Pmk¨£kzuÀ
£h® 2.1
•Põø©zxÁa ö\¯ß•øÓPÒ / P¸©[PÒ JÆöÁõßøÓ²® CÚ[Põs÷£õ®.
vmhªhÀ
ÁoPö©õßÔß ÷|õUPzvøÚz wº©õÛUQßÓ ©ØÖ® C¢÷|õUP[PøÍ
Aøh¢xUöPõÒÁuØPõÚ |hÁiUøPPøÍz wº©õÛUQßÓ J¸ ö\¯ß•øÓ
"vmhªhÀ' GÚ¨£k®.
Euõµn® :&
ÃkPøÍ {º©õozx ÂØ£øÚ ö\´
²® ÁoPö©õßÖ uÚx |hÁiUøP
PøÍz vmhªk® ö£õÊx uµzvÀ
Ti¯ ÃkPøÍz uÚx ~Pº÷ÁõÝUS
ÁÇ[SÁvÞhõP C»õ£® EøǨ£uØS
Gvº£õºUQßÓx. £h® 2.2

C¢÷|õUPzøu {øÓ÷ÁØÖÁuØS¨ ¤ßÁ¸® •øÓPÎÀ P¸©[PøÍz vmhªhÀ

÷Ásk®.
GÆÁõÖ {¸©õozuÀ ©ØÖ® ÂØ£øÚ |hÁiUøPPøÍ ÷©ØöPõÒÍ
÷Ásk® Gߣøuz wº©õÛzuÀ.
÷uøÁ¯õÚ ÁÍ[PÒ, FȯºPøÍz wº©õÛzuÀ.
÷uøÁ¯õÚ ÁÍ[PøÍ GÆÁõÖ ö£ØÖU öPõÒÍ ÷Ásk® Gߣøuz
wº©õÛzuÀ.
JÊ[Pø©zuÀ
ÁoPzvß ÷|õUPzøu Aøh¢x öPõÒЮ ö£õ¸mkz vmhªh¨£mh
|hÁiUøPPøÍ A•À£kzxÁuØSz ÷uøÁ¯õÚ ÁÍ[PÒ, £uÂPÒ, £o
Pøͨ £Qº¢uÎzuÀ öuõhº£õÚ ö\¯ß•øÓ÷¯ JÊ[Pø©zu»õS®. ÷©÷»
SÔ¨¤h¨£mh Euõµnzvß vmhzvøÚa ö\¯Ø£kzxÁuØS® ¤ßÁ¸®
•øÓ°À |hÁiUøPPøÍ JÊ[Pø©zuÀ ÷Ásk®.
42
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 ÁoPzvß {¸©õozuÀ ©ØÖ® ÂØ£øÚ
|hÁiUøPPÐUPõP •Põø©¯õͺPøÍ
{¯ªzuÀ ÷Ásk®.
JÆöÁõ¸ ¤›ÄUS•›¯ FȯºPÐUS®
•Põø©¯õ͸US® ÷uøÁ¯õÚ ÁÍ[PøÍ
²® JxUSuÀ.
£h® 2.3
ö|Ô¨£kzuÀ
vmhªh¨£mh ö\¯ß•øÓø¯ A•À£kzx®÷£õx ÁoPzv¾ÒÍ ©Ûu
ÁÍ[PøÍ ö£õ¸zu©õÚ •øÓ°À ]Ó¨£õP ÁȨ£kzuÀ ö\¯ß•øÓ÷¯
ö|Ô¨£kzuÀ BS®. AÁºPÒ ö£õ¸zu©õP |hÁiUøPPøÍ ö\´¯zuUP
ÁøP°À AÁºPÐUSz ÷uøÁ¯õÚ uPÁÀPÒ, AÔÄÖzuÀPÒ ©ØÖ®
FUS¨¦PøÍ ÁÇ[SÁuØPõÚ uø»ø©z xÁzøu ÷©ØöPõÒÍ ÷Ásk®.
÷©ØPõmi¯ EuõµnzvÀ ö|Ô¨£kzuÀ ö\¯ß•øÓ ¤ßÁ¸©õÖ |øh
•øÓ¨£kzu¨£h •i²®.
EØ£zv •Põø©¯õ͸® ÂØ£øÚ •Põ
ø©¯õ͸® u©x £o¯õͺPÐUSz
÷uøÁ¯õÚ uPÁÀPøͲ® B÷»õ\øÚ
PøͲ® ÁÇ[PÀ.
AÁºPÐhß \õuP©õÚ öuõÈÀ\õº EÓ
öÁõßøÓ¨ ÷£qÁuß ‰»® AÁºPÒ
uzu©x P¸©[PøÍa \›¯õÚ •øÓ°À
£h® 2.4
{øÓ÷ÁØÖÁuØS FȯºPøÍ FUSÂz uÀ.
Pmk¨£kzuÀ
Pmk¨£kzuÀ Gߣx ÁoPzvÚx |hÁiUøPPÒ vmhªh¨£mh •øÓ
°À Ch®ö£ÖQßÓuõ GߣuøÚz ÷ui¨ £õºzu¾®, AÆÁõÖ Ch®
ö£Óõv¸¨¤ß SøÓ£õkPøÍ CÚ[Psk AÁØÖUPõÚ £›Põµ |hÁiUøP
PøÍ ÷©ØöPõÒЮ ö\¯ß•øÓ BS®.
÷©Ø SÔ¨¤mh EuõµnzvØPø©¯ Pmk¨£kzuÀ ö\¯ß•øÓ ¤ßÁ¸©õÖ
Ch®ö£Ó •i²®.
Gvº£õºUP¨£mh uµzvÀ ÃkPÒ {º©õoUP¨£mkÒÍuõ Gߣøu Psh
ÔuÀ.
vmhªh¨£mhÁõÖ AÆÃkPÒ ÂØ£øÚ ö\´¯¨£mkÒÍÚÁõ Gߣ
uøÚU PshÔuÀ.

43
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 vmhªh¨£mhÁõÖ {¸©õn¨ £oPÒ ©ØÖ® ÂØ£øÚ |hÁiUøPPÒ
Ch®ö£ÓõxÂiß AuØPõÚ Põµn[PøÍz ÷ui¯ÔuÀ.
AUSøÓ£õkPøÍz wºUS®ö£õ¸mkz ÷uøÁ¯õÚ £›Põµ |hÁiUøPPøÍ
÷©ØöPõÒÍÀ.

ö\¯Ø£õk 01

•Põø©zxÁa ö\¯ß•øÓ öuõhº£õP¨ ¤ßÁ¸® TØÖPÒ \›¯õ°ß

GßÝ® Aøh¯õÍzøu²® uÁÓõ°ß GßÝ® Aøh¯õÍzøu²® ChÄ®.

öuõ.
TØÖPÒ
C»
01 Áøµ¯ÖUP¨£mh ÁÍ[Pμ¸¢x Ea\¨ £¯øÚ¨ ö£ØÖU
öPõÒЮ ö£õ¸mk ÁoPzvØS •Põø©zxÁa ö\¯Ø£õk
AÁ]¯©õÚuõS®.
02 AøÚzx ÁoP[PЮ ¯õ÷uÝ® Â÷\h ÷|õUPö©õßøÓ
AÀ»x £» ÷|õUP[PøÍ {øÓ÷ÁØÖ® ö£õ¸m÷h |hÁ
iUøPPøÍ ÷©ØöPõÒQßÓÚ.
03 E»PzvÀ A¤Â¸zv¯øh¢u |õkPÎÀ Áøµ¯ÖUP¨£hõu
©Ûuz ¸¨£[PøÍ {øÓÄö\´ÁuØPõP ÁÍ[PÒ QøhU
QßÓÚ.
04 •Põø©zxÁ©õÚx P¸©[PÒ ]»ÁØøÓU öPõsh
öuõhºa]¯õP |øhö£Ö® ö\¯ß•øÓ JßÓõS®.

05 ÁoPzvß ÷|õUP[PøÍz wº©õÛ¨£øu¨÷£õßÖ ÷|õU

P[PøÍ {øÓ÷ÁØÖ® ÁÈ•øÓPøÍz wº©õÚ® ö\´Áx
vmhªhÀ ö\¯ß•øÓ¯õS®.
06 vmhªh¨£mh ö\¯ß•øÓö¯õßøÓ {øÓ÷ÁØÔU
öPõk¨£uØS ÷Áø»Pøͨ £Qº¢uÎzu¾® AÆ÷Áø»¨
£SvPÐUPõÚ uÛ |£ºPøÍ {¯ªzu¾® AÁºPÐUPõÚ
AvPõµ[PÒ ö£õÖ¨¦PøÍ J¨£øhzu¾® öuõhº£õÚ
|hÁiUøPPøÍ EÒÍhUQ¯÷u JÊ[Pø©zu»õS®.
07 ÁoPö©õßÔß FȯºPÎÚõÀ ÷©ØöPõÒÍ÷Ási¯
P¸©[PÒ öuõhº£õP AÁºPÐUS •Põø©¯õͺPÍõÀ ÁÈ
PõmkuÀ Gߣx ö|Ô¨£kzu»õS®.
08 vmhªh¨£mh •øÓ°À |hÁiUøPPÒ Ch®ö£ÓõÂiß
AuØS›¯ Põµn[PøÍz ÷ui¯Ô¢x «sk® vmhªkuÀ
öuõhº£õÚ |hÁiUøPPøÍ ÷©ØöPõÒÍÀ Pmk¨£kzuÀ
GÚ¨£k®.

44
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 ö\¯Ø£õk 02

©mhUPͨ¦ ©zv¯ ©Põ Âzv¯õ»¯zvÀ ÁoP ©ßÓzvß ‰»® Á¸hõ¢u®

ÁoP vÚ® öÁØÔPµ©õP |hzva ö\À»¨£kQßÓx. CuØPõP ¤ß£ØÓ¨£mk
Á¸® £À÷ÁÖ |hÁiUøPPÎß £i•øÓPÒ ]» R÷Ç uµ¨£kQßÓÚ.

ÁoP vÚzvØPõÚ uø»¨ø£z wº©õÛzuÀ.

|hzu¨£k® vÚ®, ÷|µ®, Ch® GߣÁØøÓz wº©õÛzuÀ.
ÁoP vÚzøu |hzxÁuØPõP ÷©ØöPõÒÍ ÷Ási¯
|hÁiUøPPøÍz wº©õÛzuÀ.
£oPÐUPø©¯ SÊUPøÍ {¯ªzuÀ.
SÊUPÐUPõÚ uø»Áøµ {¯ªzuÀ.
SÊÂØPõÚ A[PzuÁºPøÍ {¯ªzuÀ.
÷uøÁ¯õÚ {v ©ØÖ® ÁÍ[Pøͨ ö£ØÖU öPõÒЮ •øÓPøÍz
wº©õÛzuÀ.
{v ©ØÖ® ÁÍ[PøÍ JÆöÁõ¸ SÊUPÐUS® JxUSuÀ.
SÊz uø»ÁºPÒ ‰»® u©x SÊ A[PzuÁºPÐUSz ÷uøÁ¯õÚ
B÷»õ\øÚPøÍ ÁÇ[PÀ.
SÊzuø»ÁºPÒ SÔ¨¤mh £oPÎÀ A[PzuÁºPøÍ Dk£ha ö\´uÀ.
GÀ»õU SÊUPЮ \›¯õÚ •øÓ°À ö\¯Ø£kQßÓÚÁõ GߣuøÚz
÷ui AÔuÀ.
ÁoP vÚ® |øhö£Ö® \¢uº¨£zvÀ A[S HuõÁx SøÓ£õkPÒ
HØ£mkÒÍÚÁõ GߣuøÚz ÷ui¯Ô¢x AÁØøÓa ^º£kzxÁuØSz
÷uøÁ¯õÚ £i•øÓPøÍ GkzuÀ.

ÁoP vÚ CÖv°÷» Auß öÁØÔ°À ö\ÀÁõUSa ö\¾zv¯ Âh

¯[Pøͨ ÷£õßÖ SøÓ£õkPÒ öuõhº£õÚ AÔUøPö¯õßøÓz
u¯õ›zuÀ.

•Põø©zxa ö\¯ß•øÓ°ß JÆöÁõ¸ ö\¯ß•øÓ°ß RÊ® ÷©÷» uµ¨£mh

|hÁiUøPPÒ JÆöÁõßøÓ²® ÁøP¨£kzxP.

45
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 3 \¢øu¨£kzuÀ

CÆÁzv¯õ¯zvÀ ¤ßÁ¸® Âh¯[PÒ öuõhº£õPU P»¢xøµ¯õh¨£k®.

3'1 ""\¢øu¨£kzuÀ'' öuõhº£õÚ AÔ•P®

3'2 C»USa \¢øu

3'3 \¢øu¨£kzuÀ P»øÁ

46
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
3.1 \¢øu¨£kzuÀ öuõhº£õÚ AÔ•P®

~Pº÷Áõß GßÝ® ÁøP°À ÁoPö©õßÔß ‰»® E[PÍx ÷uøÁPÒ, ¸¨

£[PøÍz v¸¨vPµ©õÚ •øÓ°À {øÓ÷ÁØÔU öPõÒÁuØSz ÷uøÁ¯õÚ
uµ©õÚ ö£õ¸ÒPÒ, ÷\øÁPøÍ {¯õ¯©õÚ Âø»°À ö£ØÖU öPõÒÁøu÷¯
}[PÒ Gvº£õº¨¥ºPÒ. C¢u Gvº£õº¨¦z ÷uøÁø¯ {øÓ÷ÁØÖÁuØPõP
ÁoP[PÒ £À÷ÁÖ P¸©[PÎÀ Dk£kQßÓÚ. AUP¸©[PÎÀ J¸
P¸©©õP \¢øu¨£kzuø» CÚ[Põn •i²®. CuØPø©¯ ~Pº÷ÁõÛß
÷uøÁPÒ, ¸¨£[Pøͨ §ºzv ö\´ÁuØSz ÷uøÁ¯õÚ ö£õ¸ÒPÒ
÷\øÁPøÍ E¸ÁõUQ Â{÷¯õQ¨£xhß Cøn¢u ö\¯ß•øÓö¯õß÷Ó
\¢øu¨£kzu»õS®.

EØ£zv¨ ö£õ¸ÒPøÍ EØ£zv ö\´Áv¼¸¢x AÁØøÓ ~Pº÷Áõµx

øPPÐUSU QøhUS® Áøµ°À ©mk©ßÔ ÂØ£øÚ°ß ¤ßÚµõÚ ÷\øÁ
ÁÇ[S® |hÁiUøPPЮ \¢øu¨£kzu¾USÒ EÒÍh[S®.

CøÁPÐUPø©¯ \¢øu¨£kzuÀ GsnU P¸øÁ¨ ¤ßÁ¸©õÖ GÎø©¯õP

ÂÍUP •i²®.
©Ûu ÷uøÁPÒ , ¸¨£[Pøͨ §ºzv ö\´ÁuØPõP¨ ö£Ö©õÚ[PÐhß
Ti¯ EØ£zv¨ ö£õ¸öÍõßøÓ EØ£zv ö\´x ÁÇ[S® ö\¯ß•øÓ÷¯
\¢øu¨£kzuÀ GÚ¨£k®.
\¢øu¨£kzu¾US›¯ |hÁiUøPPÒ
©Ûu ÷uøÁPÒ Â¸¨£[PøÍ ªPÄ®
]Ó¢u •øÓ°À {øÓÄ ö\´¯U Ti¯ÁõÖ
ö£õ¸ÒPÒ AÀ»x ÷\øÁPøÍ E¸ÁõU
SuÀ.
E¸ÁõUP¨£mh ö£õ¸ÒPÒ AÀ»x ÷\øÁ
PøÍ ~Pº÷ÁõÛh® PÁºa]Pµ©õÚ •øÓ
°À AÔ•P¨£kzxuÀ.
{¯õ¯©õÚ Âø»ö¯õßøÓU SÔzuÀ. £h® 3.1

ªPÄ® GÎø©¯õÚx® ö£õ¸zu©õÚx©õÚ •øÓ°À ö£õ¸ÒPÒ AÀ»x

÷\øÁPøÍ ~Pº÷ÁõÝUS ÁÇ[SuÀ.
ö£õ¸Ò AÀ»x ÷\øÁ öuõhº£õP ~Pº÷ÁõÛß A[RPõµzøu¨ ö£Öu¾®
ÂØ£øÚ°ß ¤ßÚº ÷uøÁ¯õÚ Á\vPøÍ ÁÇ[P¾®.

47
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
\¢øu¨£kzu»õÚx ÁoP[PÎß •UQ¯ GsnU P¸öÁõßÓõS®. HöÚÛÀ
~Pº÷Áõµx ÷uøÁPøͲ® ¸¨£[PøͲ® {øÓÄ ö\´ÁvÞhõP÷Á
ÁoP[PÒ öÁØÔ¯øhQßÓÚ. ¦v¯ ÁõiUøP¯õͺPøÍ ÁoPzvߣõÀ
DºzxU öPõÒÁx ©mk©ßÔ, uØ÷£õøu¯ ÁõiUøP¯õͺPøÍ ÁoPz÷uõk
uUP øÁzxU öPõÒÁuØS©õP ÁoP[PÐUSa \¢øu¨£kzuÀ ªP •UQ¯©õ
ÚuõP C¸UQßÓx.

3.2 C»USa \¢øu

\¢øu¨£kzu¼ß÷£õx \¢øu ªP •UQ¯ Põµoö¯õßÓõS®. öPõÒÁÚ
ÁõͺPЮ ÂØ£øÚ¯õͺPЮ \¢vUQßÓ AÀ»x öuõhº¦£k® G¢uöÁõ¸
•øÓ²® \¢øu GÚ AøÇUP¨£k®. \¢øu¯õÚx ö£ÍwP Chö©õßÓõP÷Áõ
AÀ»x Áø»¯ø©¨¤ÞhõPz öuõhº¦£k® \¢uº¨£ö©õßÓõP÷Áõ Põn¨£h
•i²®. \¢øu°À £À÷ÁÖ ÷uøÁPÐhß Ti¯ ö£¸® GsoUøP°»õÚ
ÁõiUøP¯õͺPÒ Põn¨£kQßÓÚº. J¸ ÂØ£øÚ¯õÍ›ÚõÀ \¢øu°À C¸U
QßÓ AøÚzx ÁõiUøP¯õͺPÎß GÀ»õz ÷uøÁPøͲ® §ºzv ö\´¯
•i¯õx. GÚ÷Á, ÁoPö©õßÖ \¢øu°À EÒÍ ö©õzu ~Pº÷ÁõºPμ¸¢x
ußÚõÀ ]Ó¢u •øÓ°À v¸¨v ö\´x öPõÒÍU Ti¯ ~Pº÷Áõº SÊøÁz
öu›Ä ö\´x öPõÒÍ ÷Ásk®.
ÁoPzvØS ªPÄ® PÁºa]Pµ©õPÄ® C»õ£zußø©²hß v¸¨v¨£kzuU
Ti¯ ~Pº÷ÁõºPøÍ EÒÍhUQ¯ \¢øu¨ £õ[÷P C»USa \¢øu GÚ AøÇUP¨
£k®. AuõÁx ÁoPzvÚõÀ CÚ[Põn¨£mh ÷uøÁPøÍ {øÓÄ ö\´ÁuØS
Gvº£õºUP¨£k® ~Pº÷Áõº ¤›ÂÚøµ÷¯ Cx SÔUS®.
Euõµn® :&
P.ö£õ.u (\õ.u)¨ £Ÿmø\UPõP ©õnÁºPÐUS ©õv› ÂÚõzuõÒPÒ
Ah[Q¯ ¦zuPö©õßÖ Aa]h¨£mk ÂØ£øÚ ö\´¯¨£kuÀ.
}›ÈÄ ÷|õ¯õÎPÐUPõP Â÷\hzxÁ® öPõsh EnÄPøÍ EØ
£zv ö\´x ÂØ£øÚ ö\´uÀ.
3.3 \¢øu¨£kzuÀ P»øÁ
\¢øu¨£kzuÀ P»øÁ Gߣx C»USa \¢øu°ÝÒ \¢øu¨£kzuÀ
÷|õUPzvøÚ {øÓ÷ÁØÔU öPõÒÁuØPõP¨ £¯ß£kzu¨£kQßÓ ©õÔPÎß
öuõSvø¯U SÔUS®. A÷u ÷£õßÖ {ÖÁÚzvß E›ø©¯õͺPÎÚõÀ A®
©õÔPøÍU Pmk¨£kzuU Ti¯uõP¸US®. \¢øu¨£kzuÀ P»øÁ°ß
©õÔPÒ |õßS BS®. A®©õÔPÒ 4 P' S GÚ AøÇUP¨£k®. AøÁ¯õÁÚ,

48
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
1' EØ£zv¨ö£õ¸Ò - - Product
2' Âø» - Price
3' Ch® - Place
4' ÷©®£kzuÀ - Promotion

EØ£zv¨ ö£õ¸Ò £h® 3.2

©Ûuz ÷uøÁPÒ, ¸¨£[PøÍ {øÓ÷ÁØÖÁuØPõPa \¢øuUS •ßøÁUP¨
£k® G¢uöÁõßÖ® EØ£zv¨ö£õ¸Ò GÚ AøÇUP¨£k®. C[S EØ£zv¨
ö£õ¸öÍߣx ö£õ¸ÒPÒ, ÷\øÁPÒ GߣøÁ¯õS®.
E[PÍx ÷uøÁPÒ, ¸¨£[Pøͨ §ºzv ö\´ÁuØPõP CøÁ £¯ß£kzu¨
£k®. £À÷ÁÖ£mhøÁPÒ GøÁ GÚa \ØÖ ]¢vzx¨ £õ¸[PÒ. EnĨ
ö£õ¸ÒPÒ, Si£õÚ[PÒ, EøhPÒ, £õuoPÒ, ¦zuP[PÒ, \g]øPPÒ, B]›
¯›ß ÷\øÁ, øÁzv¯÷\øÁPÒ, £õhÀPÒ Ah[Q¯ CÖÁmøh vøµ¨£h®
|õmi¯ {PÌa] ÷£õßÓ AøÚzx® EØ£zv¨ö£õ¸Ò GÚU P¸u¨£k®.
Âø»
\¢øu¨£kzu¼À ¯õ÷uÝ® ö£õ¸öÍõßÔß AÀ»x ÷\øÁö¯õßÔß
\õº£õP ~Pº÷ÁõÚõÀ ¸¨£zxhß ö\¾zxÁuØS›¯ ö£Ö©õÚ® Âø»
ö¯ÚU P¸u¨£kQßÓx. ~Pº÷Áõß EØ£zv¨ö£õ¸öÍõßøÓU öPõÒÁÚÄ
ö\´²® ö£õÊx •UQ¯©õÚ Põµo¯õP C¸¨£x Âø»¯õS®. A÷u ÷£õßÖ
\¢øu¨£kzuÀ P»øÁ ©õÔPÐÒ ÁoPzvØS Á¸©õÚzøu Dmiz u¸QßÓ
J÷µ ©õÔ¯õP C¸¨£x® CÆÂø»¯õS®.
Ch®
©Ûuz ÷uøÁPÒ, ¸¨£[PøÍz v¸¨v¨£kzu ÷Ásk©õ°ß ~Pº÷Áõ¸USz
÷uøÁ¯õÚ £À÷ÁÖ EØ£zv¨ ö£õ¸ÒPÒ AÁºPÎh® ö\ßÓøhuÀ
÷Ásk®. EØ£zv¨ö£õ¸ÒPøÍ ~Pº÷ÁõÝUS¨ ö£ØÖUöPõkzu¾®
AuÝhß öuõhº¦øh¯ P¸©[PЮ ""Ch®'' GÚ AøÇUP¨£k®. EØ£zv¨
ö£õ¸ÒPøÍ ~Pº÷Áõ¸US¨ ö£ØÖU öPõk¨£uØS¨ £À÷ÁÖ •øÓPøͨ
£¯ß£kzu •i²®. AøÁ¯õÁÚ.
Euõµn® :&
÷|µi Â{÷¯õP®
EØ£zv¯õÍ›ÚõÀ ~Pº÷ÁõÝUS EØ£zv¨ ö£õ¸ÒPÒ ÷|µi¯õP
Â{÷¯õQUP¨£k®.

49
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
Cøh |kÁºPÒ ‰»® Â{÷¯õP®
EØ£zv¯õÍß uß EØ£zv¨ö£õ¸ÒPøÍ ö©õzu ¯õ£õ›PÒ, ]À»øÓ Â¯õ
£õ›PÒ ÷£õßÓ Cøh|kÁºPÒ ‰»® ~Pº÷ÁõÝUS ÂØ£øÚ ö\´uÀ.

÷©®£kzuÀ
ÁoP® uÚx ÂØ£øÚø¯ AvP
›¨£uØPõP¨ £À÷ÁÖ E£õ¯ •øÓP
øͨ £¯ß£kzxÁuøÚ }[PÒ
AÔúPÒ. u©x EØ£zv¨ö£õ¸Ò
öuõhº£õP ÂÍ®£µ AÔÂzuÀPøͨ
¤µ_›zuÀ, C»Á\©õP ©õv›PøÍ
Â{÷¯õQzuÀ, EØ£zv¨ö£õ¸ÒPøÍ
AÔ•P¨£kzxÁuØPõP ö\¯»©ºÄ
£h® 3.3
PøÍ |hzxuÀ, Âøͯõmk¨ ÷£õmi,
|õhP®, |hÚ® ÷£õßÓ {PÌa]PÐUPõÚ AÝ\µøn ÁÇ[SuÀ GߣÚ
CÁØÖÒ ]»ÁõS®. CÆÁõÖ ÁoPö©õßÖ uÚx ÂØ£øÚø¯ AvP›zxU
öPõÒÁuØS¨ £¯ß£kzu¨£k® £À÷ÁÖ E£õ¯ •øÓPÒ "÷©®£kzuÀ' GÚ
AøÇUP¨£k®.
÷©÷» ÂÍUP¨£mh \¢øu¨£kzuÀ P»øÁ°ß ©õÔPÒ öuõhº£õPU PÁÚg
ö\¾zu ÷Ási¯ Âh¯[PÒ £ØÔz uÛzuÛ¯õPU SÔ¨¤mkU Põmh
•i²®. AuõÁx JÆöÁõ¸ \¢øu¨£kzuÀ ©õÔPЮ P»øÁ°ß E¸¨£iPÒ
£»ÁØøÓ EÒÍhUQ¯uõS®. CøÁ ¤ßÁ¸® Áøµ£hzvß ‰»® Põmh¨
£kQßÓÚ.

\¢øu¨£kzuÀ P»øÁ

EØ£zv¨ Âø» Ch® ÷©®£kzuÀ

ö£õ¸Ò
uµ® £mi¯À Âø» Â{÷¯õQzuÀ ÂÍ®£µ®
£s¦PÒ PÈÄPÒ PÍg]¯¨£kz uÛ¯õÒ ÂØ£øÚ
ÁiÁ® ÷©»vP öPõk¨£Ú uÀ ö£õx©UPÒ öuõhº¦
ö£õv ÄPÒ ÷£õUSÁµzx ÂØ£øÚ ÷©®£kzuÀ
¯õ£õµ Phß {£¢uøÚPÒ EÒÍh[S®
ö£¯º öPõk¨£ÚÄ •øÓ ¤µ÷u\®
PÒ
E¸ 3.4 \¢øu¨£kzuÀ P»øÁ°ß JÆöÁõ¸ ©õÔPÐUS©õÚ
E¸¨£iPÒ

50
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 ö\¯Ø£õk 01
1' ¤ßÁ¸® TØÖPøÍ |ßÓõP Áõ]zx AUTØÖPÒ \›¯õ°ß — ˜ GÚÄ®
¤øǯõ°ß ¤øÇ — ˜ GÚÄ® Aøh¯õͪkP.
C» TØÖPÒ
01' ©Ûuz ÷uøÁPÒ Â¸¨£[PøÍz v¸¨v¨£kzx® ÷|õUQ÷»÷¯
\¢øu¨£kzuÀ GsnUP¸ÁõÚx ö\¯Ø£kQßÓx.

02' ~Pº÷ÁõÛß ÷uøÁPÒ Â¸¨£[PøÍ {øÓ÷ÁØÖÁuØPõP

ÂØ£øÚ¯õͺPÎÚõÀ £À÷ÁÖ EØ£zv¨ö£õ¸ÒPÒ \¢øuUS
•ßøÁUP¨£kQßÓÚ.
03' \¢øu Gߣx öPõÒÁÚÁõͺPЮ ÂØ£øÚ¯õͺPЮ
\¢vUQßÓ SÔzu ChzøuU SÔUQßÓx.

04' EØ£zv¯õͺPÎÚõÀ ÷|µi¯õP¨ ö£õ¸ÒPÒ ~Pº÷Áõ¸US

Â{÷¯õQUP¨£k® \¢uº¨£[PЮ Esk.

05' ö£õ¸ÒPøÍ Â{÷¯õQUS® ö\¯ß•øÓ°À Cøhz uµPöµõ¸

ÁµõPÄ® ö©õzu ¯õ£õ› öuõÈØ£kQßÓõº.

06' EØ£zv¨ö£õ¸öÍõßÖ ~Pº÷ÁõÝUS Â{÷¯õQUP¨£m

hxhß \¢øu¨£kzuÀ ö\¯ß•øÓ¯õÚx {øÓÁøh¢x
ÂkQßÓx.
07' ÂÍ®£µ AÔÂzuÀPøͨ ¤µ_›zu»õÚx EØ£zv¨ö£õ¸Îß
ÂØ£øÚ ÷©®£kzu¾UPõP¨ £¯ß£kzu¨£k® E£õ¯
ÁÈ•øÓö¯õßÓõS®.
08' EØ£zv¨ö£õ¸öÍõßøÓ ÷©®£kzx® •øÓPøÍz wº©õ
ÛUS® ö£õÊx AÆÄØ£zv¨ö£õ¸øÍ ~P¸® ~Pº÷Áõº ¤›Ä
öuõhº£õPÄ® PÁÚ® ö\¾zu¨£hÀ ÷Ásk®.

51
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 ö\¯Ø£õk 02

}[PÒ vÚ¢÷uõÖ® £¯ß£õmiØSm£kzx® EØ£zv¨ö£õ¸ÒPÒ 10 CøÚ

ö£¯›mk AÁØÔß Âø», öPõÒÁÚÄ ö\´²® Ch®, AÆÄØ£zv¨
ö£õ¸øÍ ÷©®£kzx® ö£õ¸mk £¯ß£kzu¨£mh EzvPÒ GߣÁØøÓ
AmhÁøn°ß xøn öPõsk GÊvU Põmk[PÒ.

öuõ. EØ£zv¨ Âø» öPõÒÁÚÄ ÷©®£kzuÀ

C» ö£õ¸Ò ¹. ö\´u Ch® EzvPÒ
1' Põ£ß ÷£øÚ 15 ]À»øÓ Â¯õ£õµ öuõø»UPõm] ÂÍ®£
{ø»¯® µ®

ö\¯Ø£õk 03

01' E[PÒ ¤µ÷u\zvÀ Põn¨£k® ÷uøÁPøÍ {øÓÄ ö\´ÁuØPõP EØ£zv

ö\´¯ ÷Áskö©Ú }[PÒ P¸x® EØ£zv¨ö£õ¸öÍõßÔß ö£¯øµU
SÔ¨¤hÄ®.

02' AÆÄØ£zv¨ö£õ¸ÐUS Âø» SÔUS® ö£õÊx P¸zvØ öPõÒͨ£h

÷Ási¯ Âh¯[PÒ GøÁ?

03' AÆÄØ£zv¨ö£õ¸øÍ ~Pº÷ÁõÝUS Â{÷¯õQ¨£uØPõP¨ £¯ß£kzuU

Ti¯ £À÷ÁÖ ÁÈ•øÓPÒ GøÁ GÚU TÖP.

04' EØ£zv¨ö£õ¸øÍ ÷©®£kzxÁuØPõP ªPÄ® ö£õ¸zu©õÚ ÁøP°À

öuõø»UPõm]US AÀ»x £zv›øPUS J¸ ÂÍ®£µ AÔÂzuø» E¸
ÁõUS[PÒ.

52
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 Áoö©õßÔß
4 {vU TØÖUPÒ

CÆÁzv¯õ¯zvÀ ¤ßÁ¸® Âh¯[PÒ öuõhº£õPU P»¢xøµ¯õh¨£k®.

4'1 {vU TØÖUPÐUPõÚ AÔ•P®

4'2 C»õ£ |mhU TØÖ / Á¸©õÚU TØÖ
4'3 {v {ø»ø©U TØÖ

53
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
4.1 {vU TØÖUPÐUPõÚ AÔ•P®
PnURmka ö\¯ß•øÓ°ß Ai¨£øh°À ÁoPU öPõkUPÀ Áõ[PÀPÒ
•u¼À •ußø© HkPÎÀ £v¯¨£mk, ¤ßÚº AøÁ ÷£÷µmkU PnUS
PÐUSz uõUPÀ ö\´¯¨£k®. A¨÷£÷µmkU PnUSPøÍa \©¨£kzv¨
ö£Ó¨£k® «vPøÍ EÒÍhUQ "£Ÿmø\ «v' JßÖ u¯õ›UP¨£kÁx £ØÔ
HØPÚ÷Á uµ® 10 CÀ PØÖÒ÷Íõ®.
A÷|P ÁoP[PÎß ÷|õUP©õÚx, C»õ£zøu EøǨ£uß ‰»® u©x ÁoP
|hÁiUøPPøÍ öÁØÔPµ©õP •ßöÚkzxa ö\ÀÁuõS®. CuÚõÀ, ö\¯Ø
£õmk¨ ö£Ö÷£ÓõP EøÇUP¨£mh C»õ£® ÷£õv¯ÍÂÀ EÒÍuõ Gߣøu
AÔ¢x öPõÒÁx ªP •UQ¯©õÚuõS®. ÷©¾®, ÁoPzvß ö\õzxUPÒ,
E›ø© ©ØÖ® ö£õÖ¨¦UPÎß ‰»® öÁΨ£kzu¨£k® {v {ø»ø© £ØÔ
AÔ¢x öPõÒÁx® AÁ]¯©õÚuõS®. ÁoP® £ØÔ¯ GvºPõ»z wº©õÚ[PøÍ
÷©ØöPõÒÁuØS CÆÁõÓõÚ uPÁÀPÒ AÁ] ¯©õÚøÁ¯õS®.
{v¯õsöhõßÔÀ ÁoPzvÚõÀ EøÇUP¨£mh ö\¯Ø£õmk¨ ö£Ö÷£Ö
PøÍ EÖv ö\´ÁuØS® {v {ø»ø© £ØÔ AÔ¢x öPõÒÁuØS©õPz u¯õ›U
P¨£k® PnUS AÔUøPPÒ ""{vU TØÖUPÒ'' GÚ AøÇUP¨£k®.
ÁoPö©õßÔÀ {vU TØÖUPÒ u¯õ›UP¨£kÁx, SÔzu Põ»¨ £Svö¯õßøÓ
Áøµ¯øÓUSm£kzv¯õS®. AUPõ»¨£Sv {v¯õsk GÚ¨£k®. Cx ö£õx
ÁõP J¸ Á¸h Põ»zøuU öPõshuõP Aø©²®. PnURmka ö\¯ß•øÓ°ß
öÁαhõP {vUTØÖUPÒ Aø©²®.

EÒÏk PnURmka ö\¯ß•øÓ öÁαk

öPõkUPÀ •• ‰» HkPÎÀ £vÄ ö\´uÀ.

•• öPõkUPÀ Áõ[PÀPøͨ
Áõ[PÀPÒ {vU TØÖUPÒ
÷£÷µmkU PnUSPÎÀ
uõUPÀ ö\´uÀ
•• £Ÿmø\ «vø¯z u¯õ›zuÀ.
•• ö\®ø©¯õUPÀPÒ
£À÷ÁÖ Aø©¨¦UPÒ £À÷ÁÖ Âu©õÚ {vUTØÖUPøÍz u¯õº¨£kzx
Áxhß, CÆÁzv¯õ¯zvß ‰»® uÛ²øhø© ÁoP Aø©¨¦PÎÚõÀ u¯õ
›UP¨£kQßÓ {vUTØÖUPÒ öuõhº£õP ©õzvµ÷© ÷|õUP¨£kQßÓx.
uÛ²øhø© ÁoPö©õßÔÀ {v¯õsk JßÔØPõPz u¯õ›UP¨£k® {vU
TØÖUPÒ Cµsk ¤µuõÚ TÖPøÍU öPõshuõP Aø©²®.

54
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 1' C»õ£ |mhU TØÖ / Á¸©õÚU TØÖ
2' {v {ø»ø©U TØÖ / I¢öuõøP
4.2 C»õ£ |mhU TØÖ / Á¸©õÚU TØÖ
ÁoPö©õßÔÚõÀ SÔzu {v¯õsiÀ EøÇUP¨£mh C»õ£® AÀ»x
|mhzøuU Po¨¤mk, •ßøÁ¨£uØPõPz u¯õ›UP¨£k® PnUPÔUøP÷¯
C»õ£ |mhU TØÖ GÚ AøÇUP¨£k®. Ph¢u Põ»[PÎÀ CUTØøÓ Á¸
©õÚU TØÖ GßÓøÇUP¨£mhõ¾® |øh•øÓ°À C»õ£ |mhU TØÖ GÚ
AøÇUP¨£kQßÓx.
ÁoPzvÚõÀ EøÇUP¨£mh ö\¯Ø£õmk¨ ö£Ö÷£ØøÓU Po¨¥k ö\´ÁuØ
PõP¨ ¤ßÁ¸® C¸ £i•øÓPÒ ¤ß£ØÓ¨£kQßÓÚ.
01' ö©õzu C»õ£zøuU PozuÀ
02' ÷uÔ¯ C»õ£zøuU PozuÀ
01. ö©õzu C»õ£zøuU PozuÀ
ÂØ£øÚ Á¸©õÚzv¼¸¢x ÂØ£øÚU Qµ¯zøuU PȨ£uß ‰»® ö©õzu
C»õ£® Po¨¤h¨£k®.
ÂØ£øÚ Á¸©õÚ®
{v¯õsiÀ ÷©ØöPõÒͨ£mh Põ_ ÂØ£øÚ ©ØÖ® Phß ÂØ£øÚ BQ¯
CµsiÚx® Tmkz öuõøP ÂØ£øÚ Á¸©õÚ©õS®.
Euõµn® :&
¹.
EhßPõ_ ÂØ£øÚ 58 000
Phß ÂØ£øÚ 76 000
ÂØ£øÚ Á¸©õÚ® 134 000
ÂØ£øÚU Qµ¯®
ÂØ£øÚUPõPz u¯õº {ø»°À C¸¢u ö£õ¸ÒPÒ AøÚzx® ÂØ£øÚ ö\´¯¨
£mi¸¢uõÀ AÆÁõÖ ÂØ£øÚ ö\´¯¨£mh ö£õ¸ÒPÎß Qµ¯® ÂØ£øÚU
Qµ¯©õS®. GÛÝ®, ÁoPö©õßÔÀ SÔzu {v¯õsk •iÁøh¢x®
]» ö£õ¸ÒPÒ ÂØ£øÚ ö\´¯¨£hõ©¾® Põn¨£h •i²®. AzuøP¯
\¢uº¨£zvÀ, ÂØ£øÚUPõP¸¢u ö£õ¸ÒPÎß Qµ¯zv¼¸¢x ÂØ£øÚ
ö\´¯¨£hõxÒÍ ö£õ¸ÒPÎß ö£Ö©õÚzøuU PÈzx ÂØ£øÚU Qµ¯®
ö£Ó¨£k®.
{vU TØÖUPÒ u¯õ›UP¨£k®÷£õx, SÔzuöÁõ¸ {v¯õsiß CÖv°À
ÂØ£øÚ ö\´¯¨£hõxÒÍ ö£õ¸ÒPÎß ö£Ö©õÚ® CÖv°¸¨£õPU P¸u¨
£kÁ÷uõk Ax J¸ ö\õzuõPU P¸u¨£k®. Cx Akzx Á¸® {v¯õsiß
Bµ®£ C¸¨£õPU P¸u¨£k®.
55
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 Euõµn® :&
20 xx '12'31 B® vPv°À EÒÍÁõÓõÚ CÖv°¸¨¦, Akzx Á¸®
Põ»¨£Sv°ß {v¯õsk Bµ®£z vPv¯õÚ 20xx'01'01 B® vPv
°À Bµ®£ C¸¨£õPU Põn¨£k®.
¦vuõP Bµ®¤UP¨£mh ÁoPö©õßöÓÛÀ Bµ®£ C¸¨¦ Põn¨£h
©õmhõx.
ÁoP {ÖÁÚ[PÎÀ {v¯õskU Põ»zvÀ Bµ®£ C¸¨£õPÄÒÍ £sh[PÒ
ö£õxÁõP ÂØ£øÚUS¨ ÷£õx©õÚuõPU Põn¨£kÁvÀø». CuÚõÀ £sh[
Pøͨ ¦vuõPU öPõÒÁÚÄ ö\´¯ ÷Ási²ÒÍx. AÆÁõÖ ÷©ØöPõÒͨ£k®
Ehß Põ_U öPõÒÁÚÄ ©ØÖ® Phß öPõÒÁÚÄ BQ¯ CµsiÚx® Tmkz
öuõøP ö©õzuU öPõÒÁÚÁõPU P¸u¨£k®.
Euõµn® :&
¹.
Ehß Põ_U öPõÒÁÚÄ 24 000
Phß öPõÒÁÚÄ 58 000
ö©õzuU öPõÒÁÚÄ 82 000
öPõÒÁÚÄ ö\´¯¨£mh ö£õ¸ÒPøÍ ÁoP {ø»¯zxUSU öPõsk Á¸®
÷£õx ]» ö\»ÄPøÍ ÷©ØöPõÒÍ ÷Ási HØ£k®. EmöPõsk Á¸® T¼
(Em_ø©U T¼), HØÔ°ÓUPØ Pmhn® GߣøÁ CÁØÔØPõÚ Euõµn[PÒ
]»ÁõS®. Á¸hzvÀ ö£ØÖU öPõsh öPõÒÁÚÄ öuõhº£õÚ ö©õzuU
Qµ¯zøuU Po¨¤kÁuØPõP AuõÁx, öPõÒÁÚÄ ö\´u ö£õ¸ÒPøÍ uØ
÷£õøu¯ {ø»US öPõsk Á¸ÁuØPõÚ öPõÒÁÚÄ öuõhº£õÚ ö\»ÄPÒ
AøÚzx® Tmh¨£kuÀ ÷Ásk®.
Euõµn® :&
¹'
öPõÒÁÚÄ 82 000
Em_ø© T¼ 9 000
HØÔ°ÓUPØ Pmhn® 6 000
öPõÒÁÚÄ ö\´¯¨£mh ö£õ¸ÒPÎß ö©õzua ö\»Ä 97 000
Cuߣi, ÂØ£øÚU Qµ¯zøuU PoUS®÷£õx ¤ßÁ¸® E¸¨£iPÒ
PÁÚzvÀ öPõÒͨ£k®.
Bµ®£ C¸¨¦UPÒ
öPõÒÁÚÄ (Põ_U öPõÒÁÚÄPÒ, Phß öPõÒÁÚÄPÎß ö©õzu®)
öPõÒÁÚÄa ö\»ÄPÒ
CÖv C¸¨¦PÒ

56
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
Euõµn® :&
ÁoP {ÖÁÚö©õßÔÀ ¤ßÁ¸® uPÁÀPÒ Põn¨£kQßÓÚ.
¹.
Bµ®£ C¸¨¦UPÒ 15 000
öPõÒÁÚÄ 82 000
Em_ø©U T¼ 9 000
HØÔ°ÓUPØ T¼ 6 000
CÖv C¸¨¦UPÒ 22 000
÷©¾ÒÍ uPÁÀPÎß Ai¨£øh°À ÂØ£øÚU Qµ¯zøuU PoUS® •øÓ
RÌU Põmh¨£kQßÓx.
¹.
Bµ®£U øP°¸¨¦UPÒ 15 000
öPõÒÁÚÄ 82 000
Tmk : Em_ø©U T¼ 9 000
HØÔ°ÓUPØ T¼ 6 000
ÂØ£øÚUSz u¯õµõP¸¢u ö£õ¸ÒPÎß ö£Ö©v 112 000
PÈ : CÖvU øP°¸¨¦UPÒ ^22 000&
ÂØ£øÚU Qµ¯® 90 000

ö©õzu C»õ£®
ö©õzu C»õ£® Gߣx ÂØ£øÚ Á¸©õÚzv¼¸¢x ÂØ£øÚU Qµ¯zøuU
PÈzuuß ¤ßÚº QøhUP¨ö£Ö® ö£Ö©v¯õS®.

ö©õzu C»õ£® /ö©õzu |mh® = ÂØ£øÚ Á¸©õÚ® & ÂØ£øÚU Qµ¯®

ÂØ£øÚ Á¸©õÚ®, ÂØ£øÚU Qµ¯zv¾® AvP©õP C¸¨¤ß, AÆÁvP›zu
ö£Ö©õÚ® ö©õzu C»õ£©õS®.
Euõµn® :&
ÂØ£øÚ Á¸©õÚ® ¹. 134 000 BPÄ® ÂØ£øÚU Qµ¯®
¹. 90 000 BPÄ® C¸¢uõÀ ö©õzu C»õ£® ¹. 44 000 BS®.

ÂØ£øÚ Á¸©õÚ® -­ ÂØ£øÚU Qµ¯® = ö©õzu C»õ£®

134 000 - 90 000 = 44 000
ÂØ£øÚ Á¸©õÚ®, ÂØ£øÚU Qµ¯zv¾® SøÓÁõP C¸¨¤ß AUSøÓ¢u
ö£Ö©õÚ® ö©õzu |mh©õS®.
Euõµn® :&
ÂØ£øÚ Á¸©õÚ® ¹. 134 000 BPÄ®, ÂØ£øÚU Qµ¯®
¹. 140 000BPÄ® C¸¢uõÀ ö©õzu |mh® ¹. 6 000 BS®.
ÂØ£øÚ Á¸©õÚ® - ÂØ£øÚU Qµ¯® = ö©õzu |mh®
134 000 - 140 000 = ^6 000&
57
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
ÂØ£øÚ Á¸©õÚ®, ÂØ£øÚU Qµ¯® öuõhº£õÚ ö£Ö©õÚ[PøÍ EÒÍ
hUQ¯ ö©õzu C»õ£® AÀ»x ö©õzu |mh® PoUP¨£k® •øÓ°øÚ R÷Ç
Põmh¨£k® Euõµnzvß ‰»® AÔ¢x öPõÒÍÄ®.
›\õm ÁoPzvß {v¯õskU Põ»® 20xx'12'31 CÀ •iÁøhÁxhß, ¤ßÁ¸®
uPÁÀPЮ E©USz uµ¨£kQßÓx.
¹. ¹.
öPõÒÁÚÄ 75 000 Em_ø© T¼ 9 500
ÂØ£øÚ 168 000 20xx'01'01 C¸¨¦ 15 000
HØÓØ T¼ 8 500 20xx'12'31 C¸¨¦ 20 000
›\õm ÁoP®
20xx'12'31 CÀ •iÁøh¢u Á¸hzvØPõÚ
¯õ£õµU PnUS
£µ® öuõøP ¹. öuõøP ¹.
ÂØ£øÚ 168 000
PÈ : ÂØ£øÚU Qµ¯®
Bµ®£ øP°¸¨¦ 15 000
öPõÒÁÚÄ 75 000
Em_ø© T¼ 9 500
HØÔ°ÓUPØ Pmhn® 8 500
ÂØ£øÚUPõP¸¢u ö£õ¸Ò Qµ¯® 108 000
PÈ : CÖv øP°¸¨¦ ^20 000&
ÂØ£øÚU Qµ¯® ^88 000&
ö©õzu C»õ£® 80 000
ö\¯Ø£õk 01
£õh\õø»US›¯ GÊxP¸ÂPøÍU öPõÒÁÚÄ ö\´x «Ò ÂØ£øÚ°À
Dk£k® {åõ¢v°ß GÊxP¸ÂPÒ ÁoP {ø»¯zvß {v¯õsk
20xx'12'31CÀ •iÁøhQßÓx. ¤ßÁ¸® uPÁÀPÒ E©USz uµ¨£kQßÓÚ.
¹. ¹.
EhßPõ_ ÂØ£øÚ 80 000 20xx'01'01 øP°¸¨¦ 15 000
Phß ÂØ£øÚ 120 000 20xx'12'31 øP°¸¨¦ 18 000
EhßPõ_U öPõÒÁÚÄ 45 000 HØÔ°ÓUPØ T¼ 6 000
Phß öPõÒÁÚÄ 75 000 Em_ø© T¼ 7 000
01' 20 xx'12'31CÀ •iÁøh¢u Á¸hzxUPõÚ ¤ßÁ¸® ö£Ö©õÚ[PøÍU
Po¨¤kP.
ÂØ£øÚUSz u¯õµõP¸¢u ö£õ¸Ò Qµ¯®
ÂØ£øÚU Qµ¯®
ö©õzu C»õ£®
02' ÷©÷» Po¨¤h¨£mh ö£Ö©õÚ[PøÍ TØÖ JßÔÀ SÔ¨¤kP.
58
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
02. ÷uÔ¯ C»õ£®
{v¯õsöhõßÔß ö©õzu C»õ£® AÀ»x ö©õzu |mhzøuU Pozuuß
¤ßÚº ÷uÔ¯ C»õ£® AÀ»x ÷uÔ¯ |mhzøuU PozuÀ ÷Ásk®.
÷uÔ¯ C»õ£® AÀ»x ÷uÔ¯ |mhzøuU PozxU öPõÒÁuØPõP PÁÚzvØ
öPõÒͨ£kQßÓ ¤µuõÚ ‰»P[PÍõÚ Á¸©õÚ[PÒ, ö\»ÄPÒ £ØÔ¯ £µ®
RÌz uµ¨£kQßÓx.

Á¸©õÚ[PÒ

E›ø©¯õ͵õÀ Dk£kzu¨£k® ‰»uÚzøuz uºzx, E›ø©¯õsø©°À

HØ£kQßÓ AvP›¨¦ Á¸©õÚ® GÚ¨£k®.

{ÖÁÚzuõÀ EøÇUP¨£mh ö©õzu C»õ£® uº¢u EøÇUP¨£mh Á¸©õÚ[

PÒ HøÚ¯ Á¸©õÚ[PÒ GÚ AøÇUP¨£k®. HøÚ¯ Á¸©õÚ[PÐUPõÚ ]»
Euõµn[PÒ R÷Ç uµ¨£kQßÓx.
Euõµn® :&
•• ÁoPzvß ÷©»vP {v°øÚ {ø»¯õÚ øÁ¨¤¼kÁuß ‰»®
ö£Ó¨£kQßÓ Ámi Á¸©õÚ®
•• ÁoP {ø»¯U Pmhhzvß J¸ £Svø¯ ÁõhøPUSU öPõk¨£uß ‰»®
ö£ÖQßÓ ÁõhøP Á¸©õÚ®
•• Áøµ¯Özu ö£õxU P®£ÛPμÀ öPõÒÁÚÄ ö\´¯¨£mh £[S
Pμ¸¢x ö£Ó¨£kQßÓ £[Q»õ£ Á¸©õÚ[PÒ
•• ö£ØÓ PÈÄ ©ØÖ® uµS Á¸©õÚ[PÒ ÷£õßÓÚ.
ÁoPö©õßÔß ÷uÔ¯ C»õ£® AÀ»x ÷uÔ¯ |mhzøuU PoUS®÷£õx
÷©ØTÔ¯ AøÚzx Á¸©õÚ[PøͲ® EÒÍhUSÁx AÁ]¯©õS®.

ö\¯Ø£õk 02
ÁoPö©õßÔß {v¯õskU Põ»zvÝÒ ö£Ó¨£mh Á¸©õÚ[PÒ ©ØÖ®
ÂØ£øÚU Qµ¯® RÌU Põmh¨£kQßÓx.
¹. ¹.
Põ_ ÂØ£øÚ 70 000 Pmhh ÁõhøP Á¸©õÚ® 30 000
Phß ÂØ£øÚ 48 000 ö£ØÓ PÈÄ 6 000
ÂØ£øÚU Qµ¯® 52 000 Ámi Á¸©õÚ® 7 000
£[Q»õ£ Á¸©õÚ® 5 000

¤ßÁ¸ÁÚÁØøÓU PoUSP.
1' ÁoPzvß ö©õzu C»õ£® / ö©õzu |mh®
2' HøÚ¯ Á¸©õÚ[PÎß TmkzöuõøP

59
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
ö\»ÄPÒ
÷uÔ¯ C»õ£zøuU Po¨¤k®÷£õx P¸zvØ öPõÒͨ£k® ©ØöÓõ¸ •UQ¯
A®\® ""ö\»ÄPÒ'' BS®. E›ø©¯õ͵x £ØÖUPÍõÀ HØ£kQßÓ ‰»uÚU
SøÓøÁz uºzx E›ø©°À (‰»uÚzvÀ) HØ£k® SøÓÄPÒ "ö\»ÄPÒ'
GÚ¨£k®. Põ¨¦ÖvU Pmhn®, Pmhh ÁõhøP, Fȯº \®£Í®, |øh•øÓ
AÀ»õa ö\õzxUPÎß ö£Ö©õÚz ÷u´ÄPÒ, AÓÂh •i¯õU PhßPÒ ÷£õß
ÓÚ ö\»ÄPÐUS Euõµn©õS®. Caö\»ÂÚ[Pøͨ ¤ßÁ¸® •øÓ°À
ÁøP¨£kzvU Põmh»õ®.
1' Â{÷¯õPa ö\»ÄPÒ
2' {¸ÁõPa ö\»ÄPÒ
3' HøÚ¯ ö\»ÄPÒ
4' {va ö\»ÄPÒ
Caö\»ÄPÎß ÁøP £ØÔ¯ _¸UP ÂÍUPö©õßÖ RÌz uµ¨£kQßÓx.

Â{÷¯õPa ö\»ÄPÒ

ÁoPö©õßÔß ÂØ£øÚ ©ØÖ® Â{÷¯õP® öuõhº£õÚ |hÁiUøPPÐUPõP

÷©ØöPõÒͨ£k® ö\»ÄPÒ Â{÷¯õPa ö\»ÄPÍõS®. £sh[PøÍ ÂØ£uØ
PõÚ ö\»ÄPÒ, ÂØ£øÚø¯ ÷©®£kzuÀ ö\»ÄPÒ ©ØÖ® £sh[PøÍ
ÁõiUøP¯õ͵x ChzvÀ J¨£øh¨£uØS HØ£mh ö\»ÄPÒ ÷£õßÓÁØøÓU
SÔ¨¤h»õ®.
Euõµn® :&
ÂÍ®£µa ö\»Ä, ÂØ£øÚ FȯºPÐUPõÚ \®£Í®, AÓÂh •i¯õU
Phß, öPõkzu PÈÄ, Â{÷¯õP ÁõÛß ö£Ö©õÚz ÷u´Ä, ÂØ£øÚz uµS
{¸ÁõPa ö\»ÄPÒ
ÁoP {ÖÁÚ® \õº£õP AuÚx {¸ÁõP |hÁiUøPPÐUPõP ÷©ØöPõÒͨ
£kQßÓ ö\»ÄPÒ {¸ÁõPa ö\»ÄPÍõS®.
Euõµn® :&
Pmhh ÁõhøP, Põ¨¦ÖvU Pmhn®, GÊx P¸Âaö\»Ä, Pmhh¨
ö£Ö©õÚz ÷u´Ä, v¸zua ö\»ÄPÒ, ªß\õµU Pmhn®, A¾Á»P
E£Pµn¨ ö£Ö©õÚz ÷u´Ä.
HøÚ¯ ö\»ÄPÒ
Â{÷¯õP, {¸ÁõP, {va ö\»Ä ÁøPPÒ uºzu ö\»ÄPЮ |mh[PЮ HøÚ¯
ö\»Ä ÁøPPÐUSÒ Ah[S®.
Euõµn® :&
Põ_ ÷©õ\i¯õÀ HØ£k® |mh®, w¯ÈÄ |mh®

60
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
{va ö\»ÄPÒ
ÁoPzvØSz ÷uøÁ¯õÚ PhßPÒ öuõhº£õPÄ® ©ØÖ® ÁoPzvØS›¯
Á[QU PnUSPøÍz öuõhºa]¯õP¨ ÷£oa ö\ÀÁuØPõPÄ® HØ£kQßÓ
ö\»ÄPÒ {va ö\»ÄPÍõS®.
Euõµn® :&
Á[QU Phß Ámi, Á[Q ÷©»vP¨ £ØÖ Ámi, Á[QU Pmhn® ÷£õßÓÚ
CÁØÖÒ Ah[S®.

ö\¯Ø£õk 03
\®£¢uß Â¯õ£õµzvß {v¯õskU Põ»® 20xx'12'31 CÀ •iÁøhQßÓx.
¤ßÁ¸® uPÁÀPÒ E©USz uµ¨£kQßÓÚ.
AÓÂh •i¯õU Phß Â{÷¯õP Áõß ö£Ö©õÚz ÷u´Ä
ÂÍ®£µa ö\»Ä PõQuõvPÒ ö\»Ä
ÂØ£øÚ¨ £Sv Fȯº \®£Í® Põ¨¦ÖvU Pmhn®
Á[QU Phß Ámi Á[QU Pmhn®
ªß\õµU Pmhn® Pmhh ÁõhøP
öPõkzuU Põ_U PÈÄ Põ_ ÷©õ\i |mh®
÷©ØTÓ¨£mh ö\»ÄPøÍ, R÷Ç Põmh¨£mkÒÍ AmhÁøn°¾ÒÍ
uø»¨¦UPÐUS Aø©¯ ÁøP¨£kzvU Põmk©õÖ }º ÷PmP¨£kQßÕº.

Â{÷¯õPa {¸ÁõPa {va ö\»ÄPÒ HøÚ¯ ö\»ÄPÒ

ö\»ÄPÒ ö\»ÄPÒ

Á¸©õÚ[PÒ ©ØÖ® ö\»ÂÚ[PøÍ EÒÍhUQ ÷uÔ¯ C»õ£zøu PoUS®

•øÓ°øÚ R÷Ç uµ¨£mkÒÍ Euõµnzvß ‰»® AÔ¢xU öPõÒÍ •i²®.
Euõµn® :&
C®Úõ ¯õ£õµzvß {v¯õskU Põ»® 20xx'12'31CÀ •iÁøh
QßÓx. ¯õ£õµzvß ¤ßÁ¸® uµÄPÒ E©USz uµ¨£kQßÓÚ.
¹. ¹.
ö©õzu C»õ£® 230 000 Pmhh v¸zuØ ö\»Ä 45 000
ö£ØÓU Põ_ PÈÄ 12 000 ÂÍ®£µa ö\»Ä 30 000
uµS Á¸©õÚ® 5 000 ÂØ£øÚ Fȯº \®£Í® 24 000
Ámi Á¸©õÚ® 8 000 Á[QU Phß Ámi 12 000
Põ¨¦ÖvU Pmhn® 16 000 Põ_ ÷©õ\i |mh® 8 000
{¸ÁõPa \®£Í® 32 000

61
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 C®Úõ ÁoP®
20xx'12'31 CÀ •iÁøh²® Á¸hzvØPõÚ
÷uÔ¯ C»õ£U Po¨¥k
£µ® öuõøP öuõøP öuõøP
¹. ¹. ¹.
ö©õzu C»õ£® 230 000
Tmk : HøÚ¯ Á¸©õÚ[PÒ
ö£ØÓ PÈÄ 12 000
ö£ØÓ uµS Á¸©õÚ® 5 000
Ámi Á¸©õÚ® 8 000 25 000
255 000
PÈ : ö\»ÄPÒ
Â{÷¯õPa ö\»ÄPÒ
ÂÍ®£µa ö\»Ä 30 000
ÂØ£øÚ Fȯº \®£Í® 24 000 54 000
{¸ÁõPa ö\»ÄPÒ
Põ¨¦ÖvU Pmhn® 16 000
{¸ÁõPa \®£Í® 32 000
Pmhh v¸zuØ ö\»Ä 45 000 93 000

HøÚ¯ ö\»ÄPÒ
Põ_ ÷©õ\i |mh® 8 000 8 000

{va ö\»ÄPÒ
Á[QU Phß Ámi 12 000 12 000 ^167 000&
÷uÔ¯ C»õ£® ‰»uÚU PnUQØS ©õØÔ¯x. 88 000

C»õ£ |mhU TØøÓ / Á¸©õÚU TØøÓz u¯õ›zuÀ

ÁoPö©õßÔß ö\¯Ø£õmk¨ ö£Ö÷£ØøÓU PõmkÁuØPõP C»õ£

|mhU TØÖz u¯õ›UP¨£kuÀ ÷Ásk® Gߣøu }[PÒ CxÁøµ AÔ¢xU
öPõsjºPÒ.
C»õ£ |mhU TØøÓz u¯õ›¨£uß ‰»® ö©õzu C»õ£®, ÷uÔ¯ C»õ£®
BQ¯ÁØøÓU Po¨¤mka \©º¨¤zuÀ £ØÔ¯ C¸ £i•øÓPøÍ |õ® AÔ¢xU
öPõs÷hõ®.
CÁØøÓ J¸ C»õ£ |mhU TØÔÀ GÆÁõÖ EÒÍhUP»õ® Gߣøu¨ £ØÔ
AÔ¢x öPõÒ÷Áõ®.

62
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 20xx'12'31 CÀ •iÁøh¢u Á¸hzvØPõÚ
C»õ£ |mhU TØÖ / Á¸©õÚUTØÖ
£µ® öuõøP öuõøP öuõøP
¹. ¹. ¹.
ÂØ£øÚ xxxx
PÈ : ÂØ£øÚU Qµ¯®
Bµ®£ \µUQ¸¨¦ xx
öPõÒÁÚÄ xx
Em_ø© T¼ x
HØÓØ T¼ x
ÂØ£øÚUSz u¯õµõÚ ö£õ¸Ò Qµ¯® xxx
PÈ : CÖv C¸¨¦ (xx)
ÂØ£øÚU Qµ¯® (xxx)
ö©õzu C»õ£® xxx

Tmk : HøÚ¯ Á¸©õÚ[PÒ

Pmhh ÁõhøP Á¸©õÚ® xx
Ámi Á¸©õÚ® xx
ö£ØÓ PÈÄ xx xx
xxxx
PÈ : ö\»ÄPÒ
Â{÷¯õPa ö\»ÄPÒ
ÂÍ®£µa ö\»Ä xx
ÂØ£øÚ Fȯº \®£Í® xx
öPõkzu PÈÄ xx
AÓÂh •i¯õU Phß xx
Â{÷¯õP Áõß ö£Ö©õÚz ÷u´Ä xx xx

{¸ÁõPa ö\»ÄPÒ
ªß\õµU Pmhn® xx
Põ¨¦ÖvU Pmhn® xx
{¸ÁõPa \®£Í® xx
öuõø»÷£]U Pmhn® xx
C¯¢vµ E£Pµnz ÷u´Ä xx xx

HøÚ¯ ö\»ÄPÒ
Põ_ ÷©õ\i |mh® xx
C¸¨¦ AÈÄ |mh® xx xx

{va ö\»ÄPÒ
Á[QU Phß Ámi xx
Á[Q ÷©»vP¨ £ØÖ Ámi xx
Á[QU Pmhn® xx xx (xxx)
÷uÔ¯ C»õ£® ‰»uÚU PnUQØS ©õØÔ¯x xx
63
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
£Ÿmø\ «vö¯õßÔÀ Põn¨£k® ö£Ö©õÚ[PøÍ øÁzx, C»õ£ |mhU TØÖ
u¯õ›UP¨£k® •øÓ £ØÔU RÌÁ¸® Euõµnzvß ‰»® ÂÍUP¨£kQßÓx.

Euõµn® :&
|Á}uß Â¯õ£õµ {ø»¯zvß 20xx'12'31 CÀ EÒÍÁõÓõÚ
£Ÿmø\ «v
PnUQß ö£¯º ÁµÄ ö\»Ä
¹. ¹.
20xx'01'01 CÀ C¸¨¦ 8 000
öPõÒÁÚÄ 145 000
Em_ø© T¼ 6 000
HØÔ°ÓUPØ T¼ 3 000
ÂØ£øÚ 456 000
10% {ø»¯õÚ øÁ¨¦ 40 000
{ø»¯õÚ øÁ¨¦ Ámi Á¸©õÚ® 4 000
C¯¢vµ E£Pµn[PÒ 140 000
ö£ØÓ PÈÄ 7 000
öPõkzu PÈÄ 6 000
Põ¨¦ÖvU Pmhn® 8 000
GÊxP¸Âa ö\»Ä 5 000
ÂÍ®£µa ö\»Ä 20 000
ÂØ£øÚ Fȯº \®£Í® 36 000
{ø»¯ ÁõhøP 30 000
Phߣm÷hõº 50 000
AÓÂh •i¯õU Phß 2 000
Põ_ «v 61 000
Á[Q ÷©»vP¨ £ØÖ 20 000
10% Á[QU Phß 60 000
Á[QU Phß Ámi 6 000
Á[Q ÷©»vP¨ £ØÖ Ámi 1 000
‰»uÚ® 20 000
567 000 567 000

SÔ¨¦ : öPõÒÁÚÄ ö\´¯¨£mh ö£õ¸ÒPÒ AøÚzx® ÂØ£øÚ¯õQ

ÂmhÚ.

64
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 |Á}uß Â¯õ£õµ {ø»¯®
20xx'12'31CÀ •iÁøh¢u Á¸hzvØPõÚ
C»õ£ |mhU TØÖ

£µ® öuõøP öuõøP öuõøP

¹. ¹. ¹.
ÂØ£øÚ 456 000
PÈ : ÂØ£øÚU Qµ¯®
20xx'01'01 C¸¨¦ 8 000
öPõÒÁÚÄ 145 000
Em_ø© T¼ 6 000
HØÔ°ÓUPØ T¼ 3 000
ÂØ£øÚU Qµ¯® 162 000 ^162 000&
ö©õzu C»õ£® 294 000

Tmk : HøÚ¯ Á¸©õÚ[PÒ

{ø»¯õÚ øÁ¨¦ Ámi Á¸©õÚ® 4 000
ö£ØÓ PÈÄ 7 000 11 000
305 000
PÈ : ö\»ÄPÒ
Â{÷¯õPa ö\»ÄPÒ
öPõkzu PÈÄ 6 000
ÂÍ®£µa ö\»Ä 20 000
ÂØ£øÚ Fȯº \®£Í® 36 000
AÓÂh •i¯õU Phß 2 000 64 000

{¸ÁõPa ö\»ÄPÒ
Põ¨¦ÖvU Pmhn® 8 000
GÊxP¸Âa ö\»Ä 5 000
{ø»¯ ÁõhøP 30 000 43 000

{va ö\»ÄPÒ
Á[QU Phß Ámi 6 000
Á[Q ÷©»vP¨ £ØÖ Ámi 1 000 7 000 ^114 000&
÷uÔ¯ C»õ£® ‰»uÚU PnUQØS ©õØÔ¯x 191 000

65
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
E©x ÷©»vP AÔÂØPõP
ÁoPö©õßÔß ö\¯Ø£õmk¨ ö£Ö÷£ØøÓ C¸ •øÓPÎÀ
•ßÛø»¨£kzu •i²®. }[PÒ CxÁøµ°À AÔ¢x öPõsh
TØÖ •øÓ°ß ‰»® •ßøÁ¨£x J¸ •øÓ¯õS®. uØ÷£õx
C®•øÓ°÷»÷¯ ö\¯Ø£õmk¨ ö£Ö÷£Ö •ßÛø»¨£kzu¨
£kQßÓx.
B°Ý® Ph¢u Põ»zvÀ PnUS ©õv› •øÓ°ß ‰»÷©
uPÁÀPøÍ EÒÍhUQ ÁoPö©õßÔß ö\¯Ø£õmk¨ ö£Ö÷£ØøÓ Po¨¤
kÁx •ßøÁUP¨£mhx.
uØ÷£õx C®•øÓ ]» \¢uº¨£[PÎÀ £¯ß£kzu¨£mk Á¢uõ¾® E[PÍx
÷©»vP AÔÂØPõP÷Á ÷©÷» uµ¨£mkÒÍ EuõµnzøuU PnUöPõßÔß
©õv›°ß ‰»® C[S •ßøÁUP¨£kQßÓx.
|ÁÜuß Â¯õ£õµ {ø»¯®
20xx'12'31 CÀ •iÁøh|u Á¸hzvØPõÚ Â¯õ£µ C»õ£ |mhU PnUS,
¹. ¹. ¹.
20xx'01'01 C¸¨¦ 8 000 ÂØ£øÚ 456 000
öPõÒÁÚÄPÒ 145 000
Tmk : Em_ø©U T¼ 6 000
HØÔ°ÓUPm T¼ 3 000 154 000
ÂØ£øÚU Qµ¯® 162 000
ö©õzu C»õ£® «.R.ö\ 294 000
456 000 456 000
Â{÷¯õPa ö\»Ä ö©õzu C»õ£®
öPõkzu PÈÄ 6 000 «/R/öPõ/Á 294 000
ÂÍ®£µ® 20 000 Ámi Á¸©õÚ® 4 000
ÂØ£øÚ Fȯº \®£Í® 36 000 ö£ØÓ PÈÄ 7 000
AÓÂh •i¯õU Phß 2 000 64 000

{¸ÁõPa ö\»ÄPÒ
Põ¨¦ÖvU Pmhn® 8 000
GÊxP¸Âa ö\»ÄPÒ 5 000
Pmhh ÁõhøP 30 000 43 000
{va ö\»ÄPÒ
6 000
Á[Q Phß Ámi
1 000 7 000
Á[Q ÷©»vP¨ £ØÖ Ámi
114 000
191 000
÷uÔ¯ C»õ£® ‰»uÚU
305 000 305 000
PnUQØS ©õØÔ¯x
66
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 ö\¯Ø£õk 04

20xx'01'01 CÀ ©õ¼Û ÁoP® Bµ®¤UP¨£mhx. 20xx'12'31 CÀ •iÁøh¢u

Á¸hzvØPõÚ ©õ¼Û ÁoPzvß ¦zuP[Pμ¸¢x GkUP¨£mh «vPÒ
Á¸©õÖ,
‰»uÚ® 300 000 A.•. Phß 9 000
ÂØ£øÚ 650 000 {¸ÁõPa \®£Í® 40 000
Á[QU Phß 80 000 ÂÍ®£µa ö\»Ä 60 000
HØÔ°ÓUPØ T¼ 15 000 Á[QU Phß Ámi 6 000
ö£ØÓ uµS Á¸©õÚ® 6 000 Á[QU Pmhn® 2 000
öPõÒÁÚÄ 200 000 PhߣkÚº 45 000
Em_ø© T¼ 5 000 Pmhh® 280 000
10% {ø»¯õÚ øÁ¨¦ 60 000 GÊxP¸Âa ö\»Ä 8 000
Põ¨¦ÖvU Pmhn® 12 000 Põ_ «v 301 000
Ámi Á¸©õÚ® 6 000 Põ_ ÷©õ\i |mh® 2 000
öPõÒÁÚÄ ö\´¯¨£mh AøÚzx¨ ö£õ¸ÒPЮ ÂØ£øÚ¯õQ²ÒÍÚ.
÷Ásh¨£kÁÚ :
1' RÌU Põmh¨£mkÒÍÁØÔß ö£Ö©õÚ[PøÍ öÁÆ÷ÁÓõPU Po¨¥k
ö\´P.
1' ÂØ£øÚU Qµ¯® 5' {¸ÁõPa ö\»ÄPÒ
2' ö©õzu C»õ£® 6' HøÚ¯ ö\»ÄPÒ
3' HøÚ¯ Á¸©õÚ[PÒ 7' {va ö\»ÄPÒ
4' Â{÷¯õPa ö\»ÄPÒ 8' ÷uÔ¯ C»õ£®

2' 20xx'12'31 CÀ •iÁøh¢u BskUPõÚ C»õ£ |mhU TØøÓz u¯õ›USP.

4.3 {v {ø»ø©U TØÖ

C»õ£ |mhU TØÔøÚz u¯õ›zuuß ¤ßÚº £Ÿmø\ «v°À Gg]°¸¨£x
ö\õzx, E›ø©, ö£õÖ¨¦ ÷£õßÓ PnUSPÎß «vPÒ ©õzvµ÷©¯õS®.
Aaö\õzxUPÒ, E›ø© ©ØÖ® ö£õÖ¨¦U PnUSPÎß «vPøÍ Em
£kzv ÁoPzvß {v {ø»ø©ø¯U PõmkÁuØPõP SÔzuöuõ¸ vÚzvÀ
u¯õ›UP¨£kQßÓ AÔUøP ""{v {ø»ø©U TØÖ'' GÚ¨£k®. Ph¢u Põ»[
PÎÀ I¢öuõøP GߣuõÀ SÔ¨¤h¨£mhx. C¢{v{ø»ø©U TØÔøÚ÷¯
BS®. CUTØÔß ‰»® ÁoPzvß {v\õº BØÓÀ ©ØÖ® {v¨£»® GߣÚ
öÁΨ£kzu¨£k®.

67
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
ÁoPö©õßÔß |hÁiUøPPÎÀ AUPøÓ ö\¾zx® ÁoPzvß E›ø©¯õͺ
PÒ, Phß öPõkz÷uõº, {v {ÖÁÚ[PÒ ÷£õßÓ £» ¤›ÂÚ¸US AÁ]¯©õÚ
wº©õÚ[PøÍ Gk¨£uØS {v {ø»ø©U TØÔÀ Põn¨£kQßÓ uPÁÀPÒ
ªP •UQ¯zxÁ® öPõshuõP C¸UQßÓx.

{v {ø»ø©U TØöÓõßÔß Ai¨£øhU TÖPÒ

SÔzu vÚö©õßÔÀ Põn¨£kQßÓ ö\õzxUPÒ, E›ø©, ö£õÖ¨¦UPÒ

PnUSPÎß «vPÒ PnURmka \©ß£õmiß ‰»•® Põmh •i²® GÚ
•ßÚº P»¢xøµ¯õi EÒ÷Íõ®. Ax ¤ßÁ¸©õÖ Aø©²®.

ö\õzxUPÒ = E›ø© + ö£õÖ¨¦UPÒ

CUPnURmka \©ß£õmiÀ \õµõ®\¨£kzu¨£mkÒÍ ö\õzxUPÒ, E›ø©PÒ,

ö£õÖ¨¦UPÒ BQ¯ PnUSPÎß ö£Ö©õÚ[P÷Í •øÓ¯õÚöuõ¸ Aø©¨¤À
{v {ø»ø©U TØÔß ‰»® Põmh¨£kQßÓx.

{v {ø»ø©U TØöÓõßÔÀ EÒÍh[Q²ÒÍ TÖPÒ AÀ»x £SvPÒ ‰ßÖ

ÁøP¨£k®. AøÁ¯õÁÚ,
P ö\õzxUPÒ
P E›ø©
P ö£õÖ¨¦UPÒ

ö\õzxUPÒ
Ph¢u Põ» öPõkUPÀ Áõ[PÀPÎß ö£Ö÷£ÓõP GÊ¢ux®, GvºPõ»zvÀ
ÁoPzvØS¨ ö£õ¸Íõuõµ |ßø©PøÍz u¸Á÷uõk ÁoPzuõÀ Pmk¨
£kzuU Ti¯uõPÄ•ÒÍ ÁÍ[PÒ ö\õzxUPÍõS®.

ÁoPzvÀ Põn¨£kQßÓ ö\õzxUPÒ £ØÔ²® AÁØøÓ |øh•øÓ¯À»õu

ö\õzxUPÒ, |øh•øÓa ö\õzxUPÒ GÚ ÁøP¨£kzu»õ® GÚÄ® uµ® 10 CÀ
}[PÒ PØÖÒϺPÒ, {v{ø»ø©U TØöÓõßÔÀ ö\õzxUPÒ ÁøP¨£kzu¨
£mk Põmh¨£mkÒÍ •øÓ £ØÔ RÌÁ¸® Euõµnzvß ‰»® £›^»øÚ
ö\´x £õºUPÄ®.
Euõµn® :&
PõºzvU ÁoP ìuõ£Úzvß {v¯õsk 20xx'12'31 CÀ •iÁøh
QßÓx. 20xx'12'31 CÀ {ÖÁÚzvÀ ¤ßÁ¸® ö\õzxUPÒ
Põn¨£mhÚ.

68
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 £µ® ¹. £µ® ¹.
C¯¢vµ[PÒ 60 000 \µUQ¸¨¦ «v 20xx'12'31 30 000
Â{÷¯õP Áõß 400 000 Põo, Pmhh® 280 000
Põ_ «v 80 000 uÍ£õh[PÒ 20 000
{ø»¯õÚ øÁ¨¦ (5 Á¸h[PÒ)50 000 Phߣm÷hõº 45 000
{ø»¯õÚ øÁ¨¦ (6 ©õu[PÒ) 20 000 Á[Q «v 15 000

PõºzvU ÁoP {ÖÁÚzvß

20xx'12'31 CÀ EÒÍÁõÓõÚ {v {ø»ø©U TØÖ
£µ® öuõøP ¹. öuõøP ¹.
|øh•øÓ¯À»õu ö\õzxUPÒ
Põo, Pmhh® 280 000
uÍ£õh[PÒ 20 000
C¯¢vµ® 60 000
Â{÷¯õP Áõß 400 000 760 000

{ø»¯õÚ øÁ¨¦ (5 Á¸h[PÒ) 50 000

|øh•øÓa ö\õzxUPÒ
CÖva \µUQ¸¨¦ 30 000
Phߣm÷hõº 45 000
{ø»¯õÚ øÁ¨¦ (6 ©õu[PÒ) 20 000
Á[Q «v 15 000
Põ_ «v 80 000 190 000
ö©õzua ö\õzxUPÒ 1 000 000

{v {ø»ø©U TØöÓõßÔÀ vµÁz ußø©°ß Ai¨£øh°÷»÷¯ ö\õzxUPÒ

•ßÛø»¨£kzu¨£k®. |mh[PÎßÔa ö\õzöuõßøÓ ªP ÂøµÁõP £n
©õUQU öPõÒÍU Ti¯ BØÓ÷» vµÁz ußø© GÚ¨£kQßÓx. vµÁz ußø©
SøÓ¢u ö\õzxUP÷Í •u¼À öÁΨ£kzu¨£k®.
Euõµn® :&
vµÁz ußø© SøÓ¢u CÖva \µUQ¸¨¦z öuõøP |øh•øÓa
ö\õzxUPÐUSU RÌ •u¼À Põmh¨£kÁxhß, vµÁz ußø©
100% BPÄÒÍ Põ_ «v CÖv°À Põmh¨£kQßÓx.

Cx |øh•øÓ¯À»õu ö\õzxUPÐUS® ö£õ¸¢x®.

69
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 ö\¯Ø£õk 05
_uº©ß ÁoPzvß {v¯õskU Põ»® 20xx'01'01 CÀ Bµ®£©õQ 20xx'12'31
CÀ •iÁøhQßÓx. 20xx'12'31 CÀ ¤ßÁ¸® «vPÒ Põn¨£kQßÓÚ.
¹.
C¯¢vµ E£Pµn[PÒ 185 000
uÍ£õh® 25 000
CÖva \µUS ^20xx'12'31& 65 000
¯õ£õµU Phߣm÷hõº 52 000
Põ_ «v 65 000
÷©õmhõº ÁõPÚ® 340 000
Á[Q «v 40 000
QøhUP ÷Ási¯ Á¸©õÚ[PÒ 16 000
{v {ø»ø©U TØÔÀ ö\õzx E¸¨£iPøÍ ÁøP¨£kzvU PõmkP.

E›ø©
SÔzuöÁõ¸ vÚzvÀ ÁoPzvÀ Põn¨£kQßÓ ö©õzua ö\õzxUPμ¸¢x
öÁίõº ö£õÖ¨¦UPøÍz wº¨£uØPõP¨ £¯ß£kzu ÷Ási¯ öuõøP uº¢u
«vz öuõøP÷¯ E›ø©¯õ͸US E›¯uõS®. Cuߣi, ÁoPö©õßÔÀ
E›ø©¯õÍÝUPõP «v¯õPÄÒÍ ö\õzxUPÎß ö£Ö©v E›ø©¯õsø© GÚ¨
£kQßÓx. ÷uÔ¯ C»õ£zvÚõÀ E›ø©¯õsø© AvP›¨£xhß, ÷uÔ¯
|mh® ©ØÖ® £ØÖUPÎÚõÀ E›ø©¯õsø© SøÓÁøh²®.

{v{ø»ø©U TØöÓõßÔÝÒ E›ø©ø¯U PnUQmkU Põmk® •øÓ £ØÔ

RÌU Põmh¨£k® Euõµnzvß ‰»® £›^¼zx¨ £õºUPÄ®.

Euõµn® :&
20xx'01'01CÀ öuõh[Q 20xx'12'31CÀ {v¯õskU Põ»® •iÁøhQßÓx.
20xx'01'01 CÀ ‰»uÚ® 150 000
Põ_¨ £ØÖ 12 000
ö£õ¸Ò £ØÖ 8 000
Põ»¨¤›Âß ÷uÔ¯ C»õ£® 50 000
20xx'12'31 vPv°¾ÒÍ E›ø©ø¯U PoUPÄ®.

70
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 £µ® öuõøP ¹ öuõøP ¹

20xx'01'01 ‰»uÚ® 150 000

Tmk : ÷uÔ¯ C»õ£® 50 000
200 000
PÈ : £ØÖUPÒ ^20 000& 180 000
20xx'12'31 CÀ E›ø©¯õsø© 180 000
20xx'12'31 CÀ ‰»uÚ® ¹£õ 180 000 Gߣx E›ø©¯õÍ›ß E›ø©¯õsø©
(E›ø©)BS®.

ö\¯Ø£õk 06

20xx'01'01 B® vPv P¤»ß ¹. 240 000 Põ_, ¹. 30 000 ö£Ö©v¯õÚ uÚUS›zuõÚ

uÍ£õh[PÐhß, ¹. 300 000 ö£Ö©v¯õÚ Pmhh® GߣÚÁØøÓ Dk£kzv,
öPõÒÁÚÄ ö\´x «Ò ÂØ£øÚ°À Dk£k® ]ÖÁº BøhPÒ ÁoP®
JßøÓ Bµ®¤zuõº.

20xx'06'30 CÀ •iÁøh¢u Põ»zvØSÒ ¹. 360 000 Á¸©õÚ©õP EøÇzuxhß

AuØöPÚ ¹. 210 000 ö\»öÁõßÖ ÷©ØöPõÒͨ£mi¸¢ux. P¤»ß,
¹. 18 000 Põ]øÚ²® ¹. 7000 ö£Ö©v¯õÚ ]ÖÁº BøhPøͲ® uÚx
ö\õ¢uz ÷uøÁUPõP¨ ö£ØÖU öPõskÒÍõº.
¤ßÁ¸ÁÚÁØøÓU PoUS©õÖ }º ÷PmP¨£kQßÕº.

1' 20xx'01'01 CÀ ‰»uÚ®

2' Põ»¨ ¤›ÂÝÒ EøÇzu ÷uÔ¯ C»õ£®
3' Põ»¨ ¤›ÂÝÒ ÷©ØöPõÒͨ£mh ö©õzu¨ £ØÖz öuõøP
4' 20xx'06'30 B® vPv¯ßÖ P¤»Úx E›ø©
ö£õÖ¨¦UPÒ
Ph¢u Põ»U öPõkUPÀÁõ[Pö»õßÔß AÀ»x {PÌöÁõßÔß ö£Ö÷£ÓõP
GÊ¢ux® ÁoPzvÚõÀ wºUP¨£h ÷Ási¯x©õÚ ö£Ö©õÚ® ö£õÖ¨¦UPÒ
GÚ Áøµ¯ÖUP»õ®.

ÁoPö©õßÔÀ Põn¨£kQßÓ ö£õÖ¨¦UPøÍ |øh•øÓ¯À»õu ö£õÖ¨

¦UPÒ, |øh•øÓ¨ ö£õÖ¨¦UPÒ GÚ ÁøP¨£kzu •i²® GÚ }[PÒ uµ® 10
CÀ PØÖÒϺPÒ.

{v {ø»ø©U TØöÓõßÔÝÒ ö£õÖ¨¦UPøÍ ÁøP¨£kzvU Põmk® •øÓ

£ØÔU RÌU Põmh¨£k® Euõµnzvß ‰»® £›^¼zx¨ £õºUPÄ®.
71
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 Euõµn® :&
ÁoPö©õßÔÀ 20xx'12'31 CÀ Põn¨£mh ö£õÖ¨¦UPÒ ¤ß
Á¸©õÖ.
¹.
¯õ£õµU Phß öPõkz÷uõº 25 000
öPõkUP ÷Ási¯ {ø»¯ ÁõhøP 8 000
3 Á¸hzvß ¤ß wºUP ÷Ási¯ Á[QU Phß 50 000
öPõkUP ÷Ási¯ Põ¨¦ÖvU Pmhn® 4 000
ö\¾zu ÷Ási¯ Phß Ámi 6 000
2 Á¸hzvß ¤ß wºUP ÷Ási¯ AhSU Phß 30 000

20xx'12'31 vPv°¾ÒÍ ö£õÖ¨¦UPÒ öuõhº£õÚ AmhÁøn

£µ® öuõøP ¹ öuõøP ¹
|øh•øÓ¯À»õu ö£õÖ¨¦UPÒ
Á[QU Phß 50 000
AhSU Phß 30 000 80 000

|øh•øÓ¨ ö£õÖ¨¦UPÒ
¯õ£õµU PhßöPõkÚº 25 000
öPõ.÷Á. Pmhh ÁõhøP 8 000
öPõ.÷Á. Põ¨¦ÖvU Pmhn® 4 000
öPõ.÷Á. Phß Ámi 6 000 43 000

ö\¯Ø£õk 07

©³µß GߣÁº 5 Á¸h[PÎÀ Á¸hõ¢uz uÁønU Pmhn Ai¨£øh°À

wºUS® Ehߣõmkhß ¹. 480 000 Á[QU PhöÚõßøÓ¨ ö£ØÖÒÍõº.
uØ÷£õøuUS 3 Á¸h[PÐUPõÚ Pmhn® ö\¾zu¨£mkÒÍx. ÷©¾®
CÆÁoP {ø»¯zvÀ ¹. 60 000 ö£Ö©v öPõsh Phß öPõkÚ¸®, ö\¾zu
÷Ási¯ \®£Í® ¹. 9000, öuõø»÷£]U Pmhn® ¹. 4000 Gß£Ú {¾øÁ
¯õPU Põn¨£kQßÓÚ.

÷©ØTÔ¯ ö£õÖ¨¦UPøÍ AmhÁønö¯õßÔß ‰»® |øh•øÓ, |øh

•øÓ¯À»õu ö£õÖ¨¦UPÒ GÝ® ÁøP°À ÁøP¨£kzvU PõmkP.

Cuߣi, ÁoPö©õßÔÀ SÔzu vÚö©õßÔÀ Põn¨£kQßÓ {v {ø»

ø©ø¯, {v {ø»ø©U TØöÓõßÔÀ •øÓ¯õPU SÔzxU PõmkÁuØPõPU
{ø»USzx Ÿv¯õÚ ©õv› Aø©¨¦ R÷Ç Põmh¨£kQßÓx.

72
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ÁoP®
''''''''''''''''''''''''' vPv°À EÒÍÁõÓõÚ
{v {ø»ø©U TØÖ
|øh•øÓ¯À»õa ö\õzxPÒ
Põo, Pmhh® xxx
÷©õmhõº ÁõPÚ® xxx
uÍ£õh E£Pµn[PÒ xxx
C¯¢vµ® xx xxx

}sh Põ» •u½k xx

xxx
|øh•øÓa ö\õzxPÒ
CÖvU øP°¸¨¦ xx
Phߣkں xx
QøhUP ÷Ási¯ Á¸©õÚ® xx
Á[Q «v xx
Põ_ «v xx xx
ö©õzua ö\õzxUPÒ xxxx

E›ø©²® ö£õÖ¨¦UPЮ
20xx'01'01 ‰»uÚ® xx
Tmk : ÷uÔ¯ C»õ£® xx
xxx
PÈ : £ØÖUPÒ (x) xx

|øh•øÓ¯À»õu ö£õÖ¨¦PÒ
Á[QU Phß xx

|øh•øÓ¨ ö£õÖ¨¦PÒ
Phß öPõkz÷uõº xx
öPõkUP ÷Ási¯ ö\»ÄPÒ xx
Á[Q ÷©»vP¨ £ØÖ xx xx
ö©õzu E›ø©²® ö£õÖ¨¦UPЮ xxxx

Euõµn® :&
•íßÚõ ÁoP {ø»¯zvß {v¯õskU Põ»® 20xx'01'01
C¼¸¢x 20xx'12'31 Áøµ°»õÚ Põ»¨ ¤›øÁU öPõshuõS®.
RÌ Á¸® uPÁÀPÒ 20xx'12'31 B® vPvUS E›¯ÚÁõS®.

73
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 ¹. ¹.
Põo, Pmhh® 280 000 Põ_ «v 90 000
¯õ£õµ Phߣm÷hõº 60 000 £ØÖUPÒ 12 000
¯õ£õµ PhßöPõkz÷uõº 73 000 (CÖv)\µUQ¸¨¦^20xx'12'31& 55 000
uÍ£õh, E£Pµn[PÒ 30 000 Â{÷¯õP ÁõPÚ® 550 000
{ø»¯õÚ øÁ¨¦(5 Á¸h®)120 000 20xx'01'01 ‰»uÚ® 600 000
QøhUP÷Ási¯ Á¸©õÚ® 16 000 Põ»zvØS›¯ ÷uÔ¯ C»õ£® 325 000
öPõkUP ÷Ási¯ ö\»ÄPÒ 15 000 Á[QU Phß 200 000
(3 Á¸h[PÐUS¨ ¤ß ö\¾zu
÷Ási¯x.)
•íßÚõ ÁoP {ø»¯zvÀ 20xx'12'31 CÀ u¯õº ö\´¯¨£mh {v {ø»ø©U
TØÖ R÷Ç Põmh¨£kQßÓx. AuøÚ |ßS AÁuõÛUPÄ®.
•íßÚõ ÁoP {ø»¯®
20xx'12'31 CÀ
{v {ø»ø©U TØÖ
£µ® öuõøP ¹ öuõøP ¹
|øh•øÓ¯À»õa ö\õzxUPÒ
Põo, Pmhh® 280 000
uÍ£õh, E£Pµn[PÒ 30 000
Â{÷¯õP ÁõPÚ® 550 000 860 000

{ø»¯õÚ øÁ¨¦ (5 Á¸h®) 120 000

|øh•øÓa ö\õzxUPÒ
CÖva \µUQ¸¨¦ 55 000
¯õ£õµ Phߣm÷hõº 60 000
QøhUP ÷Ási¯ Á¸©õÚ® 16 000
Põ_ «v 90 000 221 000
ö©õzua ö\õzxUPÒ 1 201 000
E›ø©, ö£õÖ¨¦UPÒ
20xx'01'01 ‰»uÚ® 600 000
Tmk : ÷uÔ¯ C»õ£® 325 000
925 000
PÈ : £ØÖ ^12 000& 913 000
|øh•øÓ¯À»õu ö£õÖ¨¦UPÒ
Á[QU Phß 200 000
|øh•øÓ¨ ö£õÖ¨¦UPÒ 73 000
Phß öPõkz÷uõº 15 000
öPõkUP ÷Ási¯ ö\»ÄPÒ 88 000
ö©õzu E›ø©²® ö£õÖ¨¦PЮ 1 201 000

74
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
÷©»vP AÔÂØPõP
E©x ÷©»vP AÔÂØPõP ÷©÷» uµ¨£mh Euõµnzøu¨ £¯ß£kzvU Ph¢u
Põ»zvÀ £¯ß£kzu¨£mh ©ØÖ÷©õº Aø©¨¦ •øÓ R÷Ç uµ¨£kQßÓx.
•íßÚõ ÁoP {ø»¯®
20XX'12'31 CÀ EÒÍÁõÓõÚ {v{ø»ø©U TØÖ

20XX'01'01 CÀ ‰»uÚ® 600 000 |øh•øÓ¯À»õu Qµ¯® ¹.

Tmk : ÷uÔ¯ C»õ£® 325 000 ö\õzxUPÒ
925 000 Põo Pmhh® 280 000
PÈ : £ØÖ 12 000 913 000 Â{÷¯õP ÁõPÚ® 550 000
|øh•øÓ¯À»õu uÍ£õh® 30 000
ö£õÖ¨¦UPÒ 860 000
Á[QU Phß 200 000 {ø»¯õÚ øÁ¨¦ (5
Á¸h®) 120 000
|øh•øÓ¨ |øh•øÓa ö\õzx
ö£õÖ¨¦UPÒ CÖv \µUQ¸¨¦ 55 000
Phß öPõkz÷uõº 73 000 Phߣm÷hõº 60 000
öPõ.÷Á. ö\»ÄPÒ 15 000 88 000 Q.÷Á.Á¸©õÚ® 16 000
Põ_ «v 90 000 221 000
1 201 000 1 201 000

ö\¯Ø£õk 08

_÷µì ÁoPzvß 20xx'12'31 CÀ EÒÍ {v {ø»ø©ø¯U PnURmka

\©ß£õöhõßÔß ‰»® Põmh¨£mh÷£õx ¤ßÁ¸©õÖ Aø©¢v¸¢ux.
Pmhh® + C¯¢vµ® + uÍ£õh® + \µUQ¸¨¦ + Phß + Põ_ = ‰»uÚ® + Á[QU + Phß
£m÷hõº Phß öPõkz÷uõº
240 000 + 60 000 + 20 000 + 30 000 + 50 000 + 80 000 = 300 000 + 100 000 + 80 000

÷©ØPõmh¨£mh uPÁÀPøÍU öPõsk, {v {ø»ø©U TØöÓõßøÓz

u¯õ›USP.

75
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 ö\¯Ø£õk 09

¥ØÓº ÁoP {ø»¯zvß {v¯õsk 20xx'01'01 öuõhUP® 20xx'12'31

Áøµ°»õÚ Põ»¨£Sv¯õS®. ¤ßÁ¸® uPÁÀPÒ E©USz uµ¨£kQßÓÚ.
¹. ¹.
20xx'01'01 ‰»uÚ® 320 000 Põ_ 24 000
Põo, Pmhh® 340 000 C¯¢vµ E£Pµn® 40 000
uÍ£õh[PÒ 92 000 BskUPõÚ ÷uÔ¯ C»õ£® 140 000
\µUQ¸¨¦ 20xx'01'01 56 000 Á[Q Phß (5 Á¸h®) 80 000
PhߣkÚº 48 000 Phß öPõkÚº 80 000
£ØÖUPÒ 15 000 Á[Q ÷©»vP¨ £ØÖ 35 000
•u½k (2 Á¸h[PÒ) 60 000 öPõkUP ÷Ási¯ ö\»ÄPÒ 20 000

E[PÍõÀ
1' C» 1 C¼¸¢x 5 Áøµ°»õÚ AmhÁønPÎÀ E›¯ E¸¨£iPøÍU
PõmkP.
1'
|øh•øÓ¯À»õa ö\õzxUPÒ ¹. ¹.

2'
|øh•øÓa ö\õzxUPÒ ¹. ¹.

3'
E›ø© ¹. ¹.

4'
|øh•øÓ¯À»õu ö£õÖ¨¦UPÒ ¹. ¹.

5'
|øh•øÓ¨ ö£õÖ¨¦UPÒ ¹. ¹.

02' 20xx'12'31 CÀ EÒÍÁõÓõÚ {v {ø»ø©U TØøÓz u¯õ›USP.

76
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 ö\¯Ø£õk 10
A¤µõª ÁoPzvß {v¯õskU Põ»® 20xx'12'31CÀ •iÁøh²® Á¸h©õS®.
AzvÚzvÀ EÒÍÁõÓõÚ ÁoPzvß £Ÿmø\ «v ¤ßÁ¸©õÖ Põn¨£mhx.

PnUQß ö£¯º ÁµÄ ¹. ö\»Ä ¹.

‰»uÚ® 400 000
Phߣm÷hõº 34 000
Phß öPõkz÷uõº 45 000
20xx'01'01 \µUQ¸¨¦ 16 000
öPõÒÁÚÄ 395 000
Em_ø©U T¼ 15 000
ÂØ£øÚz uµS 9 000
Põ¨¦ÖvU Pmhn® 12 000
Pmhh ÁõhøP Á¸©õÚ® 30 000
ö£ØÓ PÈÄ 6 000
ÂØ£øÚ 650 000
öPõkzu PÈÄ 3 000
C¯¢vµ, E£Pµn® 120 000
Pmhh® 500 000
Á[QU Phß (4 Á¸h[PÎÀ wºUP¨£h 160 000
÷Ási¯x.)
Ámia ö\»ÄPÒ 16 000
Á[Q ÷©»vP¨ £ØÖ 20 000
Põ_ «v 155 000
AÓÂh •i¯õU Phß 7 000
{¸ÁõPa \®£Í® 25 000
Á[QU Pmhn® 4 000
1 311 000 1 311 000
öPõÒÁÚÄ ö\´¯¨£mh AøÚzx¨ ö£õ¸ÒPЮ ÂØ£øÚ¯õQ²ÒÍÚ GÚU
P¸xP.
1' 20xx'12'31 CÀ •iÁøh²® BskUPõÚ C»õ£ |mhU TØÖ.
2' 20xx'12'31 vÚzvØPõÚ {v {ø»ø©U TØÖ.

77
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 ö\®ø©¯õUPÀ £vÄPÐhÚõÚ
5 {vU TØÖUPÒ

CÆÁzv¯õ¯zvÀ ¤ßÁ¸® Âh¯[PÒ öuõhº£õPU P»¢xøµ¯õh¨£kQÓx.

5'1 ö\®ø©¯õUPÀ £vÄPÒ & AÔ•P®

5'2 ö\®ø©¯õUPÀ £vÄPøÍ £vÄ ö\´uÀ
AmkÖ / {¾øÁa ö\»ÄPÒ
AmkÖ / Á¸©v Á¸©õÚ[PÒ
AÓÂh•i¯õU Phß
ö£Ö©õÚz ÷u´Ä
5'3 |øh•øÓ¯À»õu ö\õzxUPøÍ {v {ø»ø©U TØÔÀ
•ßÛø»¨£kzuÀ.
5'4 ö\®ø©¯õUPÀ £vÄPøÍ EÒÍhUQ¯uõP {vU TØÖUPøÍz
u¯õ›zuÀ.

78
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
5.1 ö\®ø©¯õUPÀ £vÄPÒ & AÔ•P®
ÁoPU öPõkUPÀÁõ[PÀPøÍ Cµmøh¨ £vÄ Ai¨£øh°À ÷£÷µmkU
PnUSPÎÀ £vÄ ö\´QßÓ •øÓ, A¨÷£÷µmkU PnUSPøÍa \©¨£kzv¨
ö£Ó¨£k® «vPøÍU öPõsk £Ÿmø\«vø¯z u¯õ›US® •øÓ GߣÚ
£ØÔ •ßÚº ÂÍUP¨£mkÒÍx. {v¯õskUS›¯ \P» {v\õº öPõkUPÀ
Áõ[PÀPЮ PnUSPÎÀ £v¯¨£h ÷Ásk®. GÛÝ®, J¸ ]» öPõkUPÀ
Áõ[PÀPÒ PnU÷PkPÎÀ £v¯¨£hõ©¾® Põn¨£h •i²®. A÷u ÷£õßÖ
]» öPõkUPÀÁõ[PÀPÒ {v¯õskU Põ»zvØS›¯øÁ ö\®ø©¯õUP¨
£hõ©¾® C¸UP»õ®. CÆÁõÖ, HuõÁöuõ¸ Põ»¨¤›Âß •iÂÀ £Ÿmø\
«v°À Põn¨£kQßÓ PnUSPÒ ]»ÁØÔß «vPøÍ, AøÁ Põn¨£kQßÓ
{ø»°÷»÷¯ AÁØøÓ {vUTØÖUPøÍz u¯õ›¨£uØPõP¨ £¯ß£kzvU
öPõÒÍ •i¯õu÷£õx, {vU TØÖUPÐUS E›¯ v¸zu©õÚ ö£Ö©õÚ[PÒ
QøhUPU Ti¯ÁõÖ AÁØÔÀ E›¯ ©õØÓ[PÒ ö\´¯¨£h ÷Ási²ÒÍx.
{vU TØÖUPÎÀ öÁΨ£kzuUTi¯ ÁøP°À \›¯õÚ ö£Ö©vPÒ
QøhUPzuUPÁõÖ ÷©ØöPõÒÍ ÷Ási¯ ©õØÓ[PÎØPõP PnUSPÎÀ
ö\´¯¨£kQßÓ ^µõUP[PÒ ""ö\®ø©¯õUPÀ £vÄPÒ'' GÚ¨£kQßÓx.
HuõÁöuõ¸ Põ»¨ ¤›ÄUS E›¯uõÚ ö\õzxUPÒ, ö£õÖ¨¦UPÒ, Á¸©õÚ[
PÒ, ö\»ÄPÒ ©ØÖ® E›ø© BQ¯ PnUSPÎÀ SÔzu Põ»¨ ¤›Âß •iÂÀ
Põn¨£h ÷Ási¯ öuõøPPøÍa ^µõUS® |hÁiUøPP÷Í ö\®ø©¯õUPÀ
£vÄPÎÞhõP ÷©ØöPõÒͨ£kQßÓx. PnURmka ö\¯ß•øÓ°À
\›¯õÚ ö\¯Ø£õmk ÂøÍøÁU Po¨¤k®÷£õx, {v¯õsk Põ»zvØS
E›¯ ö\»ÄPÐUSU Põ_ ö\¾zu¨£hõv¸¨¤Ý® AÆÁõ÷Ó ö£Ó÷Ási¯
Á¸©õÚ[PÐUPõPU Põ_ ö£Ó¨£hõv¸¨¤Ý® AøÁ SÔzu {v¯õsiØ
S›¯øÁ¯õPU P¸u¨£kuÀ ÷Ásk®. CÆÁõÖ P¸u¨£kÁuõÚx, AmkÖÂß
Ai¨£øh°»õS®.
Á¸©õÚ[PÒ öuõhº¤À GÆÁÍÄ öuõøP Qøhzv¸¨¤Ý®, ö\»ÄPÒ
öuõhº¤À GÆÁÍÄ öuõøP ö\¾zv°¸¨¤Ý® {vU TØÖUPÎÀ
EÒÍhUP¨£kÁx, SÔzu Põ»¨ ¤›ÄUS›¯uõÚ ö£Ö©vPÒ ©õzvµ÷©¯õS®
GÚ AmkÖ GsnUP¸ SÔ¨¤kQßÓx.
ö£õxU SÔ¨÷£miÞhõP÷Á ö\®ø©¯õUPÀ £vÄPÒ PnUSPÎÀ Em£kz
u¨£kQßÓÚ.
{vU TØÖUPÒ u¯õ›US®÷£õx, ö\®ø©¯õUPÀ £vÄPøͨ £¯ß£kzvU
öPõÒÁuß •UQ¯zxÁzøu¨ ¤ßÁ¸©õÖ \õµõ®\¨£kzvU Põmh»õ®.
÷£÷µmkU PnUSPÎß ö£Ö©õÚ[PøÍ {v¯õskU Põ»zvß CÖvz
vÚzvØS E›¯uõP CØøÓ¨£kzuÀ.
{v¯õskU Põ»zvÀ EøÇzu C»õ£® AÀ»x |mhzøu (ö\¯Ø£õm
k¨ ö£Ö÷£ÖPÒ) \›¯õPU Po¨¤hU Ti¯uõ°¸zuÀ.
79
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 {v¯õskU Põ»zvß CÖvz vÚzvÀ ÁoPzvß ö\õzxUPÒ,
ö£õÖ¨¦UPÒ ©ØÖ® E›ø© AÀ»x {v {ø»ø©°øÚ ªPz xÀ¼
¯©õP öÁΨ£kzuU Ti¯uõP C¸zuÀ.

ÁoPzvß «x AUPøÓ ö\¾zx® £À÷ÁÖ ¤›ÂÚ¸US®, ÁoP®

öuõhº£õÚ uPÁÀPøͨ £¯ß£kzva \›¯õÚ wº©õÚ[PøÍ ÷©Ø
öPõÒÍU Ti¯uõP¸zuÀ.

{vU TØÖUPøͨ ö£õxÁõP HØÖU öPõÒͨ£mh PnURmk Ai¨

£øh GsnUP¸UPÒ ©ØÖ® {¯©[PÐUS Aø©ÁõPz u¯õ›UPU
Ti¯uõ°¸zuÀ.
5.2 ö\®ø©¯õUPÀ £vÄPøÍ £vÄö\´uÀ
uÛ²øhø© ÁoPzvß {vUTØÖUPøÍz u¯õ›¨£x \®£¢u©õP ©õzvµ÷©
C[S P»¢xøµ¯õh¨£kÁxhß, AUTØÖUPøÍz u¯õ›US®÷£õx öuõhº¦
£kQßÓ ¤ßÁ¸® ö\®ø©¯õUPÀ £vÄPÒ ©õzvµ® R÷Ç Põmh¨£kQßÓÚ.

AmkÖa ({¾øÁa) ö\»ÄPÒ

AmkÖ (Á¸©v) Á¸©õÚ[PÒ
AÓÂh•i¯õU Phß
ö£Ö©õÚz ÷u´Ä £h® 5.1

AmkÖa ö\»ÄPÒ / ö\ß©va ö\»ÄPÒ / {¾øÁa ö\»ÄPÒ

SÔzu {v¯õskU Põ»¨ £Svö¯õßÔÀ ÁoPö©õßÔÚõÀ ö£ØÖU öPõÒͨ
£mh ÷\øÁUPõP {v¯õsk •iÄØÓ vÚzvß÷£õx® ö\¾zu¨£hõxÒÍ
ö\»ÄPÒ ""AmkÖa ö\»ÄPÒ'' GÚ¨£k®. CøÁ ö\ß©va ö\»ÄPÒ
AÀ»x {¾øÁa ö\»ÄPÒ GÚÄ® AøÇUP¨£k®. C¢u AmkÖa ö\»Ä¨
ö£Ö©õÚ® ÁoPzvß ö£õÖ¨ö£õßÓõS®.
AmkÖ ö\»ÄPøÍ PnUSPÎÀ £vÁuØPõÚ¨ ö£õxU SÔ¨÷£mk¨ £vÄ
¤ßÁ¸©õÖ Aø©²®.
SÔzu ö\»ÄU PnUS ÁµÄ
AmkÖa ö\»ÄU PnUS ö\»Ä
""ö\»Ä AvP›¨¦ ÁµÄ¨ £vÁõS®'' GßÝ® Cµmøh¨ £vÄz uzxÁzvß
Ai¨£øh°À AmkÖa ö\»ÄPÒ E›¯ ö\»ÄU PnUQß ÁµÂÀ £v¯¨£k®.
""AmkÖa ö\»Ä ö£õÖ¨ö£õßÓõS®'' GߣuõÀ AzöuõøP E›¯ AmkÖU
PnUQß ö\»ÂÀ £v¯¨£k®. ö£õÖ¨¦ AvP›¨¦ ö\»Ä¨ £vÁõS® GßÓ
Cµmøh¨ £vÄz uzxÁ® CuØS¨ ö£õ¸zu•øh¯uõS®.

80
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
Euõµn® :&
í›Pµß ÁoPzvß {v¯õskU Põ»® 20xx'01'01 C¼¸¢x 20xx'12'31 Áøµ
°»õÚ J¸ Á¸h Põ»¨£Sv¯õS®. Auß AmkÖa ö\»ÄPÒ öuõhº£õÚ
uPÁÀPÒ RÌU Põmh¨£mkÒÍÚ.
1' Á¸hõ¢u Põ¨¦ÖvU Pmhn©õÚ ¹. 6 000 CÀ ¹. 4 000 ©õzvµ÷© Põ\õP
ö\¾zu¨£mi¸¢ux.
2' ÂØ£øÚ Fȯ›ß ©õua \®£Í® ¹. 8 000 BS®. 10 ©õu[PÐUPõÚ
\®£Í® ©õzvµ÷© ö\¾zu¨£mi¸¢ux.
3' 20xx.01.01 CÀ 12% Ámi°À ¹. 50 000 Á[QU Phß ö£Ó¨£mhx. 2
©õu[PÐUS›¯ Phß Ámi ö\¾zu¨£hÂÀø».
÷©ØTÔ¯ Euõµn[PÎߣi 20xx'12'31 CÀ ÁoPzvß AmkÖa ö\»ÄPÒ
Á¸©õÖ,
1' AmkÖU Põ¨¦ÖvU Pmhn®: ¹. ^6 000 - 4 000& = ¹. 2 000

2' AmkÖa \®£Í® : ¹. ^8 000 x 2& = ¹. 16 000

3' AmkÖ Á[QU Phß Ámi : ¹. ^50 000 x 12 x 2 & = ¹. 1 000
100 12
÷©ØSÔzu Euõµn[PÐUPõÚ ö£õxU SÔ¨÷£mk¨ £vÄPÒ ¤ßÁ¸©õÖ
Aø©²®.
ö£õxU SÔ¨÷£k
£. ÁµÄ ö\»Ä
vPv £µ®
C» ¹. ¹.
20xx'12'31 Põ¨¦ÖvU PmhnU P/S 2 000
AmkÖU Põ¨¦Öv PmhnU P/S 2 000
(AmkÖU Põ¨¦ÖvU Pmhn® ¹.
2000 PnUSPÎÀ £v¯¨£mhx.)

20xx'12'31 Fȯº \®£ÍU PnUS 16 000

AmkÖ Fȯº \®£ÍU P/S 16 000
(AmkÖ \®£Í® ¹. 16 000 PnUS-
PÎÀ £v¯¨£mhx.)
20xx'12'31 Á[QU Phß ÁmiU P/S 1 000
AmkÖ Á[QU Phß Ámi P/S 1 000
(AmkÖ Á[QU Phß Ámi ¹. 1000
PnUSPÎÀ £v¯¨£mhx.)
í›Pµß ÁoPzvß AmkÖ ö\»ÄPÐUS›¯ ÷£÷µmkU PnUSPÒ ¤ßÁ
¸©õÖ Aø©²®.

81
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
ÁµÄ Põ¨¦ÖvU PmhnU PnUS ö\»Ä
÷£. öuõøP ÷£. öuõøP
vPv £µ® vPv £µ®
£ ¹. £ ¹.
20xx....... Põ_ 4 000
20xx'12'31 AmkÖU Põ¨¦ÖvU 2 000
PmhnU P/S

ÁµÄ AmkÖU Põ¨¦ÖvU PmhnU PnUS ö\»Ä

÷£. öuõøP ÷£. öuõøP
vPv £µ® vPv £µ®
£ ¹. £ ¹.
20xx'12'31 Põ¨¦ÖvU Pmhn® 2 000

ÁµÄ \®£ÍU PnUS ö\»Ä

÷£. öuõøP ÷£. öuõøP
vPv £µ® vPv £µ®
£ ¹. £ ¹.
20xx....... Põ_ 80 000
20xx'12'31 AmkÖ \®£Í® 16 000

ÁµÄ AmkÖ \®£ÍU PnUS ö\»Ä

÷£. öuõøP ÷£. öuõøP
vPv £µ® vPv £µ®
£ ¹. £ ¹.
20xx'12'31 \®£Í® 16 000

ÁµÄ Á[QU Phß ÁmiU PnUS ö\»Ä

÷£. öuõøP ÷£. öuõøP
vPv £µ® vPv £µ®
£ ¹. £ ¹.
20xx....... Põ_ 5 000
20xx'12'31 AmkÖ Á[QU Phß Ámi
1 000

ÁµÄ AmkÖ Á[QU Phß ÁmiU PnUS ö\»Ä

÷£. öuõøP ÷£. öuõøP
vPv £µ® vPv £µ®
£ ¹. £ ¹.
20xx'12'31 Á[QU Phß
Ámi 1 000

PnUPõskU Põ»zvØS›¯ ö\»ÄPÒ (AmkÖa ö\»ÄPÒ Em£h)

Á¸©õÚU TØÔÀ EÒÍhUP ÷Ási¯ •øÓ ©ØÖ® {v {ø»ø©U TØÔÀ
|øh•øÓ¨ ö£õÖ¨¦UPÒ öÁΨ£kzu¨£h ÷Ási¯ •øÓ Gß£Ú RÌU
Põmh¨£kQßÓx.
82
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
Á¸©õÚU
TØÖ (¤›zöukUP¨£mhx)¹. {v {ø»ø©U TØÖ (¤›zöukUP¨£mhx) ¹.
Põ¨¦ÖvU Pmhn® 6 000 |øh•øÓ¨ ö£õÖ¨¦
\®£Í® 96 000 AmkÖU Põ¨¦ÖvU Pmhn® 2 000
Á[QU Phß Ámi 6 000 AmkÖa \®£Í® 16 000
AmkÖ Á[QU Phß Ámi 1 000

ö\¯Ø£õk 01

|ÎÛ ÁoPzvß {v¯õskU Põ»® 20xx'12'31 CÀ •iÁøhQßÓx.

ÁoPzvß ‰»® ÷©ØöPõÒͨ£mh öPõkUPÀ Áõ[PÀPÒ ¤ßÁ¸©õÖ.
1' ©õuõ¢u {ø»¯ ÁõhøP ¹. 5000 BS®. CvÀ 8 ©õu[PÐUPõÚ ÁõhøP
©õzvµ® ö\¾zu¨£mi¸¢ux.
2' ªß\õµU Pmhn® ¹. 18 000 ö\¾zu¨£mi¸¨¤Ý® iö\®£º ©õuzvØPõÚ
Pmhn® ¹.3000 ö\¾zu¨£mi¸UPÂÀø».
3' 20xx'12'01 CÀ 12% Ámi°À Á[QU Phß ¹. 80 000 ö£Ó¨£mhx. i\®£º
©õuzvØPõÚ Ámi ö\¾zu¨£hÂÀø».
4' 20xx'12'31 CÀ AmkÖ öuõø»÷£]U Pmhn® ¹. 3 000 BS®.
5' Em_ø©U T¼ ¹. 2000 ö\¾zu¨£h ÷Ási²ÒÍx.

6' Á¸hzvØPõÚ GÊxP¸ÂPÒ «uõÚ ö\»Ä ¹. 19 000 CÀ ¹. 5000 ©õzvµ÷©

ö\¾zu¨£mi¸¢ux.
¤ßÁ¸ÁÚÁØøÓU PõsP :
1' ö\»ÄU PnUSPÐUS›¯uõÚ v¸zu©õÚ ö£Ö©õÚ[PøÍU PnUQmk
¤ßÁ¸® AmhÁønø¯¨ §µn¨£kzxP.

Põ\õPa ö\¾zu¨ AmkÖ ö\®ø©¯õUP¼ß ¤ßÚº {v

ö\»ÄU PnUS
£mh ö\»ÄPÒ ö\»Ä ¯õskUPõÚ ö\»Ä
1'
2'
3'
4'
5'
6'

83
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
2' ö\®ø©¯õUP¨£h ÷Ási¯ ö£Ö©õÚ[PÐUPõÚ \›¯õÚ Cµmøh¨
£vÄPøÍ (PnUSPøÍ) ö£Ö©õÚ[PÐhß GÊxP.
öPõkUPÀ ÁµÄ øÁUP ÷Ási¯ ö\»Ä øÁUP ÷Ási¯
Áõ[PÀ PnUS PnUS
1'
2'
3'
4'
5'
6'

3' ö\®ø©¯õUPÀ £vÄPÐUPõÚ E›¯ ö£õxU SÔ¨÷£mk¨ £vÄPøÍz

u¯õº ö\´Áxhß, öPõkUPÀ Áõ[PÀPøÍ ÷£÷µmkU PnUSPÎÀ
uõUPÀ ö\´P.
4' {vU TØÖUPÐUS›¯uõÚ E¸¨£iPøÍU PõmkP.
C»õ£|mhU TØÖ (¤›zöukUP¨£mhx) ¹. {v{ø»ø©U TØÖ (¤›zöukUP¨£mhx)¹.

AmkÖ Á¸©õÚ[PÒ / Á¸©v Á¸©õÚ[PÒ

{v¯õskU Põ»zxUSÒ QøhUP ÷Ási°¸¨¤Ý® {v¯õskU Põ»®
•iÁøh¢x® ÁoPzvØSU QøhUP¨ ö£ÓõxÒÍ Á¸©õÚ[PÒ ""AmkÖ
Á¸©õÚ[PÒ'' GÚ AøÇUP¨£k®. CøÁ ""Á¸©v Á¸©õÚ[PÒ'' GÚÄ®
SÔ¨¤h¨£k®. AmkÖ Á¸©õÚ® ÁoPzvß ö\õzöuõßÓõPU P¸u¨£k®.
{v¯õskU Põ»¨¤›ÄUS›¯ v¸zu©õÚ ö\¯Ø£õmk¨ ö£Ö÷£ØÔøÚ²®
\›¯õÚ {v {ø»ø©°øÚ²® öÁΨ£kzxÁuØPõP AmkÖ Á¸©õÚ[PÒ
ö\®ø©¯õUP¨£kuÀ ÷Ásk®. AmkÖ Á¸©õÚ[PÒ ö£õxU SÔ¨÷£mi
ÞhõPa ö\®ø©¯õUP® ö\´¯¨£k®.
AmkÖ Á¸©õÚ[Pøͨ £vÄ ö\´ÁuØS›¯ ö£õxU SÔ¨÷£mk¨ £vÄ
¤ßÁ¸©õÖ Aø©²®.
Á¸©v (AmkÖ) Á¸©õÚU P/S & ÁµÄ
E›¯ Á¸©õÚU PnUS & ö\»Ä

84
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
AmkÖ Á¸©õÚ[PÒ {v¯õskU Põ»¨¤›ÄUS›¯ Á¸©õÚ[PÍõS®.
""Á¸©õÚ® AvP›¨£x ö\»Ä¨ £vÁõS®'' GßÓ Cµmøh £vÄz uzx ÁzvØS
Aø©¯ E›¯ Á¸©õÚU PnUQÀ ö\»Ä øÁUP¨£k®. ""ö\õzxUPÒ AvP›¨£x
ÁµÄ¨ £vÁõS®'' GÝ® Cµmøh¨ £vÄz uzxÁzvߣi QøhUP ÷Ási¯
Á¸©õÚ[PÒ AUPnUSPÎÀ ÁµÂÀ £v¯¨£k®.
Euõµn® :
©õ»v ÁoPzvß {v¯õsk 20xx'12'31CÀ •iÁøhQßÓx.
1' ÁõhøP Á¸©õÚ©õP ¹. 12 000 QøhUP¨ ö£ØÔ¸¨£xhß ÷©¾®
¹. 3000 ÁõhøP QøhUP ÷Ási²ÒÍx.
2' 10% Ámi²hÚõÚ ¹. 120 000 C»õÚ {ø»¯õÚ øÁ¨ö£õßÖ
20xx'04'01 CÀ Bµ®¤UP¨£mkÒÍxhß, iö\®£º ©õuzvØS›¯
Ámi Á¸©õÚ® AmkÖÁõP EÒÍx.
÷©¾ÒÍ Euõµn[PÎߣi, ©õ»v ÁoPzvß 20xx'12'31 CÀ AmkÖ Á¸
©õÚ[PÒ RÌÁ¸©õÖ,
1' ö£Ó ÷Ási¯ ÁõhøP Á¸©õÚ® & ¹. 3000
2' ö£Ó ÷Ási¯ Ámi Á¸©õÚ® & ¹. 1000
Cuߣi ÷©À Euõµn[PÐUPõÚ ö£õxU SÔ¨÷£mk¨ £vÄ ¤ßÁ¸©õÖ
Aø©²®.
ö£õxU SÔ¨÷£k
ö£õ.S ÁµÄ ö\»Ä
vPv £µ® ÷£.£
C» ¹. ¹.
20xx'12'31 Á¸©v ÁõhøP Á¸©õÚU PnUS 3 000
ÁõhøP Á¸©õÚU PnUS
(ö£Ó ÷Ási¯ ÁõhøP Á¸©õÚ® 3 000
¹. 3000 PnUSPÎÀ £v¯¨£mhx.)

Á¸©v Ámi Á¸©õÚU PnUS

20xx'12'31 1 000
Ámi Á¸©õÚU PnUS
(ö£Ó ÷Ási¯ Ámi Á¸©õÚ® ¹. 1 000
1000 PnUSPÎÀ £v¯¨£mhx.)

AmkÖ Á¸©õÚ[Pøͨ ÷£÷µmkU PnUSPÎÀ £vÄ ö\´QßÓ •øÓ RÌU

Põmh¨£kQßÓx.

ÁµÄ ÁõhøP Á¸©õÚU PnUS ö\»Ä

÷£. öuõøP ÷£. öuõøP
vPv £µ® vPv £µ®
£ ¹. £ ¹.
20xx....... Põ_ 12 000
20xx'12'31 Á¸©v ÁõhøP 3 000
Á¸©õÚ®

85
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 ÁµÄ AmkÖ ÁõhøP Á¸©õÚU PnUS ö\»Ä
÷£. öuõøP ÷£. öuõøP
vPv £µ® vPv £µ®
£ ¹. £ ¹.
20xx'12'31 ÁõhøP Á¸©õÚU 3 000
PnUS

ÁµÄ Ámi Á¸©õÚU PnUS ö\»Ä

÷£. öuõøP ÷£. öuõøP
vPv £µ® vPv £µ®
£ ¹. £ ¹.
20xx....... Põ_ 8 000
20xx'12'31 Á¸©v Ámi 1 000
Á¸©õÚ PnUS

ÁµÄ AmkÖ Ámi Á¸©õÚU PnUS ö\»Ä

÷£. öuõøP ÷£. öuõøP
vPv £µ® vPv £µ®
£ ¹. £ ¹.
20xx'12'31 Ámi Á¸©õÚU 1 000
PnUS

CÆÁõÖ ö£Ó ÷Ási¯ öuõøPPøÍ Á¸©õÚU PnUSPÎÀ ö\®ø©¯õUQ¯uß

¤ßÚº {v¯õsk Põ»zvØPõÚ Á¸©õÚ® Qøh¨£xhß, AuøÚ Á¸©õÚU
TØÔÀ Á¸©õÚ©õPU Põmh¨£h ÷Ásk®.
{v¯õskU Põ»zvØS›¯ ÁõhøP Á¸©õÚ©õP ¹£õ 15 000 CøÚ,
Á¸©õÚU TØÔÀ Põmh¨£h ÷Ási¯xhß, ö£Ó ÷Ási¯
ÁõhøP Á¸©õÚ©õÚ ¹. 3000 CøÚ {v{ø»ø©U TØÔß |øh
•øÓa ö\õzxUPÐUSU RÌ Põmh¨£h ÷Ásk®.
{v¯õskU Põ»zvØS›¯ Ámi Á¸©õÚ©õP ¹. 9 000 CøÚ Á¸
©õÚU TØÔÀ Põmh¨£h ÷Ási¯xhß ö£Ó ÷Ási¯ Ámi Á¸
©õÚ©õÚ ¹. 1000 CøÚ {v {ø»ø©U TØÔß |øh•øÓa ö\õz
xUPÐUSU RÌU Põmh¨£h ÷Ásk®.

{vU TØÖUPÐUS E›¯uõÚ E¸¨£iPÒ :

C»õ£|mhU TØÖ (¤›zöukUP¨£mhx) ¹. {v{ø»ø©U TØÖ (¤›zöukUP¨£mhx)¹.

ÁõhøP Á¸©õÚ® 15 000 |øh•øÓa ö\õzxUPÒ
Ámi Á¸©õÚ® 9 000 AmkÖ ÁõhøP Á¸©õÚ® 3 000
AmkÖ Ámi Á¸©õÚ® 1 000

86
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 ö\¯Ø£õk 02

]®»õ ÁoPzvß {v¯õskU Põ»® 20xx'11'31CÀ •iÁøh²® Á¸hzøuU

öPõshuõS®.
1' 20xx'01'01 CÀ ©õuõ¢u® ¹. 6 000 Ãu®, {ø»¯zvß AøÓö¯õßÖ
ÁõhøPUS Âh¨£mhx. 08 ©õu[PÐUPõÚ ÁõhøP ©õzvµ÷© Põ\õP¨
ö£Ó¨£mkÒÍx.
2' 20xx'05'01 CÀ ¹. 50 000 {ø»¯õÚ øÁ¨¦U PnUQÀ øÁ¨¤¼h¨£mk
¹. 4000 Ámi¯õP¨ ö£Ó¨£mkÒÍx. ÷©¾® Ámi¯õP ¹. 2000 ö£Ó
÷Ási²ÒÍx.
3' QøhUP ÷Ási¯ ¹. 8000 £[Q»õ£ Á¸©õÚzvÀ ¹. 6000 ©õzvµ÷©
QøhUP¨ ö£ØÖÒÍx.
4' ¤Ôöuõ¸ ÁoPzvØS›¯ ¹. 80 000 ö£Ö©v¯õÚ £sh[PøÍ ÂØ£øÚ
ö\´xöPõkzuø©UPõÚ uµS Á¸©õÚ® ¹. 4000 ö£Ó ÷Ási²ÒÍx.

÷Ásh¨£kÁx,
1' öPõkUPÀÁõ[PÀPÐUS›¯ \›¯õÚ ö£Ö©õÚ[PøÍU Po¨¤mk ¤ßÁ¸®
AmhÁønø¯¨ §ºzv ö\´P.

Põ\õP¨ {v¯õskU
öPõkUPÀ AmkÖ Põ»zvØS›¯
ö£Ó¨£mh
Áõ[PÀ Á¸©õÚ® ¹. Á¸©õÚ® ¹.
Á¸©õÚ® ¹.
1'
2'
3'
4'
2' ö\®ø©¯õUP¨£h ÷Ási¯ öuõøPPÐUPõÚ Cµmøh¨ £vÄU PnUSPøÍ
\›¯õÚ ö£Ö©õÚ[PÐhß ¤ßÁ¸® AmhÁøn°À GÊxP.
öPõkUPÀ ÁµÄ øÁUP¨£h ö\»Ä øÁUP¨£h
Áõ[PÀ ÷Ási¯ PnUS ÷Ási¯ PnUS
1'
2'
3'
4'

87
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
3' ö\®ø©¯õUP¾UPõÚ E›¯ ö£õxU SÔ¨÷£miøÚz u¯õº ö\´x ÷£÷µmkU
PnUSPÎÀ ¤µv ö\´P.

4' {vU TØÖUPÐUS›¯ ¤›zöukUP¨£mh £SvPÎÀ SÔ¨¤mkU PõmkP.

C»õ£|mhU TØÖ (¤›zöukUP¨£mhx) ¹. {v{ø»ø©U TØÖ (¤›zöukUP¨£mhx)¹.

AÓÂh •i¯õU Phß

ÁoPö©õßÔß Â¯õ£õµ¨ ö£õ¸ÒPøÍU PhÝUS ÂØ£øÚ ö\´²®÷£õx

QøhUP ÷Ási¯ Á¸©vPÒ, Phߣm÷hõº ö£¯ºPÎÀ ö\õzxUPÒ GßÝ®
{ø»US ©õÖ®. J¸ ]» Phߣm÷hõ›ß ©µn®, Phߣm÷hõº Á[S÷µõzx
{ø»ø¯ AøhuÀ, •ÔÁøhuÀ ÷£õßÓ Põµn[PÍõÀ QøhUP ÷Ási¯
Á¸©vPÐÒ ]» QøhUPõx ÷£õP»õ®.
HuõÁöuõ¸ PõµnzvÚõÀ Phߣm÷hõ›hª¸¢x QøhUP
÷Ási¯ öuõøPö¯õßøÓ {a\¯©õP AÓÂmkU öPõÒÍ
•i¯õu {ø»ö¯õßÖ ÷uõßÔÚõÀ, AzöuõøP ""AÓÂh
•i¯õU Phß'' GÚ¨£k®.
AÓÂh•i¯õU Phß Põµn©õPU Phߣm÷hõº GßÝ®
ö\õzvß ö£Ö©v SøÓÁøhÁxhß, A¨ö£Ö©õÚ® ÁoPzvØS J¸
|mh©õPU Põn¨£k®. A¢|mh®, ö\»ÂÚ® GÚU öPõÒͨ£k®.
AzöuõøP¯õÚx Á¸hzvÝÒ HØ£mh J¸ ö\»ÁõP Á¸©õÚU TØÔÀ
Em£kzu¨£kQßÓx.
GÚ÷Á, Phߣm÷hõ›hª¸¢x {a\¯©õPU QøhUP¨ö£Óõu Á¸©vz
öuõøPø¯U Phߣm÷hõº PnUQ¼¸¢x }UQ, AÓÂh•i¯õU Phß
PnUQÀ ÁµÄ øÁUP¨£h ÷Ásk®. AuØPõÚ ö£õxUSÔ¨÷£mk¨ £vÄ
¤ßÁ¸©õÖ Aø©²®.
AÓÂh•i¯õU Phß PnUS ÁµÄ
E›¯ Phߣm÷hõº PnUS ö\»Ä

88
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
Euõµn® :
P¤»ß ÁoP® 20xx'08'01 CÀ ¹. 8500 ö£Ö©v¯õÚ £sh[PøÍ \«º
ÁoPzxUSU PhÝUS ÂØ£øÚ ö\´xÒÍx. vjº £zöuõßÔÀ \«º
©µn©øh¢uuõÀ, AÁ›hª¸¢x QøhUP ÷Ási°¸¢u Phß öuõøPø¯
20xx'12'31 CÀ ¦zuP[Pμ¸¢x }UQ ÂkÁöuÚz wº©õÛUP¨£mhx.

CuØS›¯ ö£õxU SÔ¨÷£k ©ØÖ® ÷£÷µmkU PnUSPÒ Á¸©õÖ,

ö£õxU SÔ¨÷£k
£.^ ÷£. ÁµÄ ö\»Ä
vPv £µ®
C» £ ¹. ¹.
20xx'12'31 AÓÂh •i¯õU Phß PnUS ÁµÄ 8 500
\Ǽ PnUS 8 500
(\«›hª¸¢x QøhUP ÷Ási¯
Á¸©v ¹. 8 500 A. •. PhöÚÚ¨ £v
ÁÈUP¨£mhx.)

ÁµÄ AÓÂh•i¯õU Phß PnUS ö\»Ä

÷£. öuõøP ÷£. öuõøP
vPv £µ® vPv £µ®
£ ¹. £ ¹.
20xx'12'31 \Ǽ PnUS 8 500

ÁµÄ \«º PnUS ö\»Ä

÷£. öuõøP ÷£. öuõøP
vPv £µ® vPv £µ®
£ ¹. £ ¹.
20xx'08'01 ÂØ£øÚU P/S 8 500 20xx'12'31 A.•. Phß P/S 8 500

ö£Ö©õÚz ÷u´Ä
ÁoP[PÎß {v {ø»ø© ©ØÖ® ö\¯Ø£õmk¨ ö£Ö÷£ØÔøÚ ªPÄ®
v¸zu©õPU PõmkÁuõ°ß, AÆÁoP[PξÒÍ ]» ö\õzxUPÐUS¨
ö£Ö©õÚz÷u´ÂkÁx AÁ]¯©õS®. Pmhh®, C¯¢vµ E£Pµn[PÒ,
uÍ£õh[PÒ, Põ›¯õ»¯ E£Pµn[PÒ , ÷©õmhõº ÁõPÚ[PÒ ÷£õßÓ |øh
•øÓ¯À»õa ö\õzxUP÷Í ö£Ö©õÚz÷u´ÂØS Em£hUTi¯øÁ¯õS®.
ö\õzöuõßÔß £¯ß£k B²mPõ»zvÝÒ £¯ß£õk Põµn©õP AÀ»x
Põ»[ Ph¢uuß PõµnzvÚõÀ HØ£kQßÓ ö£Ö©õÚU SøÓÄ ö£Ö©õÚz
÷u´Ä BS®. E¸USø»uÀ, x¸¨¤izuÀ ÷£õßÓ ö£ÍwPU PõµoPÒ ©ØÖ®
Põ»õÁv¯õuÀ ÷£õßÓ ö£õ¸ÍõuõµU PõµoPÒ ö\õzxUPÒ ÷u´ÁøhÁuØPõÚ
Põµn[PÍõS®.

89
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
ö\õzöuõßøÓ¨ £¯ß£õmiØS EP¢u {ø»US® E›¯ ChzxUS® öPõsk
Á¸ÁuØPõP ÷©ØöPõÒͨ£k® AøÚzxa ö\»ÄPøͲ® ÷\ºz÷u SÔzu
ö\õzvß Qµ¯® PoUP¨£kQßÓx. Aaö\õzvß ‰»® ÁoPzvØS
}sh Põ»® £¯ßö£ÓUTi¯uõP C¸US®. AUPõ»® •iÁøh¢ux®
Aaö\õzvøÚ ÂØ£øÚ ö\´x SÔzuöuõ¸ öuõøPø¯ «Í¨ ö£ØÖUöPõÒÍU
Ti¯uõ°¸US®. CÆÁõÖ «Í¨ ö£ØÖUöPõÒÍUTi¯ ö£Ö©v÷¯ ö\õzvß
""Gg]¯ ö£Ö©v'' BS®.
GÆÁõöÓÛÝ® ö\õzxUPõÚ Qµ¯zvß ö£¸® £Svö¯õßÔøÚ «Í¨ ö£ØÖU
öPõÒÍ •i¯õxÒÍx. CÆÁõÖ «Í¨ ö£ØÖUöPõÒÍ •i¯õxÒÍ Qµ¯¨
£Sv AUPõ»¨ £Sv°ß ö\»öÁõßÓõPU öPõÒͨ£k®. AuõÁx, SÔzu
ö\õzöuõßÔß ‰»® £» Á¸h[PÐUS¨ £¯ßö£ÓUTi¯uõP C¸¨£uõÀ,
ö\õzvÀ HØ£hUTi¯ ö£Ö©õÚz ÷u´ÄPøÍ E›¯ Á¸h[PÎß ö\»Ä
PÍõPU öPõÒÁx AÁ]¯©õS®.
Euõµn® :
¹. 500 000 Qµ¯zvÀ öPõÒÁÚÄ ö\´¯¨£mh C¯¢vµ® JßÖ 05
Á¸h[PÐUS¨ £¯ß£kzuU Ti¯uõS®. AUPõ» •iÂÀ AuøÚ
¹. 100 000US ÂØ£øÚ ö\´¯ •i²©õ°ß, ö\õzvß ö£Ö©v°À
¹. 400 000 CøÚ «Í AÓÂmkU öPõÒÍ •i¯õx. Caö\õzx 05
Á¸h[PÐUS £¯ßuµU Ti¯uõP C¸¨£uÚõÀ, SÔzu ¹. 400
000 ö£Ö©õÚ•® 05 Á¸h[PÐUS©õÚ ö\»öÁÚU öPõÒͨ£h
÷Ásk®. CuÚõÀ Caö\»ÂøÚ HuõÁöuõ¸ Ai¨£øh°À 05
Á¸h[PÐUS©õP¨ £Qº¢uÎzuÀ ÷Ásk®.

CÆÁõÖ, ö\õzöuõßÔß Qµ¯zv¼¸¢x AuÚx Gg]¯ ö£Ö©õÚ® AÀ»x

CÈĨ ö£Ö©õÚzøuU PÈzuuß ¤ßÚµõÚ «vz öuõøPø¯ AuÚx £¯ß
£õmk Á¸h[PÐUQøh÷¯ ö\»ÂÚö©õßÓõP¨ £Qº¢uΨ£x "ö£Ö©õÚz
÷u´Ä' GÚU P¸u¨£k®.
÷©¾ÒÍ Euõµnzvߣi, ö\õzvß ö£Ö©v¯õÚ ¹. 500 000 C¼¸¢x
CÈĨ ö£Ö©õÚ©õÚ ¹. 100 000 CøÚU PÈzuuß ¤ßÚ¸ÒÍ ¹. 400 000
÷u´©õÚªhzuUP öuõøP°øÚa, ö\õzvß £¯ß£õmk B²mPõ»©õÚ
05 Á¸h[PÐUS •øÓ¯õP¨ £Qº¢uÎUS® ö\¯Ø£õk ö\õzxUPÎß
""ö£Ö©õÚz ÷u´Ä'' GÚU P¸u¨£k®.
SÔ¨¤mh ö\õzöuõßÔß «x JÆöÁõ¸ Á¸h•® ö£Ö©õÚz ÷u´
Âh¨£h ÷Ási¯ öuõøPø¯z wº©õÛ¨£vÀ £» PõµoPÒ ö\ÀÁõUSa
ö\¾zxQßÓÚ. AøÁ¯õÁÚ :
1' ö\õzvß Qµ¯®
2' ö\õzvß £¯ß£k B²mPõ»®
3' ö\õzvß Gg]¯ ö£Ö©v
90
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
ö\õzöuõßÔß Qµ¯® Gߣx, SÔzu ö\õzvß öPõÒÁÚÄa ö\»Ähß
Aaö\õzvøÚ¨ £¯ß£õmiØS EP¢u {ø»US® E›¯ ChzxUS® öPõsk
Á¸ÁuØS©õÚ ö\»ÄPøͲ® Tmi¨ ö£Ö® öuõøP¯õS®.
Euõµn® :
ÁoPö©õßÔß EØ£zvz ÷uøÁUPõPU öPõÒÁÚÄ ö\´¯¨£mh
C¯¢vµö©õßÔØS ÷©ØöPõÒͨ£mh ö\»ÄPÒ Á¸©õÖ,
¹.
C¯¢vµzvß öPõÒÁÚÄ Âø» 200 000
Em_ø© T¼ 20 000
ö£õ¸zxuØ ö\»Ä 30 000
C¯¢vµzvß Qµ¯® 250 000

ö\õzöuõßÔß £¯ß£k B²mPõ»® GÚ¨£kÁx, Aaö\õzvß ‰»©õPa

÷\øÁö¯õßøÓ¨ ö£ØÖUöPõÒÍUTi¯uõÚ Põ»® AÀ»x Auß ‰»®
EØ£zv ö\´¯¨£hU Tk® GÚ Gvº£õºUP¨£k® A»SPÎß GsoUøP¯õS®.
Euõµn® :-&
¹. 250 000 Qµ¯zøuU öPõsh C¯¢vµzvøÚ 10 Á¸h[PÐUS¨ £¯ß
£kzvU öPõÒÍ •i²©õ°ß, C¯¢vµzvß £¯ß£k B²m Põ»® 10
Á¸h[PÍõS®.
CÈĨ ö£Ö©õÚ® Gߣx, ö\õzvß £¯ß£k B²mPõ» •iÂÀ, Aa
ö\õzvøÚ ÂØ£uß ‰»® ö£ØÖUöPõÒÍ •i²ö©Ú Gvº£õºUS® ÷uÔ¯
ö£Ö©v¯õS®.

Euõµn® :-&
¹. 250 000 ö£Ö©v¯õÚ C¯¢vµzøu 10 Á¸h[PÐUS £¯ß £kzvU
öPõshuß ¤ßÚº, Aaö\õzvøÚ ÂØ£uß ‰»® ¹. 30 000 ÷uÔ¯
ö£Ö©vö¯õßøÓ¨ ö£ØÖU öPõÒÍU Ti¯uõP C¸¨¤ß ¹. 30 000
Gߣx Aaö\õzvß Gg]¯ ö£Ö©v BS®.
ö\õzöuõßÔß Qµ¯zv¼¸¢x Gg]¯ ö£Ö©vø¯U PÈzx¨
ö£Ó¨£k® ö£Ö©õÚ®, ö£Ö©õÚz ÷u´ÂhUTi¯ ö£Ö©v AÀ»x
ö£Ö©õÚz ÷u´Ä¨ ö£Ö©v GÚ¨£k®. Gg]¯ ö£Ö©v ÷£õx©õÚ
AÍÂÀ Põn¨£hõv¸¨¤ß (•UQ¯zxÁ® Áõ´¢u ö£Ö©õÚ©õP
CÀ»õv¸¨¤ß) AuøÚU P¸zvØ öPõÒÍõx ö\õzvß •ÊU Qµ¯z
øu²® ö£Ö©õÚz ÷u´Ä¨ ö£Ö©õÚ©õPU P¸vU öPõÒÍ ÷Ásk®.

CuÚi¨£øh°À, ö\õzöuõßÔß Qµ¯®, £¯ß£k B²m Põ»® ©ØÖ®

ö\õzvß Gg]¯ ö£Ö©v GߣÁØøÓU P¸zvØ öPõshuß ¤ßÚº,
ö\õzvß Á¸hõ¢u ö£Ö©õÚz ÷u´Ä GÆÁÍÄ Gߣøuz wº©õÛ¨£uØS¨
ö£õ¸zu©õÚ Po¨¥mk •øÓö¯õßøÓz öu›Äö\´¯ ÷Ásk®. CuØPõP

91
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
£À÷ÁÖ •øÓPøͨ £¯ß£kzvUöPõÒÍUTi¯uõP C¸¨¤Ý® ""÷|º ÷Põm
kU Po¨¥mk •øÓ°»õÚ ö£Ö©õÚz ÷u´ÂhÀ'' •øÓ ©õzvµ÷© C[S
PÁÚzvÀ öPõÒͨ£kQßÓx.
ö\õzöuõßÔ¼¸¢x ÷u´Âh¨£hU Ti¯ ö£Ö©vø¯ AuÚx £¯ßu¸®
B²mPõ»® •ÊÁuØS©õPa \›\©©õP¨ £Qº¢uΨ£x ""÷|º ÷Põmk
•øÓ°»õÚ ö£Ö©õÚz ÷u´ÂhÀ'' (©õÓõ¨£õP •øÓ AÀ»x Gί •øÓ)
GÚ¨£kQßÓx.
Cuߣi, C®•øÓ°ß ‰»® ö\õzöuõßÔß «uõÚ Á¸hõ¢uz ÷u´Ä¨
ö£Ö©õÚ® AøÚzx Á¸h[Pξ® \©©õÚuõPU Põn¨£k®. C®•øÓ°ß RÌ
Á¸hõ¢u ö£Ö©õÚz ÷u´Äz öuõøP°øÚU Po¨£uØPõP RÌU Põmh¨£k®
`zvµzøu¨ £¯ß£kzvU öPõÒÍ»õ®.

Qµ¯® & Gg]¯ ö£Ö©v

Á¸hõ¢uz ÷u´Ä¨ ö£Ö©õÚ® =
£¯ß£k B²m Põ»®

Euõµn® :&
ÁoPö©õßÔÚõÀ £sh[PÒ Â{÷¯õQ¨£uØPõPU öPõÒÁÚÄ
ö\´¯¨£mh ÷©õmhõº ÁõPÚö©õßÖ öuõhº£õÚ uPÁÀPÒ
RÌz uµ¨£kQßÓx.
¹.
÷©õmhõº ÁõPÚU Qµ¯® 820 000
ö£õ¸zxuØPõÚ ö\»ÄPÒ 30 000
Gg]¯ ö£Ö©v 50 000
£¯ß£k B²mPõ»® Á¸h[PÒ 10

850 000 - 50 000 800 000

Á¸hõ¢uz ÷u´Ä¨ ö£Ö©õÚ® = =
10 Á¸h[PÒ 10

= ¹. 80 000

£¯ß£k B²mPõ»zvØS¨ £v»õP \uÃuö©õßøÓ²® £¯ß£kzvUöPõÒ

Í»õ®. ÷©¾ÒÍ Euõµnzvߣi, £¯ß£k B²mPõ»® 10 Á¸h[PÒ GߣuõÀ
÷u´Âh¨£h ÷Ási¯x 10 Á¸h[PÍõS®. Cuߣi Á¸hzvØS›¯ ÷u´Ä¨
ö£Ö©õÚ®, •Êz ÷u´Ä¨ ö£Ö©õÚzvß 1 £Sv¯õS®. 1 Gߣx 1-0%BS®.
10 10
^ 1 x 100&. 05 Á¸h[PÐUPõPz ÷u´Âh¨£kÁöuÛß, ÷u´Ä¨ ö£Ö©õÚ®,
10

92
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
÷u´Âh¨£hUTi¯ ö£Ö©õÚzvß 1 £Sv¯õS®. 1 Gߣx 20% BS®.
5 5
^ 1 x 100&. AÆÁõÖ \uÃuö©õßÔøÚ¨ £¯ß£kzx®÷£õx, `zvµ® ¤ßÁ
5
¸©õÖ Aø©²®.

Á¸hõ¢uz ÷u´Ä¨ ö£Ö©õÚ® = (Qµ¯® & Gg]¯ ö£Ö©v) x

ö£Ö©õÚz÷u´Ä Ãu®

ö\¯Ø£õk 03

ÁoPö©õßÔß {¸ÁõP |hÁiUøPPÐUPõPU öPõÒÁÚÄ ö\´¯¨£mh

÷©õmhõº ÁõPÚzvØS›¯ uPÁÀPÒ RÌz uµ¨£kQßÓx.
÷©õmhõº ÁõPÚzvß öPõÒÁÚÄ Âø» ¹. 800 000
öPõsk Á¸ÁuØPõÚ T¼ ¹. 20 000
ÁõPÚzvß Gg]¯¨ ö£Ö©v ¹. 70 000
£¯ß£k B²m Põ»® 5 Á¸h[PÒ
¤ßÁ¸ÁÚÁØøÓU PoUSP.
1' ÷©õmhõº ÁõPÚzvß Qµ¯®
2' ÷©õmhõº ÁõPÚzvß ÷u´ÂhUTi¯ ö£Ö©õÚ®
3' ÷|º ÷Põmk •øÓ¨£i ö£Ö©õÚz ÷u´Âh¨£iß Á¸hõ¢u
÷u´Ä¨ ö£Ö©õÚ®.

ö£Ö©õÚz ÷u´ÄPÐUPõÚ PnUS¨ £vÄPÒ

{v¯õskU Põ»zvØS›¯ ö£Ö©õÚz ÷u´Ä¨ ö£Ö©õÚ® ö\»öÁõßöÓÚU
P¸v E›¯ ö\»ÄU PnUQß ÁµÂÀ £v¯¨£k®. ö\»Ä¨ £vøÁ ÷©ØöPõÒ
ÁuØPõP ö£Ö©õÚz ÷u´Ä HØ£õmkU PnUS GßÓ ö£¯›À PnUöPõßøÓz
vÓUP ÷Ásk®. AÆÁõÖ ö\´Áx, ö£Ö©õÚz ÷u´ÁõP C»õ£zv¼¸¢x
}[SQßÓ öuõøPø¯ AUPnUQØS ©õØÔ, SÔzu ö\õzvøÚ }US® ÁøµUS®
øÁzv¸UP ÷Ásk® GߣuÚõ»õS®.
Cuߣi {v¯õskUS›¯ ö£Ö©õÚz ÷u´ÄUPõÚ Cµmøh¨ £vÄ ¤ßÁ¸
©õÖ Aø©²®.
E›¯ ö£Ö©õÚz ÷u´ÄU PnUS ÁµÄ
E›¯ ö£Ö©õÚz ÷u´Ä HØ£õmkU PnUS ö\»Ä

93
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
Euõµn® :&
CèPõ ÁoPzvß {v¯õsk 20xx'12'31 CÀ •iÁøhQÓx. ÁoPz
vÀ |øh•øÓ¯À»õu ö\õzxUPÒ ÷|º÷Põmk •øÓ°À Á¸hõ¢u® 10%
ö£Ö©õÚz ÷u´Âh¨£kÁxhß, ö£Ö©õÚz ÷u´Ä HØ£õmkU PnU
öPõßÖ® ÷£n¨£mk Á¸QßÓx.
÷©õmhõº ÁõPÚ® (Qµ¯zvÀ) ¹. 800 000
C¯¢vµ E£Pµn® (Qµ¯zvÀ) ¹. 250 000
Á¸hõ¢u¨ ö£Ö©õÚz ÷u´ÄPøͨ ö£õxU SÔ¨÷£miÀ £vÄ ö\´²®
•øÓø¯²® ÷£÷µmkU PnUSPÎÀ uõUPÀ ö\´²® •øÓø¯²® AÔ¢x
öPõÒ÷Áõ®.
ö£õxU SÔ¨÷£k
÷£ ÁµÄ ö\»Ä
vPv C» £µ®
£ ¹. ¹.
20xx'12'31 ÷©õ.ÁõPÚ ö£Ö©õÚz ÷u´Ä& PnUS 80 000
÷©õmhõº ÁõPÚ ö£Ö©õÚz ÷u´Ä
HØ£õmkU PnUS 80 000
(Á¸hõ¢u ÷©õm. ÁõPÚ. ö£. ÷u´Ä ¹.
80 000 PnUSPÎÀ £v¯¨£mhx)

20xx'12'31 C¯¢vµ ö£Ö©õÚz ÷u´ÄU PnUS 25 000

C¯¢vµ ö£Ö©õÚz ÷u´Ä HØ£õmk
25 000
PnUS

(C¯¢vµ ö£Ö©õÚz ÷u´Ä HØ£õk

¹. 25 000 PnUSPÎÀ £v¯¨£mhx.)

ÁµÄ ÷©õmhõº ÁõPÚU PnUS ö\»Ä

÷£ öuõøP ÷£ öuõøP
vPv £µ® vPv £µ®
£ ¹. £ ¹.
20xx'12'31 «/öPõ/Á 800 000

ÁµÄ ÷©õmhõº ÁõPÚ ö£Ö©õÚz ÷u´ÄU PnUS ö\»Ä

÷£ öuõøP ÷£ öuõøP
vPv £µ® vPv £µ®
£ ¹. £ ¹.
20xx'12'31 ÷©õm. ÁõPÚ. 80 000
ö£. ÷u. HØ.
PnUS

94
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
ÁµÄ ÷©õmhõº ÁõPÚ ö£Ö©õÚz ÷u´Ä HØ£õmk PnUS ö\»Ä
÷£ öuõøP ÷£ öuõøP
vPv £µ® vPv £µ®
£ ¹. £ ¹.
20xx'12'31 ÷©õm. ÁõPÚ. 80 000
ö£. ÷u. PnUS

ÁµÄ C¯¢vµU PnUS ö\»Ä

÷£ öuõøP ÷£ öuõøP
vPv £µ® vPv £µ®
£ ¹. £ ¹.
20xx'12'31 «/öPõ/Á 250 000

ÁµÄ C¯¢vµ¨ ö£Ö©õÚz ÷u´ÄU PnUS ö\»Ä

÷£ öuõøP ÷£ öuõøP
vPv £µ® vPv £µ®
£ ¹. £ ¹.
20xx'12'31 C¯. ö£. ÷u´Ä HØ. 25 000
PnUS

ÁµÄ C¯¢vµ¨ ö£Ö©õÚz ÷u´Ä HØ£õmk PnUS ö\»Ä

÷£ öuõøP ÷£ öuõøP
vPv £µ® vPv £µ®
£ ¹. £ ¹.
20xx'12'31 C¯. ö£. ÷u´Ä 25 000
PnUS

{v¯õskUS›¯ ö\¯Ø£õmk¨ ö£Ö÷£ØÔøÚz wº©õÛUS®÷£õx ö£Ö

©õÚz ÷u´ÄU PnUSPÎß «vPÍõÚøÁ ö\»ÄPÒ GÚU öPõÒͨ£mk
C»õ£ |mhU PnUQÀ EÒÍhUP¨£h ÷Ásk®. ö£Ö©õÚz ÷u´Ä
HØ£õmkU PnUSPøÍa \©¨£kzv¨ ö£Ó¨£k® ö\»Ä «vPÒ •ßöPõsk
ö\À»¨£k®. Akzx Á¸® Á¸hzvÀ AÆÁ¸hzvØS›¯ ö£Ö©õÚz ÷u´Ä®
CzöuõøP²hß Tmh¨£k®. Cuߣi G¢uöÁõ¸ {v¯õsiß CÖv°¾®
ö£Ö©õÚz ÷u´Ä HØ£õmkU PnUSPÎÀ Põn¨£k® «vPÒ, AxÁøµ°À
Á¸hõ¢u® ö\´¯¨£mh ö£Ö©õÚz ÷u´ÄPÎß TmkzöuõøPø¯
¤µv£¼¨£uõP Aø©²®. CuÚõÀ, ö£Ö©õÚz ÷u´Ä HØ£õmkU PnUQß
ö\»Ä «v¯õÚx vµsh ö£Ö©õÚz ÷u´Ä¨ ö£Ö©õÚzøuU SÔzx {ØS®.
C¨ö£Ö©õÚ® {v{ø»ø©U TØÔÀ SÔzu ö\õzvß Qµ¯zv¼¸¢x PÈzxU
Põmh¨£k®.
÷©ØSÔzu Euõµnzvߣi, {v¯õsk Põ»zvØS›¯ ö\¯Ø£õmk¨ ö£Ö
÷£ØøÓU PoUS®÷£õx, ÷©õmhõº ÁõPÚ¨ ö£Ö©õÚz ÷u´ÁõP ¹. 80 000
©ØÖ® C¯¢vµ¨ ö£Ö©õÚz ÷u´ÁõP ¹. 25 000 Gß£Ú Á¸©õÚU TØÔÀ /
C»õ£ |mhU PnUQÀ Em£kzu¨£k®.
95
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
{v {ø»ø©U TØÔÀ, ÷©õmhõº ÁõPÚ¨ ö£Ö©õÚz ÷u´Ä HØ£õhõÚ
¹. 80 000 ÷©õmhõº ÁõPÚU Qµ¯zv¼¸¢x PÈUP¨£kÁxhß, C¯¢vµ¨
ö£Ö©õÚz ÷u´Ä HØ£õhõÚ ¹. 25 000 C¯¢vµU Qµ¯zv¼¸¢x PÈzxU
Põmh¨£k®. Cx •u»õÁx Á¸h® GߣuõÀ, Á¸hzvØS›¯ ö£Ö©õÚz
÷u´Ä ©ØÖ® vµsh ö£Ö©õÚz ÷u´Ä¨ ö£Ö©õÚ® Gß£Ú \©©õPU
Põn¨£k®. Qµ¯zv¼¸¢x vµsh ö£Ö©õÚz ÷u´øÁU PÈzuuß ¤ßÚµõÚ
«v¨ ö£Ö©õÚ® ö\õzvß ÷uÔ¯ ö£Ö©v BS®.

ö\¯Ø£õk 04

ÁoPö©õßÔß EØ£zv |hÁiUøPPÐUPõP¨ ö£ØÖUöPõÒͨ£mh

C¯¢vµö©õßÖ öuõhº£õÚ uPÁÀPÒ RÌU Põmh¨£kQßÓx.
C¯¢vµzvß öPõÒÂø» ¹. 300 000
öPõsk Á¸uØ T¼ ¹. 20 000
{ÖÄÁuØPõÚ ö\»Ä ¹. 90 000
£¯ß£k B²m Põ»® 10 Á¸h[PÒ
Gg]¯ ö£Ö©õÚ® ¹. 60 000

¤ßÁ¸ÁÚÁØøÓU PoUP.

1' C¯¢vµzvß Qµ¯®.

2' C¯¢vµzvØPõÚ ö£Ö©õÚz ÷u´ÂhUTi¯ ö£Ö©õÚ®.
3' ÷|º ÷Põmk •øÓ°À ö£Ö©õÚz ÷u´ÂkÁuõ°ß,

i. C¯¢vµzvß Á¸hõ¢u¨ ö£Ö©õÚz ÷u´Äz öuõøP.

ii. •uÀ Á¸hzvØPõÚ ö£Ö©õÚz ÷u´Äa ö\®ø©¯õUPø»¨
ö£õxUSÔ¨÷£miÀ £vQßÓ •øÓø¯a _miU Põmi, E›¯
÷£÷µmkU PnUSPøÍz u¯õº ö\´P.

96
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
5.3 |øh•øÓ¯À»õu ö\õzxUPøÍ {v {ø»ø©U TØÔÀ
•ßÛø»¨£kzuÀ.
|øh•øÓ¯À»õua ö\õzxUPÐUSU RÌ Põmh¨£kQßÓ ö£Ö©õÚz ÷u´ÄUS
Em£k® ö\õzxUPøÍ {v {ø»ø©U TØÔÀ •ßÛø»¨£kzx®÷£õx
Qµ¯®, vµsh ö£Ö©õÚz ÷u´Ä, ÷uÔ¯ ö£Ö©v GßÓ ÁøP°À ‰ßÖ
{µÀPøÍU öPõshuõP •ßÛø»¨£kzu¨£k®. AzuøP¯ ©õv›ö¯õßÖ
RÌU Põmh¨£kQßÓx. AuøÚ |ßS AÁuõÛUPÄ®.

|øh•øÓ¯À»õu Qµ¯® vµsh ö£Ö ÷uÔ¯ ö£Ö©v

ö\õzxUPÒ ¹. ©õÚz ÷u´Ä ¹. ¹.
Pmhh® xxx (xx) xx
÷©õmhõº ÁõPÚ® xxx (xx) xx
xxxx (xx) xx

Euõµn® :
|õuß ÁoPzvß {v¯õskU Põ»® 20xx'12'31 CÀ •iÁ
øhQßÓx. 20xx'12'31 CÀ ÁoPzvÀ Põn¨£mh |øh•øÓ
¯À»õu ö\õzxUPÎß Â£µ® RÌU Põmh¨£kQßÓx.
|øh•øÓ¯À»õu ö\õzxUPÒ Qµ¯® 20xx'01'01 CÀ vµsh
¹' ö£Ö©õÚz ÷u´Ä
Pmhh® 400 000 60 000
÷©õmhõº ÁõPÚ® 500 000 100 000
C¯¢vµ® 60 000 6 000
uÍ£õh[PÒ 30 000 3 000
|øh•øÓ¯À»õu ö\õzxUPÒ Qµ¯zvß «x Á¸hõ¢u® 5% £i ö£Ö©õÚz
÷u´Âh¨£kÁxhß, ÷u´ÂøÚ¨ £vÁuØPõP¨ ö£Ö©õÚz ÷u´Ä HØ£õmkU
PnUöPõßøÓ¨ ÷£o Á¸QßÓx.
{v¯õsk Põ»zvØS E›¯uõP {vU TØÔÀ ö\»öÁõßÓõP
EÒÍhUP¨£k® ÷u´Ä¨ ö£Ö©õÚ® ¤ßÁ¸©õÖ Aø©²®.

Pmhh¨ ö£Ö©õÚz ÷u´Ä 400 000 x 5 = 20 000

100
÷©õmhõº ÁõPÚ¨ ö£Ö©õÚz ÷u´Ä = 25 000
C¯¢vµ ö£Ö©õÚz ÷u´Ä = 3 000
uÍ£õh ö£Ö©õÚz ÷u´Ä = 1 500
20xx'12'31 CÀ •iÁøh²® vÚzvÀ ö\õzxUPÎß vµsh ö£Ö©õÚz
÷u´Ä¨ ö£Ö©õÚ® ¤ßÁ¸©õÖ,

97
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 ö\õzxUPÒ 20xx'01'01 vPv°ß + Á¸hzvØS›¯ = 20xx'01'01
vµsh ö£Ö©õÚz ö£Ö©õÚz vPv°À
÷u´Ä ÷u´Ä vµsh ö£Ö
©õÚz ÷u´Ä
Pmhh® 60 000 + 20 000 = 80 000
÷©õmhõº ÁõPÚ® 100 000 + 25 000 = 125 000
C¯¢vµ® 6 000 + 3 000 = 9 000
uÍ£õh[PÒ 3 000 + 1 500 = 4 500

20xx'12'31 CÀ {v {ø»ø©UTØÔÀ |øh•øÓ¯À»õua ö\õzxUPÒ ¤ß
Á¸©õÖ öÁΨ£kzu¨£k®.
|õuß ÁoP®
20xx'12'31 CÀ EÒÍÁõÓõÚ {v {ø»ø©U TØÖ(¤›zöukUP¨£mhx)
|øh•øÓ¯À»õu Qµ¯® v.ö£.÷u´Ä ÷uÔ¯ ö£Ö©v
ö\õzxUPÒ ¹. ¹. ¹.
Pmhh® 400 000 80 000 320 000
÷©õm. ÁõPÚ® 500 000 125 000 375 000
C¯¢vµ® 60 000 9 000 51 000
uÍ£õh[PÒ 30 000 4 500 25 500
990 000 218 500 771 500

5.4 ö\®ø©¯õUPÀ £vÄPÐhß {vU TØÖUPøÍz

u¯õ›zuÀ.
÷©÷» ÂÍUP©ÎUP¨£mkÒÍ ö\®ø©¯õUPÀ £vÄPøÍ E£÷¯õP¨£kzv
{vU TØÖUPøÍz u¯õ›US® •øÓ £ØÔU RÌÁ¸® Euõµnzvß ‰»® ÂÍU
P¨£kQßÓx. AuøÚ AÁuõÛUSP.

Euõµn® :&
\µÁnß Â¯õ£õµzvß {v¯õsk 20xx'12'31CÀ •iÁøhÁxhß,
AzvÚzvÀ EÒÍÁõÓõÚ £Ÿmø\ «v RÌU Põmh¨£kQßÓx.

98
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 \µÁnß Â¯õ£õµzvß
20xx'12'31CÀ EÒÍÁõÓõÚ
£Ÿmø\ «v
£µ® ÁµÄ ¹. ö\»Ä ¹.
20xx'01'01 C¸¨¦ 6 000
öPõÒÁÚÄ 185 000
Em_ø©U T¼ 4 000
ÂØ£øÚ 385 000
{ø»¯ ÁõhøPU öPõk¨£ÚÄ 20 000
Põ¨¦ÖvU Pmhn® 8 000
ÂÍ®£µa ö\»Ä 14 000
ÂØ£øÚ Fȯº \®£Í® 30 000
öPõkzu PÈÄ 4 000
ö£ØÓ PÈÄ 9 000
Á[QU Phß Ámi 6 000
Á[QU Pmhn® 2 000
Â{÷¯õQUS® ÷©õmhõº ÁõPÚ® 300 000
Põ›¯õ»¯ ÁõPÚ[PÒ 40 000
Phߣm÷hõº 17 000
Phß öPõkz÷uõº 32 000
3 Á¸h[PÎÀ wºUP ÷Ási¯
Á[QU Phß 50 000
Põ_ 20 000
{ø»¯õÚ øÁ¨¦ (5 Á¸h[PÒ) 70 000
‰»uÚ® 250 000
726 000 726 000
÷©»vPz uPÁÀPÒ R÷ÇU Põmh¨£kQßÓx.
1' 20xx'12'31 CÀ AmkÖ ö\»ÄPÒ
Põ¨¦ÖvU Pmhn® ¹. 2 500
{ø»¯ ÁõhøPa ö\»Ä ¹. 4 000
2' 20xx'12'31 CÀ QøhUP ÷Ási¯ Ámi Á¸©õÚ® ¹. 7000
3' Phߣm÷hõ›À ¹. 3000 CøÚ AÓÂh •i¯õU PhÚõP¨ £vÁÈzuÀ
÷Ásk®.
4' ÷©õmhõº ÁõPÚ[PÒ, Põ›¯õ»¯ E£Pµn[PÒ BQ¯ÁØÖUS •øÓ÷¯ Qµ¯zvÀ
8% , 10% GßÓ ÁøP°À Á¸hõ¢u® ö£Ö©õÚz ÷u´ÂkuÀ ÷Ásk®.

5' 20xx'12'31 CÀ \P» C¸¨¦PЮ ÂØ£øÚ¯õQ²ÒÍÚ.

99
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
÷©¾ÒÍ uPÁÀPÎß Ai¨£øh°À,
1' ö\®ø©¯õUPÀPÐUPõÚ SÔ¨÷£mk¨ £vÄPÒ
2' 20xx'12'31 CÀ •iÄÖ® Á¸hzvØPõÚ C»õ£|mhU TØÖ.
3' 20xx'12'31 CÀ EÒÍ£i {v{ø»ø©U TØÖ Gß£Ú u¯õº
ö\´¯¨£mkÒÍ •øÓPÒ £ØÔ |ßS AÁuõÛUSP.
1. ö\®ø©¯õUPÀPÐUPõÚ SÔ¨÷£mk¨ £vÄPÒ
ö£õxU SÔ¨÷£k
£.^ ÷£ ÁµÄ ö\»Ä
vPv C» £µ®
£ ¹. ¹.
Põ¨¦ÖvU PmhnU PnUS 2 500
AmkÖ Põ¨¦ÖvU Pmhn PnUS 2 500
(AmkÖ Põ¨¦ÖvU Pmhn® PnUSPÎÀ
£v¯¨£mhx.)

{ø»¯ ÁõhøPU PnUS 4 000

AmkÖ {ø»¯ ÁõhøPU PnUS 4 000
(AmkÖ {ø»¯ ÁõhøPU Pmhn®
PnUSPÎÀ £v¯¨£mhx)

Á¸©v Ámi Á¸©õÚU PnUS 7 000

Ámi Á¸©õÚU PnUS 7 000
(QøhUP ÷Ási¯ Ámi Á¸©õÚ®
PnUSPÎÀ £v¯¨£mhx.)

AÓÂh •i¯õU Phß PnUS 3 000

Phߣm÷hõº PnUS 3 000
(AÓÂh •i¯õU Phß PnUSPÎÀ
£v¯¨£mhx.)

÷©õ.Áõ. ö£.÷u PnUS 24 000

÷©õ.Áõ. ö£.÷u HØ£õmkU PnUS 24 000
(÷©õ. ÁõPÚ ö£Ö.÷u´Ä PnUSPÎÀ
£vÄ ö\´¯¨£mhx)

Põ›¯õ»¯ E£Pµn ö£.÷u. PnUS 4 000

Põ›¯õ»¯ E£Pµn ö£.÷u. HØ£õmkU PnUS 4 000
(Põ›. E£. ö£. ÷u´Ä PnUSPÎÀ
£v¯¨£mhx.)

100
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
2' 20xx'12'31 CÀ •iÁøh²® Á¸hzvØPõÚ C»õ£ |mhU TØÖ

\µÁnß Â¯õ£õµzvß
20xx'12'31 CÀ •iÄÖ® Á¸hzvØPõÚ
C»õ£|mhU TØÖ

£µ® öuõøP öuõøP öuõøP

¹. ¹. ¹.
ÂØ£øÚ 385 000
PÈ : ÂØ£øÚU Qµ¯®
20xx'01'01 & C¸¨¦ 6 000
öPõÒÁÚÄ 185 000
Em_ø© T¼ 4 000 ^195 000&
ö©õzu C»õ£® 190 000
Tmk : HøÚ¯ Á¸©õÚ[PÒ
ö£ØÓ PÈÄ 9 000
Ámi Á¸©õÚ® 7 000 16 000
206 000
PÈ : ö\»ÄPÒ
Â{÷¯õPa ö\»ÄPÒ
ÂÍ®£µa ö\»Ä 14 000
ÂØ£øÚ Fȯº \®£Í® 30 000
öPõkzu PÈÄ 4 000
÷©õm. ÁõPÚ ö£.÷u´Ä 24 000
AÓÂh •i¯õU Phß 3 000 75 000

{¸ÁõPa ö\»ÄPÒ
{ø»¯ ÁõhøP 24 000
Põ¨¦ÖvU Pmhn® 10 500
Põ›. E£Pµn ö£.÷u 4 000 38 500

{va ö\»ÄPÒ
Á[QU Phß Ámi 6 000
Á[QU Pmhn® 2 000 8 000 ^121 500&
÷uÔ¯ C»õ£® ‰»uÚU PnUQØS 84 500
©õØÔ¯x

101
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
3' 20xx'12'31 CÀ {v {ø»ø©U TØÖ

\µÁnß Â¯õ£õµ®
20xx'12'31 CÀ EÒÍÁõÓõÚ {v {ø»ø©U TØÖ
vµsh ÷uÔ¯
Qµ¯®
ö£.÷u. ö£Ö©v
¹.
|øh•øÓ¯À»õu ö\õzxUPÒ ¹ ¹.
÷©õmhõº ÁõPÚ® 300 000 24 000 276 000
Põ›¯õ»¯ E£Pµn® 40 000 4 000 36 000
340 000 28 000 312 000

{ø»¯õÚ øÁ¨¦ 70 000

382 000
|øh•øÓa ö\õzxUPÒ
Phߣm÷hõº 14 000
Qøh. ÷Ási¯ Ámi Á¸©õÚ® 7 000
Põ_ 20 000 41 000
ö©õzua ö\õzxUPÒ 423 000
E›ø©¯õsø©
20xx'01'01 ‰»uÚ® 250 000
Tmk : ÷uÔ¯ C»õ£® 84 500 334 500

|øh•øÓ¯À»õu ö£õÖ¨¦UPÒ
Á[QU Phß 50 000

|øh•øÓ¨ ö£õÖ¨¦UPÒ
Phß öPõkz÷uõº 32 000
AmkÖ Põ¨¦ÖvU Pmhn® 2 500
AmkÖ {ø»¯ ÁõhøP 4 000 38 500
E›ø©, ö£õÖ¨¦UPÒ 423 000

÷©÷»²ÒÍ EuõµnzvÀ Põmh¨£mkÒÍ \µÁnß Â¯õ£õµzvÀ, ÂØ£øÚUPõP

øÁUP¨£mi¸¢u \P» £sh[PЮ ÂØ£øÚ ö\´¯¨£mi¸¢u£i¯õÀ,
CÖv C¸¨¦z öuõøPö¯õßÖ Põn¨£hÂÀø». CuÚõÀ, ÂØ£øÚUSz
u¯õµõP¸¢u £sh[PÎß öuõøP÷¯ ÂØ£øÚU Qµ¯©õPU PoUP¨£mkÒ
Íx.
Euõµn® :&
C¨µõ ÁoPzvß {v¯õsk 20xx'12'31 CÀ •iÁøhÁxhß,
AzvÚzvß £Ÿmø\ «v ¤ßÁ¸©õÖ.
102
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 ÁµÄ ö\»Ä
£µ®
¹. ¹.
ÂØ£øÚ 520 000
20xx'01'01 CÀ C¸¨¦ 18 000
öPõÒÁÚÄ 230 000
C¯¢vµ E£Pµn® (Qµ¯zvÀ) 80 000
Â{÷¯õP Áõß (Qµ¯zvÀ) 600 000
Phߣkں 36 000
Phß öPõkÚº 44 000
10%, 4 Á¸h[PÎÀ wºUP¨£h ÷Ási¯
Á[QU Phß 120 000
AÓÂh •i¯õU Phß 4 000
20xx'01'01 vµshö£Ö©õÚz ÷u´Ä
÷©õmhõº ÁõPÚ® 90 000
C¯¢vµ E£Pµn® 16 000
£ØÖ 18 000
{ø»¯õÚ øÁ¨¦ (5 Á¸h[PÒ) 80 000
GÊxP¸Âa ö\»Ä 9 000
ªß\õµU Pmhn® 12 000
ÂØ£øÚa ö\»Ä 35 000
Põ_ 18 000
20xx'01'01 CÀ ‰»uÚ® 350 000
1140 000 1140 000

÷©»vPz uPÁÀPÒ RÌz uµ¨£mkÒÍx.

1' 20xx'12'31 CÀ C¸¨¦z öuõøP ¹. 24 000

2' {ø»¯õÚ øÁ¨¦U PnUQß «v Á¸h Bµ®£zv¼¸¢÷u C¸¢x

Á¸QßÓx. AuØS 10% Ámi QøhUP ÷Ási²ÒÍx.

3' 20xx'12'31 CÀ •iÁøh²® Á¸hzvØPõÚ Á[QU Phß Ámi

AmkÖÁõP EÒÍx.

4' PhߣkÚ›À ÷©¾® ¹. 2000 CøÚ AÓÂh •i¯õU PhÚõP¨

£vÁȨ£uØSz wº©õÛUP¨£mkÒÍx.

5' ÷©õmhõº ÁõPÚ®, C¯¢vµ E£Pµn[PÐUSU Qµ¯zvß «x

Á¸hõ¢u® 10% ö£Ö©õÚz ÷u´Ä HØ£õk ö\´¯ ÷Ásk®.
103
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
÷©ØPõmi¯ uPÁÀPøÍU P¸zvØöPõsk 20xx'12'31 CÀ •iÁøh²®
Á¸hzvØPõÚ C»õ£|mhU TØÖ ©ØÖ® 20xx'12'31 CÀ EÒÍÁõÓõÚ {v
{ø»ø©U TØÖ Gß£Ú u¯õ›UP¨£mkÒÍÁØøÓ |ßS AÁuõÚzvÀ öPõÒP.
C¨µõ ÁoP®
20xx'12'31 CÀ •iÁøh²® Á¸hzvØPõÚ
C»õ£|mhU TØÖ
£µ® ÁµÄ ÁµÄ ÁµÄ
¹. ¹. ¹.
ÂØ£øÚ 520 000
PÈ : ÂØ£øÚU Qµ¯®
20xx'01'01 CÀ C¸¨¦ 18 000
öPõÒÁÚÄ 230 000
ÂØ£øÚUSz u¯õµõ°¸¢u ö£õ¸Ò Qµ¯® 248 000
PÈ : 20xx'12'31 CÀ C¸¨¦ ^24 000& ^224 000&
ö©õzu C»õ£® 296 000
Ámi Á¸©õÚ® 8 000
304 000
Â{÷¯õPa ö\»ÄPÒ
AÓÂh •i¯õU Phß 6 000
÷©õmhõº ÁõPÚ ö£.÷u´Ä 60 000
ÂØ£øÚa ö\»ÄPÒ 35 000 101 000

{¸ÁõPa ö\»ÄPÒ
C¯¢vµ ö£.÷u´Ä 8 000
GÊxP¸ÂPÒ ö\»Ä 9 000
ªß\õµU Pmhn® 12 000 29 000

{va ö\»ÄPÒ
Á[QU Phß Ámi 12 000 12 000 ^142 000&
÷uÔ¯ C»õ£® ‰»uÚU PnUQØS ©õØÔ¯x 162 000

104
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 C¨µõ ÁoP®
20xx'12'31 CÀ EÒÍÁõÓõÚ {v {ø»ø©U TØÖ
Qµ¯® vµsh ÷uÔ¯
|øh•øÓ¯À»õu ö\õzxUPÒ ¹. ö£.÷u.¹. ö£Ö©v ¹.
÷©õmhõº ÁõPÚ® 600 000 150 000 450 000
C¯¢vµ E£Pµn® 80 000 24 000 56 000
680 000 174 000 506 000
{ø»¯õÚ øÁ¨¦(5 Á¸h[PÒ) 80 000
586 000
|øh•øÓa ö\õzxUPÒ
C¸¨¦ 24 000
Phߣkں 34 000
QøhUP ÷Ási¯ Ámi Á¸©õÚ® 8 000
Põ_ 18 000 84 000
ö©õzua ö\õzxUPÒ 670 000
E›ø©¯õsø©
20xx'01'01 ‰»uÚ® 350 000
Tmk : ÷uÔ¯ C»õ£® 162 000
512 000
PÈ : £ØÖ ^18 000& 494 000

|øh•øÓ¯À»õu ö£õÖ¨¦UPÒ
10% Á[QU Phß 120 000

|øh•øÓ¨ ö£õÖ¨¦UPÒ
Phß öPõkÚº 44 000
AmkÖ Á[QU Phß Ámi 12 000 56 000
E›ø©, ö£õÖ¨¦UPÒ 670 000

105
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 ö\¯Ø£õk 05
\s•P® ÁoPzvß {v¯õskU Põ»® 20xx'12'31 CÀ EÒÍÁõÓõÚ £Ÿmø\
«v RÌÁ¸©õÖ,
£µ® ÁµÄ ö\»Ä
¹. ¹.
20xx'01'01 ‰»uÚ® 300 000
öPõÒÁÚÄPЮ ÂØ£øÚPЮ 340 000 660 000
PhߣkÚºPЮ Phß öPõkÚºPЮ 65 000 82 000
{¸ÁõPa \®£Í® 34 000
ÂØ£øÚ Fȯº \®£Í® 42 000
Em_ø© T¼ 12 000
20xx'01'01 C¸¨¦ 28 000
öPõkzu PÈÄ, ö£ØÓ PÈÄ 5 000 8 000
8% {ø»¯õÚ øÁ¨¦ 150 000
÷£õUSÁµzxa ö\»Ä 5 000
Â{÷¯õP Áõß (Qµ¯zvÀ) 500 000
ÂÍ®£µa ö\»Ä 7 000
uÍ£õh E£Pµn® (Qµ¯zvÀ) 60 000
12% Á[QU Phß (5 Á¸h[PÒ) 200 000
ö\¾zu¨£mh Phß Ámi 12 000
20xx'01'01 CÀ vµsh ö£. ÷u´Ä HØ£õk
Â{÷¯õP Áõß 50 000
uÍ£õh E£Pµn® 12 000
ªß\õµU Pmhn® 8 000
Põ_, Á[Q «vPÒ 44 000
1 312 000 1 312 000

RÌU Põmh¨£mkÒÍ uPÁÀPøÍU P¸zvÀ öPõsk {vU TØÖUPøÍz

u¯õ›UP.
1' 20xx'12'31 CÀ CÖv C¸¨¦z öuõøP ¹. 30 000
2' 20xx'12'31 CÀ AmkÖa ö\»ÄPÒ Á¸©õÖ
{¸ÁõPa \®£Í® ¹. 2000
ªß\õµU Pmhn® ¹. 6000

3' 20xx'12'31 CÀ AÓÂh •i¯õU PhÚõP ¹. 1000 CøÚ £vÁÈUSP.

4' Â{÷¯õP Áõß ©ØÖ® uÍ£õh E£Pµn[PÐUPõP Qµ¯zvÀ 10%
ö£Ö©õÚz ÷u´ÂkP.

106
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 ö\¯Ø£õk 06
©õuÁß ÁoPzvß 20xx'12'31 CÀ EÒÍÁõÓõÚ £Ÿmø\ «v RÌz
uµ¨£kQßÓx.

öPõÒÁÚÄ 350 000

ÂØ£øÚ 725 000
Pmhh® (Qµ¯®) 300 000
E£Pµn® (Qµ¯®) 40 000
20xx'01'01 CÀ vµsh ö£Ö©õÚz ÷u´Ä
Pmhh® 45 000
E£Pµn® 6 000
HØÓØ T¼PÒ 13 000
20xx'01'01 CÀ C¸¨¦ «v 30 000
öPõkzu PÈÄ 8 000
ö£ØÓ PÈÄ 5 000
Põ¨¦ÖvU Pmhn® 6 000
ÂÍ®£µa ö\»Ä 42 000
Á[QU Phß 80 000
Á[QU Phß Ámi 8 000
AÓÂh •i¯õU Phß 4 000
Phߣm÷hõº 70 000
Phß öPõkz÷uõº 52 000
Põ_ 292 000
20xx'01'01 ‰»uÚ® 250 000
1 163 000 1 163 000

÷©»vPz uPÁÀPÒ Á¸©õÖ,

1' 20xx'12'31 CÖv C¸¨¦ ¹. 40 000
2' 20xx'12'31 CÀ AmkÖ ö\»ÄPÒ
Põ¨¦ÖvU Pmhn® 2 000
ÂÍ®£µa ö\»Ä 3 000

3' Pmhh®, E£Pµn[PÐUS Qµ¯zvß«x 5% ö£Ö©õÚz ÷u´Ä

HØ£õk ö\´P.

¤ßÁ¸ÁÚÁØøÓz u¯õº ö\´P.

1' 20xx'12'31CÀ •iÁøh¢u BskUPõÚ C»õ£|mhU TØÖ
2' 20xx'12'31 CÀ EÒÍ£i¯õÚ {v{ø»ø©U TØÖ.

107
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 C»õ£ ÷|õUP©ØÓ
6 {ÖÁÚ[PÒ

CÆÁzv¯õ¯zvÀ ¤ßÁ¸® Âh¯[PÒ öuõhº£õPU P»¢xøµ¯õh¨£kQßÓx.

6.1 C»õ£ ÷|õUPØÓ {ÖÁÚ[PÒ £ØÔ¯ AÔ•P®

6.2 C»õ£ ÷|õUPØÓ {ÖÁÚ[PÎß {vU TØÖPÒ

108
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
6.1 C»õ£ ÷|õUPØÓ {ÖÁÚ[PÒ (Aø©¨¦PÒ) £ØÔ¯
AÔ•P®
ÁoP® GÝ®÷£õx ö£õxÁõP G©x GsnzvÀ ÷uõßÖÁx C»õ£® EøÇU
S® J¸ •¯Ø] GߣuõS®. ö£¸®£õ»õÚ ÁoP {ÖÁÚ[PÒ C»õ£®
EøǨ£øuz u©x ¤µuõÚ ÷|õUP©õPU öPõsk C¯[Q Á¸Á÷u CuØSU
Põµn©õS®. GÛÝ®, ÷ÁÖ ÷|õUP[PøÍ Aøh¢x öPõÒÁuØPõPa ö\¯Ø
£kQßÓ Aø©¨¦UPЮ Põn¨£kQßÓÚ. \‰P |»ß¦›a ö\¯Ø£õkPøÍ
÷©ØöPõÒÁx AzuøP¯ ÷|õUP[PÎÀ JßÓõS®.
}[PÒ PØQßÓ £õh\õø»°À C¯[SQßÓ Aø©¨¦UPøͨ £ØÔ²® ©ØÖ®
}[PÒ A[PzxÁ® ÁQUQßÓ HøÚ¯ Aø©¨¦Pøͨ £ØÔ²® ]¢vzx¨ £õ¸[
PÒ. ÁoP ©ßÓ®, ][PÍ C»UQ¯ ©ßÓ®, uªÌ C»UQ¯ ©ßÓ®, ö£Ízu
\[P®, •ì¼® ©ä¼ì, QÔìuÁ ©ßÓ® Gß£Ú AÁØÖÒ ]»ÁõS®.
÷©¾® }[PÒ ÁõÊ® ¤µ÷u\zvÀ Põn¨£kQßÓ £À÷ÁÖ Aø©¨¦UPÒ £ØÔ
Gso¨ £õ¸[PÒ. ]»÷ÁøÍ E©x uõ´, u¢øu AÀ»x \÷Põuµöµõ¸Áº
AzuøP¯ Aø©¨ö£õßÔß A[PzuÁµõP C¸UP»õ®. AÆÁõÖ A[PzxÁ®
ÁQUPUTi¯uõÚ Aø©¨¦UPÍõP ÂøͯõmkU PÇP[PÒ, CøÍbº
Aø©¨¦UPÒ, ©õuº \[P[PÒ, Qµõ© A¤Â¸zva \[P® ©ØÖ® ©µn |»ß¦›a
\[P® GߣÁØøÓU SÔ¨¤h»õ®.
CÆÁø©¨¦UPÎß ö\¯Ø£õkPÒ £ØÔ |ßS AÁuõÛzx¨ £õ¸[PÒ, CzuøP¯
AøÚzx Aø©¨¦UPÎÚx® ÷|õUP©õP Aø©Áx A[PzuÁº |»ßPÒ,
A¤Â¸zv ©ØÖ® \‰Pz öuõhº¦PÒ GߣÁØøÓ ÁͺzxU öPõÒÁuØPõPa
ö\¯Ø£kÁuõS®.
CÆÁø©¨¦UPÎß PnURmka ö\¯ß•øÓPÎß÷£õx, C»õ£ ÷|õUPØÓ
Aø©¨¦UPÒ GßÓ ÁøP°÷» PnUSPÒ øÁUP¨£kQßÓÚ.
C¢÷|õUP[PøÍ Aøh¢x öPõÒÁuØPõP ö\¯Ø£kzu¨£kQßÓ |hÁiUøP
PÎÀ \‰P ÷\øÁ, öÁÒÍ {Áõµn® ÁÇ[SuÀ, Áµm] {Áõµn®, ©õnÁº
Eu ©ØÖ® ¦»ø©¨ £›]À ÁÇ[SuÀ ÷£õßÓ ö\¯Ø£õkPøÍU SÔ¨¤mkU
Põmh»õ®.
ö\¯Ø£õk 01

01' E©x £õh\õø»°À AÀ»x }º Á]US® ¤µ÷u\zvÀ ö\¯Ø£kQßÓ

C»õ£ ÷|õUP©ØÓ Aø©¨¦UPÎß ö£¯º¨ £mi¯ö»õßøÓz u¯õ›U
SP.
02'AÆÁø©¨¦UPÒ uzu©x ÷|õUP[PøÍ Aøh¢x öPõÒÁuØPõPa ö\¯Ø£kz
x® |hÁiUøPPøÍU SÔ¨¤mkU PõmkP.

109
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
6.2 C»õ£ ÷|õUPØÓ {ÖÁÚ[PÎß {vUTØÖUPÒ
C»õ£ ÷|õUP©ØÓ {ÖÁÚ[PÎß |õÍõ¢u |hÁiUøPPøÍ ÷©ØöPõÒÁuØPõP
÷£õx©õÚÍÄ Á¸©õÚö©õßÖ Põn¨£h ÷Ásk®. AuØöPÚ AøÁ
£À÷ÁÖ ÁÈ•øÓPÎÀ Á¸©õÚzøu DmiU öPõÒQßÓÚ. AÆÁõ÷Ó
Aø©¨¤ß ö\¯Ø£õkPøÍ |hzva ö\À¾®÷£õx £À÷ÁÖ ö\»ÄPøÍ
÷©ØöPõÒÍ ÷Ási²® HØ£k®. C»õ£ ÷|õUPØÓ Aø©¨¦UPÎß ¤µuõÚ
Á¸©õÚ ‰»[PÒ Á¸©õÖ :
Euõµn® :&
A[PzxÁU Pmhn® ÷\ºzuÀ.
öPõi ÂØ£øÚ.
Cø\ {PÌa] ©ØÖ® ÂÇõUPøÍ
|hzxuÀ.
]ØÖsia\õø» |hzxuÀ.
£À÷ÁÖ ÷£õmiPøÍ HØ£õk
ö\´uÀ.
PsPõm]PøÍ JÊ[Pø©zuÀ. £h® 6.1
uÛ|£º ©ØÖ® Aø©¨¦UPμ¸¢x |ßöPõøhPÒ ö£ÓÀ.

÷©ØPõmi¯ÁõÖ CÆÁø©¨¦UPÒ £À÷ÁÖ ÁÈPÎÀ {vø¯z vµmiU
öPõÒQßÓÚ. C»õ£ ÷|õUPØÓ Aø©¨¤¾® {v\õº uPÁÀPøÍ JÊ[PõÚ
•øÓ°À £vÄö\´x øÁzuÀ AÁ]¯©õÚuõS®. AÆÁõÖ £vÄö\´Áuß
‰»® ¤ßÁ¸® ÷|õUP[PøÍ Aøh¢x öPõÒÍ •i²® GÚ Gvº£õºUP¨£k
QßÓx.

Aø©¨¦z öuõhº£õÚ ÂÍUPzøu A[PzuÁºPÐUS® HøÚ¯ AUPøÓ

ö\¾zx® ¤›ÂÚºPÐUS® ÁÇ[SÁuØS.
A[PzuÁºPÎß |®¤UøPø¯¨ ÷£oU öPõÒÁuØS.
Aø©¨¤ß GvºPõ» |hÁiUøPPøÍz vmhªkÁuØS.
Aø©¨¤ß |hÁiUøPPøÍ JÊ[PõÚ •øÓ°À |hzva ö\ÀÁuØS.
Cz÷uøÁPøÍU P¸zvØöPõsk C»õ£ ÷|õUP©ØÓ Aø©¨¦UPÎÚõÀ {vU
TØÖUPÒ u¯õ›UP¨£kQßÓÚ. {v¯õskU Põ» CÖv°À {vU TØÖUPøÍz
u¯õ›¨£uØPõP Aø©¨¤ÚõÀ ÷©ØöPõÒͨ£mh AøÚzxU öPõkUPÀ
Áõ[PÀPøͲ® £vÄ ö\´uÀ ÷Ásk®. CuØPõPa ]» Aø©¨¦UPÒ JÊ[
PõÚ •øÓ°À PnUS¨ £vÄPøÍ ÷©ØöPõsh ÷£õv¾® ]» Aø©¨¦UPÒ
JÊ[PõÚ •øÓ°À PnUS¨ £vÄPøÍ ÷©ØöPõÒÁvÀø». AøÁ GÆÁõÓõÚ
Aø©¨ö£õßÓõP C¸¨¤Ý® ö£ÖÁÚÄPÒ öPõk¨£ÚÄPøͨ £vÄ
ö\´ÁuØPõPU Põ_UPnUS AÀ»x ö£ÖÁÚÄ öPõk¨£ÚÄ PnUöPõßøÓz
u¯õº ö\´Áx •UQ¯©õS®.
110
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
Põ_UPnUS / ö£ÖÁÚÄ öPõk¨£ÚÄU PnUS / öPõÒÍÀ öPõkzuÀ
PnUS
C»õ£ ÷|õUPØÓ Aø©¨¦UPÎÀ, H÷uÝ® Põ»¨¤›öÁõßÔÝÒ ö£ØÖU
öPõÒͨ£mh ©ØÖ® ö\»Ä ö\´¯¨£mh \P» Põ_U öPõkUPÀ Áõ[PÀPÒ
£ØÔ¯ £vÄPÎß \õµõ®\÷© Põ_UPnUS AÀ»x ""ö£ÖÁÚÄ öPõk¨£ÚÄU
PnUS'' GÚ AøÇUP¨£kQßÓx. Cx C»õ£ ÷|õUP•øh¯ Aø©¨¦UPÎÚõÀ
u¯õ›UP¨£kQßÓ Põ_U PnUQß _¸UPzøu JzuuõP C¸US®. Cx ö\õzxU
PnUS ÁøPø¯a \õº¢uuõS®. CUPnUQÀ Põ_¨ ö£ÖÁÚÄPÒ ÁµÂ¾®
Põ_U öPõk¨£ÚÄPÒ ö\»Â¾® £vÄ ö\´¯¨£k®. ö£ÖÁÚÄ, öPõk¨£ÚÄ
PÎß ÷ÁÖ£õhõÚx {v¯õsiß CÖvU Põ_ «v¯õPU öPõÒͨ£k®.
ö£ÖÁÚÄ öPõk¨£ÚÄU PnUøP u¯õ›¨£uß ‰»® ¤ßÁ¸® ÷|õUP[
PøÍ Aøh¢x öPõÒÍ»õ®.
Põ»¨¤›Âß •iÂÀ Põ_ «vø¯ AÔ¢x öPõÒÍ»õ®.
•øÓ¯õÚ Põ_ •Põø©zxÁzøu ÷©ØöPõÒÍ»õ®.
Põ_ \®£¢u¨£mh ÷©õ\iPÒ, •øÓ¯ØÓ öPõkUPÀÁõ[PÀPøÍz
uºUP»õ®.
{ÖÁÚzvß ÷|õUPzøu Aøh¢x öPõÒЮ ÁøP°À {v ÁÍzøu E›¯
ÂuzvÀ £¯ß£kzvU öPõÒÍ •i²®.
Põ_¨ ö£ÖÁÚÄPÒ ©ØÖ® öPõk¨£ÚÄPÎß ÁÈ•øÓPÒ öuõhº£õÚ
uPÁÀPøÍ AÔ¢x öPõÒÍ •i²®.
|õÍõ¢u |hÁiUøPPÎß÷£õx Ch®ö£ÖQßÓ \P» öPõkUPÀ Áõ[PÀPøÍ
²® AøÁ Ch®ö£ØÓ JÊ[QÀ Põ_U PnUQÀ £v¯¨£k®. Á¸h •iÂÀ
{vU TØÔøÚz u¯õ›US®÷£õx JÆöÁõ¸ ÁSvUS©õÚ ö£ÖÁÚÄPЮ
öPõk¨£ÚÄPЮ öÁÆ÷ÁÓõPa ÷\P›UP¨£mk, ö£ÖÁÚÄPÒ ©ØÖ®
öPõk¨£ÚÄPÒ öuõhº£õÚ \õµõ®\U SÔ¨ö£õßøÓz u¯õºö\´x, {vU
TØÖhß \©º¨¤UP ÷Ásk®. CuÚõÀ, C»õ£ ÷|õUPØÓ Aø©¨¦UPÎß
\õµõ®\¨£kzu¨£mh ö£ÖÁÚÄ öPõk¨£ÚÄU PnUS {vU TØÓÔUøP°ß
Kº A[Pö©ÚU P¸u •i²®.

ö£ÖÁÚÄ öPõk¨£ÚÄU PnUøPz u¯õ›zuÀ

Euõµn® :&
A¸ÍõÚ¢uß Âzv¯õ»¯zvß ÁoP ©ßÓzvÚõÀ 20xx Á¸hz
vÀ ÷©ØöPõÒͨ£mh Põ_U öPõkUPÀ Áõ[PÀPÒ RÌU Põmh¨
£mkÒÍÚ.

111
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
ö£ÖÁÚÄPÒ ¹. öPõk¨£ÚÄPÒ ¹.

A[PzxÁU Pmhn® ö£ØÓx 6 200 \g]øP Aa]hÀ 2 800

\g]øP ÂØ£øÚ¯õÀ Qøhzu Põ_ 4 100 PõQuõvPÒ 800
|ßöPõøhPÒ 2 300 ÷£õUSÁµzxa ö\»Ä 200
ÂÍ®£µzvß ‰»® 14 400 |ßöPõøh ÁÇ[PÀ 400

÷©¾ÒÍ uPÁÀPÎß Ai¨£øh°À Põ_UPnUS / ö£ÖÁÚÄ öPõk¨£ÚÄ

PnUS u¯õ›UP¨£k® •øÓ RÌU Põmh¨£kQßÓx.

ÁoP ©ßÓ®
20xx'12'31 CÀ •iÁøh²® Á¸hzvØPõÚ
Põ_UPnUS /ö£ÖÁÚÄ öPõk¨£ÚÄU PnUS
£µ® öuõøP £µ® öuõøP
¹. ¹.

A[PzxÁU Pmhn® 6 200 \g]øP Aa]hÀ 2 800

\g]øP ÂØ£øÚ 4 100 PõQuõQPÒ 800
|ßöPõøhPÒ 2 300 ÷£õUSÁµzxa ö\»Ä 200
ÂÍ®£µ® 14 400 |ßöPõøh ÁÇ[PÀ 400
«v R/ öPõ/ ö\ 22 800
27 000 27 000
«v / R / öPõ /Á 22 800

Euõµn® :&
£¸zv³º Qµõ© •ß÷ÚØÓa \[Pzvß 20xx'12'31 CÀ •i¢u
Á¸hzvØS›¯ Põ_¨ ö£ÖÁÚÄPÒ, öPõk¨£ÚÄPÒ öuõhº£õÚ
uPÁÀPÒ RÌU Põmh¨£kQßÓÚ.

¹. ¹.
20xx'01'01 CÀ Põ_ «v 12 300 •u½mk Ámi Á¸©õÚ® 15 000
A[PzxÁU Pmhn® ö£ØÓx 27 000 Á[QU Phß Ámi 1 200
ÁõhøP ö\¾zv¯x 12 000 E£PµnU öPõÒÁÚÄ 12 000
Aµ\ |ßöPõøh Qøh¨£ÚÄ 150 000 \®£ÍU öPõk¨£ÚÄ 10 000
ÂÇõa ö\»ÄPÒ 11 400 ªß\õµU Pmhn® 400
£Çaö\iPÐUPõÚ öPõk¨£ÚÄ 4 200 AÔÂzuÀPÒ ¤µ_›zuÀ 6 200
£\øÍPÐUPõÚ öPõk¨£ÚÄ 3 500 ÷£õUSÁµzxa ö\»Ä 1 700

÷©¾ÒÍ uPÁÀPÎߣi, ö£ÖÁÚÄ öPõk¨£ÚÄU PnUSz u¯õ›UP¨£mkÒÍ

•øÓ £ØÔ |ßS AÁuõÛUPÄ®.

112
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 £¸zv³º Qµõ© •ß÷ÚØÓa \[Pzvß
20xx'12'31 CÀ •iÁøh²® Á¸hzxUPõÚ
ö£ÖÁÚÄ öPõk¨£ÚÄU PnUS
«v/ R/öPõ/Á 12 300 ÁõhøPa ö\»Ä 12 000
A[PzxÁU Pmhn® 27 000 ÂÇõa ö\»Ä 11 400
|ßöPõøh 150 000 £Ça ö\iPÒ 4 200
Ámi Á¸©õÚ® 15 000 £\øÍPÒ 3 500
Á[QU Phß Ámi 1 200
E£PµnU öPõÒÁÚÄ 12 000
\®£Í® 10 000
ªß Pmhn® 400
AÔÂzuÀ ö\»Ä 6 200
÷£õUSÁµzxa ö\»Ä 1 700
«v/R/öPõ/ö\ 141 700
204 300 204 300
«v / R / öPõ /Á 141 700

ö\¯Ø£õk 02
CÍ®¤øÓ CøÍbº Aø©¨¤ß ö£õ¸Íõ͵õÀ 20xx'03'31 CÀ u¯õ›UP¨£mh
Põ_U PnUS RÌzuµ¨£kQßÓx. PnUS¨ £vÄ \®£¢u©õP¨ ÷£õv¯ AÔøÁU
öPõsiµõu AÁº, PnUøPz u¯õº ö\´x \©¨£kzv¯uß ¤ßÚº A[S ¹.
78 300 ö£Ö©õÚa ö\»Ä «vö¯õßÖ (SøÓöÁõßÖ) Põn¨£mhx. GÛÝ®,
Aø©¨¤ØS›¯ ¹. 26 900 C»õÚ Põ_z öuõøP AÁ›h® «v¯õP øP°À
C¸¢ux. AÁ›ÚõÀ ¤øǯõP u¯õ›UP¨£mh ö£ÖÁÚÄU öPõk¨£ÚÄ
PnUS RÌU Põmh¨£kQßÓx. u¯õ›UP¨£mh PnUQøÚa \› ö\´x «sk®
ö£ÖÁÚÄ öPõk¨£ÚÄU PnUQøÚz u¯õ›USP.
CÍ®¤øÓ CøÍbº Aø©¨¤ß
20xx'12'31 CÀ •iÁøh¢u Á¸hzvØPõÚ
ö£ÖÁÚÄ öPõk¨£ÚÄU PnUS
A[PzxÁU Pmhn® 190 000 «v/R/öPõ/Á 7 400
Âøͯõmk E£Pµn® \®£Í®, T¼PÒ 99 000
öPõÒÁÚÄ 40 000 |ßöPõøh Qøhzux 24 300
«/R/öPõ/ö\ 78 300 öPõi ÂØ£øÚ 8 200
E£\µøna ö\»Ä 5 400
PõQuõQPÒ 7 500
E£Pµn[PÒ öPõÒÁÚÄ 4 800
öPõi Aa_¨£vÄ ö\»Ä 5 600
|õÚõÂua ö\»ÄPÒ 15 000
ÂøÍ.ø©uõÚ® £µõ©›zuÀ 8 200
ÂøÍ. ©zv¯ìuº ö\»Ä 17 500

308 300 308 300

113
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 ö\¯Ø£õk 03
©»¸® ö©õmk® ]ÖÁº \[Pzvß A[PzuÁº GsoUøP 450 ÷£ºPÍõÁº.
A[PzuÁº EÖ¨¦›ø©U Pmhn® ©õuõ¢u® ¹. 100 BS®. 20xx áÚÁ›
©õuzxUPõÚ Põ_U öPõkUPÀ Áõ[PÀPÒ ¤ßÁ¸©õÖ,
¹.
PõQuõvPÒ öPõÒÁÚÄ 2 400
Cøn¯ Á\vPÐUPõÚ ö\»Ä 70
]ÖÁº \g]øP ÂØ£øÚ Á¸©õÚ® 6 400
u£õØ ö\»Ä 60
÷£õUSÁµzxa ö\»Ä 200
Aa\izuØ ö\»Ä 700
|ßöPõøh Qøhzux 1 000
RÌU Põmh¨£k® ÷©»vPz uPÁÀPЮ ÁÇ[P¨£mkÒÍÚ.
\g]øP ÂØ£øÚ Á¸©õÚ® ¹£õ.200 ö£Ó ÷Ási²ÒÍx.
15 A[PzuÁºPÒ áÚÁ› ©õuzvØPõÚ A[PzxÁU Pmhnzøua
ö\¾zuõxÒÍÚº.
÷©ØTÔ¯ uPÁÀPøÍU P¸zvØ öPõsk ©»¸® ö©õmk® ]ÖÁº \[Pzvß
20xx áÚÁ› ©õuzvØPõÚ Põ_UPnUS ö£ÖÁÚÄPÒ öPõk¨£ÚÄPÒ
PnUøPz u¯õº ö\´P.

ö\¯Ø£õk 04
IUQ¯ CøÍbº ©ßÓzvß 20xx B® Bsiß •uÀ ‰ßÖ ©õu[PÐUS›¯
Põ_U öPõkUPÀ Áõ[PÀPÒ öuõhº£õP ©ßÓzvß ö£õ¸ÍõÍ›ÚõÀ \©º¨¤UP¨
£mh SÔ¨¦Pμ¸¢x ö£¯ºzöukUP¨£mh uPÁÀPÒ RÌUPõmh¨£kQß
ÓÚ. CuÚi¨£øh°À ©ßÓzvß ö£ÖÁÚÄ öPõk¨£ÚÄU PnUøPz u¯õº
ö\´P.
20xx'01'01 CÀ AÁµx øP°¾ÒÍ Põ_ «v ¹£õ 12 400 BS®.
¹. ¹.
01'04 {ºÁõPa \®£Í® 10 200 03'03 PõQuõvPÒ ö\»Ä 300
01'07 A[PzuÁº Pmhn® 3 200 03'07 £zv›øP, \g]øPa ö\»Ä 600
01'10 ªß Pmhn® 1 400 03'10 |ßöPõøh Qøhzux 20 000
01'15 CøÓ²® Á›²® 300 03'10 Cø\ {PÌa] Á¸©õÚ® 94 200
01'20 A[PzxÁU Pmhn® 7 300 03'13 Cø\ {PÌa]a ö\»Ä 27 500
01'23 ÷£õmi ©zv¯ìuº ö\»Ä 1 500 03'16 Cø\ {PÌa] Á¸©õÚ® 42 200
01'30 ÷£õUSÁµzxa ö\»Ä 1 200 03'20 CøÓ²® Á›²® 300
02'01 A[PzxÁU Pmhn® 15 800 03'21 ªß Pmhn® 1 300

114
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
02'05 |ßöPõøh Qøhzux 4 000 03'22 |ßöPõøh Qøhzux 15 000
02'10 {ºÁõPa \®£Í® 10 200 03'24 ÷£õmi ©zv¯ìuº ö\»Ä 1 500
02'13 PõQuõQPÒ ö\»Ä 400 03'25 £zv›øPa ö\»Ä 1 200
02'15 ªß Pmhn® 1 200 03'28 A[PzxÁU Pmhn® 8 000
02'20 A[PzxÁU Pmhn® 9 600 03'29 Cø\ {PÌa]a ö\»Ä 1 800
02'24 öÁÎ|õmk¨ ¤µ¯õnU 03'30 }ºU Pmhn® 1 300
öPõk¨£ÚÄ 5 000
02'26 A[PzxÁU Pmhn® 17 200
02'28 ÂÇõa ö\»ÂÚ® 11 400

Á¸©õÚU TØÖ / Á¸©õÚa ö\»ÄU PnUS

C»õ£ ÷|õUPØÓ Aø©¨¦UPÒ SÔzu Põ»¨ £Svö¯õßÔÀ ÷©ØöPõsh
ö£õ¸Íõuõµ |hÁiUøPPÎß ö£Ö÷£ØÔøÚU Po¨¥k ö\´ÁuØPõPz
u¯õ›UP¨£kQßÓ TØÖ ""Á¸©õÚU TØÖ / Á¸©õÚa ö\»ÄU PnUS''
GÚ¨£kQßÓx. Põ»¨£SvUS›¯ AøÚzx Á¸©õÚ[PÒ, ö\»ÄPøÍ Ai¨
£øh¯õPU öPõsk u¯õ›UP¨£kQßÓ AmhÁøn°ß ‰»® C»õ£ ÷|õUPØÓ
Aø©¨ö£õßÔß HuõÁöuõ¸ Põ»¨¤›ÂØS›¯ Á¸©õÚ ªøP°øÚ AÀ»x
Á¸©õÚU SøÓÂøÚU Po¨¥k ö\´x öPõÒÍ»õ®. Á¸©õÚ® Tku»õP
C¸¨¤ß Á¸©õÚ ªøP (ö\»Â¾® Ti¯ Á¸©õÚ®) GÚÄ® Á¸©õÚzøu
Âha ö\»ÄPÒ AvP©õP C¸¨¤ß Á¸©õÚU SøÓÄ (Á¸©õÚzv¾® Ti¯
ö\»Ä) GÚÄ® SÔ¨¤h¨£k®.
C»õ£ ÷|õUP©ØÓ Aø©¨¦UPÎÚõÀ u¯õ›UP¨£kQßÓ ©ØÖ® ö£ÖÁÚÄ
öPõk¨£ÚÄU PnUS GߣÚÁØÔØQøh÷¯ ÷ÁÖ£õkPÒ EÒÍÚ. AÁØÖÒ
]» RÌU Põmh¨£kQßÓÚ.
ö£ÖÁÚÄ öPõk¨£ÚÄU PnUS Á¸©õÚU TØÖ
ö£¸®£õ¾® C»õ£ |mhU PnUøP
Põ÷\miß _¸UPzøu Jzv¸US®.
Jzv¸US®.
Põ_¨ ö£ÖÁÚÄPÒ, öPõk¨£ÚÄ Põ»¨¤›Âß Á¸©õÚ[PÒ ©ØÖ®
PÒ £vÄ ö\´¯¨£k®. ö\»ÄPÒ ©õzvµ® £vÄ ö\´¯¨£k®.
‰»uÚ ©ØÖ® Á¸©õÚ C¯À¦
Á¸©õÚ C¯À¦ öPõsh BskU
öPõsh ö£ØÓ Á¸©õÚ[PÒ ©ØÖ®
S›¯ Á¸©õÚ[PÒ ©ØÖ® ö\»Ä
öPõkzu ö\»ÂÚ[PÒ £vÄ ö\´¯¨
PÒ ©õzvµ® £vÄ ö\´¯¨£k®.
£k®.
CÖv «v Á¸©õÚ ªøP°øÚ
PnUPõsiß •iÂÀ CÖv Põ_
AÀ»x Á¸©õÚU SøÓÂøÚU
«vø¯U Põmk®.
Põmk®
Põ_ Ai¨£øh°À u¯õº ö\´¯¨ AmkÖ Ai¨£øh°À u¯õº ö\´¯¨
£k®. £k®.
115
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
A[PzxÁU Pmhn®
C»õ£ ÷|õUPØÓ Aø©¨¦UPÎß ¤µuõÚ Á¸©õÚ ÁȯõPU P¸u¨£kÁx
A[PzuÁºPÎhª¸¢x AÓÂh¨£kQßÓ A[PzxÁU Pmhn©õS®. A[
PzxÁU Pmhn® ©õuõ¢u®, Põ»õsk, Aøµ¯õsk AÀ»x Á¸hõ¢u
Ai¨£øh°À AÓÃk ö\´¯¨£k®. J¸ ]» A[PzuÁºPÒ, u©x ÷uøÁ¨£õk
P¸v •Ê B²mPõ»zvØSö©Ú J¸ •øÓ ©õzvµ® A[PzxÁU Pmhnzøua
ö\¾zxÁuß ‰»® B²mPõ» A[PzxÁ E›ø©ø¯¨ ö£ØÖU öPõÒÍ •i²®.
Á¸hõ¢u \¢uõ Á¸©õÚ® = A[PzuÁº GsoUøP – Á¸ha \¢uõ Pmhn®

Euõµn® :&
A¸÷nõu¯® ©Põ Âzv¯õ»¯ ÁoP \[PzvÀ 420 ©õnÁºPÒ A[Pz
xÁ® ÁQUQßÓÚº. Aa\[P® Á¸hõ¢u® ¹. 60 Ãu® A[PzxÁU
Pmhn® AÓÂkQßÓx. Á¸hõ¢u A[PzxÁ¨ £nzöuõøPø¯
¤ßÁ¸©õÖ Po¨¤h»õ®.
A[PzuÁº GsoUøP x A[PzxÁU Pmhn®
= 420 x ¹. 60
= ¹. 25 200
Euõµn® :&
ÂøͯõmkU PÇPö©õßÔß Á¸hõ¢u A[PzxÁU Pmhn® ¹ 200
BS®. ö©õzu A[PzuÁº öuõøP 400 ÷£ºPÍõÁº. AÁºPÐÒ 20
÷£º E›¯ Á¸hzvØPõÚ A[PzxÁU Pmhnzøua ö\¾zuÂÀø».
Qøhzu A[PzxÁ¨ £n® + QøhUP¨ ö£Óõu A[PzxÁ¨ £n®
= 380 x 200 + 20 x 200
= ¹. 76 000 + ¹. 4 000
Á¸hzvØS›¯ A[PzxÁ¨ £n® ¹. 80 000

ö\¯Ø£õk 05
v¸¨£v ÂøͯõmkU PÇPzvß 20xx B® Á¸hzvØPõÚ A[PzuÁº
GsoUøP 120 ÷£ºPÍõS®. A[PzuÁº J¸Á›hª¸¢x AÓÂh¨£kQßÓ
Á¸hõ¢u A[PzxÁU Pmhn® ¹. 350 BS®. 15 A[PzuÁºPÒ Á¸h CÖv
ÁøµUS® A[PzxÁ¨ £nzøua ö\¾zv°¸UPÂÀø». ¤ßÁ¸ÁÚÁØøÓU
PoUS©õÖ ÷PmP¨£kQßÓx.
1' 20xx B® Á¸hzvØPõP¨ ö£ØÓ A[PzxÁ¨ £nzøuU Po¨¤hÄ®.
2' 20xx B® Á¸hzvß CÖvz vÚzußÖ QøhUP ÷Ási¯ ({¾øÁ)
A[PzxÁ¨ £nz öuõøP GÆÁÍÄ?
3' 20xx B® Á¸hzvØPõÚ ö©õzu A[PzxÁ¨ £nz öuõøPø¯U Po¨¤hÄ®.

116
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
Á¸©õÚa ö\»ÄU PnUQøÚ u¯õº ö\´uÀ
CuøÚ u¯õº ö\´QßÓ •øÓ £ØÔU R÷Ç Põmh¨£k® Euõµnzvß ‰»®
AÔ¢x öPõÒÍÄ®.
Euõµn® :&
•áõîuõ ©Põ Âzv¯õ»¯ ÂgbõÚ ©ßÓzvß ö£õ¸ÍõÍ›ÚõÀ
20xx B® BsiÀ ÷©ØöPõÒͨ£mh Á¸©õÚ, ö\»Ä £µ[PÒ RÌU
Põmh¨£mkÒÍÚ.

Á¸©õÚ[PÒ ¹. ö\»ÄPÒ ¹.
A[PzxÁU Pmhn® 25 200 \g]øP Aa\izuÀ 2 800
\g]øP ÂØ£øÚ Á¸©õÚ® 4 100 PõQuõvPÒ ö\»Ä 800
|ßöPõøhPÒ 2 300 ÷£õUSÁµzx 200
ÂÍ®£µ® 14 400 |ßöPõøh ÁÇ[PÀ 400
÷©¾ÒÍ uPÁÀPøÍU P¸zvØ öPõsk ÂgbõÚ ©ßÓzvß ö£õ¸ÍõÍ›ÚõÀ
u¯õ›UP¨£mh Á¸©õÚU TØÖ RÌUPõmh¨£kQßÓx.

•áõîuõ ©Põ Âzv¯õ»¯ ÂgbõÚ ©ßÓzvß

20xx'12'31 CÀ •iÁøh¢u Á¸hzvØPõÚ
Á¸©õÚU TØÖ / Á¸©õÚa ö\»ÄU PnUS
Á¸©õÚ® ¹. ¹.
A[PzxÁ¨ £n® 25 200
\g]øP ÂØ£øÚ 4 100
|ßöPõøhPÒ 2 300
ÂÍ®£µ® 14 400 46 000

PÈ : ö\»ÄPÒ
\g]øP Aa\izuÀ 2 800
PõQuõvPÒ 800
÷£õUSÁµzx 200
|ßöPõøh öPõkzux 400 4 200
Á¸©õÚ ªøP 41 800

Euõµn® :&
áÚ\Uv PÇPzvß ö£õ¸ÍõÍ›ÚõÀ ÁÇ[P¨£mkÒÍ ¤ßÁ¸® uPÁÀ
PÎøÚ Ai¨£øh¯õPU öPõsk u¯õ›UP¨£mh Á¸©õÚUTØøÓ
£›^»øÚ ö\´x £õºUPÄ®.

117
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 ¹. ¹.
20xx'01'01 Põ_ «v 12 300 öPõi ÂØ£øÚ Á¸©õÚ® 86 400
A[PzxÁU Pmhn® ªß Pmhn® 1 450
Qøh¨£ÚÄ 74 300 £zv›øPPÒ öPõÒÁÚÄ 1 280
|ßöPõøh ÁÇ[Q¯x 1 200 öuõø»÷£]U Pmhn® 720
PõQuõvPÒ öPõÒÁÚÄ 520 £øǯ £zv›øP ÂØ£øÚ 200
|ßöPõøh Qøhzux 40 000 Pmhh ÁõhøP 7 000
{Áõµn® ÁÇ[Q¯x 2 500 E£\µøna ö\»Ä 640

÷©»vPz uPÁÀPÒ
1' A[PzuÁº GsoUøP 746 ÷£ºPÍõÁxhß, Á¸hõ¢u A[PzxÁU Pmh
n® ¹. 100 BS®. 03 A[PzuÁºPÒ CÆÁ¸hzvØPPõÚ A[PzxÁU
Pmhn® ö\¾zv°¸UPÂÀø».
2' Á¸hzvØPõÚ öuõø»÷£]U Pmhn® ¹. 840
3' öPõi ÂØ£øÚ°ß ‰»® ÷©¾® ¹. 1600 QøhUP ÷Ási²ÒÍx.
4' ªß\õµU Pmhn©õP ¹. 150 ÷©»vP©õPa ö\¾zu¨£mkÒÍx.

áÚ\Uv PÇPzvß
20xx'12'31 CÀ •iÄØÓ Á¸hzvØPõÚ
Á¸©õÚU TØÖ / Á¸©õÚa ö\»ÄU PnUS
¹. ¹.
A[PzxÁU Pmhn® 74 600
£zv›øP ÂØ£øÚ 200
|ßöPõøhPÒ 40 000
öPõi ÂØ£øÚ 88 000 202 800

PÈ : ö\»ÄPÒ
|ßöPõøh ÁÇ[Q¯x 1 200
PõQuõvPÒ öPõÒÁÚÄ 520
£zv›øPPÒ öPõÒÁÚÄ 1 280
öuõø»÷£]U Pmhn® 840
{Áõµn® ÁÇ[PÀ 2 500
ªß\õµU Pmhn® 1 300
Pmhh ÁõhøP 7 000
E£\µøna ö\»Ä 640 (15 280)
ªøP Á¸©õÚ® (ö\»Â¾® Ti¯ Á¸©õÚ®) 187 520

118
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 ö\¯Ø£õk 06

Pø»©o "]¢uøÚ' Áõ\Pº Ámhzvß A[PzuÁº GsoUøP 50 ÷£ºPÍõS®.

Kº A[PzuÁ¸UPõÚ Á¸hõ¢u A[PzxÁU Pmhn® ¹. 300 BS®. Aø©¨¤ß
ö£õ¸Íõͺ ‰»® 20xx'12'31 CÀ \©º¨¤UP¨£mh ö£ÖÁÚÄPÒ öPõk¨
£ÚÄPÒ PnUS RÌU Põmh¨£kQßÓx.
ö£ÖÁÚÄ öPõk¨£ÚÄU PnUS
01'01'20xx Á[Q «v 1 500 öuõø»÷£]U Pmhn® 1 200
Qøhzu A[. Pmhn® 12 000 Pmhh ÁõhøP 1 600
©sh£ ÁõhøP 9 370 E£\µøna ö\»Ä 2 200
\g]øP ÂØ£øÚ 5 600 E£Pµnz v¸zu ÷Áø» 3 500
PõQuõQPÒ ö\»Ä 350
÷£õUSÁµzxa ö\»Ä 1 200
Aa_¨ £v¨¦a ö\»Ä 6 100
«v/R/öPõ/ö\ 12 320
28 470 28 470
¤ßÁ¸® uPÁÀPЮ E©USz uµ¨£kQßÓx.
1' ö\¾zu ÷Ási¯ Pmhh ÁõhøP ¹. 400 BS®.
2' ¤µuõÚ ©sh£zøu ÁõhøPUS ÁÇ[Q¯uß ‰»® ¹. 200 •Ø£n©õPU
QøhzxÒÍx.
3' Áõ\Pº Ámhzvh® ¹. 8000 ö£Ö©v¯õÚ E£Pµn[PÒ EÒÍÚ. 5%
ö£Ö©õÚz ÷u´ÂØS Em£kzu ÷Ási¯øÁ¯õS®.
4' •Ø£n©õPa ö\¾zu¨£mkÒÍ Aa_¨ £v¨¦a ö\»Ä ¹. 600 BS®.
"]¢uøÚ' Áõ\Pº Ámhzvß 20xx'12'31 CÀ •iÁøh¢u BskUPõÚ Á¸©õÚU
TØÔøÚz u¯õ›USP.(Á¸©õÚa ö\»Ä PnUS)

ö\¯Ø£õk 07

""\zv¯ £õ©õ'' ©õuº \[Pzvß 20xx'12'31 CÀ •iÄØÓ BskUS›¯ Põ_U

öPõkUPÀÁõ[PÀPÎß \õµõ®\zøua \[Pzvß ö£õ¸Íõͺ E©US¨ ¤ßÁ¸®
ÁøP°À \©º¨¤UQßÓõº.
¹. ¹.
20xx' 01'01 CÀ «v 30 000 PõQuõvPÒ Áõ[Q¯x 600
Qøhzu A[PzxÁU Pmhn® 75 000 \g]øPPÒ ÂØÓx 400
Pmhh ÁõhøP 30 000 uÍ£õh[PÒ öPõÒÁÚÄ 7 500
öuõø»÷£]U Pmhn® 7 500 E£\µøna ö\»Ä 2 000
E£PµnU öPõÒÁÚÄ 25 000 |»ß ¸®¤PÎhª¸¢x
öuõÈ»õͺ T¼ 2 800 Qøhzux 23 000
÷£õUSÁµzxU Pmhn® 1 200
119
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
÷©»vPz uPÁÀPÒ
01' \[Pzvß A[PzuÁº GsoUøP 400 BS®. J¸Á¸US›¯uõÚ Á¸hõ¢u
A[PzxÁU Pmhn® ¹. 200
02' öuõø»÷£]U Pmhn® ¹. 600 ©ØÖ® E£\µøna ö\»Ä ¹. 1500 GߣÚ
ö\¾zu¨£h ÷Ási²ÒÍÚ.
03' Pmhh ÁõhøP°À ¹. 5000 Akzx Á¸® Á¸hzvØS›¯uõS®.
04' 20xx'12'31 |øh•øÓ¯À»õu ö\õzxUPÎß «vPÒ ¤ßÁ¸©õÖ Põmh¨
£mhÚ.
E£Pµn[PÒ ¹. 24 500
uÍ£õh[PÒ ¹. 7 125
¤ßÁ¸ÁÚÁØøÓz u¯õ›US©õÖ }º ÷PmP¨£kQßÕº.
1' 20xx'12'31 B® Á¸hzvØS›¯ ö£ÖÁÚÄ öPõk¨£ÚÄa PnUS
2' 20xx'12'31 CÀ •iÁøh¢u Á¸hzvØPõÚ Á¸©õÚa ö\»ÄU
PnUS / Á¸©õÚU TØÖ

ö\¯Ø£õk 08
ªßÝ® uõµøP ÂøͯõmkU PÇPzvß 20xx'12'31 B® Á¸hzvØPõÚ
öPõÒÍÀ öPõkzuÀ PnUS \©º¨¤UP¨£mkÒÍx.
ö£ÖÁÚÄPÒ öPõk¨£ÚÄPÒ PnUS
Põ_ «v 1 500 PõQuõQPÒ ö\»Ä 1 100
Qøhzu A[PzxÁU ÂøÍ. ø©uõÚ v¸zua ö\»Ä 1 600
Pmhn® 12870 CøÓUPmhn•® Á›²® 6 600
Âøͯõmk ø©uõÚ \®£ÍU öPõk¨£ÚÄ 11 200
ÁõhøP 22 500 ªß\õµU Pmhn® 2 400
~øÇÄa ^mk ÂØ£øÚ 7 300 ÷£õmiPÐUPõÚ ö\»Ä 3 500
«v/R/öPõ/ ö\ßÓx 17 770
44 170 44 170
÷©»vPz uPÁÀPÒ
01' ÂøͯõmkU PÇPzvß 12 A[PzuÁºPÒ CÆÁ¸hzvØPõÚ A[PzxÁU
Pmhnzøua ö\¾zv°¸UPÂÀø». Á¸hõ¢u A[PzxÁU Pmhn®
¹. 400 BS®.
02' Á¸h Bµ®£zvÀ C¸¢u E£Pµn[PÎß ö£Ö©v ¹. 64200 BS®. Á¸h
CÖv°À AÁØÔß ö£Ö©v ¹. 58 800 GÚ ©v¨¤h¨£mkÒÍx.
03' ö\¾zu ÷Ási²ÒÍ Á›²® wºøÁ²® ¹. 800 BS®.
04' •Ø£n©õPU QøhzxÒÍ Âøͯõmk ø©uõÚ ÁõhøP Á¸©õÚ®
¹. 2500 BS®.
÷©¾ÒÍ uPÁÀPøÍ Ai¨£øh¯õPU öPõsk 20xx'12'31 CÀ •iÁøh¢u
Á¸hzvØPõÚ ÂøͯõmkU PÇPzvß Á¸©õÚa ö\»ÄU PnUQøÚ u¯õº
ö\´P.
120
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 EØ£zvU Qµ¯U TØÖ
7

CÆÁzv¯õ¯zvÀ ¤ßÁ¸® Âh¯[PÒ öuõhº£õPU P»¢xøµ¯õh¨£k®.

7'1 EØ£zvU Qµ¯zvØPõÚ AÔ•P®

7'2 EØ£zvU Qµ¯zvøÚ ÁøP¨£kzxuÀ
7'3 EØ£zvU Qµ¯zvøÚU Po¨¤kuÀ
7'4 EØ£zvU Qµ¯U TØÔøÚz u¯õ›zuÀ
7'5 PoÛ Â›uõÒ (Spread Sheet) ‰»©õPU Qµ¯U TØÔøÚz
u¯õ›zuÀ

121
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
7.1 EØ£zvU Qµ¯zvØPõÚ AÔ•P®
ö£õ¸ÒPøÍU öPõÒÁÚÄ ö\´x ÂØ£øÚ ö\´QßÓ {ÖÁÚ[Pøͨ
÷£õß÷Ó ö£õ¸ÒPøÍ EØ£zv ö\´x ÂØ£øÚ ö\´²® {ÖÁÚ[PЮ
{PÌPõ»zvÀ £µÁ»õPU Põn¨£kQßÓÚ.ö£õ¸ÒPøÍ EØ£zv ö\´x
ÂØ£øÚ ö\´²® {ÖÁÚzøu÷¯ ""EØ£zv {ÖÁÚ®'' GÚU SÔ¨¤kÁº.
‰»¨ ö£õ¸ÒPøͨ £¯ß£kzv ö£õ¸ÒPÒ, ÷\øÁPøÍ EØ£zv ö\´Á÷u
EØ£zv {ÖÁÚ[PÎß ¤µuõÚ P¸©©õS®. GÚ÷Á ö£õ¸ÒPøͲ® ÷\øÁ
PøͲ® EØ£zv ö\´ÁuØS¨ ö£õ¸Íõuõµ ÁÍ[Pøͨ £¯ß£kzu ÷Ási
C¸¨£÷uõk, CÆÁÍ[Pøͨ ö£ÖÁuØSU Qµ¯[PЮ HØ£kQßÓÚ.

EØ£zvU Qµ¯® Gߣx SÔzu Põ»¨£Sv°À ö£õ¸ÒPÒ, ÷\øÁPøÍ EØ£zv

ö\´ÁuØS HØ£kQßÓ ö\»ÂÚ[PÎß TmkzöuõøPö¯Ú GÎø©¯õPU
SÔ¨¤h»õ®.

7.2 EØ£zvU Qµ¯zvøÚ ÁøP¨£kzuÀ

EØ£zvU Qµ¯[PÒ, öuõhº¦Ö® •øÓ AÀ»x Qµ¯[PÎß ußø©U÷PØ£

÷|ºUQµ¯®, ÷|›À Qµ¯® GÚ C¸ ÁøP¨£k®. ÷|›À Qµ¯zvøÚ EØ£zv
÷©¢uø»U Qµ¯©õP Aøh¯õÍ® Põn•i²®. EØ£zvU Qµ¯zvß ÁøP¨
£kzuø»U R÷Ç PõnUTi¯uõP EÒÍx.

EØ£zvU Qµ¯®

÷|ºUQµ¯® ÷|›À Qµ¯®

HøÚ¯ ÷|›À ÷|›À HøÚ¯

÷|ºö£õ¸Ò ÷|ºU T¼U ÷|º ö£õ¸Ò T¼U ÷|›À
Qµ¯® Qµ¯® Qµ¯® Qµ¯® Qµ¯® Qµ¯®

E¸ 7.1 EØ£zvU Qµ¯ ÁøPPÒ

÷©¾ÒÍ £õ´a\Ø ÷Põmk¨ £hzvÀ Põmh¨£mkÒÍ E¸¨£iPÒ öuõhº£õP

Akzx ÷|õUS÷Áõ®.

÷|ºUQµ¯®
ö£õ¸Ò EØ£zvUS ÷|µi¯õP HØ£k® Qµ¯[PÒ ÷|ºUQµ¯[PÒ GÚ¨£k®.
G¨ö£õ¸øÍ EØ£zv ö\´°Ý® Caö\»ÂÚ[PÒ HØ£k®.

122
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
÷|ºUQµ¯[PÒ AÁØÔÚx ußø©°ß Ai¨£øh°À 3 ¤›ÄPÍõP ÁøP¨£kz
u¨£k®.

÷|º¨ ö£õ¸ÒQµ¯®
÷|º T¼U Qµ¯®
HøÚ¯ ÷|ºU Qµ¯®

÷|º ö£õ¸Ò Qµ¯®

ö£õ¸Ò EØ£zv°ß÷£õx EØ£zv A»öPõß÷Óõk öuÎÁõP CÚ[PõnU
Ti¯ ÁÍ[PÎß £n¨ ö£Ö©v÷¯ ÷|º ö£õ¸Ò Qµ¯©õS®.
Euõµn® :&
¦zuP® Aa]k® {ÖÁÚö©õßÔÀ £¯ß£kzu¨£k® Phuõ] ©ØÖ®
ø© ÁøP
©µzuõ»õÚ ÷©ø\ EØ£zv°À £¯ß£kzu¨£k® ©µ¨£»øP

÷|ºUT¼U Qµ¯®
ö£õ¸öÍõßøÓ E¸ÁõUSÁvÀ ÷|µi¯õP¨ £[S öPõsh öuõÈ»õ͸USa
ö\¾zv¯ T¼a ö\»ÂÚzøuU SÔUS®. EÒÏkPøÍ öÁαkPÍõP
©õØÖÁuØS›¯ ö\¯Ø£õmiÀ ÷|µi¯õP¨ £[PΨ¦a ö\´²® öuõÈ»õ͸US
ÁÇ[P¨£k® AøÚzxU öPõk¨£ÚÄPЮ CuÝÒ Ah[S®.

Euõµn® :&
¦zuP® Aa]k® öuõÈ»õÎUS ÁÇ[S® T¼
©µzuõ»õÚ ÷©ø\ö¯õßÖ EØ£zv ö\´²®÷£õx ua\ÝUSU öPõkUS®
T¼

HøÚ¯ ÷|ºU Qµ¯®
ö£õ¸Ò EØ£zv°ß÷£õx £¯ß£kzu¨£k® ÷|º ö£õ¸Ò Qµ¯®, ÷|ºU
T¼U Qµ¯® uº¢u ÷|µi¯õP HØ£mh ÷ÁÖ ö\»ÄPÒ HøÚ¯ ÷|ºU Qµ¯®
GÚ¨£k®.
Euõµn® :&
¦zuP¨ £v¨¦›ø©UPõP BUQ÷¯õÝUSa ö\¾zv¯ uÛ²›ø©U
Pmhn®

‰»U Qµ¯®
ö£õ¸öÍõßÔß EØ£zv°ß÷£õx HØ£k® ÷|ºö£õ¸Ò Qµ¯®, ÷|ºUT¼U
Qµ¯®, HøÚ¯ ÷|º ö\»ÄPÒ GߣÁØÔß ö©õzu® ‰»U Qµ¯® AÀ»x
•ußø©U Qµ¯® GÚ¨£k®.
123
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 ‰»UQµ¯® = ÷|º¨ ö£õ¸Ò Qµ¯® + ÷|ºU T¼U Qµ¯® + HøÚ¯ ÷|ºa ö\»ÄPÒ

Euõµn® :&
÷©ØTÓ¨£mhÁõÖ ¦zuP öÁαöhõßÔØPõÚ ‰»UQµ¯zvøÚU
RÌPõq® •øÓ¨£i Po¨¤h»õ®.
¹.
÷|º ‰»¨ ö£õ¸ÒQµ¯®(Aa]k® Phuõ] ©ØÖ® ø© ÁøP) = xx
÷|º T¼U Qµ¯® (Aa]k® öuõÈ»õͺ T¼) = xx
HøÚ¯ ÷|ºU Qµ¯® (BUQ÷¯õÝUSa ö\¾zv¯ £v¨¦›ø©U Pmhn®)= xx
‰»UQµ¯® xxx
Euõµn® :&
¤›¯õ ¦zuP öÁαmk {ÖÁÚzvÚõÀ ¦zuPzøu Aa]hÀ Phuõ]
PÐUPõÚ ö\»ÁõP ¹. 40 000 E®, ø© ö\»ÂØPõP ¹. 5000 E®,
Aa_ C¯¢vµ C¯USÚ¸UPõÚ T¼ ¹. 15000 E®, ¦zuP öÁαmk
£v¨¦›ø©U Pmhn©õP ¹. 15000 E® ö\»Âh¨£mkÒÍx.
(¦zuP® JßÔØS ¹.150 Ãu® 100 ¦zuP[PÐUPõÚx.)

‰»UQµ¯® = ÷|º¨ ö£õ¸Ò + ÷|ºU T¼U + HøÚ¯

Qµ¯® Qµ¯® ÷|ºa ö\»ÄPÒ
= 45 000 + 15 000 + 15 000
= ¹. 75 000

EØ£zv ÷©¢uø»U Qµ¯® / ÷|›À Qµ¯®

EØ£zv A»SU÷PØ£ öuÎÁõP CÚ[Põn •i¯õu EØ£zv öuõhº£õÚ
AøÚzx¨ ö£õxÁõÚ ö\»ÂÚ[PЮ ""EØ£zv ÷©¢uø»U Qµ¯®'' GÚ¨£k®.
‰»UQµ¯® uº¢u EØ£zv |hÁiUøPUS›¯ HøÚ¯ ö\»ÂÚ[PÒ AøÚzx®
CuÝÒ Ah[S®.

÷|›À Qµ¯® AÀ»x ÷©¢uø»U Qµ¯® AÁØÔß ußø©°ß Ai¨£øh°À

‰ßÖ ¤›ÄPÍõP ÁøP¨£kzu¨£k®.
÷|›À ö£õ¸ÒQµ¯®
÷|›À T¼U Qµ¯®
HøÚ¯ ÷|›À ö\»ÄPÒ
÷|›À ö£õ¸ÒQµ¯®
EØ£zv°ß÷£õx £¯ß£kzx® EØ£zv A»öPõßÖhß ÷|µi¯õP CÚ[ Põn
•i¯õu ö£õ¸ÐUPõP HØ£k® ö\»ÄPøÍU SÔUS®.

124
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 Euõµn® :&
Aa_ C¯¢vµzvØS Ch¨£k® Eµõ´Ä }UQ Gsøn´
÷©ø\ EØ£zv°ß÷£õx £¯ß£kzu¨£k® ©nØ Phuõ]UPõÚ
(Sand Paper) ö\»Ä

÷|›À T¼UQµ¯®
EØ£zv |hÁiUøP²hß ÷|µi¯õPz öuõhº¦£kzu •i¯õu Fȯ¸UPõÚ
öPõk¨£ÚÄPÒ BS®.
Euõµn® :&
÷©Ø£õºøÁ¯õ͸US ÁÇ[S® \®£Í®
GÊxÂøÚbºPÐUS ÁÇ[S® \®£Í®

HøÚ¯ ÷|›À ö\»ÄPÒ

EØ£zv A»öPõßÖhß vmhÁmh©õP CÚ[Põn •i¯õu ÷|›À ö£õ¸Ò
Qµ¯•®, ÷|›À T¼U Qµ¯•® uº¢u HøÚ¯ ö\»ÄPÒ ""HøÚ¯ ÷|›À
ö\»ÄPÒ'' GÚ¨£k®.
Euõµn® :&
öuõÈØ\õø» ÁõhøP
öuõÈØ\õø»U Põ¨¦ÖvU Pmhn®

EØ£zv ÷|›À ö£õ¸Ò ÷|›À T¼U HøÚ¯ ÷|›À

= + +
÷©¢uø»PÒ Qµ¯® Qµ¯® ö\»ÄPÒ
Qµ¯®
Euõµn® :&
÷©ØPõmi¯ÁõÖ ¦zuP öÁαöhõßÔØPõÚ EØ£zv ÷©¢uø»U
Qµ¯zvøÚU RÌUPõq® •øÓ¨£i Po¨¤h»õ®.

÷|›À ö£õ¸ÒQµ¯® (C¯¢vµ Eµõ´Ä }UQ Gsøn´) = xx

÷|›À T¼U Qµ¯® (÷©Ø£õºøÁ¯õͺPÎß \®£Í®) = xx
HøÚ¯ ÷|›À ö\»Ä (öuõÈØ\õø»U Põ¨¦Öv) = xx
EØ£zv ÷©¢uø»U Qµ¯® = xxx

Euõµn® :&
¤›¯õ ¦zuP öÁαmhPzvß ö\»ÂÚ[PÎÀ C¯¢vµ Eµõ´Ä
}UQ Gsøn´ ¹. 12 000E® ÷©Ø£õºøÁ¯õ͸UPõÚ \®£Í® ¹. 20 000
E® , öuõÈØ\õø» ÁõhøP ©ØÖ® Põ¨¦Öv GߣÁØÔØS •øÓ÷¯
¹. 30 000, ¹. 15 000 E® JxUP¨£mkÒÍx GÛß EØ£zv ÷©¢uø»U
Qµ¯zvøÚU Po¨¤kP.
125
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 ÷|›À ö£õ¸Ò + ÷|›À T¼U + HøÚ¯÷|›À
Qµ¯® ö\»Ä Qµ¯®
= 12 000 + 20 000 + 45 000
L EØ£zv ÷©¢uø»U Qµ¯® = ¹. 77 000

]» \¢uº¨£[PÎÀ EØ£zv {ÖÁÚ[PÎß •Põø©÷¯ ÷|º, ÷|›À GÚ ö\»
ÂÚ[PøÍ ÁøP¨£kzx® wº©õÚzøu ÷©ØöPõÒЮ.
ö\¯Ø£õk 01
R÷Ç uµ¨£mkÒÍ ö\»ÂÚ[PøÍ ÷|ºU Qµ¯©õ, ÷|›À Qµ¯©õ GÚ ÁøP¨
£kzvU PõmkP.
EØ£zv ö\»ÂÚ[PÒ ÷|º ÷|›À
÷uõÀ ªÝUQ²® Bo²®
\¨£õzxz øu¨£Á›ß T¼
\¨£õzx
C¯¢vµ¨ £Êx £õºzuØ ö\»Ä

÷Põxø© ©õ
£õs }ºU Pmhn®
(öÁx¨¤) £õs u¯õ›¨£õͺ T¼
£õxPõ¨¦ Fȯº \®£Í®

ö\¯Ø£õk 02

£µ_µõ® ©µ ÷Áø»£õkPÒ ö\´£Áº. ©µ ÷Áø»¨£õkPøÍ {º©õo¨£uØPõP

AÁº Pmhhö©õßøÓ ÁõhøPUS¨ ö£ØÖ ]Ô¯ £mhøÓö¯õßÔøÚ
{ÖÂÚõº. E¸ÁõUS® \P» ÷Áø»¨£õkPÎØS® A»[Põµ Áºn® wmhÄ®.
£mhøÓ°À ÷Áø» ö\´¯Ä® C¸Áº ÷Áø»UP©ºzu¨£mkÒÍÚº. Azxhß
GÊxÂøÚbº J¸Áøµ²® ÷Áø»UP©ºzv²ÒÍõº. ÷Áø»zuÍzvØSz
÷uøÁ¯õÚ ©µ¨£»øPø¯¨ ö£ÖÁuØS¨ £õµ Fºv JßÔøÚ ÁõhøPUS¨
ö£ØÖÒÍõº. Cx uµ öÁΰ¼¸¢x A»[Põµ ©µ ÷Áø»¨£õkPøÍa
ö\´ÁuØS® PmhøÍPÒ QøhUQßÓÚ.
1' ©µ ÷Áø»¨£õkPøÍa ö\´ÁuØPõP GÊQßÓ ö\»ÂÚ[PøÍ {µØ£kzv
AÁØøÓ ÷|ºU Qµ¯©õ, ÷|›À Qµ¯©õ GÚ ÁøP¨£kzxP.
2' E[PÍõÀ ö£¯›h¨£mh P¸x÷PõÍõPU öPõÒͨ£mh Qµ¯¨ ö£Ö©vPøÍ
EÒÍhUQ •uØ (‰»UQµ¯) Qµ¯zøu²® EØ£zv ÷©¢uø»U Qµ¯zøuU
Po¨¤kP.

126
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 ö\¯Ø£õk 03

""Asnõ'' GÒÐ AÀÁõ EØ£zv ö\´²® {ø»¯zvÀ J¸ ©õuzvÀ {PÌ¢u

uPÁÀPÒ R÷Ç uµ¨£mkÒÍÚ.
¹. ¹.
‰»¨ ö£õ¸Ò 80 000 £õxPõ¨¦ Fȯº \®£Í® 7 000
öuõÈ»õͺ \®£Í® 20 000 _øÁ³miPÒ 1 500
ö£õv PmhÀ ö\»Ä 4 000 ªß\õµa ö\»ÄPÒ 1 500
öuõÈØ\õø» ÁõhøP11 000 C¯¢vµ¨ £µõ©›¨¦ 5 000

÷©ØSÔ¨¤mh uPÁÀPμ¸¢x ‰»U Qµ¯zøu²®, EØ£zv ÷©¢uø»U

Qµ¯zvøÚ²® Po¨¤kP.

7.3 EØ£zvU Qµ¯zøuU Po¨¤kuÀ

ö©õzu EØ£zvU Qµ¯®
G¢uöÁõ¸ ö£õ¸øͲ® EØ£zv ö\´ÁuØS GÊQßÓ •Êa ö\»ÂÚ[PЮ
ö©õzu EØ£zvU Qµ¯® GÚ¨£k®.

ö©õzu EØ£zvU Qµ¯® = ‰»U Qµ¯® + EØ£zv ÷©¢uø»U Qµ¯®

A»SU Qµ¯® / J¸ A»SUPõÚ EØ£zvU Qµ¯®

J¸ A»SUPõÚ EØ£zvU Qµ¯® Gߣx ö©õzu EØ£zvU Qµ¯zøu EØ£zv
ö\´u ö©õzu A»SPÍõÀ ¤›US®÷£õx ö£Ó¨£k® öuõøP¯õS®. J¸
A»SUPõÚ EØ£zvU Qµ¯zøuU Po¨¤k® •øÓ R÷Ç Põmh¨£mkÒÍx.

ö©õzu EØ£zvU Qµ¯®

J¸ A»SUPõÚ Qµ¯® =
EØ£zv ö\´u ö©õzu A»SPÒ

A»SUPõÚ C»õ£ GÀø»

EØ£zv {ÖÁÚ® u©x EØ£zv¨ö£õ¸ÒPøÍa \¢øu¨£kzx® ö£õÊx
Auß Qµ¯zxhß ÷\ºUS® ö£Ö©v C»õ£©õS®. C[S öPõÒÁÚÁõͺPøÍ
Dº¨£uØS® \¢øu°À }izx {ø»¨£uØS® HØÓÁõÖ C»õ£ GÀø» wº©õÛU
P¨£k®.
C»õ£ GÀø» AvP©õP {ºn°UP¨£iß ö£õ¸Îß Âø» AvP›US®.
CuÚõÀ ö£õ¸ÐUPõÚ ~Pº÷Áõº ÷PÒ SøÓÁøh²®.
127
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
C»õ£ GÀø» SøÓÁõP {ºn°UP¨£iß ö£õ¸Îß Âø» SøÓ²®. CuÚõÀ
ö£õ¸ÐUPõÚ ~Pº÷Áõº ÷PÒ AvP›US®.
A»SUPõÚ ÂØ£øÚ Âø»
EØ£zv¨ ö£õ¸øÍa \¢øu°À •ßøÁ¨£uØSz wº©õÛUP¨£mh Âø»÷¯
A»SUPõÚ ÂØ£øÚ Âø»¯õS®. CuøÚ¨ ¤ßÁ¸©õÖ Po¨¥k ö\´¯
»õ®.
A»SUPõÚ ÂØ£øÚ Âø» = A»SU Qµ¯® + A»SUPõÚ C»õ£
GÀø»

EØ£zv {ÖÁÚö©õßÖ ö£õ¸Îß Âø»ø¯z wº©õÛUS®ö£õÊx

Qµ¯zxhß SÔzu C»õ£ GÀø»ø¯U Tmi Âø»ø¯z wº©õÛUS®. Cx
Qµ¯ Ai¨£øh°»õÚ Âø»°hÀ GÚ AøÇUP¨£k®.
A»öPõßÔß ÂØ£øÚ Âø»ø¯z wº©õÛUS®÷£õx A»öPõßÔß Qµ¯®
•UQ¯ Põµo¯õ°Ý® C[S P¸zvØ öPõÒÍ ÷Ási¯ ÷ÁÖ PõµoPЮ
EÒÍÚ. AøÁ¯õÁÚ :
EØ£zv¨ ö£õ¸ÎØSa \¢øu°¾ÒÍ ÷PÒ塧 AÍÄ
\¢øu°À Põn¨£k® C÷u ©õv›¯õÚ ©ØÖ® ¤µv±mk¨
ö£õ¸ÒPÎß Âø»PÒ
{ÖÁÚzvß Âø»°hØ öPõÒøP
\mhU PõµoPÒ
EØ£zv {ÖÁÚzvß ö©õzu EØ£zvU Qµ¯®, J¸ A»SUPõÚ Qµ¯®, J¸
A»SUPõÚ C»õ£ GÀø» J¸ A»QØPõÚ ÂØ£øÚ Âø» Gß£Ú Po¨¤k®
•øÓ£ØÔU R÷Ç Põmh¨£mh Euõµnzvß ‰»® AÁuõÛ¨÷£õ®.
Euõµn® :&
¤ßÁ¸® ö\»ÄPÒ öuõÈØ\õø» JßÔß EØ£zv²hß öuõhº£õÚøÁ BS®.
‰»U Qµ¯® ¹. 120 000
EØ£zv ÷©¢uø»U Qµ¯® ¹. 80 000
EØ£zv ö\´u A»SPÒ 200
J¸ A»SUPõÚ C»õ£ GÀø» 10% BS®.
01' ö©õzu EØ£zvU Qµ¯®
‰»U Qµ¯® + EØ£zv ÷©¢uø»UQµ¯®
= ¹. 120 000 + 80 000
= ¹. 200 000

128
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
02' A»SUPõÚ Qµ¯®
ö©õzu EØ£zvU Qµ¯®
A»SUPõÚ Qµ¯® =
EØ£zv ö\´u A»SPÎß GsoUøP

= 200 000
¹. 200
1 000
=

03' J¸ A»SUPõÚ ÂØ£øÚ Âø»

J¸ A»SUPõÚ ÂØ£øÚ Âø» = A»SUPõÚ Qµ¯® + J¸ A»SUPõÚ
C»õ£ GÀø»
= 1 000 + 1 000 x 10
100
= 1 000 + 100
= ¹. 1 100

Euõµn® :&
A¾©õ› EØ£zv ö\´²® {ø»¯ö©õßÔÀ áÚÁ› ©õu® ö£Ó¨£mh
Âh¯[PÒ ]» R÷Ç uµ¨£mkÒÍÚ.
ö©õzu EØ£zvU Qµ¯® ¹. 400 000'
©õuzvÀ EØ£zv ö\´u A¾©õ›PÒ 100
A¾©õ›US›¯ C»õ£ GÀø» ö©õzu EØ£zvU Qµ¯zvß 20% BS®.
÷©÷»²ÒÍ uPÁÀPÎß £i
01' J¸ A¾©õ›°ß EØ£zvU Qµ¯®.
02' A¾©õ› JßÔß ÂØ£øÚ Âø» GߣÁØøÓU Po¨¤kP.
ö©õzu EØ£zvU Qµ¯®
J¸ A¾©õ›°ß Qµ¯® =
EØ£zv ö\´u A»SPÒ
400 000
=
100
= ¹. 4 000

J¸ A¾©õ›US›¯ C»õ£ GÀø» = 4 000 x 20

100
= ¹. 800
J¸ A¾©õ›°ß ÂØ£øÚ Âø» = J¸ A¾©õ›UPõÚ Qµ¯® + J¸ A¾
©õ›US›¯
C»õ£ GÀø»
= 4 000 + 800
= ¹. 4 800

129
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
7.4 EØ£zvU Qµ¯ AmhÁønø¯z u¯õ›zuÀ
HØPÚ÷Á P»¢xøµ¯õi¯£i EØ£zv {ÖÁÚ[PÎß Qµ¯U Po¨¥mkUS›¯
¤µuõÚ Âh¯[PøÍU SÔzu Põ»¨£SvUPõÚ Qµ¯ AmhÁønö¯õßÔÀ
EÒÍhUQz u¯õº¨£kzx® •øÓ£ØÔ ÷|õUS÷Áõ®.
ö©õP©m ©µz uÍ£õh EØ£zv {ÖÁÚzvß 20xx B® BsiØPõÚ Pvøµ
EØ£zv öuõhº£õÚ uPÁÀPÒ R÷Ç uµ¨£mkÒÍÚ.
¹. ¹.
©µ¨ £»øPPÒ 120 000 öuõÈØ\õø» ÁõhøP 12 000
ua\º \®£Í® 40 000 G›ö£õ¸Ò ªß\õµ® 8 000
HøÚ¯ ÷|º ö\»ÄPÒ 15 000 öuõÈØ\õø»U Põ¨¦Öv 14 000
Bo²® Áºn¨ §a_® 5 000 C¯¢vµz ÷u´Ä 6 000
÷©Ø£õºøÁ¯õͺ \®£Í® 30 000

CÆÄØ£zv {ÖÁÚ® {v¯õskUSÒ 250 PvøµPøÍ EØ£zv ö\´xÒÍx.

J¸ PvøµUS 20% C»õ£® øÁ¨£uõPz wº©õÛzxÒÍx.

ö©õP©m ©µz uÍ£õh EØ£zv {ø»¯zvß 20xx Bsk i\®£º ©õuU Qµ¯
AmhÁønø¯z u¯õ›US® •øÓ°À PÁÚzøua ö\¾zx÷Áõ®.
ö©õP©m ÁoP®
20xx i\®£º ©õu
Qµ¯U TØÖ
‰»U Qµ¯®
÷|º ‰»¨ ö£õ¸Ò 120 000
÷|ºU T¼ & ua\º T¼ 40 000
HøÚ¯ ÷|ºa ö\»ÄPÒ 15 000 175 000
öuõÈØ\õø» ÷©¢uø»
÷|›À ö£õ¸Ò & Bo, Áºn¨ §a_ 5 000
÷|›À T¼ & ÷©Ø£õºøÁ¯õͺ \®£Í® 30 000
HøÚ¯ ÷|›À Qµ¯® & öuõÈØ\õø» ÁõhøP 12 000
G›ö£õ¸Ò ªß 8 000
öuõÈØ\õø»U Põ¨¦Öv 14 000
C¯¢vµ¨ ö£Ö©õÚz ÷u´Ä 6 000 75 000
ö©õzu EØ£zvU Qµ¯® 250 000

130
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 ö©õzuU Qµ¯®
J¸ A»SUPõÚ Qµ¯® =
EØ£zv ö\´u A»SPÎß GsoUøP
250 000
=
250
= ¹. 1 000

J¸ PvøµUPõÚ ÂØ£øÚ Âø» = J¸ A»SUPõÚ Qµ¯® + J¸ A»SU

PõÚ C»õ£®
= 1 000 + 1 000 x 20
100
= 1 000 + 200
= ¹. 1 200

ö\¯Ø£õk 04

1' EØ£zv {ÖÁÚ[PÒ EØ£zvU Qµ¯ AmhÁønø¯z u¯õ›¨£uß £¯ß

PøÍU SÔ¨¤kP.
2' ]µg^ Kk EØ£zv ö\´²® {ÖÁÚzvß 20xx Á¸hzvÀ HØ£mh
Qµ¯[PÒ öuõhº£õÚ Â£µ[PÒ R÷Ç uµ¨£mkÒÍÚ.

¹. ¹.
‰»¨ ö£õ¸Ò öPõÒÁÚÄ 353 500 BUPÄ›ø©U Pmhn® 10 000
EØ£zv öuõÈ»õͺ \®£Í® 85 000 £õxPõ¨¦ Fȯº \®£Í® 20 000
÷©Ø£õºøÁ¯õͺ \®£Í® 48 000 C¯¢vµ® 7 000
öuõÈØ\õø» ªß\õµ® 12 000 öuõÈØ\õø»U Põ¨¦Öv 3 000
ø©¨§a_ 5 000 öuõÈØ\õø» £µõ©›¨¦a ö\»Ä 5 000

Á¸hzvØSÒ KkPÒ 100 000 EØ£zv ö\´¯¨£mhÚ. J¸ KmiØS 10% C»õ£®

øÁzx ÂØ£uõPz wº©õÛUP¨£mhx.

ÂÀ¤µm ]µg^ ÁoPzvß ÷©Øuµ¨£mh uµÄPøÍ EÒÍhUQ 20xx

áÚÁ› ©õuU Qµ¯ AmhÁønø¯z u¯õ›USP.

1' ‰»U Qµ¯®

2' EØ£zv ÷©¢uø»U Qµ¯®
3' ö©õzu EØ£zvU Qµ¯®
4' J¸ A»SUPõÚ ÂØ£øÚ Âø»

131
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 ö\¯Ø£õk 05

£õuo EØ£zv ö\´²® öuõÈØ\õø» JßÔß R÷Ç uµ¨£mh Qµ¯[PÒ

GUQµ¯ ÁøPUSÒ GߣuøÚ ÁøP¨£kzxP.
i. ÷uõÀ ©ØÖ® ¡À öuõhº£õÚ ö\»Ä
ii. £õuo øu¨£Áº T¼
iii. öuõÈØ\õø» ÁõhøP
iv. £õuo EØ£zv ÁiÁø©¨£õ͸US EØ£zv ö\´u JÆöÁõ¸ £õu
oUS® ÁÇ[P¨£mh ¹. 20 £i¯õÚ CøÓUPmhn[PÒ
v. öuõÈ»õͺ \®£Í®
vi. Jmk® ö£õ¸ÒPÒ (£ø\) \®£¢u©õÚ ö\»Ä

ö\¯Ø£õk 06

|Ãß GߣÁµõÀ Bµ®¤UP¨£mh Bøh u¯õ›US® {ø»¯zvß 20xx

|Á®£º ©õuzvÀ GÊ¢u Qµ¯[PÒ R÷Ç uµ¨£mkÒÍÚ.

xoU öPõÒÁÚÄ 64 000

øu¨£Á›ß T¼ 20 000
÷©Ø£õºøÁ¯õͺ \®£Í® 23 000
£õxPõ¨¦ Fȯº \®£Í® 12 000
øu¯À C¯¢vµ¨ £Êx£õºzuÀ 8 500
öuõÈØ\õø»UPõÚ G›ö£õ¸Ò 1 500
Pmhh ÁõhøP 7 500
ªß\õµ® 2 500
øu¯À C¯¢vµzvß ö£Ö©v 500 000

J¸ ©õuzvØSÒ 100 BøhPÒ øuzx •iUP¨£mkÒÍx. øuzu Bøhö¯õß

ÔØS 15% C»õ£® øÁUPz wº©õÛUP¨£mkÒÍx.
C¯¢vµzvØS Á¸hõ¢u® 12% ö£Ö©õÚz ÷u´Âh¨£kQßÓx.

20xx |Á®£º ©õuU Qµ¯ AmhÁønø¯z u¯õ›UPÄ®.

132
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
7.5 PoÛ Â›uõÎß Eu²hß Qµ¯ AmhÁønø¯z
u¯õº ö\´uÀ

PoÛ Â›uõÎß (Spreat Sheet) Eu²hß Qµ¯ AmhÁønø¯z

u¯õ›¨£uØSz ÷uøÁ¯õÚ Âh¯[PøÍ AÔÁ÷u C¨£Sv°À PØ£uØS
Gvº£õºUP¨£kQÓx. R÷Ç uµ¨£mh ]» £i•øÓPøͨ ¤ß£ØÓ ÷Ásk®.
01' PoÛ°À Spreat sheet JßøÓz vÓzuÀ.
02' Qµ¯ AmhÁønø¯z u¯õº ö\´uÀ.
03' ‰»U Qµ¯zvÚx®, EØ£zv ÷©¢uø»U Qµ¯zvÚx® ö©õzuz öuõøP
ø¯¨ ö£ÖÁuØS, ^ & AÀ»x ^sum& PmhøÍø¯ E£÷¯õQ²[PÒ.
04' A»SU Qµ¯® Po¨£uØS ö©õzuU Qµ¯zøu²® A»SPÎß
GsoUøP²® EÒÁõ[P AuøÚ ÁS¨£uØPõÚ PmhøÍø¯ CkP.
J¸ Kmk EØ£zvz öuõÈØ\õø»°ß 20xx áÚÁ› ©õuzvÀ {PÌ¢u
Qµ¯® öuõhº£õÚ uPÁÀPÒ R÷Ç uµ¨£mkÒÍx.
¹.
‰»¨ ö£õ¸ÒPÒ 145 000
EØ£zvz öuõÈ»õͺ \®£Í® 25 000
HøÚ¯ ÷|ºa ö\»ÄPÒ 5 000
÷©Ø£õºøÁ¯õͺ \®£Í® 20 000
{a_ 12 000
£õxPõÁ»º \®£Í® 8 000
öuõÈØ\õø» G›ö£õ¸Ò 7 000
ªß\õµa ö\»Ä 2 500
C¯¢vµ¨ ö£Ö©õÚz ÷u´Ä 500
öuõÈØ\õø» ÁõhøP 25 000
áÚÁ› ©õu® 10 000 KkPÒ EØ£zv ö\´¯¨£mkÒÍxhß, J¸ KmiØS 10%
C»õ£® øÁUP¨£mkÒÍx.

133
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
134
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 8 •u½k

CÆÁzv¯õ¯zvÀ ¤ßÁ¸® Âh¯[PÒ öuõhº£õPU P»¢xøµ¯õh¨£k®.

8'1 •u½k öuõhº£õÚ AÔ•P®

8'2 •u½mk ÁÈ•øÓö¯õßøÓz öu›Ä ö\´²®ö£õÊx

P¸zvØ öPõÒͨ£h ÷Ási¯ PõµoPÒ

8'3 £À÷ÁÖ ÁøP¯õÚ •u½mk ÁÈ•øÓPÒ

8'4 •u½mk ÁÈ•øÓPÎß ‰»® QøhUS®

AÝT»[PÒ

135
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
8.1 •u½k öuõhº£õÚ AÔ•P®
GÁ÷µÝ® |£öµõ¸Áº uõ® Dmk® Á¸©õÚ® •ÊÁøu²® ~PºÂØPõPa ö\»
Âhõv¸¨¤ß AÆÁ¸©õÚzvß J¸ £Sv Gg]°¸US®. AÆÁõÖ Gg]¯
£nzøu¨ £n ÁiÂ÷» ußÛh® øÁzv¸¨£uÚõÀ GÆÂu AÝT»[
PøͲ® ö£ØÖUöPõÒÍ •i¯õx. GÚ÷Á, ÷\ªUP¨£k® £nzøu H÷uÝ®
AÝT»ö©õßÔß Gvº£õº¨¦hß ÂøÚzvÓß öPõsh ÁÈ•øÓö¯õßÔÀ
Dk£kzxÁuØS¨ £À÷ÁÖ •u½mk ÁÈ•øÓPÒ •UQ¯zxÁ® Eøh¯øÁ
¯õPU Põn¨£kQßÓÚ.

CÆÁõÖ |£öµõ¸Áº Dmk® Á¸©õÚzv¼¸¢x ÷\ªUP¨£k® £nz öuõøPø¯

¯õ÷uÝ® ö£õ¸Íõuõµ |»öÚõßøÓ¨ ö£ØÖUöPõÒЮ Gvº£õº¨¦hß
ÂøÚzvÓß öPõsh ÁÈ•øÓö¯õßÔÀ Dk£kzxÁøu "•u½k' GÚU SÔ¨
¤kÁº.
8.2 •u½mk ÁÈ•øÓö¯õßøÓz öu›Ä ö\´²®÷£õx
P¸zvØöPõÒÍ ÷Ási¯ PõµoPÒ

£À÷ÁÖ •u½mk ÁÈ•øÓPÐÒ ö£õ¸zu©õÚ •u½mk ÁÈ•øÓö¯õßøÓz

öu›Ä ö\´²® ö£õÊx ¤ßÁ¸® PõµoPÒ P¸zvØöPõÒͨ£h ÷Ásk®.

•u½miß ÷|õUP®
G¢÷|õUPzvØPõP •u½k ö\´¯¨£kQßÓx Gߣx öuõhº£õPU P¸zvØ
öPõÒͨ£k®.

•u½miÚx Ch›ß ußø©

uõß •u½k ö\´²® £nzøu «Í¨
ö£ØÖU öPõÒÍ •iÁxhß Ez÷u\
AÝT»[PøͲ® ö£ØÖU öPõÒÍ •i
²©õ Gߣx öuõhº£õP C[S P¸zvØ
öPõÒͨ£k®.
£h® 8.1
•u½miß ‰»® QøhUS® |ßø©PÒ
uÚx •u½miØSU QøhUS® ÂøÍÄ ÷uøÁ¯õÚ AÍÂÀ EÒÍuõ
Gߣx £ØÔ C[S P¸zvØ öPõÒͨ£k®. |£öµõ¸Á›ß •u½kPÎÞ
hõP HØ£k® Ch¸U÷PØ£ {¯õ¯©õÚ AÝT»ö©õßÖ Gvº£õºUP¨
£kQßÓx.

136
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
8.3 £À÷ÁÖ ÁøP¯õÚ •u½mk ÁÈ•øÓPÒ
uÛ |£ºPÒ u©x •u½kPøÍ ÷©ØöPõÒÁuØS¨ £À÷ÁÖ ÁÈ•øÓPÒ
Põn¨£kÁxhß AÁØÖÒ ]» R÷Ç Põmh¨£mkÒÍÚ.
÷\ª¨¦U PnUöPõßÔÀ £nzøu øÁ¨¤¼hÀ
{ø»¯õÚ øÁ¨ö£õßøÓ Bµ®¤zuÀ
BuÚ[PøÍU öPõÒÁÚÄ ö\´uÀ
£[Sa \¢øu°À •u½k ö\´uÀ
vøÓ÷\› Esi¯ÀPÎÀ •u½k ö\´uÀ
uÚU÷P E›zuõÚ ÁoPö©õßøÓ Bµ®¤zx |hzva ö\À»À

8.4 •u½mk ÁÈ•øÓPÎß ‰»® QøhUS® AÝT»[PÒ

÷\ª¨¦ øÁ¨¦U PnUS

•u½mk ÁÈ•øÓö¯õßÓõP |£öµõ¸Áº uÚx ÷©»vP £nzøu Á[Q°¾®
HøÚ¯ {v {ÖÁÚ[Pξ® ÷\ª¨¦U PnUSPÎÀ øÁ¨¤¼h •i²®.

÷\ª¨¦ øÁ¨¦U PnUöPõßÔß £s¦PøͲ® AUPnUøP Bµ®¤¨£x

öuõhº£õÚ •øÓPÒ £ØÔ²® }[PÒ HØPÚ÷Á ÂÍUPzøu¨ ö£ØÔ¸UQßÕºPÒ.
•u½mk ÁÈ•øÓö¯õßÓõPa ÷\ª¨¦U PnUöPõßÔÀ £nzøu øÁ¨¤¼
kÁuß ‰»® QøhUS® AÝT»[PÒ R÷Ç uµ¨£mkÒÍÚ.

øÁ¨¤ØPõP Ámi Á¸©õÚö©õßÖ QøhUS®.

£›_ AÀ»x ^miʨ¦UPÒ ÷£õßÓøÁPÒ ‰»® ÷©»vP |ßø©Pøͨ
ö£ØÖUöPõÒÍ •iuÀ.

{ø»¯õÚ øÁ¨¦UPÒ
GÁ÷µÝ® |£öµõ¸Áº SÔ¨¤mh £nz öuõøPö¯õßøÓU SÔzu Ámi
Ãuö©õßÔß RÌU SÔ¨¤mh Põ» Áøµ¯øÓö¯õßÔØPõP øÁ¨¦a ö\´x
{ø»¯õÚ øÁ¨ö£õßøÓ Bµ®¤zu¾® •u½mk ÁÈ•øÓö¯õßÓõPU
P¸u¨£k®.
{ø»¯õÚ øÁ¨¦U PnUöPõßÔß £s¦PÒ £ØÔ²® AUPnUøP Bµ®¤US®
•øÓ öuõhº£õPÄ® }[PÒ HØPÚ÷Á ÂÍUPzøu¨ ö£ØÖÒϺPÒ. •u½mk
ÁÈ•øÓö¯õßÓõP {ø»¯õÚ øÁ¨ö£õßÔÀ £nzøu øÁ¨¤¼kÁuõÀ
¤ßÁ¸® AÝT»[Pøͨ ö£Ó»õ®.

137
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 ÷\ª¨¦ øÁ¨¦U PnUöPõßÔß Ámi²hß J¨¤kªhzxU Ti¯
Ámi Ãuö©õßøÓ¨ ö£Ó •iuÀ.
Põ»zuÁøn •iÁøh¢uuß ¤ßÚº AÀ»x AuØS •ßÚº
÷uøÁ¯õ°ß £nzøu «Í¨ ö£ØÖU öPõÒÍ •iuÀ.
{ø»¯õÚ øÁ¨¦a \õßÔuøǨ ¤øn¯õPU öPõkzxU PhßPøͨ
ö£ØÖU öPõÒÍ •iuÀ.
£õxPõ¨£õÚ •u½mk ÁÈ•øÓö¯õßÓõP C¸zuÀ.
BuÚ[PøÍU öPõÒÁÚÄ ö\´uÀ
Põo, u[P B£µn[PÒ, ÁõPÚ[PÒ, Ãk ÷£õßÓ BuÚ[PøÍU öPõÒÁÚÄ
ö\´ÁuØS¨ £nzøu Dk£kzxÁuõÚx ÂøÚzvÓß öPõsh •u½mk
ÁÈ•øÓö¯õßÓõS®.

CÆÁõÓõÚ BuÚ[PøÍU öPõÒÁÚÄ ö\´ÁuØPõPz uÚx £nzøu Dk£kz

xÁuß ‰»® |£öµõ¸Á¸US¨ ¤ßÁ¸® AÝT»[Pøͨ ö£ØÖUöPõÒÍ
•i²®.

ö\õzöuõßÔØS E›ø©¯õ͵õÁuß Põµn©õP AuøÚ¨ £¯ß£kzxÁuØ

PõÚ C¯¾ø© QøhzuÀ.
BuÚ[PøÍU SzuøPUS AÀ»x ÁõhøPUS ÁÇ[SÁuß ‰»÷©õ AÀ
»x AhS øÁ¨£uß ‰»® Á¸©õÚö©õßøÓ DmiU öPõÒÍ •i²®.
£nz ÷uøÁ¨£õkPÒ HØ£k®ö£õÊx BuÚ[PøÍ ÂØ£øÚ ö\´x
£nzøu¨ ö£ØÖU öPõÒÍ •iuÀ.
öPõÒÁÚÄ ö\´u £nzöuõøPø¯ ÂhU Ti¯ £n¨ ö£Ö©õÚzvØS
BuÚzøu ÂØ£øÚ ö\´Áuß ‰»® ‰»uÚ C»õ£zøu DmiU öPõÒÍ
•iuÀ.
Phß öuõøPö¯õßøÓ¨ ö£ØÖUöPõÒЮ÷£õx ¤øn¯õP ÁÇ[P
•iuÀ.
£[SPÎÀ •u½k ö\´uÀ
Áøµ¯ÖUP¨£mh P®£Ûö¯õßÔß
E›ø©ø¯a ]Ô¯ A»SPÍõP¨ ¤›US®
÷£õx J¸ A»Qß ö£Ö©v "£[S'
JßÓõPU P¸u¨£k®. £[SPøÍ ÁÇ[S
Áuß ‰»® P®£ÛPÒ ‰»uÚzøuz
vµmiU öPõÒQßÓÚ. •u½mhõͺPÒ
A¨£[SPøÍU öPõÒÁÚÄ ö\´Áuß
‰»® u©x £nzøu AUP®£ÛPÎÀ E¸ 8.2 £[Sa \¢øu ö\¯Ø£õkPÒ
öuõhº£õÚ Põm]ö¯õßÖ

138
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
•u½k ö\´uÀ Ch®ö£ÖQßÓx. P®£Ûö¯õßÖ £À÷ÁÖ ÁøP¨£mh
£[SPøÍ ÁÇ[P •i²®. AÆÁøPPÐÒ \õuõµn £[SP÷Í ªPÄ®
•UQ¯zxÁ® Áõ´¢uuõP EÒÍÚ. \õuõµn £[SPøÍU öPõÒÁÚÄ ö\´²®
•u½mhõͺPÐUSU P®£Û°À E›zxU QøhUQßÓx.
CuØPø©¯ \õuõµn £[SPøÍU öPõÒÁÚÄ ö\´²® •u½mhõͺ P®£Û°ß
E›ø©¯õͺ J¸ÁµõS® {ø»US ©õØÓ¨£kÁ÷uõk AUP®£Û°ß C¯USÚº
\ø£°À Ch®ö£Ö® Áõ´¨¦® ÁõUS›ø©ø¯¨ £¯ß£kzx® AvPõµ•®
QøhUQßÓx.
\õuõµn £[SPÎÀ •u½k ö\´ÁuÚõÀ •u½mhõͺPÒ ¤ßÁ¸® AÝ
T»[Pøͨ ö£ØÖU öPõÒÍ •i²®.

£[Q»õ£zøu¨ ö£ØÖU öPõÒÍ •iuÀ.

öPõÒÁÚÄ ö\´u Âø»ø¯ ÂhU Ti¯ ö£Ö©õÚzvØS £[SPøÍ
ÂØ£øÚ ö\´Áuß ‰»® ‰»uÚ C»õ£zøu¨ ö£ØÖU öPõÒÍ
•iuÀ.
G¢uöÁõ¸ \¢uº¨£zv¾® \õuõµn £[SPøÍ ÂØ£øÚ ö\´x
£nzvøÚ¨ ö£ØÖU öPõÒÍ •iuÀ.
Phß ö£ÖÁÚÄPÎß÷£õx ¤øn¨ £zvµ[PÍõP •ßøÁUP •iuÀ.
ÁõUS›ø©ø¯¨ £¯ß£kzv C¯USÚº \ø£ø¯ {¯ª¨£uØS •i²©õP
C¸zuÀ.
C¯USÚº \ø£°À {¯©Ú® ö£ÖÁuß ‰»® P®£Û²hß öuõhº¦øh¯
wº©õÚö©k¨£vÀ £[PΨ¦a ö\´¯UTi¯ Áõ´¨¦U Põn¨£hÀ.
P®£Ûö¯õßÖ £[SPøÍ ÁÇ[S®÷£õx •u½mhõͺPÒ AÁØøÓU öPõÒ
ÁÚÄ ö\´ÁuØS® , AÆÁõÖ öPõÒÁÚÄ ö\´u £[SPøÍz u©USz ÷uøÁ¨
£k® \¢uº¨£zvÀ ÷ÁöÓõ¸Á¸US ÂØ£øÚ ö\´ÁuØS©õP E¸ÁõUP¨£mkÒÍ
\¢øu "£[Sa \¢øu' GÚ¨£k®. CÆÁõÖ P®£Ûö¯õßÔ¼¸¢x öPõÒÁÚÄ
ö\´u £[SPøÍ ÷ÁöÓõ¸Á÷µõk £›©õØÓ® ö\´²®÷£õx Aa\¢øu¯õÚx
öPõkUPÀÁõ[PÀPøÍ HØ£kzxÁx öPõÊ®¦ £[S¨ £›©õØÖ {ÖÁÚzvß
‰»÷©¯õS®. CuøÚ÷¯ öPõÊ®¦ £[Sa \¢øu GÚU SÔ¨¤kÁº.

C»[øP¨ ¤ønPÒ £›ÁºuøÚ BønUSÊ

öPõÊ®¦¨ £[Sa \¢øu |hÁiUøPPøÍ ÷©Ø£õºøÁ ö\´ÁuØS® •øÓø©¨
£kzxÁuØS©õP¨ £õµõЩßÓa \mhzvÚi¨£øh°À C»[øP¨ ¤ønPÒ
£›ÁºuøÚ BønUSÊ E¸ÁõUP¨£mhx. •u½mhõͺPøͨ £õxPõUS®
÷|õUPzxhß £[Sa \¢øu |hÁiUøPPøÍ •øÓø©¨£kzv {¯õ¯©õÚ
•øÓ°À |hzva ö\ÀÁ÷u C¢{ÖÁÚzvß ¤µuõÚ ÷|õUP©õP C¸UQßÓx.

139
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
vøÓ÷\› Esi¯ÀPøÍU öPõÒÁÚÄ ö\´uÀ
Aµ]ß SÖ[Põ» {vz ÷uøÁ°øÚ {øÓ÷ÁØÖ® ö£õ¸mk Aµ]ß \õº£õP
C»[øP ©zv¯ Á[Q°ÚõÀ ÁÇ[P¨£k® ¤øn¨ £zvµ ÁøPPÐÒ Jß÷Ó
vøÓ÷\› Esi¯ÀPÒ GÚ AøÇUP¨£k®. C»[øP ©zv¯ Á[Q°ÚõÀ
vøÓ÷\› Esi¯ÀPÒ •u»õ¢uµ©õP¨ £vÄ ö\´u ¯õ£õ›PÐU÷P
ÁÇ[P¨£k®. GÁ÷µÝ® •u½mhõͺPÐUS •u»õ¢uµ ¯õ£õ›PÒ
‰»÷© vøÓ÷\› Esi¯ÀPøÍU öPõÒÁÚÄ ö\´¯ •i²®. A÷|P©õP
•u»õ¢uµ ¯õ£õ›PÒ GßÝ® ÁøP°À AÝ©v ö£ØÓ A[RPõµ ÁoP
Á[QP÷Í P¸©©õØÖQßÓÚ. ‰ßÖ ©õu®, BÖ ©õu® AÀ»x J¸ Á¸hzvÀ
•vºÁøh¯U Ti¯ÁõÖ vøÓ÷\› Esi¯ÀPÒ ÁÇ[P¨£k®.
vøÓ÷\› Esi¯ÀPÎÀ •u½k ö\´Áuß ‰»® QøhUS® AÝT»[PøÍ
²® ¤ßÁ¸©õÖ SÔ¨¤mkUPõmh •i²®.
{ø»¯õÚ Ãu Ámi Á¸©õÚö©õßøÓ¨ ö£ÖÁuØPõÚ E›ø© Qøhz
uÀ.
G¢uöÁõ¸ \¢uº¨£zv¾® £n® GßÝ® {ø»US ©õØÓU Ti¯uõP
C¸zuÀ.
•u½k ö\´¯¨£mh £nzøu «Í¨ ö£ØÖU öPõÒÍÀ öuõhº£õP
•Êø©¯õÚ Aµ]ß £õxPõ¨¦¨ ö£ØÖU öPõÒЮ E›ø© QøhzuÀ.

ö\¯Ø£õk 01
P©»|õuß GߣÁº K´Ä ö£ØÓ Aµ\ Tmkz uõ£Ú AvPõ›ö¯õ¸ÁµõÁõº.
AÁ¸US AÁµx Fȯº ÷\©»õ£ {v¯z öuõøP GvºÁ¸® K›¸ vÚ[PÎÀ
QøhUPU Ti¯uõP C¸UQßÓx. AÁ›h® Cx Áøµ°À ÷\ªzx øÁUP¨£mh
GÆÂu £nzöuõøP²® CÀ»õv¸¢uxhß HøÚ¯ Á¸©õÚ ÁÈ•øÓPЮ
Th CÀ»õv¸¢ux. GvºPõ»zvÀ uÚx ÁõÌUøPø¯U öPõsk |hzxÁuØSz
÷uøÁ¯õÚ {ø»¯õÚ ©õuõ¢u Á¸©õÚö©õßøÓ¨ ö£ØÖU öPõÒÍU Ti¯x®
uÚx £nzvØS¨ £õxPõ¨¦® QøhUQßÓ •u½mk ÁÈ•øÓö¯õßÔ¾®
uÚx Fȯº ÷\©»õ£ {v¯zøu •u½k ö\´ÁuØS AÁº GsqQÓõº.
÷©ØTÓ¨£mh uPÁÀPμ¸¢x ÂÍUPzøu¨ ö£ØÖ ¤ßÁ¸® ÂÚõUPÐUS
Âøh¯ÎUPÄ®.
1' P©»|õuÛß Fȯº ÷\©»õ£ {v¯zøu •u½k ö\´ÁuØS¨ ö£õ¸zu
©õÚ ÁÈ•øÓö¯õßøÓ •ßö©õȲ[PÒ.
2' A®•u½mk ÁÈ•øÓø¯ •ßö©õÈÁuØPõÚ Põµn[PøÍ ÂÍUPÄ®.

140
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP
 ö\¯Ø£õk 02

{ø»¯õÚ AÀ»x \õuõµn ÷\ª¨¦U PnUöPõßÔÀ £nzøu øÁ¨¤¼kÁøu

Âh BuÚ[PøÍU öPõÒÁÚÄ ö\´ÁvÀ £nzøu •u¼kÁx AÝT»®
Ti¯uõS®.
÷©ØTÔ¯ TØÖUSa \õº£õPÄ® GvµõPÄ® Põn¨£k® Âh¯[PøÍ •ß
øÁUPÄ®.

ö\¯Ø£õk 03
¤ßÁ¸® TØÖUPøÍ Áõ]zx Ti¯ ÂÍUPzøu¨ ö£ØÖ AUTØÖUPÎß
Esø©z ußø©US ªPÄ® ö£õ¸zu©õÚ {µ¼À ^p& GßÝ® Aøh¯õͪkP.

öuõ. \õuµn vøÓ÷\›

C» TØÖUPÒ £[SPÒ Esi¯À

01 Áøµ¯ÖUP¨£mh P®£Ûö¯õßÔÚõÀ ÁÇ[P¨

£k®.
02 C»[øP ©zv¯ Á[Q°ÚõÀ ÁÇ[P¨£k®.

03 •u½miß AÝT»ö©õßÓõP¨ £[S»õ£® QøhU

S®
04 •Êø©¯õÚ Aµ\ £õxPõ¨¦hß Ti¯ •u½mk
ÁÈ•øÓ¯õS®.
05 •u½miØPõÚ Ámi Á¸©õÚö©õßøÓ¨ ö£ØÖU
öPõÒÍ •i²®.
•u½k ö\´Áuß ‰»® P®£Ûö¯õßÔß E›ø©
06
¯õͺ J¸ÁµõÁuØPõÚ uøPø© QøhzuÀ.
07 •u½k \õº£õPU QøhUS® AÝT»©õÚx {ø»
¯õÚ Ãuö©õßÓõP C¸UPõx.
08 J¸ Á¸hzvß AÀ»x Av¾® SøÓ¢u Põ»¨£Sv
ö¯õßÔÀ •vºa]¯øh¯U Ti¯uõS®.

(C¨£õh ¡¼À CønUP¨£mh AøÚzx¨ £h[PЮ Áø»zuÍzv¼¸¢x

uµÂÓUP® ö\´¯¨£mhøÁPÍõS®.)
141
C»Á\ Â{÷¯õPzvØPõP