Professional Documents
Culture Documents
1857 उठावापूर्वी चे विद्रोह
1857 उठावापूर्वी चे विद्रोह
2) {_XZmnya/ Ymb^y_ Xm_moXa qgh 1772 amoOr dm°aoZ hoñQ>tJÛmam "BñVodmar _hgyb' bmJy Ho$ë`m_wio
{dЫmoh (1776-74) OJÞmW Ymb
3) YwÝS>r`m {dÐmoh YwÝS>r`m dmK YwÝS>r`m dmK hm _amR>m g_mOmVrb ñWm{ZH$ ZoVm hmoVm.
(1799-1800) {Q>nw gwbVmZZo `mg O~aXñVrZo _wpñb_ ~Z{dbo.
åh¡gya àm§V {Q>nwÀ`m nmS>mdmZ§Va `mZo {Zame amOHw$_mam§Zm EH$Ì H$ê$Z
{~«Q>rem§{déÕ `wÕ nwH$mabo.
4) Ho$ai d_m© nPmgr Ho$ai d_m©, nPmgr amOm B§J«Om§Zr Ho$ai amÁ`mg hñVjon H$ê$Z nPmgr d_m© `mg
Mm {dÐmoh Ho$aiMm dmK åhUyZ n«{gÕ qghmgZmdê$Z Imbr CVa{dbo. Ë`mEodOr Ë`mMm MwbVm dra d_m©
(1797-1805) `mg JmXrda ~g{dbo.
dra d_m©Zo H§$nZrbm A{V[aº$ H$a XoÊ`mgmR>r Ho$aiÀ`m OZVoda
_moR>çm à_mUmV H$a AmH$mabm.
Ho$aiÀ`m OZoVZo amOm nPmgr d_m©À`m ZoV¥ËdmV B§J«Om§{déÕ `wÕ
nwH$mabo. 1805 amoOr B§J«Om§Ûmam hm amOm _mabm Jobm.
5) Moa {dÐmoh (1800- ^yfU qgh H§$nZrZo `oWrb O_rZXmam§Mr O_rZ hS>n Ho$br. `m_wio `oWo
1802) {~hma O_rZXmamÛmao {dÐmohmg gwédmV Pmbr.
7) {XdmU do„w WånrMm do„x Wå_r 1805 amoOr ÌmdUH$moa g§ñWmZmMo ghmæ`H$ g§Yr Mm pñdH$ma Ho$bm.
{dÐmoh (1808-09) n[aUm_V: H§$nZrZo ÌmdUH$moa amÁ`mV hñVjon H$aÊ`mg gwédmV
ÌmdUH$moa Ho$br.
do„w Wånr `mZo \«|$M d A_o[aH$m amÁ`mMr _XV KoD$Z {~«Q>rem§{déÕ
`wÕ H$aÊ`mMm à`ËZ Ho$bm. na§Vw _XV Z {_imë`m_wio do„x WånrZo
1809 amoOr AmË_hË`m Ho$br. na§Vw AmË_g_n©U Ho$bo Zmhr.
8) H$ƒ {dÐmoh _hmamOm B§JO« m§Zr H$ÀN> g§ñWmZmÀ`m A§VJ©V àem§V hñVjon Ho$bm. n[aUm_r
(1816-1832) ^ma_bm -II ^ma_b-II amOmZo "Aa~r goZm' C^r Ho$br. B§J«Om§{déÕ `wÕ
nwH$mabo.
9) Ahmo_ {dÐmoh Jmo_Ya H$moZdma (Hw§$da) B§J«O-~«÷Xoe `wX²Y (1824-26) Z§Va B§J«Om§Zr Amgm_ `oWrb
(1828) Amoh_ amÁ` hñVJV H$aÊ`mMm à`ËZ Ho$bm.
11) nm`H$m§Mm CR>md ~Šjr OJ~§Yw {dÚmYa nmB©H$m AmoS>rem emgH$m§Mo nm`XbmMo g¡{ZH$ hmoVo.
1817 g¡Ý` godo~Ôb Ë`m§Zm H$a_wº$ O_rZ àmá hmoV. 1803 amoOr
B§J«Om§Ûmam AmoS>rem amÁ`mda {dO` àmá Ho$ë`mZ§Va nmB©H$m§À`m
O_rZr Oá Ho$ë`m.
12) JS>H$ar {dÐmoh ~m~mOr AhraoH$a _amR>m amÁ`mV JS>H$ar XþJmªMo aIdmbXma hmoVo. Ë`m~Xë`mV Ë`m§Zm
(1844) H$moëhmnya) H$a_wº$ O_rZr {_imë`m hmoË`m.
B§J«Om§Zr _amR>m amÁ`mV {dO` àmá Ho$ë`mZ§Va JS>H$è`m§Mo CƒmQ>Z
Ho$bo Am{U Ë`m§À`m O_rZr Oá Ho$ë`m.
13) gmd§VdmS>r {dÐmoh _amR>m gaXma \$moÊS> gmd§V gmd§Vm§Zr XogmB©À`m _XVrZo H$mhr {H$ëë`m§da A{YH$ma ñWm{nV
1844 _hmamï´> Ho$bm. n[aUm_r B§J«Or g¡Ý`mZo gmd§Vm§gmo~V `wÕ nwH$mabo.
14) Zm`H$ {dÐmoh 1806 AMb qgh 1806 amoOr H§$nZrZo Zm`H$m§Mr O_rZ Oá Ho$br. n[aUm_r Zm`H$m§Zr
B§J«Om§{déÕ N>mnm_ma `wÕ Ho$bo.
Šbmg ZmoQ>g² Join Our Telegram
(amÁ`godm) - nyd© + _w»` @historybysantoshchavan
Contact : 9822926066
B{Vhmg {df`mÀ`m ñnoeb ~°Mog² CnbãY.
(2)
CR> md ZoV¥Ëd H$maU / d¡{eï>ç
15) {H$Îmwa {dÐmoh _hmamUr MoÞ_m Am{U {H$Îmwa `m ñdV§Ì amÁ`mMm A§{V_ emgH$ {edqbJéÐ `mg
1824 am`ßnm {~«Q>rem§Zr emgH$ _mZbo Zmhr. Ë`mMo amÁ` {dbrZ Ho$bo.
16) am_moer {dÐmoh 1822 {MÎmwa qgh Am{U am_moer _amR>m amÁ`mMo bîH$a hmoVo. `m§Zm H$mhr à_mUmV "dVZo'
_hmamï´> C_mOr ZmB©H$ {Xbo hmoV.o B§JO« m§Zr am_moí`m§Mr dVZo Zï> Ho$br Am{U AÝ` O{_Ztda
_moR>m H$a bmdbm.
17) Hw$J© {dÐmoh 1833-34 amOm dra amOm B§J«Om§{déÕ gm_mÝ` OZVoZo nwH$mabobm hm bT>m hmoVm. Z§Va Hw$J©
(X{jU ^maV) amÁ` B§J«Om§Zr Amnë`m amÁ`mV {d{bZ Ho$bo.
18) H$mobr` {dÐmoh ^mD$ gao, {M_ZmOr `mXd H$mobr` bmoH$ _Ü`H$mbrZ ^maVmV {H$ëë`m§Mo g§ajH$ hmoVo. B§J«Or
(1825-50) ZmZm Xa~mao, aKw ^§Jm[a`m amÁ` ñWm{nV Pmë`mZ§Va B§J«Om§Zr {H$ëë`m§Mm Zme Ho$bm.
_hmamï´> ~mnw ^§Jmar`m n[aUm_r npíM_ KmQ>mVrb H$mobr` d§emVrb bmoH$m§Zr {dÐmoh Ho$bm.
19) ~wÝXob {dÐmoh Odmha qgh _YwH$a emh "~S>© H${_eZ' À`m [anmoQ>©Zwgma `m ^mJmV _hbdmar _hgwb
1835-42 nÕVr bmJy H$aÊ`mV Ambr. n[aUm_r O{_Zrdarb H$a dmT>bm.
H$a Za ^aë`m_wio O_rZXmam§À`m O{_Zr H$mTy>Z KoÊ`mV Amë`m.
20) gå^bnya {dÐmoh gwa|Ð gmB© ZdrZ O_rZ _hgwb nÕVr_wio H$amÀ`m qH$_Vr dmT>ë`m.
(1839)
21) dhm~r Am§XmobZ g¡æ`X Ah_X ~aobdr B§J«O d ^maVmVrb AÝ` emgH$m§Mm {damoY H$aUo hm `m§Mm _w»`
1830 (~aobr) CÔoe.
nQ>Zm ho Am§XmobZmMo _w»`H|$Ð 1830 amoOr ~aobdr `m§À`m
_¥Ë`wZ§Va VrVw _ra Am{U XmXþ {_`m± `m§Zr `m {dÐmohmMo ZoV¥Ëd
Ho$bo.
22) Hw$H$m {dÐmoh Odmha_b ^JV Am{U hmOam- _w»`mb` / _w»` H|$Ð
Ë`m§Mo {eî` ~mbH$ qgh CÔoe - {eI Y_m©V AgUmao àM{bV H$_©H$m§S> d A§YlÕm Xÿa
H$ê$Z Y_©`wÕ H$aUo.
àma§{^H$ ho Am§XmobZ Ym{_©H$ Am§XmobZ hmoVo. Z§VaÀ`mH$mimV
B§J«Om§{déÕ amOH$s` Am§XmobZ Pmbo.
`m§Zr ñdV:À`m hmVmZo ~Z{dbobo H$nS>o KmbÊ`mMo AmìhmZ Ho$bo
Am{U B§J«Or {Z`_ H$m`Xo d {ejU VgoM CËnmXZmda ~{hîH$ma
Q>mH$Ê`mMo AmìhmZ {Xbo.
24) H$mob {dÐmoh 1831 ~wÕmo ^JV B§J«Om§Zr `m ^mJmV {¼ñVr Y_m©Mm àgma Ho$bm. d {XHw$ Ûmam
N>moQ>m ZmJnya nR>ma O_rZ hñVm§VarV H$aÊ`mV Ambr.
25) hmo Am§XmobZ 1831 amOm nam§hV qgh^w_r (N>moQ>m ZmJnya nR>ma) B§J«Om§Ûmam hñVJV H$aÊ`mV Ambr.
26) g§Wmb {dÐmoh {gXmo Am{U H$mÝhmo ñWm{Z` O{_ZXma Am{U _hmOZm§Ûmam Ho$bo OmV AgUmao
(1855-56) emoofUm{déÕ
27) Im|S> {dÐmoh MH«$ {~gmoB© AmXrdmgtÀ`m na§nam§JV hñVjon Ho$ë`m_wio VgoM ZdrZ H$a bmJy
CS>rgm 1856 Ho$ë`m_wio
28) ImoÊS>m S>moam {dÐmoh H$moam _„m`m AmXrdmgtÀ`m Y_m©V d na§nam§JV hñVjon Ho$ë`m_wio
(1900)
{demImnÅ>Z_
29) H$mo`m {dÐmoh Q>moå_m gmoam Am{U nmobrg àemgZmH$Sy>Za Am{XdmgtMo X_Z, _hmOZm§Ûmam emoofU,
(1803-1862) amOm AZÝV¡æ`ma ZdrZ dZ H$m`Xm, dZm§da Am{XdmgtÀ`m A{YH$mam§Mo CÝ_wbZ.
(Am§Y«àXoe)
30) ^r„ {dÐmoh gwYmH$a JmoqdX Jwé {^„ amÁ`mÀ`m ñWmnZogmR>r {dÐmoh
(1817-19)
N>moQ>m ZmJnya nR>ma
32) aånm> {dÐmoh A„xar {gVmam_ gmdH$am§Ûmam emoofU, Pw_ eoVr d MamB©g§~§Yr à{V~§X, dZH$m`Xo
(1922-24) amOy B. H$maUm§gmR>r {dÐmoh
_Ðmg AghH$ma MidirXaå`mZ JwS>_o nd©VamJm§V Jm§Yr VÎdkmZ g§`_
Am{U ImXrMm àgma Ho$bm.
33) Imgr> {dÐmoh {VaW qgh B§J«Om§Ûmam nd©Vr` joÌmV hñVjonm{déÕ ho Am§XmobZ Pmbo.
(1830) _oKmb`
35) ZmJm Am§XmobZ OmXmoZm§J Am{U B§J«Or emgZm{déÕ ZmJm amÁ` ñWmnZ H$aÊ`mg§~§Yr ho Am§XmobZ
WmS>mo Hw$Hw$ Am§XmobZ amUr Jm`Xo„x Pmbo. H$mbm§VamZo ho Am§XmobZ ñdmV§Í` Midirgmo~V OmoS>bo
haoH$m Am§XmobZ Jobo.
(1905-1930) Odmhabmb Zohê$ `m§Zr Jm`Xo„rx {hbm "amUr' `m nXdrZo gÝ_m{ZV
Ho$bo.
37) O§Jb gË`mJ«h gm|J«_m g§J_m {~«Q>rem§À`m Pw_ eoVrbm {damoY H$aÊ`mÀ`m ^y{_Ho${déÕ
(1906 Amgm_) `m§Zr Amgm_ `oWo ñdXoer Midi C^r Ho$br.
~°MMr d¡{eï>ço :
1) EH$Xm Šbmg Ho$ë`mZ§Va AÝ` H$moUVohr nwñVH$ dmMÊ`mMr Amdí`H$Vm Zmhr.
2) Am`moJmÀ`m _mJrb gd© narjoVrb gw_mao 90% àíZ Šbmg ZmoQ>g²_YyZ OemgVgo.
3) Am`moJmÀ`m nyd© + _w»` narjoMm B{Vhmg {df`mMm Aä`mgH«$_ {eH${dUmam _hmamï´>mVrb
EH$_od Šbmg
4) State Board, NCERT d gd© amï´>r` g§X^m©J«§WmVyZ teaching.
5) gd© Topics À`m ZmoQ>g² {Xë`m OmVrb.