FİZİK 9.

SINIF

Madde ve Özkütle

Kütle - Hacim İlişkisi

 FİZİK
9. Sınıf Fizik

 Buz dağları su üzerinde batmadan nasıl durmaktadır?

 Gemiler nasıl yüzer?

 Altın bir eşyanın saflığı nasıl anlaşılır?

 Aynı boyutlardaki bir demir ve bir tahta parçasının

kütlelerinin birbirinden farklı olmasının nedeni nedir?
 FİZİK
Özkütle 9. Sınıf Fizik

Maddenin birim hacminin kütle miktarına özkütle denir.

 Sabit sıcaklık ve sabit basınç altında maddenin kütlesi
veya hacmi değiştiğinde özkütlesi değişmez.
Cisim Kütle Hacim Kütle /Hacim
m (g) V ( cm3 ) m/V (g/cm3 )

20g 10cm3 2g/cm3

Kütle Hacim İlişkisi - Özkütle 9. Sınıf Fizik
FİZİK

Kütle

Hacim
Özkütle 9. Sınıf Fizik
FİZİK

Özkütle Özkütle

Kütle Hacim
Özkütle 9. Sınıf Fizik
FİZİK
Özkütle
 Özkütle d sembolü ile gösterilir.

 Maddeler için ayırt edici bir özelliktir.

 Skaler ve türetilmiş bir büyüklüktür.

 Özkütle, doğrudan ölçülemez hesaplanarak bulunur.

 Özkütlenin matematiksel modeli dir.

 Uluslararası birim sisteminde ( SI ) birimi kg/m3’ tür.

 Laboratuvar çalışmalarında g/cm³ birimi de kullanılmaktadır.

Özkütle 9. Sınıf Fizik FİZİK
 9. Sınıf Fizik FİZİK
Tabloda aynı basınç altındaki A, B ve C maddelerinin
belli sıcaklıklardaki kütle ve hacim değerleri verilmiştir.

Buna göre,
a) Bu maddelerin özkütlelerini bulunuz.
b) Maddelerin aynı cins olup olmadığını yorumlayınız.
 9. Sınıf Fizik FİZİK
Sabit sıcaklık ve basınç altında X ve Y maddelerine
ait kütle-hacim grafiği şekilde verilmiştir.

X maddesinin özkütlesi dX , Y maddesinin

özkütlesi dY olduğuna göre dY/dX oranı kaçtır?
 9. Sınıf Fizik FİZİK
Şekilde verilen bloklardan K silindiri özkütlesi 0,8 g/cm3,
L küpü özkütlesi 2 g/cm3 olan maddelerden yapılmıştır.

K'nin kütlesi mK ve L’nin kütlesi mL olduğuna

göre mK /mL oranı kaçtır? (π=3 alınız.)
Özkütle 9. Sınıf Fizik
FİZİK

 Bir maddenin özkütlesi, o maddenin 1 cm3 hacminin

kaç gram kütleye eşit olduğunu ifade eder.

 +4 °C’lik sıcaklıktaki saf suyun özkütlesi 1 g/cm3 tür.

Bu bilgiye göre “+4 °C sıcalıktaki 1 cm3 saf suyun kütlesi

1 g’dır.” denilebilir.
Suyun Özkütlesi 9. Sınıf Fizik FİZİK

Suyun özkütlesinin sıcaklığa bağlı olarak özel bir durumu vardır.

Su dışındaki sıvıların çoğunun katı hâlinin özkütlesi, kendi sıvı

hâllerinin özkütlesinden daha büyüktür. Bu nedenle katı hâlleri sıvı
hâllerinde yüzemez, dibe batar.
 9. Sınıf Fizik FİZİK

Bizmut ve antimon
elementleri de
katılaşınca hacmi
büyüyen
maddelerdendir.
 9. Sınıf Fizik
FİZİK

MADDE

Saf Maddeler Karışımlar

Türdeş Olmayan Türdeş Olan

(Heterojen) (Homojen)
Karışımların Özkütlesi 9. Sınıf Fizik
FİZİK

Birbirine türdeş olarak karışabilen, aynı sıcaklıktaki

sıvılardan oluşan karışımın özkütlesi, sıvıların
özkütlelerine ve karışımdaki miktarlarına bağlıdır.

 Karışımın özkütlesi karışımı oluşturan sıvıların

özkütleleri arasında bir değer alır.
 FİZİK
Karışımların Özkütlesi 9. Sınıf Fizik

Özkütlesi 2 g/cm3 olan türdeş karışım elde etmek için

birbirine karışabilen
I. 1 g/cm3
II. 2 g/cm3
III. 3 g/cm3
özkütleli sıvılardan hangi ikisi kullanılabilir? Açıklayınız.
 FİZİK
Karışımların Özkütlesi 9. Sınıf Fizik

İki sıvıdan oluşan türdeş bir karışımın ve bu karışımdaki

sıvıların kütle-hacim grafiği verilmiştir.

Buna göre
a) d1 , d2 ve d3 özkütleleri arasındaki büyüklük ilişkisi nedir?
b) d1 , d2 ve d3 ile verilen özkütlelerden hangisi karışımın özkütlesidir?
 FİZİK
Özkütle 9. Sınıf Fizik

İç hacmi 50 cm3 olan boş bir kabın kütlesi 100 g dır. Bu

kap sıvı bir madde ile tamamen doldurulduğunda
toplam kütlesi 180 g oluyor.

Buna göre sıvının özkütlesi kaç g/cm3 tür?

 FİZİK
Özkütle 9. Sınıf Fizik

Boyutları 10 cm, 20 cm ve 50 cm olan dikdörtgenler

prizması şeklindeki cismin kütlesi 6 kg dır.

Buna göre sıvının özkütlesi kaç g/cm3 tür?

 FİZİK
Özkütle 9. Sınıf Fizik

Aynı maddeden yapılmış X küpü ve Y küresinin kütleleri

mX ve mY’dir.

Buna göre X küpü ile Y küresinin kütleleri

arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisidir? (π = 3)
 Günlük Hayatta Özkütle
FİZİK
9. Sınıf Fizik

 Gemilerin yüzmesi  Kan ve idrar tahlilinin yapılması

 Isınan havanın yükselmesi  Yumurtanın tazeliğinin kontrol edilmesi

 Süt kaymağının  Petrolden benzin, gaz yağı, mazot gibi

ürünlerin elde edilmesi
 Yüzeyde toplanması
 Kuyumculuk
 Rüzgârın oluşması
 Porselen yapımı
 Uçan balonun yükselmesi
 Ebru çalışmaları gibi teknik ve sanatsal
çalışmalar