E-posta: gokhan.gece@btu.edu.

tr
 Bazı Türkçe
Kaynak Kitaplar
1. Kimyaya Giriş
2. Atomlar, Moleküller ve İyonlar
(Kuantum Teorisi, Elektron
Konfigürasyonları, Kimyasal Bağlar,
Molekül Geometrisi ..)
3. Kimyasal Denklemler, Formüller ve
Hesaplamalar
4. Maddenin halleri / Gazlar
5. Termokimya
6. Çözeltiler / Asit-Bazlar
7. Elektrokimya
Gözlemler Teori
(Model)
Hipotez

Deney Değişiklik
Tahmin

Deney
Yasa
 Laboratuvarda ya da
çevremizdeki dünyada
kimyasal tepkimeleri
gözlemlerken,
makroskopik seviyede
maddeyi gözlemlemiş oluruz.
Madde nedir ?
Madde, boşlukta yer
kaplayan ve kütlesi
olan herşeydir.
 SAF MADDE nedir?
Belirli (sabit) bir bileşime ve ayırt edici özelliklere
sahip maddenin özel bir halidir.

Örnek olarak; su, amonyak, şeker(sukroz), altın ve

oksijen verilebilir.

Saf maddeler, birbirlerinden bileşim bakımından

farklılık gösterirler ve görünüş, koku, tat vb. başka
özellikler ile ayırt edilebilirler.
 KARIŞIM nedir?
Karışım iki ya da daha fazla saf maddenin
kendi bileşimi ve özelliklerini kaybetmeden
birleşmesidir.

Bilinen örnekler olarak; hava, meşrubat, süt

ve çimento verilebilir.

Karışımların sabit bir bileşimi yoktur.

Karışımlar ya homojen ya da heterojendir.

Homojen karışım (her tarafında bileşimi aynı olan

karışım)

Heterojen karışım (bileşim yekpare değildir)

 SAF MADDELER
İki çeşit saf madde vardır:
1. ELEMENTLER kimyasal yollarla daha basit
maddelere ayrıştırılamayan saf maddelerdir.
2. BİLEŞİKLER kimyasal yollarla daha
basit maddelere ayrıştırılabilen ve her
zaman kütlece aynı oranda olan saf
maddelerdir.
Maddeyi gözlemlemenin en yaygın
yöntemlerinden biri maddenin bir
şekilde değişmesine imkan tanımakla
olur.
İki tür değişim fark edilir:
Fiziksel değişimler
ve
Kimyasal değişimler
Fiziksel bir değişimde yer alan saf maddeler
kimyasal kimliklerini kaybetmezler.
 Fiziksel özellikler
gözlemlenen maddenin
kimliğini değiştirmeden
ölçülebilen değişkenlerdir.
• Fiziksel özellikler

• Kalitatif – sayısal olmayan

-hal, renk, dövülgenlik

• Kantitatif – sayısal
-iletkenlik, viskozite, yoğunluk
 Kütle ve yoğunluk
yaygın bilinen
fiziksel özelliklerdir.
 Kütle nedir?
Kütle hareket halindeki bir nesnenin
hareketini değiştirmeye karşı direncinin
bir ölçüsüdür.
(eylemsizliğinin sayısal bir ölçümü)

Kütle için genel olarak kullanılan

sembol m ve SI birimi ise kilogram’dır.
 Ağırlık nedir?
Bir nesnenin ağırlığı, nesne üzerindeki
yerçekimi kuvvetidir ve kütle çarpı
yerçekimi ivmesi şeklinde tanımlanır:

w = mg

Ağırlık bir kuvvet olduğundan, SI

birimi newton’dur.
 Paris’in dışında bir
mahzende, üç cam fanusun
altında vakumla
mühürlenmiş, avuç içi
büyüklüğünde bir metal
silindir mevcuttur ve
Uluslararası Kilogram
Prototipi ya da “Le Grand
K.” olarak bilinir.

1879’da bir platinyum and

iridyum alaşımından
yapılarak, diğer
kilogramların
değerlendirilmesinde altın
standart – “mükemmel”
kilogram olarak kabul
edilmiştir.
 Kilogramı kuantum belirliyor!
Kilogram artık evrenin dokusunda yer alan
temel bir sabit sayıdan türetilecek. Bunun için
kuantum mekaniğinde yer alan ‘Planck sabiti'
kullanılacak. Planck sabiti, foton enerjisi ile
elektromanyetik dalga frekansının birbirine olan
oranından elde ediliyor.
 Yoğunluk nedir?
Yoğunluk kütlenin hacme oranıdır.
 Hacim nedir?
Hacim bir nesnenin kapladığı 3-boyutlu alanın
miktarıdır.
 Bu kübün hacmi
(1 m)3 = 1 m3.

Bir metrede 10 desimetre

(dm) vardır, o halde bu
kübün hacmi
(1 m)3 = (10 dm)3 = 1000
dm3.

Bir desimetre küp, yani

(1 dm)3, bir litre (L) olarak
tanımlanır.

1 desimetre 10 santimetre
(cm) ye eşit olduğundan, litre
her biri 1 santimetre küp
hacme sahip 1000 küpe
ayrılabilir:
1 litre = (1 dm) 3 = (10 cm) 3 = 1000 cm3
27
Ayrıca, 1 cm3 1 mililitre (mL) olduğundan,
1 litre = 1000 cm3 = 1000 mL

28
 Fiziksel Değişim ve Hal Değişimleri
• Fiziksel bir değişim olduğunda görünüşte bir
değişiklik olabilir ancak herhangi bir yeni madde
oluşmaz.
ERİME katı bir halden sıvı bir hale değişimdir.

DONMA sıvı bir halden katı bir hale değişimdir.

BUHARLAŞMA
sıvı bir halden gaz
bir hale değişimdir.

YOĞUNLAŞMA gaz
bir halden sıvı bir hale
değişimdir.
SÜBLİMLEŞME katı bir halden gaz bir hale değişimdir.

BİRİKME is gaz bir halden katı bir hale değişimdir.

 “Hidrojen gazı oksijen gazı içinde
yanarak su oluşur” ifadesi hidrojenin
kimyasal bir özelliğini tanımlar,
çünkü bu özelliği gözlemleyebilmek
için bir kimyasal değişim (bu
örnekte yanma) gerçekleştirilmelidir.

Değişimden sonra, orijinal kimyasal

madde yani hidrojen gazı
kaybolacak, yerini tamamen farklı
başka bir kimyasal maddeye -suya-
bırakacaktır.

Fiziksel bir değişim (kaynatma gibi)

yoluyla sudan hidrojeni tekrar elde
edemeyiz.
Kimyasal özellikler bir maddenin uğradığı kimyasal değişim
türleriyle ilgili özelliklerdir.

Örneğin, bazı malzemeler kolayca yanarken bazıları yanmaz.

Oksijen ortamında yanma, «yanma» adı verilen bir kimyasal
reaksiyondur.
Korozyon (hava ve nemin varlığında metallerin bozunması) da diğer
bir yaygın olarak gözlemlenen kimyasal değişimdir.
Kimyasal özellikler, bir maddenin kimyasal reaksiyonlarda kimliğini
nasıl değiştirdiğinin gözlemlenmesiyle anlaşılabilir.
Genelde kimyasal ve fiziksel özelliklerin
makroskopik seviyede birbirinden ayrılması
zordur.

Suyun kaynaması fiziksel bir

değişimdir.

Ancak sadece gözleme

dayanarak, bu suyun fiziksel
mi kimyasal mı bir değişime
uğradığını nasıl bilebiliriz?
39