You are on page 1of 5

Realizacje – Polska

Energooszczędny biurowiec
W biurowcu im. Marii Goeppert-Mayer w Katowicach zastosowano najnowocześniejsze rozwiązania
techniczne, których zadaniem jest zapewnienie jak najwyższej energooszczędności przy jednoczesnym
zachowaniu wysokiego komfortu i właściwego klimatu wewnętrznego.

rozwiązaniami, zapewniły indukcyjne belki chłodząco-


-grzewcze. Temperatura zasilania belek indukcyjnych,
a zarazem praca agregatu chłodniczego są uzależnione
i dostosowane do warunków powietrza zewnętrznego.
Centrala klimatyzacyjna Gold ma rotacyjny wymiennik
ciepła o bardzo wysokiej sprawności odzysku ciepła
i chłodu. Centrala pracuje ze zmienną ilością powietrza

fot. Górnośląski Park Przemysłowy


w zależności od potrzeb, co skutkuje ograniczeniem
zużycia energii w okresach, w których nie jest wyma-
gane dostarczanie pełnej nominalnej ilości powietrza.
W biurowcu zastosowano wodny nawilżacz powietrza,
który jest inwestycyjnie droższy od typowych elektrycz-
nych nawilżaczy parowych, ale jest tańszy w eksploatacji.
Nawilżacz wodny wymaga dostarczenia energii cieplnej,
która jest zdecydowanie tańsza niż stosowana w nawil-
Wysokie wymagania dotyczące energochłonności żaczach parowych energia elektryczna.
systemów technicznych budynku wymusiły zastosowa- W budynku zapewniono ciągłą kontrolę jakości
nie wysoko wydajnego systemu wentylacji z odzyskiem powietrza. W przestrzeniach biurowych czujniki są za-
ciepła, grzaniem, chłodzeniem, osuszaniem i nawilżaniem montowane na przewodzie wywiewnym usuwającym
oraz płynną regulacją wydajności. Zastosowano układ powietrze z korytarza, pomieszczeń socjalnych i serwe-
belek grzewczo-chłodzących oraz regulatorów przepływu rowni − oddzielnie dla każdej strefy na poszczególnych
VAV dla utrzymania właściwych krotności wymian powie- kondygnacjach. Czujniki te nie wpływają na funkcjo-
trza oraz parametrów komfortu. Właściwe sterowanie nowanie instalacji i przewidziano je dla potrzeb pla-
ułatwiają liczne czujniki temperatury, CO2 i wilgotności. nowanych prac badawczych. Na podstawie pomiarów
Obiekt został wstępnie oceniony według wymogów i badań można regulować ilość powietrza świeżego dla
brytyjskiego systemu certyfikacji budynków zrównowa- poszczególnych stref. W przypadku sal konferencyjnych
żonych − BREEAM. Wyniki pozwalają ubiegać się o naj- czujniki CO2 w sposób ciągły regulują ilość powietrza
wyższy z możliwych poziomów oceny – „outstanding”. nawiewanego i wywiewanego.
Tak wysokiej oceny nie ma jeszcze żaden biurowiec w tej Zgodnie z wymogami certyfikatu BREEAM zarówno
części Europy. Projekt został doceniony przez międzyna- w salach konferencyjnych, jak i sali konsumpcyjnej za-
rodowe jury, które podczas Gali Green Building Awards stosowano czujniki CO2 w celu dopasowania strumienia
– organizowanej przez Europaproperty oraz CEE Green powietrza nawiewanego do ilości osób. W dwóch dużych
Building Association − wyróżniło obiekt nagrodą w ka- salach konferencyjnych przewidziano możliwość podzia-
tegorii BREEAM Application In-Process. łu na dwie strefy oddzielnie wentylowane, chłodzone
i ogrzewane. Strefowanie to odpowiada wymaganiom
System wentylacji i klimatyzacji BREEAM, które w przypadku przekroczenia odległości
Już na etapie koncepcji projektowej szukano rozwią- 7 m od przegrody zewnętrznej przewidują strefowanie
zań, które pozwoliłyby na ograniczenie kosztów eksplo- pomieszczeń.
atacyjnych budynku przy jednoczesnym zapewnieniu Za odpowiednią pracę instalacji i za zapewnienie
wysokiego komfortu w pomieszczeniach. Wybrano oszczędności energii odpowiada układ sterowania po-
system Office Solution™ firmy Swegon. szczególnych urządzeń, i przede wszystkim system BMS.
Komfort cieplny i akustyczny, przy jednoczesnym Już na etapie projektu koszty inwestycyjne i eksplo-
zmniejszeniu wymaganej energii w porównaniu z innymi atacyjne związane z instalacją klimatyzacji nie były po-

28 cyrkulacje 13 - styczeń 2013


Realizacje – Polska

strzegane w sposób oderwany od innych funkcji budyn- wentylacyjnych. Obniża to znacznie opory hydrauliczne
ku. Przykładem jest zastosowanie odpowiednich okien instalacji, co umożliwia zastosowanie tańszych w eks-
i żaluzji, co pozwoliło na ograniczenie zysków ciepła ploatacji i znacznie cichszych wentylatorów głównych
w okresie letnim, a tym samym zmniejszyło wymaganą o mniejszym sprężu i prędkości obrotowej. Pobierają one
moc chłodniczą dla instalacji klimatyzacyjnej. mniej energii – oszczędność nawet do 40%. Rezygnacja
z klasycznej, kanałowej instalacji wentylacji mechanicznej
System zabezpieczenia przed umożliwia także lepsze wykorzystanie przestrzeni garażu
zadymieniem oraz ułatwia montaż innych instalacji.
Wybrano urządzenie SMPA firmy FläktWoods wyko- Wydajność całego systemu jest zmienna, zależna
rzystujące falownik sterowany za pomocą przetwornika od chwilowego zapotrzebowania na świeże powietrze.
różnicy ciśnienia. Jego zadaniem jest zabezpieczenie Automatyczne sterowanie pozwala na zmianę para-
przed zadymieniem pionowych dróg ewakuacji, tj. klatki metrów pracy zależnie od stężenia CO i LPG w garażu.
schodowej, przedsionka w garażu oraz szybów dźwigo- Dzięki temu rozwiązaniu system jest elastyczny i ekono-
wych. W przypadku wykrycia przez system SAP pożaru, miczny. Jego parametry dostosowują się do aktualnego
układ mierzy wartość nadciśnienia w chronionej strefie zapotrzebowania.
i poprzez falownik odpowiednio dostosowuje prędkość Zaprojektowany w garażu system bezkanałowy in-
obrotową wentylatora w celu uzyskania wymaganych stalacji wentylacji oddymiającej, w czasie potrzebnym do
parametrów zgodnie z normą PN-EN 12101:6. W przy- ewakuacji ludzi, będzie chronił przed wystąpieniem na
padku otwarcia lub zamknięcia drzwi urządzenie zmie- przejściach ewakuacyjnych zadymienia lub zbyt wysokiej
nia parametry pracy w czasie krótszym niż 3 sekundy. temperatury, uniemożliwiających bezpieczną ewakuację.
W trakcie normalnego funkcjonowania obiektu (brak Na wysokości do 1,8 m od posadzki widzialność na sku-
detekcji pożaru) układ pozostaje odcięty od atmosfery tek zadymienia nie spadnie poniżej 10 m, a temperatura
przepustnicą po stronie ssawnej. Cała jednostka wen- nie przekroczy 600C. Założenia te zostały potwierdzone
tylatora została zaizolowana termicznie, aby ograniczyć w symulacjach komputerowych CFD.
straty ciepła. W przypadku pożaru wentylatory strumieniowe
i wyciągowe osiągną maksymalne wydajności. Pozwoli
System wentylacji strumieniowej w garażu to na ograniczenie rozprzestrzeniania się dymu i szybkie
podziemnym skierowanie go do wyciągów.
W garażu podziemnym zastosowano strumieniowy,
„bezkanałowy”, mechaniczny system wentylacji JetThrust Trigeneracja
firmy FläktWoods. Do usuwania zanieczyszczonego po- Trigeneracja (z ang. trigeneration) polega na jed-
wietrza lub dymu (w przypadku pożaru) wykorzystuje on noczesnej produkcji energii elektrycznej, cieplnej oraz
wentylatory strumieniowe, które transportują powietrze chłodniczej. Podstawą systemu jest moduł kogeneracyjny
od punktów nawiewnych do punktów wyciągowych. (z ang. CHP − Combined Heat and Power). Jest to silnik
Powoduje to jednoczesne rozcieńczanie i usuwanie tłokowy zasilany wysokometanowym paliwem gazowym
zanieczyszczonego powietrza. System pozwala na wy- (gazem ziemnym). Wytwarzana w silniku energia mecha-
eliminowanie sieci klasycznych kanałów wentylacyjnych niczna zamieniana jest przez generator prądotwórczy
wyposażonych w klapy pożarowe odcinające oraz kratek (połączony z silnikiem za pomocą sprzęgła) na energię

Biurowiec im. Marii Goeppert-Mayer, Katowice


Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna
Inwestor: Górnośląski Park Przemysłowy Sp. z o.o.
Projekt: Tumas Radzyński Architekci Sp.j.
AT Architektura Tomasz Tumas, Group-Arch Sp. z o.o.
Projekt wentylacji: Jerzy Węzik, ICS
Artur Górny, MBC Automatyka i Wentylacja Sp. z o.o.
fot. Górnośląski Park Przemysłowy

Certyfikacja BREEAM: Artur Karaś, Buro Happold Polska


Sp. z o.o.
Generalny wykonawca: SpecBau Polska Sp. z o.o.
Wykonawca instalacji wentylacyjnej: MBC Automatyka
i Wentylacja Sp. z o.o.
Powierzchnia całkowita: 7800 m2 (plus garaż podziemny)
Koszt: 39 mln zł, z czego 18 mln zł to unijna dotacja

www.cyrkulacje.pl 29
Realizacje – Polska

elektryczną o wymaganych parametrach (najczęściej Zastosowano system EC-NetAX /Distech, o trzech


o napięciu 400 V i częstotliwości 50 Hz). Silnik podczas poziomach: zarządzania, automatyki i obiektu. Każdy
pracy się nagrzewa. Aby utrzymać odpowiednią tem- z nich działa autonomicznie, niezależnie od wyższego
peraturę, należy zastosować układ chłodzenia. Ciepło poziomu. Ułatwiło to rozruch. Jednocześnie takie roz-
odebrane przez układ chłodzenia silnika jest następnie wiązanie gwarantuje minimalne czasy przestoju w wy-
wykorzystywane do podgrzania, np. wody. Innym źró- padku awarii.
dłem ciepła generowanego przez moduł kogeneracyjny System automatyki budynków EC-NetAX wykorzystu-
są gorące spaliny powstające na skutek spalania paliwa je platformę Niagara Framework, która zapewnia pełne
gazowego. W zależności od typu zastosowanego układu sterowanie przez Internet, rozproszoną architekturę i do-
ich temperatura może wynosić od 300 do 500°C. stęp do systemu automatyki w czasie rzeczywistym.
Zarówno ciepło odebrane przez układ chłodzenia Otwarta, wykorzystująca mechanizmy WEB sieciowa
silnika, jak i ciepło zawarte w gorących spalinach może struktura EC-Net tworzy wspólne środowisko integracji
być wykorzystywane do podgrzania wody. W zimie go- urządzeń wykorzystujących protokoły komunikacyjne
rąca woda wykorzystywana jest na potrzeby centralne- takie jak: BACnet, LonWorks, ModBus, Mbus. Zapewnia
go ogrzewania (c.o.) i na przygotowanie ciepłej wody to jednolitą, spójną widoczność wszystkich urządzeń,
użytkowej (c.w.u.). W lecie wyprodukowana gorąca woda które wymieniają między sobą informacje i w pełni ze
zasila wchodzący w skład systemu trigeneracyjnego sobą współpracują niezależnie od producenta.
absorpcyjny agregat wody lodowej (z ang. absorption System BMS integruje instalacje i urządzenia takie jak:
chiller). Charakteryzuje się on niskim poborem energii centrale wentylacyjne pracujące w układach VAV, system
elektrycznej, bardzo długą żywotnością oraz możliwością trigeneracji, agregat wody lodowej, nawilżacz wodny
zagospodarowania ciepła pochodzącego z modułu ko- wraz ze stacją uzdatniania wody, węzeł cieplny-kotłow-
generacyjnego. Podstawowym zadaniem chillera absorp- nia, węzeł chłodu, wentylatory wyciągowe dachowe,
cyjnego jest produkcja tzw. wody lodowej, a więc zimnej wentylatory kanałowe indywidualne, klimatyzatory typu
wody o odpowiednio niskiej temperaturze (6-14°C). spilt, klimakonwektory indukcyjne, klimakonwektory
Woda lodowa jest następnie kierowana do systemu kli- wentylatorowe, system oświetlenia i sterowania żaluzja-
matyzacyjnego. Zastosowanie systemu trigeneracyjnego mi, instalację elektryczną a także systemy wind, kontroli
nie wyklucza użycia konwencjonalnych źródeł energii. dostępu, SAP, parkingowy oraz oddymiania i przewie-
Oba systemy mogą ze sobą współpracować. trzania garażu podziemnego.
Energia elektryczna produkowana jest w trybie rów- Dla potrzeb systemu zamontowano w obiekcie po-
noległym z siecią Zakładu Energetycznego. Oznacza to, nad 250 sterowników swobodnie programowalnych
że gdy w danej chwili system produkuje więcej energii i konfigurowalnych, ponad 320 różnego rodzaju czuj-
elektrycznej niż aktualne potrzeby biurowca, nadmiar ników i przetworników wartości fizycznych mających
tej energii zostaje odsprzedany do sieci. Jeżeli potrzeby wpływ na komfort w pomieszczeniach, które umożliwią
energetyczne budynku są większe niż maksymalna moc w przyszłości dalszą optymalizację energetyczną obiektu.
elektryczna systemu trigeneracyjnego, niedobór energii System sczytuje zdalnie dane z 220 liczników energii
jest pobierany z sieci. W warunkach szczytowych ewentu- elektrycznej, ciepła, chłodu oraz wskazań wodomierzy
alny niedobór energii cieplnej może zostać uzupełniony i liczników gazu. Liczba zmiennych zewnętrznych prze-
przez konwencjonalne systemy kotłowe zaś niedobór kracza 6500.
energii chłodniczej przez agregaty sprężarkowe zasilane Dobór oprzyrządowania i oprogramowania systemu
energią elektryczną. podyktowany był szczególnym naciskiem na ponad-
Analiza opłacalności systemu trigeneracji ESS Grupa standardową energooszczędność obiektu, możliwość
Viessmann, zastosowanego w opisywanym budynku, wykonywania różnego rodzaju analiz w trakcie użytkowa-
została sporządzona bardzo dokładnie. Na jej podstawie nia obiektu, jak również zapewnieniem łatwej adaptacji
stwierdzono, że okres zwrotu wyniesie od 4 do 6 lat. powierzchni przeznaczonych pod wynajem.
System może być zasilany nie tylko zwykłym gazem
ziemnym, ale biogazami, gazami płynnymi, a także ga- Certyfiacja BREEAM
zami kopalnianymi. Budynek do certyfikacji środowiskowej budynków
metodą BREEAM przygotowała firma Buro Happold. Na
System BMS podstawie już zebranej dokumentacji z dużym prawdo-
Innowacyjny technologicznie obiekt potrzebował podobieństwem można założyć, że uzyskanie oceny
również innowacyjnego systemu BMS. Został on zapro- „outstanding” pozostaje w zasięgu projektu. Tak wysokiej
jektowany i zabudowany przez firmę MBC Automatyka oceny nie ma jeszcze żaden biurowiec ani w Polsce, ani
i Wentylacja. w Europie Środkowo-Wschodniej. Ma on zużywać o po-

30 cyrkulacje 13 - styczeń 2013


Realizacje – Polska

W budynku zastosowano
najnowocześniejsze rozwiązania
i technologie:
■ trigeneracja − proces wytwarzania prądu elek-
trycznego, chłodu oraz ciepła z gazu,
■ pełny zintegrowany system zarządzania budyn-
kiem (BMS),
■ system zabezpieczania klatek schodowych
i szybów windowych przed zadymieniem,
■ system wentylacji strumieniowej w garażu
podziemnym,
■ specjalistyczny model systemu cieplnego wpro-
wadzony na etapie projektowania połączony fot. FläktWoods

z ciągłym monitoringiem komfortu cieplnego


oraz parametrów związanych z kosztami eks-
ploatacyjnymi. Monitoring jest realizowany we
współpracy z Politechniką Śląską i Politechniką
Krakowską, łowę mniej energii od tradycyjnie budowanych biurow- Instalacja zabezpieczenia
■ wysokosprawny system odzysku ciepła, ców klasy A, przy zachowaniu wymaganego komfortu. pionowych dróg ewakuacyjnych
firmy FläktWoods − wentylatory
■ system klimatyzacji wykorzystujący belki grzew- Jest pierwszym budynkiem biurowym klasy A w Pol- pracujące na potrzeby wentylacji
czo-chłodzące, sce, który wykorzystuje system trigeneracji − energia, bytowej i oddymiającej garażu
■ system okienno-fasadowy z wysoką izolacyjno- czyli prąd, ciepło i chłód, jest produkowana z gazu podziemnego
ścią termiczną, ziemnego w budynku, co pozwala ograniczyć straty
■ zaawansowany system fasad z automatycznie przesyłu i zwiększa efektywność wykorzystania paliwa
sterowanymi żaluzjami, zintegrowany z syste- pierwotnego. Wpływa to również na znaczne ograni-
mem kontroli natężenia oświetlenia, czenie emisji CO2 oraz NOx w porównaniu do systemów
■ dostęp do światła dziennego zagwarantowany tradycyjnych opartych na kotłach gazowych i energii
dla 100% użytkowników budynku, elektrycznej z krajowej sieci energetycznej. Na podsta-
■ ciągła kontrola jakości powietrza, wie przeprowadzonej analizy LZC (na potrzeby punktu
■ współczynnik wymiany powietrza 45 m3/h BREEAM ENE-5) wykazano ponad 20% redukcję emisji
osobę, CO2. W obu przypadkach, wielkość zredukowanej emisji
■ energooszczędne centralne nawilżanie po- substancji szkodliwych pozwoliła na uzyskanie punktów
mieszczeń, innowacyjnych w kryterium BREEAM ENE-5 (dot. CO2)
■ system energooszczędnego oświetlenia z czuj- oraz POL-4 (dot. NOx).
nikami natężenia światła – do 40% oszczędno- System oceny środowiskowej budynków BREEAM
ści energii, zawiera ponad 60 kryteriów podzielonych na 9 grup
■ światłowodowe przyłącza do sieci teleinforma- tematycznych. Ubieganie się o tak wysoką ocenę ozna-
tycznych, cza spełnienie min. 85% z nich. Zakres tematyczny tego
■ szybkie i energooszczędne windy, artykułu nie pozwala na omówienie wszystkich a jedynie
■ system odzysku i wtórnego użycia wód opado- tych związanych bezpośrednio lub pośrednio z syste-
wych, mami wentylacji tj.:
■ stacje ładowania pojazdów o napędzie elek- ■ HEA7 – Potential for natural ventilation,
trycznym, ■ HEA8 – Indoor air quality,
■ miejsca parkingowe i przechowalnia dla trans- ■ HEA9 – Volatile Organic Compounds,
portu alternatywnego (rowery), ■ HEA10 – Thermal comfort,
■ użycie materiałów certyfikowanych o niskiej za- ■ HEA11 – Thermal zoning,
wartości związków szkodliwych dla środowiska, ■ HEA12 – Microbial contamination.
pochodzących z certyfikowanych źródeł, przy
produkcji których ograniczona była emisja CO2. W budynku zastosowano następujące funkcje, które
umożliwiły spełnienie w całości lub częściowo powyżej
wymienionych kryteriów.

www.cyrkulacje.pl 31
Realizacje – Polska

HEA10
W wybranych pomieszczeniach referencyjnych zo-
stała przeprowadzona komputerowa analiza komfortu
cieplnego z określeniem wskaźników PMV i PPD. Na tej
podstawie zweryfikowane zostały przyjęte założenia do
projektu wentylacji, ogrzewania i chłodzenia. Zgodnie
z wynikami analizy, budynek będący przedmiotem symu-

fot. Górnośląski Park Przemysłowy


lacji spełnia kryteria najwyższej jakości parametrów kom-
fortu cieplnego, zarówno w rozumieniu normy PN-EN ISO
7730 (kategoria A) jak i normy PN-EN 15251 (kategoria I).
Dodatkowo w celu weryfikacji uzyskanych wyników
obliczeń i założeń projektowych oraz doregulowania
systemu automatyki, przewidziano przeprowadzenie
ankiet wśród użytkowników budynku. Pytania dotyczą
głównie subiektywnych odczuć termicznych i są wyma-
gane przez inne kryterium BREEAM MAN01.
Centrale wentylacyjne HEA7
firmy Swegon Równomiernie rozmieszczone na fasadzie otwierane HEA11
okna o podwójnej regulacji (rozwierno-uchylne) zapew- Zaawansowany system sterowania umożliwia indy-
niają możliwość wentylacji naturalnej sterowanej przez widualne sterowanie temperaturą, automatycznymi żalu-
użytkownika. Dodatkowo kąt otwarcia oraz ilość okien zjami oraz oświetleniem we wszystkich pomieszczeniach.
została dobrana tak, aby zapewnić odpowiednią po- Dodatkowo w przypadku dużych sal konferencyjnych
wierzchnię napływu powietrza, określoną przez BREEAM zlokalizowanych na parterze budynku, zostały wydzie-
jako min. 5% powierzchni podłogi. Jednocześnie w celu lone dwie niezależne strefy sterowania z dedykowanymi
oszczędności energii zastosowane zostały czujniki otwar- układami ogrzewania, chłodzenia i wentylacji VAV.
cia (kontraktrony), które poprzez system BMS odłączają
wentylację, ogrzewanie i chłodzenie w strefach, gdzie HEA12
stwierdzono otwarcie okien. Obecna wersja instrukcji BREEAM International 2009
dopuszcza jedynie nawilżacze parowe jako bezpieczne
HEA8 pod względem rozwoju bakterii legionella. Mimo to, ze
Zapewniono odpowiednią ilość powietrza zewnętrz- względu na dostępność odpadowej energii cieplnej
nego przypadającego na osobę (45 m3/h) zgodnie z wy- z silnika gazowego CHP do zasilania nagrzewnic wtór-
maganiami BREEAM i kategorii WEW-2 opisanej w tabeli nych, zdecydowano się na system wysokociśnieniowego
A.11 w normie PN-EN 13779:2007. W pomieszczeniach nawilżania wodnego. Podwyższone koszty inwestycyjne
konferencyjnych zlokalizowanych na parterze budynku, zostaną zrekompensowane przez znaczne oszczędności
zastosowano system wentylacji o zmiennym przepływie eksploatacyjne. Jednocześnie w celu ochrony wrażli-
sterowany czujnikami CO2. Spełnia to wymagania stawia- wych elementów nawilżaczy oraz zdrowia użytkowników
ne przez BREEAM dotyczące konieczności zapewnienia budynku, zastosowano kilkustopniowy system filtracji
wentylacji sterowanej w zależności od potrzeb w po- w tym odwróconą osmozę jako końcowy etap.
mieszczeniach o zmiennej i nieprzewidywalnej ilości W budynku w kolejnych latach zostaną przetesto-
użytkowników. Dodatkowo zainstalowano czujniki CO2 wane nowoczesne technologie. Uzyskane w ten sposób
w kanałach wywiewnych z przestrzeni biurowych w celu doświadczenia w udoskonalonej wersji będą mogły być
monitoringu jakości powietrza wewnętrznego. wykorzystane w kolejnych budynkach, jakie powstaną
na terenie Górnośląskiego Parku Przemysłowego. Wie-
HEA9 dza, zdobyta w ten sposób, posłuży wszystkim, którzy są
Jakość powietrza wewnętrznego została również zainteresowani zrównoważonym i energooszczędnym
poprawiona przez stosowanie farb i materiałów o niskiej budownictwem.
emisji lotnych związków organicznych (LZO) co zostało
potwierdzone przez certyfikaty i deklaracje odpowied- Wojciech Machowski, Swegon
nich producentów. Testy oraz poziomy emisji spełniają Łukasz Rybacki, MBC Automatyka i Wentylacja
specyficzne normy europejskie, np. dla materiałów wy- Włodzimierz Łącki, Rafał Jankowski, FläktWoods
kończeniowych jest to klasa formaldehydu E1. Artur Karaś, Buro Happold

32 cyrkulacje 13 - styczeń 2013

You might also like