Dr inż.

Adam Mroziński

„Budowa Środowiskowych
Procesorów Energii”
Pompy Ciepła - geotermia płytka

Katedra Maszyn Specjalnych i Ochrony Środowiska

WYDZIAŁ MECHANICZNY

Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy
Geoterimia płytka
Schemat funkcjonalny
Schemat funkcjonalny
Schemat funkcjonalny
BUDOWA POMY CIEPŁA

parownik skraplacz

sprężarka

zawór dławiący
EFEKTYWNOŚĆ
POMPY CIEPŁA
Współczynnik efektywności pracy pomp
ciepła mierzony jest jako stosunek
uzyskanej energii cieplnej do energii
elektrycznej pobranej przez silnik
sprężarki i wynosi:

®3,0 - przy poborze ciepła z gruntu,

®4,0 - przy poborze ciepła ze studni
głębinowej,
®4,5 - przy poborze ciepła ze ścieków.
 Zakres stosowania pomp ciepła

Sprężarkowe pompy ciepła posiadają ograniczone

parametry pracy. Wynika to z rodzaju zastosowanego w
obiegu wewnętrznym czynnika oraz technicznych
parametrów sprężarki. Dla sprężarkowych pomp można
przyjąć następujące zakresy temperaturowe dolnego i
górnego źródła ciepła:

- dolne źródło ciepła: -7 st.C do 25 st. C

- górne źródło ciepła: 25 st.C do 60 st. C

Względne koszty wytworzenia jednostki energii
cieplnej z poszczególnych źródeł (nośników) energii
przedstawione są na poniższym wykresie:
Zakumulowane koszty ogrzewania, czyli suma kosztów inwestycyjnych i kosztów
eksploatacyjnych ponoszonych w poszczególnych latach. Punkty przecięcia prostej
wykreślonej dla pompy ciepła z prostymi dla poszczególnych systemów ogrzewania,
obrazują okres zwrotu nakładów inwestycyjnych poniesionych na instalację
grzewczą z pompą ciepła.
 Dobór pompy ciepła

Stosunek energii dostarczonej do pobranej z sieci nazywany jest

COP, jest to najważniejszy parametr pompy ciepła - określa miarę
sprawności cieplnej urządzenia. Im jest on wyższy, tym wydajniej pracuje
pompa ciepła. Współczynnik COP zależy prawie wyłącznie od różnicy
temperatur; między którymi pompa ciepła “transportuje ciepło”. Pompa
ciepła (podobnie jak winda w wieżowcu) zużyje blisko dwukrotnie mniej
energii podnosząc ciepło z poziomu 10 °C na poziom 35 °C, niż z poziomu -5
°C na poziom 45 °C.

W typowych układach pracy pompy ciepła za zadowalające uważa się

osiąganie wsp. COP = 3 przy ogrzewaniu c.w.u. do 50 °C i COP = 4,5 przy
ogrzewaniu odbiornika o temp odbioru 35 °C. Można powiększyć wsp. COP
nawet do 6, ale należy wtedy zapewnić stosunkowo wysoką temperaturę
dolnego źródła (co nie zawsze jest możliwe i ekonomicznie uzasadnione), i
jak najniższą temperaturę odbioru ciepła (co prawie zawsze jest możliwe).
 Dobór pompy ciepła

Pompa ciepła jest urządzeniem grzewczym, które wymaga

dość dokładnego doboru mocy grzewczej oraz dość starannego
skojarzenia z innymi elementami instalacji.
Podstawowym parametr: Moc grzewcza pompy ciepła
w danych warunkach jej pracy
Konieczna jest znajomość zapotrzebowania ogrzewanego obiektu na
ciepło. Dla mniejszych obiektów budowlanych takich jak prywatne
domy mieszkalne dość dobre rezultaty (dla jednorodzinnych domów
mieszkalnych o pow. do 400 m2) uzyskuje się poprzez oszacowanie
zapotrzebowania na podstawie 1 m2 ogrzewanej powierzchni.
Przedziały wartości tych współczynników dla poszczególnych
typów budynków przedstawia tabela poniżej:
Zapotrzebowanie obiektu na ciepło potrzebne do ogrzania wynosi:
Qgb=kc*P
gdzie P - powierzchnia ogrzewanego obiektu w m2.
W bilansie cieplnym budynku należy uwzględnić także zapotrzebowanie
mocy na przygotowanie ciepłej wody użytkowej. Szacunkowo można
przyjąć, iż moc potrzebna do przygotowania cwu w budynku
mieszkalnym wyniesie od 100 W do 300 W na osobę. W przypadku
budynków użyteczności publicznej należy wykonać dokładne obliczenia
według obowiązujących norm.

Wymagana moc pompy ciepła wyniesie Qw=Qgb*kb+Qcwu,

gdzie kb - współczynnik biwalentności. Współczynnik kb=1 gdy pompa
ciepła będzie pracowała w systemie monowalentnym (samodzielnie). Dla
pompy ciepła w systemie biwalentnym, ze wspomaganiem innego źródła
ciepła współczynnik kb=1-Qbiw/Qgb, gdzie Qbiw moc źródła biwalentnego.
 Do doboru pompy ciepła na podstawie wykresów mocy
potrzebne są następujące wielkości:

• Qgb - maksymalna moc zapotrzebowania budynku na ciepło

• to> - temperatura parowania (przyjmuje się iż temp. parowania
jest od 3°C do 6°C niższa niż temp. cieczy dolnego źródła ; dla
systemów wodnych można założyć temp. parowania na
poziomie od 2°C do 5°C, dla systemów glikolowych pionowych
od 0°C do -3°C, natomiast dla systemów glikolowych poziomych
od -6°C do -9°C)
• tk - temperatura skraplania (zależna od sposobu wykonania
instalacji po stronie górnego źródła ; dla systemów ogrzewania
podłogowego przyjmuje się tk na poziomie od 30°C do 40 °C
natomiast dla systemów ogrzewania grzejnikowego min. 50°C)
Znając wartość wymaganej mocy grzewczej Qw, należy dobrać pompę ciepła o
mocy większej lub równej tej mocy. W tym celu można użyć wykresów mocy
pomp ciepła podawanych przez producenta.

tk

t0
 Na koszty inwestycyjne składają się:
• Cena zakupu pompy ciepła.
• Koszt materiałów zgodnie z projektem i przeznaczeniem
instalacji kotłowni.
• Koszt wykonania dolnego źródła ciepła.
• Koszt montażu i uruchomienia instalacji.