‫واحد کار اول‬

‫توانایی انتخاب و به‌کارگیری مواد اولیه چوبی و‬

‫صفحات مصنوعی در کابینت‬

‫هدف کلی‬
‫اولیه چوبی و صفحات مصنوعی و استفاده از آن‌ها در ساخت کابینت‌‬
‫انتخاب مواد ٔ‬

‫هدف‌های رفتاری‪ :‬فراگیرنده پس از پایان این فصل قادر خواهد بود‪:‬‬

‫‪1‬ــ انواع گونه‌های چوبی متداول در ساخت کابینت را تعریف کند‪.‬‬

‫‪2‬ــ انواع روکش‌های طبیعی و مصنوعی را تعریف کند‪.‬‬
‫‪3‬ــ انواع صفحات مصنوعی مورد مصرف در کابینت را شرح دهد‪.‬‬
‫‪4‬ــ بررسی ماکروسکوپی انواع چوب را انجام دهد‪.‬‬
‫‪5‬ــ عالیم مشخص ٔه چوب در جهات عرضی‪ ،‬شعاعی و مماسی را شرح دهد‪.‬‬
‫‪6‬ــ صفحات مصنوعی مناسب را در ساخت کابینت انتخاب کند‪.‬‬
‫‪7‬ــ انواع تخت ٔه خرده چوب مناسب در ساخت کابینت را شرح دهد‪.‬‬
‫‪8‬ــ انواع تخت ٔه فیبر مناسب در ساخت کابینت را انتخاب کند‪.‬‬
‫‪9‬ــ انواع تخت ٔه چند الیه در ساخت کابینت را انتخاب کند‪.‬‬

‫ساعت آموزش‬

‫جمع‬ ‫عملی‬ ‫نظری‬

‫‪14‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪10‬‬

‫‪1‬‬
 ‫پیش آزمون (‪)١‬‬

‫‪1‬ــ انواع چوب‌های مورد مصرف در سازه‌های چوبی را نام ببرید‪.‬‬

‫‪2‬ــ موارد مصرف و کاربرد تخته‌ خرده چوب را نام ببرید‪.‬‬
‫‪3‬ــ صفحات مصنوعی مورد استفاده در ساخت کابینت را نام ببرید‪.‬‬
‫‪4‬ــ روکش طبیعی چیست؟‬
‫تخته سه الیی چه کاربردی در ساخت کابینت دارد؟‬
‫‪5‬ــ ٔ‬
‫‪6‬ــ کدام‌یک از گونه‌های چوبی سوزنی‌برگ است؟‬
‫د) انجیلی‬ ‫ج) افرا ‬ ‫ ‬ ‫ب) کاج‬ ‫الف) صنوبر ‬
‫‪7‬ــ کدام‌یک از گونه‌های چوبی از همه سخت‌تر و سنگین‌تر است؟‬
‫د) چنار‬ ‫ج) توسکا ‬ ‫ب) انجیلی ‬ ‫الف) راش ‬

‫‪2‬‬
 ‫‪1‬ــ توانایی انتخاب و به‌کارگیری مواد اولیۀ چوبی و‬
‫صفحات مصنوعی در کابینت‌های ساده‬

‫‪1‬ــ‪1‬ــ شناسایی انواع گونه‌های چوبی متداول در‬

‫ساخت کابینت‬
‫نتیجه فعالی��ت موجود زنده‌ای به‌نام درخت اس��ت‬
‫چ��وب ٔ‬
‫که در طی س��الیان متوالی به‌وجود می‌آید‪ .‬درخت پس از آن‌که به‬
‫س��ن بهره‌برداری رسید قطع می‌ش��ود و به انواع مقطوعات چوبی‬
‫(الوار‪ ،‬ت��راورس‪ ،‬تخته و‪ )...‬تبدیل می‌گردد‪ .‬بنابراین‪ ،‬چوب از‬
‫ساقه گیاهان چوبی به‌دست می‌آید‪ .‬این ماده از سلول‌های مختلف‬ ‫ٔ‬
‫شکل ‪2‬ــ‪ 1‬پوست و میوۀ درخت کاج‬ ‫تش��کیل ش��ده و با توجه به ساختار س��لولی آن متخلخل است‪ .‬با‬
‫دهنده بافت چوب‪،‬‬
‫ٔ‬ ‫توجه به مش��خصات ظاهری و عناصر تشکیل‬
‫هم‌چنین نظر به این‌که چوب اکثر گونه‌های سوزنی‌برگ نرم‬ ‫دس��ته س��وزنی‌برگ و پهن‌برگ تقسیم می‌کنند‪.‬‬
‫ٔ‬ ‫درختان را به دو‬
‫است و نسبت به پهن‌برگان جرم مخصوص پایین‌تری دارند‪ ،‬به آنان‬ ‫گفتنی است اکثر درختان سوزنی‌برگ که در فصل پاییز برگ‌ریزان‬
‫درختان نرم چوب و به پهن‌برگان‪ ،‬که اغلب دارای چوب سخت‬ ‫ندارند به آن‌ها درختان همیش��ه سبز می‌گویند و درختان پهن‌برگ‬
‫هستند‪ ،‬سخت چوب می‌گویند‪ .‬چوب سوزنی‌برگان و پهن‌برگان‬ ‫را که اکثر ًا برگ‌ریزان دارند‪ ،‬خزان‌کننده می‌نامند‪( .‬ش��کل ‪1‬ــ‪1‬‬
‫در ساخت انواع مصنوعات چوبی به‌کار برده می‌شود‪ .‬ولی در‬ ‫و ‪2‬ــ‪)1‬‬
‫مجموع از پهن‌برگان‪ ،‬به دلیل داشتن تنوع رنگ و نقوش زیبا و‬
‫هم‌چنین مقاومت‌های مکانیکی باال‪ ،‬در ساخت صنایع مبلمان و‬
‫انواع محصوالت چوبی‪ ،‬بیش‌تر استفاده می‌شود‪( .‬شکل ‪3‬ــ‪1‬‬
‫و ‪4‬ــ‪)1‬‬

‫شکل ‪1‬ــ‪ 1‬درخت سوزنی برگ (کاج)‬

‫شکل ‪3‬ــ‪ 1‬درخت پهن برگ (چنار)‬
‫‪3‬‬
‫برش‌های عرضی‪ ،‬شعاعی و مماسی به‌وجود می‌آیند‪ ،‬توضیح داده‬
‫می‌شود‪.‬‬
‫‪2‬ــ‪1‬ــ‪1‬ــ عالیم مشخصۀ انواع چوب‪ ،‬در جهت‌های‬
‫عرضی‪ ،‬شعاعی و مماسی‬
‫پس از قطع درخت در جنگل و انتقال آن به کارخانجات‬
‫چوب‌بری‪ ،‬برای تبدیل آن به الوار و تخته اقدام می‌شود و برش‬
‫آن‪ ،‬بسته به این‌که در امتداد طول گرده‌ بینه (نسبت به دوایر سالیانه)‬
‫چگونه باشد به‌صورت‌های مماسی و شعاعی تولید می‌شود‪.‬‬ ‫شکل ‪4‬ــ‪ 1‬میوه و برگ درخت چنار‬

‫نقوش چوب در تخته‌های مماسی و شعاعی با یکدیگر فرق‬

‫داشته و هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند و حتی کاربرد آنها‬ ‫از طرف دیگر پهن‌برگان پس از رنگ آمیزی (کیلر‪ ،‬پلی‌استر‬
‫در بعضی از موارد مانند ادوات موسیقی با یکدیگر متفاوت است‪.‬‬ ‫و‪ )...‬نمای زیباتری دارند و در مصارفی چون صنایع روکش و‬
‫الف) برش عرضی (جهت عرضی چوب)‪ :‬برشی است‬ ‫تخته الیه کاربردشان بیش‌تر است‪.‬‬
‫ٔ‬
‫که بر محور طولی ساقه (عمود بر الیاف چوب) به‌طور عمودی‬ ‫از آن‌جایی که سوزنی‌برگان نرم چوب‌اند‪ ،‬به‌راحتی اره‬
‫زده می‌شود و در حقیقت مقطع عرضی چوب را نشان می‌دهد‬ ‫و رنده می‌شوند و در مکان‌های مرطوب مناسب‌تر و مقاوم‌تر‬
‫(شکل ‪ 5‬ــ‪.)1‬‬ ‫از پهن‌برگان هستند به همین منظور در ساخت در و پنجره و‬
‫مغز‬
‫درون چوب‬ ‫ساختمان‌های چوبی کاربرد بیش‌تری دارند و هم‌چنین به‌دلیل‬
‫برون چوب‬
‫سطح شعاعی‬ ‫داشتن الیاف بلند در کاغذسازی مناسب‌ترند‪.‬‬
‫ از عیب‌های چوب سوزنی‌برگان عمدتاً وجود گره‌های‬
‫دوایر‬ ‫مقطع‬
‫سالیانه‬ ‫عرضی‬ ‫متعددی است که در برخی مواقع‪ ،‬زیبایی کار و کاربرد مطلوب آن‬
‫را دچار نقصان می‌کند و به علت وجود صمغ‪ ،‬رنگ‌آمیزی آنان با‬
‫پوست‬
‫مقطع‬ ‫مشکل همراه می‌شود‪.‬‬
‫مماسی‬ ‫‪1‬ــ‪1‬ــ‪1‬ــ بررسی ماکروسکوپی انواع چوب‬
‫شکل ‪ 5‬ــ‪ 1‬مقطع عرضی‪ ،‬مماسی‪ ،‬شعاعی و دوایر سالیانه‬ ‫با توجه به مشخصات ظاهری گونه‌های مختلف چوبی‬
‫دسته کلی زیر تقسیم‌بندی‬
‫می‌توان چوب‌ها را از لحاظ رنگ‪ ،‬به دو ٔ‬
‫سالیانه درخت‪ ،‬که معرف سن درخت‌اند‬
‫ٔ‬ ‫در این برش دوایر‬ ‫نمود‪:‬‬
‫به چشم می‌خورد‪.‬‬ ‫الف) چوب‌های ساده‪ :‬این دسته از چوب‌ها دارای رنگ‬
‫چوب تابستانه به رنگ تیره و چوب بهاره به رنگ روشن‬ ‫و ساختمان یکنواختی هستند‪ ،‬مانند چوب‌های گالبی‪ ،‬صنوبر‪،‬‬
‫دیده می‌شود و تعداد دوایر روشن و تیره بیانگر تعداد سال‌های سن‬ ‫انجیلی و غیر آن‌ها‪.‬‬
‫درخت هستند‪.‬‬ ‫ب) چوب‌های منقش‪ :‬این دسته از چوب‌ها دارای نقش‬
‫ب) برش مماسی (جهت مماسی چوب)‪ :‬برشی که مماس‬ ‫و رگه‌های متنوع هستند‪ ،‬مانند چوب گردو‪ ،‬راش‪ ،‬بلوط و غیر‬
‫بر داویر سالیانه‪ ،‬در جهت محور طولی گرده‌ بینه‪ ،‬انجام شود برش‬ ‫آن‌ها‪.‬‬
‫تخته مماسی می‌گویند‪.‬‬
‫تخته تولید شده را ٔ‬
‫مماسی و نوع ٔ‬ ‫از آن‌جایی که نقوش چوب‪ ،‬بسته به نوع برش چوب‪،‬‬
‫تخته‬
‫نحوه برش زدن و هم‌چنین‪ٔ ،‬‬ ‫در شکل ‪5‬ــ‪ 1‬و ‪6‬ــ‪ٔ ،1‬‬ ‫مشخصه آن‌ها‪ ،‬که در‬
‫ٔ‬ ‫صورت‌های مختلف دارند‪ ،‬ابتدا عالیم‬
‫‪4‬‬
‫با توجه به مطالب ذکر شده‪ ،‬اینک به بررسی ماکروسکوپی‬ ‫مماسی و نقوش آن نشان داده شده است‪ .‬در سطح تخته‌های‬
‫تعدادی از گونه‌های مختلف چوبی سوزنی‌برگان و پهن‌برگان‪ ،‬که‬ ‫مماسی‪ ،‬نقوش به‌صورت منحنی‌های متحدالمرکزی به‌صورت‬
‫در صنایع چوبی بسیار مورد استفاده قرر می‌گیرند‪ ،‬می‌پردازیم‪.‬‬ ‫تیره و روشن دیده می‌شود‪.‬‬
‫‪3‬ــ‪1‬ــ‪1‬ــ مشخصات چوب پهن‌برگان‬
‫َملَج‪ :‬ملج چوبی نیمه‌سخت و نیمه‌سنگین و راست‌تار‬ ‫تختۀ شعاعی‬
‫نقش شعاعی‬
‫تهیه روکش است و نقوش‬ ‫گونه چوبی مناسبی برای ٔ‬ ‫است و ٔ‬
‫آن بسیار زیباست‪ .‬از این چوب در مبلمان‪ ،‬در و پنجره‌سازی‪،‬‬
‫وسایل ورزشی‪ ،‬روکش‌گیری و غیر آن‌ها‪ ،‬استفاده می‌شود‪ .‬رنگ‬
‫آن زرد تا قهوه‌ای مایل به قرمز است و چوب درون آن خاکستری‬
‫مایل به قهوه‌ای است (شکل ‪8‬ــ‪.)1‬‬

‫تختۀ مماسی‬
‫نقش حلقوی‬

‫شکل ‪6‬ــ‪ 1‬تختۀ مماسی و شعاعی‬

‫مماسی‬ ‫شعاعی‬ ‫عرضی‬ ‫ج) برش شعاعی (جهت شعاعی چوب)‪ :‬برش شعاعی‬
‫شکل ‪ 8‬ــ‪ 1‬چوب ملج در سه برش عرضی‪ ،‬شعاعی‪ ،‬مماسی‬ ‫برشی است که عمود بر دوایر سالیانه و در امتداد طول گرده‌بینه‬
‫تخته شعاعی است‪ .‬نقوش‬ ‫تخته به‌دست آمده ٔ‬‫زده می‌شود و نوع ٔ‬
‫چنار‪ :‬این چوب نیمه‌سنگین و نیمه‌سخت و راست‌تار و‬ ‫سطحی شعاعی به‌صورت نوارهای باریک در طول چوب‬
‫خوش‌کار است‪ .‬رنگ آن در چوب برون زرد و در چوب درون‬ ‫به‌صورت روشن و تیره دیده می‌شود (شکل ‪5‬ــ‪ 1‬و ‪6‬ــ‪.)1‬‬
‫قرمز مایل به قهوه‌ای است‪ .‬از این چوب در صنایع روکش‪،‬‬ ‫یادآوری می‌شود برش‌ها‪ ،‬هرچه از پیرامون گرده‌ بینه‬
‫به سمت مرکز گرده‌ بینه زده شوند‪ ،‬نوع تخته‌های به‌دست آمده‬
‫به‌صورت مماسی شعاعی (بینابینی) و نهایتاً به شعاعی تبدیل‬
‫می‌گردند‪( .‬شکل ‪7‬ــ‪)1‬‬

‫ج‬ ‫ب‬ ‫الف‬

‫شکل ‪7‬ــ‪ 1‬نحوۀ برش‌های مختلف برای تهیۀ تخته‌های شعاعی‬

‫و مماسی و بینابینی‬
‫مماسی‬ ‫شعاعی‬ ‫عرضی‬
‫الف) برش مماسی‪ ،‬مماسی شعاعی و شعاعی‪ ،‬ب) برش شعاعی‪ ،‬ج) برش مماسی‬
‫شکل ‪9‬ــ‪ 1‬چوب چنار در سه برش عرضی‪ ،‬شعاعی‪ ،‬مماسی‬
‫‪5‬‬
‫‌گونه چوبی دارای ارزش بسیار زیادی است و‬ ‫گردو‪ :‬این ٔ‬ ‫درهای ماسیوقاب و تنکه‌ای و درهای بزرگ مساجد ونظایر آن‌ها‬
‫چوب آن ریزبافت و به رنگ خاکستری مایل به قهوه‌ای تا قهوه‌ای‬ ‫استفاده می‌شود (شکل ‪9‬ــ‪.)1‬‬
‫تیره با رگه‌های سیاه است و از نقوش بسیار زیبا و نسبتاً با دوام‬ ‫راش‪ :‬چوب راش به رنگ صورتی مایل به قهوه‌ای‬
‫برخوردار است‪ .‬این چوب نیمه‌سنگین و نیمه‌سخت و مقاومت‌های‬ ‫است‪ .‬چوب آن نیمه‌سنگین و نیمه‌سخت است و در صنایع‬
‫مکانیکی آن مطلوب است (شکل ‪12‬ــ‪ .)1‬موارد مصرف چوب‬ ‫مبلمان‪ ،‬به‌خصوص مبل‌های خمیده‪ ،‬کاربرد فراوان دارد و در‬
‫تهیه روکش (به‌منظور بهره‌وری‬‫گردو‪ ،‬با توجه به ارزش آن‪ ،‬برای ٔ‬ ‫پارکت‌سازی‪ ،‬تخته الیه و روکش‌گیری‪ ،‬تراورس‌های راه‌آهن‪،‬‬
‫بیش‌تر) مورد استفاده قرار می‌گیرد و هم‌چنین در کارهای تزیینی و‬ ‫در و پنجره‌سازی و غیر آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد (شکل‬
‫ساخت مبلمان‌های با ارزش ماسیو و ادوات موسیقی کاربرد دارد‪.‬‬ ‫‪10‬ــ‪.)1‬‬

‫مماسی‬ ‫شعاعی‬ ‫عرضی‬ ‫مماسی‬ ‫شعاعی‬ ‫عرضی‬

‫شکل ‪12‬ــ‪ 1‬چوب گردو در سه برش عرضی‪ ،‬شعاعی‪ ،‬مماسی‬ ‫شکل ‪10‬ــ‪ 1‬چوب راش در سه برش عرضی‪ ،‬شعاعی‪ ،‬مماسی‬

‫توسکا‪ :‬چوبی است نرم و سبک که رنگ آن‪ ،‬هرگاه تازه‬ ‫افرا‪ :‬این چوب نسبتاً نرم و سبک است و رنگ آن سفید‬
‫مایل به کرم و راست‌تار است و از این چوب در صنایع روکش و قطع شده باشد صورتی روشن است ولی پس از مدتی به رنگ‬
‫خراطی‪ ،‬درهای قاب و تنکه‌ای و لوازم تزیینی و غیر آن‌ها استفاده قرمز مایل به نارنجی در می‌آید‪.‬‬
‫می‌شود (شکل ‪11‬ــ‪.)1‬‬

‫مماسی‬ ‫شعاعی‬ ‫عرضی‬ ‫مماسی‬ ‫شعاعی‬ ‫عرضی‬

‫شکل ‪13‬ــ‪ 1‬برش‌های عرضی‪ ،‬شعاعی و مماسی چوب توسکا‬ ‫شکل ‪11‬ــ‪ 1‬چوب افرا در سه برش عرضی‪ ،‬شعاعی‪ ،‬مماسی‬
‫‪6‬‬
 ‫چوب توسکا ریزبافت و فاقد طرح مشخصی است‪.‬‬
‫تخته چندال‪ ،‬مدادسازی و صنایع‬
‫این چوب عمدتاً در ساخت ٔ‬
‫مبلمان کاربرد دارد‪ .‬شکل ‪13‬ــ‪ 1‬تصویر چوب توسکا را نشان‬
‫می‌دهد‪.‬‬
‫بلوط‪ :‬چوبی نیمه‌سنگین و نیمه‌سخت و درشت بافت‬
‫است‪ .‬رنگ چوب درون آن قهوه‌ای روشن تا تیره و چوب برون‬
‫آن خاکستری تا زرد است‪ .‬مقاومت‌های مکانیکی آن خوب است‬
‫تهیه پارکت‪ ،‬ساختمان‌های چوبی‪ ،‬روکش و صنایع مبلمان‬
‫و برای ٔ‬
‫مورد استفاده قرار می‌گیرد‪ .‬شکل ‪14‬ــ‪ 1‬مقاطع چوب بلوط‬
‫مماسی‬ ‫شعاعی‬ ‫عرضی‬ ‫را نشان می‌دهد‪ .‬همان‌طور که در شکل مشخص است‪ ،‬وجود‬
‫شکل ‪15‬ــ‪ 1‬برش‌های چوب صنوبر‬ ‫پره‌های چوبی فراوان در سطح شعاعی‪ ،‬باعث شده این چوب از‬
‫نقوش خاصی برخوردار شود‪.‬‬
‫َم ‪‬مرز‪ :‬چوب آن نسبتاً سخت‪ ،‬نیمه‌سنگین و رنگ آن‬
‫سفید مات و دارای مقاومت‌های مکانیکی باالست‪ .‬کارکردن‬
‫با این چوب‪ ،‬به‌دلیل داشتن جرم مخصوص باال‪ ،‬مشکل است‬
‫تیغه ابزارهای برنده را زود کُند می‌کند‪ .‬این چوب‪ ،‬عمدتاً در‬
‫و ٔ‬
‫صنایع کاغذسازی‪ ،‬تخته‌خرده چوب‪ ،‬تخته فیبر و غیر آن‌ها مورد‬
‫استفاده قرار می‌گیرد (شکل ‪16‬ــ‪.)1‬‬

‫مماسی‬ ‫شعاعی‬ ‫عرضی‬

‫شکل ‪14‬ــ‪ 1‬مقاطع چوب بلوط‬

‫صنوبر‪ :‬درخت صنوبر در تمام مناطق ایران (به غیر از‬

‫مناطق کویری) می‌روید و چوبی است سبک و نرم و به آسانی‬
‫با انواع ابزارآالت بریده و رنده می‌شود‪ .‬رنگ آن سفید مایل به‬
‫زرد است‪ .‬از این چوب بدون نقش و نگار‪ ،‬برای الیه‌های میانی‪،‬‬
‫مماسی‬ ‫شعاعی‬ ‫عرضی‬
‫تخته چندالیی درهای کالفی‪ ،‬تخته‌ خرده چوب‪،‬‬ ‫در ساخت ٔ‬
‫شکل ‪16‬ــ‪ 1‬برش‌های عرضی‪ ،‬شعاعی ومماسی چوب ممرز‬ ‫کاغذسازی‪ ،‬خالل دندان‪ ،‬کبریت‌سازی‪ ،‬جعبه‌های میوه و‪...‬‬
‫استفاده می‌شود (شکل ‪15‬ــ‪ .)1‬از این‌گونه چوب‪ ،‬هرچند جزء‬
‫‪4‬ــ‪1‬ــ‪ 1‬ــ مشخصات سوزنی‌برگان‬ ‫پهن‌برگان است‪ ،‬به‌علت نداشتن مقاومت‌های مکانیکی الزم و‬
‫به‌طور کلی درختان سوزنی‌برگ در کشور ما اندک و منابع‬ ‫نقوش مناسب در ساخت مبلمان استفاده چندانی نمی‌شود‪.‬‬
‫‪7‬‬
‫نراد‪ :‬رنگ چوب آن سفید و زرد مایل به قرمز است‪.‬‬ ‫دوگونه مهم از سوزنی‌برگان‬
‫ٔ‬ ‫جنگلی آن بسیار محدود است‪ .‬لیکن‬
‫چوب سبک و نرم و خوش‌کار و فاقد رزین است‪ .‬از این چوب‬ ‫که کاربردشان زیاد است‪ ،‬به این شرح‌اند‪:‬‬
‫در صنایع خمیر کاغذ‪ ،‬ساخت درهای قاب تنکه‌ای‪ ،‬پنجره‌سازی‪،‬‬ ‫کاج‪ :‬چوب کاج سبک و نرم است و به‌راحتی با ابزارآالت‬
‫مبلمان و غیر آن‌ها استفاده می‌شود‪ .‬در بازار ایران اصطالحاً به‬ ‫مختلف رنده و بریده می‌شود‪ .‬چوب درون آن مشخص به رنگ‬
‫آن چوب روسی می‌گویند‪ .‬شکل ‪18‬ــ‪ 1‬مقاطع این چوب را نشان‬ ‫سفید مایل به قرمز و چوب برون آن سفید مایل به کرم تا زرد است‪.‬‬
‫می‌دهد‪.‬‬ ‫تازه آن دارای‬
‫این چوب مجاری رزین و گره فراوان دارد‪ .‬چوب ٔ‬
‫بوی مطبوعی است‪ .‬از چوب کاج در ساخت خانه‌های چوبی‪،‬‬
‫تهیه الیه (تخته‌ الیه) در و پنجره‌سازی‪ ،‬کاغذسازی‪ ،‬تیرهای برق‪،‬‬
‫ٔ‬
‫تلگراف و تلفن و غیر آن‌ها استفاده می‌شود‪ .‬شکل ‪17‬ــ‪ 1‬مقاطع‬
‫چوب کاج را در سه برش عرضی‪ ،‬مماسی و شعاعی نشان می‌دهد‪.‬‬

‫مماسی‬ ‫شعاعی‬ ‫عرضی‬

‫شکل ‪18‬ــ‪ 1‬چوب نراد در سه برش عرضی‪ ،‬شعاعی‪ ،‬مماسی‬

‫در جداول ‪1‬ــ‪ 1‬و ‪2‬ــ‪ 1‬مشخصات تعدادی از گونه‌های‬

‫چوبی پهن برگ و سوزنی برگ آمده است‪.‬‬
‫مماسی‬ ‫شعاعی‬ ‫عرضی‬

‫شکل ‪17‬ــ‪ 1‬چوب کاج در سه برش عرضی‪ ،‬شعاعی‪ ،‬مماسی‬

‫‪8‬‬
 ‫ﺟﺪول ‪١‬ــ‪ ١‬ﭼﻮبﻫﺎی ﭘﻬﻦﺑﺮﮔﺎن‬

‫ﺳﺨﺘﯽ ﭼﻮب‬
‫رﻧﮓ‪ ،‬ﺑﺎﻓﺖ‪ ،‬ﻧﻘﺶ ﭼﻮب و ﻣﻮارد ﻣﺼﺮف‬ ‫روﻳﺸﮕﺎه‬ ‫ﻧﺎم ﻓﺎرﺳﯽ‬
‫و ﺟﺮم ﻣﺨﺼﻮص‬

‫ﺳــﻔﻴﺪ‪ ،‬راﺳﺖ ﺗﺎر‪ ،‬رﻳﺰﺑﺎﻓﺖ و ﻫﻤﮕﻦ ﮔﺎﻫﯽ ﺳﻄﺢ ﭘﺮزدار‪،‬‬ ‫ﺧﻴﻠﯽ ﻧﺮم ﺗﺎ ﻧﺮم‬ ‫اﻳﺮان ــ اروﭘﺎ‬ ‫ﺳﭙﻴﺪار‬
‫ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺗــﻮرق ﮐﻢ‪ ،‬ﮐﺎرﺑﺮد در ﺻﻨﺎﻳﻊ در و ﭘﻨﺠﺮه ﺳــﺎزی‪،‬‬ ‫‪ ۰/۴‬ﺗﺎ ‪۰/۶‬‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ درﻣﻘﺎﺑﻞ ﺿﺮﺑﻪ‪ ،‬ﮐﻢ‪.‬‬

‫رﻳﺰﺑﺎﻓــﺖ‪ ،‬ﻫﻤﮕﻦ‪ ،‬ﺳــﻔﻴﺪ ﺗﺎ ﻗﻬــﻮهای ﻣﺎﻳﻞ ﺑــﻪ ﻗﺮﻣﺰ )ﮔﻞ‬ ‫ﻧﻴﻤﻪﺳﺨﺖ ﺗﺎ ﺳﺨﺖ‬ ‫اﻳﺮان ــ اروﭘﺎ‬
‫راش‬
‫ﺑﺎﻗﺎﻟﯽ(‪ ،‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺗﻮرق ﮐﻢ‪ ،‬ﭼﺸﻤﮏدار‪ ،‬اﻟﻴﺎف ﻧﻴﻤﻪ درﻫﻢ‪،‬‬ ‫‪ ۰/۶‬ﺗﺎ ‪۰/۷۵‬‬
‫ﻣﻨﺒﺖﮐﺎری و‬
‫ﮐﺎرﺑــﺮد در ﺻﻨﺎﻳﻊ روﮐﺶ و ﺗﺨﺘ ٔﻪ ﭼﻨــﺪ ﻻ‪ّ ،‬‬
‫ﻣﺒﻞﺳﺎزی‪ ،‬ﺗﺠﺎری و اﺳﺒﺎب ﺑﺎزی ﺳﺎزی‪.‬‬

‫ﻗﻬﻮهای روﺷــﻦ ﺗﺎ ﺷــﮑﻼﺗﯽ‪ ،‬ﻟﮑﻪﻫﺎی ﻣﺮﻣﺮی راﺳﺖﺗﺎر‪،‬‬ ‫ﻧﻴﻤﻪ ﺳﺨﺖ‬ ‫اﻳﺮان‬ ‫ﭼﻨﺎر‬
‫دارای ﭼﺸﻤﮏ‪ ،‬ﮔﺎه درﺧﺸﻨﺪه‪ ،‬ﮐﺎر ﺑﺎ آن آﺳﺎن‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬ ‫‪ ۰/۶‬ﺗﺎ ‪۰/۶۵‬‬
‫در ﺑﺮاﺑﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺨﺮب ﮐﻢ‪ ،‬واﮔﻦﺳﺎزی‪.‬‬

‫رﻳﺰ ﺑﺎﻓﺖ‪ ،‬ﺳــﻔﻴﺪ ﺗﺎ ﺳــﻔﻴﺪ ﻣﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﮐﺮم‪ ،‬راﺳﺖﺗﺎر‪ ،‬ﮐﺎرﺑﺮد‬ ‫ﻧﺮم ﺗﺎ ﻧﻴﻤﻪ ﺳﺨﺖ‬ ‫اﻳﺮان‬ ‫َﻣ ْﻤﺮز‬
‫در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﮐﺎﻏﺬ ﺳــﺎزی‪ ،‬ﺗﺨﺘﻪ ﺧﺮده ﭼﻮب ﺳــﺎزی‪ ،‬ﺗﺨﺘﻪ‬
‫‪ ۰/۴‬ﺗﺎ ‪۰/۶‬‬
‫ﻓﻴﺒﺮ‪ ،‬واﮔﻦﺳﺎزی‪ ،‬ﺗﺮاورس راه آﻫﻦ و ﭼﻮبﻫﺎی ﺗﻮﻧﻠﯽ‪.‬‬

‫درﻣﺠﺎورت ﻫﻮا ﻗﺮﻣﺰ‪ ،‬راﺳــﺖﺗﺎر‪ ،‬رﻳﺰﺑﺎﻓﺖ‪ ،‬ﻣﺎت‪ ،‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ‬ ‫ﻧﺮم ﺗﺎ ﻧﻴﻤﻪ ﺳﺒﮏ‬ ‫اﻳﺮان ــ اروﭘﺎ‬ ‫ﺗﻮﺳﮑﺎ‬
‫ﺗﻮرق ﺧﻮب‪ ،‬ﮐﺎر ﺑﺎ آن آﺳــﺎن‪ ،‬ﮐﻢ دوام‪ ،‬ﺑﻪ آﺳــﺎﻧﯽ ﺷﮑﺎف‬ ‫‪ ۰/۵‬ﺗﺎ ‪۰/۵۵‬‬
‫ﻣﯽﺧﻮرد و ﺧﻮب رﻧﮓ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﮐﺎرﺑﺮد آن در ﻣﺒﻞﺳﺎزی‪،‬‬
‫ﺟﻌﺒﻪﺳﺎزی و ﺧﺎﻧﻪﻫﺎی ﭼﻮﺑﯽ‪.‬‬

‫‪۹‬‬
‫سفید مایل به زرد تا صورتی‪ ،‬موج‌دار‪ ،‬ریزبافت‪،‬‬ ‫نیمه سخت تا سخت‬ ‫ایران‬ ‫افرا‬
‫صاف و درخشنده‪ ،‬الیاف کمی درهم‪ ،‬قابلیت تورق‬ ‫‪ 0/55‬تا ‪0/7‬‬
‫کم‪ ،‬کار با آن آسان‪ ،‬خوش بوم‪ ،‬حساس در مقابل‬
‫کرم خوردگی‪ ،‬کاربرد در مبل‌سازی‪ ،‬خراطی و‬
‫مدل‌سازی‪ .‬‬

‫قهوه‌ای روشن‪ ،‬درش��ت بافت‪ ،‬ناصاف‪ ،‬مات‪ ،‬قابلیت‬ ‫نیمه سخت تا سخت‬ ‫ایران ــ اروپا‬ ‫بلوط‬
‫تورق متوس��ط‪ ،‬کار با آن نس��بت ًا آس��ان‪ ،‬مقاوم در برابر‬ ‫‪ 0/65‬تا ‪0/8‬‬
‫عوام��ل مخ��رب‪ ،‬کارب��رد در مبل‌س��ازی‪ ،‬پارک��ت‪،‬‬
‫بشکه‌س��ازی‪ ،‬ت��راورس راه آهن‪ ،‬چوب‌ه��ای معدن و‬
‫چوب‌های تونلی‪.‬‬

‫قهوه‌ای مایل به قرمز تا شکالتی روشن‪ ،‬الیاف نامنظم‪،‬‬ ‫سخت‬ ‫ایران ــ اروپا‬ ‫ملج‬
‫باف��ت ناهمگ��ن‪ ،‬م��ات‪ ،‬کارب��رد در صنای��ع روک��ش‪،‬‬ ‫‪ 0/65‬تا ‪0/85‬‬
‫معرق‌کاری‪.‬‬‫منبت و ّ‬‫مبل‌سازی‪ّ ،‬‬

‫س��فید صافی مایل ب��ه صورتی‪ ،‬الی��اف آن نیمه درهم‪،‬‬ ‫نیمه سخت تا سخت‬ ‫ایران ــ اروپا‬ ‫زبان گنجشک‬
‫راس��ت‌تار‪ ،‬ن��ا همگ��ن‪ ،‬درخش��نده‪ ،‬قابلی��ت ت��ورق‬ ‫‪ 0/65‬تا ‪0/75‬‬
‫متوسط‪ ،‬کار با آن آسان‪ ،‬کاربرد در صنایع مبل‌سازی‪،‬‬
‫قسمت‌هایی از هواپیما‪ ،‬واگن‌سازی‪.‬‬

‫به رنگ کرم مایل به صورتی‪ ،‬س��خت نسبت ًا سنگین‪ ،‬با‬ ‫سخت‬ ‫ایران‬ ‫انجیلی‬
‫دوام در مقابل عوام مخرب‪ ،‬کاربرد در پارکت‌س��ازی‪،‬‬ ‫‪ 0/81‬تا ‪0/86‬‬
‫خراطی‪ ،‬فیبرسازی‪ ،‬وسایل تزیینی و تراورس‪.‬‬

‫‪10‬‬
 ‫جدول ‪2‬ــ‪ 1‬چوب‌های سوزنی‌برگان‬

‫رنگ‪ ،‬بافت‪ ،‬نقش چوب و موارد مصرف‬ ‫سختی چوب‬ ‫رویشگاه‬ ‫نام فارسی‬

‫درش��ت‌بافت‪ ،‬رنگ س��فید تا س��فید مایل به کرم‪ ،‬دارای‬ ‫نیمه سخت‬ ‫اروپا ــ آسیا‬ ‫کاج جنگلی‬
‫روزن��ه و کانال‌های صمغی و گره‌های زیاد نس��بت ًا س��بک‬ ‫‪ 0/55‬تا ‪0/6‬‬
‫و ن��رم و در س��اخت خانه‌های چوبی‪ ،‬چوب‌ه��ای تونلی‪،‬‬
‫ت��راورس راه آهن‪ ،‬جعبه‌س��ازی‪ ،‬در و پنج��ره‪ ،‬تیر برق و‬
‫تلفن‪ ،‬کاغذ سازی و غیر آن‌ها استفاده می‌شود‪.‬‬

‫رن��گ س��فید مایل ب��ه زرد‪ ،‬فاق��د چ��وب درون‪ ،‬دارای‬ ‫نیمه سبک‬ ‫اروپا ــ کانادا‬ ‫نوئل‬
‫درخشندگی خاصی‪ ،‬مجاری صمغی به ندرت‪ ،‬چوب پایان‬ ‫‪ 0/35‬تا ‪0/55‬‬
‫قهوه‌ای تیره‪ ،‬راست تار و ریزبافت و در ساختمان سازی‬
‫مورد کاربرد است‪.‬‬

‫رنگ سفید تا سفید مایل به کرم تا قهوه‌ای مایل به صورتی‪،‬‬ ‫نیمه سبک‬ ‫اروپا ــ آسیا‬ ‫نراد‬
‫راس��ت‌تار و دارای نقوش زیبا‪ ،‬نرم و ک��م‌دوام‪ ،‬کار با آن‬ ‫‪ 0/45‬تا ‪0/58‬‬
‫آس��ان و در ساختمان‌س��ازی‪ ،‬مبل‌س��ازی‪ ،‬بس��ته‌بندی و‬
‫کاغذسازی استفاده می‌شود‪.‬‬

‫با توجه به توضیحات ارائه شده در بخش انواع چوب‌ها و‬ ‫‪2‬ــ‪1‬ــ شناسایی اصول انتخاب انواع روکش‌های‬
‫این‌که هرگونه چوبی نقوش و رنگ‌های خاصی دارد (از رنگ‌های‬ ‫طبیعی‬
‫روکش‌های طبیعی ورقه‌های ‌نازک چوبی هستند که روشن گرفته تا تیره)‪ ،‬و از آن‌ها می‌توان روکش‌های مختلف تهیه‬
‫سلیقه مشتری‪ ،‬بر‬
‫ٔ‬ ‫فشرده چوبی از قبیل تخته‌ نمود‪ .‬این روکش‌ها‪ ،‬با توجه به نوع کار و‬
‫ٔ‬ ‫برای پوشش انواع مختلف صفحات‬
‫خرده چوب‪ ،‬فیبر و غیر آن‌ها به‌کار می‌روند‪ .‬در حقیقت هدف روی صفحات مختلف پرس می‌شوند‪ .‬روکش‌های ‌طبیعی‪ ،‬عمدتاً‬
‫از روکش‌کردن این صفحات این است که ظاهر آن‌ها با چنین از گونه‌های چوبی پهن‌برگ که نقوش زیبا و رنگ‌های متنوعی‬
‫پوششی به شکل‌ و طرح‌های زیبا و مشتری‌پسند درآیند‪ .‬شکل دارند‪ ،‬تهیه می‌شوند‪ .‬اما از سوزنی‌برگان هم روکش طبیعی تهیه‬
‫می‌گردد‪.‬‬ ‫‪19‬ــ‪ 1‬انواع روکش‌های طبیعی را نشان می‌دهد‪.‬‬
‫روکش‪ ،‬معموال ً به دو روش لوله‌بری و کاردی تهیه‬
‫می‌شود‪ .‬روکش‌های اره‌ای نیز وجود دارد که کاربرد محدودی‬
‫دارند و مصداق بارز کاربرد آن‌ها در ساخت انواع معرق یا آالت‬
‫موسیقی است‪.‬‬
‫تهیه‬
‫ماده اولیه برای ٔ‬ ‫روش لوله‌بری‪ :‬در این روش ٔ‬
‫روکش‪ ،‬گرده‌ بینه است که پس از پختن (به ‌منظور نرم کردن بافت‬
‫گیره (مرغک) دستگاه لوله‌بر قرار می‌دهند‬
‫چوب) آن را بین دو ٔ‬ ‫شکل ‪19‬ــ‪ 1‬انواع روکش‌های طبیعی‬

‫‪11‬‬
 ‫می‌شود‪ ،‬به‌طوری که پس از پخته و نرم شدن چوب با دستگاه‬ ‫و مطابق شکل ‪20‬ــ‪ ،1‬عملیات روکش‌گیری صورت می‌پذیرد‪.‬‬
‫اسالیسر (کاردی)‪ ،‬که می‌تواند به‌صورت افقی یا عمودی باشد‪،‬‬ ‫اساس کار این دستگاه شبیه دستگاه خراطی است که در اثر‬
‫الیه‌های نازک روکش تولید می‌گردد‪ .‬در شکل ‪21‬ــ‪ 1‬الف و ب‪،‬‬ ‫‌ بینه در حال‬
‫َد َوران گرده‌ بینه و با جلو آمدن تیغه و برخورد به گرده ٔ‬
‫تولید روکش به دو صورت اسالیسر افقی و عمودی نشان داده‬ ‫الیه نازک به‌طور پیوسته (مثل توپ پارچه‌ای که باز‬
‫چرخش‪ ،‬یک ٔ‬
‫ِ‬
‫اسالیسر عمودی‪ ،‬تیغه ثابت و چهار تراش‬ ‫شده است‪ .‬در روش‬ ‫می‌شود) تولید می‌گردد‪.‬‬
‫حرکت عمودی (به سمت باال و پایین) دارد‪ .‬پس از هر تراش‬ ‫تهیه الیه‌های مورد نیاز‬
‫البته روش لوله‌بری بیش‌تر برای ٔ‬
‫‌اندازه ضخامت روکش‬
‫وقتی چهار تراش به باال بر می‌گردد تیغه به ٔ‬ ‫در ساخت تخته‌ الیه استفاده می‌شود‪.‬‬
‫جلو می‌آید‪.‬‬
‫در روش اسالیسر افقی چهار تراش ثابت است و تیغه‌ ‬ ‫تولید روکش با استفاده از دستگاه اسالیسر‬
‫حرکت رفت و برگشتی افقی دارد‪.‬‬ ‫اولیه چوبی به‌صورت چهار تراش تهیه‬
‫ماده ٔ‬‫در این روش ٔ‬

‫شکل ‪20‬ــ‪ 1‬تهیۀ روکش به روش لوله‌بری‬

‫روکش‬

‫لبۀ فشار‬
‫تیغه‬

‫لبۀ فشار‬

‫روکش‬

‫تیغه‬
‫چهارتراش‬
‫دستگاه نگهدارنده چهارتراش‬ ‫چهارتراش‬

‫شکل ‪21‬ــ‪1‬ــ ب تهیۀ روکش به روش اسالیسر عمودی‬ ‫شکل ‪21‬ــ‪1‬ــ الف اسالیسر افقی‬
‫‪12‬‬
‫چوبی با روکش مصنوعی لترون برای ساخت انواع مصنوعات‬
‫چوبی‪ ،‬و حتی کابینت‌های آشپزخانه استفاده می‌شود‪ .‬با این‬
‫توضیح که مقاومت در برابر رطوبت و حرارت و هم‌چنین سایش‬
‫و خش ضعیف است (شکل ‪23‬ــ‪.)1‬‬
‫نوعی دیگر از روکش‌های مصنوعی‪ ،‬که کاربرد فراوان‬
‫دارد‪ ،‬روکش‌های پلی‌وینیل کلراید )‪ (PVC‬است‪ .‬این روکش‌ها‬
‫در طرح‌ها‪ ،‬رنگ‌ها و ضخامت‌های مختلف عرضه می‌شوند‪.‬‬
‫قابلیت انعطاف‌پذیری آن‌ها زیاد است و از آن‌ها برای‬
‫سطوح صاف و ابزارخورده و فرم‌دار‪ ،‬مانند درهای کابینت‬
‫آشپزخانه و هم‌چنین نوارهای لبه استفاده می‌شود‪ .‬از ویژگی‌های‬
‫این روکش‌ها داشتن مقاومت در برابر رطوب است‪ .‬اما در برابر‬
‫حرارت و عوامل مکانیکی‪ ،‬مثل سایش و مواد شیمیایی‪ ،‬مقاومت‬
‫کم‌تری دارند‪ .‬در شکل‪24‬ــ‪ 1‬و ‪25‬ــ‪ 1‬و ‪26‬ــ‪ 1‬نمونه‌هایی از‬
‫این روکش‌ها و کاربرد آن‌ها نشان داده شده است‪.‬‬
‫‪3‬ــ‪1‬ــ آشنایی با انواع روکش‌های مصنوعی و‬
‫کاربرد آن‌ها‬
‫روکش‌های مصنوعی از چوب تهیه نمی‌شوند و جنس‬
‫آن‌ها از کاغذ یا ورقه‌های نازکی از جنس پی وی سی )‪(PVC‬‬
‫است‪ .‬این روکش‌ها طرح‌ها و رنگ‌های مختلفی دارند و از آن‌ها‬
‫برای پوشش انواع صفحات مرکب مثل نئوپان‪ ،‬تخته فیبر و غیر‬
‫آن‌ها استفاده می‌شود و با توجه به نوع آن‌ها در برابر رطوبت و‬
‫حرارت مقاوم‌اند‪ .‬در حال حاضر استفاده از این روکش‌ها بسیار‬
‫متداول شده است و اکثر صفحات ام دی اف )‪ (MDF‬با این‬
‫روکش‌ها پوشش داده می‌شوند (شکل ‪22‬ــ‪.)1‬‬

‫شکل ‪22‬ــ‪ 1‬روکش‌های کاغذی در رنگ‌های مختلف‬

‫نوعی از روکش‌های مصنوعی‪ ،‬که از جنس کاغذ تزیینی‬

‫به‌صورت ساده یا طرح‌دار و با رنگ‌های متنوع عرضه می‌شود‪،‬‬
‫شکل ‪24‬ــ‪ 1‬روکش مصنوعی پی‌وی‌سی‬
‫به نام «لترون» معروف است‪ .‬این روکش برای پوشش سطوح یا‬
‫فشرده‬
‫ٔ‬ ‫فشرده چوبی به‌کار می‌رود‪ .‬از صفحات‬
‫ٔ‬ ‫ضخامت صفحات‬

‫شکل ‪25‬ــ‪ 1‬تخته‌ خرده‌چوب روکش شده با پی‌وی‌سی‬ ‫شکل ‪23‬ــ‪ 1‬روکش‌های کاغذی برای پوشش ضخامت صفحات (نوار لبه)‬
‫‪13‬‬
 ‫شکل ‪28‬ــ‪ 1‬تخت ‌ه خرده چوب روکش شده با روکش‌های مالمینه‬ ‫شکل ‪26‬ــ‪ 1‬درهای کابینت روکش شده با پی‌وی‌سی‬

‫‪4‬ــ‪1‬ــ شناسایی انواع صفحات مصنوعی روکش‬ ‫روکش‌های مالمینه‬

‫این روکش‌ها از کاغذ آغشته‌شده به رزین مالمین شده و بدون روکش مورد مصرف در کابینت‬
‫صفحات مصنوعی‪ ،‬که در ساخت کابینت مورد استفاده قرار‬ ‫فرمالدئید تشکیل شده‌اند و در اندازه‌های متفاوت و شکل‌ها و‬
‫می‌گیرند‪ ،‬متفاوت‌اند‪ ،‬بعضی روکش‌دار و بعضی بدون روکش‌اند‪.‬‬ ‫طرح‌های مختلف عرضه می‌شوند‪ .‬این روکش به رزین مالمین‬
‫برای آشنایی با این مواد اولیه به شرح هر یک از آن‌ها‬ ‫فرمالدئید آغشته شده است‪ .‬از این رو در عملیات چسباندن بر‬
‫می‌پردازیم‪.‬‬ ‫فشرده چوبی ‪ MDF‬و نئوپان دیگر به چسب نیاز‬
‫ٔ‬ ‫روی صفحات‬
‫‪1‬ــ‪4‬ــ‪1‬ــ انواع تخته‌ خرده چوب‬ ‫نیست‪ ،‬زیرا در اثر حرارت و فشار پرس‪ ،‬روکش مزبور بر روی‬
‫تخته‌ خرده چوب‪ ،‬که در بازار ایران آن را «نئوپان»‬ ‫آن صفحات چسبانده می‌شود‪.‬‬
‫فشرده چوبی است که از ذرات چوبی‬
‫ٔ‬ ‫می‌گویند‪ ،‬یکی از صفحات‬
‫آغشته به چسب و در اثر پرس کردن با حرارت تولید می‌شود و‬
‫دارای ابعاد معینی است‪.‬‬
‫تخته خرده چوب در صنایع چوب‪ ،‬به‌خصوص در ساخت‬
‫کابینت‪ ،‬کاربرد فراوان داشته‪ ،‬و انواع مختلفی دارد‪.‬‬
‫در شکل‌های (‪29‬ــ‪30 ،1‬ــ‪ 1‬و ‪31‬ــ‪ ،)1‬تخته‌ خرده‌چوب‬
‫با روکش مصنوعی‪،‬‬
‫بدون روکش و با‬
‫روکش طبیعی نشان‬ ‫شکل ‪27‬ــ‪ 1‬روکش‌های مالمینه‬

‫داده شده است‪.‬‬

‫این روکش‌ها (صفحات روکش شده با روکش مالمینه)‬
‫در برابر رطوبت‪ ،‬حرارت و ساییدگی نیز مقاوم‌اند‪ .‬این روکش‌ها‬
‫در ساخت کابینت‌های آشپزخانه‪ ،‬علی‌الخصوص صفحات رویی‬
‫شکل ‪29‬ــ‪ 1‬تخته خرده‌چوب با روکش‌های مصنوعی‬ ‫کابینت‌ها به‌کار می‌روند (شکل‌های ‪27‬ــ‪ 1‬و ‪28‬ــ‪.) 1‬‬
‫‪14‬‬
 ‫شکل ‪31‬ــ‪ 1‬تخته خرده‌چوب با روکش طبیعی‬ ‫شکل ‪30‬ــ‪ 1‬تخته خرده‌چوب بدون روکش‬

‫تخته‌ خرده‌چوب یک‌الیه (همسان)‪ :‬در این نوع‬

‫اندازه ذرات چوبی از نظر ضخامت یکسان است‪.‬‬ ‫ٔ‬ ‫از تخته‌ها‬
‫بنابراین‪ ،‬آن‌ها ساختاری یک‌الیه و همگن دارند‪ .‬شکل (‪32‬ــ‪،)1‬‬
‫مقطع (ضخامت) این نوع تخته‌ها را نشان می‌دهد‪.‬‬

‫شکل ‪33‬ــ‪ 1‬تخته خرده‌چوب سه‌الیه‬

‫تخت ‌ه خرده‌چوب بدون الیۀ مشخص‪ :‬در این نوع‬

‫از صفحات‪ ،‬خرده‌چوب به‌صورت خیلی ریز در سطح تخته و‬
‫الیه میانی قرار می گیرند‪ ،‬به‌طوری‬
‫به تدریج با درشتی بیش‌تر در ٔ‬ ‫شکل ‪32‬ــ‪ 1‬تختۀ یک طبقه یا همسان‬
‫الیه مشخص در‬‫که وقتی آن را از ضخامت تخته مالحظه کنیم ٔ‬
‫ضخامت آن وجود ندارد (شکل ‪34‬ــ‪.)1‬‬
‫تخته‌ خرده‌چوب چندالیه‪ :‬این نوع تخته‌ها از الیه‌های‬
‫مختلفی تشکیل شده‌اند‪ ،‬با این توضیح که ذرات چوبی ریز در‬
‫الیه میانی‬
‫سطوح رویی و زیری تخته و ذرات چوبی درشت در ٔ‬
‫تخته قرار گرفته‌اند‪.‬‬
‫اگر از ضخامت تخته به آن‌ها نگاه کنیم الیه‌های‬
‫‌دهنده آن‌ها کامال ً مشخص‌اند‪.‬‬
‫تشکیل ٔ‬
‫شکل ‪34‬ــ‪ 1‬تخته بدون الیه مشخص‬
‫گفتنی است تعداد الیه‌ها ممکن است سه‌الیه یا پنج‌الیه‬
‫باشند (شکل ‪33‬ــ‪.)1‬‬
‫‪15‬‬
‫تخت ‌ه فیبر با دانسیتۀ متوسط (‪ :)MDF‬ام دی اف‬
‫)‪ (MDF‬به دو روش مرطوب و خشک تولید می‌شود و جرم‬
‫مخصوص آن بین ‪ 0/6 – 0/85‬گرم بر سانتی‌متر مکعب است‪.‬‬
‫این تخته از نظر ضخامت انواع مختلفی دارد‪ (MDF) .‬در صنایع‬
‫چوب کاربرد فراوان دارد و مصرف آن‪ ،‬به‌خصوص در ساخت‬
‫کابینت‌های آشپزخانه‪ ،‬بسیار زیاد است این نوع صفحات به‌دلیل‬
‫داشتن بافت یکنواخت به‌راحتی می‌توان لبه‌های ‌آن را فرم داد‪.‬‬
‫این نوع تخته به‌صورت خام یا روکش شده با انواع روکش‌های‬
‫مصنوعی در بازار عرضه می‌شود و در مقایسه با تخته خرده‌چوب‬
‫در برابر رطوبت مقاوم‌تر است‪ .‬شکل ‪37‬ــ‪ ،1‬نمونه‌هایی از‬
‫)‪ (MDF‬را نشان می‌دهد‪.‬‬
‫شکل ‪37‬ــ‪ 1‬ام دی اف (‪ )MDF‬خام و روکش شده و پروفیلی‬
‫تخته‌ فیبر دو رو صاف‪ :‬هر دو سطح این نوع تخته‬
‫تخته‌ فیبر اچ دی اف (‪( ،)HDF‬تخته‌ فیبر با دانسیتۀ‬
‫باال یا تخت ‌ه فیبر سخت)‪ :‬تخته‌ فیبر سخت )‪ (HDF‬صفحات‬
‫فشرده سختی است که می‌تواند یک‌رو صاف یا دو رو صاف باشند‪.‬‬ ‫ٔ‬
‫این تخته به‌صورت مسطح یا فرم‌دار تولید می‌گردد و در برابر حرارت‪،‬‬
‫رطوبت و خراشیدگی مقاومت باالیی دارد‪ .‬با انواع روکش‌های‬
‫طبیعی و مصنوعی می‌توان سطوح صفحات را پوشش داد و از آن‌ها‬
‫در ساخت انواع کابینت‪ ،‬جالباس‪ ،‬کف صندلی‪ ،‬فایل‌ها‪ ،‬کف‌کشو‪،‬‬
‫کف پوش و پارکت استفاده کرد (شکل ‪38‬ــ‪.)1‬‬
‫شکل ‪38‬ــ‪ 1‬تختۀ اچ‌دی‌اف (‪)HDF‬‬
‫‪2‬ــ‪4‬ــ‪1‬ــ انواع تخته‌ فیبر‬
‫فشرده چوبی تخته‌ فیبر است‪ ،‬که از‬
‫ٔ‬ ‫یکی دیگر از صفحات‬
‫الیاف مواد لیگنوسلولزی ساخته می‌شود‪ .‬تخته‌ فیبر براساس نوع‬
‫فرایند تولید و جرم مخصوص‪ ،‬انواع مختلفی به شرح زیر دارد‪:‬‬
‫تخته‌ فیبر یک رو صاف‪ :‬یک سطح این نوع تخته‬
‫صاف و سطح دیگر آن (سطح زیرین) ناصاف است و در آن خمیر‬
‫الیاف روی توری دستگاه به‌صورت یکنواخت پخش می‌شود‪.‬‬
‫آب موجود در آن در اثر فشار پرس و حرارت از طریق منافذ‬
‫توری خارج می‌شود و سطح زیر تخته شکل منافذ توری را به‬
‫خود خواهد گرفت (شکل ‪35‬ــ‪.)1‬‬
‫شکل ‪35‬ــ‪ 1‬تختۀ فیبر یک رو صاف‬
‫صاف است و مراحل تولید آن در فرآیند خشک حاصل می‌شود‪.‬‬
‫در فرآیند خشک خمیر الیاف‪ ،‬که به‌صورت خشک است‪ ،‬بدون‬
‫نیاز به توری وارد پرس می‌شود و سپس در اثر پرس و حرارت‬
‫تخته‌ فیبر دو رو صاف تولید می‌گردد (شکل ‪36‬ــ‪.)1‬‬
‫شکل ‪36‬ــ‪ 1‬تخته فیبر دو رو صاف‬
‫‪16‬‬
 ‫‪3‬ــ‪4‬ــ‪1‬ــ انواع تخته‌ الیه‬
‫فرآورده صفحه‌ای است که در آن الیه‌های‬
‫ٔ‬ ‫تخته‌ الیه یک‬
‫نازک چوب (روکش) پس از چسب‌زنی به‌طور متقاطع (هر الیه‬
‫الیه بعدی‪ ،‬جهت الیاف ‪ 90‬درجه تغییر می‌کند) قرار‬ ‫نسبت به ٔ‬
‫می‌گیرند و از طریق فشار و حرارت به یکدیگر چسبیده می‌شوند‪.‬‬
‫الیه‌های نازک چوبی‪ ،‬همان‌طور که در روش تولید روکش شرح‬
‫داده شد‪ ،‬به‌روش لوله‌بری تهیه می‌شوند (شکل ‪39‬ــ‪.)1‬‬

‫شکل ‪40‬ــ‪ 1‬کاربرد تخت ‌ه سه‌الیه در کف جعبه‬

‫تخته‌ چندالیه‪ :‬تخته‌ الیه‌هایی که تعدادشان پنج‪ ،‬هفت یا‬

‫بیش‌ترند کاربردهای مختلف دارند و در ساخت مصنوعات چوبی‬
‫شکل ‪39‬ــ‪ 1‬تخته الیه‬
‫(قفسه لباس‪ ،‬کمد و‪ )...‬یا طبقات آن‌ها‪ ،‬در کمدها‪ ،‬کابینت‌ها‪،‬‬
‫ٔ‬
‫صفحات میز کار و غیر آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند‪ .‬این‬
‫تخته‌ها عالوه بر داشتن نمای طبیعی چوب‪ ،‬استحکام الزم را نیز‬ ‫الیه دیگری‬
‫تخته‌ها به‌جهت عمود قرار گرفتن هر الیه بر ٔ‬
‫دارند‪ .‬در شکل ‪41‬ــ‪ 1‬نمونه‌هایی از کاربرد آن‌ها دیده می‌شود‪.‬‬ ‫خود دارای خواص فیزیکی و مکانیکی باالیی است و از‬
‫هم‌کشیدگی و واکشیدگی تخته (تغییر ابعاد تخته در اثر تغییر‬
‫رطوبت) می‌کاهد‪ .‬تخته‌ الیی معموال ً به‌صورت فرد‪ ،‬سه‌الیی‪،‬‬
‫پنج‌الیی‪ ،‬هفت‌الیی‪ ،‬و غیر آن‌ها تولید می‌شود‪.‬‬
‫تخته‌ سه‌الیی‪ :‬این صفحات از سه ٔ‬
‫‌الیه نازک چوبی‪ ،‬که‬
‫الیه رویی و زیری‬
‫روی هم پرس شده‌اند‪ ،‬ساخته می‌شوند‪ .‬الیاف ٔ‬
‫الیه میانی آن بر الیه‌های مجاور‬
‫این تخته با یکدیگر موازی‌اند و ٔ‬
‫عمود است‪.‬‬
‫از تخته‌ سه‌الیی برای کف کشوها‪ ،‬پشت‌بند کمد‌ها‪،‬‬
‫کابینت‌ها یا پوشش درهای کالفی استفاده می‌شود‪ .‬چنان‌چه برای‬
‫پشت‌بند ویترین‌ها و بوفه‌هایی که در معرض دید هستند مصرف‬
‫الیه رویی آن‌ها نقوش زیبا دارند (مثل‬
‫شوند حتماً از نوعی که ٔ‬
‫تخته سه‌الیه را در‬
‫راش)‪ ،‬استفاده می‌شود‪ .‬شکل ‪40‬ــ‪ ،1‬کاربرد ٔ‬
‫شکل ‪41‬ــ‪ 1‬کاربرد تخت ‌ه چند الیه در ساخت مصنوعات چوبی‬ ‫کف جعبه نشان می‌دهد‪.‬‬
‫‪17‬‬
‫‪ 9‬ــ به مقطع عرضی شکل‌های ‪8‬ــ‪ 1‬تا ‪21‬ــ‪ 1‬نگاه کنید‬
‫سالیانه (دوایر سالیانه) بیش‌تر است‬
‫ٔ‬ ‫حلقه‬
‫و چوبی را که دارای ٔ‬
‫مشخص کنید و نام آن را بنویسید‪.‬‬
‫نمونه روکش‌های طبیعی داخل کارگاه روکش‬ ‫‪10‬ــ از بین ٔ‬
‫افرا را انتخاب کنید‪.‬‬
‫قطعه کوچک روکش طبیعی را انتخاب کنید‬ ‫‪11‬ــ یک ٔ‬
‫و آن را در جهات عرضی و طولی با دست آزاد بشکنید و نوع‬
‫مقاومت شکنندگی آن را تشخیص دهید‪.‬‬
‫نمونه صفحات مصنوعی داخل کارگاه را با دست‬ ‫‪12‬ــ ٔ‬
‫لمس کنید و تفاوت آن‌ها را شرح دهید‪.‬‬
‫‪13‬ــ سه نمونه روکش مصنوعی و روکش طبیعی را با هم‬
‫مقایسه کنید و مشاهدات خود را بنویسید‪.‬‬
‫‪14‬ــ تفاوت صفحه از جنس ام دی اف )‪ (MDF‬را با‬
‫تخته‌ خرده‌چوب مشاهده و بیان کنید‪.‬‬
‫‪15‬ــ یک تخته‌ الیه به عرض ‪ 2‬سانتی‌متر و تخته فیبر به‬
‫عرض ‪ 2‬سانتی‌متر را با دست آزاد بشکنید و تفاوت مقاومت آن‌ها‬
‫را بنویسید‪.‬‬
‫‪16‬ــ دو تخته فیبر ساده و سخت را با هم مقایسه کنید و‬
‫تفاوت آن‌ها را بنویسید‪.‬‬
‫شده چوبی را در محل آموزش‬ ‫‪17‬ــ یک کار ساخته ٔ‬
‫انتخاب و نوع چوب‌های به‌کار برده شده در آن را مشخص کنید‪.‬‬
‫‪18‬ــ از روی یک مقطع برش خورده گرده بینه در‬
‫داخل کارگاه‌ قسمت‌های مختلف آن را ِ‬
‫شامل مغز‪ ،‬دوایر سالیانه‬
‫(حلقه‌های سالیانه)‪ ،‬برون چوب‪ ،‬درون چوب و پوست را مشخص‬
‫کنید‪.‬‬
‫‪...........‬‬ ‫‪...........‬‬
‫‪ 5‬ــ‪ 1‬ــ دس�تورالعمل کارگاه�ی شناس�ایی‬
‫زمان ‪ 4‬ساعت‬ ‫چوب و صفحات مصنوعی‬
‫مواد الزم‪ :‬نمونه‌های چوب راش‪ ،‬ملج‪ ،‬چنار‪ ،‬افرا‪،‬‬
‫گردو‪ ،‬توسکا‪ ،‬بلوط‪ ،‬صنوبر‪ ،‬ممرز‪ ،‬کاج و نراد‬
‫نمونه انواع روکش‌های طبیعی‪ ،‬مصنوعی‪ ،‬صفحات‬
‫فشرده‪ ،‬مانند نئوپان (تخته‌ خرده چوب)‪ ،‬ام دی اف )‪،(MDF‬‬
‫تخته چند الیه‪.‬‬
‫فیبر‪ٔ ،‬‬
‫مراحل اجرا‪:‬‬
‫نمونه چوب‌های سوزنی برگ چوب نراد را‬ ‫‪1‬ــ از بین ٔ‬
‫انتخاب کنید‪.‬‬
‫نمونه چوب‌های پهن‌برگ چوب راش و ملج را‬ ‫‪2‬ــ از بین ٔ‬
‫انتخاب کنید‪.‬‬
‫‪3‬ــ مشخصات ظاهری چوب نراد را شامل رنگ و وزن‬
‫(خیلی سبک‪ ،‬متوسط‪ ،‬سنگین) نسبت به چوب‌های مختلف‬
‫پهن‌برگ در یک جدول بنویسید‪.‬‬
‫‪4‬ــ مشخصات ظاهری چوب ملج را بنویسید‪.‬‬
‫‪5‬ــ مشخصات ظاهری چوب گردو را بنویسید‪.‬‬
‫‪6‬ــ مشخصات ظاهری چوب توسکا را بنویسید‪.‬‬
‫نمونه راش‪ ،‬ملج‪ ،‬چنار‪ ،‬افرا‪ ،‬گردو‪،‬‬‫‪7‬ــ از بین چوب‌های ٔ‬
‫‌وسیله تشخیص با دست‬ ‫توسکا‪ ،‬بلوط‪ ،‬صنوبر‪ ،‬ممرز‪ ،‬کاج و نراد به ٔ‬
‫آزاد‪ ،‬سنگین‌ بودن آن‌ها را با هم مقایسه کنید و آن‌ها را به‌ترتیب از‬
‫سبک‌ترین تا سنگین‌ترین چوب در یک جدول بنویسید‪.‬‬
‫‪8‬ــ به شکل زیر با دقت نگاه کنید و انواع چوب‌ها را‬
‫تشخیص دهید و نام آن‌ها را روی تصویر با مداد بنویسید‪.‬‬
‫‪...........‬‬ ‫‪...........‬‬
‫‪18‬‬
 ‫آزمون پایانی ( ‪) 1‬‬

‫‪1‬ــ انواع گونه‌های چوبی متداول در ساخت کابینت را‬

‫نام ببرید‪.‬‬
‫‪2‬ــ بررسی ماکروسکوپی چوب چیست؟‬
‫‪3‬ــ در برش عرضی درخت چه مشخصاتی را می‌توان‬
‫یافت؟‬
‫‪4‬ــ تفاوت برش مماسی و شعاعی را بیان کنید‪.‬‬
‫‪5‬ــ مشخصات چوب پهن‌برگان چیست؟ چند نوع چوب‬
‫‪...........................................‬‬ ‫پهن‌برگ نام ببرید‪.‬‬
‫‪6‬ــ مشخصات چوب گردو‪ ،‬بلوط و صنوبر را بیان نموده‬
‫و کاربرد آن‌ها را بنویسید‪.‬‬
‫‪7‬ــ تفاوت سوزنی‌برگان با پهن‌برگان را بنویسید‪.‬‬
‫تهیه روکش طبیعی را شرح دهید‪.‬‬ ‫‪8‬ــ روش‌های ٔ‬
‫‪9‬ــ روکش‌های مصنوعی را معرفی کنید‪.‬‬
‫الیه مشخص‪ ،‬با تخته‌ ‬‫‪10‬ــ تفاوت تخته‌ خرده چوب بدون ٔ‬
‫خرده چوب همسان را بیان کنید‪.‬‬
‫‪11‬ــ انواع تخته‌ فیبر را نام ببرید‪.‬‬
‫‪12‬ــ انواع تخته الیه را نام ببرید‪.‬‬
‫‪...........................................‬‬ ‫‪13‬ــ با توجه به شکل‌ها‪ ،‬نام هر یک از صفحات مصنوعی‬
‫را بنویسید‪.‬‬

‫‪.........................................‬‬ ‫‪.............................‬‬ ‫‪........................‬‬

‫‪19‬‬
 ‫واحد کار دوم‬

‫توانایی به‌کار بردن ماشین‌های دستی برقی‬

‫و رومیزی در ساخت کابینت‌چوبی‬

‫هدف کلی‬
‫کار با ماشین‌های دستی برقی و رومیزی در ساخت کابینت چوبی‬

‫هدف‌های رفتاری‪ :‬فراگیرنده پس از پایان این فصل قادر خواهد بود‪:‬‬

‫‪1‬ــ قسمت‌های مختلف ماشین اره گرد فارسی‌بر را تشخیص دهد‪.‬‬

‫‪2‬ــ تنظیم‌های ماشین اره گرد فارسی‌بر را انجام دهد‪.‬‬
‫‪3‬ــ موارد کاربرد ماشین اره گرد فارسی‌بر را بیان کند‪.‬‬
‫‪4‬ــ کار با ماشین اره گرد فارسی‌بر را انجام دهد‪.‬‬
‫‪5‬ــ اصول ایمنی و حفاظتی ماشین اره گرد فارسی‌بر را رعایت کند‪.‬‬
‫‪6‬ــ تعمیر و نگه‌داری ماشین اره گرد فارسی‌بر را انجام دهد‪.‬‬
‫‪7‬ــ قسمت‌های مختلف ماشین اره گرد دستی برقی را تشخیص دهد‪.‬‬
‫‪8‬ــ تنظیم‌های ماشین اره گرد دستی برقی را انجام دهد‪.‬‬
‫‪9‬ــ موارد کاربرد ماشین اره گرد دستی برقی را بیان کند‪.‬‬
‫‪10‬ــ کار با ماشین اره گرد دستی برقی را انجام دهد‪.‬‬
‫‪11‬ــ اصول ایمنی و حفاظتی ماشین اره گرد دستی برقی را رعایت کند‪.‬‬
‫‪12‬ــ تعمیر و نگهداری ماشین اره گرد دستی برقی را انجام دهد‪.‬‬
‫‪13‬ــ قسمت‌های مختلف ماشین اور فرز دستی را تشخیص دهد‪.‬‬
‫‪14‬ــ تنظیم‌های ماشین اور فرز دستی را انجام دهد‪.‬‬
‫‪20‬‬
 ‫‪15‬ــ موارد کاربرد ماشین اور فرز دستی را بیان کند‪.‬‬
‫‪16‬ــ کار با ماشین اور فرز دستی را انجام دهد‪.‬‬
‫‪17‬ــ اصول ایمنی و حفاظتی ماشین اور فرز دستی را رعایت کند‪.‬‬
‫‪18‬ــ تعمیر و نگه‌داری ماشین اور فرز دستی را انجام دهد‪.‬‬
‫‪19‬ــ قسمت‌های مختلف ماشین اتصال‌زن بیسکویتی را تشخیص دهد‪.‬‬
‫‪20‬ــ تنظیم‌های ماشین اتصال‌زن بیسکویتی را انجام دهد‪.‬‬
‫‪21‬ــ موارد کاربرد ماشین اتصال‌زن بیسکویتی را بیان کند‪.‬‬
‫‪22‬ــ کار با ماشین اتصال‌زن بیسکویتی را انجام دهد‪.‬‬
‫‪23‬ــ اصول ایمنی و حفاظتی ماشین اتصال‌زن بیسکویتی را رعایت کند‪.‬‬
‫‪24‬ــ تعمیر و نگه‌داری ماشین اتصال‌زن بیسکویتی را انجام دهد‪.‬‬
‫‪25‬ــ قسمت‌های مختلف ماشین اتصال‌زن دم چلچله‌ را تشخیص دهد‪.‬‬
‫‪26‬ــ تنظیم‌های ماشین اتصال‌زن دم چلچله‌ را انجام دهد‪.‬‬
‫‪27‬ــ موارد کاربرد ماشین اتصال‌زن دم چلچله‌ را بیان کند‪.‬‬
‫‪28‬ــ کار با ماشین اتصال‌زن دم چلچله‌ را انجام دهد‪.‬‬
‫‪29‬ــ اصول ایمنی و حفاظتی ماشین اتصال‌زن دم چلچله‌ را رعایت کند‪.‬‬
‫‪30‬ــ تعمیر و نگه‌داری ماشین اتصال‌زن دم چلچله‌ را انجام دهد‪.‬‬
‫‪31‬ــ قسمت‌های مختلف ماشین لوالزن رومیزی را تشخیص دهد‪.‬‬
‫‪32‬ــ تنظیم‌های ماشین لوالزن رومیزی را انجام دهد‪.‬‬
‫‪33‬ــ موارد کاربرد ماشین لوالزن رومیزی را بیان کند‪.‬‬
‫‪34‬ــ کار با ماشین لوالزن رومیزی را انجام دهد‪.‬‬
‫‪35‬ــ اصول ایمنی و حفاظتی ماشین لوالزن رومیزی را رعایت کند‪.‬‬
‫‪36‬ــ تعمیر و نگه‌داری ماشین لوالزن رومیزی را انجام دهد‪.‬‬

‫ساعت آموزش‬

‫جمع‬ ‫عملی‬ ‫نظری‬

‫‪84‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪24‬‬

‫‪21‬‬
 ‫پیش آزمون (‪)2‬‬

‫‪1‬ــ خطرات احتمالی کار با ابزارهای دستی برقی را شرح دهید‪.‬‬

‫‪2‬ــ محاسن استفاده از ابزارهای دستی برقی در کارهای صنایع چوب را بیان کنید‪.‬‬
‫دندانه اره را تعریف کنید‪.‬‬
‫ٔ‬ ‫‪3‬ــ‬
‫‪4‬ــ کاربرد اره گرد فارسی‌بر چیست؟‬
‫‪5‬ــ کدام‌یک از ماشین‌های دستی برقی زیر برای ایجاد اتصال قلیف به‌کار می‌رود؟‬
‫ب) اتصال‌زن بیسکویتی‬ ‫الف) اره گرد فارسی‌بر ‬
‫د) دم چلچله‌زن‬ ‫ج) اور فرز دستی برقی ‬
‫‪6‬ــ کاربرد ماشین اتصال‌زن بیسکویتی را شرح دهید‪.‬‬
‫‪7‬ــ شکل ‪31‬ــ‪ 2‬متعلق به کدام یک از ابزارهای برقی دستی صنایع چوب است؟‬
‫‪ 8‬ــ ماشین دستی برقی در شکل ‪18‬ــ‪ 2‬نشان داده شده است‪ .‬کاربرد آن‌ها را شرح دهید‪.‬‬
‫‪9‬ــ برای ایجاد سوراخ جای لوالی گازر از چه نوع مته‌ای بهتر است استفاده شود؟‬
‫اره عمود بُر برقی با قدرت کم می‌تواند نیروی زیاد داشته باشد و چوبی به ضخامت ‪ 5‬سانتی‌متر را ببرد؟‬
‫‪10‬ــ چرا ٔ‬

‫‪22‬‬
 ‫‪2‬ــ توانایی به‌کار بردن ماشین‌های دستی برقی‬
‫و رومیزی در ساخت کابینت ساده‬

‫جابه‌جایی و قابلیت‌های کاری باال در مدل‌های مختلف به بازار‬ ‫ماشین‌های دستی برقی قابل حمل به‌دلیل سهولت‬
‫عرضه شده است‪ .‬در شکل (‪2‬ــ‪ ،)2‬قسمت های مختلف اره گرد‬ ‫جابه‌جایی‪( ١‬به داخل ساختمان‌ها و آپارتمان‌های واقع در برج های‬
‫فارسی‌بر نشان داده شده است‪.‬‬ ‫مسکونی و اداری) به‌طور گسترده‌ای مورد استقبال قرار گرفته‬
‫‪1‬ــ‪1‬ــ‪2‬ــ قسمت‌های مختلف ماشین اره گرد فارسی‌بر‬ ‫است (شکل ‪1‬ــ‪.)2‬‬
‫در شکل (‪3‬ــ‪ )2‬قسمت‌های مختلف ماشین اره گرد‬
‫فارسی‌بر دو منظوره را مشاهده می‌کنید‪ .‬این ماشین طبق‬
‫شماره‌های داده شده معرفی شده است‪.‬‬

‫‪2‬‬
‫‪1‬‬
‫‪7‬‬

‫‪4‬‬
‫‪3‬‬ ‫شکل ‪1‬ــ‪ 2‬اره گردفارسی بر قابل حمل‬

‫‪1‬ــ‪2‬ــ شناسایی ماشین اره گرد فارسی ُبر و اصول‬

‫کاربرد آن‬
‫‪5‬‬ ‫ماشین اره گرد فارسی‌بر یکی از پرکاربردترین ماشین‌های‬
‫‪6‬‬
‫دستی برقی در ساخت کابینت است‪ ،‬که به‌دلیل سبکی و قابلیت‬
‫شکل ‪3‬ــ‪ 2‬قسمتهای مختلف اره گرد فارسی بر‬
‫دستگیره‬
‫الکتروموتور‬
‫تیغه اره گرد میزی که در قسمت فوقانی ماشین مورد‬
‫‪1‬ــ ٔ‬ ‫کیسه جمع‌آوری‬
‫خاک‌اره‬
‫استفاده قرار می‌گیرد‪ .‬این تیغه با حفاظ مخصوص آن پوشانده‬ ‫حفاظ اره‬

‫شده است‪.‬‬
‫گیره قطعه‌کار‬
‫‪2‬ــ گونیای روی میز‪ ،‬که قابلیت تنظیم جهت برش‌های‬
‫طولی و عرضی را دارد‪.‬‬
‫‪3‬ــ سوییچ ایمنی یا کلید روشن و خاموش دستگاه‪ ،‬که‬ ‫ضامن تغییر‬
‫زاویه عمودی‬ ‫دسته تنظیم‬
‫با فشار انگشت شست کاربر در روی آن روشن و خاموش‬ ‫صفحه‬ ‫ضامن تغییر‬ ‫زاویه‬
‫زاویه‬
‫می‌شود‪.‬‬ ‫متحرک‬
‫شکل ‪2‬ــ‪ 2‬ماشین اره گرد فارسی بر‬

‫‪ Portable‬ــ‪1‬‬

‫‪23‬‬
‫فاصله‬
‫ٔ‬ ‫شکل (‪ )4‬اره‌ گرد را با تعداد دندانه‌های زیاد و‬ ‫تیغه اره‌ گرد از جنس اچ اس اس )‪ (HSS‬فوالد‬‫‪4‬ــ ٔ‬
‫دندانه‌های کم نشان می‌دهد که برای برش صفحات مصنوعی‬ ‫سخت‌افزار انتخاب شده و متناسب است با جنس مواد برشی‬
‫خصوصاً روکش‌های مصنوعی از قبیل فرمیکا )‪ ،(HPL‬لترون و‬ ‫(از نظر دندانه‌ اره) و شکل‌های متنوعی دارد که در شکل (‪4‬ــ‪)2‬‬
‫پی وی سی )‪ (P.V.C‬مناسب است و به‌دلیل زیاد بودن دندانه‌ها‬ ‫نشان داده شده است‪.‬‬
‫امکان لب پَر شدن محل برش کم است‪.‬‬
‫‪5‬ــ حفاظ اره گرد‪ ،‬که به‌هنگام پایین آمدن تیغه و عمل‬
‫برش باال می رود‪ .‬این حفاظ‪ ،‬پس از برش و باال آمدن دستگاه‪،‬‬
‫پایین می‌آید و تیغه را می‌پوشاند‪.‬‬
‫صفحه متحرک و قابل تنظیم در زوایای مختلف‬ ‫ٔ‬ ‫‪6‬ــ‬
‫جهت برش‌های زاویه‌دار که برای زوایای ‪ 0‬تا ‪ 45‬درجه قابل‬
‫زاویه ‪ 60‬درجه نیز تنظیم‬
‫تنظیم است‪ .‬در بعضی از دستگاه‌ها تا ٔ‬
‫می‌شود‪.‬‬ ‫شکل‪3‬‬ ‫شکل‪1‬‬
‫صفحه میز دستگاه که از آن برای برش‌های طولی‬ ‫ٔ‬ ‫‪7‬ــ‬
‫استفاده می‌شود‪.‬‬
‫ماشین اره گرد فارسی بر از نظر ساختار و عملکرد به دو‬
‫شکل به بازار عرضه شده است‪ .‬در شکل (‪5‬ــ‪ ،)2‬حرکت اره‬
‫گرد فارسی بر اهرمی است و با باال و پایین آمدن تیغه اره گرد‪،‬‬
‫عمل برش صورت می‌گیرد‪.‬‬

‫شکل‪4‬‬ ‫شکل‪2‬‬

‫شکل ‪4‬ــ‪ 2‬انواع دندانه‌های اره گرد‬

‫تیغه اره با عملکرد‬

‫شکل (‪ )1‬نشانگر دندانه‌های درشت ٔ‬
‫گوه‌ای شکل است که همانند مغار عمل می‌کند و برش طولی و‬
‫عرضی و مواد چوبی نرم مثل انواع سوزنی‌برگان یا مرطوب را‬
‫فاصله زیاد دندانه‌های اره خارج کردن خاک اره‬‫ٔ‬ ‫انجام می‌دهد‪.‬‬
‫را امکان‌پذیرتر می‌کند‪.‬‬
‫در شکل (‪ )2‬تعداد دندانه‌های اره بیش‌تر از شکل یک‌ ‬
‫شکل ‪5‬ــ‪ 2‬حرکت اهرمی در اره گرد فارسی بر‬ ‫تخته‬
‫بوده و برای برش چوب‌های پهن‌برگ و خشک و صفحات ٔ‬
‫خرده چوب و چندالیی و غیر آن‌ها به‌کار می‌رود‪.‬‬
‫در شکل (‪6‬ــ‪ )2‬حرکت برش به‌صورت کشویی نشان داده‬ ‫در شکل (‪ )3‬دندانه‌های گروهی را نشان می‌دهد که برای‬
‫اره کشویی عمل می‌کند‪.‬‬ ‫شده است‪ ،‬که شبیه ماشین ٔ‬ ‫برش طولی مواد چوبی مناسب است‪.‬‬

‫‪24‬‬
 ‫شکل ‪8‬ــ‪ 2‬تنظیم زوایای مختلف برش‬ ‫شکل ‪6‬ــ‪ 2‬حرکت کشویی در اره گرد فارسی بر‬

‫تیغه قابلیت تنظیم در زوایای مختلف نسبت به خط قائم را‬ ‫‪2‬ــ‪1‬ــ‪2‬ــ تنظیمات ماشین اره گرد فارسی‌بر‬
‫دارد و همانند شکل (‪9‬ــ‪ )2‬بازوی دستگاه توسط اهرم مربوطه‬ ‫تیغه ماشین اره گرد نسبت به صفحه عمود‬ ‫در حالت عادی ٔ‬
‫آزاد (شل) می‌شود و در زوایای مختلف قابل تنظیم خواهد‬ ‫است و برای قطع کردن گونیایی سر چوب یا پروفیل‌ها به‌کار‬
‫بود‪.‬‬ ‫می‌رود‪ .‬برای اطمینان از عمود بودن تیغه نسبت به صفحه‪ ،‬همانند‬
‫شکل (‪7‬ــ‪ )2‬عمل نمایید و به کمک گونیا از قائم بودن تیغه‌ اطمینان‬
‫حاصل کنید‪ .‬تنظیم دستگاه برای برش زاویه‌دار قیدهای مختلف‪،‬‬
‫همانند شکل (‪  8‬ــ‪ )2‬عمل نمایید‪ .‬در این حالت تیغه ّاره عمود بر‬
‫صفحه متحرک ماشین در زوایای‬ ‫ٔ‬ ‫صفحه ماشین پایین می‌آید و‬
‫مختلف می‌چرخد و موقعیت گونیا نسبت به تیغه تغییر می‌کند‪.‬‬

‫شکل ‪9‬ــ‪ 2‬تنظیم زاویۀ چرخش اره گرد‬

‫‪3‬ــ‪1‬ــ‪2‬ــ موارد کاربرد ماشین اره گرد فارسی بر‬

‫ماشین اره گرد فارسی بر جهت برش‌های عرض (قطع کن)‬
‫تحت زوایای ‪ 45‬درجه تا ‪ 90‬درجه مورد استفاده قرار می‌گیرد‪.‬‬
‫برای یادگیری بهتر در این قسمت‪ ،‬همانند دستورالعمل کارگاهی‬
‫صفحه بعد عمل نمایید‪.‬‬
‫شکل ‪7‬ــ‪ 2‬تنظیم عمود بودن تیغه پشت به صفحه‬

‫‪25‬‬