Dolar amerykański, jen japoński i euro

jako waluty światowe

Waluta światowa – to „(…) wymienialna waluta narodowa, która powszechnie w długim
okresie pełni w stosunkach międzynarodowych funkcje pieniądza, a więc miernika wartości,
środka płatniczego i środka tezauryzacji.”1 Jednymi z najczęściej wymienianych walut
światowych są: dolar amerykański, japoński jen, oraz euro.

Celem tego eseju jest scharakteryzowanie każdej z tych walut, oraz przedstawienie
wad i zalet każdej z nich jako międzynarodowego środka płatniczego.

Dolar amerykański
Dolar amerykański pełni funkcję głównej waluty rezerwowej świata. W 2020 r. wysokość
rezerw w tej walucie wyniosła ok 6,8 bln dolarów, co stanowiło 58% wszystkich rezerw
walutowych świata2. Dolar swoją globalną dominację ugruntował w czasie II Wojny
Światowej. To właśnie w 1944 r. na konferencji w Bretton Woods powołano Międzynarodowy
Fundusz Walutowy i ustanowiono dolara amerykańskiego główną walutą międzynarodową.
Do lat 70’ XX wieku dolar był oparty na parytecie złota. Od tego momentu kurs dolara stał się
płynny. Politykę monetarną wobec dolara prowadzi FED3.

Wady i zalety dolara

Do zalet dolara amerykańskiego można zaliczyć jego powszechność w transakcjach
międzynarodowych na całym świecie, dużą płynność waluty oraz stabilność gospodarczą
Stanów Zjednoczonych, największej gospodarki świata.

Wadami dolara jako waluty światowej jest uzależnienie części państw od kursu dolara
(część państw utrzymuje sztywny kurs właśnie z tą walutą). W przypadku kryzysów
gospodarczych negatywnie wpływa to na inne gospodarki, a problemy USA stają się
problemami całego świata. Również rosnący dług publiczny i wojna handlowa prowadzona
przez Stany Zjednoczone z Chinami może negatywnie odbić się na stabilności tej waluty.

1
https://www.bankier.pl/wiadomosc/Dolar-miedzynarodowy-1556421.html (dostęp 12.11.2023 r.)
2
https://www.obserwatorfinansowy.pl/bez-kategorii/rotator/dolar-na-czele-walut-swiatowych/ (dostęp 12.11.2023 r.)
3
https://www.money.pl/pieniadze/ile-kosztuje-dolar-kurs-dolara-do-zlotego-pln-usd-07-11-2023-6960529593895552a.html
(dostęp 12.11.2023 r.)
Euro
Najmłodsza z trzech omawianych walut – weszła w życie 1 stycznia 1999 r. Przez pierwsze
trzy lata było stosowane wyłącznie do celów rachunkowości oraz płatności elektronicznych.
1 stycznia 2002 roku monety i banknoty pojawiły się w obiegu w 12 krajach UE. 4 Obecnie
strefa euro liczy 20 państw, a wspólna waluta jest używana przez ok 347 mln osób (dane na
2021 r.). Państwa Unii Europejskiej chcące przyjąć wspólną walutę muszę spełnić pewne
warunki nazywane kryteriami konwergencji.5

Wady i zalety euro

Główną zaletą euro jest powszechność w krajach Unii Europejskiej. 20 państw używa tej
samej waluty na jednym kontynencie, co znacząco wpływa na szybkość i wygodę handlu,
zmniejszając przy tym koszty transakcyjne. Państwa, które przyjęły euro mają też wspólny
bank centralny – EBC. Państwa te prowadzą wspólną politykę monetarną.

Wspólna waluta niesie za sobą również szereg problemów. Stabilność waluty zależy od
stabilności każdego z państw strefy euro. Stąd wynikał chociażby kryzys Grecji, która
pochopnie przyjęła euro, przez co innej państwa strefy musiały ten kraj ratować, bo od tego
zależała również stabilność całej waluty. Pojedyncze państwa w strefie nie mogą decydować
o polityce monetarnej, co budzi problemy w momencie kiedy różnica w stopie inflacji między
państwami staje się znacząca.

Jen Japoński
Jest to oficjalna waluta Japonii. Oficjalna nazwa została przyjęta w 1871 r. (od jap. 円 en -
koło, krąg) przez rząd Meiji. Była wzorowana na zachodnich systemach walutowych. W 1885
r. zostały wyemitowane pierwsze banknoty. Do 1931 r. jen był oparty na parytecie złota. 6
Politykę monetarną wobec jena prowadzi Bank Japonii.

Wady i zalety japońskiego jena

Jedną z głównych zalet jena jako waluty światowej jest jego stabilność. Japonia znana jest
z niskiego poziomu inflacji i dyscypliny fiskalnej. „(…) od trzech dekad Japonia jest
największym kredytodawcą świata. Kupuje mianowicie obligacje emitowane za granicą
i utrzymuje wysoką nadwyżkę obrotów bieżących. Ministerstwo Finansów Japonii podaje, że

4
https://european-union.europa.eu/institutions-law-budget/euro/history-and-purpose_pl (dostęp 12.11.2023 r.)
5
https://www.consilium.europa.eu/pl/policies/joining-the-euro-area/ (dostęp 12.11.2023 r.)
6
https://www.fxmag.pl/edukacja/forex/jen-japonski-historia-powstania (dostęp 12.11.2023 r.)
aktywa zagraniczne netto kraju wspięły się w grudniu 2019 r. na historyczny szczyt
w wysokości 364,53 bln jenów (ok. 3,4 bln dol.)”7.

Negatywnym aspektem jest stagnacja gospodarcza Japonii, utrzymująca się od ok 30 lat.

Japonia boryka się również z ujemną stopą inflacji (deflacją). Jej znaczenie w transakcjach
międzynarodowych jest mniejsze niż w przypadku USA czy państw strefy euro.

Podsumowanie
Od prawie 80 lat dolar amerykański jest główną walutą światową. Przed dolarem był funt
szterling, a jeszcze przed nim był Golden holenderski. Rosnące koszty obsługi długu, czy
wojna handlowa Stanów Zjednoczonych z Chinami może doprowadzić do osłabnięcia
znaczenia dolara na czym może skorzystać euro, które mimo problemów cały czas rośnie w
siłę. W przypadku Japonii rola największego kredytodawcy świata może mieć istotny wpływ
na zwiększenie znaczenia tej waluty.

Bibliografia
Obserwator Finansowy: ekonomia, debata, Polska, świat
Dolar międzynarodowy - Bankier.pl
Jen japoński- historia powstania | FXMAG INWESTOR
Ile kosztuje dolar? Kurs dolara do złotego PLN/USD - Money.pl
Euro – historia i cel | Unia Europejska (europa.eu)
Wejście do strefy euro - Consilium (europa.eu)

7
https://www.obserwatorfinansowy.pl/bez-kategorii/rotator/dolar-na-czele-walut-swiatowych/ (dostęp 12.11.2023
r.)