(Poniższy tekst jest szybkim tłumaczeniem tekstu z wikipedii o Herbercie Simonie dla studentów, którzy

wolą czytać po polsku. Przyjemnej lektury.)

Herbert Simon
Chcąc zastąpić wysoce uproszczone klasyczne podejście do modelowania ekonomicznego, H. Simon stał
się najbardziej znany ze swojej teorii decyzji korporacyjnych opisanej w książce "Administrative
Behavior". W książce tej oparł swoje koncepcje na podejściu, które wskazywało wiele czynników
przyczyniających się do podejmowania decyzji. Jego zainteresowania organizacyjne i administracyjne
pozwoliły mu nie tylko pracować w roli dziekana wydziału uniwersyteckiego, ale także odegrać dużą
rolę w stworzeniu Administracji Współpracy Gospodarczej w 1948 roku; pełnić funkcje ministra w
Komitecie Doradczym Prezydenta Johnsona, a także należeć do National Academy of Science.
Herbert Simon jest autorem wielu istotnych wkładów do analizy ekonomicznej i jej zastosowań. Z tego
powodu jego prace można znaleźć w wielu dziełach literatury ekonomicznej, między innymi w ekonomii
matematycznej, teorii racjonalnego wyboru, badaniach behawioralnych firm, a także analizie problemu
identyfikacji w ekonometrii.

Badania nad podejmowaniem decyzji.

Simon sam nazywał siebie „mono-maniakiem” w dziedzinie podejmowania decyzji, a rozumiał przez to,
że całe swoje życie i uwagę poświęcił tej właśnie dziedzinie.
Książka „Administrative Behavior” pojawiała się po raz pierwszy w 1947 r. (aktualizowana przez lata)
opierała się na rozprawie doktorskiej Simona. Centralnym punktem tej książki są behawioralne i
poznawcze procesy ludzi dokonujących racjonalnych wyborów, podejmujących decyzje. Zgodnie z jego
definicją operacyjna decyzja administracyjna powinna być poprawna i skuteczna, a wdrożenie jej musi
być wykonalne przy użyciu zestawu skoordynowanych środków.
Simon uznał, że teoria administracji jest w dużej mierze teorią ludzkiego podejmowania decyzji i jako
taka musi być oparta zarówno na ekonomii, jak i na psychologii. Mówi:
Gdyby nie istniały ograniczenia ludzkiej racjonalności, teoria administracyjna byłaby bezpłodna.
Składałoby się z pojedynczego przykazania: zawsze wybieraj tę alternatywę spośród dostępnych, która
doprowadzi do najbardziej kompletnego osiągnięcia twoich celów.
W przeciwieństwie do paradygmatu homo economicus Simon twierdził, że alternatywy i konsekwencje
mogą być tylko częściowo znane, a środki i cele niedoskonale zróżnicowane, niepełne lub słabo
szczegółowe. Dlatego Simon określił, że zadaniem racjonalnego podejmowania decyzji jest wybranie
alternatywy, która skutkuje bardziej preferowanym zbiorem wszystkich możliwych konsekwencji.
Prawidłowość decyzji administracyjnych została zatem zmierzona przez:
 adekwatność osiągnięcia pożądanego celu;
 wydajność, z jaką uzyskano wynik.
Wybrane zadanie zostało podzielone na trzy wymagane etapy:

 Identyfikowanie i wymienianie wszystkich alternatyw;

 Określanie wszystkich konsekwencji wynikających z każdej alternatywy;
 Porównanie dokładności i skuteczności każdego z tych zestawów konsekwencji.

Każda osoba lub organizacja próbująca wdrożyć ten model w rzeczywistej sytuacji, nie byłaby w stanie
spełnić trzech wymagań. Simon twierdził, że wiedza o wszystkich alternatywach lub wszystkie
konsekwencje wynikające z każdej alternatywy są niemożliwe w wielu realistycznych przypadkach.

1
Simon próbował określić techniki i/lub procesy postępowania, które dana osoba lub organizacja może
przeprowadzić, aby osiągnąć w przybliżeniu najlepszy wynik pod względem ograniczeń w
podejmowaniu racjonalnych decyzji.
Simon pisze:
Człowiek dążący do racjonalności i ograniczony w granicach swojej wiedzy opracował pewne
procedury robocze, które częściowo pokonują te trudności. Procedury te polegają na założeniu, że może
on odizolować od reszty świata zamknięty system zawierający ograniczoną liczbę zmiennych i
ograniczony zakres konsekwencji.
Dlatego Simon opisuje pracę w kategoriach ram ekonomicznych, uwarunkowanych ludzkimi
ograniczeniami poznawczymi: człowiek ekonomiczny i człowiek administracyjny.
Zachowanie administracyjne, jako tekst, dotyczy szerokiego zakresu ludzkiego zachowania, zdolności
poznawczych, technik zarządzania, polityki personalnej, celów i procedur szkoleniowych,
wyspecjalizowanych ról, kryteriów oceny dokładności i wydajności oraz wszystkich konsekwencji
procesów komunikacyjnych. Simon jest szczególnie zainteresowany tym, jak te czynniki wpływają na
podejmowanie decyzji, zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio. Argumentował, że zarządzanie
administracyjne musi zwrócić szczególną uwagę na efektywność, z jaką uzyskano pożądany wynik.
Simon czerpał z Chestera Barnarda, który zauważył, że "decyzje podejmowane przez jednostkę jako
członka organizacji są zupełnie inne niż jego osobiste decyzje". Na podstawie wyboru osobistego można
ustalić, czy dana osoba dołącza do konkretnej organizacji. Wybory osobiste jednak odbywają się w
swoim prywatnym życiu poza-organizacyjnym. Jako członek organizacji jednostka podejmuje decyzje
nie w związku z osobistymi potrzebami i rezultatami, ale w sensie bezosobowym jako część intencji
organizacyjnej, celu i skutku. Organizacyjne zachęty, nagrody i sankcje mają na celu stworzenie,
wzmocnienie i utrzymanie tej identyfikacji.
Autorytet jest dobrze przebadaną podstawową cechą zachowania organizacyjnego, jasno
zdefiniowanego w kontekście organizacyjnym, jako zdolność i prawo jednostki wyższej rangi do
kierowania decyzjami jednostki niższej rangi. Działania, postawy i relacje osób dominujących i
podporządkowanych stanowią składniki zachowania roli, które mogą się znacznie różnić pod względem
formy, stylu i treści, ale nie różnią się oczekiwaniem posłuszeństwa od osoby o wyższym statusie i chęci
posłuszeństwa od podwładnego.
Lojalność Simon zdefiniował jako: "proces, w którym jednostka zastępuje cele organizacyjne (cele usługi
lub cele ochrony) dla swoich własnych celów jako wskaźniki wartości, które determinują jego decyzje
organizacyjne". Wiąże się to z oceną alternatywnych wyborów pod kątem ich konsekwencji dla grupy,
a nie tylko dla siebie lub rodziny.
Decyzje mogą być złożonymi domieszkami faktów i wartości. Informacje o faktach, w szczególności
udowodnione empirycznie fakty lub fakty pochodzące z wyspecjalizowanego doświadczenia, są łatwiej
przekazywane w ramach wykonywania władzy niż wyrażenia wartości. Simon jest przede wszystkim
zainteresowany poszukiwaniem identyfikacji poszczególnych pracowników z celami i wartościami
organizacyjnymi. Stwierdza on, że "osoba identyfikuje się z grupą, gdy podejmując decyzję, ocenia kilka
alternatywnych opcji wyboru pod względem ich konsekwencji dla określonej grupy". Osoba może
identyfikować się z dowolną liczbą grup społecznych, geograficznych, ekonomicznych, rasowych,
religijnych, rodzinnych, edukacyjnych, płciowych, politycznych i sportowych. Rzeczywiście liczba i
różnorodność są nieograniczone. Podstawowym problemem dla organizacji jest rozpoznanie, że
identyfikacja indywidualna i grupowa może ułatwić lub utrudnić prawidłowe podejmowanie decyzji w
organizacji. Określona organizacja musi celowo określać w odpowiednich szczegółach i jasnym języku
swoje własne cele, środki i wartości.

2
Simon krytykował elementarne rozumienie tradycyjnej ekonomii w podejmowaniu decyzji i twierdzi, że
"zbyt szybkie jest zbudowanie idealistycznego, nierealistycznego obrazu procesu decyzyjnego, a
następnie teoretyzowanie na podstawie takiego nierealistycznego obrazu". Jego wkład w badania w
zakresie podejmowania decyzji administracyjnych stał się coraz bardziej powszechny w środowisku
biznesowym.

Sztuczna inteligencja i psychologia

Simon był pionierem w dziedzinie sztucznej inteligencji, tworząc z Allenem Newellem Logic Theory
Machine (1956) i program General Problem Solver (GPS) (1957). GPS może być pierwszą metodą
opracowaną w celu oddzielenia strategii rozwiązywania problemów od informacji o konkretnych
problemach. Oba programy zostały opracowane przy użyciu języka przetwarzania informacji (IPL)
(1956) opracowanego przez Newella, Cliffa Shawa i Simona. W 1957 roku Simon przewidział, że
komputerowe szachy przewyższą ludzkie umiejętności szachowe w ciągu "dziesięciu lat", w
rzeczywistości przejście to zajęło około czterdziestu lat.
We wczesnych latach 60. XX wieku psycholog U. Neisser zapewnił, że podczas gdy maszyny są zdolne
do replikowania "zimnego poznania", takiego jak rozumowanie, planowanie, postrzeganie i decydowanie,
nigdy nie będą w stanie odtworzyć "gorącego poznania", takiego jak ból, przyjemność, pożądanie i inne
emocje. Simon zareagował na poglądy Neissera w 1963 r., pisząc artykuł o poznaniu emocjonalnym,
(Simon, 1967). Praca Simona nad poznaniem emocjonalnym była przez wiele lat ignorowana przez
społeczność badaczy sztucznej inteligencji, ale późniejsze prace nad emocjami Slomana i Picarda
pomogły ponownie skupić uwagę na pracy Simona i ostatecznie uczyniły ją bardzo wpływową na ten
temat.

3
Wraz z Allenem Newellem Simon opracował teorię dotyczącą symulacji zachowania polegającego na
rozwiązywaniu problemów ludzkich przy użyciu reguł produkcji. Studia nad rozwiązywaniem
problemów ludzkich wymagały nowych rodzajów pomiarów u ludzi i wraz z Andersem Ericssonem
Simon opracował eksperymentalną technikę analizy protokołu werbalnego. Simon był zainteresowany
rolą wiedzy w ekspertyzie. Stwierdził, że aby stać się ekspertem w temacie wymagającym około
dziesięciu lat doświadczenia, równoważna wiedza specjalistyczna była wynikiem nauki około 50 000
porcji informacji. Czyli to tak jakby ekspert szachowy nauczył się około 50 000 wzorców pozycji
szachowych.
Psychologia
Simon był zainteresowany tym, jak ludzie się uczą i wraz z Edwardem Feigenbaumem opracował teorię
EPAM (Elementary Perceiver and Memorizer), jedną z pierwszych teorii uczenia się, która została
zaimplementowana jako program komputerowy. EPAM była w stanie wyjaśnić dużą liczbę zjawisk w
dziedzinie uczenia się werbalnego. Późniejsze wersje modelu zostały wykorzystane do tłumaczenia
procesów tworzenia koncepcji i zdobywania wiedzy specjalistycznej. Wraz z Fernandem Gobetem
rozwinął teorię EPAM w postać modelu obliczeniowego CHREST. Teoria wyjaśnia, w jaki sposób proste
fragmenty informacji formują bloki schematów, które są bardziej złożonymi strukturami. CHREST
został użyty głównie do symulacji aspektów wiedzy o grze w szachy.
Socjologia i ekonomia
Simonowi przypisano rewolucyjne zmiany w mikroekonomii. Odpowiada za koncepcję podejmowania
decyzji organizacyjnych, jaką znamy dzisiaj. Był także pierwszym, który omawiał tę koncepcję w
kategoriach niepewności; to znaczy sytuacji kiedy niemożliwe jest posiadanie doskonałej i kompletnej
informacji w dowolnym momencie, aby podjąć decyzję. Chociaż pojęcie to nie było całkowicie nowe,
Simon jest najbardziej znany właśnie za prace w dziedzinie ograniczonej racjonalności. To właśnie za
te badania otrzymał Nagrodę Nobla w ekonomii w 1978 r.
W trakcie pracy w the Cowles Comission głównym zadaniem Simona było powiązanie teorii ekonomii
z matematyką i statystyką. Jego głównym wkładem były dziedziny równowagi ogólnej i ekonometrii.
Był pod silnym wpływem debaty marginalistycznej, która rozpoczęła się w latach trzydziestych.
Popularna praca tamtych czasów dowodziła, że empirycznie nie było widać, że przedsiębiorcy musieli
przestrzegać marginalistycznych zasad maksymalizacji zysków/minimalizacji kosztów w działających
organizacjach. Argument ten prowadził do wniosku, że maksymalizacja zysku nie została osiągnięta,
częściowo, z powodu braku kompletnej informacji. W procesie decyzyjnym Simon uważał, że podmioty
ekonomiczne operują w warunkach niepewności i ponoszą koszty pozyskiwania informacji. Czynniki te
ograniczają zakres, w jakim agenci mogą podejmować w pełni racjonalne decyzje, a zatem posiadają
jedynie "ograniczoną racjonalność" (ang. bounded rationality) i muszą podejmować decyzje poprzez
"zaspokajanie" (ang. „satisficing”), lub wybierać to, co może nie być optymalne, ale jest wystarczająco
dobre. Ograniczona racjonalność jest głównym tematem ekonomii behawioralnej. Chodzi o to, w jaki
sposób rzeczywisty proces decyzyjny wpływa na decyzję. Teorie ograniczonej racjonalności rozluźniają
jedno lub więcej założeń standardowej teorii użyteczności oczekiwanej.
Simon podkreślił także, że psycholodzy powołują się na "proceduralną" definicję racjonalności, podczas
gdy ekonomiści stosują definicję "merytoryczną". Gustavos Barros argumentował, że koncepcja
racjonalności proceduralnej nie jest wystarczająco istotna dla ekonomii i nigdy nie miała tak dużej wagi
jak pojęcie ograniczonej racjonalności. Jednak we wcześniejszym artykule Bhargava (1997) zauważył
znaczenie argumentów Simona i podkreślił, że istnieje wiele zastosowań "proceduralnej" definicji
racjonalności w ekonometrycznych analizach danych dotyczących zdrowia. W szczególności ekonomiści
powinni stosować "dodatkowe założenia", które odzwierciedlają wiedzę z odpowiednich dziedzin
biomedycznych, i prowadzić do specyfikacji modeli ekonometrycznych na potrzeby medycyny.

4
Simon był również znany z badań nad organizacją rynku. Ustalił, że wewnętrzna organizacja firm i
zewnętrzne decyzje biznesowe nie były zgodne z neoklasycznymi teoriami "racjonalnego" podejmowania
decyzji. W ciągu swojego życia Simon pisał wiele artykułów na ten temat, koncentrując się głównie na
kwestii podejmowania decyzji w zachowaniu tego, co nazywał "ograniczoną racjonalnością". "Racjonalne
zachowanie w ekonomii oznacza, że jednostki maksymalizują swoją funkcję użyteczności pod
ograniczeniami, które napotykają (np. ograniczenia budżetowe, ograniczone zbiory wyboru, etc.) w
dążeniu do własnego interesu. Znajduje to odzwierciedlenie w teorii subiektywnej spodziewanej
użyteczności. Termin "ograniczona racjonalność" jest używany do określenia racjonalnego wyboru
uwzględniającego poznawcze ograniczenia wiedzy i zdolności poznawczych. Ograniczona racjonalność
jest głównym tematem ekonomii behawioralnej. Dotyczy sposobu, w jaki rzeczywisty proces decyzyjny
wpływa na decyzje. Teorie ograniczonej racjonalności rozluźniają jedno lub więcej założeń standardowej
oczekiwanej teorii użyteczności."
Simon ustalił, że najlepszym sposobem studiowania tych obszarów było modelowanie symulacji
komputerowych. W związku z tym zainteresował się informatyką. Główne zainteresowania Simona w
informatyce dotyczyły sztucznej inteligencji, interakcji człowiek-komputer, zasad organizacji ludzi i
maszyn jako systemów przetwarzania informacji, wykorzystywania komputerów do badania (przez
modelowanie) filozoficznych problemów natury inteligencji i epistemologii, i społeczne implikacje
technologii komputerowej.
Niektóre badania gospodarcze Simona były ukierunkowane na zrozumienie zmian technologicznych w
ogóle, a rewolucji przetwarzania informacji w szczególności.
Literatura:
1. Simon H. 1947. „Administrative Behavior: A Study of Decision-Making Processes in
Administrative Organization.”
2. Simon H. 1967. „Motivational and emotional controls of cognition”. Psychological Review 74:
29-39
3. Simon H. 1983. „Reason in human affairs”. Stanford, CA: Stanford University Press