Skrypt do etyki w biznesie na podstawie slajdów

Biznes i etyka – razem czy osobno? Razem

Zarządzanie (finansami i nie tylko) i etyka – razem czy osobno?

Etyka – relacje zachodzące między ludźmi i tworzone dla ludzi

O potrzebie reflekcji etycznej: afery w sferze gospodarczej, afery finansowe, kryzys zaufania do
przedsiębiorstw, kryzys zaufania do systemu prawnego, dyskusje na temat odpowiedzialności firm,
rozwój ruchów konsumenckich, rozwój ruchów proekologicznych, relacje pracodawca – pracownik
oraz inne.

Przedsiębiorcy próbują dotrzeć do naszej podświadomości. Badania rynkowe i marketingowe są dobrze

zrobione? (to chyba zależy lol). Przedsiębiorstwa próbują nas do czegoś nakłaniać. Pracownik zawsze
jest słabszy, pracodawca ma więcej atutów.

Wartości ważne dla biznesu: odpowiedzialność, uczciwość, zaufanie, niezawodność (w sensie

dotrzymywanie obietnic i umów),

Wartości moralne, estetyczne, religijne.

Wartości ostateczne (wolność, zdrowie, życie)

Wartości instrumentalne – pieniądze.

Wartości bliskie działalności gospodarczej:

I. Ekonomiczne: korzyści finansowe i posiadanie dóbr (dobrobyt)

II. Prakseologiczne: pracowitość, dokładność, metodyczność, przezorność, roztropność,
wytrzymałość, wytrwałość, oszczędność, umiarkowanie, zapobiegliwość, sumienność,
wstrzemięźliwość.

Czym jest etyka? To dział filozofii, obejmujący refleksję nad postępowaniem człowieka wobec samego
siebie, wobec innych ludzi oraz innych istot żywych. W zależności od tego, czy ta refleksja zawiera
wskazówki, zalecenia, dyrektywy obligujące do przyjmowania określonych postaw, realizacji
preferowanych czynów, czy też przeciwnie, pozostaje neutralna i nie wypowiada jakichkolwiek zaleceń,
dzieli się ona na etykę normatywną i opisową.

Etyka opisowa – opisuje rzeczywistość, przedstawia jaka ona jest. Istnienie rzeczowego opisu jest
niezbędne do wyznaczenia etyki. Niczego nie zaleca, zdaje relacje z badań nad stanem naszego
człowieczeństwa, starając się ustalić co działo się w świadomości człowieka, zanim postąpił on w
konkretny sposób, do jakich wartości i jak uporządkowanych odwołuje się jednostka, według jakich
reguł i zasad postępują grupy społeczne. Metodą etyki opisowej jest analiza moralności:
psychologiczna, socjologiczna lub filozoficzna.

Etyka normatywna – kształtuje nasze postępowanie i wyznacza godne cele. Zajmuje się
konstruowaniem i uzasadnieniem systemów moralnych, które autorzy uważają za wartościowe lub
słuszne. Jest to refleksja nad wartościami, normami i wzorcami, z których buduje się zgodny
wewnętrznie system etyczny.

Metaetyka – w ogóle nie zajmuje się ludzkim postępowaniem, ale bada język (tzw. język moralności)
oceniający, normujący i uzasadniający ludzkie czyny.
Słowo „etyka” pochodzi od starogreckiego ethos oznaczającego zwyczaj, obyczaj, powszechnie przyjęty
i zalecany sposób postępowania.

Moralność – nazwa wywodzi się z łaciny ( mos/mores - zwyczaj/zwyczaje, moralitas – obyczajowość) i

oznacza konkretne relacje: człowiek – człowiek, człowiek – inne istoty żywe, w ramach których pojawia
się realne niebezpieczeństwo skrzywdzenia: samego siebie, drugiego człowieka lub innej istoty żywej.

Etyka jest teorią moralności, czyli nauką o wartości i powinności moralnej ludzkiego postępowania.

Etyka to nie to samo co moralność.

Moralność – nazwa dla szczególnego typu empirycznych relacji.

Etyka – teoria opisująca sferę życia moralnego (etyka opisowa) albo poprzez normy, zalecenia,
wskazówki kształtująca właściwe postawy (etyka normatywna)

Etyka szczegółowa – jej przedmiotem są wyodrębnione, specyficzne sfery zjawisk moralnych lub
specyficzne problemy, np. etyka zawodowa, etyka gospodarcza, bioetyka.

Etyka normatywna – ludzkie powinności, podmioty obejmowane respektem moralnym, powinności –

zasady (nakazy, zakazy), dyrektywy właściwego postępowania (minimalizacja krzywd).

Podmiotem oceny moralnej jest ludzki czyn: obiektywne prawo moralne (np. Dekalog) – orzeka o
jakości etycznej czynów człowieka. O moralności czynów decyduje też sumienie (subiektywne prawo
moralne).

Minimalistyczna wersja „zasady użyteczności” – Karl Popper – „minimalizuj cierpienia jak największej
ilości osób” – bezpośrednim celem działań powinno być przede wszystkim zapobieganie złu.

Utylitaryzm

Naczelną tezą wieku XIX była tzw. zasada utylitaryzmu, zgodnie z którą postępowanie ludzkie jest
moralne wówczas, gdy kierowanie się w nim dobrze pojętym interesem własnym („pożytkiem”)
jednostki nie stoi w sprzeczności z interesami ogółu, lecz przeciwnie – służy zarazem pomnażanu
ogólnospołecznego dobra i szczęścia.

Utylitaryzm to zatem postawa uznająca za najwyższe dobro użyteczność, a więc pożytek jednostki lub
ogółu. Zwany jest też „filozofią zdrowego rozsądku”.

Utylitaryzm w XX wieku:

I. Utylitaryzm idealny, który ocenia czyny w zależności od sumy dobra, jakie produkują
(?) w świecie
II. U. preferencyjny, który zasadnicze kryterium dobra widzi w społecznych wyborach
(preferencjach)
III. U. czynów, który odnosi każdy czyn bezpośrednio do zasady użyteczności, podlega w
nim ocenie każdy czyn (np. dane kłamstwo)
IV. U. zasad, oceniający całą klasę czynów, ocenia zasadę leżącą u źródeł danego czynu
(np. zasadę nakazującą mówienie prawny, a więc zaniechanie kłamania)

Współczesny utylitaryzm – szczególnie aktywny w obszarze etyk szczegółówych, np. bioetyka

czy etyka ekologiczna.

Deontologia (z gr. Deon – to co niezbędne, właściwe, obowiązek) – stanowisko w etyce, zgodnie

z którym moralne działanie dokonywane jest ze względu na uznanie określonego obowiązku.
 Deontologizm etyczny – wartości moralnej czynów, zasad, praw czy cech charakteru nie
determinują jedynie ich skutki, lecz również ich wewnętrzna wartość, na którą wpływ mogą
mieć np. intencje, motywacje lub rodzaj ocenionego czynu lub zasady.

Cel nie uświęca pewnych środków – żaden skutek nie może uzasadnić niegodziwości pewnych
czynów.

Rygory deontologiczne:

I. Zabraniają wykorzystywania pewnych czynów, jeśli przyniosłyby gorsze skutki

II. Nie wolno czynić pewnych rzeczy, nawet jeśli minimalizowałoby to ładaminie
podobnych zasad przez innych

Różnica między konsekwencjonizmem, a deontologią:

I. Spór o to, czy wartości należy promować, czy szanować

II. Promowanie wartości konsekwencjaliści rozumieją jako ich pomnożenie –
zazwyczaj w formie maksymalizacji
III. Szanowanie wartości nie sprowadza się natomiast do ich pomnażania. Zakłada
przestrzeganie pewnych ograniczeń dot. tego, jak możemy z nimi postępować.

Etyka deontologiczna – formułowana jest zazwyczaj jako zbiór wąskich nakazów i zakazów,
które obowiązują przy pewnych warunkach. Współcześni deontologowie często posługują się
językiem praw i uprawnień.

Etyka normatywna ocenia również ludzkie postępowanie, czyli zawiera sądy wartościujące.
Moralne oceny, przypisywane przez etyków normatywnych czynom ludzkim są następujące:
moralna dobroć – moralne zło; moralna słuszność – moralna niesłuszność.

Czyn moralnie dobry wynika z pozytywnych intencji, zamiarów, z tzw. dobrej woli.

Czyn moralnie zły wynika z negatywnych intencji, tzn. złej woli.

Altruizm i egoizm

Altruista to osoba, która ma rozbudowaną emapatię, czyli zdolność do wczuwania się w stany
psychofizyczne innych ludzi. Otrzymał dobry przykład (np. w dzieciństwie).

Altruizm w sferze materialnej – dzielenie się konkretnymi dobrami, możliwościami

Altruizm w sferze psychicznej – okazywanie serdeczności, wyrozumiałości, słuchanie drugiego

człowieka.

Egoizm – szczególne nastawienie człowieka wobec innych ludzi, którego cechą jest dążenie do
podporządkowania cudzych interesów własnym korzyściom.

Szczególna wersja egoizmu – powodowanie cierpienia innych ludzi jako konsekwencja dążenia
wyłącznie do własnych korzyści.

Jakie motywy kryją się za konkretnymi ocenami moralnymi? Postawa oceniająca to postawa pospolita,
zdeterminowana wpływami otoczenia, osobistymi pragnieniami i niechęciami.

Czy czyny własne oceniamy z taką samą dozą surowości, co czyny cudze? Wszystko to, czego pragniemy
uważamy za dobre, to czego unikamy uważamy za złe.
W jakim stopniu nasza sympatia, względnie antypatia mają wpływ na rodzaj wypowiadanych przez nas
ocen? Absolutyzujemy własną hierarchię wartości, traktując ją jako jedynie właściwą.

Czy nasze zaangażowanie emocjonalne, towarzyszące ocenom moralnym, niweluje ich obiektywny
charakter? Schematyczność i homogeniczność postawy oceniającej. Postawa oceniająca jest źródłem
neuroz i braku równowagi wewnętrznej.

Czy wypowiadając pochwały i nagany możemy się od naszych osobistych uprzedzeń wyzwolić i
spoglądać na daną sytuację z emocjonalnym dystansem? Relacje z innymi mają charakter
asymetryczny, nierównościowy.

Psychologia postępowania – pytania

 Jakimi motywami kieruje się człowiek realizując czyny moralnie chwalebne?

 Czy jesteśmy zdolni do zachowań bezinteresownych?
 Czy za każdym działaniem stoi wzgląd na własny interes?

Psychologia moralności, wnikając w motywację sprawcy, nie dokonuje ich wartościowania, nie
ocenia, nie hierarchizuje. Kieruje się jedynie chęcią poznania i zrozumienia ludzkiej psychiki.

Egoizm, a tzw. miłość własna (oceniana pejoratywnie i na równi z egoizmem odrzucana)

Wyrażenia te nie są równoważne, ponieważ nie posiadają teog samego zakresu

znaczeniowego. Miłość własna nie musi mieć związku z egoizmem. Miłość własna to szanowanie i
troska o samego siebie, które wynikają z tego, że człowiek uznaje siebie jako wartość. To właśnie
nadanie własnemu istnieniu aksjologicznego wymiaru wymusza powinność troski o samego siebie. Bez
niej życie moralne utraciłoby wszelkie podstawy. Człowiek, który nie potrafi dbać o siebie i swoje
interesy, nie będzie umiał również dbać o innych. Człowiek, który nie uznaje siebie za wartość, nie
dostrzeże wartości w drugim człowieku. Nie miłując samego siebie, nie będzie zdolny do miłowania
kogokolwiek.

Różnice między egoizmem, a troską o samego siebie:

 Z egoizmem mamy do czynienia wówczas, gdy pewna osoba czegoś pragnie, ale nie czuje się
w obowiązku odpłacać drugiej osobie za jej poświęcenie. Tego rodzaju ludzie mniemają, że jest
rzeczą najzupełniej właściwą czerpać od kogoś korzyści, nie dając mu ze swej strony nic w
zamian
 Z dbałością o siebie mamy do czynienia wówczas, gdy troszczymy się o swoją pomyślność, ale
nie oczekujemy, że będziemy dobrze traktowani przez innych, nie mając obowiązku odpłacenia
im za to. Ludzie dbający o swoje interesy odwzajemniają się i oczekują uczciwej wymiany
przysług. Sami biorą od innych, ale są w pełni gotowi dawać.

Etyka a biznes

Problemy etyki biznesu: Czy ma ona prawo wyznaczać nowe sposoby postępowania w biznesie, czy też
powinna zajmować się jedynie opisem zachować spotkanych w gospodarce?

Wobec kogo mamy zobowiązania moralne? Wobec kogo lub czego powinien być lojalny pracownik?
(firmy, społeczności, rodziny, zasad moralnych, siebie jako człowieka?)
Kryterium Etyka Ekonomia

Cel Doskonalenie się człowieka Zysk lub przetrwanie

Dziedzina zainteresowania Człowiek i relacje międzyludzkie Produkcja i wymiana

Stosowana metoda Refleksja i empatia Metody ilościowe

Kryterium oceny Dobro moralne (normy) Skuteczność

Pojęcia konstytuujące Grecka idea dobra Wolny rynek, dobra mat.

Postawa Życzliwość Konkurencja, indywidualizm

Charakter strukt. Podst. Życie Gra

Uczciwość działania – skuteczność działania

Odmienność hierarchii wartości – cel działania przedsiębiorstwa

Działalność gospodarcza = gra

Gry nie podlegają zwyczajowym normom moralnym, a jedynie obowiązaującym w tych grach,
arbitralnie przyjętym regułom (życie jak gra?)

Psychologia: kategorie moralne i sprawnościowe używane są przez ludzi rozłącznie, tzn. ocenie
moralnej towarzyszy skłonność do ignorowania sprawnościowego aspektu tego samego zachowania i
odwrotnie.

Kategorii moralnych używamy w ocenie zachowań cudzych, kategorii sprawnościowych w ocenie

zachowań własnych (jakie są tego konsekwencje?)

Etyka biznesu interesuje się w szerokim zakresie tym, jak ludzie i organizacje działają lub powinny
działać w relacji z innymi.

Etyka biznesu etyczna refleksja nad działalnością gospodarczą.

Etyka biznesu – problemy podstawowe:

 Ochrona środowiska
 Problem odpowiedzialności przedsiębiorstwa (jako analiza stosunku do konsumentów,
pracowników, kontrahentów, konkurencji, społeczności lokalnej),
 Partycypacja pracowników przy podejmowaniu decyzji

Etyka w działalności przedsiębiorstwa

I. Refleksja etyczna nad relacjami zachodzącymi między organizacją, a grupami i instytucjami

współpracującymi z nią lub zainteresowanymi jej działalnością.
II. Refleksja nad wewnętrzną polityką firmy.
i. Dylemat: zobowiązania firmy wobec własnych akcjonariuszy, a zobowiązania wobec
klientów czy dostawców
ii. Problemy natury ekologicznej
iii. Rozwiązywanie konfliktów, budowanie wizerunku firmy, właściwe traktowanie
pracowników

Prawo wyznacza przedsiębiorstwom obszar dopuszczalnych działań.

 Legalność działań – (przeciwstawność) – niemoralność działań.

Decyzje legalne, ale nieetyczne – kwestionowana jest ich podbudowa etyczna, np.:

I. Zmiana lokalizacji zakładu pracy ze względu na koszty pracy (offshoring)

Decyzje nielegalne i nieetyczne:

i. Dyskryminowanie mniejszości i kobiet (płace, awanse itp.)

ii. Pozbywanie się odpadów w sposób nielegalny
iii. Dyskretne finansowanie polityków (decydentów)
iv. W kulturze zachodu moralnie złe i prawnie niedopuszczalne (także grzeszne na gruncie
religii) będzie poślubianie bliskiego krewnego

Kreatywna księgowość – rejestrowanie, ewidencjonowanie, przetwarzanie i prezentowanie zdarzeń

gospodarczych z wykorzystaniem obowiązujących przepisów i właściwie interpretowanych zasad
rachunkowości w sposób, który nie jest bezpośrednio w tych przepisach wskazany, a który jest
wynikiem zastosowania pomysłowego, twórczego i niestandardowego podejścia do tych przepisów i
zasad, przykładowo: rozliczanie się z żoną/małżonkiem, zatrudnienie osoby z rodziny.

Księgowość agresywna (oszukańcza) – ma na celu świadome oszustwo księgowe, tj. działanie

niezgodne z prawem, manipulowanie danymi finansowymi – aby osiągnąć zamierzony cel, określone
korzyści finansowe.

Błędy, a oszustwa księgowe – błędowi zawsze towarzyszy jego eliminacja (jeśli się pojawi, to jest on
likwidowany przez księgowego). Oszustwo wiąże się z tym, że sprawcy nie tylko zależy na efektach tego
oszustwa, ale również na tym, aby przewinienie zostało zakamuflowane, ukryte.

Techniki oszustw księgowych:

I. Oszustwa pozwalające manipulować kosztami,

II. Oszustwa pozwalające manipulować przychodami,
III. Pozostałe oszustwa

Społeczna odpowiedzialność korporacji (biznesu)

Milton Friedman stwierdził:

I. Podstawowym celem korporacji jest pomnażanie zysku dla akcjonariuszy

II. Kierownictwo jest odpowiedzialne za prowadzenie korporacji zgodnie z życzeniami
właścicieli
III. Jedynym „odpowiedzialnym społecznie” sposobem działania przedsiębiorstwa jest
maksymalizacja zysku, bo tego chcą akcjonariusze i to leży w ich interesie.

Późniejsze prace Miltona Friedmana:

I. Konieczne jest przestrzeganie „reguł gry”, zarówno zawartych w prawie, jak i

wyrażonych w etyce i zwyczaju,
II. Wolna gra rynkowa powinna być prowadzona zgodnie z przestrzeganiem trwałych
zasad, odpowiedzialnego zachowania na rynku, wolnego od oszustwa i gwałtu.
III. Korporacja jest instytucją stricte ekonomiczną i nie działa z pobudek moralnych. Stąd
też, jej struktura i organizacja, nastawione są na osiąganie ściśle określonych,
praktycznych celów, a przede wszystkim na pomnażanie bogactwa. W konsekwencji
obowiązki społeczne nakładane na managerów i przedsiębiorców są błędem.
IV. Biznesmen (manager), przeznaczając środki przedsiębiorstwa na cele społeczne,
wykracza poza sferę rynku i wkracza w politykę, a przecież jest tylko biznesmenem, a
nie politykiem.

Przeciwnicy społecznej odpowiedzialności

I. Możliwość obniżenia efektywności przedsiębiorstwa i niezamierzone

negatywne skutki, z powodu przeznaczenia kapitału na potrzeby społeczne
zamiast na potrzeby organizacji,
II. Społeczne zaangażowanie zasadniczo zwiększa władzę i wpływy biznesu.

Argumenty na rzecz społecznej odpowiedzialności

Fakt: Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw wynika ze społecznych decyzji.

Odpowiedzialność społeczna w odniesieniu do efektów zewnętrznych – primum non nocere –

po pierwsze nie szkodzić.

Obowiązek ten polega na:

1) Ustaleniu, jakie szkody (negatywnie efekty zewnętrzne) mogą powstać w wyniku

określonego działania,
2) Określeniu, jakie warunki mają być spełnione, ażeby szkody nie wystąpiły,
3) Unikaniu skutków działań firmy szkodliwych dla osób trzecich,
4) Powetowaniu lub usunięciu negatywnych skutków zewnętrznych, za które firma przyjmuje
odpowiedzialność

Fakt: interes własny przedsiębiorstwa jako uzasadnienie społecznej odpowiedzialności (nie

odwołuje się do norm etycznych, ale wskazuje na nie).

Fakt: zyskowne przedsięwzięcia biznesu.

Fakt: posiadane przez przedsiębiorstwa ogromne zasoby (rzeczowe, finansowej, ludzkie,

techniczne bądź prawne) mogą być wykorzystane do rozwiązywania lub niwelowania
pojawiających się problemów społecznych.

Fakt: aktywne zaangażowanie przedsiębiorstwa w sferę publiczną jest publicznym

potwierdzeniem, że biznes ceni sobie dobro ogólnospołeczne.

Fakt: Wartości uznawane w społeczeństwie niewątpliwie wpływają na gospodarkę, ale też

gospodarka wpływa na wartości cenione i respektowane przez społeczeństwo. Zwłaszcza w
dobie liberalizacji i globalizacji zyskuje na znaczeniu kulturotwórcza rola biznesu.

Według definicji Komisji Europejskiej CSR (Corporate Social Responsibility) czyli Społeczna
Odpowiedzialność Biznesu to odpowiedzialność przedsiębiorstw za ich wpływ na
społeczeństwo.

Według normy ISO 26000, CSR to odpowiedzialność organizacji za wpływ podejmowanych

przez nią decyzji i działań na społeczeństwo i środowisko, poprzez przejrzyste i etyczne
zachowanie w kluczowych obszarach, takich jak: ład organizacyjny, prawa człowieka, praktyki
z zakresu pracy, środowisko, uczciwe praktyki operacyjne, zagadnienia konsumenckie,
zaangażowanie społeczne i rozwój społeczności lokalnej.

Filary CSR:
 I. Dobrowolność – jedynie działania nieprzymuszone i wychodzące poza
regulacje prawne ustanowione przez państwo mogą być nazwane społecznie
odpowiedzialnymi
II. Kontakty z interesariuszami
III. Długookresowa perspektywa

Podejścia do kwestii społecznej odpowiedzialności:

I. Pasywne – zaleca unikanie wyrządzania szkody społecznej. Zgodnie z nim,

przedsiębiorstwa zawsze powinny powstrzymywać się od działań szkodliwych
społecznie
II. Aktywne – nakazuje zarówno działania niwelujące negatywne zjawiska
społeczne, jak i zapobieganie im.

Norma ISO 26000 wyróżnia następujące obszary społecznej odpowiedzialności biznesu:

i. Ład organizacyjny
ii. Prawa człowieka
iii. Stosunki pracy
iv. Środowisko
v. Sprawiedliwe praktyki rynkowe
vi. Relacje z konsumentami
vii. Zaangażowanie społeczne

Narzędzia CSR:

i. Działania na rzecz lokalnej społeczności

ii. Działania proekologiczne
iii. Kampanie społeczne
iv. Programy dla pracowników
v. Raporty społeczne
vi. Systemy zarządzania (Quality Management ISO 900, Environmental
Management System ISO 14000, Social Accountability SA 8000)
vii. Wolontariat pracowniczy
viii. Zarządzanie łańcuchem dostaw
ix. Znakowanie produktów

Model CSR after profit obligation: Odpowiedzialność ekonomiczna -> odpowiedzialność

prawna -> odpowiedzialność etyczna -> odpowiedzialność filantropijna.

I. Odpowiedzialność ekonomiczna – przedsiębiorstwo powinno być

zyskowne/przynajmniej nie przynosić strat
II. O. prawna – przedsiębiorstwa dążąc do zysku zobowiązane są działać w
granicach prawa
III. O. moralna (etyczna) – konieczność działania w sposób godziwy, sprawiedliwy,
należyty w obszarze wolnym od jakiejkolwiek regulacji prawnej
IV. O. filantropijna – czyni z korporacji instytucję obywatelską. Filantropia wiąże
się z poświęceniem części zasobów przedsiębiorstwa na rzecz społeczeństwa,
celem udzielenia konkretnej pomocy, poprawy warunków życia czy
rozwiązania problemów społecznych.
Uznanie pierwszeństwa wartości moralnych przed innymi wartościami, które powinny im być
przyporządkowane, jest podstawą modelu CSR before profit obligation

Każda korporacja przede wszystkim jest zobowiązana przestrzegać zakazów i nakazów

moralnych i społecznych na każdym etapie swojej działalności, a nie dopiero po osiągnięci
wymaganego progu zysku.

Zysk osiągnięty bez przestrzegania istniejących norm nie jest moralnie usprawiedliwiony i
dlatego przedsiębiorstwa powinny podlegać zewnętrznemu mechanizmowi kontroli
społecznej.

Przedsiębiorstwa działające bez poszanowania zasad etycznych zwykle nie angażują się w
rozwiązywanie kwestii społecznych, a w sytuacjach zagrożenia odpowiedzialnością wypierają
się odpowiedzialności lub tuszują zainstniałe problemy.

Postawa obowiązku społecznego – korporacja poszukuje legitymizacji swojej działalności za

pomocą kryteriów ekonomicznych i prawnych. Korporacja wierzy, że jest odpowiedzialna
wyłącznie przez swoimi akcjonariuszami i silne przeciwstawia się jakiejkolwiek próbie regulacji
jej działalności.

Postawa reakcji społecznej – przedsiębiorstwo przyjmuje na siebie obowiązki prawne i etyczne,

a w określonych sytuacjach podejmuje także działalność sponsorską.

Postawa wkładu społecznego (strategia polityki społecznej) – podstawową zasadą jest

pełnienie przez przedsiębiorstwo roli „dobrego obywatela”, który aktywnie poszukuje
możliwości wniesienia indywidualnego wkładu na rzecz poprawy poziomu ogólnego dobrobytu
społecznego, wpływając na jakość życia obywateli.

Zawód księgowego

Zawód księgowego to podstawa świata finansów i biznesu.

Księgowi kierują różnymi organizacjami realizując doradztwo strategiczne i wysokiej jakości

usługi księgowe, audytowe, podatkowe i zarządzania przedsiębiorstwem.

Wykonujący ten zawód są zobowiązani do przestrzegania kompleksowego kodeksu

postępowania, krajowych i lokalnych przepisów ustawowych i wykonawczych oraz działania w
interesie publicznym.

Fachowa wiedza ma kluczowe znaczenie dla dobrze funkcjonujących rynków kapitałowych.

Liderzy biznesu, inwestorzy, użytkownicy sprawozdań finansowych i inni polegają na wiedzy
zawodu księgowego.

Specjaliści ds. księgowości łączą ludzi, planetę i dobrobyt. Odpowiedzialni są za analizowanie,

zarządzanie i raportowanie przepływu istotnych informacji. Wykonujący zawód księgowego
posiada wiedzę, która pomaga wszystkim interesariuszom osiągnąć cel, jakim jest
zrównoważnone, długoterminowe tworzenie wartości.

Audyty wykorzystujące technologię poprawiają jakość badania i poprawiają jakość informacji

o sprawozdaniach finansowych. Korzystanie z innowacyjnych technologii, takich jak uczenie
maszynowe, pozwala profesjonalistom analizować i testować szeroki zakres transakcji.
Identyfikując te bardziej ryzykowne, generują większą wartość dla wszystkich użytkowników –
w tym organów regulacyjnych, inwestorów, kierownictwa i osób odpowiedzialnych za
zarządzanie.
 Przejrzyste, wyważone i inkluzywne badanie sprawozdań finansowych oraz ustanawianie
standardów rachunkowości budują zaufanie do rynków kapitałowych.

Specjaliści ds. rachunkowości pełnią rolę strażników rynku kapitałowego. Ich zawodowy
sceptycyzm, osąd, wiedza fachowa i zaangażowanie w interes publiczny wpływają na ich pracę
polegającą na badaniu, zapewnianiu i raportowaniu informacji finansowych i niefinansowych
wytwarzanych przez przedsiębiorstwa prywatne i publiczne, organizacje non-profit i rządy.

Niezależne organy normalizacyjne i standardy rachunkowości powinny być wolne – w

rzeczywistości i z pozoru – od niepożądanych wpływów ze strony grup interesu.

System sprawozdawczości finansowej i ustanawiania standardów musi być zrównoważony i

inkluzywny, tak aby żaden uczestnik lub grupa nie odniosła nienależnych korzyści. Podmioty
ustanawiające normy i same normy muszą pomagać inwestorom, pożyczkodawcom i innym
dostawcom kapitału w podejmowaniu świadomych decyzji biznesowych.

Zawód księgowego obejmuje uczciwość, obiektywizm, niezależność i wiedzę specjalistyczną –

podstawowe wartości, które wzmacniają poziom zaufania niezbędny na arenie usług
finansowych.

Zapobieganie nadużyciom finansowym i ich wykrywanie jest wspólną odpowiedzialnością

księgowych, audytorów, organów regulacyjnych, kierownictwa i osób odpowiedzialnych za
zarządzanie.

Wewnątrz firm specjaliści ds. księgowości tworzą, utrzymują i egzekwują kontrole wewnętrzne
oraz kierują ustawową sprawozdawczością i zgodnością na poziomie prawa. Biegli rewidenci
stosują sceptycyzm, niezależność i profesjonalny osąd, aby uzyskać uzasadnioną – a nie
absolutną – pewność, że sprawozdania finansowe klientów nie zawierają istotnych
zniekształceń sporodowanych błędem lub oszustwem.

Relacje między etyką osobistą, a etyką organizacji

Wartości wyznawane i realizowane przez managerów i pozostałych pracowników opierają się

na:

I. Osobistych przekonaniach „wnoszonych” do organizacji

II. Przekonaniach czerpanych z kultury organizacyjnej

Kultura organizacyjna – zbiór norm i wartości podzielanych przez wszystkich uczestników

organizacji, oddziałujących na ich sposoby myślenia, odczuwania i zachowania, a przyswojony
w procesach adaptacji do otoczenia i integracji wewnętrznej przedsiębiorstwa.

Wyznawane i realizowane przez kierowników wartości moralne i ich cnoty etyczne są podstawą
wyróżnienia trzech modeli kierowania: niemoralnego, amoralnego i moralnego.

Większość z kierowników zachowuje się etycznie, aby uniknąć jakiejś kary lub otrzymać
nagrodę. Niektórzy z nich są wrażliwi na potrzeby rodziny, przyjaciół lub swoich szefów. Inni
chcą być dobrymi obywatelami. Niewielu z nich robi to, co uważa za dobre, podążając za
ideałem, który uznają za dobry, tak z własnego punktu widzenia, jak i innych ludzi.

Kierowanie niemoralne - Ludzie biznesu aktywnie działają przeciwko temu, co etyczne, kierując
się chciwością i samolubnym dążeniem do maksymalizacji swoich zysków. Stosują zasadę cel
uświęca środki, dążąc do sukcesu materialnego za wszelką cenę. Managerowie działają w złej
wierze i ich działalność jest nie tylko nieetyczna, ale w jakiejś mierze i nielegalna. Bieżące
zarządzanie skierowane jest na wykorzystanie każdej okazji dla przysporzenia firmie zysku lub
osiągnięcia korzyści osobistych.

Kierowanie amoralne – jest pośrednie między zarządzaniem moralnym, a niemoralnym. W

praktyce występują dwa rodzaje zarządzania amoralnego. Pierwszy wiąże się z całkowicie
świadomym, a drugi z nieświadomym amoralnym podejściem do zarządzania.

Kierowanie moralne – to takie, które jest zgodne z etycznym zachowaniem. Celem moralnego
zarządzania jest osiągnięcie zysku, z uzględnieniem obowiązującego prawa, norm moralnych i
standardów profesjonalnego postępowania.

Szczególne zagrożenie, z punktu widzenia etyki, stanowią dobrze umotywowani kierownicy,

którzy z takich czy innych względów stosują podejście amoralne. Ludzie ci kierują się etosem
zyskowności. Sukces ekonomiczny jest dla nich niemal jedynym barometrem organizacyjnych i
osobistych osiągnięć.

Etyczne programy firm:

Program etyczny

I. Sformalizowany kodeks zawierający standardy etyczne uznawane przez firmę

II. Szkolenia
III. Komórka etyczna (monitoring przestrzegania zasad etycznych i ich stałe
doskonalenie)

Funkcja wewnętrzna programów etycznych: pokazanie wszystkim pracownikom etycznego

wymiaru funkcjonowania biznesu oraz jasnego uświadomienia celów organizacji i
akceptowanego postępowania prowadzącego do osiągnięcia tych celów.

Funkcja zewnętrzna w/w: podtrzymywanie dobrego imienia firmy, pozytywnego publicznego

wizerunku, budowanie reputacji

Cel programów etycznych: przeciwdziałanie stratom firmy (nadszarpnięta reputacja, utrata

zaufania, utrata konkurencyjności, demoralizacja personelu).

Etyczny program organizacji składa się:

i. Wskazanie wartości wspólnych

ii. Sformułowanie wizji i myśli organizacji
iii. Określenie standardów etycznych i zawodowych
iv. Opracowanie kodeksu etycznego
v. Opracowanie podręcznika standardów zawodowych
vi. Opracowanie programu kształcenia etycznego
vii. Utworzenie stanowiska (komórki) ds. etyki
viii. Promowanie zachowania etycznego
ix. Monitorowanie przestrzegania norm etycznych oraz standardów zawodowych
x. Utworzenie etycznej infolinii
xi. Okresowe przeprowadzanie audytu etycznego

Standardy etyczne i zawodowe zależą od:

I. Normy etyczne są to reguły określające, jakie działania są poprawne (moralne),

jakie niewłaściwe (niemoralne) z etycznego punktu widzenia
II. Normy etyczne odniesione do charakterystycznych dla działalności organizacji
zachowań są standardami etycznymi obowiązującymi pracowników tej
organizacji
III. Techniczne sposoby postępowania dotyczące sytuacji typowych
występujących w organizacji są standardami zawodowymi obowiązującymi
pracowników
IV. Standardy zawodowe powinny wspomagać postępowanie zgodne ze
standardami etycznymi

Kodeksy organizacji

Decyzje podejmowane w organizacji na wszystkich stanowiskach powinny odwoływać

się do tego samego zespołu wartości podstawowych podzielanego przez wszystkich
pracowników firmy, niezależnie od szczebla.

Zespół wartości podstawowych i opartych na nich standardów postępowania tworzy

kodeks.

W zależności od tego, czego kodeks dotyczy może to być kodeks etyczny, kodeks dobrej
praktyki, kodeks postępowania itp.

Kodeks etyki zawodowej – określony i zapisany zespół norm, regulacji, które określają
konkretne zachowania jako właściwie z moralnego punktu widzenia. Kodeks ten
opisuje zachowania, postawty które powinny być stosowane przez osoby danego
zawodu, będące w trakcie swojej pracy.

Kodeks Zawodowej Etyki w Rachunkowości jest nie tylko zestawieniem zasad i wartości
etyczno-moralnych oraz profesjonalnych, jakie powinny cechować osoby zawodowo
zajmujące się rachunkowością i dziedzinami pokrewnymi, ale także postaw i zachować
oczekiwanych od osób wykonujących zawodu zaufania publicznego, do których z całą
pewnością powinny należeć profesje księgowego oraz pokrewne.

Co składa się na treść kodeksu organizacji:

i. Bezpieczeństwo wyrobów i usług

ii. Bezpieczeństwo w miejscu pracy
iii. Informowanie o nieprzestrzeganiu norm
iv. Inwestycje negatywne i międzynarodowy bojkot
v. Jakość
vi. Konflikt interesów
vii. Likwidacja działalności i redukcje
viii. Molestowanie seksualne
ix. Nagradzanie i karanie
x. Normy prawne jakich należy przestrzegać
xi. Ochrona środowiska
xii. Poufność
xiii. Praca, a rodzina
xiv. Przechowywanie dokumentów finansowych
xv. Przechowywanie i udostępnianie informacji
xvi. Prywatność w miejscu pracy i poza nim
xvii. Różnorodność i tolerancja
 xviii. Stosunki ze światem polityki
xix. Świadczenia na rzecz społeczności lokalnych
xx. Upominki i udział w przyjęciach
xxi. Zdrowie pracowników – badania okresowe
xxii. Zwrot poniesionych kosztów

Projektowanie programu oraz kodeksu etycznego może być wykonywane „od góry” i
narzucone pozostałym członkom organizacji (taki sposób z doświadczenia nie odnosi
skutku)

Powodzenie zależy nie tylko od tego jak mądra jest treść tego programu/kodeksu, czy
od jego logiki, ani umiejętności komunikowania szerszej społeczności tego, co
program/kodeks zawiera, ile od procesu jego opracowywania.

Powodzenie zależy w szczególności od stopnia w jakim osoby, których program/kodeks

dotyczy czują się jego współtwórcami (partycypacja).

Dobrze zaprojektowany program/kodeks etyczny przyczynia się do zmniejszenia

kosztów oraz zwiększenia zysków.

Ochrona tajemnicy przedsiębiorstwa

Informacja – składnik aktywów, dający wymierne korzyści, zapewniający przewagę nad

konkurencją, wymagający poniesienia kosztów w celu jej uzyskania

Prawo do ochrony tajemnicy firmy wynika z:

I. Prawa własności
II. Zasady uczciwej konkurencji
III. Kontraktu między pracownikiem, a pracodawcą

Whistle blower (sygnalista) – osoba aktualnie lub w przeszłości zatrudniona w dane firmie,
która dobrowolnie podaje do publicznej wiadomości, że pewne działania firmy są nielegalne,
niemoralne lub z jakichś powodów niekorzystne społecznie.

Z whistle blowing mamy do czynienia gdy:

i. Ujawniającym jest pracownik lub były pracownik

ii. Pracownik ujawniający nadużycia dowiedział się o nich w trakcie pełnienia
obowiązków służbowych
iii. Ujawnione nadużycia są poważne
iv. Pracownik spodziewa się, że zostaną podjęte kroki przeciwdziałające złu
v. Pracownik czyni to w akcie moralnego prostestu, nie kieruje się osobistą korzyścią, nie
jest do tego czynu obligowany przez państwo