CHRISTIAN HOME & MARRIAGE WEEK

February 11-17, 2024

LINGGO

PAKSA: Pananagutan ng Magulang sa Pagbuo ng Karakter

Child Guidance - Chapter 32

Isang Banal na Komisyon sa mga Magulang

Ibinigay ng Diyos sa mga magulang ang kanilang gawain, upang mabuo ang mga karakter ng kanilang
mga anak ayon sa banal na Huwaran. Sa pamamagitan ng Kanyang biyaya ay magagawa nila ang gawain; ngunit ito
ay mangangailangan ng matiyaga, maingat na pagsisikap, hindi bababa sa katatagan at desisyon, upang gabayan
ang kalooban at pigilan ang mga hilig. Ang isang bukid na naiwan sa sarili ay nagbubunga lamang ng mga tinik at
mga dawag. Siya na maghahangad ng ani para sa kapaki-pakinabang o kagandahan ay dapat munang maghanda ng
lupa at maghasik ng binhi, pagkatapos ay maghukay sa paligid ng mga batang usbong, mag-alis ng mga damo at
lumambot sa lupa, at ang mga mahahalagang halaman ay lalago at masusuklian ng masaganang pangangalaga at
paggawa.

Ang pagbuo ng karakter ay ang pinakamahalagang gawain na ipinagkatiwala sa mga tao, at hindi
kailanman naging napakahalaga ng masigasig na pag-aaral nito gaya ngayon. Kailanman ay hindi tinawag ang
anumang nakaraang henerasyon upang matugunan ang mga isyu na napakadakila; kailanman ay hindi naharap ang
mga kabataang lalaki at babae ng mga panganib na napakalaki ng paghaharap sa kanila ngayon.
Narito ang inyong gawain, mga magulang, na paunlarin ang mga katangian ng inyong mga anak na
naaayon sa mga tuntunin ng Salita ng Diyos. Ang gawaing ito ay dapat mauna, dahil ang mga walang hanggang
interes ay kasangkot dito. Ang pagbuo ng pagkatao ng iyong mga anak ay mas mahalaga kaysa sa pagtatanim ng
iyong mga sakahan, mas mahalaga kaysa sa pagtatayo ng mga bahay na tirahan, o ng pag-uusig sa anumang paraan
ng negosyo o kalakalan.
Tahanan, ang Pinakamagandang Lugar para sa Pagbuo ng Karakter
Ang paaralan ng simbahan o ang kolehiyo ay hindi nagbibigay ng mga pagkakataon para sa pagtatatag
ng pagbuo ng pagkatao ng isang bata sa tamang pundasyon na ibinibigay sa tahanan.
Ang mga Baluktot na Karakter ay Dapat Ituwid
Yaong mga hindi ginagawang tuwid ang baluktot na karakter sa buhay na ito ay walang bahagi sa
hinaharap na walang kamatayang buhay. Oh, gaano kahalaga para sa kabataan na manatiling tuwid. Ang mga
magulang ay gumaganap ng isang mahalagang bahagi sa bagay na ito. Nasa kanila ang sagradong responsibilidad
ng pagsasanay sa kanilang mga anak para sa Diyos. Binigyan sila ng gawaing tulungan ang kanilang mga anak na
bumuo ng mga karakter na magbibigay sa kanila ng pagpasok sa mga korte sa itaas.
Mga Magulang, Huwag Magkamali Dito
Mga Magulang, alang-alang kay Kristo ay huwag magkamali sa inyong pinakamahalagang gawain, ang
paghubog ng mga karakter ng inyong mga anak para sa ngayon at sa kawalang-hanggan. Ang isang pagkakamali sa
iyong bahagi sa pagpapabaya sa tapat na pagtuturo, o sa pagpapasya sa hindi matalinong pagmamahal na iyon na
bumubulag sa iyong mga mata sa kanilang mga depekto at humahadlang sa iyo sa pagbibigay sa kanila ng wastong
pagpigil, ay magpapatunay sa kanilang kapahamakan. Ang iyong kurso ay maaaring magbigay ng maling direksyon
sa lahat ng kanilang karera sa hinaharap. Tinutukoy mo para sa kanila kung ano sila at kung ano ang kanilang
gagawin para kay Kristo, para sa mga tao, at para sa kanilang sariling mga kaluluwa.
Makitungo nang tapat sa iyong mga anak. Magtrabaho nang matapang at matiyaga. Huwag matakot sa
mga krus, huwag maglaan ng oras o paggawa, pasanin o pagdurusa. Ang kinabukasan ng iyong mga anak ay
magpapatotoo sa katangian ng iyong trabaho. Ang katapatan kay Kristo sa iyong bahagi ay maaaring mas

1|Page
maipahayag sa simetriko na katangian ng iyong mga anak kaysa sa anumang iba pang paraan. Sila ay pag-aari ni
Kristo, binili ng Kanyang sariling dugo. Kung ang kanilang impluwensya ay ganap na nasa panig ni Kristo, sila ay
Kanyang mga katuwang, na tumutulong sa iba na mahanap ang landas ng buhay. Kung pinababayaan mo ang iyong
bigay-Diyos na gawain, ang iyong di-matalinong paraan ng pagdidisiplina ay naglalagay sa kanila sa mga klase na
nangangalat kay Kristo at nagpapatibay sa kaharian ng kadiliman.
Isang Malinis na Bahay, ngunit Hindi Sinanay ang mga Bata
Nakakita ako ng isang ina na ang kritikal na mata ay nakakakita ng anumang bagay na hindi perpekto sa
pagkakatugma ng mga gawaing kahoy sa kanyang bahay, at partikular na partikular na ang paglilinis ng kanyang
bahay ay ginawa nang husto sa eksaktong oras na itinakda niya, at dadalhin ito nang madalas sa kapinsalaan ng
pisikal at espirituwal na kalusugan, habang ang kanyang mga anak ay naiwan na tumakbo sa lansangan at
makakuha ng edukasyon sa lansangan. Ang mga batang ito ay lumaking magaspang, makasarili, bastos, at
masuwayin. Ang ina, bagama't siya ay umupa ng tulong, ay labis na nakikibahagi sa mga pag-aalaga sa sambahayan
na hindi niya kayang bigyan ng oras upang maayos na sanayin ang kanyang mga anak. Hinayaan niya silang
magkaroon ng deformity ng pagkatao, walang disiplina, at hindi sanay.
Damang-dama namin na ang masarap na panlasa ng ina ay hindi naisagawa sa tamang direksyon, kung hindi ay
nakita niya ang pangangailangan na hubugin ang isip at asal ng kanyang mga anak at turuan sila na magkaroon ng
simetriko na mga karakter at magagandang ugali.
Kung hinayaan ng ina ang mga bagay na ito na pinahintulutan niyang makuha ang kanyang unang
atensyon sa pangalawang pagkakataon, itinuring niya ang pisikal, mental, at moral na pagsasanay ng kanyang mga
anak na halos walang katapusang kahalagahan. Yaong mga umaako sa kanilang sarili ng responsibilidad ng mga ina
ay dapat madama sa ilalim ng pinakataimtim na obligasyon sa Diyos at sa kanilang mga anak na turuan sila upang
magkaroon sila ng magiliw at mapagmahal na disposisyon, at na sila ay magiging dalisay sa moral, dalisay sa
panlasa, at kaibig-ibig sa katangian.
Sa pamamagitan lamang ng Espiritu ng Diyos
Isaalang-alang ba natin na kaya nating hubugin ang ating buhay at mga karakter upang makapasok sa
mga pintuan ng kaluwalhatian? Hindi natin ito magagawa. Bawat sandali ay umaasa tayo sa Espiritu ng Diyos na
kumikilos sa atin at sa ating mga anak.
Kung ang mga magulang ay makakita ng ibang kalagayan ng mga bagay sa kanilang pamilya, hayaan silang italaga
ang kanilang mga sarili nang buo sa Diyos, at ang Panginoon ay gagawa ng mga paraan at paraan kung saan ang
pagbabago ay maaaring mangyari sa kanilang mga sambahayan.
Bahagi ng Dios at Bahagi Mo
Kristiyanong mga magulang, nakikiusap ako na gumising kayo.... Kung pababayaan ninyo ang inyong
tungkulin at tinatalikuran ang inyong responsibilidad, umaasang gagawin ng Panginoon ang inyong gawain,
madidismaya kayo. Kapag tapat mong nagawa ang lahat ng magagawa mo, dalhin ang iyong mga anak kay Jesus; at
may taimtim, matiyagang pananampalataya, mamagitan para sa kanila. Ang Panginoon ay magiging iyong
katulong; Gagawin niya ang iyong mga pagsisikap; sa Kanyang lakas ay makakamit mo ang tagumpay.
Kapag ang mga magulang ay nagpakita ng gayong interes para sa kanilang mga anak gaya ng nais ng Diyos sa
kanila, diringgin Niya ang kanilang mga panalangin at gagawa sa kanilang mga pagsisikap; ngunit hindi
ipinapanukala ng Diyos na gawin ang gawaing iniwan Niya para sa mga magulang.
Tutulungan Ka ng Lumikha
Mga Ina, tandaan na sa iyong gawain ang Lumikha ng sansinukob ay bibigyan ka ng tulong. Sa Kanyang
lakas, at sa pamamagitan ng Kanyang pangalan, maaari mong akayin ang iyong mga anak na maging mga
mananagumpay. Turuan silang umasa sa Diyos para sa lakas. Sabihin sa kanila na dinirinig Niya ang kanilang mga
panalangin. Turuan silang daigin ang kasamaan sa pamamagitan ng kabutihan. Turuan silang magsagawa ng
impluwensyang nakakataas at nagpaparangal. Akayin sila na makiisa sa Diyos, at pagkatapos ay magkakaroon sila

2|Page
ng lakas upang labanan ang pinakamalakas na tukso. Pagkatapos ay tatanggap sila ng gantimpala ng
mananagumpay.
Ang iyong mahabagin na Manunubos ay nakatingin sa iyo nang may pagmamahal at pakikiramay,
handang makinig sa iyong mga panalangin at magbigay sa iyo ng tulong na kailangan mo sa iyong gawain sa buhay.
Ang pag-ibig, kagalakan, kapayapaan, mahabang pagtitiis, kahinahunan, pananampalataya, at pag-ibig ay mga
elemento ng katangiang Kristiyano. Ang mahahalagang biyayang ito ay ang mga bunga ng Espiritu. Sila ang korona
at kalasag ng Kristiyano.
Isang Salita ng Pampalakas-loob sa mga Nagkamali—Yaong mga nagsasanay sa kanilang mga anak sa di-
wastong paraan ay hindi kailangang mawalan ng pag-asa; hayaan silang magbalik-loob sa Diyos at hanapin ang
tunay na diwa ng pagsunod, at magkakaroon sila ng kakayahang gumawa ng mga desisyong reporma. Sa pagayon
ng iyong sariling mga kaugalian sa nagliligtas na mga prinsipyo ng banal na batas ng Diyos, magkakaroon ka ng
impluwensya sa iyong mga anak.
Ang Ilang Anak ay Tatanggihan ang Payo ng Magulang
Maaaring gawin ng mga magulang ang lahat sa kanilang makakaya upang bigyan ang kanilang mga anak
ng bawat pribilehiyo at pagtuturo, upang maibigay nila ang kanilang mga puso sa Diyos; gayunman ang mga anak
ay maaaring tumanggi na lumakad sa liwanag at, sa kanilang masamang landas, ay nagmumuni-muni sa kanilang
mga magulang na nagmamahal sa kanila, at ang kanilang mga puso ay nananabik sa kanilang kaligtasan.
Si Satanas ang tumutukso sa mga bata na sumunod sa landas ng kasalanan at pagsuway.... Kung
tumanggi silang lumakad sa liwanag, kung tumanggi silang isuko ang kanilang kalooban at daan sa Diyos, at
magpapatuloy sa pagsunod sa landas ng kasalanan sa kanilang kawalan ng pagsisisi, ang liwanag at mga
pribilehiyong mayroon sila ay babangon sa paghatol laban sa kanila, sapagkat hindi sila lumakad sa liwanag, at
hindi alam kung saan sila nagtungo. Pinangungunahan sila ni Satanas, at naging paksa sila ng puna sa mundo.
Sasabihin ng mga tao, “Aba, tingnan mo ang mga bata! Ang kanilang mga magulang ay napakarelihiyoso, ngunit
nakikita mong mas masahol sila kaysa sa aking mga anak, at hindi ako nag-aangking Kristiyano.” Sa ganitong
paraan, ang mga bata na tumatanggap ng mabuting pagtuturo ngunit hindi nakikinig dito ay nagdudulot ng
kadustaan sa kanilang mga magulang, na nilapastangan sila, at inilalagay sila sa kahihiyan sa harap ng isang di-
makadiyos na sanlibutan. Nagdudulot din sila ng kadustaan sa relihiyon ni Jesu-Kristo sa pamamagitan ng kanilang
masamang pagkilos.
Mga Magulang, Ito ang Inyong Trabaho
Mga Magulang, gawain ninyong paunlarin sa inyong mga anak ang pasensya, katatagan, at tunay na
pagmamahal. Sa tamang pakikitungo sa mga anak na ibinigay sa iyo ng Diyos, tinutulungan mo silang maglagay ng
pundasyon para sa dalisay at balanseng mga karakter. Isinilid mo sa kanilang isipan ang mga prinsipyo na balang-
araw ay susundin nila sa kanilang sariling pamilya. Ang epekto ng iyong mahusay na pamamahala sa mga
pagsisikap ay makikita kapag sila ay namumuno sa kanilang mga sambahayan sa paraan ng Panginoon.

MGA TANONG PARA SA TALAKAYAN NG GRUPO:

1. Paano nakakatulong ang aktibong partisipasyon ng mga magulang sa pagbuo ng karakter ng kanilang mga anak,
at ano ang mga paraan upang mapanatili ang positibong impluwensya ng magulang sa buhay ng bata?

2. Ano ang mga potensyal na epekto ng kakulangan sa pananagutan ng mga magulang sa pagbuo ng karakter, at
paano ito maaaring makaapekto sa personalidad at pag-uugali ng kanilang mga anak?

3. Paano maaaring gamitin ng mga magulang ang kanilang sariling halimbawa at mga aral na itinuturo sa pang-
araw-araw na buhay upang mahubog ang tamang halaga at moralidad sa kanilang mga anak?

3|Page
LUNES

Paksa: "Ang Tungkulin ng Komunidad ng Inglesya sa Pagsuporta sa mga Pamilya ng mga Batang May
Neurodivergent na Kalagayan" – By Willie & Elaine Oliver

MGA PAKSANG TALATA:

Jeremiah 1:5 Psalm 139: 13, 14 Matthew 25:34-36 Matthew 25:40

"Pagkatapos ay sasabihin din Niya sa mga nasa kaliwang kamay, Lumayo kayo sa akin, kayong mga sumpa,
sa walang hanggang apoy na inihanda para sa diyablo at sa kanyang mga anghel: sapagkat nagutom ako at hindi
ninyo ako binigyan ng pagkain; nauhaw ako at hindi ninyo ako binigyan ng inumin; ako'y isang estranghero at hindi
ninyo ako tinanggap, hubad at hindi ninyo ako dinamtan; may sakit ako at nakakulong at hindi ninyo ako dinalaw.'
Sila naman ay sasagot sa kanya, na sinasabi, 'Panginoon, kailan namin nakita ka na nagugutom o nauuhaw o
estranghero o hubad o may sakit o nakakulong, at hindi ka namin pinaglingkuran?' Nang magkagayon ay sasagot
siya sa kanila, na sinasabi, 'Tunay nga, sinasabi ko sa inyo, yamang hindi ninyo ginawa ito sa isa sa mga
pinakamababang ito, hindi ninyo rin ginawa sa akin.' At sila'y magsisiparoon sa walang hanggang parusa, ngunit ang
mga matuwid sa walang hanggang buhay."

Mga Layunin at Inaasahang Resulta

Ang paksang ito ay naglalayon na alamin ang iba't ibang aspeto kung paanong ang mga miyembro ng
iglesya ay maaaring magbigay ng kumprehensibong suporta sa mga magulang ng mga bata na may neurodivergent
na kondisyon, kabilang ang Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD), Autism Spectrum Disorders (ASD), at
iba't ibang mga behavioral disorders. Iisa-isahin natin ang mga potensyal na benepisyo ng isang mapag-arugang
espiritwal na kapaligiran at iniuukit ang mga praktikal na pamamaraan para sa paglikha ng mga inklusibong
espasyo. Umaasa kami na maiparating ang kahalagahan ng edukasyon, kamalayan, pagtanggap, at pag-aayos upang
mapalakas ang suportadong komunidad ng simbahan. Bawat miyembro ay dapat maging tapat sa pagiging bahagi
ng komite sa pagtitiyak na ang mga pamilya na may neurodivergent na mga anak ay magkaroon ng suporta at
pakiramdam ng pagtanggap sa komunidad ng simbahan."

PANIMULA:

Sa kasalukuyang lipunan, mas lalong tumataas ang pagpapahalaga at kahalagahan ng neurodivergence.

Ang lokal na iglesya ay maaaring magkaroon ng napakahalagang papel sa pagsuporta sa mga magulang na may
neurodivergent na anak. Kasama sa neurodiversity ang iba't ibang kondisyon tulad ng ADHD (Attention-Deficit
Hyperactivity Disorder), Autism, Dyslexia, at iba pa, tulad ng itinatadhana ng American Psychiatric Association
(APA). Mayroong isang hanay ng mga karanasan ng neurodivergent, at may pangangailangan na tutukan ang mga
stigma at maling pag-iisip tungkol dito. Ang mga pamilya ng mga neurodivergent na bata ay may kinakaharap na
mga natatanging hamon, at ang bawat komunidad ng iglesya ay dapat na interesadong gawing pakiramdam na
maligaya at suportado ang bawat miyembro ng pamilya sa pamilya ng iglesya. Ang igleysa ay may potensyal na
magkaroon ng transpormatibong suporta sa mga pamilyang neurodivergent. Binibigyang-diin namin ang
kahalagahan ng paglikha ng maalwang kapaligiran, pagpapalaganap ng pagtanggap, at pagsusulong ng pang-unawa.

PAG-UNAWA SA NEURODIVERGENCE

Ang neurodivergence ay isang konsepto na sumasaklaw sa iba't ibang kondisyon sa neurological at

pagkakaiba na lumalabas mula sa neurotypical o karaniwang pag-andar ng utak. Sa loob ng spectrum na ito, ilan sa
mga kilalang kondisyon ay kasama ang Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD), Autism Spectrum Disorder
(ASD), at Dyslexia. Subalit, mahalaga na itatanggi na ang neurodivergence ay lumalabas sa labas ng mga

4|Page
halimbawang ito at kasama ang iba pang kondisyon tulad ng Tourette's Syndrome, Sensory Processing Disorder, at
iba pa. Ang iba't ibang ito ay nagpapakita ng kumplikadong mga karanasan sa neurodivergent at ang
pangangailangan ng isang masusing pang-unawa. Mahalaga ring malaman na ang mga kondisyong ito ay madalas
na nagtatambal at nagpapakita ng iba't ibang paraan sa bawat tao, na nagbibigay-diin sa natatanging kalikasan ng
mga karanasang neurodivergent. Ang spectrum ng mga karanasang neurodivergent ay malawak at magkaibang-
magkaiba. Ang mga tao sa loob ng spectrum na ito ay maaaring magkaroon ng maraming lakas, hamon, at
natatanging pananaw. May mga taong magaling sa partikular na larangan tulad ng Matematika, sining, o musika
habang kinakaharap ang mga suliranin sa pakikipag-ugnayan o komunikasyon. Ang iba ay maaaring magpakita ng
mataas na sensitibidad sa pandama o ipinapakita ang kahusayan sa pagsasanay sa mga detalye. Ang pag-unawa sa
neurodivergence ay nangangailangan ng pagkilala at pagpupugay sa mga pagkakaiba-iba, sapagkat ang mga ito ay
nagbibigay ng ambag sa kayamanan ng makulay na kaharian ng pagkakaiba-iba ng tao. Sa pagtanggap ng saklaw ng
mga karanasang neurodivergent, maaari nating itaguyod ang isang pagsasama at suportadong lipunan at
komunidad ng iglesya na nagpapahalaga sa natatanging lakas at pangangailangan ng mga neurodivergent na tao."

NEURODIVERGENT NA MGA ANAK

Ang mga pamilyang nag-aalaga ng mga neurodivergent na mga anak ay kinakaharap ang maraming
pagsubok, kadalasang nagsisimula sa mga stigmas at maling pag-iisip na patuloy na umiiral sa lipunan. Ang mga
stigmas na ito ay maaaring magdulot ng pag-iisa at hiya para sa mga magulang at mga anak. Ang mga maling pag-
iisip tungkol sa mga kondisyon ng neurodivergent ay maaaring magdulot ng hindi makatarungan na mga hatol at
mga stereotype, na nagpapatuloy sa ideya na ang mga batang ito ay likas na may kakulangan o mas may kakayahan.
Ang mga negatibong pananaw na ito ay hadlang sa panlipunang pagtanggap at nagbubunga ng kawalan ng access
sa mahahalagang suporta at mga mapagkukunan. Bukod sa panlipunang stigma, ang pang-araw-araw na buhay
para sa mga pamilyang ito ay maaaring puno ng mga natatanging hamon sa pangangalaga. Maaaring mangailangan
ang mga neurodivergent na bata ng espesyal na pangangalaga, therapy, at mga adjustment sa edukasyon. Ang pag-
navigate sa isang kumplikadong network ng mga appointments, therapy, at mga Individualized Education Plans
(IEPs) ay maaaring mabigat para sa mga magulang. Ang pinansiyal na pasanin ng mga serbisyong ito ay maaaring
malaki, na lalo pang nagpapalala sa stress sa mga pamilya. Bukod dito, ang hindi inaasahang mga pangyayari ng
neurodivergent na mga kondisyon, tulad ng mga meltdown o sensitibidad sa pandama, ay maaaring gawing
mahirap ang pang-araw-araw na buhay, na nakakaapekto sa mga pamilyang rutina at relasyon."

Ang pag-unawa sa mga hamon ng mga pamilya na may neurodivergent na mga anak ay ang unang hakbang sa
pagpapalalim ng pagdamay at suporta sa loob ng mga komunidad, lalung-lalo na sa iglesya, dahil gumagampan sila
sa mahalagang papel sa pagsusulong ng mga hamong ito at pag-aalok ng aliw sa mga pamilyang ito.

ANG PAPEL NG IGLESYA SA PAGSUPORTA SA MGA PAMILYANG ITO

Tingnan natin kung ano ang sinasabi ng Bibliya tungkol sa ating responsibilidad sa isa't isa sa lipunan,
lalung-lalo na sa iglesya. Sa Mateo 25:40, ito'y nagsasaad, 'At sasagutin ng Hari at sasabihin sa kanila, 'Tunay nga,
sinasabi ko sa inyo, anuman ang inyong ginawa sa isa sa mga ito, na pinakamaliit sa mga kapatid ko, ay iyon ay
ginawa ninyo sa akin.' Sinasabi ni Jesus na ito ay sasabihin sa mga matuwid na magmamana ng kaharian dahil
'ibinigay ninyo sa akin ang pagkain...tinanggap ako...bisitahin ako...' (Mateo 25:35, 36). Si Jesus ay parehong nag-
aalala sa kung ano ang mangyayari sa mga hindi nag-aalaga sa kanilang kapwa. Ituloy ang pagbasa sa Mateo 25:41-
46, 'At sila'y magsisiparoon sa walang hanggang parusa, ngunit ang mga matuwid sa walang hanggang buhay.'"

Ang iglesya ay may malalim at makabuluhang papel sa pagsuporta sa mga pamilya na may neurodivergent na mga
anak, na nagsisimula sa paglikha ng isang maalwang kapaligiran. Ang inclusivity ay dapat nasa sentro ng misyon ng

5|Page
iglesya na nagpapalawak ng mainit na yakap sa lahat ng miyembro ng kongregasyon, anuman ang kanilang
neurodivergent na kalagayan.

Ang maalwang kapaligiran na ito ay sumasaklaw sa pisikal na pagiging accessible, mga pangangalaga sa
sensory, at isang kultura na nagtataguyod ng pagtanggap at pag-unawa. Ito ay isang espasyo kung saan ang mga
neurodivergent na mga indibidwal at ang kanilang mga pamilya ay nararamdaman ang halaga, respeto, at kalayaan
na lubusang makilahok sa komunidad ng simbahan.

Ang pagtanggap at pag-unawa ay mahalagang haligi sa suporta ng iglesya para sa mga pamilyang ito. Sa
pagpapaunlad ng isang kultura ng pagtanggap, ang iglesya ay nagpapadala ng malakas na mensahe na bawat
indibidwal, anuman ang kanilang neurolohikal na pagkakaiba, ay isang pinahahalagahan na miyembro ng
komunidad.

Ang pag-unawa ay magkasamang nauukit sa pagtanggap, dahil kasama nito ang pagtuturo sa mga
kongregante tungkol sa neurodivergence, ang iba't ibang bahagi nito, at ang natatanging mga hamon na
kinakaharap ng mga pamilyang ito. Ang pagkilala sa magkakaibang spectrum ng mga karanasan ng neurodivergent
at ang lakas na kaakibat nito ay mahalaga sa pagtataguyod ng isang kultura ng awa at pagtanggap. Ang pag-unawa
sa mga katangian ng neurodivergence ay mahalaga para sa paglikha ng isang sumusuportang kapaligiran sa loob ng
simbahan. Alam mo ba kung bakit ang apat na taong gulang na batang lalaki sa klase ng iyong anak sa Sabbath
School ay may suot na headphones o palaging nangunguyakoy (spectrum ng autism)? Natutuwa ka ba kapag ang
14-taong gulang na babae ay tanging nakatitig lang sa iyo kapag kausap mo siya (sensory processing o social
anxiety)? Ang iglesya ay maaaring maging isang santuwaryo kung saan maaaring makahanap ng aliw,
pagkakaibigan, at espiritwal na pagsustento ang mga neurodivergent na mga bata at kanilang pamilya sa kanilang
natatanging paglalakbay.

PARAAN PARA SA MGA KAANIB NG IGLESYA

Upang maigting na suportahan ang mga pamilyang neurodivergent sa loob ng kongregasyon, maaaring
kumilos ang mga miyembro ng iglesya sa mga praktikal na hakbang na nagpapalaganap ng kaalaman, pag-ambag, at
pakiramdam ng pagkakaisa.

Una, mahalaga ang edukasyon ng kongregasyon. Ang pagsasagawa ng mga awareness event o workshop
na nagbibigay liwanag sa neurodivergence, sa iba't ibang kondisyon nito, at sa natatanging mga hamon na
kinakaharap ng mga pamilyang ito ay maaaring magbigay liwanag sa mga miyembro ng simbahan. Ang mga
ganitong kaganapan ay naglalayong tanggalin ang maling pag-iisip at magpalago ng awa. Sa pag-angkin ng mga
kaalaman mula sa mga dalubhasa at pagsusulit ng personal na mga kuwento, maaaring magkaruon ang mga
miyembro ng mas malalim na pang-unawa sa neurodivergence. Ang seminar na ito ay isang simula sa pagbibigay
kamalayan; mahalaga ang mga regular na gawain ng kamalayan upang manatiling alisto ang pamilya ng iglesya at
maging seryoso sa layuning gumawa ng isang inklusibong tahanan sa iglesya para sa mga pamilyang
neurodivergent.

Ang mga espesyalisadong mapagkukunan ay may mahalagang papel sa pagbibigay ng suporta. Maaaring
lumikha o bigyan ng diin ng mga kaanib ng iglesya ang mga umiiral na support groups na espesyal na inaayos para
sa mga pangangailangan ng mga pamilyang neurodivergent. Ang mga grupong ito ay nagbibigay ng isang ligtas na
lugar para sa mga magulang na makipag-ugnayan, magbahagi ng karanasan, at magpalitan ng payo. Sila rin ay
naglilingkod bilang mga plataporma para sa emosyonal na suporta, at pagtataguyod ng malakas na damdamin ng
pagkakaisa sa loob ng iglesya. Ang pagsanay sa Sabbath School, Youth, at iba pang mga programa ay isa pang
mahalagang hakbang. Mahalaga ang pagsiguro na ang mga programang ito ay inclusive at accessible sa mga
neurodivergent na mga bata para sa kanilang espirituwal na paglago. Maaaring kasama rito ang pagbabago ng mga

6|Page
paraan ng pagtuturo, pagbibigay ng sensory accommodations, at pagbibigay ng one-on-one support. Ang inclusivity
sa mga programa ng simbahan ay nagbibigay katiyakan na ang lahat ng mga bata ay maaaring aktibong makilahok
sa kanilang pananampalataya anuman ang kanilang neurolohikal na pagkakaiba. Ang pagpapalakas ng ugnayan sa
loob ng kongregasyon ay mahalaga rin. Ang pagsusulong ng mga programa ng mentorship at peer-support para sa
mga neurodivergent na mga bata at kanilang mga pamilya, kasama ang pag-aasign ng mga magulang o tagapag-
alaga sa ibang mga pamilya na maaaring magbigay ng kasamahan at suporta. Ang mga koneksiyong ito ay
nagpapalaganap ng panlipunang integrasyon, nagpapalakas ng self-esteem, at tumutulong sa mga neurodivergent
na mga bata at kanilang mga pamilya na maramdaman na sila'y mga mahalagang miyembro ng komunidad ng
iglesya. Kung ang mga iglesya ay maagap na naglalagay sa praktikal ng mga hakbang na ito ng epektibo, maaari
nilang hindi lamang magbigay ng mahalagang suporta sa mga pamilyang neurodivergent kundi ipakita rin ang
kanilang dedikasyon sa paglikha ng inclusive at maalwang komunidad ng pananampalataya.

PAKIKIPAG-UGNAYAN SA MGA PROPESYONAL

Upang magbigay ng sapat na suporta sa mga neurodivergent na indibidwal at kanilang mga pamilya,
mahalaga na makipagtulungan ang mga lider ng iglesya sa mga eksperto sa larangan ng neurodiversity. Ang mga
propesyonal na ito ay nagtataglay ng espesyalisadong kaalaman, estratehiyang sinusuportahan ng pananaliksik, at
praktikal na mga ideya na maaaring lubos na mapabuti ang kakayahan ng iglesya na tugunan ang natatanging
pangangailangan ng mga neurodivergent na kongregante. Sa pagtataguyod ng malalakas na partnership sa mga
eksperto, maaaring ma-access ng mga lider ng simbahan ang sariwang mga mapagkukunan at gabay upang lumikha
ng mas maraming inklusibo at maayos na kapaligiran. Isang mahalagang aspeto ng pagsasamahan na ito ay ang
pag-aambag ng feedback mula sa mga neurodivergent na indibidwal at kanilang mga pamilya. Ang aktibong
paghahanap ng kanilang opinyon at pakikinig sa kanilang mga karanasan ay maaaring humantong sa pagbuo ng
mga estratehiyang batay sa ebidensya na tunay na nagtataguyod ng kanilang mga pangangailangan. Ang proseso ng
feedback ay nagpapalago ng pakiramdam ng pagmamay-ari at pagiging bahagi ng komunidad, na nagbibigay daan
para sa mga neurodivergent na indibidwal na aktibong magbukas ng mga inisyatiba ng suporta ng iglesya. Ang
ganitong pagsasamahan ay nagsisiguro na ang mga pagsisikap ng iglesya ay may mabuting layunin, tuwirang
kaugnay, at epektibo. Ang pananaliksik ay nagbibigay-diin sa malalim na epekto na maaaring magkaruon ang mga
relihiyosong komunidad sa kagalingan ng mga indibidwal, kabilang ang mga neurodivergent. Sa pamamagitan ng
paggamit ng kaalaman ng mga propesyonal at aktibong pag-angkla ng mga neurodivergent na indibidwal at
kanilang mga pamilya sa proseso, maaaring maglaro ang mga simbahan ng mahalagang papel sa pagpapabuti ng
pangkalahatang kaginhawaan at kalidad ng buhay ng natatanging at magkakaibang populasyon na ito.

MGA TANONG PARA SA TALAKAYAN NG GRUPO:

I grupo ang kongregasyon sa 5-6 katao. Talakayin ang inyong mga sagot sa mga sumusunod na tanong:

Talakayin ang iba't ibang kondisyon ng neurodiversity (ADHD, Autism, atbp.). Maaaring isama ang mga kondisyon na
hindi nabanggit.

1. Ano ang ilan sa mga hamon na kinakaharap ng mga neurodivergent na bata/teenager/adult at kanilang mga
pamilya?

2. Paano natin magagamit ang ilang mga estratehiya sa seminar na ito sa ating iglesya agad? Sa susunod na buwan,
quarter, taon?

3. Paanong hinihimok o pinapakilos tayo ng talinghagang nasa Mateo 25 na gawin pa ang higit para sa mga
nangangailangan ng mas malaking pagkakasama, habag, at awa?

7|Page
 KONKLUSYON:

Ang pagsuporta sa mga neurodivergent na mga bata at kanilang mga pamilya sa loob ng komunidad ng
iglesya ay hindi lamang isang makatawag-pansin na pagsusumikap na may malalimang implikasyon sa lipunan kundi
mayroon din itong walang hanggang kahulugan. Kapag nangako ang mga miyembro na lumikha ng inklusibong
kapaligiran, magtataguyod ng pagtanggap, at magbibigay ng espesyal na suporta, sila'y nag-aambag sa isang mas
makatarungan, may pagkakawanggawa na lipunan at nagpapakita ng huwaran ni Hesus sa mga pamilyang ito at sa
komunidad. Sa pagpapahalaga at pagbibigay pugay sa mga neurodivergent na indibidwal, ang mga iglesya ay
nagpapayaman sa kanilang komunidad at nagtatakda ng halimbawa para sa iba na susunod. Ang mga
neurodivergent na mga bata at kanilang mga pamilya ay madalas na humaharap sa pag-iisa at diskriminasyon sa
isang mundo na hindi palaging nauunawaan ang kanilang natatanging pangangailangan. Ang iglesya, bilang
pinagmumulan ng espirituwal na gabay at komunidad, may potensyal na magbigay aliw, pakiramdam ng pagiging
bahagi, at layunin sa mga indibidwal at kanilang mga pamilya. Habang nagsusumikap tayo ng kolektibong layunin
para sa isang mas inklusibo at maawain na lipunan, ang mga lokal na simbahan ay dapat lumitaw sa pagkakataon,
maging tagapagtaguyod sa adhikain ng neurodiversity, at patunayan ang likas na halaga ng bawat miyembro ng
kongregasyon. Sa paggawa nito, hindi lamang nila natutupad ang kanilang misyon sa espirituwal, kundi naglalagay
din sila ng masalimuot at pangmatagalang epekto sa mga buhay na kanilang nadarama. "Sa pamamagitan nito,
makikilala ng lahat na kayo'y aking mga alagad, kung kayo'y may pag-ibig sa isa't isa." Juan 13:35. Sa isang daigdig
kung saan maraming kaguluhan at kadiliman, nawa'y tayo, bilang mga alagad ni Cristo, magbigay liwanag ng Jesus
sa mga nasa paligid natin.

REFERENCES:

American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.). American
Psychiatric Publishing.

Silberman, S. (2015). NeuroTribes: The legacy of autism and the future of neurodiversity.

Grandin, T., & Panek, R. (2013). The autistic brain: Thinking across the spectrum. Houghton Mifflin Harcourt.

Colón, E. M., & Mendoza, R. A. (2006). Dealing with disability in the family. New Growth Press. Lawrence, M.
(2015). Families and faith: How religion is passed down across generations. Oxford University Press

Swetnam, S. (2019). Special needs and the church: A practical guide to inclusive ministry. Abingdon Press.

Carter, E. W. (Ed.). (2007). Including people with disabilities in faith communities: A guide for service providers,
families, and congregations. Paul H. Brookes Publishing Company.

Ault, M. J., Collins, B. C., & Carter, E. W. (2013). Congregational participation and supports for children and adults
with disabilities: Parent perceptions. Intellectual and Developmental Disabilities, 51(1), 48-61. Cullinan, D., &
Mahon, J. (2002). Religious attendance and social adjustment as protective against depression: A longitudinal study
of religiosity in persons with severe and persistent mental disorders. Research in the Social Scientific Study of
Religion, 12, 279-299.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

8|Page
MARTES

Paksa: "Pagiging Makapangyarihan sa Pamamagitan ng Pagbibigay-lakas"

– By Willie & Elaine Oliver

Paksang Talata: Jeremiah 31:3

Sa Luma at Bagong Tipan, may apat na elemento na naglalarawan ng malusog, maka-Dios na relasyon:
Kasunduan, Biyaya, Pagbibigay-lakas, at Malalimang Ugnayan. Ang lahat ng ito ay nagtataglay upang bumuo ng
isang tunay na relasyon na kumakatawan sa uri ng ugnayan na layunin ng Diyos para sa Kanyang mga lingkod.

Layunin:

Sa seminar na ito, ang pangunahing pokus ay ang pagbibigay-lakas. Ang pangunahing layunin ay ang
pagtuklas ng isang modelo ng kapangyarihan na dumadating sa pamamagitan ng pagbibigay-lakas para sa mas
malusog na mga relasyon.

KAPANGYARIHAN AT KONTROL

Ang kagustuhang maghari ay isa sa pinakamalakas na tendensiyang pantao—hindi lamang ang pagiging
kontrolado sa ating sarili kundi pati na rin ang pagkontrol sa iba. Ang kapangyarihan ay isang dimensiyon na
matatagpuan sa lahat ng ugnayan ng tao. (Balswick & Balswick, 2007)

Sa karahasan sa loob ng tahanan, laging may hindi pantay na kapangyarihan o maling paggamit ng
kapangyarihan. Ang karahasan sa loob ng tahanan ay iniuugma sa takot, kontrol, at pinsala. Ang isang tao sa
ugnayan ay gumagamit ng pilit o puwersa upang kontrolin ang isa pang tao o iba pang miyembro ng pamilya. Ang
pang-aabuso ay maaaring pisikal, seksuwal, o emosyonal. (Fortune, 2002)

May ilang dahilan kung bakit ang mga mapang-abuso o nang-aabuso ay maaaring pumili na abusuhin ang kanilang
kapangyarihan:

 Iniisip niya na ito ay kanyang karapatan, isang bahagi ng kanyang papel.

 Nararamdaman niyang may karapatan siyang gumamit ng puwersa.
 Natutunan niya ang ganitong asal sa kanyang nakaraan.
 Naiisip miyang ang ganitong asal ay epektibo.

Karamihan sa mga iniuulat na mga kaso ng pang-aabuso, ang nag-aabuso ay kalalakihan; kaya't sa buong
workshop na ito, ang nag-aabuso ay pangunahing tatawaging kalalakihan. Gayunpaman, tandaan na maaari rin
maging babae ang nang-aabuso. Hindi mahalaga kung sino ang nang-aabuso, walang pagtanggap sa pang-aabuso
sa malusog at maka-Diyos na mga relasyon.

Ang mga nag-aabuso ay inaakala na may karapatan silang kontrolin ang lahat ng miyembro ng kanilang
pamilya. Ang kahandaang ito na gumamit ng karahasan upang makamit ang kontrol na ito ay nagmumula sa mga
bagay na kanyang natutunan. Mula sa iba't ibang pinagmulan, natutunan ng nag-aabuso na ang taong mas malaki
at mas malakas (karaniwang kalalakihan) ay maaaring sumuntok sa iba "para sa kanilang kapakanan" o dahil "iniibig
sila."

9|Page
GAWAIN: PAGSASANG-AYON O PAGTUTUTOL

Upang simulan ang pag-iisip ng grupo tungkol sa kapangyarihan at kontrol sa mga relasyon, imbitahan
silang sumagot sa sumusunod na mga pahayag ng pagsasang-ayon o pagtututol. Huwag pag-usapan ang mga
pahayag ngayon o magbigay ng inyong opinyon. (Ang mga ito ay idinisenyo upang magsimula ang mga tao sa pag-
iisip tungkol sa kanilang sariling mga asal at kung saan nila ito natutunan. Sabihin sa mga kalahok na itaas ang
kanilang mga thumb kung sumasang-ayon, at ibaba kung hindi sumasang-ayon.)

Sang-ayon/Tutol: "Ang hindi pagpaparusa sa anak ay pagpapabaya sa bata."

Sang-ayon/Tutol: "Ang kapangyarihan sa pamilya ay dapat na nasa ama."

Sang-ayon/Tutol: "Ang mga magulang ay dapat ipakita sa kanilang mga teenager kung sino ang may kapangyarihan
at karapatan."

Sang-ayon/Tutol: "Ang mga asawang lalaki ay dapat magbigay ng konting push sa kanilang mga asawang babae
paminsan-minsan upang mapanatili ang autoridad."

Sang-ayon/Tutol: "Itinuturo ng Bibliya na ang mga asawang babae ay dapat sumunod sa kanilang mga asawang
lalaki kahit ano pa ang ginagawa nito."

ANO ANG MGA POSIBLENG PINAGMUMULAN NG NATUTUNANG ASAL NG MGA MAPANG-ABUSO?

• Pagtingin sa mga magulang

• Mga kaibigan

• Maling interpretasyon sa mga aral ng Bibliya

• Media – mga biro, kartun, telenobela, pelikula na nagpapakita ng kontrol at pang-aabuso sa isang intimate na
ugnayan bilang normal

• Lahat ng nag-aabuso ay natutunan ang paggamit ng puwersa sa pamamagitan ng karanasan. Sa unang

pagkakataon na ginamit ng nag-aabuso ang puwersa upang kontrolin ang isang miyembro ng pamilya, walang
negatibong mga kahihinatnan—walang tumutol, walang humarang; walang nagtanong sa kanilang asal.

Dahil wala namang negatibong kahihinatnan, natutunan ng nag-aabuso na ang karahasan ay gumagana;
nakakamtan niya ang kanyang nais—ang pagsunod ng kanilang asawa o ibang miyembro ng pamilya. Sa isang
paraan, natutunan nilang ang tahanan at pamilya ay isang ligtas na lugar kung saan maaaring gamitin ang
mararahas na asal. Sa masyadong kognitibong antas, alam nila na ang ganitong asal ay magdudulot ng napakalaking
negatibong mga kahihinatnan kung gagamitin ito sa trabaho. Kung sasampalin nila ang kanilang boss kapag galit
sila, malamang na sila'y matatanggal o makukulong. Kaya't bihirang nangyayari ang karahasan ng mga nag-aabuso
sa trabaho.

10 | P a g e
 MGA KATOTOHANAN TUNGKOL SA PANGANGAILANGAN NG ABUSER NA MAGKAROON NG KAPANGYARIHAN

Ang pang-aabuso ay hindi resulta ng kawalan ng kontrol ng nag-aabuso; ito ay pagsusumikap ng nag-
aabuso na manatili sa kontrol. Mayroon siyang pagpipilian sa kanyang asal.

Ang pangangailangan ng nag-aabuso na kontrolin ang mga miyembro ng pamilya ay tila lumalakas kapag
may stress sa kanyang buhay.

Ang stress ay maaaring mula sa loob (hindi mabuting pakikipag-ugnayan sa asawa, hindi maganda ang
performance ng anak sa paaralan, namatay ang magulang, late ang hapunan). Maaaring maramdaman niya ang
panghihinayang sa kanyang pamilya ngunit mas higit sa lahat ay sa kanyang sarili.

Ang stress ay maaaring mula sa labas (natanggal sa trabaho o hindi na-promote, natalo ang komunidad
na koponan sa football season championship).

Lahat ng mga pangyayaring ito ay maaaring magdulot ng emosyon na hindi itinuturing na "masculine"
(panghihinayang, pag-aalala, lungkot, atbp.).

Ginagamit niya ang galit upang ipahayag o takpan ang tunay na emosyon, na nagsusumikap na muling
kontrolin ang kanyang buhay.

Tandaan: Ang siklo ng galit na ito ay maaaring maranasan ng sinuman, hindi lang ng mga kalalakihan. Madalas,
ginagamit ng mga tao ang galit upang ipahayag ang kanilang tunay na damdamin at emosyon. Mahalaga na
matutunan ng isa na tuklasin ang tunay na nararamdaman tulad ng sakit, panghihinayang, pagka-discourage,
kawalan ng kumpiyansa, lungkot, atbp.

MGA MALING AKALA TUNGKOL SA PANG-AABUSO:

1. Ang pang-aabuso ay hindi sanhi ng alak o droga. Bagamat may kaugnayan ito sa ilalim ng ilang kondisyon,
hindi sanhi ng paggamit ng droga o alak ang pang-aabuso. Mahalaga na tandaan na ang paggamot sa alak
o droga ay hindi (sa karamihan ng kaso) makakatigil ng karahasan. Ito ay maaaring unang hakbang, ngunit
kinakailangan pa rin na gamutin ng nag-aabuso ang partikular na suliranin ng paggamit ng karahasan
bilang anyo ng kapangyarihan at kontrol.

2. Ang pang-aabuso ay hindi sanhi ng relasyon. Bagamat may ilang aspeto ng kasal o ibang pamilyar na
relasyon na maaaring maging sanhi ng stress para sa nag-aabuso (halimbawa, kakulangan sa
komunikasyon, problema sa pera, disfunctional sa sekswalidad, problema sa pagiging magulang), hindi ito
nagiging sanhi ng karahasan sa relasyon. May ibang relasyon na may parehong mga problema, ngunit ang
karahasan ay hindi bahagi ng kanilang solusyon. Kinakailangan ng mga nag-aabuso na matutunan na ang
karahasan ay hindi ang paraan upang malutas ang mga problema. Kinakailangan ng mga nag-aabuso na
gamutin ang kanilang mga isyu sa karahasan, at pagkatapos, kung ligtas, ay magtrabaho sa relasyon sa
kasal at pamilya.
3. Ang biktima ay hindi nagiging sanhi ng pang-aabuso. Ang asal ng biktima ay hindi nagiging sanhi ng
karahasan ng nag-aabuso. Ang pagtulong sa isang biktima na baguhin ang kanilang asal tulad ng pagsusuot
ng magaganda o masarap na pagkain, pagpapayat, ay hindi makakatigil sa karahasan. Ang nag-aabuso,
hindi ang biktima, ang nasa kontrol ng karahasan.

11 | P a g e
 BAKIT NANANATILI ANG ISANG BIKTIMA SA ISANG HINDI MASAYANG SITWASYON?

• Emosyonal na dependensiya

• Ekonomikong dependensiya

• Pangangailangan sa isang ama (o ibang magulang) para sa mga anak

• Pagsusumamo ng ibang miyembro ng pamilya na manatili

• Wala ng ibang lugar na pupuntahan

• TAKOT—ang pangunahing dahilan kung bakit karamihan sa mga kababaihan ay nananatili o bumabalik. Ang tunay
na tanong ay paano magagawang maitaguyod at makalabas ang isang biktima ng pang-aabuso. Ang
pinakamahalaga at kinakailangang yaman ng mga biktima at mga nag-survive ay ang paraan upang masira ang
katahimikan at pag-iisa at makahanap ng suporta.

MGA TANONG PARA SA TALAKAYAN NG GRUPO:

1. Paano natin mapapalakas ang isa't isa? Basahin ang 1 Corinto 13:4-8. Hatihin ang mga kalahok sa mga
grupo na may 3-4 katao. Hayaan silang maglista ng mga paraan kung paano nais ni Pablo na magpalakasan
tayo sa ating mga ugnayan.

2. Mag-isip ng isang sitwasyon kung saan ito ay maaaring mangyari, kahit na hindi sinasadya o sadyang
ginagawa? (Bigyan ng ilang segundo ang mga kalahok upang sumagot. Ipaunawa na hanggat maaari ay
huwag magbahagi ng personal na karanasan ang mga kalahok.)

KONKLUSYON:

Makapangyarihang Mga Salita

Kapag naghahatid tayo ng kapangyarihan sa isa't isa sa pamilya, itinatatag natin ang mataas na tiwala sa
relasyon. Kapag nilalabag natin ang kapangyarihan sa pamamagitan ng dominasyon at pang-uudyok, sinisira natin
ang tiwala. Ang tiwala ang susi sa proseso ng pagbibigay-lakas. (Covey, 1997) Ang mga magulang na nagbibigay-
lakas sa kanilang mga anak at naghahanda sa kanila para sa responsableng interdependensiya ay nagbibigay ng mga
kasanayan sa kanilang mga anak na kinakailangan para mabuhay bilang malusog na mga matatandang tao at
bumuo at panatilihin ang malusog na mga relasyon. Kapag ang mga magulang ay gumagamit ng hindi malusog na
mga anyo ng kapangyarihan at kontrol sa mga anak, ang mga anak ay lumalaki na walang koneksiyon sa kanilang
pamilya at natututunan ang negatibong paraan ng paggamit ng kapangyarihan at pakikitungo sa iba. Ang pag-ibig
ng Diyos sa kasunduan at ang kahanga-hangang biyaya na ating natatanggap kay Hesus Kristo ay nagbibigay sa atin
ng lakas na magbigay-lakas sa iba. Kapag ang mutual na pagbibigay-lakas ay nagaganap sa pagitan ng mga
miyembro ng pamilya, bawat isa ay lalago nang malaki sa kababaang-loob at pagmamahal ng lingkod. Tunay nga,
ang mga miyembro ng pamilya ay magsisimula nang lumago nang higit pa sa pagkakatulad kay Kristo. Ang Kanyang
kapangyarihan ay ipinapangako sa atin habang nagsisikap tayong maging tulad ni Kristo sa lahat ng ating mga
ugnayan. "Kayang-kaya ko ang lahat ng bagay sa nagpapalakas sa akin." Filipos 4:13 NIV

12 | P a g e
 REFERENCES

Balswick, J.O., & Balswick, J.K. (2007). The Family: A Christian perspective on the contemporary home. Baker
Academic.

Covey, S. R. (1997). The 7 habits of highly effective families. Macmillan.

Fortune, M. M. (2002). Violence in the family: A workshop curriculum for clergy and other helpers. Pilgrim Press.

Zondervan Bible Publishers. (1984). The Holy Bible, New International Version.

White, E. G. (n.d.). The Adventist Home. Review & Herald.

Dockery, D. S., Butler, T. C., Church, C. L., Scott, L. L., Ellis Smith, M. A., White, J. E., & Holman Bible Publishers
(Nashville, T. N. (1992). Holman Bible Handbook. Holman Bible Publishers.

National Coalition Against Domestic Violence. (n.d.). Domestic violence facts. Retrieved from https://ncadv.org/

Faith Trust Institute. (n.d.). FAQs about child abuse. Retrieved from www.faithtrustinstitute.org Balswick, J. O., &
Balswick, J. K. (2014). The family: A Christian perspective on the contemporary home (4th ed.). Baker Book House.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

MIYERKULES

PAKSA: Pagbalanse sa Practice ng Time Out at Time In: Dalawang Epektibong Estratihiya sa Disiplina para sa mga
Magulang – ni Bryan Cafferky

PAGLILINAW NG LAYUNIN AT INAASAHANG RESULTA NG WORKSHOP

Ang parenting workshop na ito ay may layuning tuklasin at gawing handa ang mga magulang sa dalawang
epektibong estratehiya sa pagmamagulang: ang Time-Out at Time-In. Sa pamamagitan ng pag-unawa sa mga
batayang prinsipyo, benepisyo sa relasyon, at emosyonal na aspeto ng bawat paraan, maaari nang magkaroon ang
mga magulang ng balanseng paraan sa pagsasanay na nagbibigay-prioridad sa pansariling regulasyon at pagkatapos
co-regulation, na nagtataguyod ng positibong pagtugon sa ugali sa panahon ng pangangailangan at nagpapalakas sa
ugnayan ng magulang at anak. Sa pamamagitan ng mga interaktibong presentasyon, talakayan, at role playing,
makakakuha ang mga kalahok ng mahahalagang kaalaman at kagamitan para maipatupad ang mga estratehiyang
Time-Out at Time-In sa kanilang paglalakbay sa pagiging magulang.

PARA SA TAGUMPAY NG PAGSASAGAWA NG WORKSHOP NA ITO, ANG MGA KALAHOK AY INAASAHANG:

• Magkakaroon ng pag-unawa sa mga pagkakatulad/kaibahan, resulta, at benepisyo ng mga Time-Out at Time-In na

pagtugon sa isang bata na nangangailangan ng tulong.

• Alamin kung aling tugon (Time-Out o Time-In) ang pinakakatugma para sa kanilang anak(o) at sa kanilang paraan
ng pagsasagawa ng pagiging magulang.

• Magamit ang Time-Out o Time-In Decision Tree upang ihanda ang sarili sa mga inaasahang sitwasyon ng
pagkakaroon ng problema sa regulasyon ng anak.

13 | P a g e
PANIMULA:

• Pagtanggap, Panalangin, at pagsisimula sa "Pagpapalagay ng Timbang sa Pagsasanay ng Time-Out at Time-In:

Dalawang Epektibong Estratehiya sa Pagdidisiplina para sa mga Magulang" na workshop

• Maikling Icebreaker activity upang lumikha ng kaakit-akit na atmospera

• Pagsasaayos ng mga asahan at layunin

TIME-OUT

Ang “Time-Out” ay isang pamamaraan ng disiplina kung saan ang isang bata na may problema sa
regulasyon ay pansamantalang inilalayo mula sa isang sitwasyon o aktibidad bilang tugon sa kanilang hindi maayos
na asal/o outburst ng damdamin (Morawska & Sanders, 2011) — ngunit sana ay hindi ito ipinapahayag na sila ay
isang "masamang" bata. Ang tradisyunal na "Time-Out" ay kapag ang isang bata ay nagkaroon ng isang
"negatibong" bugso ng damdamin (Wong et al., 2008; Wong et al., 2009), at sila ay pinarusahan at ipinadala sa
isang itinakdang lugar (tulad ng isang upuan o sulok) at kinakailangang maupo nang tahimik at mag-isa ng isang
tiyak na panahon. Ang tradisyunal na layunin ng isang time-out ay upang magbigay ng konsekwensya para sa asal
ng bata, bigyan sila ng pagkakataon na kalmahin at mag-isip-isip sa kanilang mga gawain, at sa huli ay matutunan
ang self-regulation at gumawa ng mas mabuting mga desisyon. Ngunit madalas na ang nangyayari ay ang parusa sa
mga bugso ng damdamin ay maaaring magresulta sa bata na mag-adopt ng hindi maayos na mga paraan ng
pagsusunod at mas mataas na pag-aalala (Cabecinha-Alati et al., 2020). Ang mga bugso ng damdamin ng mga bata
ay isang uri ng komunikasyon: "Wala akong kontrol! Tulungan mo ako!". Ang bata ay hindi nagwawala; sa halip, ang
pagwawala ay tumatalo sa bata. Kaya't inaasahan ba talaga natin na ang isang bata na may problema sa regulasyon
ay pumunta sa isang sulok nang walang katapusang panahon at biglang mag-isip ng paraan upang kalmahin ang
sarili — na isang mahirap na gawain para sa mga adult kahit na sa pinakamaganda na mga araw? Maraming mga
adult ang nag-aakala na kapag tayo ay lumalaki, natutunan na natin ang mga teknik ng regulasyon ng damdamin,
ngunit karamihan sa atin ay marahil ay natutunan ang pagsusupresyon ng damdamin — upang mabuhay tayo sa
aming mga pamilya at hindi maparusahan sa aming mga malalaking outburst ng damdamin. Kapag nangyari ito, ang
mga adult na ito ay napakaraming hindi komportableng nararamdaman sa malalaking damdamin ng ibang tao
(kasama na ang malalaking damdamin ng isang bata) dahil may problema tayo sa pag-handle ng aming sariling
damdamin — at mayroong isang natural na pagkakaugma sa loob ng emotional field ng aming mga pamilya. Dahil
sa ang anxiety/frustration ay mabilis na kumalat mula sa isang tao patungo sa iba sa loob ng emotional field na
iyon, nagre-react ang magulang sa itinuturing na negatibong outburst ng damdamin (Hurrell et al., 2015). Kaya't
ang pinakamadali at pinakahusay na paraan para sa isang adult na maramdaman ang kalmado ay ilayo ang taong
hindi kalmado. Gayunpaman, ang mas maayos na paggamit ng Time-Out ay hindi upang magbigay ng konsekwensya
para sa asal ng bata, kundi sa halip, tingnan ang Time-Out bilang pagkakaroon ng pagkakataon para sa nag-aalalang
magulang na kalmahin ang kanilang sarili! Hindi kinakailangang mahaba ang Time-Out, sapat na para sa magulang
na kalmahin ang kanilang sariling autonomic nervous system. Bakit? Dahil kadalasan, nag-aalala ang isang magulang
kapag ini-time-out ang isang bata at wala pang galit na magulang ang kailanman nakakapagpapakalma sa isang bata
na may problema sa regulasyon. Ang kalmado ay hindi kinakailangang tungkol sa kumpletong kawalan ng
frustrasyon/ galit/kalungkutan; ito ay higit na tungkol sa pagbabalik ng kakayahan na pumili kung ano ang sasabihin
mo at kung paano ka mag-uugali sa halip na gumana sa isang reaksyon sa
pagpapakalma/pagtakas/pag-freeze/pagpapakumbaba. Pagkatapos, bumabalik ang kalmadong magulang sa bata
na may problema sa regulasyon upang ibahagi ang kanilang bagong natuklasang kalmahin. Pagkatapos, kapag
kalmado na ang bata, maaari nang mag-usap ang dalawa upang magpahayag kung bakit nangyari ang sitawaysong
ito at umiisip kung ano ang nararapat nilang gawin kapag naulit ang pangyayari.

14 | P a g e
 PROS NG TIME-OUT:

• Espasyo para sa kalmado: Ang Time-Out ay inaalis ang bata mula sa isang nakakastress (o sobrang nakaka-
stimulate) na kapaligiran at nagbibigay ng bagong sensory palate, maaaring ito ay pumapasok/lumalabas o malayo
sa ingay/liwanag/hangin/etc. Ang pagbabago ng sensory na ito ay makakatulong na i-reset ang autonomic nervous
system ng bata para sa kanilang sariling self-control. Ngunit higit sa lahat, nagbibigay ang Time-Out ng maikling
pagkakataon para sa magulang na kalmahin ang kanilang sarili bago makipag-ugma muli sa bata na may problema
sa regulasyon.

• Malinaw na hangganan: Ang Time-Out ay nagtatatag ng malinaw na hangganan at inaasahan para sa pag-handle
ng aming mga bugso ng damdamin at hindi naaangkop na asal. Makakatulong ito sa mga bata na maunawaan ang
kahalagahan ng pagsasanay sa pakiramdam at pakikipag-ugma sa kanilang mga damdamin sa isang ligtas na
kapaligiran.

• Consistency: Ang Time-Out ay maaaring ipatupad ng pare-pareho sa iba't ibang kapaligiran at tagapag-alaga, na
nagtataguyod ng isang pakiramdam ng kaayusan at kahula-hulang kaaya-aya.

• Kahalagahan ng pansamantalang paghinto: Maaring ipakita ng mga magulang sa bata na ang maliit na "pause" o
"hinga" mula sa kaguluhan ay makakatulong sa kanilang sariling pagpapakalma at pag-shift sa isang ligtas na
emotional na kalagayan.

CONS NG TIME-OUT:

• Sobrang Pagpapatupad o Maling Pagpapatupad: Kung sobrang ginagamit o hindi pinapatupad nang maayos,
maaaring mawalan ng epekto ang Time-Out at maging hindi mabisang paraan ng pagdidisiplina. Bukod dito,
maaaring magdesisyon ang mga magulang na huwag kalmahin ang kanilang sarili at hindi makipag-ugma sa isang
bata na may problema sa regulasyon. Sa ganitong sitwasyon, wala itong pagkakataon para sa bata na mag-praktis
ng kanyang emosyonal na kamalayan at regulasyon. Kapag nangyari ito, nararamdaman ng bata na ito ay parati na
lang pinaparusahan para sa kanyang mga emosyonal na outbursts at matututunan na itago ang kanilang mga
damdamin at hindi ligtas ang makipag-usap tungkol sa emosyon sa kanilang mga tagapag-alaga.

• Limitadong mga Oportunidad sa Pagtuturo: Kung ang isang magulang na gumagamit ng Time-Out ay mas naka-
focus sa parusa kaysa sa pag-alis ng bata mula sa sitwasyon upang magkaruon ng pagkakataon na kalmahin ang
sarili at tuklasin ang alternatibong asal o magsanay ng mga kasanayan sa pagsosolusyon, wala itong pagkakataon
para sa bata na makipag-ugma at mag-refleksyon sa kanilang emosyonal na karanasan.

• Potensyal na Poot: Maaring tingnan ng bata ang Time-Out bilang parusa lamang, na maaaring magdulot ng poot
o pagsuway, na maaaring makasira sa relasyon ng magulang at anak—lalo na kung ang magulang ay hindi
sinusubukan na makipag-ugma sa bata emosyonal.

• Kakulangan sa koneksyon o pang-unawa: Kung ang magulang ay hindi kailanman nakikipag-ugma muli sa bata,
maaaring hindi ganap na maunawaan ng bata ang layunin ng Time-Out o magkaruon ng koneksyon sa pagitan ng
kanyang asal/ooutburst at ng mga kahihinatnan nito.

15 | P a g e
TIME-IN

Ang Time-In ay nakatuon sa positibong pagsasanay, empatikong pagpapatunay, pag-unawa, at emosyonal

na koneksyon ng magulang sa isang bata na may problema sa regulasyon—hindi sa parusa o isolasyon. Ito ay
nangangailangan ng isang kalmadong magulang na naglalaan ng emosyonal na enerhiya at oras na magkaugma sa
bata na may problema sa regulasyon. Ang ko-regulasyon ay isa sa pinakamabisang bagay na magagawa natin para
sa autonomikong nerbyos na sistema ng ating anak (Erdmann & Hertel, 2019). Ang kalmadong magulang ay
nagbibigay ng seguridad sa bata (Stelter & Halberstadt, 2011) sapagkat kung hindi takot ang magulang sa
malalaking emosyonal na pag-atake ng bata (e.g., "Alam ko na ang maging bata ay mahirap kung minsan."), maari
na siguro ang bata na magkaruon ng regulasyon sa kanyang sariling emosyon (Cabecinha-Alati et al., 2020). Sa
gayon, hindi sinusukat ang epekto ng Time-In sa dami ng beses na ito ipinatutupad kundi sa patuloy na positibong
epekto nito sa kakayahang emosyonal na mag-regulate ng bata—na patuloy na ine-eksibit at ibinabahagi ng isang
kalmadong magulang. Makakatulong ang pagsanay na itakda ang isang konsistenteng routine ng paggamit ng Time-
In bilang isang paraan ng pangangalaga at pag-gabay sa isang bata (Havighurst et al., 2010). Ngunit ang partikular
na kadalasan at tagal nito ay mag-iiba batay sa edad ng bata, neurodivergence, yugto ng pag-unlad, temperament,
kaligtasan, at iba pang kalakhan na umiikot dito. Sa huli, ang layunin ng Time-In ay magsanay ng kasanayan sa
pagsasarili ng regulasyon, itaguyod ang malakas na relasyon ng magulang at anak, magsanay ng empatiya, at
itaguyod ang emosyonal na katalinuhan. Tunay nga, ang Time-In ay higit na may kinalaman sa koneksyon kaysa sa
kontrol. Bukod dito, dahil ipinapakita ng pagsasaliksik na ang mga estilo ng pagiging magulang ay nag-uugma sa
kakayahan ng mga bata na mag-regulate ng kanilang emosyon (e.g., Hirschler-Guttenberg et al., 2015), ang Time-In
na ito ay naglalagay ng mas mataas na importansya sa kakayahan ng magulang na magkaruon ng katiyakan sa sarili
at i-regulate ang kanilang sariling emosyon bago nila magawa ang Time-In nang maayos sa kanilang bata na may
problema sa regulasyon.

PROS NG TIME-IN:

• Emosyonal na koneksyon: Ang Time-In ay nagbibigay daan sa mga magulang na magkaroon ng malakas na
emosyonal na koneksyon sa kanilang anak sa pamamagitan ng pagsasalaysay sa kanilang kilos at damdamin sa isang
bukas, suportado, at empatikong paraan, na nagtataguyod ng pakiramdam ng kaligtasan at katiyakan. Natututunan
ng mga bata na hindi sila hinuhusgahan o kinukondena para sa kanilang malalaking damdamin.

• Pagkakataon sa pagtuturo: Binibigyan nito ng pagkakataon ang mga magulang na turuan ang regulasyon ng
emosyon, na nagpapalago sa emosyonal at sosyal na pag-unlad at paglago ng mga kasanayan sa pagsulay ng
suliranin. Ang pagka curious ng magulang (sa halip na pagkondena) sa dahilan kung bakit biglang nagkaroon ng
malalaking damdamin ang bata ay tumutulong din sa bata na maging curious sa kanilang karanasan sa emosyon.
Ang pag-aaral ng pagsasanay sa sarili ay mas mahalaga kaysa sa rudimentaryong modipikasyon ng pag-uugali.

• Positibong Pagpapatupad: Ang Time-In ay nagtatampok sa positibong reinforcement at pagsasanay ng

inaasahang pag-uugali, na maaaring makatulong sa mga bata na maunawaan ang epekto ng kanilang mga gawain at
gumawa ng mas mabuting mga desisyon sa hinaharap. Maaring ito ay magtaas ng self-esteem, kumpiyansa, at
kakayahan sa emosyon ng bata. Kailangang ipaalam ng mga magulang sa kanilang sarili na malamang na "nahuhuli"
nila ang frustration/sadness/anger ng kanilang anak, at pinapayagan silang magkaruon ng iba't ibang karanasan sa
emosyon kaysa sa kanilang anak.

• Kasanayan sa komunikasyon: Ang Time-In ay nagtataguyod ng bukas at tapat na komunikasyon sa pagitan ng

mga magulang at mga bata. Sa pamamagitan ng pagbuo muna ng isang ligtas na lugar para sa mga usapan,
natutunan ng mga bata na ipahayag ang kanilang mga pangangailangan, mga alalahanin, at damdamin ng
mabisang. Sila rin ay nagkakaruon ng mga kasanayan sa aktibong pakikinig, empatiya, at kakayahan na resolbahin

16 | P a g e
ang mga alitan nang konstruktibo. Ang mga kasanayang ito sa komunikasyon at pagsulay ng suliranin ay mahalaga
para sa pagtahak sa mga mahirap na sitwasyon sa hinaharap.

• Pangmatagalang Paggawa ng Ugnayan: Ang Time-In parenting ay nagtataguyod ng pundasyon para sa

pangmatagalang paggawa ng ugnayan sa pagitan ng mga magulang at mga anak. Sa pamamagitan ng
pagpapahalaga sa koneksyon, pag-unawa, at pagtuturo, itinatag ng mga magulang ang pundasyon para sa patuloy
na komunikasyon at suporta sa buong pag-unlad ng bata. Maaring ito ay makatulong sa isang malakas at matibay
na ugnayan ng magulang at anak habang lumalaki ang bata patungo sa pagbibinata at pagbibigkis ng
pagkakakilanlan.

CONS NG TIME-IN:

• Nangangailangan ng maraming oras: Ang Time-In ay nangangailangan ng malaking pagmamahal ng oras at

enerhiya mula sa mga magulang (o tagapag-alaga) upang tugunan ang emosyonal na kakulangan at paminsang pag-
uugali. Kinakailangan ng malaking oras at emosyonal na enerhiya upang mahanap ang katahimikan nang paulit-ulit,
ipamahagi ang katahimikan na ito sa isang bata na labis na nagulat, at isagawa ang makabuluhang mga diskusyon,
at pagkatapos ay ulitin ito kinabukasan. Ang Time-In ay hindi isang mabilisang solusyon, at maaaring mahirap
hanapin ang oras at enerhiya para sa mga ganitong interaksyon, laluna sa mga panahon ng busy o mabigat na stress
sa buhay.

• Kakulangan ng Agad na Paglutas: Sa mga sitwasyon kung saan kinakailangan ang agarang mga kahihinatnan,
maaaring hindi magbigay ng agad na paglutas ang Time-In — dahil ito ay nakatuon sa pagtuturo ng regulasyon ng
emosyon kaysa sa agad na pagbabago ng pag-uugali.

• Emosyonal na pasanin: Maaaring maging emosyonal na hamon ang Time-In para sa mga magulang, lalo na kapag
nakakaranas ng paulit-ulit na paminsang pag-uugali o mahirap na mga isyu sa pag-uugali na nangangailangan ng
patuloy na mga talakay at gabay. Ang pagiging kalmado kapag ang isang bata ay naguguluhan ay isa sa mga
pinakamahirap na bagay para sa isang magulang na gawin—kadalasang ginugulo pa ng mga naunang padrino ng
kanilang mga damdamin noong sila ay bata pa!

• Kahirapan sa pag-identify ng mga pangunahing dahilan ng kaguluhan ng bata: Mahirap alamin ang mga
mababang dahilan ng kaguluhan ng isang bata (lalo na sa mas batang mga bata). Hindi laging naiintindihan ng mga
bata kung bakit sila nagagalit—maaaring ang kanilang mga paminsan-minsan na mga pag-atake ay sanhi ng isang
hindi kanais-nais na pangyayari na nangyari ilang oras na ang nakakaraan. Maaaring ito ay mangailangan ng
maingat na obserbasyon, epektibong komunikasyon, at kung minsan ay pagsusubok at error upang matukoy ang
mga pangunahing dahilan ng masamang asal. Ang proseso na ito ay maaaring maging mahirap, lalo na kung ang
bata ay nahihirapan na ipahayag ang kanilang mga emosyon o kung ang kanilang mga pag-uugali ay naapektohan
ng mga panlabas na factors.

Sa pagwawakas, pakikinggan mo sana ang mga talatang ito sa Bibliya sa konteksto ng ating natutunan at isinagawa
ngayon ukol sa kung paano dapat tumugon ang isang magulang sa isang nagugulumihang bata:

Lucas 6:38 “Mangagbigay kayo at kayoy bibigyan; takal na Mabuti, pikpik, liglig at umaapaw, ay ibibigay nila sa
inyong kandungan. Sapagkat sa panukat na inyong isukat ay ddon kayo muling susukatin”

Filipos 4:6 "Huwag kayong mabalisa sa anomang bagay; kundi sa lahat ng bagay sa pamamagitan ng panalangin
at daing, na may pasasalamat, ay ipakilala ninyo sa Diyos ang inyong mga kahilingan."

Kawikaan 22:6 "Turuan mo ang bata sa daan na dapat niyang lakaran: at kung siya'y tumanda man, hindi niya ito
hihiwalayan."

17 | P a g e
Awit 103:13 "Kung paanong ang mga ama ay naaawa sa kanyang mga anak, gayon naaawa ang Panginoon sa
Kanilang nangatatakot sa Kaniya."

Galacia 5:22-23 "Datapuwa't ang bunga ng Espiritu ay pagibig, katuwaan, kapayapaan, pagpapahinuhod,
kabutihan, kabutihan ng puso, tapat na kahabagan, kahinhinan, at sariling pagpipigil. Laban sa mga bagay na ito
ay walang kautusan."

REFERENCES

Booth, A., McHale, S. M., & Landale, N. S. (Eds.). (2010). Biosocial Foundations of Family Processes. Springer
Science & Business Media.

Cabecinha-Alati, S., O’Hara, G., Kennedy, H., & Montreuil, T. (2020). Parental emotion socialization and adult
outcomes: the relationships between parental supportiveness, emotion regulation, and trait anxiety. Journal of
Adult Development, 27, 268-280.

Erdmann, K. A., & Hertel, S. (2019). Self-regulation and co-regulation in early childhood–development, assessment
and supporting factors. Metacognition and Learning, 14, 229-238. Havighurst, S. S., Wilson, K. R., Harley, A. E., Prior,
M. R., & Kehoe, C. (2010). Tuning in to Kids: improving emotion socialization practices in parents of preschool
children–findings from a community trial. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 51(12), 1342-1350.

Hirschler-Guttenberg, Y., Feldman, R., Ostfeld-Etzion, S., Laor, N., & Golan, O. (2015). Self-and co-regulation of anger
and fear in preschoolers with autism spectrum disorders: the role of maternal parenting style and temperament.
Journal of Autism and Developmental Disorders, 45, 3004-3014.

Hurrell, K. E., Hudson, J. L., & Schniering, C. A. (2015). Parental reactions to children’s negative emotions:
Relationships with emotion regulation in children with an anxiety disorder. Journal of Anxiety Disorders, 29, 72-82.

Morawska, A., & Sanders, M. (2011). Parental use of time out revisited: A useful or harmful parenting strategy?
Journal of Child and Family Studies, 20, 1-8.

Stelter, R. L., & Halberstadt, A. G. (2011). The interplay between parental beliefs about children’s emotions and
parental stress impacts children’s attachment security. Infant and Child Development, 20(3), 272-287.

Wong, M. S., Diener, M. L., & Isabella, R. A. (2008). Parents’ emotion related beliefs and behaviors and child grade:
Associations with children’s perceptions of peer competence. Journal of Applied Developmental Psychology, 29(3),
175-186.

Wong, M. S., McElwain, N. L., & Halberstadt, A. G. (2009). Parent, family, and child characteristics: associations with
mother-and father-reported emotion socialization practices. Journal of Family Psychology, 23(4), 452.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

18 | P a g e
HUWEBES

Paksa: "Pamamahala ng mga Pagkakaiba sa Pamilya" – ni Alina M. Baltazar

Mga Paksang Talata: Genesis 1:27 I Corinthians 12:13 Colossians 3:11 Romans 12:16 Galatians 5:14

LAYUNIN:

Ang seminar na ito ay layuning matulungan ang mga tagapakinig na mas mabuti nilang maunawaan ang mga
pagkakaiba-iba sa loob ng pamilya at kung paano pamahalaan ang anumang hidwaan na maaaring umusbong mula
sa mga pagkakaibang ito, lalo na hinggil sa mga isyu sa modernong lipunan. Ang paksang ito ay naglalaman din ng
mga paraan kung paano mapabuti ang kakayahang makiramdam at ang kasanayan sa komunikasyon na maaaring
makatulong sa pagresolba ng mga hidwaan na may kinalaman sa mga hamong ito.

MGA KINAKAILANGANG KAGAMITAN Laptop, projector o malaking Smart TV, software ng PowerPoint

PAGKAKAKAIBA-SA-PAMILYA

Ang lahat ng tao ay magkakaiba. Lahat tayo ay nilikha sa larawan ng Diyos, kaya't ang ating mga
pagkakaiba ay naglalarawan ng magandang dimensyon ng ating lumikha. "At nilikha ng Diyos ang tao sa Kanyang
sariling larawan; sa larawan ng Diyos nilikha Niya siya; lalaki at babae Nilikha Niya sila." Genesis 1:27. Magkaiba
ang mga tao sa maraming paraan: personalidad, edad, kulay ng buhok, kulay ng mata, taas, tekstura ng buhok,
kasarian, kulay ng balat, interes, kakayahan, atraksyon sa sekswal, pisikal at mental na kalusugan, mga limitasyon,
laki/tipo ng katawan, opinyon, atbp. Tingnan mo ang iyong pamilya at makikita mo ang ilang mga pagkakaibang ito
sa tao. Marami sa mga pagkakaibang ito ay biyolohikal, at maaaring maapektuhan ng kapaligiran at mga karanasan
sa buhay. Madalas, iniuugma ng ating kultura ang ilan sa mga katangian na ito kaysa sa iba. Sa ilang kultura, ang
ilang uri ng katawan ay pinahahalagahan kaysa sa iba, samantalang sa ibang kultura, maaaring magkaroon ng
kabaligtaran na uri ng katawan ang pinahahalagahan. Bilang resulta, maaaring tignan ng ilang mga bata ng mas
mababa ang iba at ang iba pang mga bata ay mag-internalize ng mga mababang opinyon sa kanilang sarili. Ito ay
maaaring magdulot ng hidwaan sa pamilya. Maaaring ituring natin nang masama ang ilang mga miyembro ng
pamilya dahil sa kanilang tinginang mas mababang halaga sa lipunan. Ang mga hindi mabuti ang trato ay maaaring
umaksyon o humiwalay sa pamilya ng buo, na maaaring palakasin ang ilan sa mga mababang opinyon na ito tungkol
sa ibang tao. Isa sa mga papel ng mga magulang ay ang pag-usapan ang mga pagkakaiba na ito upang bawasan ang
pinsala na maaaring mangyari sa pag-unlad ng pagpapahalaga sa sarili ng isang lumalagong bata at mapabuti ang
pagkakaunawa sa mga taong iba sa kanilang sarili. Ang mga usapang ito ay hindi laging madaling gawin. Nagsisimula
ito sa pamamagitan ng pagbuo ng malapit na ugnayan kapag bata pa ang ating mga anak. Kapag may malapit na
ugnayan, nararamdaman ng mga bata na maaari silang makipag-usap sa kanilang mga magulang hinggil sa mga
masalimuot na paksa at alam nilang hindi sila huhusgahan (Baltazar, Dessie, & McBride, 2020). Ang pagkakaunawa
ay isang mahusay na paraan upang maibsan ang mga problema sa pagkakaiba-iba sa pamilya. Sa isang
makasalanang mundo, hindi laging natural na nade-develop ang pagkakaunawa. Ang mga magulang ay
napakahalagang papel sa pagbuo ng pagkakaunawa ng mga bata.

19 | P a g e
Ang proyektong Making Caring Common ng Harvard University (2023) ay nagbahagi ng mga sumusunod na tips
para mapalago ang pagkakaunawa sa mga bata:

1. Magpakita ng pagkalinga sa iyong anak at gawing huwaran ang pagkalinga sa iba. Kapag nakakaranas ng
mga benepisyo ng pagkalinga o pagkaawa ang isang bata, nais niyang magkaroon din ng ganong benepisyo
ang iba. Kapag nagpapakita tayo ng pagkaawa sa ating mga anak, ito ay tumutulong sa kanilang
magkaroon ng tiwala sa iba at magkaroon ng mas ligtas na ugnayan sa kanilang mga magulang. Maari
itong gawin sa pamamagitan ng pagiging aware sa pisikal at emosyonal na pangangailangan ng ating mga
anak at pag-unawa at pagsunod sa kanilang sariling pagkakaiba. Kung may mas malapit na ugnayan sa
pagitan ng magulang at anak, mas may posibilidad na maunawaan ng mga bata ang mga itinuturo na mga
halaga. Kung may mas malapit na ugnayan at ginagampanan natin ang pagkalinga at awa sa iba, mas
malamang na tularan itong gawain ng mga bata.

2. Gawing prayoridad ang pag-aalala sa iba at itakda ang mataas na mga etikal na asahan. Kailangan
marinig ng mga bata mula sa kanilang mga magulang nag pag-alala sa iba ay isang pangunahing
prayoridad. Isipin ang itinuturo ni Hesus, "At ang ikalawa ay gaya niito: 'Iibigin mo ang iyong kapwa gaya
ng iyong sarili.'" (Mateo 22:39,) na orihinal na tagubilin mula sa Diyos sa bagong bansang Israel sa Levitico
19:18. Ito ay isang malaking bahagi ng pananampalataya ng Kristiyano.

3. Bigyan ng mga pagkakataon ang mga bata na praktisin ang pagkalinga. Nilikha tayo ng Diyos na may likas
na kakayahan para sa pagkalinga, ngunit tulad ng pagbabahagi, ito ay kailangan pang palaguin at bigyan ng
mga pagkakataon na maging isang kaugalian. Kapag nagrereklamo ang mga bata tungkol sa isang
kasamahan o kapatid, maaaring tulungan ng mga magulang ang kanilang anak na maunawaan ang
perspektibo ng ibang tao at kung bakit sila gumagawa ng ganun. Ang isang magandang paraan upang
palaguin ang kasanayan sa pagkaawa ay ang maging volunteer sa komunidad, lalo na kung makakatrabaho
nila ang isang magkakaibang grupo ng mga tao upang harapin ang mga problema ng komunidad.

4. Palawakin ang hangganan ng pag-aalala ng iyong anak. Madali lang magkaroon ng pagkaawa para sa
ating pamilya at mga kaibigan. Hinamon ni Hesus ang kanyang mga tagasunod na "ibigin ang inyong mga
kaaway, gumawa ng mabuti sa mga napopoot sa inyo." Lucas 6:27. Nagsisimula ito sa masusing pakikinig
sa mga kwento ng ibang tao. Ang mga kwento ng pinagmulan ay sikat sa modernong entertainment.
Bawat tao ay may pinagmulan sa kanilang kilos, mabuti man o masama. Maraming nang-aapi ay itinuring o
nang-aapi rin noong sila'y bata pa o naabuso sa kanilang mga tahanan.

5. Tulungan ang mga bata na maunawaan ang sarili at mapanagot nang maayos ang kanilang
nararamdaman. Importante rin na tandaan na ang kadalasang nagiging hadlang sa mga bata upang
magpakita ng pagkaunawa sa iba ay ang kanilang sariling negatibong damdamin. Mahirap mag-isip ng
ibang tao kapag tayo'y galit, nahihiya, o inggit

• Ito ay nagsisimula sa pagtulong sa ating mga anak na maging maalam at makilala ang mga problematikong
emosyon. Makakatulong ang pagiging maalam kung saan at paano natin nararamdaman ang ilang emosyon sa ating
katawan. Madaling mapansin ang pisikal na damdamin bago natin mapagtanto ang malalakas na emosyon.
Halimbawa, may ilang nararamdaman ang galit bilang isang pag-iinit sa kanilang tiyan. Kapag napansin ang mga
senyas na ito, oras na upang gamitin ang mga kagamitang pampalubag upang pamahalaan ang emosyon.

20 | P a g e
• Isa pang paraan upang pamahalaan ang negatibong emosyon ay pabagalin ang ating paghinga upang magdulot ng
kalmado. Sa pangkalahatan, ang mga ehersisyong ito ay nagsisimula sa paghinga ng mabagal sa ilong, paghawak ng
hininga ng kaunti, at paghinga ng mas mabagal sa labas ng bibig, tulad ng paghinga sa pamamagitan ng isang straw.
Ang isang paraan upang tandaan ito ay ang paghinga ng apat na segundo, paghawak ng anim na segundo,
pagkatapos ay paghinga ng walo na segundo. Maaaring tila hindi natural ito sa simula, kaya't makakatulong na
gawin ito bago ang isang nakakapagod na sitwasyon, tulad ng sa mga oras ng kaunting stress sa buong araw.
Subukan natin ang ehersisyong ito ngayon.

• Ang isang magandang ehersisyong panghinga para sa mga bata ay ang "pizza breathing." Gustong-gusto ng
karamihan ng mga bata ang pizza at kung paano ito amuyin. Kaya't paano kung ang iyong anak ay mag-pretend na
hawak nila ang isang piraso ng pizza sa kanilang kamay at pagkatapos ay huminga ng mga kahanga-hangang amoy
dito sa pamamagitan ng kanilang ilong, ngunit mag-pretend na sobrang init na ang pizza, kaya't kailangang ihipan
ito para lumamig. Subukan natin ang ehersisyong ito ngayon.

Paano makipag-usap nang tama sa inyong teenager na sila ay makikinig at paano magsasalita na sila ay makikinig?

Ang pagbibinata at pagdadalaga ay maaaring magkaroon ng mga pagsubok para sa maraming magulang dahil ito ay
panahon kung kailan ang mga kabataan ay gumagawa sa pagbuo ng kanilang identidad. Sila ay nag-iisip kung aling
bahagi ng iyong mga turo ang kanilang uunawain, isinasama ito sa kanilang natatanging personalidad sa isang
mundo na iba sa kanilang mundo noong bata pa ang kanilang mga magulang. Ito ay maaaring magdulot ng alitan sa
pagitan ng mga magulang at ng mga kabataan kapag nagsisimula ang isang kabataan na mag-eksperimento o
kumilos ng isang identidad na hindi sang-ayon ang magulang o nanganganib na ito ay makatulong sa landas ng
panganib sa pisikal at/o espiritwal. Bagaman ang mga kabataan ay lalo ng umaasa sa kanilang mga kasamahan at
media para sa gabay, ang mga magulang pa rin ay may making papel. Madalas, hindi alam ng mga magulang kung
paano lapitan ang kanilang teenager, na waring ayaw tumanggap ng anumang gabay, o kung paano maiwasang
isipin ng kabataan na sila'y ini-judge o hindi nirerespeto.

Tuklasin natin ang mga paraan kung paano tayo halos tiyak na makakapagpapabawas sa interes ng karamihan sa
mga bata. Magbuo ng isang pangkat ng usapan at isipin ang ilang tipikal na sitwasyon na naranasan mo kasama ang
iyong mga anak at tukuyin ang mga paraan kung paano mo nasolusyonan o iniisip na maaaring magdulot ng
negatibong reaksyon.

Ang mga may-akda ng kilalang aklat na How to Talk So Kids Will Listen & Listen So Kids Will Talk ay sumulat din ng
isang aklat na espesipiko para sa mga magulang ng mga teenager (Faber & Mazlich, 2005). Binibigyan ng mga akda
na ito ng gabay ang mga magulang sa anim na paraan na makakatulong sa kanila na makipag-ugnay nang mas
mabuti sa mga teenager:

1. Pangalagaan ang mga damdamin. Sa halip na balewalain ang mga damdamin, aminin ang mga ito. Kapag
ang isang teenager ay tila nababahala, tulungan silang makilala ang mga saloobin sa likod ng mga
damdamin at alingawngaw kung anong damdamin ang ipinapahayag sa oras na iyon. Maganda ang maging
mapagbigay-pansin sa mga damdamin na iyon at ipahayag ang pag-unawa kung bakit maaaring
nararamdaman nila iyon. Hindi mo kailangang sumang-ayon sa kanila.
2. Pagkakaroon ng kooperasyon ng teenager. Sa halip na utusan ang isang teenager na gawin o hindi gawin
ang isang bagay, maaari mong:
• I-describe ang problema.
• Ibahagi kung paano mo nararamdaman ang tungkol sa problema.
• Magbigay ng impormasyon kung bakit mo pinaniniwalaang may problema ito.
• Magbigay ng pagpipilian upang mabawasan ang posibilidad ng sagutan.

21 | P a g e
 3. Parusa o hindi parusa. Ang pagbabawal ay isang karaniwang paraan ng parusa sa isang teenager at sa
ilalim ng ilang sitwasyon, maaaring ito ay angkop kung sila ay hindi responsable sa isang pribilehiyo, dapat
nilang mawala ang pribilehiyong iyon sa isang partikular na panahon. Kapag ito'y hindi naaayon sa
"krimen," maaari itong subukan ng iba pang mga paraan.
• Dapat magsimula ang magulang sa pagsasabi ng kanilang mga nararamdaman ukol sa sitwasyon. Ito ay
maaaring makuha ang awa ng teenager na kanilang natutunan noong bata pa.
• Ipahayag ng malinaw ang mga asahan para sa kanilang kilos at kung paano ang kanilang kasalukuyang
kilos ay hindi tumutugma sa mga asahang iyon.
• Bigyan sila ng pagpipilian kung paano sila mag-aayos sa kanilang pagkakamali.

4. Isaayos ito nang magkasama. Maaaring isipin ng isang magulang na ang kilos ng teenager ay isang
problema na hindi naiintidihan ng teenager na maaaring hindi naman isang isyu, tulad ng isang magulong
kwarto. Ang isang mabuting paraan ay;
• Anyayahan ang iyong teenager na magbigay ng kanyang punto
• Itanong ang iyong punto
• Anyayahan ang iyong teenager na mag-brainstorming kasama mo upang malutas ang problema sa
pamamagitan ng pagsusulat ng lahat ng mga ideya,
• Repasuhin ang listahan at pumili ng pinakamagandang opsyon na pareho kayong pumapayag.

5. Kilalanin ang iyong anak na teenager. Subukan na makipag-usap sa iyong anak na teenager upang mas
maunawaan ang kanilang pananaw at kung paano maging isang teenager sa kasalukuyang panahon. Ang
ilang mungkahi ay kasama (Faber & Mazlish, 2005, p. 118-122);
• Ano ang tingin mo ang pinakamagandang bahagi ng iyong edad para sa iyo o para sa iyong mga kaibigan?
• Ano ang ilan sa mga bagay na iniisip ng mga batang katulad mo?
• Mayroon bang mga ginagawa ang mga magulang na nakakatulong sa mga teenager ?
• Mayroon bang mga ginagawa o sinasabi ang mga magulang na hindi nakakatulong?
• Kung maaari mong ibigay ang payo sa mga magulang, ano ito?
• Kung maaari mong ibigay ang payo sa iba pang mga teenager, ano ito?
• Ano ang nais mong maging iba sa iyong buhay sa bahay, sa paaralan, o sa mga kaibigan?

6. Malusog na pagpapahayag. Mahalaga na maipahayag natin ang ating mga alalahanin at pagpapahalaga sa
ating mga teenager at sa kanila ring gawin ito sa atin, ngunit may mga paraan na maaaring magdala ng
mas magandang resulta.
• Kapag ipinapahayag ang mga alalahanin, dapat sabihin ng teenager o ng mga magulang kung paano sila
nararamdaman hinggil sa sitwasyon at pagkatapos ay sabihin kung ano ang gusto/kinakailangan at/o
inaasahan nila sa halip. Kapag ipinapahayag ang papuri o pagpapahalaga, ilarawan kung ano ang ginawa ng
tao at kung paano ito nagpapakiramdam sa iyo.

PAANO MAKIPAG-USAP TUNGKOL SA MGA MAHIRAP NA ISYU

Madalas nating isipin na kailangan nating pumili ng isang panig na kabaligtaran ng iba. Sa realidad, maaaring
pareho lang ang hangarin ng dalawang panig, at may iba lamang silang ideya kung paano ito makakamtan. Mas
marami tayong pagkakatulad kaysa sa ating iniisip. Sa pangkalahatan, lahat ng tao ay nagnanais ng pagmamahal,
pagtanggap, kaligtasan, at kalayaan. Bilang mga Kristiyano, nais nating ipakita ang pagmamahal at pag-aalaga sa
iba. Batay sa ating kultura at personal na karanasan, nade-develop natin ang iba't ibang ideya kung paano
makakamtan ang mga itong hangarin. Kapag ang mga pagkakaibang ito ay nagdudulot ng alitan sa pamilya,

22 | P a g e
nakakatulong na tunay na makinig sa pangangailangan o hangarin sa likod ng sinasabi ng tao. Subukan na huwag
ma-offend sa sinasabi, maging magalang na lang.

Maaaring may mga pagkakataon na totoo mong naniniwala na mali ang ibang tao. Makakatulong ang
pagpapahayag ng mga katotohanan, na inaalam na maaaring hindi sumang-ayon ang iba sa kredibilidad ng mga ito.
Gaano karaming mga Kristiyano ang nagdududa sa kredibilidad ng ebolusyonaryong agham? Ang pagsipi ng mga
bersikulo sa Bibliya ay maaaring hindi rin makakatulong. May mga Kristiyano na nagdududa sa kredibilidad ng
Bibliya, na iniisip na ang isang aklat na ganoon katanda ay maaaring nagbago na mula sa orihinal at hindi na ito
wasto, na ang kahulugan nito ay naaangkop lamang sa kultura ng panahon at lugar kung saan ito isinulat, o na ang
mga sumulat ng Bibliya ay hindi sapat na nauunawaan ang tao o ang utak. Makakatulong ang pagtatanong upang
mas maunawaan ang pananaw ng ibang tao. Ang paggawa nito ay maaaring tulungan silang makita ang kamalian
ng kanilang iniisip nang hindi nahihiyang nagkakamali. Tandaan ang sinasabi ng Bibliya, "Mangyari'y mangagkaroon
ng iisip na gayon sa isa't isa. Huwag ninyong iniisip ang mga bagay na mataas, kundi kayo'y makisama sa mga
may kahinaan. Huwag kayong maging marunong sa inyong sariling palagay." (Roma 12:16) Lahat tayo ay
mayroong mga bagay na maaaring matutunan mula sa isa't isa. Hanapin ang mga bagay na pareho kayong
sumasang-ayon at simulan mula doon. Kung naniniwala ka pa ring tapat na mali ang ibang tao, pero ayaw nilang
makita ito, hindi mo kailangang tapusin ang relasyon. Para sa sarili mong espirituwal na kaginhawaan, maaaring
kailanganin mong ilayo ang sarili mula sa ibang tao. Patuloy na ipanalangin ang ibang tao at ang iyong relasyon sa
kanila. Ang paglutas ng mga pagkakaiba nang hindi nasasaktan ang damdamin ng ibang tao ay maaaring mahirap,
na maaaring makasira sa relasyon. Dahil dito, madalas nating iwasan ang pag-uusap tungkol sa mga problema, o
hindi natin direkta ipinahayag ang ating sarili. May mga paraan para maiparating ang ating mga pangangailangan
nang hindi ginagawang defensive ang ibang tao.

ANO ANG GAGAWIN KAPAG LUMALA ANG AWAY

Minsan, mabilis uminit ang alitan, at parehong partido ay hindi na sapat na nag-iisip para mapagtagumpayan ang
alitan nang hindi naaapektuhan ang isa't isa o ang kanilang relasyon. Kapag ang isang tao ay napuno ng matinding
damdamin, mahirap mag-isip nang sapat upang malutas ang alitan. Mahalaga na maunawaan na lumabas na sa
kontrol ang alitan at malaman kung kailan ito iwasan.

Karaniwan, sa pangkaraniwang tao, kapag ang kanilang tibok ng puso ay higit sa 100 tibok kada minuto habang nag-
aaway, maaaring hindi na sila makapag-isip nang sapat para malutas ang alitan. Ngayon, dahil maraming tao ang
may suot ng smart watches o fitness tracking devices sa kanilang mga pulso, madali nang masuri ang bilang ng
tibok ng puso. Kung hindi, isipin kung paano at saan mo nararamdaman ang pag-aalala sa iyong katawan kapag
"nawawala ka." Ito ang oras na dapat kang maglakad palayo. Kapag ang isang tao ay lumalayo mula sa alitan,
maaaring madama ng ibang tao na iniwan sila o na ang kanilang sinusubukan na sabihin ay hindi pinapansin, kaya't
makakatulong ang planuhin ito ng maaga.

Bigyan mo ang iyong sarili ng oras upang magpahupa. Maari sanang kahit na 20 minuto, hanggang 24 oras, ngunit
hindi ito dapat tumagal ng mas matagal, ayon kay Dr. John Gottman, isang kilalang mananaliksik sa relasyon ng
mag-asawa (Gottman & Gottman, 2014). Sa panahong iyon, iwasan ang pag-iisip tungkol sa sitwasyon dahil ito ay
maaaring magpahayag sa iyo ng higit pang pagka-galit. Mag-isip ng mga bagay na makakatulong sayo na kalmahin
ang sarili pagkatapos ng alitan. Pagkatapos, sa mas tahimik na mood, bumalik upang malutas ang alitan. Mahalaga
ring maunawaan na ayon sa pananaliksik ni Dr. Gottman, ang 70% ng mga isyu ng mag-asawa ay hindi maresolba,
kaya't madalas, hindi mo magagawang lubos na malutas ang isyu, ngunit maari mo itong magawang magkaruon ng
kasunduan.

23 | P a g e
Minsan, iniisip ng mga Kristiyano na hindi sila dapat matulog na galit, kaya't maaaring madama nila na ang alitan ay
dapat malutas bago matulog. Ngunit habang tumatagal ang alitan sa gabi, mas mahirap itong malutas. Maaaring
magkasundo ang mga sangkot sa alitan na lutasin ang problema kinabukasan pagkatapos ng magandang pahinga.
Maaring mahirap matulog, kaya't ipanalangin ang gabay ng Panginoon upang malutas ang alitan. Ang pangunahing
layunin ay hindi hayaan ang galit na magpatuloy at lumala.

MGA TANONG PARA SA TALAKAYAN NG GRUPO:

• Balikan ang iyong pagiging teenager. Ano ang pinakamahusay na bahagi ng panahong iyon sa iyong buhay?

• Ano ang ilan sa mga hamon na iyong kinaharap sa panahong iyon?

• Mayroon bang ginawa o sinabi sa iyo ang iyong mga magulang na makakatulong noong mga taon ng iyong
kabataan?

KONKLUSYON:

Nilikha ng Diyos ang sangkatauhan sa kanyang larawan. Ang mga pagkakaiba na ating nakikita sa lipunan
ay isang pagpapakita ng Diyos sa atin. Tayong lahat ay Kanyang mga anak, bahagi ng pamilya ng Diyos.
Pinaalalahanan tayo ng Bibliya, "Sapagkat sa pamamagitan ng iisang Espiritu, tayong lahat ay nabinyagan sa
iisang katawan—maging mga Hudyo o Griego, alipin o malaya—ay pinainom ng iisang Espiritu." I Corinto 12:13
Ang alitan sa loob ng pamilya ay hindi maiiwasan sa isang maruruming mundo. Mayroong ilang mga isyu sa lipunan
na nagpapalala sa mga hamong ito. Binigyan tayo ng Panginoon ng gabay sa Bibliya at patnubay sa pamamagitan ng
iba na may ekspertis sa mga larangang ito. Tandaan, mayroon tayong mas maraming pinagsasamahan kaysa sa
iniisip natin. Hindi ito mga bagong isyu; may mga pagkakaiba noon sa simula ng Simbahang Kristiyano. "Dito'y
walang Griego o Hudyo, hindi tuli o tuli, barbaro o Scythian, alipin o laya, kundi si Cristo ang lahat at nasa lahat."
Colosas 3:11 Tinatawag tayo ng Diyos na ipamahagi ang mabuting balita ng kaligtasan sa pamamagitan ng Kanyang
Anak, si Jesus Christ. Sino ang makikinig sa mabuting balitang iyon kung hindi ito ibinabahagi ng may pag-ibig?

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

24 | P a g e
BIYERNES

PAKSA: Paano Magagawa ng Mga Magulang ang Matibay na Karakter

Child Guidance – Chapter 34

Ilaan ang Pinakamagandang Oras at Pag-iisip Dito

Tinatanggap ng mga magulang ang anak ng walang magawang pasanin sa kanilang mga bisig; wala
siyang alam, at dapat siyang turuan na mahalin ang Diyos, dapat palakihin sa pangangalaga at pagpapayo ng
Panginoon. Siya ay dapat huwaran ayon sa banal na modelo.

Kapag nakita ng mga magulang ang kahalagahan ng kanilang trabaho sa pagsasanay sa kanilang mga anak, kapag
nakita nilang may kasamang walang hanggang interes, madarama nila na dapat nilang italaga ang kanilang
pinakamahusay na oras at pag-iisip sa gawaing ito.
Magkaroon ng Pag-unawa sa mga Prinsipyo na Kasangkot
Ang mga aral na natutunan, ang mga nakagawiang nabuo, sa mga taon ng kamusmusan at pagkabata ay
higit na may kinalaman sa pagbuo ng pagkatao at direksyon ng buhay kaysa sa lahat ng pagtuturo at pagsasanay sa
mga susunod na taon.
Kailangang isaalang-alang ito ng mga magulang. Dapat nilang maunawaan ang mga prinsipyong sumasailalim sa
pangangalaga at pagsasanay ng mga bata. Dapat nilang palakihin sila sa pisikal, mental, at moral na kalusugan.

Iwasan ang Superficiality

Nabubuhay tayo sa panahon na halos lahat ay mababaw. Kaunti lamang ang katatagan ng pagkatao,
dahil mababaw ang pagsasanay at edukasyon ng mga bata mula sa kanilang duyan. Ang kanilang karakter ay binuo
sa dumudulas na buhangin. Ang pagtanggi sa sarili at pagpipigil sa sarili ay hindi nahubog sa kanilang mga karakter.
Sila ay nilalambing at pinagpala hanggang sa sila ay masira para sa praktikal na buhay. Ang pag-ibig sa kasiyahan ay
kumokontrol sa mga isipan, at ang mga bata ay nambobola at nalulugod sa kanilang kapahamakan.

Patibayin ang mga Bata sa Pamamagitan ng Panalangin at Pananampalataya

Nagdala ka ng mga bata sa mundo na walang tinig tungkol sa kanilang pag-iral. Ginawa ninyong
responsable ang inyong mga sarili sa malaking sukat para sa kanilang kaligayahan sa hinaharap, sa kanilang walang
hanggang kagalingan. Ang pasanin ay nasa iyo, matalino ka man o hindi, na sanayin ang mga batang ito para sa
Diyos—na panoorin nang may paninibugho ang unang paglapit ng tusong kalaban, at maging handa na magtaas ng
pamantayan laban sa kanya. Bumuo ng isang pagpapatibay ng panalangin at pananampalataya tungkol sa inyong
mga anak, at magsagawa ng masigasig na pagbabantay doon. Hindi ka sigurado kahit isang sandali laban sa mga
pag-atake ni Satanas. Wala kang oras upang magpahinga mula sa mapagbantay, masigasig na paggawa. Hindi ka
dapat matulog kahit isang sandali sa iyong post. Ito ay isang pinakamahalagang digmaan. Kasangkot ang walang
hanggang kahihinatnan. Ito ay buhay o kamatayan kasama mo at ng iyong pamilya.

Magkaroon ng Matatag, Desididong Paninindigan

Ang mga magulang ay karaniwang naglalagay ng labis na pagtitiwala sa kanilang mga anak; sapagka't
madalas kapag ang mga magulang ay nagtitiwala sa kanila, sila ay nasa lihim na kasamaan. Mga magulang,
panoorin ang inyong mga anak nang may paninibugho. Payuhan mo sila, sawayin mo sila, pagka ikaw ay
bumangon, at pagka ikaw ay nauupo; kapag ikaw ay lumabas, at kapag ikaw ay pumapasok; “taludtod sa taludtod,
tuntunin sa tuntunin, kaunti rito, at kaunti doon.” Supilin ang iyong mga anak kapag sila ay bata pa. Sa maraming

25 | P a g e
mga magulang ito ay nakalulungkot na napapabayaan. Hindi sila naninindigan at nagpasya ng isang paninindigan
tulad ng nararapat tungkol sa kanilang mga anak.

Matiyagang Maghasik ng Mahalagang Binhi

“Anumang inihasik ng tao, iyon din ang kaniyang aanihin.” Mga magulang, ang iyong gawain ay upang
makuha ang tiwala ng iyong mga anak, at sa pag-ibig ay matiyagang maghasik ng mahalagang binhi. Gawin ang
iyong trabaho nang may kasiyahan, huwag magreklamo sa hirap, pag-aalaga, at pagpapagal. Kung sa pamamagitan
ng pagtitiis, kabaitan, tulad ng kay Cristo na pagsisikap ay maihaharap mo ang isang kaluluwang perpekto kay
Cristo Jesus, ang iyong buhay ay hindi magiging walang kabuluhan. Panatilihing umaasa at matiyaga ang iyong
sariling kaluluwa. Huwag hayaang masubaybayan ang panghihina ng loob sa iyong mga katangian o ugali. Nasa
iyong mga kamay ang paggawa ng isang karakter, sa tulong ng Diyos, na maaaring magtrabaho sa ubasan ng Guro
at makakuha ng maraming kaluluwa kay Jesus. Hikayatin ang iyong mga anak na maabot ang isang mataas na
pamantayan sa lahat ng kanilang mga gawi at hilig. Maging matiyaga sa kanilang mga di-kasakdalan, gaya ng
pagtitiis ng Diyos sa inyo sa inyong mga di-kasakdalan, tinitiis kayo, binabantayan kayo, upang kayo ay magbunga
sa Kanyang kaluwalhatian. Himukin ang iyong mga anak na sikaping idagdag sa kanilang mga nakamit ang mga
katangiang kulang sa kanila.

Ituro ang Pagsuko sa Batas

Mga ama at ina, maging matino. Turuan ang iyong mga anak na dapat sila ay nasa ilalim ng batas.
Hindi awa o kabaitan na pahintulutan ang isang bata na magkaroon ng sarili nitong paraan, magpasakop
sa panuntunan nito, at magpabaya na itama ito sa kadahilanang mahal na mahal mo itong parusahan ito. Anong uri
ng pagmamahal ang nagpapahintulot sa iyong anak na magkaroon ng mga katangian ng pagkatao na
magpapahirap sa kanya at sa lahat? Malayo sa gayong pag-ibig! Ang tunay na pag-ibig ay titingin sa kasalukuyan at
walang hanggang kabutihan ng kaluluwa.
Anong karapatan ng mga magulang na dalhin ang mga anak sa mundo upang pabayaan at pabayaan
silang lumaki nang walang kultura at Kristiyanong pagsasanay? Dapat maging responsable ang mga magulang.
Turuan silang kontrolin; ituro sa kanila na sila ay dapat pangasiwaan, at hindi pangasiwaan.

Pag-ugnayin ang Pisikal, Isip, at Espirituwal

Ang pisikal, mental, at espirituwal na mga kakayahan ay dapat na paunlarin upang makabuo ng wastong
balanseng karakter. Ang mga bata ay dapat bantayan, bantayan, at disiplinahin upang matagumpay na
maisakatuparan ito.
Ang pisikal na konstitusyon ni Jesus, gayundin ang Kanyang espirituwal na pag-unlad, ay iniharap sa atin
sa mga salitang ito, “ang bata ay lumaki,” at “lumago sa tangkad.” Sa pagkabata at kabataan ay dapat bigyan ng
pansin ang pisikal na pag-unlad. Dapat na sanayin ng mga magulang ang kanilang mga anak sa mabubuting gawi ng
pagkain at pag-inom, pagbibihis, at pag-eehersisyo, upang magkaroon ng magandang pundasyon para sa mabuting
kalusugan sa kabilang buhay. Ang pisikal na organismo ay dapat magkaroon ng espesyal na pangangalaga, na ang
mga kapangyarihan ng katawan ay hindi maaaring maging dwarf, ngunit umunlad sa kanilang buong lawak.
Inilalagay nito ang mga bata at kabataan sa isang paborableng posisyon, upang, sa wastong pagsasanay sa
relihiyon, sila, tulad ni Kristo, ay lumakas sa espiritu.

Ang Kalusugan ay May Kaugnayan sa Katalinuhan at Moral

Upang pukawin ang moral na pakiramdam ng inyong mga anak sa mga pag-aangkin ng Diyos sa kanila,
dapat ninyong itatak sa kanilang isipan at puso kung paano sundin ang mga batas ng Diyos sa kanilang pisikal na
mga katawan; dahil malaki ang kinalaman ng kalusugan sa kanilang talino at moral. Kung mayroon silang kalusugan
at kadalisayan ng puso, mas handa silang mabuhay at maging isang pagpapala sa mundo. Ang balansehin ang

26 | P a g e
kanilang mga isip sa tamang direksyon at sa tamang oras ay isang pinakamahalagang gawain, sapagkat lubos na
nakasalalay sa desisyon na ginawa sa kritikal na sandal.
Gaano kahalaga, kung gayon, na ang pag-iisip ng mga magulang ay dapat na malaya hangga't maaari
mula sa pagkalito, pagsusuot ng pangangalaga sa mga bagay na walang kabuluhan, upang sila ay makapag-isip at
kumilos nang may mahinahong pagsasaalang-alang, karunungan, at pagmamahal, na ginagawa ang pisikal at moral
na kalusugan ng kanilang mga anak una at pinakamataas na pagsasaalang-alang.
Ang mga magulang ay nagtataka na ang mga bata ay mas mahirap kontrolin kaysa sa dati, na karamihan
ng mga kaso ang kanilang sariling pagkakamali na pamamahala ang gumawa sa kanila. Ang kalidad ng pagkain na
dinadala nila sa kanilang mga mesa at hinihikayat ang kanilang mga anak na kumain ay patuloy na kapana-panabik
sa kanilang mga hilig ng hayop at nagpapahina sa moral at intelektwal na mga kakayahan.

Ang Purong Pagkain para sa Isip ay Mahalaga

Ituro ang mga kakayahan at panlasa ng iyong mga mahal sa buhay; magsikap na abalahin ang kanilang
mga isipan, upang walang lugar para sa mababa, mapang-uyam na mga kaisipan o indulhensiya. Ang biyaya ni
Kristo ang tanging panlaban o pang-iwas sa kasamaan. Maaari ninyong piliin, kung gugustuhin ninyo, kung ang
isipan ng inyong mga anak ay abala sa dalisay, hindi nasirang mga kaisipan o sa mga kasamaang umiiral sa lahat ng
dako—pagmamalaki at pagkalimot sa kanilang Manunubos. Ang isip, tulad ng katawan, ay dapat magkaroon ng
dalisay na pagkain upang magkaroon ng kalusugan at lakas. Bigyan ang iyong mga anak ng isang bagay na isipin na
wala sa kanilang sarili. Ang isip na nabubuhay sa isang dalisay, banal na kapaligiran ay hindi magiging walang
kabuluhan, at makasarili.
Tayo ay nabubuhay sa panahon kung saan ang lahat ng mali at mababaw ay itinataas sa ibabaw ng
tunay, natural, at matibay. Ang isip ay dapat na panatilihing malaya mula sa lahat ng bagay na hahantong dito sa
maling direksyon. Hindi ito dapat mabigatan sa mga basurang kwento, na hindi nagdaragdag ng lakas sa mga
kapangyarihan ng pag-iisip. Ang mga pag-iisip ay magiging katulad ng pagkaing ibinibigay natin para sa isip.

Hindi Sapat ang Isang Maningning na Talino

Maaaring nalulugod ka sa maningning na talino ng iyong anak; ngunit maliban kung ito ay nasa ilalim ng
kontrol ng isang banal na puso, ito ay gagana sa cross-purposes sa Diyos. Walang iba kundi ang mataas na
pakiramdam ng mga pag-aangkin ng Diyos sa atin ang makapagbibigay sa atin ng wastong katatagan ng pagkatao,
pagtagos ng isip, at lalim ng pang-unawa na mahalaga sa tagumpay, kapwa sa mundong ito at sa darating na
mundo.
Hangarin ang Matataas na Punto sa Pag-unlad ng Karakter
Kung tinuturuan natin ang ating mga anak na maging masipag, kalahati ng panganib ay tapos na, dahil
ang katamaran ay humahantong sa lahat ng uri ng tukso na magkasala. Turuan natin ang ating mga anak na maging
simple sa paraan nang hindi matapang, maging mabait at mapagsakripisyo sa sarili nang hindi maluho, maging
matipid nang hindi nagiging sakim. At higit sa lahat, ituro natin sa kanila ang mga pag-aangkin ng Diyos sa kanila, na
tungkulin nilang dalhin ang relihiyon sa bawat bahagi ng buhay, na dapat nilang mahalin ang Diyos nang lubos, at
mahalin ang kanilang kapwa, hindi pinababayaan ang maliit na kagandahang-loob ng buhay na ay mahalaga sa
kaligayahan.

Manalangin para sa Karunungang Maklangit

Ang mga magulang ay dapat magmuni-muni at manalangin nang taimtim sa Diyos para sa karunungan
at banal na tulong upang maayos na sanayin ang kanilang mga anak, upang magkaroon sila ng mga karakter na
sasang-ayunan ng Diyos. Ang kanilang pagkabalisa ay hindi dapat kung paano nila mapag-aaralan ang kanilang mga
anak upang sila ay purihin at parangalan ng mundo, ngunit kung paano nila sila matuturuan upang bumuo ng
magagandang karakter na maaaring sasang-ayunan ng Diyos. Napakaraming panalangin at pag-aaral ang kailangan

27 | P a g e
para sa makalangit na karunungan upang malaman kung paano haharapin ang mga batang isip, dahil napakalaki
ang nakasalalay sa direksyon na ibinibigay ng mga magulang sa isipan at kalooban ng kanilang mga anak.

Dapat Ibigay ang Moral at Espirituwal na Patnubay

Ang mga magulang ay kailangang humanga sa kanilang obligasyon na magbigay sa mundo ng mga anak
na may mahusay na pag-uugali—mga anak na magkakaroon ng moral na kapangyarihan upang labanan ang tukso,
at ang buhay ay magiging isang karangalan sa Diyos at isang pagpapala sa kanilang kapwa lalaki. Yaong mga
pumapasok sa aktibong buhay na may matatag na mga prinsipyo ay magiging handa na tumayo nang walang
dungis sa gitna ng mga moral na polusyon sa tiwaling panahong ito.

Turuan ang mga Bata na Pumili para sa Kanilang Sarili

Turuan ang mga kabataan at maliliit na bata na piliin para sa kanilang sarili ang maharlikang balabal na
hinabi sa habihan ng langit—ang “pinong lino, malinis at maputi” (Apocalipsis 19:8), na isusuot ng lahat ng mga
banal sa lupa. Ang damit na ito, ang walang bahid na katangian ni Kristo, ay malayang iniaalok sa bawat tao. Ngunit
lahat ng tumatanggap nito ay tatanggap at isusuot dito.

Hayaang ituro sa mga bata na habang binubuksan nila ang kanilang isipan sa dalisay, mapagmahal na
kaisipan at gumagawa ng mapagmahal at matulungin na mga gawa, binibihisan nila ang kanilang sarili ng Kanyang
magandang damit ng pagkatao. Ang kasuotang ito ay magpapaganda at mamahalin sila rito, at pagkatapos ay
magiging kanilang titulo ng pagpasok sa palasyo ng Hari.

MGA TANONG NA TATALAKAYIN SA GRUPO:

1. Ano ang mga konkretong hakbang na maaaring gawin ng mga magulang upang maitaguyod ang pag-unlad
ng matibay na karakter sa kanilang mga anak, lalo na sa gitna ng mga modernong hamon sa lipunan?

2. Paano naiiugma ng mga magulang ang pagtuturo ng mga pangunahing halaga at moralidad sa araw-araw
na buhay ng pamilya, at paano ito nakakatulong sa pagbuo ng matatag na karakter ng kanilang mga anak?

3. Paano mapanatili ng mga magulang ang kanilang suporta at pagmamahal sa kabila ng mga pagsubok na
maaaring harapin ng kanilang mga anak, at paano ito nakakatulong sa pagpapalalim ng matibay na
karakter ng mga ito?

28 | P a g e
SABADO

PAKSA: ANG TINAPAY NA KAILANGAN NG BAWAT KASAL AT PAMILYA NGAYON

Sabbath Sermon

I. PANIMULA

Ang tinapay ay isang pangunahing pagkain na inihanda mula sa masa ng harina—karaniwan ay trigo—at
tubig, na karaniwang iniluluto sa oven. Sa buong naitala na kasaysayan sa buong mundo, ang tinapay ay naging
mahalagang bahagi ng pagkain ng maraming kultura. Ang tinapay, tiyak, ay isa sa mga pinakalumang pagkaing
gawa ng tao, na may kapansin-pansing kahalagahan mula nang lumitaw ang agrikultura, na gumaganap ng isang
kailangang-kailangan na papel sa parehong mga ritwal sa relihiyon pati na rin sa sekular na kultura.

Ang tinapay ay maaaring maging lebadura ng mga natural na mikroorganismo, tulad ng sa sourdough,
mga kemikal tulad ng baking soda, lebadura na ginawa sa industriya, o mataas na presyon ng bentilasyon, na
lumilikha ng mga bula ng gas na nagpapalabas ng tinapay. Sa maraming bansa, ang komersyal na tinapay ay
kadalasang may kasamang mga additives upang mapabuti ang lasa, texture, kulay, shelf life, nutrisyon, at kadalian
ng produksyon.

Mga gastronom kami. Kami ay karaniwang tinutukoy bilang mga foodies sa United States of America, o
mga mahilig sa pagkain—isang mas malawak na ginagamit na parirala. Isa sa mga lugar kung saan nag-e-enjoy
kaming kumain ay sa The Cheesecake Factory, isang American restaurant na sikat sa buong United States at
matatagpuan din sa ilang bansa sa buong mundo. Gustung-gusto namin ang tinapay. Maaari kang magkaroon ng
mas maraming gusto mo, lalo na ang brown na tinapay (A.K.A ang buong wheat baguette). Napakasikat ng tinapay
—batay sa isang recipe ng tinapay ng Katutubong Amerikano—na nagsimula na itong ibenta ng chain sa mga
tindahan.
Sa nakalipas na siglo, napakalaking pagbabago ang ginawa sa kung paano inihahanda at inihahatid ang
pagkain sa mga tao. Mula sa mga drive-thru na restaurant hanggang sa mga walang driver na sasakyan, ang aming
pagkain at pag-inom ay binago ng inobasyon..
Nagsimula ang paghahatid ng pagkain noong 1922. Nagsimula ang pag-order ng pagkain na nakabatay
sa telepono sa isang Chinese restaurant sa Los Angeles at mabilis na kumalat. Ngayon, ang paghahatid ng pagkain
ay isang $50 bilyon na negosyo sa United States, na kinasasangkutan ng mga apps gaya ng Grubhub, Uber Eats, at
iba pa. Maging ang mga supermarket ay naghahatid ng pagkain ngayon, lalo na mula noong pandemya ng COVID-
19.
Ang mga drive-thru na restaurant ay unang lumabas noong 1948, noong pinahintulutan ng In-N-Out
Burger ang mga tao na mag-order at kumuha ng pagkain nang hindi umaalis sa kanilang mga sasakyan. Ngayon,
hanggang 70 porsiyento ng mga fast-food na benta ay drive-thru, at maging ang mga establisyimento tulad ng
Starbucks at Chipotle ay nasa akto.
Ang sistema ng McDonald ay nilikha noong 1955, gamit ang pare-parehong mga paraan ng paghahanda
at isang maaasahang supply chain. Ngayon, halos lahat ng fast-food restaurant ay nakabuo ng katulad na sistema,
na may bagong dating na tinatawag na Just Salad na nagyayabang na ang mga empleyado nito ay maaaring
maghagis ng salad bawat minuto.
Ang molecular gastronomy ay binuo noong 1987 nang gumawa ang isang microbiologist ng ice cream
na may likidong nitrogen at naimbento ang sikat na treat na Dippin’ Dots. Ang mga katulad na inobasyon, gaya ng
pagluluto ng pagkain na may vacuum-sealed sa pamamagitan ng prosesong tinatawag na sous vide (binibigkas na
sue-veed), ay ginagawa sa Panera.

29 | P a g e
 Pagkatapos, lumitaw ang Instagram noong 2010, na nagtatag ng isang bagong relasyon sa pagitan ng
pagkain at pagbabahagi ng larawan. Ngayon, hindi lang pagkain ang kinakain natin; nagpapadala at tumatanggap
kami ng mga larawan nito!
At sa wakas, noong 2017, ang mga robot ang naging pinakabagong inobasyon sa pagkain. Ang
Chowbotics ay isang gumagawa ng salad, ang Cafe X ay isang robot barista, at ang Domino's Pizza ay naghahatid ng
pizza sa ilang partikular na mga merkado sa nakalipas na ilang taon sa pamamagitan ng mga self-driving na kotse.
"Kinukuha ng mga customer ang kanilang order mula sa likod," ulat ng Fast Company, "walang kinakailangang
pakikipag-ugnayan ng tao." Lidsky, D. (2017, Nobyembre). Wow!
Ngayon, pinag-uusapan natin ang tungkol sa tinapay at kung gaano ito kahalaga sa ating buhay.
Magkagayunpaman, hindi lamang tungkol sa anumang uri ng tinapay ang pinag-uusapan kundi tungkol kay
Hesukristo, Ang Tinapay ng Buhay. Ang paksa natin ngayon ay pinamagatang The Bread Every Marriage and Family
Needs Today. Magdasal tayo.

II. ANG TEKSTO: JUAN 6:24-35 ESV (JESUS ANG TINAPAY NG BUHAY)
"24 Kaya't nang makita ng karamihan na si Jesus ay wala roon, ni ang kaniyang mga alagad, sila'y sumakay sa mga
bangka at nagtungo sa Capernaum, na hinahanap si Jesus. 25 Nang matagpuan nila siya sa kabilang ibayo ng dagat,
sinabi nila sa kanya, ‘Rabi, kailan ka dumating dito?’ 26 Sumagot si Jesus sa kanila, “Katotohanan, katotohanang
sinasabi ko sa inyo, hinahanap ninyo ako, hindi dahil sa nakakita ka ng mga palatandaan, ngunit dahil nabusog ka sa
mga tinapay. 27 Huwag kayong magtrabaho para sa pagkaing nasisira, kundi para sa pagkaing tumatagal hanggang
sa buhay na walang hanggan, na ibibigay sa inyo ng Anak ng Tao. Sapagkat siya ang tinatakan ng Diyos Ama.’ 28 At
sinabi nila sa kanya, ‘Ano ang dapat naming gawin, upang magawa namin ang mga gawa ng Diyos?’ 29 Sinagot sila
ni Jesus, ‘Ito ang gawain ng Diyos, na manampalataya sa kaniya na kaniyang sinugo.’ 30 Kaya’t sinabi nila sa kaniya,
Kung gayon, anong tanda ang iyong ginagawa, upang aming makita, at maniwala sa iyo? Anong trabaho ang
ginagawa mo? 31 Ang aming mga magulang ay kumain ng mana sa ilang; gaya ng nasusulat, ‘Binigyan niya sila ng
tinapay mula sa langit upang kainin.’ 32 Pagkatapos ay sinabi sa kanila ni Jesus, ‘Katotohanan, katotohanang
sinasabi ko sa inyo, hindi si Moises ang nagbigay sa inyo ng tinapay mula sa langit, kundi ang aking Ama ang
nagbibigay sa inyo. ang tunay na tinapay mula sa langit. 33 Sapagkat ang tinapay ng Diyos ay yaong bumaba mula
sa langit at nagbibigay-buhay sa sanlibutan.’ 34 Sinabi nila sa kanya, ‘Ginoo, bigyan mo kami palagi ng tinapay na
ito.’ 35 Sinabi sa kanila ni Jesus, ‘Ako ang tinapay ng buhay. ; ang lumalapit sa akin ay hindi magugutom at ang
sumasampalataya sa akin ay hindi na mauuhaw kailanman.”

III. PAGLALAHAD AT APLIKASYON

MIRACLE WORKER
Si Jesus ay isang tunay na innovator sa mundo ng pagkain, ngunit palagi siyang may haplos sa tao. Sa lahat ng apat
na ebanghelyo (Mat. 14:13-21; Mar. 6:30-44; Lucas 9:10-17; Juan 6:1-14), pinakain ni Jesus ang 5,000 lalaki (at
marahil ay pantay na bilang ng mga babae at mas maraming bata. ; kaya marahil mga 20,000 katao) sa tabi ng
Dagat ng Galilea. Sa pamamagitan lamang ng limang tinapay na sebada at dalawang maliit na isda, lumikha siya ng
isang pagkain kung saan ang lahat ay nakakakuha hangga't gusto nila, at lahat ay nabusog.
Hindi iyan molecular gastronomy -- iyon ay mahimalang gastronomy!

TEMPORAL NA PAGKAIN VS. PAGKAIN NA WALANG HANGGAN

Pagkatapos, sa Ebanghelyo ni Juan, binalaan ni Jesus ang karamihan na huwag masyadong tumutok sa
tinapay na kakabigay niya sa kanila. “Huwag kayong magtrabaho para sa pagkaing nasisira,” sabi Niya, “kundi para
sa pagkaing nananatili hanggang sa buhay na walang hanggan, na ibibigay sa inyo ng Anak ng Tao...” (Juan 6:27).
Ang mga tao ay interesado sa “pagkain na ito na nananatili hanggang sa buhay na walang hanggan,” na nagtataka

30 | P a g e
kung ano sa mundo ang tinutukoy ni Jesus. Siya ba ay nagsasalita tungkol sa madaling-imbak, vacuum-sealed na
pagkain na niluto gamit ang proseso ng sous vide?
Hindi eksakto.
Ang mga taga-Galilea ay nakaranas na ng mga inobasyon sa pagkain. Hindi mga drive-thru na restaurant
o pagkain na inihanda ng sistema ng McDonald's, ngunit ang mahimalang tinapay na nagmumula sa langit. “Ang
aming mga ninuno ay kumain ng manna sa ilang;” sabi nila, “gaya ng nasusulat, ‘Binigyan niya sila ng tinapay na
mula sa langit upang kainin’” (Juan 6:31).
Alam ni Jesus ang lahat tungkol sa manna-style na tinapay na ito ngunit nais niyang magpakilala ng
bago. “Katotohanan, katotohanang sinasabi ko sa inyo,” sabi ni Jesus, “hindi si Moises ang nagbigay sa inyo ng
tinapay na mula sa langit, kundi ang aking Ama ang nagbibigay sa inyo ng tunay na tinapay mula sa langit” (Juan
6:32). Ang tinapay mula sa langit—ang manna na natanggap sa daanan mula sa Ehipto hanggang Canaan—ay
napakasarap, tila sinasabi niya, ngunit hindi kasing-kahanga-hanga ng “tunay na tinapay mula sa langit.” Isang mas
makabuluhang pagbabago ang darating at narito na ngayon upang baguhin ang mga puso ng bawat asawang lalaki
at bawat asawa, upang baguhin ang bawat tahanan at bawat tao sa Seventh-day Adventist Church, anuman ang
iyong katayuan: single—hindi kailanman kasal, diborsiyado, balo —may asawa, matanda, nasa katanghaliang-
gulang, o bata. Ang Tunay na Tinapay mula sa Langit ay makukuha ng lahat na magkakaroon nito.
“Sapagkat ang tinapay ng Diyos ay siyang bumaba mula sa langit,” ang sabi ni Jesus, “at nagbibigay-
buhay sa sanglibutan” (Juan 6:33). Pinag-uusapan niya ang tungkol sa makalangit na tinapay na hindi lamang
nakakabusog sa tiyan ngunit nakakabusog ng kaluluwa, nagpapabago sa mag-asawa; nagbabago ang mga ama at
ina at mga anak at mga tao ng bawat bansa, kultura, wika, at tribo, at “nagbibigay-buhay sa mundo.” Sa katunayan,
binibigyan niya ng buhay ang mundo ng bawat pamilya, kabilang ang iyong pamilya, kung papayagan mo Siya sa
iyong buhay. Hindi mo makikita ang isa sa menu sa The Cheesecake Factory o sa isa sa iyong mga paboritong
restaurant. Ang isang ito ay dapat mong hanapin nang buong puso. Gaya ng ipinahayag ng propetang si Jeremias:
“Hahanapin ninyo ako at masusumpungan ako, pagka inyong hinahanap ako ng inyong buong puso” (Jeremias
29:13).
Hindi kataka-takang tumugon ang mga tao sa pagsasabing, “Ginoo, bigyan mo kami ng tinapay na ito
palagi” (Juan 6:34).

BUHAY NA NAGBIBIGAY NG TINAPAY

Maiintindihan natin ang kanilang gutom habang iniisip kung alam ba talaga nila ang kanilang hinihingi.
Ano nga ba itong tinapay ng Diyos na nagbibigay buhay sa mundo? Ito ay hindi isang tinapay na kinunan ng isang
sabog ng likidong nitrogen. Ito ay hindi isang uri ng tinapay na minasa ng isang robot o inihatid ng isang walang
driver na kotse. Hindi ito ang uri ng tinapay na makikita mo sa supermarket o sa tabi ng kalsada. Ang Tinapay na ito
ang uri na dapat mong hanapin araw-araw at sadyang hanapin, gaya ng ipinayo ni Ellen White sa Steps to Christ, p.
70: “Italaga ang iyong sarili sa Diyos sa umaga; gawin mo itong pinakaunang trabaho mo.” White, E. G. (1892).
Hindi, ang tinapay na ito ng Diyos ay walang iba kundi si Jesus mismo. “Ako ang tinapay ng buhay;” sabi
ni Hesus. “Ang lumalapit sa akin ay hindi magugutom, at ang sumasampalataya sa akin ay hindi na mauuhaw
kailanman” (Juan 6:35).
Ang pinakadakila sa lahat ng mga pagbabago sa pagkain ay ang pagpapakita ni Hesus bilang "tinapay ng
buhay." Sa unang pagkakataon, ang mga taong kausap ni Jesus ay maaaring tumanggap ng “tunay na tinapay mula
sa langit,” na nagbibigay-buhay sa sanlibutan at nagbibigay-kasiyahan sa matinding gutom at uhaw ng kanilang
kaluluwa. Tayo rin, ay maaaring tumanggap ng “tunay na tinapay mula sa langit” upang baguhin ang mga
katotohanan sa ating mga pamilya sa pamamagitan ng pagtulong sa atin na pamahalaan ang mga pagkakaiba ng
opinion at masasamang ugali, patawarin ang mga nakaraan at pananakit, at itama muli ang mga mali.
Kaya, ano ang ibig sabihin ng pagbibigay buhay ni Hesus sa mundo o buhay sa iyong kasal at pamilya
relasyon? Natutuwa kang nagtanong!

31 | P a g e
 Ang sagot sa tanong na ito ay parehong pangkalahatan at napakapersonal, at ang parehong mga antas
ay pantay mahalaga. Pagkatapos ng lahat, ang tinapay ay isang unibersal na pagkain, na magagamit halos lahat ng
dako sa buong mundo. Napakapersonal din nito sa kahulugan na lumilitaw ito sa maraming iba't ibang anyo sa iba't
ibang kultura: nang bumisita kami sa Russia sa unang pagkakataon—maraming taon na ang nakararaan—
nagkaroon kami ng bagong lutong braided bread sa aming apartment sa Euro-Asia Division Headquarters ng
Seventh-day Adventist Church sa Moscow, kung saan kami nanatili sa aming pagbisita. Ito ay isang pangkaraniwang
pagbati sa pagtanggap sa bansang iyon. Ang bango ng espesyal na tinapay na ito ay pumuno sa silid at naghatid ng
isang malugod na espiritu. Pagkatapos ay mayroong nan tinapay na na-enjoy namin nang maraming beses sa India;
chapati sa East Africa; tinapay na pita sa Egypt, Israel, Jordan, Lebanon, Oman, Qatar, UAE, at iba pang bahagi ng
Middle East; baguette sa France; tortillas sa Mexico; at coco bread sa Jamaica. At si Jesus ay higit pa sa mga ito.
Sa isang unibersal na antas, si Jesus ay ang Salita ng Diyos sa anyong tao. Bilang Salita ng Diyos, "Siya ay
nasa pasimula na kasama ng Diyos." Sinasabi sa atin ni Juan, “Ang lahat ng mga bagay ay ginawa sa pamamagitan
niya, at kung wala siya ay hindi ginawa ang anumang bagay na ginawa. Nasa kanya ang buhay, at ang buhay ay
siyang ilaw ng mga tao [ang salitang Griego para sa mga tao ay Anthropos; sangkatauhan/lahat]” (Juan 1:2-4).
GINAWA NIYA ANG LAHAT NG BAGAY AT HAWAK NIYA ANG LAHAT NG BAGAY
Kung isasaalang-alang ang teorya ng Big Bang o ang kuwento ng paglikha ng Genesis kabanata 1 at 2,
mahalagang matanto na naroon si Jesus. Ang lahat ay nabuo sa pamamagitan niya, kabilang ang buhay, pag-
aasawa, at pamilya. Ganito rin ang sinabi ni apostol Pablo sa kaniyang liham sa mga taga-Colosas nang ilarawan
niya si Jesus bilang ang panganay sa lahat ng nilalang. “Sapagkat sa pamamagitan niya ay nilalang ang lahat ng
bagay, sa langit at sa lupa,” ang sabi ni Pablo. “at sa kanya ang lahat ng mga bagay ay nagkakaisa” (Colosas 1:16-
17).
Si Jesus ay nasa pasimula kasama ng Diyos. Sa kanya, ang lahat ng bagay ay nagkakaisa. Ito ang
pangkalahatang Hesus, ang walang hanggang tinapay na nagbibigay buhay sa mundo. Ang walang hanggang Ama
na makapagpapanatili sa pagsasama ng mga mag-asawa at pamilya, gaano man tayo kaiba sa isa't isa. Kapansin-
pansin, naniniwala kami na marami kaming pagkakatulad bago magpakasal. Pagkatapos ng kasal, gayunpaman,
malamang na magtaka kami kung paano kami nagkasama dahil magkaiba kami. Ang buhay ay maaaring kakaiba
kung minsan dahil pinipili nating mamuhay ayon sa ating mga damdamin kaysa sa prinsipyo ng pagmamahal, na
“mapagpasensya at mabait; hindi naiinggit o nagyayabang; hindi mayabang o bastos; ay hindi nagpipilit sa sarili
nitong paraan; ay hindi magagalitin o nagagalit; hindi nagagalak sa kamalian kundi nagagalak sa katotohanan.
Tinitiis ang lahat ng bagay, inaasahan ang lahat ng bagay, tinitiis ang lahat ng bagay. Ang pag-ibig ay hindi
natatapos...” (1 Cor. 13:4-8).
Minsan may nagsabi na bago ang kasal, opposites attract. Ngunit pagkatapos ng kasal, ang
magkasalungat ay may posibilidad na itaboy. Gayunpaman, narito kami upang sabihin sa iyo na si Jesus, ang
tinapay mula sa langit, ay maaaring magdala ng kapayapaan at pagkakaisa sa bawat indibidwal, bawat kasal, at
bawat tahanan, maging sa iyo. Kung marinig mo ang Kanyang tinig at bubuksan ang pinto, papasok Siya at kakain
kasama mo, ang iyong asawa at pamilya, at ikaw ay kasama Niya (Pahayag 3:20).

ANG PERSONAL NA TINAPAY

Pero siguro napakalaki ng cosmic Christ na ito para lunukin natin ng isang piraso. Mahirap kumagat sa
isang tinapay na ganito kalaki. Kaya, mas mabuting bumaba sa mas personal na antas, na nakatuon kay Jesus bilang
tinapay ng buhay para sa bawat isa sa atin. Marahil iyon ang dahilan kung bakit siya isinilang sa maliit na bayan ng
Bethlehem, na nangangahulugang bahay ng tinapay.
Bilang ating pansariling tinapay, binibigyan tayo ni Jesus ng lakas upang harapin ang mga hamon ng
personal na buhay, ng buhay sa ating pag-aasawa at relasyon sa pamilya—kapwa maliit na pangangati at
malalaking hadlang. Alam ng lahat kung ano ang pakiramdam ng "hangry"—iyon ay, masama ang loob o
magagalitin dahil sa gutom. Ang kaunting meryenda ay makapagpapasigla sa iyong kalooban at makapagbibigay sa

32 | P a g e
iyo ng lakas na kailangan mo para sumulong. Alam ng mga long-distance runner na hindi nila makukumpleto ang
isang buong marathon sa gasolina na mayroon sila sa kanilang tiyan mula sa almusal. Dapat silang kumain sa daan,
na pinapagana ang kanilang mga kalamnan ng mga gel pack, power bar, at iba pang carbohydrates. Kaya, kailangan
nating kumain kay Hesus sa buong araw sa pamamagitan ng panalangin, pagbabasa ng Bibliya, at pagsasanay sa
pagkilala sa Kanyang presensya sa ating buhay araw-araw—buong araw. Mapapawi Niya ang ating mga
kabalisahan, mapatahimik ang ating mga takot, at mabibigyan tayo ng lakas na magpatawad at humingi ng tawad.
Ang Kanyang presensya ay makapagbibigay sa atin ng pasensya at kabaitan kapag kailangan natin sila. Si Jesus ay
dapat na maging ating pansariling tinapay.
Bilang tinapay ng buhay, binibigyan tayo ni Jesus ng tulong na kailangan natin upang maging banayad at
mapagpatawad sa ating mga relasyon sa pag-aasawa at pamilya. Siya ang Salita ng Diyos sa anyong tao, na nag-
aalok sa atin ng pagtutuwid, patnubay, at pagpapatawad. Siya ang tinapay ng buhay sa anyo ng tao, na nagbibigay
sa atin ng pagkain, lakas, inspirasyon, at kabaitan. Kung wala itong buhay na tinapay, mabilis tayong mapagod at
susuko sa harap ng maraming hamon sa personal na buhay, gayundin sa buhay mag-asawa at pamilya. Si Hesus ang
Isa na kasama natin at magagamit natin, kayang bigyang-kasiyahan at ayusin ang ating gutom at uhaw, ang ating
kawalan ng pasensya at galit. Pinaalalahanan tayo ni Pablo na hanapin ang tinapay ng buhay nang sabihin niya: “Sa
wakas, magpakalakas kayo sa Panginoon at sa lakas ng kanyang kapangyarihan. Isuot ninyo ang buong baluti ng
Diyos, upang kayo ay makatayo laban sa mga pakana ng diyablo” (Efeso 6:10, 11).
Sa kontekstong ito, ibinahagi ni Ellen White sa The Adventist Home, pp. 108-109:
“Sinusubok at pinatutunayan tayo ng Diyos sa mga karaniwang pangyayari sa buhay. Ito ang maliliit na
bagay na naghahayag ng mga kabanata ng puso. Ang maliliit na atensyon, ang maraming maliliit na
pangyayari at simpleng kagandahang-loob ng buhay, ang bumubuo sa kabuuan ng kaligayahan ng buhay;
at ito ay ang kapabayaan ng mabait, nakapagpapatibay, mapagmahal na mga salita, at ang maliit na
kagandahang-loob ng buhay, na tumutulong sa pagbuo ng kabuuan ng kahabag-habag ng buhay.
Malalaman sa wakas na ang pagtanggi sa sarili para sa ikabubuti at kaligayahan ng mga nakapaligid sa atin
ay bumubuo ng malaking bahagi ng tala ng buhay sa langit. At ang katotohanan ay isisiwalat din na ang
pangangalaga sa sarili, anuman ang kabutihan at kaligayahan ng iba, ay hindi napapansin ng ating
makalangit na Ama.” White, E. G. (1952).

ANG PANG-ARAW-ARAW NA TINAPAY

Hindi nakakagulat, kung gayon, na ang pagkain na ito, itong Tinapay ng Buhay, ay kailangang ihandog
nang regular sa ating mga tahanan dahil kailangan nating lahat ang pagpapakain na nagmumula sa presensya at
impluwensya ng Tinapay na si Jesu-Kristo.
Sa talang ito, nag-aalok si Ellen White sa Child Guidance, p. 520:
“Sa bawat pamilya ay dapat may takdang oras para sa pagsamba sa umaga at gabi. Napakaangkop para sa
mga magulang na tipunin ang kanilang mga anak sa paligid nila bago matapos ang pag-aayuno,
pasalamatan ang Ama sa langit para sa Kanyang proteksyon sa gabi, at...pagdating ng gabi, magtipon muli
sa Kanyang harapan at pasalamatan Siya para sa mga pagpapala ng nakalipas na araw." White, E. G.
(1954).
Alam ni Jesus na kakailanganin natin ang tinapay ng buhay hindi lamang isang beses kundi paulit-ulit, lalo na sa
pagharap natin sa pang-araw-araw na hamon ng kasal at pagkakaiba ng pamilya. Kaya naman sinabi ni Hesus,
“Kung gayon, ang bawat nakikinig sa mga salita kong ito at ginagawa ang mga ito ay matutulad sa isang matalinong
tao na nagtayo ng kanyang bahay sa ibabaw ng bato. At bumuhos ang ulan, at bumaha, at humihip ang hangin, at
hinampas ang bahay na yaon, nguni't hindi ito nabagsak, sapagka't natatag sa ibabaw ng bato” (Mateo 7:24, 25).
Kaya, ang makibahagi sa tinapay ng buhay ay ang pagtatayo sa mga Salita ni Jesus, ang pagbuo sa Kanyang mga
turo, ang pagbuo sa Kanyang mga halaga, ang pagbuo sa Kanyang pag-ibig.

33 | P a g e
 ANG MAKABAGONG TINAPAY
Ang tiyak, si Jesus ang pinakadakilang pagbabago ng Diyos, ang ipinadala sa mundo “upang ang
sinumang sumampalataya sa kanya ay hindi mapahamak kundi magkaroon ng buhay na walang hanggan” (Juan
3:16). Kapag naniniwala tayo sa kanya at kumakain ng Tinapay ng Buhay sa pamamagitan ng pagbabasa ng
Kanyang Salita sa ating mga pamilya araw-araw, natatanggap natin ang kapatawaran at inspirasyon na kailangan
natin upang harapin ang maraming hamon na hindi maiiwasang lalabas sa ating kasal at relasyon sa pamilya.
Pinakain ng “pagkain na nananatili hanggang sa buhay na walang hanggan” (Juan 6:27), maaari tayong maging mga
tao ni Cristo sa mundo, at ituro sa iba ang kapayapaan, katarungan, pagpapakumbaba, pagtitiis, kabaitan, at
kaligtasan ng kaharian ng langit sa ang aming kasal at mga relasyon sa pamilya sa kabila ng mga pagkakaiba sa
pagitan namin. Sa puntong ito, ipinaalaala sa atin ni Pablo: “Huwag kayong mabalisa sa anumang bagay, kundi sa
lahat ng bagay sa pamamagitan ng panalangin at pagsusumamo na may pasasalamat ay ipaalam ang inyong mga
kahilingan sa Diyos. At ang kapayapaan ng Diyos, na nakahihigit sa lahat ng pagkaunawa, ay magbabantay sa
inyong mga puso at sa inyong mga pag-iisip kay Kristo Jesus” (Filipos 4:6, 7).
Sa paglipas ng mga siglo, nagkaroon ng maraming inobasyon sa pagkain, mula sa paghahatid ng pagkain
hanggang sa mga robot na gumagawa ng salad. Ngunit ang lahat ng makalupang pagkain na ito sa kalaunan ay
nasisira; ito ay “ang pagkaing nasisira” (Juan 6:27). Kung gaano ito kasarap, pati cornbread ay nasisira. Sa
katunayan—kahit manna—kasing kahima-himala, nasira pagkatapos ng isang araw. Wala sa mga ito ang nagtitiis
para sa buhay na walang hanggan. Sa pamamagitan lamang ng paniniwala kay Jesus at paggawa ng Kanyang
kalooban sa ating kasal at mga relasyon sa pamilya araw-araw, sa pamamagitan ng pag-ibig, kagalakan,
kapayapaan, pagtitiyaga, kabaitan, kabutihan, katapatan, kahinahunan, at pagpipigil sa sarili (Galacia 5:22, 23),
maaari nating tanggapin ang tinapay ng Diyos na nagbibigay sa atin at sa mundo ng buhay, kapwa sa personal at sa
pangkalahatan, lalo na sa ating mga relasyon sa kasal at pamilya.

IV. KONKLUSYON
Lahat tayo ay maraming beses na nagbukas ng refrigerator para kumuha ng meryenda at sinabi sa ating
sarili, "Nagugutom ako, ngunit hindi ko alam kung ano ang gusto kong kainin?" Sa totoo lang, marami sa atin ang
matagal nang kumakain ng junk food. Panahon na upang maging seryoso tungkol sa pagkonsumo at pagtangkilik ng
masustansiya, nagdudulot ng paglaki, at nakakapagpabago ng buhay na pagkain. Ngayon, kailangan nating
samahan ang karamihan sa paligid ni Jesus sa pagsasabing, “Ginoo, bigyan mo kami ng tinapay na ito palagi” (Juan
6:34). Ito ay isang kahilingan na maaari naming gawin nang hindi nangangailangan ng isang smartphone o isang
app. Ito ay isang kahilingan na kailangan nating gawin araw-araw, bawat oras, sa katunayan, bawat minuto.
Para sa aming pinakamalalim na gutom—para makatiyak—ay para sa tunay na buhay na tinapay, si
Jesu-Kristo mismo. Kailangang siya ang ating piliin sa ating kasal at relasyon sa pamilya ngayon at araw-araw. Gaya
ng ipinahayag ni apostol Pablo, “...lumakad ayon sa Espiritu, at hindi ninyo pagbibigyan ang mga nasa ng laman.
Sapagkat ang mga pagnanasa ng laman ay laban sa Espiritu, at ang mga pagnanasa ng Espiritu ay laban sa laman,
sapagkat ang mga ito ay magkasalungat, upang pigilan kayo sa paggawa ng mga bagay na ibig ninyong gawin”
( Galacia 5:16, 17 ).
Sa pagpili nating makibahagi sa Tinapay ng Buhay ngayon, ang Tinapay na si Jesucristo, nawa'y
pagpalain ng Diyos ang inyong kasal at pamilya ngayon—sa kabila ng inyong mga pagkakaiba-iba—sa pagkilala at
pagtanggap sa katotohanang si Jesus ang tinapay na kailangan ng bawat kasal at pamilya ngayon.
Pagpalain ka ng Diyos.

34 | P a g e