Pangajhârân 2 Tema: Pendidikan Karakter

Kompetensi Dasar:
3.2 Mengidentifikasi, memahami, dan menganalisis karya fiksi dan non fiksi
secara lisan dan tulis
4.2 Memproduksi dan mempublikasikan karya fiksi (naskah drama, cerita
pendek, karya terjemahan)

Indikator:
3.2.1 Mengidentifikasi struktur kebahasaan cerita pendek.

Carèta panḍâ’ èngghi panèka karangan panḍâ’ sè abhângon prosa. Ḍâlem carèta panḍâ’
ècarèta’aghi sabâgiyân kaoḍi’ânna tokoh, sè bânnya’ kalabân pokpara, kadhâddhiyân sè
senneng sareng sossa, sareng aghânḍhu’ pessen sè ta’ ghâmpang èkaloppaè (Kosasih dkk,
2004:431)
Notosusanto (ḍâlem Tarigan, 1993:176) adhâbu carèta panḍâ’ èngghi panèka carèta sè
bânnya’na ra-kèra 5000 oca’ otabâ ra-kèra 17 lambâr dhâlubâng kwarto. Biyâsana carèta
panḍâ’ lastarè è maos ḍâlem bâkto 10-20 menit, manabi carèta panḍâ’ abâk lanjhâng bisa
sampe’ 1,5 atau 2 ejjhâm.

Ḍhâ-tanḍhâ carèta panḍâ’

 Oca’na korang ḍâri 10.000 (sapolo èbu) oca’
 Tolèsân sè rèngkes lebbi panḍâ’ ḍâri novel
 Panokohan ḍâlem carèta panḍâ’ sederhana
 Èssè ḍâri carèta asalla ḍâri kaoḍi’ân rè-sa’arè
 Asèpat fiktif
 Aghânḍhu’ sèttong alur otabâ plot
 Aghuna’aghi ca’-oca’ sè ghâmpang èpahami sareng para maos
 Bâburughân beccè’ sè bâḍâ è carèta panḍâ’ jhekjhek kantos èkennèng rassa’aghi sareng
sè maos.

Bâgiyân intrinsik cerpen

a. Tema : èngghi panèka bhâi’ dâlemma carēta.
b. Alur (Plot) : èngghi panèka ongrodhânna kadhâddhiyân è ḍâlem carèta, otabâ toro’-
ghilirrâ kadhaddhiyân.
Mètorot toro’-ghilirrâ kadhaddhiyân, Alur èbâgi dhâddhi tello’ èngghi panèka:
1. Alur Progresif èngghi panèka kadhâddhiyân sè aongrot otabâ carèta sè toro’ ghilir.
2. Alur Regresif èngghi panèka kadhâddhiyân sè ongrodhânnâ ajhâlân ḍâri ponkasanna
carèta pas bhuru ècarèta’aghi mamolanna.
 3. Alur Camporan èngghi panèka kadhâddhiyân sè acampor ongrodhânnâ carèta ḍâri
pongkasanna ka mamolanna namong è tengnga’anna carèta nyebbhuttaghi sèttong
kadhâddhiyân sè ampon kalampan.

Mètorot struktur, otabâ sosonanna kadaddhiyan, Alur aghânḍhu’ pansaponapan bâgiyân

èngghi panèka:
1. Mamolan èngghi panèka bâgiyân carèta sè aropa ghâmbârân, bâkto, kennengngan
otabâ kadhâddhiyân sè aropa ghâmbârân bhâb tokoh sè ngadhebbhi pokpara
2. Pokpara molaè abalindhet kaodi’ânna tokoh. Sajân abit pokparana sajân sara, sajân
mapotek atèna tokoh.
3. Komplikasi, Pokpara sè èyadhebbhi tokoh sajan malarat sè èkennènga antos bilâ sè
marèya.
4. Klimaks, èngghi panèka pokpara è ḍâlem carèta ampon apo’-tompo’.
5. Antiklimaks èngghi panèka pokpara sè èyadhebbhi ampon nandhâ’âghi mangghiyâ
jhâlân kalowar.
6. Resolusi èngghi panèka pokpara ampon lastarè, sala sèttongnga tokoh mastè asor.
Resolusi panèka, sè jhughân èsebbhut ending, bâdâ duwâ’ macem. Manabi tokoh sè
arojhung tema kèngbingkèngnga mennang tor ngaollè ponapa sè èkaterro, èsambhât
happy ending. Manabi tokoh sè arojhung tema panèka sossa kèngbingkèngnga sabâb
tojjhuwânna ta’ èkaollè amarghâ èpa’asor mosona èsambhât sad ending.

c. Setting otabâ latar : èngghi panèka nodhuwâghi kennengngan, bâkto, sareng kabâḍâ’ân
batènna tokoh è ḍâlem sèttong carèta.
Macemma latar :
1) Latar bâkto : Bâktona sèttong kadhâddhiyân sè èyadhebbhi tokoh ḍâlem sèttong
carèta, akadhi ghu-lagghu, siang, Lem-malem, jhugân malem.
2) Latar kennengngan : Kennengnganna sèttong kadhâddhiyân è ḍâlem carèta, akadhi è
compo’, è sakola’an, hotel, songay.
3) Latar kabâḍâ’ân : bhâtènna tokoh è dalem ongrodhânna carèta Kabâḍâ’ân bhâtènna
tokoh è sèttong kadhâddhiyân è ḍâlem carèta, akadhi senneng, ghumbhirâ, sareng
seddhi

d. Tokoh: èngghi panèka sè alakonè carèta sareng kèngèng pokpara.

Mètorot engghunna, tokoh kennèng èpantha dhâddhi 2 macem:
1. Tokoh utama, èngghi panèka tokoh sè ètètèpè tema. tokoh utama panèka bada sè
abhuwang ambhâ’patè sopaja pangaterrona èkaollè. nangèng bâḍâ jhughân tokoh
utama sè lakona langngalangè tojjhuwanna tokoh beccè’.
2. Tokoh bâbâ’an. sè tamaso’ ḍâ’ tokoh panèka èngghi panèka tokoh sè ta’ anḍi’
kaparlowan ka hasèl-bhuntenna tojjhuwânna tokoh utama. biyasana sè tamaso’ ḍâ’
tokoh bâbâ’ân ka’ḍinto kancana tokoh utama, ro-soro, orèng sè nyaksènè
kadhâddhiyân.

e. Bâtek : Sèpaddhâ tokoh-tokoh carèta. Sèpat panèka aropa’aghi pèkkèran, sareng

partèngkan tokoh sè semma’ kaèdhanna sareng tema.
 Ètèngalè ḍâri hubungannèpon tokoh sareng tema, tokoh panèka èpantha dhâddhi tello’
macem, èngghi panèka:
1. Tokoh Protagonis èngghi panèka tokoh otama è ḍâlem sèttong carèta sè lalakonna
abhillâi tojjhuwânna sopajâ èkaollè.
2. Tokoh Antagonis èngghi panèka lalabânna tokoh otama. Tokoh ka’ḍinto ta’cokbâ
atarèka sopaja tojjhuwânna tokoh bhâgus ta’ hasèl.
3. Tokoh Tritagonis èngghi panèka tokoh sè nengngaè tokoh otama sareng tokoh
lalabânna sè salang tarajhâng ka’angghuy Makala sala sèttongnga.

f. Sudut Pandang (Point of View) : Sudut pandang èngghi panèka posisi sè ngangghit è
ḍâlem carèta.
Sudut pandang panèka bâḍâ tello’ macem èngghi panèka:
1. Sudut pandangnga tokoh (sè kapèng sèttong). Biyasana ètanḍhâi sareng oca’
“sèngko’ “
2. Sudut pandangnga èlowarranna tokoh (sè kapèng tello’) ètanḍhâi sareng nyebbhut
asmana tokoh.
3. Sudut pandang ngaonèngngè sadhâjâna. Sudut pandang panèka aropa’aghi
ngaonèngngè èssèna atèna tokoh, ponapa sè èlampa’aghi tokoh sareng
samacemma.

g. Amanat : èngghi panèka bâburughân beccè’ sè terro èpaḍâpa’a sareng sè ngangghit

lèbât angghidhânna ḍâ’ para maos otabâ sè mèrengngaghi.