You are on page 1of 5

RANGKUMAN SASTRA MADURA

I. Pemahaman Sastra Madura


SM adalah bahasa indah, berbobot yang ditulis dalam bahasa Madura
II. Periodisasi SM
1. Periode I : Sastra lama/kuno 1920-an
2. Periode II : Sastra baru/anyar 1924-1945
3. Peride III : Sastra modern 1945-1977
III. Bentuk dan macam SM
A. Lalonget ( lakar ongghu-ongghu longet ). Pangkal dasar terbentuknya
karya SM baik prosa maupun puisi.
Lalongt terdiri dari:
1. Okara Kakantn:
kratap, krtp, krotop, monyna mercon
mell ghinang ka Ennng pas bddhi tnong
2. Oca Saroj ( majemuk setara ):
sembh songkem
ghutong rojhung
malang mghung
3. Oca Camporan Lalabnan:
towa ngod
ontong kalr
lagghu bhri
4. Kerata Bhsa:
tongket, tongtong tekket
pss, mask tps tao maas
dhmar, mapalasdh ka s samar
5. Bhngsalan:
kony ghunong bhngsalan
ambto kn tegghess
kembhng bhko panebbhuss

1
6. Parbhsan:
Abhntal omb asapo angn
Bellu abunto ar
Bhellu noro asennn
7. bhrt:
Akanta katkat ngondhu nanggher
Mara ghlghs katonon
Parsasat keang mgh blng
8. Parlambhng:
Tra morka sasat bintang portka
Pangocana lemma mans
Raddhin ngembhri bidhddhri
9. Saloka:
Kerras ta akerrs
Orng sabbhr nompa jikar
Rng towa duwna pangran katon
10. Rora Bhsa:
msel roko, masna msel bhko ghby roko
ngal somor, ngal tana ghby somor
ngandhel biddhng, ngandhel ang ghby biddhng
11. Paparghn:
Nyangl, mar kennyang mol
Ca na jepang, tap nppon
Ca na ghmpang tap ghippon
Tombu rbn, sala ta ambu aghibn
12. Bhk-tebbhghn:
Bhungkana Kangan
Buwna Kapdi
Bhungkana dhrman
Buwna padi
B. Sastra Baru/Anyar.

2
1. Ghncaran/prosa, karangan bibhs, mardhika
2. Puisi:
Sampang Koa Santr
Ghuli enneng pangastt
Knga manossa bhkal mat
D s Mahakobsa kodhu abhkt
3. Pantun/sendlan:
Ka Camplong mella bto
Sattanangnga sassaa
Along-polong kar sto
C manna s apsaa
4. Kjhung (mirip pantun, tapi dilagukan)
Du, ma ellang, ellang bhiru
Tad ellang mara dhr
Du, ma palang, palang ghllu
Tad palang mara bul
5. Tembhng ( macopat masih popular di masyarakat Madura )
Catatan: Pantun, paparghn, sendlan, kjhung, selain kepadatan
isi, sangat mengutamakan persajakan/ ghuru sowara, ghuru
sastra, ghuru lumaksito, seperti :
- Ghuru sastra ( tulisan atau huruf yang sama ) :
tolong
apolong
- Ghuru sowara ( kedengarannya bersajak ) :
perrang
lambhng
- Ghuru lumaksito ( satu kata diucapkan dua kali
secara utuh ) :
salanjhngnga odi
salanjhngnga bkto
- Keccap budi : ab, ab, atau aa,aa.

3
6. Naskah lakon/pagelaran:
- topng
- luddruk
- katopprak
7. Ghncaran seddh (berbentuk prosa tapi bahasanya sangat puitis).
Pokol Duw Tengnga Malem
Nalka pokol duw tengnga malem, ngabs ka langng
bintang narktk sambi dhep-keddhebbhn. Un-dunan srep
atkep. Ebbhun acap-cabhn ngacrnang bhernng. Kabbhi
jrya adhikkr mojhi kakobsaanna Ghust Allah Dzat s
Maha Aghung. Bil ab s adhikkra ros- terrosn ka Ghust Allah
mnangka mahlok s palng samporna?

C. Sastra Modern:
Prosa/ghncaran:
- pidato - roman
- carta pand - karya ilmiah/paparan
- pakabhran - cerita drama
- novel - film/sinetron
Beberapa contoh penerapan:
1. Puisi lama/kona:
Pongpong nyab bd dd
Pabhjeng alako ibd
Mon pon nyab tad dd
Kasta raj pd bd
2. Puisi anyar/modern:
Pahlawan Sampang
Trunojoyo pahlawan Madhur
Kerrs onos, peddhng labung
Sakona ta tako mate
Abhilli naghra, bhngsa bn aghma
3. Pantun:

4
Leng-leng lebbh buwna
Mell todi ka jhrbill
Mask celleng seddh robna
Mon tad andi kalaa bul
4. Okara kakantn:
Pongpong ghi brs, mara abherris sopaj dhuli ghrus
5. Bhngsalan:
Dhr pasamp, sanaosa namong bighi accem, saghi- pangghina
6. Siir/syair:
Satya bnnya kadhddhin
Ghunong leddhu, bnjir li-blin
Margh bnnya alako masyat
Abhbbh ka dhunnya loppa ahrat
7. Kerata bhsa:
Sngko ta en lem-alem pakapa
Abibir ghul blkang mmbh
Am pana tongket, tongtong pas tekket
8. Rora bhsa:
Sngko hran bna ma ngoca moter radio, sabhenderr kan
moter ter-poterrra radio? Tap ta arapa s pentng pad ngart
9. Lain-lain
Guna memperoleh hasil lebih luas/rinci melalui
penjabaran/pertemuan khusus yang penting/aktual, metodologi
penerapan/pembelajaran:
- Mengapresiasi karya sastra
- Deklamasi/baca puisi yang baik
- Kiat-kiat jadi penulis sastra
- Mempublikkan/ekspresi suara hati melalui karya sastra.

You might also like