You are on page 1of 22

Tingkepan

Anggota :
Ade Nizar Muttaqin(01)
Aly Habib Ulisyifa(02)
Dwi Pratiwi(11)
Marselia Syifa Rosyida(17)
Sherly Rizki Puspitasari(24)
Tingkepan yaiku tata cara lan tata
upacara masyarakat Jawa sing
dilaksanakake wektu kandutane wong
wanita umur pitung sasi lan mbobot sing
sepisan. Tingkepan uga kasebut mitoni.
Pelasaksanaan tingkepan biasane
dilaksanakake miturut itungan neptu(dina
lahir lan pasaran calon ibu lan calon bapak
Pelaksanaan lan perlengkapan
“TINGKEPAN”

1. Wektu pelaksanaan
Antara jam 9.00 nganti jam 11.00 calon
ibu adhus lan kramas nganti resik, . Kira-
kira jam 15.00-16.00, upacara tingkepan
bisa dipunwiwiti, miturut kepercayaan ing
wayah-wayah niku bidadari mudhun
kanggo adhus. Undangan becike kalebu
luwih awal jam 14.30 WIB.
2. Dina pelaksanaan
Biasane dipilih dina Rabu utowo dina
Sabtu, tanggal 14 lan 15 tanggal jawa,
miturut kepercayaan paya bayi sing
dilahirkake duwe cahaya sing sumunar,
lan dadi anak sing pinter.
3. Pelaksana sing nyirami utowo ngadhusi
Para ibu sing jumlahe ana pitu uwong,
sing kalebu saka sesepuh paling cedek.
Upacara dipimpin dening ibu sing sampun
pengalaman.
4.Perlengkapan sing diperlukake
a. Sak meja sing ditutup karo kain phetak
resik, ning dhuwure ditutupi maneh karo
tangi tolak, kain sindur, kain lurik, yuyu
sekandang, mayang mekak utawa letrek,
godhong dadap srep, godhong kluwih,
godhong alang-alang. Bahan bahan
kasebut untuk lambaran waktu siraman.
b. Perlengkapan liyane
c. Bokor di isi pitung sumber, lan kembang
setaman kanggo siraman.
d. Batok (tempurung) kanggo gayung
e. Boreh kanggo nggosok awak sulihe
sabun.
f. Kendi digunaake kanggo ngadhusi paling
keri.
g. Loro anduk cilik kanggo yeka lan kanggo
nggaringne awak sawise siraman
h. Loro setengah meter kain mori
dikanggoake sawise siraman rampung.
i. Sebutir endhog pitik jawa dibungkus
plastik
j. Loro cengkir gading sing digambari
Kamajaya lan Kamaratih otowo Arjuna
k. Jeroan lan nampan kanggo panggon
kebaya lan pitu nyamping, lan stagen
diatur rapi.
l. Perlengkapan Kejawen kakung gawe
sepasang kain truntum. Calon bapak lan
ibu nganggo sandhangan komplet
kejawen, calon ibu nganggo rambut ore
lan tanpa perhiasan.
m. Slametan utowo sesaji tingkepan:
 Tumpeng robyong lan kulupan, endhog
pitik godhok, iwak asin sing digoreng.
 Peyon utowo pleret, roti utowo nogosari
 sakpasang pitik  Bubur procot utowo
bekakah (ingkung ketan procot, ketan
panggang). dikaru santan, sawise
 Ketupat lepet (ketupat dimasak dibungkus
disigar diisi bumbon). nganggo godong utowo
 Macem-macem buah- janur kuning sing dawa
buahan. ora oleh diketok utowo
dibiting.
 Jajan pasar lan pala
pendem (ubi-ubian).  Sego kuning diwenehi
endhog dadar, iwak teri
 Arang-arang kembang goreng, pitik, rempah.
sakgelas ketan ireng
goreng sangan.  Dawet ayu (cendol,
santen lan gula jawa).
 Bubur pethak sak
piring.  Rujak legi kasusun
teko pitung macem
Tata Cara Ngleksanaake
“Tingkepan”
1. Siraman utawa adus kanggo simbol
upacara minangka ngresiki awak, becik kuwi
raga utawa jiwa.Ngresiki awak iki tujuane
kanggo mbersihi calon ibu saka dosa-dosa
dadi menawa mbesuk si calon ibu nglairake
anake ora nduweni beban moral dadi proses
kelahirane lancar. Upacara siraman
dilakuake ing kamar mandi dan dipimpin
oleh dukun utawa anggota keluarga kang
dianggep paling tua
2. Upacara ngleboake ayam kampung
3. Upacara brojolan utawa ngleboake
sepasang kelapa gading enom kang wis
digambari Kamajaya lan Dewi Ratih utawa
Arjuna lan Sembadra nang njero sarung
saka nduwur weteng ibu tekan
ngisor.Upacara iki ateges mbesuk bayi lair
kanti gampang ora kangelan.
4. Upacara ganti busana dilakoake nganggo
jarit 7 (tujuh) cacahe kanti motif kang beda-
beda. Motif jarit lan kemben kang arep
dienggo dipilih kang paling apik kanti
pangarep-arep mbesuk si jabang bayi uga
nduweni sifat-sifat kang apik kang ana
lambang
5. Upacara nugel lilitan janur/lawe kang
6. Upacara mecahake periuk lan gayung
kang digawe saka bathok.Tujuane
yaikusawab (doa lan puji keselametan.
7. Upacara nginum jamu sorongan,
ngelambangake supaya anak kang
dikandhet iku gampang lair kaya didorong
utawa disurung.
8. Upacara nyolong endhog, nglambangake
supaya kelairan sang jabang bayi cepet
lan lancar kaya dene maling kang mlayu
nggawa colongane. Upacara iki dilakoake
nang calon bapak kang njupuk endog lan
nggawa mlayu endoge kanthi cepet
Lambang utowo Makna sing
Terkandut Ing Unsur Upacara
“Tingkepan”
Upacara Upacara mitoni yaiku upacara sing
diselenggarakne pas mbobot umur pitung wulan,
duwe simbol simbol utowo makna sing iso
diartikan:
1. Sajen tumpeng, maknane pemujaan (memule)
marang arwah leluhur sing wes seda. Para
leluhur sing wes seda tinggal ing tempat sing
nduwur, ing gunung-gunung.
2. Sajen jenang abang, jenang putih, nglambangne
benih lanang lan wadon sing dadi siji ing wujud
yoga ingkang lair.
4. Cengkir gading (kelapa muda yang berwarna
kuning), sing diwehi gambar Kamajaya lan
Dewi Ratih, nduweni makna supaya mben lek
bayi lair lanang bakal bagus lan nduwe sifat
luhur Kamajaya. yen bayi lair wadon ayune
koyo dewi ratih lan duwe sifat keluhurane
barang . Kamajaya. Kalau bayi lahir
perempuan akan secantik dan mempunyai
sifat-sifat seluhur Dewi Ratih
5. Bolah lawe utawa godong degan kang diarani
janur kang dikethok, maknanipun yaiku
ngilangake sedanten musibah ingkang
ngehadang kelahiranipun bayi.
6. Kain ingdalem pitu motif nglambangake
7. Sajen dhawet anduweni makna supados
mbenjang bayi kang takseh dikandung
gampil kelahirannipun.
8. Sajen ingkang rupa tigan/ndok ingkang
badhe dipecah ngandung makna berupa
ramalan, yen tigan pecah mangka bayi
kang lahir setri, yen tigan boten pecah
mangka bayi kang lahir jaler.
Simbol yang Terkandung Dalam
Unsur Upacara “Tingkepan”
A. Takir Pontang (noto piker dan pontang panting)
Takir pontang yaiku panggonan panganan ingkang
disuguhake, kang digawe saking godong
gedang, janur lan digawe nyerupai kapal kang
dduweni maksud ingdalem ngarungi bahtera
kauripan kudu nata diri kaliyan nata pikiran
amerrga laju lakon bahtera tansah pontang
panting anderek gelombang kauripaanpan.
Ingdalem basa jawi godong gedang anduweni 3
tingkatan nami, yaiku:
1. Godong anom diarani pupus Ingdalem
2. godong ingkang rupa ijo enom diarani ujungan
Ujung ingdalem basa jawa anduweni maksud
penyerahan, ingdalem makna penyerahan
abdi marang bendarane . utawa nyerah anak
kang rama , ing kasus iki tegese wong kudu
nyerah ( hamper ) in total kanggo nitahake ,
amarga wong iki digawe kanggo ngawula
nitahake . Minangka Abraham sumpah
dilestarekake ing Al Qur'an lan pandonga iftitah
digunakake ing pandonga , ' temene pandonga
kawula, kewajiban , gesang kawula lan mati
namung ngabekti marang Pangeran Yehuwah
saka Semesta
3. Godhong garing kang disebut Klaras.
Klaras dadi Nglaras urip migunani kudu
anteng , ora kudu cepet-cepet supaya
saben langkah tansah bebener , kaya ing
cepet-cepet bakal mung salah lan
gampang dadi semrawut . Ing mbeta
metu pakaryan minangka manuasia
kholifatullah ing bumi iki dadi sabar ,
sabar ing pangibadah , dadi sabar ing
nampa bilai lan sabar ing kabeh kahanan
, apa wae lan Nanging kudu ngadhepi .
Kanggo saged nglakoni telu-telune hal
B. Sudi
Sudi kasusun saka rong suku kata, yaiku Su lan
Di, sing artine apik lan indah, wujud saka sudi
meh podo payu dara wong wadon, sing nduweni
arti riskii anak pertama dientukake saka banyu
susu ibu. Maksud saka sudi yaiku wong kudu
ngwenehi nafkah menyang anak lan bojone
(kaluwarga) kudu karo rizki sing halal lan apik
(Halalan Thoyyiban).
C. Jadah
Jadah yaiku panganan sing digawe saka ketan,
sing ngrupaake analog saka bahasa arab
Jadda, sing dijupuk saka kata mutiara “man
jadda wajada” sing artine wong sing sungguh-
Ing suguhane jadah digawe warna-warni,
antarane pethak, kuning, ijo, abrit dsb, lan
nduweni maksud:
1. Pethak, yaiku lambang kesucian, ing
nglakoni rutinitas kahuripan kudu tansah ing
keadaan suci, lahir lan batin. Apa sing
diusahakake kudu suci.
2. Kuning, yaiku lambang kebangkitan,
maksude ing keadaan apaae lan kepriye
carane ora oleh putus asa,
3. Ijo yaiku lambang kemakmuran, artine
kabeh usaha kang dilakoni supaya bisa
nyiptakake kemakmuran.
Pitakonan
1. Pantangan opo ae sing kudu dilakoni
sadurung tigkepan??(dora)
2. Opo bedane siraman manten karo pas
tingkepan?(dora)
3. Nopo pas tingkepan kudu wonten
siraman?(santy)
4. Tingkepan punopo mbonten gawe
daging?(lintang)
5.
wangsulan

You might also like