SUMMARY NOTES
ESP 7 Q3 WKS. 1-2
Birtud at Pagpapahalaga:
1. Ang virtue o birtud ay nagmula sa salitang Latin na
"Virtus," na nangangahulugang pagiging tao, matatag, at
malakas.
2. Ang birtud ay kailangang linangin at hindi taglay ng tao sa
kanyang kapanganakan.
3. Bawat nilalang ay may kakayahang makapag-isip kung alin
ang tama at mali, may iba't ibang kaalaman at kagalingang
taglay.
4. Ang birtud ay laging nakaugnay sa pag-iisip at pagkilos ng
tao.
5. Kilos o gawi ng tao ang unang hakbang sa paglinang ng
birtud.
6. Ang paggalang sa nakakatatanda ay halimbawa ng
tamang kilos na nagpapakita ng pagpapahalaga.
7. Ang birtud ay bunga ng palagian at mahabang
pagsasabuhay ng pagpapahalaga ng isang tao.
8. May mga intelektuwal at moral na uri ng birtud.
9. Intelektuwal na birtud: Karunungan, Kaalaman,
Katalinuhan, Kritikal na Pag-iisip.
10. Moral na birtud: Katuwiran, Tapat, Kahinahunan,
Kabaitan, Tapang, Pakikipagkaisa.
11. Ang mga birtud ay nagbibigay gabay sa kilos at pag-uugali
ng tao.
12. Ang birtud ay nagtuturo sa isang indibidwal na maging
mapanagutang mamamayan sa lipunan.
13. Ang moral na birtud ay nagpapakita ng kagandahang-asal
at moralidad.
14. Mga halimbawa ng pang-araw-araw na birtud:
Kasanayan, Kagandahang-Asal, Konsiderasyon.
15. Ang pagpapahalaga ay nagmumula sa salitang Latin na
"valere," na nangangahulugang pagiging malakas at matatag.
16. Ganap na Pagpapahalagang Moral: Obhetibo,
Pangkalahatan, Eternal.
17. Pagpapahalagang Kultural na Panggawi: Subhetibo,
Panlipunan, Sitwasyonal.
18. Ang birtud at pagpapahalaga ay mahalaga sa paghubog
ng isang mabuting tao.
19. Mga halimbawa ng pagpapahalaga: Edukasyon, Pamilya,
Kaibigan, Pagmamahal.
20. Mahalaga ang maging matalino upang maunawaan at
maisabuhay ang tamang birtud at pagpapahalaga sa buhay.
Ano ang analysis questions, Evaluative questions at
synthesis questions
**Analysis Questions:**
- Ang mga tanong sa analisis ay naglalayong maunawaan ng
estudyante ang komponente o bahagi ng isang konsepto,
ideya, o impormasyon. Ito ay nagtatanong kung paano at
bakit, at nagsusuri sa mga detalye at koneksyon ng
impormasyon.
- *Halimbawa: Paano nagsimula ang konsepto ng birtud o
virtue mula sa salitang Latin na "Virtus"?*
**Evaluative Questions:**
- Ang mga tanong sa evaluasyon ay nagtatanong sa personal
na opinyon ng estudyante o kung paano niya itinuturing ang
isang pahayag, ideya, o konsepto. Layunin nito ay pahayagin
ang sariling pananaw o pagtataya ng estudyante.
- *Halimbawa: Ano ang iyong opinyon hinggil sa pahayag
na "Ang birtud ay kailangang linangin at hindi taglay ng tao sa
kanyang kapanganakan"?*
**Synthesis Questions:**
- Ang mga tanong sa sintesis ay nagtatanong kung paano
maaaring isama, pagsamahin, o buuin ang iba't ibang bahagi
ng impormasyon upang makabuo ng bagong kaalaman o
ideya. Ito ay naglalayong magtakda ng koneksyon sa pagitan
ng iba't ibang aspekto ng paksa.
- *Halimbawa: Paano mo maisasama ang mga intelektuwal
at moral na birtud sa iyong pang-araw-araw na buhay?*
Sa mga halimbawa, mapapansin mo kung paano naglalaman
ang bawat tanong ng iba't ibang layunin. Ang analisis ay
nag-eexplore ng detalye, ang evaluasyon ay pumupunta sa
opinyon ng indibidwal, at ang sintesis ay nagtatangkang
buuin ang mga ideya upang makabuo ng mas malalim na
pag-unawa.
HOTS, or Higher Order Thinking Skills, refers to a set of
cognitive skills that go beyond basic recall or memorization.
These skills involve critical thinking, analysis, synthesis,
problem-solving, and creativity. HOTS questions are designed
to stimulate thinking at a higher level and encourage learners
to engage in more complex mental processes.
The purpose of HOTS questions is to:
1. Promote Critical Thinking: HOTS questions require
students to analyze information, evaluate evidence, and
make informed judgments. This helps develop their ability to
think critically about various concepts and ideas.
2. Encourage Deeper Understanding: By asking questions
that go beyond simple recall, HOTS questions encourage
students to understand the underlying principles,
connections, and implications of the information they are
learning.
3. Foster Problem-Solving Skills: HOTS questions often
present challenges or scenarios that require students to
apply their knowledge in novel ways to solve problems. This
helps develop their problem-solving skills.
4. Enhance Creativity: Some HOTS questions involve creative
thinking and innovation. Students may be asked to generate
new ideas, connections, or solutions, fostering their creativity
and originality.
5. Prepare for Real-World Application: HOTS questions often
mimic real-world problem-solving scenarios. By engaging
with these questions, students develop skills that are
applicable in various contexts beyond the classroom.
Examples of HOTS questions include:
- Analyze the causes and effects of a historical event.
- Evaluate the arguments presented in a persuasive essay.
- Propose alternative solutions to a complex mathematical
problem.
- Create a new hypothesis based on existing scientific
evidence.
- Compare and contrast different characters in a novel,
focusing on their motivations and character development.
Overall, HOTS questions aim to move students beyond basic
knowledge acquisition and encourage them to become critical
thinkers who can apply their understanding in meaningful
ways.
H.O.T.S. QUESTIONS
Analysis Question:
1. Ano ang konsepto ng "birtud" o "virtue" batay sa
impormasyong ibinigay? Paano ito nagmula, at bakit ito
tinatawag na pagiging "tao, matatag, at malakas"?
Evaluative Question:
2. Ano ang iyong opinyon hinggil sa pahayag na "Ang birtud
ay kailangang linangin at hindi taglay ng tao sa kanyang
kapanganakan"? Paano mo ito maipaliwanag gamit ang iyong
sariling karanasan o pang-unawa?
Synthesis Question:
3. Paano mo maisasama ang mga intelektuwal at moral na
birtud sa iyong pang-araw-araw na buhay? Ano ang mga
hakbang na maaari mong gawin upang mapanatili ang ganap
na pagpapahalagang moral sa iyong lipunan o komunidad?
WKS. 3-4
Hirarkiya ng Pagpapahalaga: Iba't Ibang Antas at
Halimbawa
1. Ang Hirarkiya ng Pagpapahalaga ay may apat na antas ayon
kay Max Scheler.
2. Pandamdam na mga Pagpapahalaga (Sensory Values):
- Naglalaman ito ng pagpapahalaga sa mga bagay na
nakakatugon sa pangunahing pangangailangan tulad ng
pagkain at tirahan.
- Kasama rin dito ang mga luho o rangya, tulad ng
mamahaling alahas at sasakyan.
3. Pambuhay na Pagpapahalaga (Vital Values):
- May kinalaman sa mabuting kalagayan ng buhay tulad
ng pagpapahinga at pagkakaroon ng malusog na katawan.
- Kasama ang pagkain ng masustansiyang pagkain.
4. Mga Ispirituwal na Pagpapahalaga (Spiritual Values):
- Tumutok sa kabutihan ng mas nakararami at hindi
lamang sa sarili.
- Halimbawa nito ay ang pagpapahalaga sa kapayapaan,
pagbibigay sa nangangailangan, kalayaan, at hustisya.
5. Banal na Pagpapahalaga (Holy Values):
- Pinakamataas sa lahat ng antas ng pagpapahalaga.
- Tumutukoy sa mga pagpapahalaga na nagbibigay
kaganapan sa tao upang maging handa sa pagharap sa Diyos.
6. Ang pagpapahalaga ay malaya at ang bawat isa ay may
kalayaang pahalagahan ang sinuman o anuman.
7. Mahalaga ang kamalayan ukol sa ating mga pagpapahalaga
upang magkaruon ng mas makabuluhang buhay.
8. Hindi sapat ang pagbubuhay lang; dapat malinaw ang
layunin ng ating buhay.
9. Ang pagpasok sa pagdadalaga o pagbibinata ay nagbibigay
diwa sa ating pamumukod at pag-unlad.
10. Sa tulong ng Tuklasin na gawain, maaaring magkaruon ng
masusing pagsusuri ng sariling mga pagpapahalaga.
Ang Tunay na Mahalaga ni Liezel Joy Prieto Diño:
11. Isinasalaysay ng tula ang kahalagahan ng pagtigil at
pagsusuri sa kahalagahan ng buhay.
12. Binibigyang diin ang mabilis na pag-ikot ng mundo at
pagbabago ng isip ng tao.
13. Hindi lahat ng bagay ay dapat pahalagahan dahil hindi
lahat ay pangmatagalan.
Sitwasyon sa Tula:
14. Ipinakita sa tula ang mga marurupok sa pag-ibig na
paboritong sumusubok ng mga kabataan.
15. Ang pamilya ay nagiging madalas na hindi buo at
nagkakaroon ng alitan.
16. Ipinapakita ang pagsunod sa uso at pag-aalinlangan kung
gaano kahalaga ito.
Pamprosesong Tanong:
17. Ang apatheticna asal ng mga kaibigan ni Paruparo ay
nagdudulot ng malungkot na damdamin sa kanya.
18. Ang tula ay nagtuturo ng mga aral ukol sa pagpapahalaga
sa mga totoong kaibigan at pagkakaroon ng malasakit sa
ibang tao.
19. Ang tula ay nagbibigay-diwa sa kahalagahan ng pagtulong
sa kapwa at hindi lamang sa mga kaibigan.
20. Ang kuwento ay nagtatampok ng halaga ng
pagsasakripisyo para sa iba, tulad ng ginawa ni Langaw para
kay Paruparo.
H.O.T.S. QUESTIONS
Analysis Question:
1. Ano-ano ang mga antas ng Hirarkiya ng Pagpapahalaga na
binanggit sa teksto, at paano ito makakatulong sa isang tao sa
pag-unlad ng kanyang sariling pagpapahalaga?
Evaluative Question:
2. Sa iyong palagay, gaano kahalaga ang pagkakaroon ng
malinaw na layunin sa buhay, at paano ito naglalarawan ng
tamang pagpapahalaga sa sarili at sa iba?
Synthesis Question:
3. Paano mo iuugma ang mga aral mula sa tula at ang mga
konsepto ng Hirarkiya ng Pagpapahalaga upang makabuo ng
isang masusing plano para sa tamang pagpapahalaga sa sarili
at sa iba?
__________________________________________________
WKS. 5-6
1. Hirarkiya ng Pagpapahalaga:
- Ang tao ay nilikhang mabuti ng Panginoon, subalit
maaaring magkaruon ng mababang uri ng pagpapahalaga.
- Kasalanan ang maaaring maging sanhi ng paghuhusga sa
pagiging mabuti o masama ng isang tao.
- Ang pagpili ng mas mataas na antas ng pagpapahalaga
ay nagdudulot ng mas mataas na kalidad ng pagkatao.
- Mahalaga ang mabuting pagpapahalaga sa sarili at sa iba
upang maging mas mabuting tao.
2. Mga Tiyak na Hakbang Upang Mapataas ang Antas ng
Pagpapahalaga:
- Lumalawak ang sakop ng pagpapahalaga habang
lumalaki ka.
- Nauunawaan ang kahalagahan ng pagpili ng mas mataas
na antas ng pagpapahalaga.
- May kagustuhan na mapataas pa ang antas ng
pagpapahalaga.
- Masusing pagsusuri sa mga pinahahalagahan.
- Pagkakaroon ng mga birtud na mag-aangat sa iyong mga
pagpapahalaga.
- Pagtanong sa mas nakatatanda o paghahanap ng
mabubuting ehemplo.
- Pagsusumikap na mapataas ang antas ng
pagpapahalaga.
3. Pagsusuri ni Max Scheler sa Hirarkiya ng Pagpapahalaga:
- Ang mas mataas na pagpapahalaga ay tumatagal ng mas
matagal kaysa sa mga mababang pagpapahalaga.
- Mahirap mabawasan ang kalidad ng mataas na
pagpapahalaga.
- Ang mataas na antas ng pagpapahalaga ay lumilikha ng
iba pang mga pagpapahalaga.
- Kaugnay ang antas ng pagpapahalaga at ang kasiyahan
na dulot nito.
- Ang mataas na antas ng pagpapahalaga ay hindi
nakabatay sa organismong nakararamdam nito.

4. Paksa ng Pag-iisip Tungkol sa Pagpapahalaga:

- Ang pagtutok sa pataas na antas ng pagpapahalaga ay
nagbibigay ng layunin at kahulugan sa buhay.
- Ang pagsusuri sa sariling mga pinahahalagahan ay
nagbibigay gabay sa tamang pagpapahalaga sa buhay.
- Ang kahalagahan ng pagsunod sa mga birtud at
pagtulong sa kapwa ay itinuturo.
- Ang mga tiyak na hakbang at pagsusuri ni Max Scheler
ay nagbibigay ng gabay para sa pagpapataas ng antas ng
pagpapahalaga.
- Ang pag-iisip tungkol sa pagpapahalaga ay nagbibigay
inspirasyon upang maging mas mabuting tao.

H.O.T.S. QUESTIONS

Analysis Question:
1. Ano ang mga pangunahing ideya na nakuha mo mula sa
pagsusuri ni Max Scheler sa Hirarkiya ng Pagpapahalaga, at
paano ito naglalarawan ng koneksyon sa taglay na
kahalagahan ng mataas na antas ng pagpapahalaga sa buhay
ng tao?

Evaluative Question:
2. Paano mo ivalyuwe ang kahalagahan ng pagsusuri sa
sariling mga pinahahalagahan at ang pagtutok sa pataas na
antas ng pagpapahalaga sa aspeto ng pag-unlad ng pagkatao
ng isang indibidwal? Ano ang mga positibong aspeto at
posibleng hamon sa paglalakbay na ito?

Synthesis Question:
3. Paano mo magagamit ang mga tiyak na hakbang upang
mapataas ang antas ng pagpapahalaga sa iyong sarili at
paano mo ito maipapakita sa iyong pag-uugali at
pakikisalamuha sa ibang tao? Paano ang mga ito ay
makakatulong sa pag-angat ng kalidad ng iyong pagkatao at
sa pagkamit ng iyong layunin sa buhay?