MEDYCYNA NUKLEARNA

– SCYNTYGRAFIA
- ćwiczenia
GAMMAKAMERY
 Radiofarmaceutyki

- substancje powstałe z połączenia chemicznego dwóch składników:

Radioizotopu
- izotopu promieniotwórczego pewnego
pierwiastka - jego promieniowanie jest
rejestrowane i umożliwia odtworzenie
rozmieszczenia ligandu w ciele pacjenta
Ligandu
- czyli zw. chemicznego/cząsteczki
wykazującej gromadzenie w obrazowanej
tkance bądź narządzie
 Technet 99m (99mTc)
podstawowy izotop
wykorzystywany pierwszy sztucznie
w med. nuklearnej do otrzymany pierwiastek
celów diagnostycznych

krótki okres połowicznego

promieniowanie gamma rozpadu ok. 6 godzin
(γ) -> izolacja od kobiet
w ciąży i małych dzieci 24h)

nie stwierdzono skutków

niska energia
ubocznych związanych
promieniowania
z fizjologią człowieka
M.in.:
M.in.:
✓ guz pierwotny kości
✓ Martwica niedokrwienna
✓ przerzut
✓ Obszar po radioterapii
✓ zmiana pourazowa
WYJĄTEK: Scyntygrafia perfuzyjna płuc
przy podejrzeniu zatorowości płucnej ->
↓ aktywność znacznika, SPECT (bez CT)
 Badania diagnostyczne
z zastosowaniem 99mTc
nie wymagają całkowitego
przerywania karmienia
–
KONIECZNA przerwa
24-godzinna
Źródło: Cyprian Świętaszczyk, MEDYCYNA NUKLEARNA - wprowadzenie do diagnostyki i terapii radioizotopowej, 2018, str. 11.
Badania radioizotopowe
układu kostnego, nerek,
serca i płuc
Scyntygrafia układu kostnego
Tkanka kostna

• substancja międzykomórkowa
- macierz = kolagen typu I + istota podstawowa (siarczan
chondroityny A, siarczan keratyny, kwas hialuronowy)
- związki mineralne (kryształy dwuhydroksyapatytu,
bezpostaciowy fosforan wapnia, węglan wapnia, inne sole
i jony

• komórki
(osteocyty, komórki osteogenne -> osteoblasty, osteoklasty)
 Scyntygrafia kości (obrazowanie metaboliczne)
pozwala na:
- bardzo wczesną diagnostykę,
- uwidocznienie patologii na etapie zmian biochemicznych
(przed zmianami morfologicznymi),
- dokładne umiejscowienie i ocenę rozległości zmian.
 Przygotowanie do badania:
• nawodnienie

Radiofarmaceutyki:
• ZWIĄZKI FOSFONIANOWE
znakowane 99mTc
SCYNTYGRAFIA
KOŚCI Droga podania:
- procedura • dożylna

Gromadzenie znacznika:
• wymiana kompleksów fosfonianowych

Zalecenia po badaniu:
• nawodnienie
• unikanie kontaktu z kobietami w ciąży i małymi
dziećmi przez 24h
 SCYNTYGRAFIA
KOŚCI

JEDNOFAZOWA TRÓJFAZOWA
Scyntygrafia kości
- NORMA

FAZA
METABOLICZNA
Scyntygrafia kości u dzieci - NORMA

FAZA
METABOLICZNA
Scyntygrafia JEDNOFAZOWA kości
- wskazania
ONKOLOGIA:
- diagnostyka PRZERZUTÓW do kości (badanie z wyboru)

- ocena stopnia zawansowania

- ocena odpowiedzi na leczenie

(regresja, stabilizacja, progresja)

- nowa zmiana w kośćcu/nowe dolegliwości u pacjenta z wywiadem onkologicznym

- kwalifikacja do leczenia izotopowego przerzutów do kości

Przerzuty do kości
Charakterystyka zmian przerzutowych
OGNISKO PIERWOTNE CECHY PRZERZUTU

osteoblastyczne (75%)
RAK GRUCZOŁU KROKOWEGO
Mix i osteolityczne (25%)

osteolityczne (65%)
RAK PIERSI Mix i osteoblastyczne (35%)

RAK PRZEWODU POKARMOWEGO,

głównie osteolityczne
PŁUC, CZERNIAK
SZPICZAK MNOGI, RAK NERKI,
RAK TARCZYCY, NOWOTWORY osteolityczne
ANAPLASTYCZNE
Przerzuty do kości – RAK PIERSI
Przerzuty do kości – RAK PROSTATY
Przerzuty do kości – RAK PROSTATY
„SUPERSCAN”
Pacjent 76-letni,
w wywiadzie
rak prostaty,
PSA 186 ng/ml
Ognisko sklerotyczne
w trzonie kręgu Th6
– zmiana
przerzutowa
Scyntygrafia TRÓJFAZOWA kości
I – faza naczyniowa
(0-60 sekund po podaniu,
obszary wzmożonego
przepływu krwi)

II – faza miąższowa

III – faza kostna /

metaboliczna
(2-3 godziny po podaniu,
obszary wzmożonego
metabolizmu kostnego)
Scyntygrafia TRÓJFAZOWA kości
- wskazania
zapalenia kości i okolicznych tk. miękkich

nowotwory złośliwe kości

RÓŻNICOWANIE
zmiany łagodne kości

martwice niedokrwienne
(choroba Perthesa, zawały kości)
Scyntygrafia TRÓJFAZOWA kości
- wskazania
REUMATOLOGIA:
- RZS
-artropatie seronegatywne
- jałowa martwica kości udowej
- zapalenie stawów krzyżowo-biodrowych

urazy sportowe
– złamania przeciążeniowe
 Scyntygrafia TRÓJFAZOWA kości
- NORMA

FAZA I

AP

FAZA II

PA AP PA
Scyntygrafia TRÓJFAZOWA kości
- ZAPALENIE
Nowotwory złośliwe kości

OSTEOSARCOMA
Zmiany łagodne kości

KOSTNIAK KOSTNINOWY
Scyntygrafia TRÓJFAZOWA kości
- wskazania

ORTOPEDIA:

zapalenie/obluzowanie
protez stawowych
Zapalenie okołoprotezowe
Obluzowanie endoprotezy
Badania radioizotopowe
nerek
 SCYNTYGRAFIA
NEREK

STATYCZNA DYNAMICZNA
Scyntygrafia
statyczna
nerek
Scyntygrafia STATYCZNA nerek

Co badamy?

rozmieszczenie
czynnego miąższu położenie
nerkowego

wielkość kształt
Scyntygrafia STATYCZNA nerek
- wskazania
ODMIEDNICZKOWE ZAPALENIE NEREK:
- faza ostra: „blizny czynnościowe”
- faza późna: BLIZNY POZAPALNE
(złoty standard)

ANOMALIE ROZWOJOWE:
- ektopia
- agenezja
- hipoplazja
- nerka podkowiasta
 Przygotowanie do badania:
• nawodnienie

Radiofarmaceutyki:
• DMSA - 99mTc
Scyntygrafia Droga podania i akwizycja:
STATYCZNA • Dożylna -> 2-3h ->
(scyntygrafia + SPECT/CT)
nerek
- procedura Gromadzenie znacznika:
• komórki kanalików bliższych
TYLKO w czynnościowo sprawnym
miąższu nerkowym

Zalecenia po badaniu:
• nawodnienie
• unikanie kontaktu z kobietami w ciąży i małymi
dziećmi przez 24h
Scyntygrafia STATYCZNA nerek
- obraz prawidłowy
Blizny pozapalne
Blizny pozapalne
Agenezja nerki prawej
Ektopia nerki prawej
Ektopia nerki prawej
Scyntygrafia
DYNAMICZNA
nerek
Scyntygrafia DYNAMICZNA nerek
FUNKCJA
Co badamy? KLIRENSOWA

FUNKCJA
TRANSPORTOWA

FUNKCJA
WYDALNICZA

ocena CZYNNOŚCI nerek

Scyntygrafia DYNAMICZNA nerek
- wskazania
UROPATIE ZAPOROWE:
- poszerzenie UKM,
- wodonercze,
- podejrzenie podmiedniczkowego zwężenia moczowodu,
- kamica nerkowa

+ ocena funkcji nerki przeszczepionej

+ badanie kwalifikacyjne dawców nerki

+ diagnostyka nadciśnienia naczyniowonerkowego

(TEST Z KAPTOPRILEM)
 Przygotowanie do badania:
• Nawodnienie!!!!!!!

Radiofarmaceutyki:
Scyntygrafia • MAG3 - 99mTc
DYNAMICZNA
nerek Droga podania i akwizycja:
- procedura • Dożylna→ 24 min (BAD. DYNAMICZNE)

Zalecenia po badaniu:
• nawodnienie
• unikanie kontaktu z kobietami w ciąży i małymi
dziećmi przez 24h
Scyntygrafia DYNAMICZNA nerek -
norma

KRZYWE
RENOGRAFICZNE
Zastój moczu
w UKM
 Scyntygrafia DYNAMICZNA ->
TEST DIURETYCZNY
Różnicowanie przyczyny zastoju moczu w UKM
(czynnościowy/przeszkoda)
brak
Odpływ znacznika bloku odpływu
(zastój czynnościowy)

Podanie UROPATIA
niewielki /powolny
furosemidu i.v. ZAPOROWA –
spadek
w TRAKCIE badania: CZĘŚCIOWY BLOK

UROPATIA
dalszy wzrost ZAPOROWA –
CAŁKOWITY BLOK
 Badania
radioizotopowe
serca
 Przygotowanie do badania:
- Na czczo
- odstawienie niektórych leków

Radiofarmaceutyki:
Scyntygrafia • MIBI - 99mTc
perfuzyjna Droga podania i akwizycja:
serca • Dożylna -> akwizycja SPECT/CT
- procedura
Gromadzenie znacznika:
- w MITOCHONDRIACH kardiomiocytów
(proporcjonalnie do ukrwienia serca)

Zalecenia po badaniu:
• nawodnienie
• unikanie kontaktu z kobietami w ciąży i małymi
dziećmi 24h
Scyntygrafia perfuzyjna serca
- wskazania

CHOROBA NIEDOKRWIENNA SERCA:

- niediagnostyczna elektrokardiograficzna próba wysiłkowa
LUB przeciwwskazania do jej wykonania

- „trudna” diagnostyka ChNS

- identyfikacja i nasilenie obszaru niedokrwienia

(planowanie zabiegów rewaskularyzacyjnych)

- ocena skuteczności zabiegów rewaskularyzacyjnych

 Scyntygrafia perfuzyjna serca

OCENA REZERWY WIEŃCOWEJ

WARUNKI SPOCZYNKOWE WARUNKI OBCIĄŻENIOWE

test wysiłkowy
PROCEDURA LUB
2-DNIOWA obciążenie
farmakologiczne
Scyntygrafia perfuzyjna serca

NORMA

SPOCZYNEK

OBCIĄŻENIE
 Czego szukamy?

Ubytek przejściowy Ubytek trwały

(NIEDOKRWIENIE (BLIZNA POZAWAŁOWA)
indukowane obciążeniem)

SPOCZYNEK SPOCZYNEK

OBCIĄŻENIE OBCIĄŻENIE
 Technika bullseye

Application of the newly developed Japanese adenosine normal database for adenosine stress myocardial scintigraphy, Shingo Harata 1, Satoshi Isobe 2, Itsuro
Morishima 3, Susumu Suzuki 1, Hideyuki Tsuboi 3, Takahito Sone 3, Hideki Ishii 1, Toyoaki Murohara, Annals of Nuclear Medicine volume 29, pages730–739(2015).
MR imaging evaluation of myocardial viability in the setting of equivocal SPECT results with (99m)Tc sestamibi, Vivian S Lee 1, Daniel Resnick, Serafin S Tiu, Joseph J
Sanger, Carol A Nazzaro, Gary M Israel, Orlando P Simonetti, Radiology, 004 Jan;230(1):191-7.
 Badania
radioizotopowe płuc
Badania radioizotopowe płuc

Badanie Badanie
perfuzji wentylacji
 Przygotowanie do badania:
- nawodnienie

Radiofarmaceutyki:
• Makroagregaty albuminy ludzkiej znakowane
Scyntygrafia 99mTc
perfuzyjna Droga podania i akwizycja:
płuc • Dożylna -> akwizycja SPECT lub SPECT/CT
- procedura
Gromadzenie znacznika:
- badanie przepływu krwi w prekapilarnyh
naczyniach płucnych

Zalecenia po badaniu:
• nawodnienie
• unikanie kontaktu z kobietami w ciąży i małymi
dziećmi 24h
Scyntygrafia perfuzyjna płuc
- wskazania

ZATOROWOŚĆ PŁUCNA
- diagnostyka
- monitorowanie leczenia

Nadciśnienie płucne

Kwalifikacja do przeszczepu płuc

Scyntygrafia perfuzyjna płuc - WYJĄTEK

PRZECIWWSKAZANIA BEZWZGLĘDNE – BRAK!!!

W PRZYPADKU PODEJRZENIA ZATOROWOŚCI PŁUCNEJ

U KOBIETY CIĘŻARNEJ

można wykonać

SCYNTYGRAFIĘ PERFUZYJNĄ PŁUC

(↓ aktywność znacznika, SPECT (bez CT))
Obraz prawidłowy
 Zatorowość płucna

Trójkątny ubytek perfuzji w PS4

Zatorowość płucna
 Porównanie technik
Scyntygrafia perfuzyjna płuc Angio-CT

Naczynia subsegmentalne
Naczynia segmentalne
(<2 mm)

p/wskazania: ciąża, niewydolność nerek,

Brak przeciwwskazań bezwzględnych
uczulenie na jodowe środki kontrastowe

Czułość 97% Czułość 86%

Prawidłowe badanie
Krótki czas badania, większa dostępność
praktycznie wyklucza ZP

14-17% pacjentów ma nierozpoznaną zatorowość płucną

w angio-CT
Kwalifikacja do przeszczepu płuc

Udział płuc w perfuzji: płuco prawe 42%, płuco lewe 58%.

 ONKOLOGIA ENDOKRYNOLOGIA
- Tarczyca (99mTc, 131I)
PET/CT (nie tylko FDG)
- Nadczynność przytarczyc (99mTc-MIBI)
Neuroblastoma
- Nadnercza
limfoscyntygrafia
- Guzy neuroendokrynne

GASTROENTEROLOGIA
NEUROLOGIA
- Uchyłek Meckela
- DaTSCAN
- Motoryka przełyku/opróżnianie żołądka
- Cysternografia
- Diagnostyka krwawienia z PP
- Lokalizacja ogniska padaczkorodnego
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!

Maria pozdrawia ☺