Grupa A Klasa .................... Liczba punktów ......

/ 87
Imię i nazwisko ................................

1 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A lub B i jej uzasadnienie 1 lub 2. ( ... / 1 p.)
Leukocyty, czyli krwinki białe

pełnią funkcję uczestniczą w wytwarzaniu

A. 1.
odpornościową, skrzepu.
ponieważ
chronią organizm przed niszczą drobnoustroje
B. utratą krwi, 2.
chorobotwórcze.

2 Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych. ( ... / 1 p.)

Funkcją krwi nie jest
A. transport witamin i hormonów.
B. produkcja krwinek czerwonych i białych.
C. odbieranie dwutlenku węgla z komórek.
D. udział w regeneracji uszkodzonych naczyń.

3 Podaj nazwy składników krwi, których dotyczą poniższe opisy. ( ... / 3 p.)
A. Te komórki nie mają jądra komórkowego, a kształtem przypominają spłaszczony
krążek.
B. Są najmniejszymi elementami morfotycznymi krwi, które gromadzą się w miejscach
uszkodzenia naczyń.
C. Są jedynymi komórkami krwi, które mają jądro komórkowe i wykazują zdolność
ruchu.

4 Podkreśl nazwy elementów odpowiedzialnych za prawidłowe krzepnięcie krwi. ( ... / 1 p.)

glukoza, fibrynogen, płytki krwi, krwinki białe, cholesterol, witamina A

5 Oceń, czy poniższe informacje dotyczące krwi są zgodne z prawdą. Zaznacz literę P, ( ... / 3 p.)
jeśli zdanie jest prawdziwe, albo literę F – jeśli jest fałszywe.

Krew jest tkanką łączną płynną. P F

Najliczniejszymi komórkami krwi są limfocyty. P F
Głównym składnikiem osocza krwi jest woda. P F
6 Uszereguj chronologicznie podane etapy procesu krzepnięcia krwi (A–E). ( ... / 1 p.)
A. Płytki krwi wydzielają substancję przekształcającą fibrynogen w fibrynę.
B. Naczynie krwionośne ulega uszkodzeniu.
C. Fibryna tworzy sieć, która zatrzymuje komórki krwi.
D. Płytki krwi przyklejają się do brzegów rany.
E. Sieć twardnieje, tworząc skrzep w ścianie naczynia.

7 Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych. ( ... / 1 p.)

Erytrocyty to krwinki odpowiedzialne za
A. przenoszenie tlenu. C. krzepnięcie krwi.
B. niszczenie drobnoustrojów. D. wytwarzanie przeciwciał.

8 Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych. ( ... / 1 p.)

Osoba, u której na powierzchni erytrocytów występuje tylko antygen B, ma grupę krwi
A. A. B. AB. C. B. D. 0.

Grupa A | strona 1 z 6
9 Na podstawie opisu rozpoznaj elementy morfotyczne krwi i podaj ich nazwę. ( ... / 1 p.)
Te elementy morfotyczne krwi odpowiadają za transport tlenu w organizmie. Mają one
kształt dwuwklęsłych krążków i nie zawierają jądra komórkowego. Są wytwarzane
w czerwonym szpiku kostnym, a niszczone – w śledzionie. Żyją około 120 dni. U kobiet
jest ich zwykle mniej niż u mężczyzn.

10 Zaznacz cechę, która jest przystosowaniem erytrocytów do transportu tlenu. ( ... / 1 p.)
A. Wydzielanie substancji przekształcającej fibrynogen w fibrynę.
B. Obecność antygenów na powierzchni błony komórkowej.
C. Wytwarzanie przeciwciał.
D. Obecność białka – hemoglobiny.

11 Wymień trzy funkcje krwi w organizmie człowieka. ( ... / 3 p.)

12 Określ, jakiej krwi nie należy przetaczać choremu z grupą krwi AB Rh+. ( ... / 1 p.)

13 Podaj dwa argumenty przemawiające za potrzebą honorowego krwiodawstwa. ( ... / 2 p.)

14 Zaznacz funkcje krwi w organizmie. ( ... / 1 p.)

A. Transport tlenu.
B. Trawienie pokarmów.
C. Przenoszenie szkodliwych produktów przemiany materii.
D. Termoregulacja.
E. Reagowanie na bodźce.

15 Przyporządkuj wymienionym składnikom krwi (A–C) odpowiednie opisy (1–3). ( ... / 3 p.)

1. Są to bezjądrowe elementy morfotyczne krwi zawierające

hemoglobinę.
A. Płytki krwi.
2. Są to krwinki o różnej wielkości i budowie, uczestniczące
B. Erytrocyty.
w reakcjach obronnych organizmu.
C. Leukocyty.
3. Są to najmniejsze elementy morfotyczne krwi uczestniczące w jej
krzepnięciu.
A. ………………… B. ………………… C. …………………
16 Podkreśl właściwe wyrazy tak, aby tekst dotyczący układu krwionośnego człowieka ( ... / 4 p.)
był prawdziwy.
Krwiobieg duży rozpoczyna się w prawej / lewej komorze serca, a kończy się w prawym /
lewym przedsionku. Krwiobieg mały zaczyna się w prawej / lewej komorze serca,
a kończy się w prawym / lewym przedsionku.

17 Oceń, czy poniższe informacje dotyczące krwiobiegu dużego są zgodne z prawdą. ( ... / 3 p.)
Zaznacz literę P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub literę F – jeśli jest fałszywa.

Krwiobieg duży rozpoczyna się w prawej komorze serca. P F

Funkcją krwiobiegu dużego jest dostarczanie tlenu do komórek ciała. P F
Krew w krwiobiegu dużym wraca do serca żyłami głównymi – górną i dolną. P F
18 Oceń, czy poniższe informacje dotyczące krwiobiegów są zgodne z prawdą. Zaznacz ( ... / 3 p.)
literę P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub literę F – jeśli jest fałszywa.

Żyły to naczynia krwionośne wyprowadzające krew z serca. P F

Pęcherzyki płucne oplata sieć naczyń włosowatych. P F
Krwiobieg duży rozpoczyna się w prawej komorze serca, skąd krew wypływa
P F
aortą.

Grupa A | strona 2 z 6
19 Zaznacz zestaw naczyń krwionośnych, którymi płynie krew utlenowana. ( ... / 1 p.)
A. Żyła płucna, aorta. C. Aorta, żyła płucna, tętnica płucna.
B. Żyła główna, żyła płucna. D. Tętnica płucna, aorta.

20 Wykreśl w podanych zdaniach błędne informacje. ( ... / 3 p.)

1. W obiegu małym krew wpływa do lewego / prawego przedsionka serca.
2. W obiegu małym krew wypływa z prawej / lewej komory serca.
3. W obiegu małym z serca wypływa krew utlenowana / odtlenowana.

21 Uszereguj podane elementy budowy układu krwionośnego tak, by powstał schemat ( ... / 1 p.)
krążenia krwi w obiegu dużym. Użyj podanych oznaczeń literowych.
A – aorta, B – żyły, C – lewa komora serca, D – naczynia włosowate narządów ciała, E –
żyły główne: górna i dolna, F – prawy przedsionek serca, G – tętnice

22 Uszereguj chronologicznie podane etapy przepływu krwi w krwiobiegu małym. ( ... / 1 p.)
1. Tętnica płucna.
2. Lewy przedsionek serca.
3. Żyła płucna.
4. Naczynia włosowate płuc.
5. Prawa komora serca.

23 Przeanalizuj poniższy schemat naczynia krwionośnego, a następnie wykonaj ( ... / 2 p.)

polecenia.

a) Podaj nazwę elementu budowy naczynia

krwionośnego oznaczonego na schemacie
literą X.

b) Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród

podanych.
Element oznaczony na schemacie literą X jest
przystosowaniem do
A. wymiany substancji odżywczych między krwią
a innymi tkankami.
B. łączenia naczynia krwionośnego z otaczającą je tkanką.
C. jednokierunkowego przepływu krwi w naczyniu.
D. regulacji średnicy naczynia w odpowiedzi na zmiany
ciśnienia przepływającej krwi.

24 Przyporządkuj naczyniom krwionośnym (A i B) odpowiednie cechy (1–8). ( ... / 2 p.)

1. Brak zastawek.
2. Niskie ciśnienie krwi przepływającej przez naczynia.
3. Gruba warstwa mięśniowa w ścianach naczyń.
A. Naczynia włosowate. 4. Obecność zastawek.
B. Żyły. 5. Cienkie ściany naczyń zbudowane tylko z nabłonka.
6. Ściany naczyń zbudowane z trzech warstw.
7. Cienka warstwa mięśniowa w ścianach naczyń.
8. Wysokie ciśnienie krwi przepływającej przez naczynia.
A – ......................................... B – ...................................................
25 Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych. ( ... / 1 p.)
Serce człowieka składa się z
A. dwóch komór i dwóch przedsionków.
B. trzech komór i jednego przedsionka.
C. jednej komory i trzech przedsionków.
D. czterech komór.

26 Zaplanuj doświadczenie dotyczące wpływu wysiłku fizycznego na wartość tętna. ( ... / 4 p.)

Grupa A | strona 3 z 6
27 Przyporządkuj elementom budowy serca (A–C) pełnione przez nie funkcje (1–4). ( ... / 3 p.)

1. Zaopatrują serce w tlen i substancje odżywcze.

A. Naczynia wieńcowe.
2. Zapobiegają mieszaniu się krwi natlenionej
B. Komórki wytwarzające impulsy
z krwią pozbawioną tlenu.
elektryczne.
3. Powodują automatyczne skurcze serca.
C. Zastawki.
4. Wymuszają jednokierunkowy przepływ krwi.
A. ………… B. …………. C. ………….
28 Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych. ( ... / 1 p.)
Miażdżyca może prowadzić do
A. zaburzenia pracy węzłów chłonnych. C. anemii.
B. zawału serca. D. krwotoku wewnętrznego.

29 Zaznacz trzy zasady profilaktyki chorób układu krążenia. ( ... / 3 p.)

A. Unikanie pokarmów bogatych w tłuszcze zwierzęce.
B. Spożywanie dużych ilości soli kuchennej.
C. Odpoczynek bierny, np. oglądanie telewizji.
D. Spożywanie olejów roślinnych.
E. Utrzymywanie prawidłowej masy ciała.
F. Unikanie aktywności fizycznej.

30 Oceń, które z poniższych informacji dotyczą układu krwionośnego (K), a które – ( ... / 3 p.)
układu limfatycznego (L). Zaznacz w tabeli odpowiednie litery.

W naczyniach tego układu płyn przemieszcza się wyłącznie dzięki

K L
skurczom mięśni sąsiadujących z naczyniami.
Przez naczynia tego układu przepływa płyn bogaty w tłuszcze. K L
Ten układ składa się z zamkniętego systemu naczyń. K L

31 Schemat przedstawia kierunek przepływu limfy w naczyniach układu krążenia. ( ... / 4 p.)

Oceń, czy poniższe informacje dotyczące układu limfatycznego są zgodne z prawdą.

Zaznacz literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F – jeśli jest fałszywe.

Układ limfatyczny rozpoczyna się w przestrzeniach międzykomórkowych. P F

Limfa jest transportowana w dwóch kierunkach. P F
Docelowym miejscem transportu limfy są naczynia układu krwionośnego. P F
Limfa nie przepływa przez węzły chłonne. P F
32 Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych. ( ... / 1 p.)
Funkcją układu limfatycznego jest
A. transport gazów oddechowych.
B. przekazywanie impulsów elektrycznych.
C. niszczenie drobnoustrojów chorobotwórczych.
D. wydalanie nadmiaru wody.

Grupa A | strona 4 z 6
33 Oceń, czy poniższe informacje dotyczące układu limfatycznego są zgodne z prawdą. ( ... / 3 p.)
Zaznacz literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F – jeśli jest fałszywe.

Układem limfatycznym są transportowane hormony wytwarzane

P F
w gruczołach dokrewnych.
Limfa powstaje z płynu tkankowego, a jej skład jest podobny do składu
P F
osocza krwi.
Układ limfatyczny rozprowadza cukry po całym organizmie. P F
34 Zaznacz nazwy narządów, które wchodzą w skład układu limfatycznego. ( ... / 1 p.)
A. Migdałki. B. Serce. C. Żołądek. D. Grasica.

35 Przyporządkuj podane informacje do odpowiednich układów. Zaznacz literę K, jeśli ( ... / 3 p.)
informacja dotyczy układu krwionośnego, lub literę L – jeśli dotyczy układu
limfatycznego.

Dostarcza osocze przesączone przez naczynia włosowate z powrotem do

L K
krwiobiegu.
Tworzy zamknięty system naczyń. L K
Pośredniczy w wymianie składników między osoczem a tkankami. L K

36 Uzupełnij tabelę dotyczącą odporności nabytej. Wpisz w odpowiednie rubryki ( ... / 3 p.)
brakujące informacje.

Odporność …………………………
Odporność ………………………… Odporność …………………………
Wytworzenie przeciwciał w reakcji na
Wytworzenie przeciwciał w reakcji na
samoistne wniknięcie do organizmu
podanie szczepionki.
czynników chorobotwórczych.

37 Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych. ( ... / 1 p.)

Układ odpornościowy tworzą
A. węzły chłonne, grasica, naczynia limfatyczne, śledziona.
B. migdałki, grasica, śledziona, erytrocyty, trzustka.
C. szpik kostny, serce, węzły chłonne, limfa.
D. śledziona, tarczyca, naczynia limfatyczne, migdałki.

38 Podkreśl właściwe wyrazy tak, aby tekst dotyczący odporności był prawdziwy. ( ... / 3 p.)
Gdy pani Anna zbierała grzyby, została ukąszona przez żmiję zygzakowatą. Kobieta
natychmiast udała się do szpitala, gdzie podano jej surowicę / szczepionkę. Ta substancja
zawiera osłabione bakterie / przeciwciała. W wyniku podania tej substancji pani Anna
uzyskała odporność bierną naturalną / sztuczną.

39 AIDS jest groźną chorobą zakaźną wywoływaną przez wirusa ludzkiego niedoboru ( ... / 1 p.)
odporności – HIV.
Zaznacz spośród wymienionych sytuacji, te które sprzyjają zarażeniu się HIV.
A. Ryzykowne zachowania seksualne.
B. Wykonywanie tatuażu sterylizowanymi urządzeniami.
C. Wspólne spożywanie posiłków z osobą zakażoną HIV.
D. Transfuzja krwi zakażonej HIV.
E. Przebywanie w towarzystwie osoby kichającej, zakażonej HIV.

Grupa A | strona 5 z 6
40 Alergie należą do chorób cywilizacyjnych powodowanych między innymi ( ... / 3 p.)
zanieczyszczeniem środowiska.
a) Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych.
Alergia to
A. osadzanie się w płucach cząsteczek pyłów.
B. łączenie się hemoglobiny z tlenkiem węgla.
C. nadwrażliwość organizmu na substancje nieszkodliwe.
D. nadwrażliwość organizmu na czynniki chorobotwórcze.

b) Uzupełnij zdania tak, aby poprawnie opisywały objawy i skutki alergii.

Wykorzystaj wyrazy wybrane spośród podanych – wpisz je w odpowiedniej formie
gramatycznej.
astma, katar sienny, pokarmowy, gruźlica, oddechowy, zapalenie płuc

Najwięcej osób cierpiących na alergię ma objawy związane z układem

……………………………….. – kichanie, katar, kaszel czy duszności. Zapalenie błony
śluzowej nosa o podłożu alergicznym nazywa się ……………………………….. .

41 Wyjaśnij, dlaczego niegroźne czynniki chorobotwórcze stają się dla chorych na ( ... / 1 p.)
AIDS śmiertelnie niebezpieczne.

42 Uszereguj rodzaje przeszczepów zgodnie z malejącym ryzykiem ich odrzucenia. ( ... / 1 p.)
1. Przeszczep w obrębie tego samego organizmu.
2. Przeszczep od spokrewnionego osobnika tego samego gatunku.
3. Przeszczep od niespokrewnionego osobnika tego samego gatunku.
4. Przeszczep od osobnika innego gatunku.

43 Wymień trzy zasady profilaktyki chorób układu krążenia dotyczące sposobu ( ... / 3 p.)
odżywiania się.

Grupa A | strona 6 z 6
Grupa B Klasa .................... Liczba punktów ...... / 87
Imię i nazwisko ................................

1 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A lub B i jej uzasadnienie 1 lub 2. ( ... / 1 p.)
Erytrocyty, czyli krwinki czerwone

zawierają barwnik
A. transportują tlen w organizmie, 1.
hemoglobinę.
ponieważ
uczestniczą w mechanizmach
B. odporności, 2. produkują przeciwciała.

2 Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych. ( ... / 1 p.)

Funkcją krwi nie jest
A. udział w termoregulacji organizmu.
B. wytwarzanie energii na potrzeby organizmu.
C. transport tlenu do komórek.
D. udział w powstawaniu skrzepu.

3 Podaj nazwy składników krwi, których dotyczą poniższe opisy. ( ... / 3 p.)
A. Są najmniejszymi elementami morfotycznymi krwi, które odpowiadają za
powstawanie skrzepu.
B. Są najliczniejszymi komórkami krwi, pozbawionymi jądra komórkowego.
C. Są komórkami, które mają zdolność produkowania przeciwciał.

4 Podkreśl nazwy elementów odpowiedzialnych za obronę organizmu przed ( ... / 1 p.)

patogenami.
fibrynogen, glukoza, przeciwciała, płytki krwi, krwinki białe, witamina K

5 Oceń, czy poniższe informacje dotyczące krwi są zgodne z prawdą. Zaznacz literę P, ( ... / 3 p.)
jeśli zdanie jest prawdziwe, albo literę F – jeśli jest fałszywe.

Krew jest tkanką łączną płynną. P F

Najliczniejszymi komórkami krwi są limfocyty. P F
Głównym składnikiem osocza krwi jest woda. P F
6 Uszereguj chronologicznie podane etapy procesu krzepnięcia krwi (A–E). ( ... / 1 p.)
A. Płytki krwi wydzielają substancję przekształcającą fibrynogen w fibrynę.
B. Naczynie krwionośne ulega uszkodzeniu.
C. Fibryna tworzy sieć, która zatrzymuje komórki krwi.
D. Płytki krwi przyklejają się do brzegów rany.
E. Sieć twardnieje, tworząc skrzep w ścianie naczynia.

7 Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych. ( ... / 1 p.)

Erytrocyty to krwinki odpowiedzialne za
A. wytwarzanie przeciwciał. C. krzepnięcie krwi.
B. niszczenie drobnoustrojów. D. przenoszenie tlenu.

8 Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych. ( ... / 1 p.)

Osoba, u której na powierzchni erytrocytów występuje tylko antygen B, ma grupę krwi
A. A. B. AB. C. B. D. 0.

9 Na podstawie opisu rozpoznaj elementy morfotyczne krwi i podaj ich nazwę. ( ... / 1 p.)
Te elementy morfotyczne krwi odpowiadają za transport tlenu w organizmie. Mają one
kształt dwuwklęsłych krążków i nie zawierają jądra komórkowego. Są wytwarzane
w czerwonym szpiku kostnym, a niszczone – w śledzionie. Żyją około 120 dni. U kobiet
jest ich zwykle mniej niż u mężczyzn.

Grupa B | strona 1 z 6
10 Zaznacz cechę, która jest przystosowaniem leukocytów do udziału w reakcjach ( ... / 1 p.)
odpornościowych organizmu.
A. Wydzielanie substancji przekształcającej fibrynogen w fibrynę.
B. Obecność antygenów na powierzchni błony komórkowej.
C. Wytwarzanie przeciwciał.
D. Obecność białka – hemoglobiny.

11 Wymień trzy funkcje krwi w organizmie człowieka. ( ... / 3 p.)

12 Określ, jakiej krwi nie należy przetaczać choremu z grupą krwi AB Rh+. ( ... / 1 p.)

13 Podaj dwa argumenty przemawiające za potrzebą honorowego krwiodawstwa. ( ... / 2 p.)

14 Zaznacz funkcje krwi w organizmie. ( ... / 1 p.)

A. Transport dwutlenku węgla.
B. Utrzymywanie stanu równowagi wewnętrznej.
C. Transport substancji odżywczych.
D. Wydzielanie hormonów.
E. Odbieranie bodźców.

15 Przyporządkuj wymienionym składnikom krwi (A–C) odpowiednie opisy (1–3). ( ... / 3 p.)

1. Są to bezjądrowe elementy morfotyczne krwi zawierające

hemoglobinę.
A. Leukocyty.
2. Są to krwinki o różnej wielkości i budowie uczestniczące
B. Płytki krwi.
w reakcjach obronnych organizmu.
C. Erytrocyty.
3. Są to najmniejsze elementy morfotyczne krwi uczestniczące w jej
krzepnięciu.
A. ………………… B. ………………… C. …………………
16 Podkreśl właściwe wyrazy tak, aby tekst dotyczący układu krwionośnego człowieka ( ... / 4 p.)
był prawdziwy.
Krwiobieg mały zaczyna się w prawej / lewej komorze serca, a kończy się w prawym /
lewym przedsionku. Krwiobieg duży rozpoczyna się w prawej / lewej komorze serca,
a kończy się w prawym / lewym przedsionku.

17 Oceń, czy poniższe informacje dotyczące krwiobiegu dużego są zgodne z prawdą. ( ... / 3 p.)
Zaznacz literę P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub literę F – jeśli jest fałszywa.

Krwiobieg duży rozpoczyna się w prawej komorze serca. P F

Funkcją krwiobiegu dużego jest dostarczanie tlenu do komórek ciała. P F
Krew w krwiobiegu dużym wraca do serca żyłami głównymi – górną i dolną. P F
18 Oceń, czy poniższe informacje dotyczące krwiobiegów są zgodne z prawdą. Zaznacz ( ... / 3 p.)
literę P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub literę F – jeśli jest fałszywa.

Żyły to naczynia krwionośne wyprowadzające krew z serca. P F

Pęcherzyki płucne oplata sieć naczyń włosowatych. P F
Krwiobieg duży rozpoczyna się w prawej komorze serca, skąd krew wypływa
P F
aortą.

19 Zaznacz zestaw naczyń krwionośnych, którymi płynie krew odtlenowana. ( ... / 1 p.)
A. Żyła płucna, aorta. C. Aorta, żyła płucna, tętnica płucna.
B. Żyła główna, tętnica płucna. D. Tętnica płucna, aorta.

Grupa B | strona 2 z 6
20 Wykreśl w podanych zdaniach błędne informacje. ( ... / 3 p.)
1. W obiegu małym krew wypływa z prawej / lewej komory serca.
2. W obiegu małym z serca wypływa krew utlenowana / odtlenowana.
3. W obiegu małym krew wpływa do lewego / prawego przedsionka serca.

21 Uszereguj podane elementy budowy układu krwionośnego tak, by powstał schemat ( ... / 1 p.)
krążenia krwi w obiegu dużym. Użyj oznaczeń literowych.
A – prawy przedsionek serca, B – żyły główne: górna i dolna, C – lewa komora serca, D
– tętnice, E – naczynia włosowate narządów ciała, F – żyły, G – aorta

22 Uszereguj chronologicznie podane etapy przepływu krwi w krwiobiegu dużym. ( ... / 1 p.)
1. Naczynia włosowate narządów ciała.
2. Żyła.
3. Prawy przedsionek serca.
4. Lewa komora serca.
5. Tętnice.

23 Przeanalizuj poniższy schemat naczynia krwionośnego, a następnie wykonaj ( ... / 2 p.)

polecenia.

a) Podaj nazwę elementu budowy naczynia

krwionośnego oznaczonego na schemacie
literą X.

b) Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród

podanych.
Element oznaczony na schemacie literą X jest
przystosowaniem do
A. wymiany substancji odżywczych między krwią
a innymi tkankami.
B. łączenia naczynia krwionośnego z otaczającą je tkanką.
C. jednokierunkowego przepływu krwi w naczyniu.
D. regulacji średnicy naczynia w odpowiedzi na zmiany
ciśnienia przepływającej krwi.

24 Przyporządkuj naczyniom krwionośnym (A i B) odpowiednie cechy (1–8). ( ... / 2 p.)

1. Ściany naczyń zbudowane z trzech warstw.

2. Niskie ciśnienie krwi przepływającej przez naczynia.
3. Wysokie ciśnienie krwi przepływającej przez naczynia.
A. Naczynia włosowate. 4. Gruba warstwa mięśniowa w ścianach naczyń.
B. Tętnice. 5. Cienkie ściany naczyń zbudowane tylko z nabłonka.
6. Cienka warstwa mięśniowa w ścianach naczyń.
7. Ściany naczyń zbudowane z jednej warstwy.
8. Brak zastawek.
A – ......................................... B – ...................................................
25 Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych. ( ... / 1 p.)
Serce człowieka składa się z
A. czterech komór.
B. trzech komór i jednego przedsionka.
C. jednej komory i trzech przedsionków.
D. dwóch komór i dwóch przedsionków.

26 Zaplanuj doświadczenie dotyczące wpływu wysiłku fizycznego na wartość tętna. ( ... / 4 p.)

Grupa B | strona 3 z 6
27 Przyporządkuj elementom budowy serca (A–C) pełnione przez nie funkcje (1–4). ( ... / 3 p.)

1. Powodują automatyczne skurcze serca.

A. Komórki wytwarzające impulsy
2. Zaopatrują serce w tlen i substancje odżywcze.
elektryczne.
3. Wymuszają jednokierunkowy przepływ krwi.
B. Zastawki.
4. Zapobiegają mieszaniu się krwi natlenionej
C. Naczynia wieńcowe.
z krwią pozbawioną tlenu.
A. ………… B. …………. C. ………….
28 Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych. ( ... / 1 p.)
Miażdżyca może prowadzić do
A. zaburzenia pracy węzłów chłonnych. C. zawału serca.
B. anemii. D. krwotoku wewnętrznego.

29 Zaznacz trzy zasady profilaktyki chorób układu krążenia. ( ... / 3 p.)

A. Unikanie pokarmów bogatych w tłuszcze roślinne.
B. Małe spożycie soli kuchennej.
C. Odpoczynek bierny, np. oglądanie telewizji.
D. Spożywanie tłuszczów zwierzęcych.
E. Unikanie palenia papierosów.
F. Umiarkowana aktywność fizyczna.

30 Oceń, które z poniższych informacji dotyczą układu krwionośnego (K), a które – ( ... / 3 p.)
układu limfatycznego (L). Zaznacz w tabeli odpowiednie litery.

W naczyniach tego układu płyn przemieszcza się dzięki skurczom

K L
mięśnia sercowego.
Ten układ składa się z otwartego systemu naczyń. K L
Przez naczynia tego układu przepływa płyn bogaty w tłuszcze. K L

31 Schemat przedstawia kierunek przepływu limfy w naczyniach układu krążenia. ( ... / 4 p.)

Oceń, czy poniższe informacje dotyczące układu limfatycznego są zgodne z prawdą.

Zaznacz literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F – jeśli jest fałszywe.

Układ limfatyczny rozpoczyna się w przestrzeniach międzykomórkowych. P F

Limfa jest transportowana w dwóch kierunkach. P F
Docelowym miejscem transportu limfy są naczynia układu krwionośnego. P F
Limfa nie przepływa przez węzły chłonne. P F
32 Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych. ( ... / 1 p.)
Funkcją układu limfatycznego jest
A. transport gazów oddechowych.
B. niszczenie drobnoustrojów chorobotwórczych.
C. przekazywanie impulsów elektrycznych.
D. wydalanie nadmiaru wody.

Grupa B | strona 4 z 6
33 Oceń, czy poniższe informacje dotyczące układu limfatycznego są zgodne z prawdą. ( ... / 3 p.)
Zaznacz literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F – jeśli jest fałszywe.

Układ limfatyczny dostarcza tlen do wszystkich komórek ciała. P F

W węzłach limfatycznych są unieszkodliwiane substancje toksyczne. P F
W przeciwieństwie do układu krwionośnego układ limfatyczny jest
P F
otwarty.
34 Zaznacz nazwy narządów, które wchodzą w skład układu limfatycznego. ( ... / 1 p.)
A. Wątroba. B. Węzły chłonne. C. Śledziona. D. Serce.

35 Przyporządkuj podane informacje do odpowiednich układów. Zaznacz literę K, jeśli ( ... / 3 p.)
informacja dotyczy układu krwionośnego, lub literę L – jeśli dotyczy układu
limfatycznego.

Skurcze mięśni powodują przesuwanie się płynu w sąsiadujących z nimi

L K
naczyniach.
Bierze udział w regulacji temperatury ciała. L K
Tworzy otwarty system naczyń. L K

36 Uzupełnij tabelę dotyczącą odporności nabytej. Wpisz w odpowiednie rubryki ( ... / 3 p.)
brakujące informacje.

Odporność …………………………
Odporność ………………………… Odporność …………………………
Otrzymywanie przeciwciał
wytworzonych przez organizm matki za Otrzymywanie przeciwciał zawartych
pośrednictwem łożyska lub z mlekiem w surowicy odpornościowej.
w czasie karmienia.

37 Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych. ( ... / 1 p.)

Układ odpornościowy tworzą
A. szpik kostny, serce, węzły chłonne, limfa.
B. migdałki, grasica, śledziona, erytrocyty, trzustka.
C. węzły chłonne, grasica, naczynia limfatyczne, śledziona.
D. śledziona, tarczyca, naczynia limfatyczne, migdałki.

38 Podkreśl właściwe wyrazy tak, aby tekst dotyczący odporności był prawdziwy. ( ... / 3 p.)
Pan Jan postanowił zabezpieczyć się przed zachorowaniem na grypę. Udał się więc do
przychodni, gdzie podano mu szczepionkę / surowicę. Ta substancja zawiera przeciwciała
/ antygeny wirusa. W wyniku jej podania pan Jan uzyskał odporność naturalną / sztuczną.

39 AIDS jest groźną chorobą zakaźną wywoływaną przez wirusa ludzkiego niedoboru ( ... / 1 p.)
odporności – HIV.
Zaznacz trzy spośród wymienionych sytuacji, w których nie dojdzie do zarażenia się
HIV.
A. Pocałunek w policzek.
B. Korzystanie ze wspólnej łazienki z osobą zakażoną HIV.
C. Wspólne spożywanie posiłków z osobą zakażoną HIV.
D. Niebezpieczne zachowania seksualne.
E. Transfuzja krwi zakażonej HIV.

Grupa B | strona 5 z 6
40 Alergie należą do chorób cywilizacyjnych powodowanych między innymi ( ... / 3 p.)
zanieczyszczeniem środowiska.
a) Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych.
Alergia to
A. nadwrażliwość organizmu na substancje nieszkodliwe.
B. nadwrażliwość organizmu na czynniki chorobotwórcze.
C. łączenie się hemoglobiny z tlenkiem węgla.
D. osadzanie się w płucach cząsteczek pyłów.

b) Uzupełnij zdania tak, aby poprawnie opisywały objawy i skutki alergii.

Wykorzystaj wyrazy wybrane spośród podanych – wpisz je w odpowiedniej formie
gramatycznej.
astma, katar sienny, angina, zapalenie płuc, gruźlica

Alergie wziewne mogą wywoływać na przykład ………………………………., którego

objawy są podobne do objawów przeziębienia. Wczesne zdiagnozowanie alergii jest
jednak ważne, ponieważ nieleczona może przyczynić się do powstania
……………………………….. . To choroba przewlekła, której leczenie jest trudne
i długotrwałe. Osoby cierpiące na to schorzenie mają znaczne trudności w oddychaniu,
silny kaszel i napady duszności.

41 Wyjaśnij, dlaczego niegroźne czynniki chorobotwórcze stają się dla chorych na ( ... / 1 p.)
AIDS śmiertelnie niebezpieczne.

42 Uszereguj rodzaje przeszczepów zgodnie ze wzrastającym ryzykiem ich odrzucenia. ( ... / 1 p.)
1. Przeszczep od osobnika innego gatunku.
2. Przeszczep od niespokrewnionego osobnika tego samego gatunku.
3. Przeszczep od osobnika identycznego genetycznie – bliźniaka jednojajowego.
4. Przeszczep w obrębie tego samego organizmu.

43 Wymień trzy zasady profilaktyki chorób układu krążenia dotyczące aktywności ( ... / 3 p.)
fizycznej.

Grupa B | strona 6 z 6