Professional Documents
Culture Documents
65-บทที่ 2 ความน่าจะเป็น-1
65-บทที่ 2 ความน่าจะเป็น-1
บทที่ 2
ความน่าจะเป็น (Probability)
ตั ว อย่ า งที่ 2.2 ในการทอดลู ก เต๋ า 1 ลู ก ถ้ า ผลลั พ ธ์ ที่ เ ราสนใจคื อ จ านวนแต้ ม ที่ ป รากฏ
แซมเปิลสเปซ คือ
S1 = {1, 2, 3, 4, 5, 6}
ถ้าเราสนใจว่าแต้มที่ปรากฏจะเป็นเลขคู่หรือเลขคี่ แซมเปิลสเปซ คือ
S2 = {คู,่ คี}่
จากตัวอย่างนี้แสดงให้เห็นว่า การทดลองสุ่มเดียวกัน อาจมีแซมเปิลสเปซมากกว่าหนึ่ง เซท
ทั้ ง นี้ ขึ้ น อยู่ กั บ ความสนใจของผู้ ท ดลอง ในกรณี นี้ S1 สามารถบอกรายละเอี ย ดได้ ม ากกว่ า S2
ถ้าเราทราบสมาชิกของ S1 เราก็สามารถบอกสมาชิกของ S2 ได้ แต่ในทางตรงข้ามถ้าเราทราบสมาชิก
ของ S2 เราไม่สามารถบอกสมาชิกของ S1 ได้ ดังนั้นเรามักจะใช้แซมเปิลสเปซที่มีรายละเอียดมาก
ที่สุด
B B
A S A S
AB AB A
C
A B A B
S S S
AB=Ф A BC A B C
รูปที่ 2.1 แสดงการรวมเหตุการณ์ต่าง ๆ เข้าด้วยกัน
ทฤษฎีของเซท
ทฤษฎีของเซทที่จะกล่าวถึงต่อไปนี้เป็นเพียงบางทฤษฎีที่เป็นประโยชน์ต่อการหาเหตุการณ์ที่
เกิดขึ้นจากการรวมหลาย ๆ เหตุการณ์เข้าด้วยกัน
Commulative Laws :
AB=BA
AB =BA
Associative Laws :
(AB)C = A(BC)
(AB) C = A(BC)
Distributive Laws :
A(BC) = (AB) (AC)
A(BC) = (AB) (AC)
De Morgan’s Laws :
(A B) = A B
(A B) = A B
2.4 หลักเบื้องต้นของการนับจุดตัวอย่าง
ทฤษฎีที่ 2.1 ถ้าเหตุการณ์อันหนึ่งเกิดขึ้นโดยวิธีต่าง ๆ กัน n1 วิธี และถ้าในแต่ละวิธีจะมี
เหตุการณ์อันที่ 2 เกิดขึ้นอีก n2 วิธี แล้วจานวนเหตุการณ์ทั้ง 2 ที่เกิดขึ้นพร้อมกันจะเป็น n1 n2 วิธี
ถ้ า มี สิ่ งของ n สิ่ ง ต้ อ งการจั ด คราวละ n สิ่ ง จะต้ อ งเลื อ กจั ด n ต าแหน่ ง ต าแหน่ งที่ 1
สามารถเลือกจัดได้ n วิธี ตาแหน่งที่ 2 เลือกจัดได้ n –1 วิธี… และตาแหน่งสุดท้ายจะเลือกตัดได้เพียง
วิธีเดียว ดังนั้นจากหลักเบื้องต้น วิธีจัดลาดับจะเท่ากับ n(n-1)…(2)(1)= n! n (n-factorial)
n!
จาก n
Pr
(n r )!
n! n! n!
n
Pn n!
(n n)! 0! 1
2.6 การจัดลาดับเป็นวงกลม
วิธีจัดลาดับเป็นวงกลมจะแตกต่างกับวิธีจัดเป็นแนวตรง เช่นจัดคน 5 คนนั่งรอบโต๊ะกลมถ้า
ให้แต่ละคนเลื่อนตาแหน่งไปหนึ่งที่ทั้งชุดถือว่าเป็นวิธีเดียวกัน ดังรูปที่ 1 และจะแตกต่างกันดังรูปที่ 2
ก จ ก ข
ก
จ ข ง ก จ ข จ
ง ค ง ค
ง ค ค ข
7 7! 7!
7
C3 35 วิ ธี
3 (7 3)! 3! 4! 3!
5 5! 5!
5
C2 10 วิ ธี
2 (5 2)! 2! 3! 2!
2.9 การคานวณความน่าจะเป็น
ทฤษฎีทางคณิตศาสตร์ของความน่าจะเป็นกาหนดให้ตัวเลขมาชุดหนึ่ง เรียกว่า “น้าหนัก”
(weight) มีค่าจาก 0 ถึง 1 ซึ่งนาไปประเมินผลเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นอันเป็นผลมาจากการทดลองทาง
สถิติ เราจะกาหนดค่าน้าหนักลงทุก ๆ จุดตัวอย่างในแซมเปิลสเปซ ซึ่งผลรวมของน้าหนักเหล่านี้จะ
เท่ากับ 1 ถ้าเรามีเหตุผลเชื่อว่าจุดตัวอย่างอันหนึ่งเกิดขึ้นแน่นอนในการทดลองน้าหนักที่กาหนดนั้นมี
ค่าใกล้ 0 เช่นในการโยนเหรียญหรือทอดลูกเต๋า จุดตัวอย่างจะมีโอกาสเกิดขึ้นได้เท่า ๆ กัน สาหรับจุด
ตัวอย่างที่อยู่นอกแซมเปิลสเปซ น้าหนักจะมีค่าเป็น 0
ในการหาค่าของความน่าจะเป็นของเหตุการณ์ A เราจะรวมน้าหนักทั้งหมดที่กาหนดไว้ในจุด
ตัวอย่างของเหตุการณ์ A ผลรวมนี้เรียกว่า “ความน่าจะเป็นของเหตุการณ์ A” เขียนแทนด้วย Pr(A)
หรือ P (A) ดังนั้น ความน่าจะเป็นของ Ф จึงเท่ากับ 0 และความน่าจะเป็นของ S เท่ากับ 1
นิยาม ความน่าจะเป็นของเหตุการณ์ A คือผลรวมของน้าหนักของจุดตัวอย่างในเหตุการณ์ A
ดังนั้น
0 < P (A) < 1, P ( ) = 0 , P(S) = 1
6
จานวนวิธีที่จะหยิบให้ได้ลูกบอลสีแดง 2 ลูก = 6
C2
2
4
จานวนวิธีที่จะหยิบให้ได้ลูกบอลสีน้าเงิน 2 ลูก = 4
C2
2
--------------------------------------