Wirusy

Ogólna charakterystyka
- Wirusy są bezwzględnymi pasożytami, pasożytują w komórkach prokariotycznych i eukariotycznych.
- Nie przeprowadzają samodzielnie procesów metabolicznych, poza komórkami nie przejawiają żadnych
procesów życiowych.
- Są swoiste – to znaczy, że jeden bakteriofag atakuje dany gatunek bakterii.

Cechy wirusa
- Nie namnaża się poza komórkami żywiciela, nie oddycha, nie posiada
Jako martwej materii enzymów oddechowych.
- Nie jest w stanie zdobywać energii – nie rośnie, nie porusza się –
całkowicie bierny poza komórkami żywiciela.

- Przyswaja składniki z otoczenia – pasożyt.

Jako żywego organizmu - Można go zniszczyć – wysoka temperatura, substancje chemiczne,
zachodzi denaturacja białka.
- Jest w stanie przeżyć śmierć komórki gospodarza; podlega
reprodukcji.
- Może ulegać mutacjom, ma zdolność niezależnego ewoluowania.

Budowa wirusa
Koduje białka kapsydu i enzymy koniecznie do ekspresji genów wirusa oraz
Materiał genetyczny jego replikacji (DNA lub RNA).

Składa się z kapsomerów. Chroni wirusa w środowisku pozakomórkowym,

Kapsyd umożliwia mu rozpoznawanie komórek gospodarza.

Posiadają ją niektóre wirusy. Okrywa kapsyd, zbudowana z lipidów, wraz z

Osłonka glikoproteinami.

Przystosowanie wirusa do pasożytnictwa

- Osłonki białkowo – lipidowe u niektórych wirusów, utrudniające odpowiedź immunologiczną żywiciela.
- Obecność specjalnego ogonka, mogącego przebijać ściany komórkowe gospodarza, co daje możliwość
wprowadzenia DNA, RNA wirusa do środka komórki.
- Bardzo mały rozmiar – łatwe wnikanie do komórek gospodarza.
Cykle infekcyjne wirusów
Występuje u bakteriofagów zjadliwych – bakteriofagów T4. Zawsze kończy się rozpadem
Cykl lityczny zainfekowanej komórki.

- Adsorbcja – bakteriofag, dzięki włóknom ogonka rozpoznaje bakterie i

przyczepia się do nich na powierzchni.
- Wnikanie – przebicie ściany i błony komórkowej bakterii. Przez utworzony
kanalik zostaje wstrzyknięte DNA wirusa.
- Replikacja – kwas nukleinowy wirusa przejmuje kontrolę nad metabolizmem
zainfekowanej komórki, powielane są części składowe nowych wirionów.
- Składanie – powstawanie nowych wirionów (połączenie kwasu nukleinowego i
kapsydu).
- Uwalnianie – powstałe wiriony opuszczają komórkę, towarzyszy temu jej
zniszczenie.

Odmiana replikacji wirusa, która nie kończy się śmiercią komórki gospodarza lecz
Cykl lizogeniczny wbudowaniem DNA wirusa do DNA komórki. Występuje u bakteriofagów łagodnych.

- Adsorbcja i wnikanie – takie jak w cyklu litycznym.

- Integracja – DNA wirusa włącza się do bakteryjnego DNA. Tę postać nieczynnego
wirusowego DNA po integracji z DNA bakterii nazywamy profagiem.
- Replikacja – zintegrowany profag replikuje razem z bakteryjnym DNA. Bakteria
żyje i rozmnaża się, przekazując komórkom potomnym DNA wirusa.

- Adsorbcja – glikoproteiny osłonki wirusa znajdują receptory na błonie

Cykl wirusa zainfekowanej komórki. Osłonka wirusa zlewa się z błoną komórkową.
zwierzecego - Wnikanie – kapsyd wirusa z materiałem genetycznym przechodzi do cytoplazmy
po czym rozpada się, uwolniony zostaje materiał genetyczny wirusa.
- Odwrotna transkryptaza* – dotyczy tylko retrowirusów.1 Enzym na podstawie
RNA wirusa syntezuje DNA. DNA wirusa przemieszcza się do jądra komórkowego
gospodarza.
- Integracja – DNA wirusa wbudowuje się w DNA gospodarza.
- Replikacja – materiał gospodarza zostaje zablokowany. Powstają RNA wirusa i
elementy składowe osłonki, kapsydu.
- Składanie – elementy wirusa są składane w całość.
- Uwolnienie – wirus opuszczając komórkę uzyskuję osłonę – błonę gospodarza ze
swoimi glikoproteinami. Komórka gospodarza nie ulega zniszczeniu.

Znaczenie wirusów
- Wywołują wiele groźnych chorób u ludzi.
- Atakują rośliny uprawne, powodując straty w rolnictwie, przyczyniają siędo strat w hodowli zwierząt.
- Stosowane do produkcji szczepionek i surowic.

1
Retrowirusy – jedna z grup RNA – wirusów. Atakują wyłącznie komórki eukariotyczne. Ich genom zawiera RNA i koduje
odwrotną transkryptazę. Retrowirusy to: HIV, BIV, HTLV.
Choroby wirusowe człowieka
- WZW A – zarażenie drogą pokarmową. Konsekwencja choroby – żóltaczka.
WZW - WZW B – zarażenie przez kontakt z zakażoną krwią, seks. Wirus powoduje zmiany w
strukturze błon komórkowych komórek wątroby co doprowadza do autoagresji.
- WZW C – zkażenie przez kontakt krwi. Ponad 70% zakażeń przebiega bezobjawowo.

- Wirusowe zapalenie rogów przednich rdzenia kręgowego.

Polio - Objawy – najczęściej nie wystepują, jednak – zaburzenia układu nerwowego.

- Zarażenie przez bezpośredni kontakt ze śliną zwierzęcia.

Wścieklizna - Objawy – ogólne zmęczenie, halucyjnacje, torsje, śmierć po ok. tygodniu po
wystąpieniu objawów.

Wiroidy i priony
Twór organiczny – chorobotwórczy, uważany za wirusa pozbawionego kapsydu. Jego
Wiriod materiałem genetycznym jest jednorodne RNA. Wywołuje choroby ziemniaków i owoców
cytrusowych.

Cząsteczka białka odpornego na wysoką temperaturę, mogąca się przenosić z organizmu do

Prion organizmu, w jakiś sposób ulega powieleniu. Powoduje choroby centralnego układu
nerwowego bydła, owiec, a także człowieka.

Bakterie
Ogólna charakterystyka
- Bakterie dzielimy na dwie grupy – archebakterie i eubakterie. Większość zalicza się do eubakterii.
- Bakterie to organizmy prokariotyczne – nie zawierają jądra oraz haploidalne – posiadają jedną dwuniciową
cząsteczkę DNA, rozmnażają się tylko bezpłciowo.

Budowa bakterii
- Tworzy wewnątrz komórkowe wypuklenia, które zwiekszają jej
Błonka komórkowa powierzchnie funkcjonalną.
- Uczestniczy w wymianie substancji między komórką a otoczeniem, bierze
udział w pozyskiwaniu i magazynowaniu energii.
- Powstają z niej tylakoidy w które wbudowane są barwiniki
fotosyntetyczne.

- Bakterie gram dodatnie – gruba, zbudowana z kilku warstw murenu i

Ściana komórkowa kwasów tejchojowych2.

2
Kwasy tejchejowe – związki polimerowe składajace się z reszt glicerolu lub innego alkoholu połącone z grupami
fosforowymi.
 - Bakterie gram ujemne – cienka, zbudowana z jednej warstwy mureny,
okryta dodatkową błoną zewnętrzną.

- Zbudowana z polisacharydów.
Otoczka śluzowa - Pełni funkcję ochronną

- Nukleoid – obszar w którym znajduje się genofor pełniący funkcję jądra

Cytozol komórkowego.
- Rybosomy – struktury zbudowane z białek i rRNA.
- Ziarna materiałów zapasowych – ziarna m.in. lipidów i cukrów (np.
glikogenu).

Podstawowe funkcje życiowe bakterii

Odżywianie
Heterotrofizm Saprobionty
Wykorzystują martwą materię organiczną. Najliczniejsza grupa bakterii.
Pasożyty
Czerpią pokarm z ciał innych organizmów wywołując u nich choroby.
Symbionty
Korzystują z substancji wytwarzanych przez innego organizmy, w zamian dostarczają te
wytworzone przez siebie.

Autotrofizm Fotoautotrofy
- Sinice – proces fotosyntezy zachodzi z wydzielaniem tlenu, barwniki asymilacyjne -
m.in. chlorofil a i karotenoidy.
- Zielone i purpurowe – bakterie siarkowe i bezsiarkowe. Ich proces fotosyntezy jest
niezwiazany z wydzielaniem tlenu. Barwniki – bakteriochlorofile.
Chemoautotrofy
Bakterie które czerpią energię z reakcji utleniania zwiazków nieorganicznych. Od nazw
utlenianych zwiazkow pochodzą nazwy grup bakterii.

Oddychanie
Przeprowadzane przez aeroby. Pozyskiwanie energii wyłacznie na skutek oddychania
Tlenowe tlenowego. Zachodzi we wpukleniach błony.

Przeprowadzają je anaeroby. Pozyskiwanie energii z fermentacji.

Beztlenowe - Bezwględne – anareoby, które giną w warunkach tlenowych.
- Względne – anareoby, które mogą zmieniać swój sposób oddychania, w zależności
do środowiska.

Rozmnażanie
- Podział komórki – wystepuje u większości bakterii, nastepuje bez wymiany materiału genetycznego.
- Fragmentacja – wystepuje u sinic (fragmentacja nitek kolonii).
- Począkowanie – zachodzi tylko u nielicznych bakterii.

Formy przetrwalnikowe bakterii

Bakterie w niesprzyjających warunkach zmniejszają tempu metabolizmu i przechodzą w stan ambiozy.
 - Cysty – powstają przez odwodnienie i otoczenie grubą ścianą komórki bakteryjnej.
- Endospory – przy powstawaniu endospor zawartość komórki dzieli się na dwie nierówne części – mniejsza
zostaje otoczona nową ścianą.

Procesy płciowe
- Nie zapewniają zwiększenia liczby komórek, lecz rekombinacje materiału genetycznego.
- Prowadzą do zwiększenia różnorodnoości genetycznej.

Okresowe połączenie dwóch komórek bakterii, a następnie przekazanie DNA z komórki dawcy do
Konugacja komórki biorcy.
Etapy konugacji
- Połączenie komórek dawcy i biorcy.
- Przeniesienie jednej nici DNA pazmidu do komórki biorcy.
- Synteza brakujących nici plazmidu w obu komórkach.

Rodzaje ruchów
- Ruch za pomocą rzęsek – rzeski wynują ruchy obrotowe, kierunek tych ruchów decydue o kierunku ruchu
komórki.
- Taksje – ruchy w odpowiedzi na działanie bodźca zewnętrznego, np. chemotaksja. 3

Znaczenie bakterii
- Odgrywają kluczową rolę w krażeniu pierwiastków w przyrodzie.
- Są używane do produkcji alkoholi i kwasów organicznych, uczestniczą w przemianach związków nieorganicznych.
- Zmodyfikowane genetycznie służą do produkcji białek ludzkich skutecznych w leczeniu cukrzycy.
- Wykorzystywane do wyrobów mleczarskich – serów, kefirów.

Choroby bakteryjne człowieka

- Zakażenie drogą pokarmową,
Czerwonka bakteryjna - Objawy – krwista biegunka, utrata przytomności.
- Profilaktyka – właściwe przechowywanie zywności.

- Zakażenie przez spożywanie zakażonej woydy lub pokarmu.

Dur brzuszny - Objawy – ból brzucha, wysypka.
- Profilaktyka – szczepienie, ochrona ujęć wody.

- Zakażenie poprzez kontakt rany z ziemią.

Tężec - Objawy – szczękościsk, drawki, często kończy się zgonem.

3
Chemotaksja – ruch w odpowiedzi na bodziec chemiczny. Jest dodania, gdy ruch odbywa się w kierunku bodźca.
Protisty
Protisty zwierzęce
Budowa komórki
- Organizmy jednokomórkowe, wielkość – nieco ponad 1 mm.
- Ich komórki budową przypominają komórki zwierzęce – jednak mają dodatkowe struktury.
- Posiadają wodniczki pokarmowe – odbywa się w nich trawienie pokarmu oraz tętniące – odpowiadające za
proces osmoregulacji i wydalania.
- Zwykle jedno jądro komórkowe.
- Pantofelek posiada dwa jądra komórkowe – mikronukleus4, makronukleus5. Tworzą one aparat jądrowy.
- Ciało pokryte pellikulą6 lub sztywnym pancerzykiem.

Ruch i reakcja na bodźce

Ruch protistów często jest reakcją na działanie bodźca, np. chemicznego – chemotaksja, światła – fototaksja. Pozwala to
odnaleźć optymalne do życia warunki.

- Ruch za pomocą nibynóżki, pseudopodii.

Ruch ameboidalny
- Dotyczy form ameboidalnych, które mają cienką pellikulę.

- Ruch za pomocą wici, rzęsek lub błonki falującej.

Ruch undulipodialny
- Dotyczy protistów mających grupę pellikulę, która umożliwia tworzenie się
wypustek.

Odżywianie
Protisty zwierzęce to heterotrofy. Wyróżniamy: saprobionty, pasożyty i drapieżniki.

Przenikanie drobnych cząsteczek na drodze dyfuzji prostej, wspomaganej lub transportu

Wchłanianie aktywnego.

Endocytoza Pinocytoza
- Wychwytywanie oraz wchłanianie płynów z rozpuszczonymi związkami.
- Drobny pęcherzyk pinocytarny odłącza się od błony i przemieszcza w cytozolu.
- Pęcherzyk zostaje strawiony z zawartością.
Fagocytoza
- Wychwytywanie i wchłanianie większych cząsteczek.
- Strawieniu ulega tylko zawartość pęcherzyka.

4
Mikronukleus – diploidalne, małe jądro pantofelka, które stanowi archiwum informacji genetycznej i uczestniczy w
procesie płciowym.
5
Makronukleus – poliploidalne, duże jądro pantofelka, które steruje czynnościami komórki.
6
Pellikula – błona komórkowa oraz przylegająca do niej cytoplazma wraz z elementami szkieletu. Nadaje kształt komórce
oraz pośredniczy w wymianie substancji między komórką a otoczeniem.
Osmoregulacja i wydalanie
- Sprawna osmoregulacja jest szczególnie ważna dla słodkowodnych protistów zwierzęcych, ponieważ są
narażone na nieustajacy napływ wody do komórek.
- Do usuwania nadmiaru wody służy wodniczka tętniąca, która kurczy się rytmicznie usuwając wodę i szkodliwe
produkty przemiany materii.

Rozmnażanie
- Pozwala na szybkie zwiększenie liczby osobników, które są identyczne genetycznie.
Bezpłciowe
- Nie jest to korzystne rozmnażanie.
- Polega na podziale komórki.

- Zachodzi rzadko. Polega na połączeniu się gamet (n) powstałych w wyniku podziału.
Płciowe
- Po zapłodnieniu powstaje zygota (2n), która przekształca się w dojrzałego osobnika.

Cykl rozwojowy
- Faza (2n) – postać troficzna.
Mejoza pregamiczna
- Przechodzi podział mejotyczny, który prowadzi do powstania gamet (n),
które uczestniczą w procesie zapłodnienia.
- Mejoza zachodzi przed zapłodnieniem.

- Faza (2n) – zygota, faza (n) – postać troficzna.

Mejoza postgamiczna
- Zygota przechodzi podział mejotyczny dając osobniki troficzne.
- Mejoza zachodzi bezpośrednio po procesie zapłodnienia.

- Zarażenie – dochodzi do niego w wyniku ukłucia przez samicę komara

Cykl zarodźca malarii widliszka, która w gruczołach ślinowych posiada formy inwacyjne pasożyta.
- Formy inwazyjne pasożyta z krwią docierają do wątroby. Zmieniają postać
na pełzakowatą. Dzieląc się wielokrotnie dają nowe pokolenia postaci
inwazyjnych.
- Postać pełzakowata wnika do erytrocytów. Rośnie tam i dzieli wielokrotnie
co powoduje rozpad erytrocytów – atak malarii.

- Część z nich przekształca się w komórki macieryste gamet, które zostają

wessane z krwią przez komara.
- W jelicie cienkim komara komórki macierzyste gamet przekształcają się w
gamety.
- Gamety łączą się w procesie zapłodnienia – tworzą ruchliwą zygotę.
- Zygota przedostaje się z jelita na jego ścianę i tworzy oocystę, która rośnie
a później w wyniku mejozy daje początek postaciom inwazyjnym.

Procesy płciowe – koniugacja

Nie prowadzi do zwiększenia liczby osobników, lecz rekombinacji genów.

Protisty roślinopodobne
Budowa komórki
- Budową przypomina komórkę roślinną – zawiera chloroplasty, wiele z nich ma celulozową ścianę.
- Chloroplasty otoczone przez trzy lub cztery błony – to odróżnia je od chloroplastów roślin.
 - Dodatkowe błony chloroplastów są efektem endosymbiozy wtórnej. 7
- Przeważają formy jednokomórkowe, które nie mają ściany komórkowej, lecz pellikulę. Posiadają gardziel, dwie
wici oraz fotoreceptor, który współdziała z plamką oczną.

Rodzaje plech
- Nitkowata – utworzona z nici zbudowanych z ciągów komórek.
- Nibytkankowa – utworzona z wielokomórkowych nici, które ciasno się ze sobą splatają tworząc nibytkanke.
- Tkankowa – wykazuje zróżnicowanie w budowie wewnątrznej, często zewnętrznej. Wyróżnia się – część
liściokształtną, łodygokształtną oraz chwytniki.

Odżywianie
- Zawierają barwne plastydy, aktywne w procesie fotosyntezy.
Autotrofy
- Barwniki fotosyntetyczne – chlorofil a, b, c, d.
- Posiadają barwniki karotenoidowe – karoten, ksantofil, fukoksantynę.
- Związki powstałe w procesie fotosyntezy magazynują w pirenoidach – w chloroplastach.

- Wśród nich euglena zielona.

Miksotrofy
- Dzięki obecnośći chloroplastów przeprowadzają proces fotosyntezy.
- W sytuacji braku światła stają się cudzożywne.

Rozmnażanie
- Rozmnażanie poprzez podział komórki, fragmentację plechy lub za pomocą rozmnóżek 8.
Bezpłciowe
- Wytwarzanie zarodników – sporów, które mają wici.
- Zarodniki powstają w sporangiach w wyniku podziału mejotycznego, są haploidalne.

- Tylko u wielokomórkowych protistów.

Płciowe
- Gamety powstają w gametangiach, które są jednokomórkowe i zróżnicowane na
plemnie oraz lęgnie.
- Izogamia – w zapłodnieniu uczestnicza jednakowe gamety.
- Anizogamia – w zapłodnieniu uczestniczą różniące się gamety – makrogameta ♀ i
mikrogameta ♂.
- Oogamia – w zapłodnieniu uczestniczy – duża, nieruchliwa gameta ♀ - komórka jajowa
oraz mała ruchliwa ♂ - plemnik.

Przemiana pokoleń
Z przemianą pokoleń jest związana przemiana faz jądrowych. W cyklu rozwojowym pokolenia gametofitu i sporofitu
mogą być podobne lub różnić się – wówczas jedno z pokoleń dominuje. W przypadku listownicy jest to sporofit.

Protisty grzybopodobne
- Często zbudowane z nitkowatych strzepek, ich ściana pokryta jest celulozą lub w ogóle nie występuje.
- Protisty bez ściany komórkowej poruszają się ruchem pełzakowatym. Ich ciało to śluznia – pazmodium.
- Stanowią organizmy heterotroficzne – saprobionty lub pasożyty.

7
Endocymbioza wtórna – proces pobierania jednokomórkowych roślin wyposażonych w chloroplasty otoczone dwiema
błonami przez inne komórki eukariotyczne.
8
Rozmnóżki – specjalne struktury, które oderwane od osobnika rodzicielskiego dająpoczątek osobnikom potomnym.
Znaczenie protistów
Dla zwierząt Pozytywne
- Plechy dużych protistów pokrywają dno zbiorników wodnych tworząc siedliska dla
zwierząt.
- Część orzęsków żyje w przewodzie pokarmowym zwierząt umożliwiając im
trawienie celulozy.
Negatywne
W wysokiej temperaturze jest masowy rozwój protistów plaktonicznych – zakwit wód. Jest
to niebezpieczne dla żyjących tam zwierząt, które giną z powodu braku tlenu zużytego przez
protisty planktoniczne

Dla ludzi Pozytywne

- Na bazie dużych morskich brunatnic produkuje się leki zawierające jod.
- Kwas alginowy i jego sole pozyskiwane ze ścian brunatnic, rozpuszczone w wodzie,
tworzą kleiste roztwory, które mają zastosowanie w przemyśle papierniczym,
farmaceutycznym.
- Plechy dużych morskich protistów roślinopodobnych używane są, jako cenny
nawóz naturalny.

Negatywne
Prostisty będące pasożytami powodują duże straty w uprawach roślin i hodowli zwierząt
oraz są przyczyną groźnych chorób ludzi.

Choroby człowieka wywołane przez protisty

- Zakażenie bezpośrednio drogą płciową.
Rzęsistkowia - U kobiet powoduje zapalenie dróg rodnych, moczowych. U mężczyzn nie daje
objawów.
- Zakażenie przez kontakt z kocimi odchodami, drogą pokarmową.
Toskoplazmoza - Występuje w postaci nabytej oraz wrodzonej (zakażenie przez łożysko).

- Zakażenie drogą pokarmową – poprzez spożycie pokarmu z cystami pasożyta.

Czerwonka - Objawy – biegunka, krwotoki z przewodu pokarmowego, nieleczona prowadzi
pełzakowata do śmierci.

Grzyby
Cechy budowy
Grzyby posiadają ścianę zbudowaną z chityny, ich głównym materiałem zapasowym jest tłuszcz i glikogen. Grzyby mogą
być jednokomórkowe, mieć formę strzępek lub plechy.
Budowa ciała
Stanowi ciało grzyba, nie jest zróżnicowana na tkanki i organy.
Grzybnia - Grzybnia wegetatywna – pod ziemią.
- Grzybnia wocnikowa – nad ziemią, z zarodniakami.

Podzielone ścianami poprzecznymi na wiele komórek. W ścianach strzępek znajdują się otwory
Strzępki przez które przemieszcza się cytoplazma.

Powstają w następstwie procesu płciowego, w nich znajdują się zarodnie.

Owocniki - Owocnik kapelusznikowy – pod kalepuszem hymenium.
- Owocnik miseczkowaty.
- Owocnik kulisty, hymenium po zewnętrznej stronie.
- Purchawka – zarodniki w grzybie, wydostają się przy jego rozpadzie.

Część owocnika grzybów, na której występuje warstwa hymenialna, czyli obłocznia, wytwarzająca
Hymenofory zarodniki. Stanowią je blaszki – pieczarka – i rurki – maślak.

Mikoryza
Strzępki grzyba wnikają między komórki korzenia. Tworzą wokół korzenia mufki, ograniczające
Ektotroficzna jego wzrost i przejmują funkcję pobierania wody. Przykłady – borowiki, dęby, brzozy.

Strzepki grzyba wnikają do wnętrza komórek korzenia i nie ograniczają jego wzrostu. Występuje
Endotroficzna u większośći roślin.

Podstawowe funkcje życiowe

Odżywianie
Saprobionty Odżywiają się martwą materią organiczną.
Żyją w symbiozie z innymi organizmami. Grzyb korzysta z produktów fotosyntezy a dostarcza
Symbionty wodę i sole mineralne.

Za pomocą specjalnie przekształconych strzępek chwytają nicienie, pierścienice a następnie

Drapieżniki penetrują ich ciała

Pasożyty Atakują rośliny, zwierzeta, ludzi wywołując choroby.

Oddychanie
Grzyby pozyskują energię poprzez oddychanie tlenowe lub fermentacje.

Rozmnażanie
Bezpłciowe Fragmentacja plechy
Oddzielanie fragmentu plechy, dającego początek nowej grzybni, np. pieczarka.
Pączkowanie
Tworzenie drobnych wypustków, które rosną i odrywają się od komórki macierzystej, np. drożdże.
Rozsiewanie zarodników
Wytworzenie i rozsiewanie zarodników, rozmnaża się tak większość gatunków. Zarodniki mogą
być aplanosporami lub zoosporami.
Płciowe Gametogamia
Łączenie się gamet powstających w gametangiach, które mogą być zróżnicowane plemnie i
lęgnie.
Gametangiogamia
Łączenie się całych gametangiów, zawartość plemni przelewa się do lęgni przez włostek.
Somatogamia
Kopulacja i zrastanie się zróżnicowanych płciowo strzepek.

Cykle rozwojowe
- Rozmnażanie bezpłciowe – nieruchliwe zarodniki (endospory, egzospory).
Sprzężniowce
- Rozmnażanie płciowe – gametangiogamia.
- Faza haploidalna dominuje nad dikariofazą i fazą diploidalną.

- Rozmnażanie bezpłciowe –zarodniki workowych lub konidialne.

Workowce
- Rozmnażanie płciowe – gametangiogamia.
- Niektóre wytwarzają owocniki – worki.
- Dominuje faza haploidalna.
- Dikariofaza słabo rozwinięta, faza diploidalna - jądro zygotyczne.

- Rozmnażanie bezpłciowe – zarodniki podstawkowych lub konidalnych.

Podstawczaki
- Rozmnażanie płciowe – somatogamia.
- Faza dominująca – dikariofaza.
- Faza haploidalna słabo rozwinięta, faza diploidalna – jądro zygotyczne.

Znaczenie grzybów
- Saprobionty pełnią funkcje destruentow, nie dopuszczają do nagromadzenia
W przyrodzie martwych organizmów.
- Grzyby w mikoryzie poprawiają warunki życia roślin.

Dla człowieka Pozytywne

- Owocniki niektórych grzybów są używane, jako dodatek do potraw.
- Drożdże wykorzystywane są do produkcji piwa i wina.

Negatywne
- Niektóre z grzybów po zjedzeniu przez człowieka powodują zatrucia.
- Saprobionty powodują psucie się produktów żywnościowych.

Porosty
Ogólna charakterystyka
- Występują w każdej strefie – mają niewielkie wymagania życiowe i dużą odporność. Są autotrofami.
 - Nazywane organizmami pionierskimi – rozpoczynają proces gromadzenia się materii organiczznej, przez co
podłoże mineralne zamienia się w glebę.

Cechy budowy
Porosty zbudowane są ze strzepek grzybów, głównie workowców. Ich strzepki są ciastno specione, jednak między nimi
znajdują się komórki zielenic i sinic.

Rodzaje plech porostów

Skorupiasta Listkowata Krzaczkowata
Silnie spłaszczona, w całości przylega Mniej lub bardziej spłaszczona, Ma liczne rozgałęzienia. Jest związana
do podłoża, niekiedy wrasta w nie. przypomina blaszki liściowe. Przylega z podłożem w kilku miejscach lub
w kilku miejscach do podłoża. wcale.

Rozmnażanie porostów
Bezpłciowe
Urwistki Wyrostki
Formuja się wewnątrz plechy i wydostają przez jej Większe od urwistków, zbudowane z tych samych
pęknięcia. Zawierają do kilku komórek zielenic lub sinic, elementów co one. Powstają na powierzchni plechy jako
które otoczone są strzępkami grzyba. kruche wypuklenia.

Znaczenie porostów
- Porosty są wrażliwe na zanieczyszczenia powietrza, takie jak tlenki siarki. Dlatego zastosowanie znalazły w
bioindykacji – na podstawie ich występowania można określić stan czystości powietrza.
- Wykorzystywane w lecznictwie jako środek wykrztuśny.
- Stanowią podstawowy pokarm niektórych zwierząt tundry.