MAT1320-Lineer Cebir Ders Notları

Karesel Matrislerin Özel Tipleri

Mehmet E. KÖROĞLU
Güz 2020
Yıldız Teknik Üniversitesi, Matematik Bölümü
mkoroglu@yildiz.edu.tr
İÇİNDEKİLER

1. Karesel Matrislerin Özel Tipleri

2. Kompleks Matrisler

Mehmet E. KÖROĞLU 1
Karesel Matrislerin Özel Tipleri
Periyodik Matris

A, n × n tipinde karesel bir matris ve p bir pozitif tamsayı olsun.

Ap +1 = A ise A matrisine periyodik matris denir. Bu şartı sağlayan
en küçük p pozitif sayısına matrisin periyodu denir.

Mehmet E. KÖROĞLU 2
Periyodik Matris

A, n × n tipinde karesel bir matris ve p bir pozitif tamsayı olsun.

Ap +1 = A ise A matrisine periyodik matris denir. Bu şartı sağlayan
en küçük p pozitif sayısına matrisin periyodu denir. Örneğin,
 
1 −2 −6
3
2 9 
 
A=
 −3 ⇒A =A
2 0 −3

matrisi periyodu 2 olan periyodik bir matristir.

Mehmet E. KÖROĞLU 2
İdempotent Matris

Eğer p = 1 ise yani, A karesel matrisi için A2 = A ise A matrisine

idempotent matris denir.

Mehmet E. KÖROĞLU 3
İdempotent Matris

Eğer p = 1 ise yani, A karesel matrisi için A2 = A ise A matrisine

idempotent matris denir. Örneğin,
 
2 −2 −4
2
 −1 3 4 
 
A= ⇒A =A
1 −2 −3

matrisi bir idempotent matristir.

Mehmet E. KÖROĞLU 3
Nilpotent Matris

A, n × n tipinde karesel bir matris ve q pozitif bir tamsayı olsun.

Aq = O ise A matrisine nilpotent matris denir

Mehmet E. KÖROĞLU 4
Nilpotent Matris

A, n × n tipinde karesel bir matris ve q pozitif bir tamsayı olsun.

Aq = O ise A matrisine nilpotent matris denir ve bu şartı sağlayan
q pozitif sayılarının en küçüğüne de A matrisinin nilpotentlik
derecesi (indeksi) denir.

Mehmet E. KÖROĞLU 4
Nilpotent Matris

A, n × n tipinde karesel bir matris ve q pozitif bir tamsayı olsun.

Aq = O ise A matrisine nilpotent matris denir ve bu şartı sağlayan
q pozitif sayılarının en küçüğüne de A matrisinin nilpotentlik
derecesi (indeksi) denir. Örneğin,
 
1 2 3
⇒A =0
2
 1 2 3 
 
A=
−1 −2 −3

matrisi nilpotentlik indeksi 2 olan bir nilpotent matristir.

Mehmet E. KÖROĞLU 4
İnvolut Matris

A, n × n tipinde bir karesel matris ve In , n × n tipinde bir birim

matris olsun. Eğer A2 = In ise A matrisine involut matris denir.

Mehmet E. KÖROĞLU 5
İnvolut Matris

A, n × n tipinde bir karesel matris ve In , n × n tipinde bir birim

matris olsun. Eğer A2 = In ise A matrisine involut matris denir.
Örneğin,  
−5 −8 0
2
 3 5 0 
 
A=  ⇒ A = I2
1 2 −1
bir involut matristir.

Mehmet E. KÖROĞLU 5
Köşegen Matris

A = [aij ], n × n tipinde karesel bir matris olsun. Eğer i 6= j için

aij = 0 ise A matrisine köşegen matris denir. Köşegen matriste
esas köşegenin dışındaki elemanlar sıfırdır. Sıfır matrisi bir köşegen
matristir. Ayrıca, skaler matris esas köşegen elemanları eşit olan bir
köşegen matristir.

Mehmet E. KÖROĞLU 6
Köşegen Matris

A = [aij ], n × n tipinde karesel bir matris olsun. Eğer i 6= j için

aij = 0 ise A matrisine köşegen matris denir. Köşegen matriste
esas köşegenin dışındaki elemanlar sıfırdır. Sıfır matrisi bir köşegen
matristir. Ayrıca, skaler matris esas köşegen elemanları eşit olan bir
köşegen matristir. Köşegen matrisler
D = diag (d11 , d22 , . . . , dnn )
biçiminde de gösterilebilir. Burada dii elemanlarının bir kısmı ya da
hepsi sıfır olabilir.

Mehmet E. KÖROĞLU 6
Köşegen Matris

A = [aij ], n × n tipinde karesel bir matris olsun. Eğer i 6= j için

aij = 0 ise A matrisine köşegen matris denir. Köşegen matriste
esas köşegenin dışındaki elemanlar sıfırdır. Sıfır matrisi bir köşegen
matristir. Ayrıca, skaler matris esas köşegen elemanları eşit olan bir
köşegen matristir. Köşegen matrisler
D = diag (d11 , d22 , . . . , dnn )
biçiminde de gösterilebilir. Burada dii elemanlarının bir kısmı ya da
hepsi sıfır olabilir. Örneğin,
 
3 0 0
 0 −7 0  ,
 
 
0 0 2

Mehmet E. KÖROĞLU 6
Köşegen Matris

A = [aij ], n × n tipinde karesel bir matris olsun. Eğer i 6= j için

aij = 0 ise A matrisine köşegen matris denir. Köşegen matriste
esas köşegenin dışındaki elemanlar sıfırdır. Sıfır matrisi bir köşegen
matristir. Ayrıca, skaler matris esas köşegen elemanları eşit olan bir
köşegen matristir. Köşegen matrisler
D = diag (d11 , d22 , . . . , dnn )
biçiminde de gösterilebilir. Burada dii elemanlarının bir kısmı ya da
hepsi sıfır olabilir. Örneğin,
 
3 0 0
4 0
!
 0 −7 0  , ,
 
  0 −5
0 0 2

Mehmet E. KÖROĞLU 6
Köşegen Matris

A = [aij ], n × n tipinde karesel bir matris olsun. Eğer i 6= j için

aij = 0 ise A matrisine köşegen matris denir. Köşegen matriste
esas köşegenin dışındaki elemanlar sıfırdır. Sıfır matrisi bir köşegen
matristir. Ayrıca, skaler matris esas köşegen elemanları eşit olan bir
köşegen matristir. Köşegen matrisler
D = diag (d11 , d22 , . . . , dnn )
biçiminde de gösterilebilir. Burada dii elemanlarının bir kısmı ya da
hepsi sıfır olabilir. Örneğin,
6
 
 
3 0 0
4 0 0
!  
 0 −7 0  , ,
   
 
  0 −5  −9 
0 0 2
 
8

Mehmet E. KÖROĞLU 6
Köşegen Matris

A = [aij ], n × n tipinde karesel bir matris olsun. Eğer i 6= j için

aij = 0 ise A matrisine köşegen matris denir. Köşegen matriste
esas köşegenin dışındaki elemanlar sıfırdır. Sıfır matrisi bir köşegen
matristir. Ayrıca, skaler matris esas köşegen elemanları eşit olan bir
köşegen matristir. Köşegen matrisler
D = diag (d11 , d22 , . . . , dnn )
biçiminde de gösterilebilir. Burada dii elemanlarının bir kısmı ya da
hepsi sıfır olabilir. Örneğin,
6
 
 
3 0 0
4 0 0
!  
 0 −7 0  , ,
   
 
  0 −5  −9 
0 0 2
 
8
matrisleri köşegen matrislerdir.
Mehmet E. KÖROĞLU 6
diag (3, −7, 2),
Köşegen Matris

A = [aij ], n × n tipinde karesel bir matris olsun. Eğer i 6= j için

aij = 0 ise A matrisine köşegen matris denir. Köşegen matriste
esas köşegenin dışındaki elemanlar sıfırdır. Sıfır matrisi bir köşegen
matristir. Ayrıca, skaler matris esas köşegen elemanları eşit olan bir
köşegen matristir. Köşegen matrisler
D = diag (d11 , d22 , . . . , dnn )
biçiminde de gösterilebilir. Burada dii elemanlarının bir kısmı ya da
hepsi sıfır olabilir. Örneğin,
6
 
 
3 0 0
4 0 0
!  
 0 −7 0  , ,
   
 
  0 −5  −9 
0 0 2
 
8
matrisleri köşegen matrislerdir.
Mehmet E. KÖROĞLU 6
diag (3, −7, 2), diag (4, −5),
Köşegen Matris

A = [aij ], n × n tipinde karesel bir matris olsun. Eğer i 6= j için

aij = 0 ise A matrisine köşegen matris denir. Köşegen matriste
esas köşegenin dışındaki elemanlar sıfırdır. Sıfır matrisi bir köşegen
matristir. Ayrıca, skaler matris esas köşegen elemanları eşit olan bir
köşegen matristir. Köşegen matrisler
D = diag (d11 , d22 , . . . , dnn )
biçiminde de gösterilebilir. Burada dii elemanlarının bir kısmı ya da
hepsi sıfır olabilir. Örneğin,
6
 
 
3 0 0
4 0 0
!  
 0 −7 0  , ,
   
 
  0 −5  −9 
0 0 2
 
8
matrisleri köşegen matrislerdir.
Mehmet E. KÖROĞLU 6
diag (3, −7, 2), diag (4, −5), diag (6, 0, −9, 8)
Köşegen Matris

A = [aij ], n × n tipinde karesel bir matris olsun. Eğer i 6= j için

aij = 0 ise A matrisine köşegen matris denir. Köşegen matriste
esas köşegenin dışındaki elemanlar sıfırdır. Sıfır matrisi bir köşegen
matristir. Ayrıca, skaler matris esas köşegen elemanları eşit olan bir
köşegen matristir. Köşegen matrisler
D = diag (d11 , d22 , . . . , dnn )
biçiminde de gösterilebilir. Burada dii elemanlarının bir kısmı ya da
hepsi sıfır olabilir. Örneğin,
6
 
 
3 0 0
4 0 0
!  
 0 −7 0  , ,
   
 
  0 −5  −9 
0 0 2
 
8
matrisleri köşegen matrislerdir.
Mehmet E. KÖROĞLU 6
diag (3, −7, 2), diag (4, −5), diag (6, 0, −9, 8)
Üçgensel Matrisler

A = [aij ], n × n tipinde karesel bir matris olmak üzere eğer i > j

için aij = 0 ise, yani esas köşegenin altındaki bütün elemanlar sıfır
ise, A matrisine üst üçgensel matris denir.

Mehmet E. KÖROĞLU 7
Üçgensel Matrisler

A = [aij ], n × n tipinde karesel bir matris olmak üzere eğer i > j

için aij = 0 ise, yani esas köşegenin altındaki bütün elemanlar sıfır
ise, A matrisine üst üçgensel matris denir. 2, 3 ve 4 mertebeli üst
üçgensel matrislerin genel formları aşağıdaki gibi verilebilir:

!
a11 a12
,
0 a22

Mehmet E. KÖROĞLU 7
Üçgensel Matrisler

A = [aij ], n × n tipinde karesel bir matris olmak üzere eğer i > j

için aij = 0 ise, yani esas köşegenin altındaki bütün elemanlar sıfır
ise, A matrisine üst üçgensel matris denir. 2, 3 ve 4 mertebeli üst
üçgensel matrislerin genel formları aşağıdaki gibi verilebilir:
 
b b12 b13
 11
!
a11 a12
,  0 b22 b23  ,

0 a22  
0 0 b33

Mehmet E. KÖROĞLU 7
Üçgensel Matrisler

A = [aij ], n × n tipinde karesel bir matris olmak üzere eğer i > j

için aij = 0 ise, yani esas köşegenin altındaki bütün elemanlar sıfır
ise, A matrisine üst üçgensel matris denir. 2, 3 ve 4 mertebeli üst
üçgensel matrislerin genel formları aşağıdaki gibi verilebilir:
 
  c11 c12 c13 c14
b b12 b13
 11
!  
a11 a12 c22 c23 c24
,  0
,
  
b22 b23   
0 a22   c33 c34 
0 0 b33
 
c44

Mehmet E. KÖROĞLU 7
Üçgensel Matrisler

A = [aij ], n × n tipinde karesel bir matris olmak üzere eğer i > j

için aij = 0 ise, yani esas köşegenin altındaki bütün elemanlar sıfır
ise, A matrisine üst üçgensel matris denir. 2, 3 ve 4 mertebeli üst
üçgensel matrislerin genel formları aşağıdaki gibi verilebilir:
 
  c11 c12 c13 c14
b b12 b13
 11
!  
a11 a12 c22 c23 c24
,  0
,
  
b22 b23   
0 a22   c33 c34 
0 0 b33
 
c44
Köşegen matrislerde olduğu gibi, üçgensel matrisler yazılırken 0 lar
göz ardı edilebilir.

Mehmet E. KÖROĞLU 7
Üçgensel Matrisler

A = [aij ], n × n tipinde karesel bir matris olmak üzere eğer i > j

için aij = 0 ise, yani esas köşegenin altındaki bütün elemanlar sıfır
ise, A matrisine üst üçgensel matris denir. 2, 3 ve 4 mertebeli üst
üçgensel matrislerin genel formları aşağıdaki gibi verilebilir:
 
  c11 c12 c13 c14
b b12 b13
 11
!  
a11 a12 c22 c23 c24
,  0
,
  
b22 b23   
0 a22   c33 c34 
0 0 b33
 
c44
Köşegen matrislerde olduğu gibi, üçgensel matrisler yazılırken 0 lar
göz ardı edilebilir.
Note: Eğer n × n tipindeki A karesel matrisi için esas köşegenin
üstündeki bütün elemanlar sıfır ise A ya alt üçgensel matris denir.
Ayrıca, köşegen matrisler hem alt üçgensel hem de üst
üçgenseldirler.
Mehmet E. KÖROĞLU 7
Simetrik ve Ters-simetrik Matrisler

• Eğer reel sayı bileşenli bir A matrisi için AT = A ise A ya

simetrik matris denir.

Mehmet E. KÖROĞLU 8
Simetrik ve Ters-simetrik Matrisler

• Eğer reel sayı bileşenli bir A matrisi için AT = A ise A ya

simetrik matris denir. Eğer A = [aij ] simetrik bir matris ise
elemanları esas köşegene göre simetrik olmalıdır yani simetrik
bir matriste aij = aji dir.

Mehmet E. KÖROĞLU 8
Simetrik ve Ters-simetrik Matrisler

• Eğer reel sayı bileşenli bir A matrisi için AT = A ise A ya

simetrik matris denir. Eğer A = [aij ] simetrik bir matris ise
elemanları esas köşegene göre simetrik olmalıdır yani simetrik
bir matriste aij = aji dir.
• Eğer reel sayı bileşenli bir A matrisi için AT = −A ise A ya
ters-simetrik matris denir.

Mehmet E. KÖROĞLU 8
Simetrik ve Ters-simetrik Matrisler

• Eğer reel sayı bileşenli bir A matrisi için AT = A ise A ya

simetrik matris denir. Eğer A = [aij ] simetrik bir matris ise
elemanları esas köşegene göre simetrik olmalıdır yani simetrik
bir matriste aij = aji dir.
• Eğer reel sayı bileşenli bir A matrisi için AT = −A ise A ya
ters-simetrik matris denir. A = [aij ] matrisi ters-simetrik ise
esas köşegen üzerindeki bileşenler sıfırdır ve aij = −aji dır.

Mehmet E. KÖROĞLU 8
Simetrik ve Ters-simetrik Matrisler

• Eğer reel sayı bileşenli bir A matrisi için AT = A ise A ya

simetrik matris denir. Eğer A = [aij ] simetrik bir matris ise
elemanları esas köşegene göre simetrik olmalıdır yani simetrik
bir matriste aij = aji dir.
• Eğer reel sayı bileşenli bir A matrisi için AT = −A ise A ya
ters-simetrik matris denir. A = [aij ] matrisi ters-simetrik ise
esas köşegen üzerindeki bileşenler sıfırdır ve aij = −aji dır.

Mehmet E. KÖROĞLU 8
Simetrik ve Ters-simetrik Matrisler

• Eğer reel sayı bileşenli bir A matrisi için AT = A ise A ya

simetrik matris denir. Eğer A = [aij ] simetrik bir matris ise
elemanları esas köşegene göre simetrik olmalıdır yani simetrik
bir matriste aij = aji dir.
• Eğer reel sayı bileşenli bir A matrisi için AT = −A ise A ya
ters-simetrik matris denir. A = [aij ] matrisi ters-simetrik ise
esas köşegen üzerindeki bileşenler sıfırdır ve aij = −aji dır.
• Eğer bir A matrisi simetrik ya da ters-simetrik ise karesel
matris olmalıdır.

Mehmet E. KÖROĞLU 8
Simetrik ve Ters-simetrik Matrisler

Example   
2 −3 5 0 3 −4
Let A =  6 7  , 0 ,
5 
   
 −3
 B =  −3

5 7 −8 4 −5 0
1 0 0
!
C=
0 0 1

Mehmet E. KÖROĞLU 9
Simetrik ve Ters-simetrik Matrisler

Example   
2 −3 5 0 3 −4
Let A =  6 7  , 0 ,
5 
   
 −3
 B =  −3

5 7 −8 4 −5 0
1 0 0
!
C=
0 0 1

i. A matrisinin elemanları esas köşegene simetriktir yani AT = A

dır. Böylece A matrisi simetriktir.

Mehmet E. KÖROĞLU 9
Simetrik ve Ters-simetrik Matrisler

Example   
2 −3 5 0 3 −4
Let A =  6 7  , 0 ,
5 
   
 −3
 B =  −3

5 7 −8 4 −5 0
1 0 0
!
C=
0 0 1

i. A matrisinin elemanları esas köşegene simetriktir yani AT = A

dır. Böylece A matrisi simetriktir.
ii. B matrisinin esas köşegenindeki bütün elemanları sıfırdır.
Ayrıca diğer bütün elemanları esas köşegene göre ters işaretli
simetriktirler. Yani B T = −B olup B matrisi ters-simetriktir.

Mehmet E. KÖROĞLU 9
Simetrik ve Ters-simetrik Matrisler

Example   
2 −3 5 0 3 −4
Let A =  6 7  , 0 ,
5 
   
 −3
 B =  −3

5 7 −8 4 −5 0
1 0 0
!
C=
0 0 1

i. A matrisinin elemanları esas köşegene simetriktir yani AT = A

dır. Böylece A matrisi simetriktir.
ii. B matrisinin esas köşegenindeki bütün elemanları sıfırdır.
Ayrıca diğer bütün elemanları esas köşegene göre ters işaretli
simetriktirler. Yani B T = −B olup B matrisi ters-simetriktir.
iii. C matrisi karesel olmadığından simetrik ya da ters-simetrik
değildir.
Mehmet E. KÖROĞLU 9
Ortogonal Matris

A, n × n tipinde reel sayı bileşenli bir matris olmak üzere eğer

AT = A−1 yani AAT = AT A = In ise A matrisine ortogonaldir
denir.

Mehmet E. KÖROĞLU 10
Ortogonal Matris

A, n × n tipinde reel sayı bileşenli bir matris olmak üzere eğer

AT = A−1 yani AAT = AT A = In ise A matrisine ortogonaldir
denir.
Example
cos θ sin θ
!
A= olsun.
− sin θ cos θ

Mehmet E. KÖROĞLU 10
Ortogonal Matris

A, n × n tipinde reel sayı bileşenli bir matris olmak üzere eğer

AT = A−1 yani AAT = AT A = In ise A matrisine ortogonaldir
denir.
Example
cos θ sin θ
!
A= olsun. A matrisini AT matrisi ile çarparsak
− sin θ cos θ
I2 yi elde ederiz. Yani, AAT = I2 = AT A olup AT = A−1 dir.
Böylece A matrisi ortogonaldir.

Mehmet E. KÖROĞLU 10
Kompleks Matrisler
Kompleks Matrisler

A, elemanları kompleks sayılardan oluşan bir matris olsun.

Mehmet E. KÖROĞLU 11
Kompleks Matrisler

A, elemanları kompleks sayılardan oluşan bir matris olsun.

z = a + bi kompleks sayısının eşleniği z̄ = a − bi idi.

Mehmet E. KÖROĞLU 11
Kompleks Matrisler

A, elemanları kompleks sayılardan oluşan bir matris olsun.

z = a + bi kompleks sayısının eşleniği z̄ = a − bi idi.
A kompleks bileşenli matrisinin eşleniği Ā ile gösterilir ve A
matrisinin herbir elemanının eşleniği alınarak elde edilir.

Mehmet E. KÖROĞLU 11
Kompleks Matrisler

A, elemanları kompleks sayılardan oluşan bir matris olsun.

z = a + bi kompleks sayısının eşleniği z̄ = a − bi idi.
A kompleks bileşenli matrisinin eşleniği Ā ile gösterilir ve A
matrisinin herbir elemanının eşleniği alınarak elde edilir.
Yani, A = [aij ] için Ā = [bij ] ve bij = āij biçimindedir.

Mehmet E. KÖROĞLU 11
Kompleks Matrisler

A, elemanları kompleks sayılardan oluşan bir matris olsun.

z = a + bi kompleks sayısının eşleniği z̄ = a − bi idi.
A kompleks bileşenli matrisinin eşleniği Ā ile gösterilir ve A
matrisinin herbir elemanının eşleniği alınarak elde edilir.
Yani, A = [aij ] için Ā = [bij ] ve bij = āij biçimindedir. Böylece
Ā = [āij ] olarak yazılabilir.

Mehmet E. KÖROĞLU 11
Kompleks Matrisler

A, elemanları kompleks sayılardan oluşan bir matris olsun.

z = a + bi kompleks sayısının eşleniği z̄ = a − bi idi.
A kompleks bileşenli matrisinin eşleniği Ā ile gösterilir ve A
matrisinin herbir elemanının eşleniği alınarak elde edilir.
Yani, A = [aij ] için Ā = [bij ] ve bij = āij biçimindedir. Böylece
Ā = [āij ] olarak yazılabilir.
A kompleks matrisi için eşlenik alma ve transpoz alma işlemleri
değişmelidir. A matrisinin eşleniğinin transpozu özel olarak AH ile
gösterilir.

Mehmet E. KÖROĞLU 11
Kompleks Matrisler

A, elemanları kompleks sayılardan oluşan bir matris olsun.

z = a + bi kompleks sayısının eşleniği z̄ = a − bi idi.
A kompleks bileşenli matrisinin eşleniği Ā ile gösterilir ve A
matrisinin herbir elemanının eşleniği alınarak elde edilir.
Yani, A = [aij ] için Ā = [bij ] ve bij = āij biçimindedir. Böylece
Ā = [āij ] olarak yazılabilir.
A kompleks matrisi için eşlenik alma ve transpoz alma işlemleri
değişmelidir. A matrisinin eşleniğinin transpozu özel olarak AH ile
gösterilir. Yani AH = (Ā)T = (AT ) dir.

Mehmet E. KÖROĞLU 11
Kompleks Matrisler

A, elemanları kompleks sayılardan oluşan bir matris olsun.

z = a + bi kompleks sayısının eşleniği z̄ = a − bi idi.
A kompleks bileşenli matrisinin eşleniği Ā ile gösterilir ve A
matrisinin herbir elemanının eşleniği alınarak elde edilir.
Yani, A = [aij ] için Ā = [bij ] ve bij = āij biçimindedir. Böylece
Ā = [āij ] olarak yazılabilir.
A kompleks matrisi için eşlenik alma ve transpoz alma işlemleri
değişmelidir. A matrisinin eşleniğinin transpozu özel olarak AH ile
gösterilir. Yani AH = (Ā)T = (AT ) dir.
Eğer A matrisi reel sayı bileşenli bir matris ise AH = AT olacaktır.

Mehmet E. KÖROĞLU 11
Kompleks Matrisler

A, elemanları kompleks sayılardan oluşan bir matris olsun.

z = a + bi kompleks sayısının eşleniği z̄ = a − bi idi.
A kompleks bileşenli matrisinin eşleniği Ā ile gösterilir ve A
matrisinin herbir elemanının eşleniği alınarak elde edilir.
Yani, A = [aij ] için Ā = [bij ] ve bij = āij biçimindedir. Böylece
Ā = [āij ] olarak yazılabilir.
A kompleks matrisi için eşlenik alma ve transpoz alma işlemleri
değişmelidir. A matrisinin eşleniğinin transpozu özel olarak AH ile
gösterilir. Yani AH = (Ā)T = (AT ) dir.
Eğer A matrisi reel sayı bileşenli bir matris ise AH = AT olacaktır.
Ayrıca, bazı kaynaklarda AH nin yerine A∗ da kullanılır.

Mehmet E. KÖROĞLU 11
Kompleks Matrisler

Example
2 + 8i 5 − 3i 4 − 7i
!
A=
6i 1 − 4i 3 + 2i

Mehmet E. KÖROĞLU 12
Kompleks Matrisler

Example
2 + 8i 5 − 3i 4 − 7i
!
A=
6i 1 − 4i 3 + 2i
ise  
2 − 8i −6i
H
A =  5 + 3i 1 + 4i 
 


4 + 7i 3 − 2i
biçimindedir.

Mehmet E. KÖROĞLU 12
Hermitian (Hermisyen) ve Üniter (Unitary) Matrisler

A, n × n tipinde bir kompleks matris olmak üzere eğer AH = A ise

A ya Hermitian matris denir.

Mehmet E. KÖROĞLU 13
Hermitian (Hermisyen) ve Üniter (Unitary) Matrisler

A, n × n tipinde bir kompleks matris olmak üzere eğer AH = A ise

A ya Hermitian matris denir. A = [aij ] matrisinin Hermitian
olabilmesi için gerek ve yeter şart: esas köşegendeki elamanların
reel sayı olması ve aij = āji sağlanmasıdır.

Mehmet E. KÖROĞLU 13
Hermitian (Hermisyen) ve Üniter (Unitary) Matrisler

A, n × n tipinde bir kompleks matris olmak üzere eğer AH = A ise

A ya Hermitian matris denir. A = [aij ] matrisinin Hermitian
olabilmesi için gerek ve yeter şart: esas köşegendeki elamanların
reel sayı olması ve aij = āji sağlanmasıdır.
A, n × n tipinde bir kompleks matris olmak üzere eğer AH = −A
ise A ya ters-Hermitian denir.

Mehmet E. KÖROĞLU 13
Hermitian (Hermisyen) ve Üniter (Unitary) Matrisler

A, n × n tipinde bir kompleks matris olmak üzere eğer AH = A ise

A ya Hermitian matris denir. A = [aij ] matrisinin Hermitian
olabilmesi için gerek ve yeter şart: esas köşegendeki elamanların
reel sayı olması ve aij = āji sağlanmasıdır.
A, n × n tipinde bir kompleks matris olmak üzere eğer AH = −A
ise A ya ters-Hermitian denir. Eğer A ters-Hermitian bir matris ise
esas köşegen üzerindeki elemanlar sıfır ya da sadece sanal kısımdan
oluşan kompleks sayı olmalıdır.

Mehmet E. KÖROĞLU 13
Hermitian (Hermisyen) ve Üniter (Unitary) Matrisler

A, n × n tipinde bir kompleks matris olmak üzere eğer AH = A ise

A ya Hermitian matris denir. A = [aij ] matrisinin Hermitian
olabilmesi için gerek ve yeter şart: esas köşegendeki elamanların
reel sayı olması ve aij = āji sağlanmasıdır.
A, n × n tipinde bir kompleks matris olmak üzere eğer AH = −A
ise A ya ters-Hermitian denir. Eğer A ters-Hermitian bir matris ise
esas köşegen üzerindeki elemanlar sıfır ya da sadece sanal kısımdan
oluşan kompleks sayı olmalıdır.
A, n × n tipinde bir kompleks matris olmak üzere eğer
AH A = AAH = In ise A ya üniter (unitary) matris denir. Yani A
üniter bir matris ise AH = A−1 dır.

Mehmet E. KÖROĞLU 13
Hermitian ve Üniter Matrisler

Example
Aşağıda verilen matrisleri düşünelim:
   
3 1 − 2i 4 + 7i 1 −i −1 + i
1
A =  1 + 2i −2i  , B =  i 1 1+i 
  
 −4  
2 
4 − 7i 2i 5 1+i −1 + i 0

Mehmet E. KÖROĞLU 14
Hermitian ve Üniter Matrisler

Example
Aşağıda verilen matrisleri düşünelim:
   
3 1 − 2i 4 + 7i 1 −i −1 + i
1
A =  1 + 2i −2i  , B =  i 1 1+i 
  
 −4  
2 
4 − 7i 2i 5 1+i −1 + i 0

i. A matrisi için: esas köşegendeki elemanlar reel sayıdır. Ayrıca

esas köşegene göre simetrik olan elemanlar; 1 − 2i ve 1 + 2i,
4 + 7i ve 4 − 7i, −2i ve 2i eşlenik olduklarından A bir
Hermitian matristir.

Mehmet E. KÖROĞLU 14
Hermitian ve Üniter Matrisler

Example
Aşağıda verilen matrisleri düşünelim:
   
3 1 − 2i 4 + 7i 1 −i −1 + i
1
A =  1 + 2i −2i  , B =  i 1 1+i 
  
 −4  
2 
4 − 7i 2i 5 1+i −1 + i 0

i. A matrisi için: esas köşegendeki elemanlar reel sayıdır. Ayrıca

esas köşegene göre simetrik olan elemanlar; 1 − 2i ve 1 + 2i,
4 + 7i ve 4 − 7i, −2i ve 2i eşlenik olduklarından A bir
Hermitian matristir.
ii. B matrisi için: BB H = I3 = B H B = I olduğundan B H = B −1
ve böylece B bir üniter matristir.

Mehmet E. KÖROĞLU 14
 ?

Mehmet E. KÖROĞLU 14