Wykorzystanie leków gotowych

w preparatach recepturowych

Katarzyna Sosnowska
Zakład Farmacji Stosowanej
Uniwersytet Medyczny w Białymstoku
 Przeciwzapalne, przeciwalergiczne

Rp.
Prednisoni 0,005
Ephedrini h/ch 0,02
Calcii lactatis 0,3 https://ktomalek.pl/encorton-ulotka
Encorton tabl.
1 mg, 5 mg, 10 mg, 20 mg
M.f. pulvis Lek refundowany
D.t.d. No 20
S. 2 x 1 proszek Opłata pacjenta – 100%

1. Sproszkować potrzebną liczbę tabletek (5 tabl. a 20 mg).

2. Dodać chlorowodorek efedryny, wymieszać składniki.
3. Połączyć z mleczanem wapnia, utrzeć.
4. Zważyć mieszaninę i obliczyć masę 1 proszku.
5. Sporządzić 20 proszków.
 Przeciwobrzękowe
Rp.
Furosemidum 0,005
Sacch. lact. q.s. https://baza-lekow.com.pl/furosemidum-polpharma-lek-ulotka-chpl

Furosemidum Polfarmex, tabl. 40 mg

M.f. pulvis Furosemidum Polfarma, tabl. 40 mg
D.t.d. No 20 Furosemid Medreg, tabl. 40 mg
Lek refundowany
S. 1 x 1 proszek
Opłata pacjenta – Ryczałt

1. Zważyć 3 tabletki (120 mg substancji), policzyć w jakiej masie

proszku będzie znajdować się 100 mg substancji.
2. Sproszkować tabletki.
3. Odważyć ilość proszku zawierającą 100 mg substancji.
4. Dodać laktozę (0,1 g x 20 = 2 g), .
5. Zważyć mieszaninę i obliczyć masę 1 proszku.
6. Sporządzić 20 proszków.
 Rp. Przeciwpadaczkowy
Topiramat
Topamax 0,0075
Sacch. lact. ad 0,3
https://ktomalek.pl/epitoram-ulotka

M.f. pulvis Epitoram tabl. powlekane 25 mg, 50 mg, 100 mg, 200 mg
D.t.d. No 20 Etopro tabl. powlekane 25 mg, 50 mg, 100 mg, 200 mg
Oritop tabl. powlekane 25 mg, 50 mg, 100 mg
S. 1 x 1 proszek Toramat tabl. powlekane 25 mg, 50 mg, 100 mg, 200 mg
Topamax tabl. powlekane 25 mg, 50 mg, 100 mg, 200 mg
Leki refundowane
Topamax kapsułki 15 mg, 25 mg
7,5 mg x 20 = 150 mg Odpłatność 100%

1. Sproszkować obliczoną liczbę tabletek (3 x 50 mg). Proszek przesiać

przez sito usuwając resztki otoczki.
2. Zważyć masę sproszkowanych tabletek.
3. Dodać obliczoną ilość laktozy [(0,3 g x 20) – masa sproszkowanych
tabletek], utrzeć.
4. Sporządzić 20 proszków.
 Przeciwbakteryjne
Rp.
Furagini 0,1
Nystatini 100 000 j.m.
Vit. A 50 000 j.m. https://baza-lekow.com.pl/furaginum-adamed-lek-ulotka

Lactosi 0,1 Furaginum Adamed tabl. 50 mg

Cacao olei q.s. Furaginum Teva tabl. 50 mg
Lek refundowany
M. f. glob. vag.
D.t.d No 12
Opłata pacjenta – 100%
S. 2 x 1 globulka

1. Obliczyć potrzebną liczbę tabletek (24 tabl.), sproszkować je.

2. Obliczyć ilość nystatyny, odważyć ją, połączyć z masą tabletkową.
3. Dodać laktozę, połączyć proszki.
4. Uwzględniając współczynniki wyparcia, obliczyć ilość masła kakaowego.
5. Do pojemnika unguatora odważyć masło kakaowe, nadtopić je (forma
granulatu). Dodać wymieszane proszki i witaminę A. Upłynnić masę
czopkową, wylać do 12 form.
 Rp. Niedoczynność tarczycy
Euthyrox 100 µg
Oleum Cacao q.s. https://ktomalek.pl/euthyrox-n-50-ulotka-cena-zastosowanie

Euthyrox N tabl. 25 µg, 50 µg, 75 µg, 100 µg

M.f. supp. Eferox tabl. 50 µg, 100 µg
D.t.d. No 12 Letrox tabl. 50 mcg, 100 mcg
S. 1 x 1 czopek Lek refundowany

1 mg to 0,05% z 2g
Opłata pacjenta – 100%
1% z 2 g to 0,02 g

1. Sproszkować obliczoną liczbę tabletek (12 tabl. a 100 µg).

2. Zważyć masę proszkową, podzielić przez liczbę czopków i sprawdzić
jaki % masy czopka stanowi przepisana ilość substancji leczniczej.
3. Jeśli ilość substancji leczniczej jest niewielka (0,5%, 0,25%), to można
nie uwzględniać współczynnika wyparcia dla tej substancji.
4. Odważyć masło kakaowe do pudełka unguatora, nadtopić je, dodać
sproszkowane tabletki i upłynnić masę czopkową. Wylać masę do 12
form.
 Rp. Przeciwzapalne
Benzocaini
Hydrocortisoni https://ktomalek.pl/sulfasalazin-krka-ulotka

Metronidazoli aa 0,1 Salazopyrin EN tabl. dojelitowe 500 mg

Sulfasalazini 0,2 Sulfasalazin EN Krka tabl. dojelitowe 500 mg
Oleum Cacao. q.s. Sulfasalazin Krka tabl. powlekane 500 mg
Lek refundowany
M.f. supp.
D.t.d. No 12 Opłata pacjenta – Ryczałt
S. 2 x 1 czopek
1. Rozdrobnić benzokainę, dodać hydrokortyzon, mieszać składniki.
2. Dodać metronidazol, połączyć składniki.
3. Zważyć 5 tabl. (2500 mg). Sproszkować je w drugim moździerzu .
4. Obliczyć ilość proszku, w której zawarte będzie 2,4 g sulfasalazyny,
odważyć.
5. Uwzględniając współczynniki wyparcia obliczyć ilość masła kakaowego.
6. Wstępnie nadtopić masło w unguatorze, połączyć masło z proszkami,
upłynnić masę i wylać do 12 form.
 Stwardnienie guzowate

Rp.
Rapamune 0,03
Eucerini ad 30,0 https://www.inhousepharmacy.vu/p-99900854-rapamune-tablets-1mg.aspx

M. f. ung. Rapamune 0,5 mg tabl. drażowane

Rapamune 1 mg tabl. drażowane
S. 2 x 0,5 g (100%) Rapamune 2 mg tabl. Drażowane
lub Lek refundowany
S. 2 x 0,2 g (Ryczałt)

30 mg – 30 g maści 30 mg – 30 g maści
X mg – 0,5 g maści X mg – 0,2 g maści
x = 0,5 mg x = 0,2 mg
 Dozowanie maści

https://www.receptura.pl/ https://akademiafagronu.pl

Finger-Tip Units

https://www.researchgate.net/figure/Fingertip-unit-measurement https://pantabletka.pl
 Warunki przechowywania -Trwałość

Zakres temperatur w przypadku użycia określeń opisowych

wg FP XII, t. I:

• w zamrażarce: poniżej -15°C

• w lodówce: od 2°C do 8°C
• zimne lub chłodne miejsce: od 8°C do 15°C
• temperatura pokojowa: od 15°C do 25°C
 FP XII, t. III, punkt 1-10. Trwałość:
„Okres przydatności do użycia nie powinien być dłuższy niż
przewidywany czas trwania terapii.”

FP XII, t. III, punkt 2-2. Okres przydatności do użycia:

„ Okres przydatności do użycia preparatu nie może być dłuższy niż
czas pozostały do upływu terminu ważności substancji czynnej użytej
do jego sporządzenia.

Jako składnik preparatu może być użyty lek gotowy, lecz okres do
upływu jego terminu ważności musi być znacząco dłuższy niż
ustalony okres przydatności przygotowanego preparatu.

Przy wyznaczaniu okresu przydatności do użycia płynnego preparatu,

wykonanego z użyciem stałych leków gotowych, osoba sporządzająca
powinna również brać pod uwagę takie właściwości substancji, jak np.
rozpuszczalność lub możliwość hydrolizy.”
FP XII, t. III, punkt 2-2. Okres przydatności do użycia, Płyny
niewodne i preparaty stałe*:
„W przypadku, gdy preparat sporządzany jest z użyciem leku
gotowego, okres przydatności do użycia jest nie dłuższy niż 25%
czasu pozostałego do terminu ważności leku gotowego lub 3
miesiące, w zależności, który z tych terminów jest krótszy.”
- preparaty etanolowe (70° lub 96°); preparaty olejowe; proszki;
czopki

FP XII, t. III, punkt 2-2. Okres przydatności do użycia, Preparaty

zawierające wodę, bez środków konserwujących**
- zawiesiny; emulsje; maści emulsje

FP XII, t. III, punkt 2-2. Okres przydatności do użycia, Inne preparaty

niejałowe (w tym preparaty zawierające wodę i środek
konserwujący)***
- maści bezwodne; roztwory/krople wodne ze środkiem konserwującym
 Okres przydatności do użycia niejałowych leków recepturowych
wg FP XII, t. III, 2020 r.
Lek recepturowy Okres przydatności do użycia

Roztwór/krople wodne** 7 dni (temp. 15-25°C) lub 14 dni (temp. 2-8°C)

Roztwór /krople etanolowe *
(etanol 70° lub 96°)
Roztwór/krople wodne z
dodatkiem środka
konserwującego (np. etanol)***
Zamierzony czas terapii, ale nie dłużej niż 3
miesiące
Zamierzony czas terapii, ale nie dłużej niż 30 dni

Roztwór /krople olejowe* Zamierzony czas terapii, ale nie dłużej niż 3
miesiące

Mieszanki** 7 dni (temp. 15-25°C) lub 14 dni (temp. 2-8°C)

Proszki* Zamierzony czas terapii, ale nie dłużej niż 3

miesiące
 Okres przydatności do użycia niejałowych leków recepturowych
wg FP XII, t. III, 2020 r.

Lek recepturowy Okres przydatności do użycia

Zawiesiny** 7 dni

Emulsje** 7 dni

Maści bezwodne*** Zamierzony czas terapii, ale nie dłużej niż 30 dni

Maści emulsje** 7 dni (temp. 15-25°C) lub 14 dni (temp. 2-8°C)

Czopki* Zamierzony czas terapii, ale nie dłużej niż 3

miesiące