1.3.3.Εφαρμογή κατευθυντηρίων οδηγιών

Ειδικότητα Επείγουσας & Εντατικής Νοσηλευτικής
Εκπαιδευτική Ενότητα 1. Τεκμηριωμένη Νοσηλευτική Κλινική Πρακτική –

Διαχείριση πόρων και προσωπικού
Υποενότητα 1.3.3. Εφαρμογή κατευθυντηρίων οδηγιών και τεκμηρίωση

των παρεμβάσεων
Δρ. ΜΑΡΙΑ ΚΑΛΑΦΑΤΗ

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: ΕΔΙΠ ΕΚΠΑ Τμήμα Νοσηλευτικής,
Παθολογικός Νοσηλευτικός Τομέας
ΔΗΛΩΣΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ ΚΑΙ

ΠΡΟΣΩΠΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
• Η Πνευματική Ιδιοκτησία στο εκπαιδευτικό υλικό υπό τη μορφή, μεταξύ άλλων, ηλεκτρονικών σημειώσεων,
διαφανειών (power point) ή άλλου συμπληρωματικού υλικού κατανόησης και εμβάθυνσης του περιεχομένου
αποκτάται χωρίς καμία διατύπωση και χωρίς την ανάγκη ρήτρας απαγορευτικής των προσβολών της.
• Σύμφωνα με τον Ν. 2121/1993 και τη Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης (που έχει κυρωθεί με τον Ν. 100/1975)
απαγορεύεται η αποθήκευση της παρούσας δημοσίευσης και του συμπληρωματικού υλικού (σε οποιαδήποτε
μορφή) σε βάση δεδομένων, η αναδημοσίευση, η αναμετάδοσή τους σε ηλεκτρονική ή μηχανική ή άλλη
μορφή και γενικά η αναπαραγωγή τους με οποιοδήποτε τρόπο, συνολικά ή τμηματικά ή περιληπτικά, στο
πρωτότυπο ή σε μετάφραση ή άλλη διασκευή. Κατ΄ εξαίρεση τα ανωτέρω επιτρέπονται κατόπιν
προηγούμενης γραπτής άδεια του έχοντος τα πνευματικά δικαιώματα.
• Όλοι οι συμμετέχοντες στην Ειδικότητα «Επείγουσα και Εντατική Νοσηλευτική» αναγνωρίζουν και σέβονται
τη σημασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και υποχρεούνται να συμμορφώνονται με τις διατάξεις
του Γενικού Κανονισμού Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων 2016/679/ΕΚ (για περισσότερες πληροφορίες
βλ. τη διαδικτυακή σελίδα της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα www.dpa.gr).
Κύρια σημεία
1. Σκοπός της Βασισμένης σε Ενδείξεις πρακτικής

2. Μοντέλο λήψης κλινικών αποφάσεων
3. Ποια θεωρούνται δεδομένα
4. Ανάπτυξη Πρωτοκόλλων και Κλινικών Κατευθυντήριων Οδηγιών
5. Οφέλη από την εφαρμογή Πρωτοκόλλων και Κλινικών Κατευθυντηρίων Οδηγιών
Ειδικότητα Επείγουσας & Εντατικής Νοσηλευτικής η θέσπιση
αντικειμενικών
η βελτίωση της
η εξασφάλιση κριτηρίων βάσει των
ποιότητας
ομοιογενούς οποίων μπορεί να
περίθαλψης και η
παροχής εκτιμηθεί ποιοτικά
αύξηση της κλινικής
φροντίδας, και ποσοτικά το
αποτελεσματικότητας,
θεραπευτικό
αποτέλεσμα,
Σκοπός της
βασισμένης
σε ενδείξεις η ορθολογική
διαχείριση των
οικονομικών πόρων και
η χρήση τους ως
εκπαιδευτικά εργαλεία
κυρίως για νέους
του χρόνου, επαγγελματίες υγείας,
πρακτικής η αρμονική
συνεργασία μεταξύ
διαφόρων
επαγγελματιών της
υγείας ακόμα και αν
η παροχή νομικής προέρχονται από
κάλυψης όσον η ανάδειξη της διαφορετικές σχολές
αφορά την επιλογή επαγγελματικής και δεν έχουν
των ιατρικών ταυτότητας ξανασυνεργαστεί,
πράξεων
• Η λήψη κλινικών αποφάσεων είναι μια διαρκής,

εντατική διεργασία που είναι εγγενής στη
Νοσηλευτική
• Οι κλινικές αποφάσεις ποικίλλουν ως προς το

Λήψη κλινικών περιεχόμενο, τον τύπο και τον βαθμό
επίδρασης τους στην τελική κλινική έκβαση
αποφάσεων ενός ατόμου.
• «Μικρές» αλλά μέγιστης σημασίας αποφάσεις

είναι πολύ συνηθισμένες στη νοσηλευτική
πρακτική.
• Πρόσφατα ερευνητικά δεδομένα.
Ειδικότητα Επείγουσας & Εντατικής Νοσηλευτικής • Κλινική εμπειρία:
• Εκπαίδευση.
• Γνώση που έχει αποκτηθεί από προσωπική προσπάθεια
(άρθρα περιοδικών, βιβλία, γνώμη ειδικών, συμβουλές από
συναδέλφους).
• Πρόσφατες εμπειρίες.
• Επίπεδο δεξιοτήτων.
Παράγοντες • «Πιστεύω», στάσεις, αξίες, παράδοση.
• Συνήθεια.
που • Παράγοντες που σχετίζονται με τον ασθενή και την οικογένεια.
• Κλινική κατάσταση, συνοδά νοσήματα.
επηρεάζουν τη • Προτιμήσεις, αξίες, «πιστεύω», στάση , προσδοκίες,
ανησυχίες.
λήψη κλινικών • Ανάγκες.
• Οργανωτικοί παράγοντες.
αποφάσεων. • Πολιτική του φορέα και του συστήματος υγείας.
• Επάρκεια πόρων.
• Χρηματοδότηση.
• Εξοπλισμός.
• Χρόνος.
Κλινική κατάσταση,
Προτιμήσεις και
περιβάλλον και
ενέργειες του ασθενούς
συνθήκες
ΜΟΝΤΕΛΟ ΛΗΨΗΣ ΚΛΙΝΙΚΩΝ

ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ
Κλινική εξειδίκευση
Ενδείξεις που Πόροι του συστήματος

προκύπτουν από την φροντίδας υγείας
έρευνα
 Στην ικανότητα των νοσηλευτών

 να χρησιμοποιούν τις κλινικές μας δεξιότητες
και την προηγούμενη εμπειρία για να
αναγνωρίσουμε:
o την κατάσταση της υγείας των ασθενών ή
πληθυσμών,
o τους κινδύνους στους οποίους υπόκεινται,
Η κλινική o τις προτιμήσεις και τις πράξεις τους και
εξειδίκευση o τα πιθανά οφέλη από τις εκάστοτε

παρεμβάσεις,
αναφέρεται  να μεταδώσουν πληροφορίες στους ασθενείς
και τις οικογένειές τους και
 να τους παρέχουν ένα περιβάλλον
ανακούφισης και υποστήριξης
• Πρέπει να έχουν δημοσιευθεί αρκετές μελέτες

πάνω στο αντικείμενο που ερευνάτε
Για να • Οι νοσηλευτές πρέπει να έχουν την ικανότητα να
χρησιμοποιηθεί η αξιολογούν και να κάνουν κριτική ανάλυση των
μελετών
ΒΕΝΠ θα πρέπει να
• Οι πράξεις των νοσηλευτών πρέπει να τους
ισχύουν οι επιτρέπουν να εφαρμόζουν τις αλλαγές έχουν
παρακάτω προέλθει από την έρευνα δηλαδή οι αλλαγές τους
παράγοντες: να είναι βασισμένες σε τεκμηρίωση
• Τι συνιστά τα ερευνητικά δεδομένα

• Πως μπορούν να έχουν πρόσβαση στα
ερευνητικά δεδομένα και πώς να τα
χρησιμοποιήσουν στην κλινική πρακτική
Οι νοσηλευτές • Πως τα δεδομένα μπορούν να αξιολογηθούν
πρέπει να • Τα ζητήματα που πρέπει να μελετούν για την
εφαρμογή των ευρημάτων από την
γνωρίζουν: ανασκόπηση των σύγχρονων δεδομένων για
τη νοσηλευτική πρακτική
• στη μεθοδολογικά ορθή έρευνα,

• στη σχετική κλινική έρευνα για την
αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια των
Οι καλύτερες νοσηλευτικών παρεμβάσεων,
• στην ακρίβεια και αξιοπιστία των
ενδείξεις νοσηλευτικών μέτρων αξιολόγησης,
επιστημονικών • στους ισχυρούς προγνωστικούς δείκτες,
• στο μέγεθος των αιτιολογικών σχέσεων,
ερευνών • στη σχέση κόστους και αποτελεσματικότητας
αναφέρονται των νοσηλευτικών παρεμβάσεων και
• στη σημασία της νόσου ή των εμπειριών του
ασθενή
Ποια θεωρούνται
Δεδομένα; (α)
Πιθανόν να περιλαμβάνουν:
❖ Ερευνητικά δεδομένα (ποσοτικά &
ποιοτικά).
❖ Μία ή περισσότερες καλά σχεδιασμένες
ΤΕΚΔ
❖ Δεδομένα από μία ή περισσότερες καλά
σχεδιασμένες μη τυχαιοποιημένες
κλινικές δοκιμές
❖ Μία ή περισσότερες καλά σχεδιασμένες
μη πειραματικές μελέτες από
περισσότερα από ένα ερευνητικά κέντρα
ή ομάδες
Δεδομένα; (β)
❖ Απόψεις ειδικών (εξαρτάται ποιος είναι ο
ειδικός και τη βάση των απόψεών του
π.χ. έχει διεξάγει έρευνα για το θέμα;)
❖ Περιγραφικές μελέτες και αναφορές
περιπτώσεων (δύσκολο να γενικευτούν)
❖ Πληροφορίες που δείχνουν εάν μια
πεποίθηση ή υπόθεση είναι αληθής ή
αξιόπιστη (OED 1996)
Δεδομένα; (γ)
❖ Κλινικές γνώσεις (π.χ. εμπειρία), ιδιαίτερα για
περιοχές που υπάρχουν λίγα ή καθόλου
ερευνητικά δεδομένα. Συνήθως δεν
αντιπροσωπεύουν το φαινόμενο γιατί υπάρχει η
τάση να θυμόμαστε τις ακραίες καταστάσεις
(θετικές και αρνητικές)
❖ Η πρακτική που βασίζεται στην εμπειρία, σε
ανέκδοτους απολογισμούς και τις ιστορικές
αναφορές, μπορεί να αντιπροσωπεύει τις
ακραίες περιπτώσεις αλλά όχι και τις πιο
συνηθισμένες καταστάσεις ασθενών, και δεν
παρέχει μια πλήρη εικόνα του φαινόμενου
❖ Γνώσεις από τις βασικές επιστήμες
❖ Επαγγελματικά πρότυπα (standards)
1. Καθορισμός αντικειμένου
ενδιαφέροντος
2. Ομάδα ανάπτυξης και παρακολούθησης
3. Συλλογή τεκμηριωμένων πληροφοριών
μέσω εστιασμένου ερωτήματος
Μεθοδολογία 4. Ανάλυση πληροφοριών
Ανάπτυξης 5. Διαμόρφωση συστάσεων
6. Πιλοτική εφαρμογή πρωτοκόλλου/ΚΚΟ
Πρωτόκολλο/ΚΚΟ 7. Εφαρμογής και έλεγχος
πρωτοκόλλου/ΚΚΟ
8. Αξιολόγηση πρωτοκόλλου/ΚΚΟ
9. Αναθεώρηση- ενημέρωση
Ανάπτυξη ΚΚΟ
με τη μεθοδολογία ADAPTE (v.2)
• Η Adapte Collaboration είναι ένα
διεθνές δίκτυο ερευνητών που
είναι ειδικοί στην ανάπτυξη ΚΚΟ.
• Ιδρύθηκε το 2006 με σκοπό να
αναπτύξει μία εργαλειοθήκη για το
πώς ένας οργανισμός υγείας
μπορεί να αναπτύξει από την
αρχή μία ΚΚΟ ή να προσαρμόσει
μία οδηγία που έχει αναπτυχθεί
σε διαφορετικό οργανωτικό και
πολιτισμικό πλαίσιο, και πάνω σε
αυτή να στηρίξει τις πολιτικές και
http://www. τα πρωτόκολλα του.
adapte.org
• 3 έως 20 άτομα με εξειδικευμένη κλινική εμπειρία

στο αντικείμενο της ΚΚΟ που πρόκειται να
αναπτυχθεί, ενώ κάποια άλλα μέλη της ομάδας
επιβάλλεται να διαθέτουν ευρείες επιστημονικές
γνώσεις στην ερευνητική μεθοδολογία και όταν
είναι εφικτό, εκπρόσωπος των ασθενών
• π.χ. κλινικοί, επιδημιολόγοι,
οικονομολόγοι κ.λπ
Ομάδας Ανάπτυξης • έγκριση από ενδιαφερόμενες υπηρεσίες
και • π.χ. νοσηλευτική, επιστημονική επιτροπή
κ.λπ
Παρακολούθησης • γνωστοποίηση αποτελεσμάτων των εργασιών
στους ενδιαφερόμενους
• π.χ. επαγγελματίες υγείας,
ενδονοσοκομιακές υπηρεσίες,
εκπροσώπους ομάδων ασθενών κ.λπ
• Κλινική εμπειρία.
• Άλλη σχετική εξειδίκευση (για
παράδειγμα οικονομία της υγείας,
μεθοδολογία έρευνας).
Δεξιότητες μελών • Πρακτική κατανόηση των προβλημάτων
ομάδας ανάπτυξης των που αντιμετωπίζονται κατά τη
οδηγιών (SIGN 2001): φροντίδα υγείας.
• Δεξιότητες κριτικής αξιολόγησης.
Ειδικότητα Επείγουσας & Εντατικής Νοσηλευτικής • Να παρουσιάσουν τις δικές τους
απόψεις.
• Να παρουσιάσουν τις απόψεις μιας
ομάδας ασθενών.
Ρόλοι ασθενών στην ομάδα • Να συνηγορήσουν υπέρ των ασθενών.
ανάπτυξης κλινικών
κατευθυντήριων οδηγιών • Η PPI αποτελεί την ενεργή συμβολή
(European Patient ασθενών σε αποφάσεις που αφορούν
Ambassador Program 2016) στην υγειονομική περίθαλψη, όχι μόνο
ως συμμετέχων σε ερευνητική μελέτη
για δοκιμή μίας νέας θεραπείας ή ως
ασθενής που θεραπεύεται από έναν
ιατρό, αλλά ως ισότιμος εταίρος.
• Αυτό που ενδέχεται να μη γνωρίζουν οι
επαγγελματίες υγείας είναι:
• τι ακριβώς επιθυμούν οι ασθενείς από τη θεραπεία
τους,
• ποιες θεραπείες προτιμούν,
Ρόλοι ασθενών στην • πώς επηρεάζει η ασθένειά τους την καθημερινή
ομάδα ανάπτυξης ζωή τους,
κλινικών • πώς πιστεύουν, ασθενείς και θεράποντες, ότι
κατευθυντήριων μπορεί να βελτιωθεί η περίθαλψή τους, καθώς
επίσης
οδηγιών (European • τις ανάγκες διαφορετικών ομάδων ασθενών
Patient Ambassador (παραδείγματος χάριν, σε σχέση με το φύλο, την
Program 2016) ηλικία ή την εθνική καταγωγή τους)
 Υποδεικνύοντας τομείς στους οποίους πρέπει να
Ειδικότητα Επείγουσας & Εντατικής Νοσηλευτικής αναπτυχθούν κατευθυντήριες γραμμές
 Συμμετέχοντας σε επιτροπή κατευθυντήριων οδηγιών
ή ομάδα ανάπτυξης κατευθυντήριων οδηγιών ή οποία
επιβλέπει ή αναπτύσσει μία κατευθυντήρια οδηγία
 Συμμετέχοντας σε ομάδες ασθενών οι οποίες έχουν
συσταθεί για να εξετάζουν συγκεκριμένα θέματα που
Ασθενείς και σχετίζονται με την κατευθυντήρια οδηγία
θεράποντες  Αποκρινόμενοι σε μελέτες, στο πλαίσιο έρευνας η
οποία ενημερώνει την ανάπτυξη μίας κατευθυντήριας
μπορούν να  Εξασφαλίζοντας ότι μία κατευθυντήρια οδηγία
συμμετάσχουν με διατυπώνεται με ευαισθησία
τους εξής τρόπους:  Βοηθώντας στην ανάπτυξη εύκολων στην κατανόηση
εκδόσεων μίας τελικής κατευθυντήριας οδηγίας, ώστε
τα άτομα με μία ασθένεια να μπορούν να
κατανοήσουν το είδος θεραπείας που πρέπει να
περιμένουν
1. Καθορισμός αντικειμένου ενδιαφέροντος

4. Ανάλυση πληροφοριών
5. Διαμόρφωση συστάσεων
Μεθοδολογία
6. Πιλοτική εφαρμογή πρωτοκόλλου/ΚΚΟ
Ανάπτυξης 7. Εφαρμογής και έλεγχος πρωτοκόλλου/ΚΚΟ
Πρωτόκολλο/ΚΚΟ 8. Αξιολόγηση πρωτοκόλλου/ΚΚΟ
Ειδικότητα Επείγουσας & Εντατικής Νοσηλευτικής  Δημιουργία ομάδας για να εξετάσει το
κλινικό πρόβλημα, το πρόβλημα πρέπει να
εστιαστεί σαν κλινική ερώτηση
 Η προσέγγιση του PICOT μπορεί να είναι
χρήσιμη για την εστίαση στις κλινικές
ερωτήσεις (Sackett, Richardson, Rosenberg,
Εστίαση στην κλινική & Haynes, 1997).
ερώτηση  Το PICOT αντιπροσωπεύει:
 τον ασθενής ή πρόβλημα (Patient,
Problem),
 την παρέμβαση (Intervention),
 τη σύγκριση (Comparison), και
 το αποτέλεσμα (Outcome).
 το χρονοδιάγραμμα (Time)
Το PICOT γίνεται… PIPOH
Διαμόρφωση ερευνητικών ερωτημάτων
P Πληθυσμός (population) και χαρακτηριστικά
I Παρέμβαση (intervention) ενδιαφέροντος (π.χ

νεφελοποίηση, οξυγονοθεραπεία)
P Επαγγελματίες (professionals)
O Αποτελέσματα (Outcomes)
H Περιβάλλον (health care setting – context)

Ειδικότητα Επείγουσας & Εντατικής Νοσηλευτικής Χρειαζόμαστε επιστημονικές
βάσεις για αναζήτηση
ερευνητικών δεδομένων
Medline
Γενικές Βάσεις
Embase
Tripdatabase
Εξειδικευμένες PsycInfo
Βάσεις Cochrane
Η σπουδαιότητα που αποδίδεται σε κάθε τύπο δεδομένων
Ειδικότητα Επείγουσας & Εντατικής Νοσηλευτικής πρέπει να αποφασίζετε για την κάθε περίπτωση και να
βασίζεται:
▪ Στο πόσο κατάλληλα είναι για τα υπό

αμφισβήτηση ζητήματα
▪ Στη διαθεσιμότητα των δεδομένων
▪ Στο σκοπό της συστηματικής
Σπουδαιότητα ανασκόπησης
Δεδομένων ▪ Στη σημαντικότητα της κάθε μορφής
δεδομένων σε σχέση με το συγκεκριμένο
ζήτημα
▪ Στην οικονομική αποτελεσματικότητα
είναι η ποιότητα
τι σημαίνουν
της μελέτης
αυτά τα
επαρκής ώστε να
αποτελέσματα
χρησιμοποιήσω τα
για τη φροντίδα
αποτελέσματα
των ασθενών;
της;
τα αποτελέσματα
είναι εφαρμόσιμα
στον
συγκεκριμένο
κλινικό χώρο;
Τα τρία βήματα της

κριτικής αξιολόγησης
• Συστηματική ανασκόπηση της

βιβλιογραφίας έντυπης και ηλεκτρονικής
που στοχεύει:
• Στη συλλογή και αξιολόγηση της
διαθέσιμης βιβλιογραφίας
• Στην αναγνώριση και σύνοψη των
3-4. Συλλογή και Ανάλυση ερευνητικών δεδομένων
πληροφοριών • Στην γενίκευση και εφαρμογή αυτών
• Στη διερεύνηση μελετών χαμηλής
ποιότητας και προκαταλήψεων
▪ ερώτημα σε σχέση με την

αποτελεσματικότητα μιας
παρέμβασης: συστηματικές
ανασκοπήσεις, ή μετά - αναλύσεις, ή
τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές.
Καθορισμός ▪ ερώτημα σε σχέση με τη
τύπου/είδους μελετών- συμμόρφωση ασθενών με τη
στόχου βάσει του θεραπεία: ποιοτικές μελέτες.
κλινικού ερωτήματος ▪ πρόγνωση μιας κλινικής
κατάστασης: προοπτικές μελέτες
κοόρτης.
Ειδικότητα Επείγουσας & Εντατικής Νοσηλευτικής Στάδιο 3: Συλλογή δεδομένων
 Χρησιμοποιείται μία φόρμα συλλογής των
δεδομένων που δίνει τη δυνατότητα στον
επαγγελματία να τεκμηριώσει με συστηματικό
τρόπο την ποιότητα των δεδομένων κάθε μελέτης
Έλεγχο της Ποιότητας  Η φόρμα πρέπει να περιλαμβάνει τις ακόλουθες
των πληροφορίες:
1. Αναφορές της μελέτης
τεκμηρίων/δεδομ 2. Ονοματεπώνυμο του επαγγελματία που έκανε
ένων την ανασκόπηση
3. Επιβεβαίωση της καταλληλότητας της μελέτης
4. Χαρακτηριστικά της μελέτης
5. Μεθοδολογία, συμμετέχοντες, παρεμβάσεις
6. Εκτίμηση εκβάσεων και αποτελεσμάτων
(Cochrane Collaboration 2001)
Στάδιο 3: Συλλογή δεδομένων

Οι πληροφορίες που καταγράφονται:
1. στη φόρμα της συλλογής των
δεδομένων και
Έλεγχος της 2. στο εργαλείο αξιολόγησης της
Ποιότητας των ποιότητας
Δεδομένων πρέπει να παρέχουν ένα σαφές και
ακριβές αρχείο των ιδιοτήτων και της
ποιότητας κάθε άρθρου το οποίο
περιλαμβάνεται στην ανασκόπηση
Φόρμα αξιολόγησης
ποσοτικών
δεδομένων
Φόρμα
αξιολόγησης
ποιοτικών
δεδομένων
Ειδικότητα Επείγουσας & Εντατικής Νοσηλευτικής • Η κριτική αξιολόγηση των δημοσιευμένων
μελετών αποτελεί το πιο ουσιαστικό και το πιο
δύσκολο στάδιο για την εφαρμογή της
τεκμηριωμένης νοσηλευτικής πρακτικής.
• Συχνά, τα αποτελέσματα - πορίσματα μελετών
με μεθοδολογικά προβλήματα είναι
ακατάλληλα για να χρησιμοποιηθούν στα
πλαίσια της τεκμηριωμένης νοσηλευτικής
πρακτικής.
κριτική • O στόχος της κριτικής αξιολόγησης στα
αξιολόγηση πλαίσια της τεκμηριωμένης νοσηλευτικής
πρακτικής είναι να αποφασιστεί κατά πόσο η
ποιότητα μιας ερευνητικής μελέτης είναι
αρκετά καλή ώστε τα αποτελέσματα της να
εφαρμοστούν για την επίλυση
συγκεκριμένων κλινικών προβλημάτων.
• Συστηματικές ανασκοπήσεις
τυχαιοποιημένων δοκιμών
• Μεμονωμένη τυχαιοποιημένη κλινική
δοκιμή
• Συστηματικές ανασκοπήσεις μελετών
Ιεράρχηση της παρατήρησης σχετικών με σημαντικά
ισχύος των συμπεράσματα για τους ασθενείς
ενδείξεων για τη • Μεμονωμένη μελέτη παρατήρησης
σχετική με σημαντικά συμπεράσματα για
λήψη κλινικών τους ασθενείς
θεραπευτικών • Φυσιολογικές μελέτες (π.χ. μελέτη
αρτηριακής πίεσης, καρδιακής παροχής,
αποφάσεων ικανότητα άσκησης κ.λπ)
• Μη συστηματικές κλινικές παρατηρήσεις
A review in which all available evidence on a
Συστηματικές particular subject is systematically identified,
ανασκοπήσεις appraised and summarised.
Systematic
Review
Ιεράρχηση Τυχαιοποιημένες
A group of patients are randomly allocated to
receive different interventions. Outcomes are then
κλινικές δοκιμές
Σημαντικότητας Randomised
compared.
Controlled Trials
Δημοσιεύσεων με βάση Groups of people are selected on the
basis of their exposure to a particular
τον Ερευνητικό τους Μελέτες κοόρτης
Cohort Study
agent and followed up.
Σχεδιασμό Survey or interview of a sample of

Μελέτες Ασθενών –μαρτύρων the population of interest at one
Cross Sectional Survey point in time.
Αναφορές περιπτώσεων A report based on a single

Case Report subject or patient.
Αναφορές ειδικών A consensus of experience amongst

Expert opinion professionals.
Ανέκδοτες αναφορές Something a bloke told you after a

Anecdotal meeting or in the bar.
Κριτική αξιολόγηση ερευνητικών τεκμηρίων (research)

• Το επίπεδο (level) του τεκμηρίου προσδιορίζεται από τον τύπο του ερευνητικού
σχεδιασμού
• Η ποιότητα (quality) του τεκμηρίου προσδιορίζεται από την κριτική αξιολόγηση
της ερευνητικής μεθοδολογίας και του τρόπου που
πραγματοποιήθηκε/εκτελέστηκε
• Η δύναμη (strength) του τεκμηρίου προσδιορίζεται από τη σύνθεση του
επιπέδου και της ποιότητας του τεκμηρίου που οδηγεί σε κάθε πρακτική σύσταση
Level Quality Strength

• Η χρησιμοποίηση διαβαθμισμένων κλιμάκων

βοηθάει στην κριτική αξιολόγηση των τεκμηρίων
• Η ποιότητα (quality) του τεκμηρίου
προσδιορίζεται από την κριτική αξιολόγηση της
ερευνητικής μεθοδολογίας και του τρόπου που
Αξιολόγηση της πραγματοποιήθηκε/εκτελέστηκε
δύναμης (strength) και
• Η δύναμη (strength) του τεκμηρίου
της ποιότητας (quality) προσδιορίζεται από τη σύνθεση του επιπέδου και
των ερευνητικών της ποιότητας του τεκμηρίου που οδηγεί σε κάθε
τεκμηρίων πρακτική σύσταση
Επίπεδο Τύπος τεκμηρίου
I • Πειραματική μελέτη, Τυχαιοποιημένη κλινική δοκιμή (RTC),
Ειδικότητα Επείγουσας & Εντατικής Νοσηλευτικής • Συστηματική ανασκόπηση RTCs με ή χωρίς μετα-αναλύσεις
II • Οιονεί-Πειραματικές Μελέτες,
• Συστηματική ανασκόπηση με συνδυασμό RTCs και οιονεί πειραματικές
μελέτες ή μόνο οιονεί-πειραματικές μελέτες με ή χωρίς μετα-ανάλυση
III • Μη πειραματικές μελέτες,

• Συστηματική ανασκόπηση με συνδυασμό RTCs, οιονεί-πειραματικές
μελέτες και μη πειραματικές μελέτες ή μόνο με μη πειραματικές μελέτες, με
Εργαλείο αξιολόγησης ή χωρίς μετα-ανάλυση
της δύναμη (strength) • Ποιοτική έρευνα ή συστηματική ανασκόπηση με ή χωρίς μετα-σύνθεση
των
δεδομένων/τεκμηρίων IV • Γνωμοδοτήσεις αρμόδιων αρχών και/ή εθνικά αναγνωρισμένων
επιτροπών εμπειρογνωμόνων/επιστημονικών ομάδων κοινής αποδοχής
σχετικά με επιστημονικά τεκμήρια
• Κλινικές κατευθυντήριες οδηγίες
• Επιστημονικές απόψεις κοινής αποδοχής
V Βασιζόμενο σε εμπειρία και όχι σε έρευνα

•Βιβλιογραφική ανασκόπηση
•Μελέτες περιπτώσεων
•Προγράμματα βελτίωσης ποιότητας ή οικονομικής εκτίμησης
•Γνώμες εθνικά αναγνωρισμένων ειδικών βασιζόμενες σε εμπειρία
• Τα εργαλεία για την αξιολόγηση της

ποιότητας του επιστημονικού
τεκμηρίου συνήθως περιλαμβάνουν
σαφή κριτήρια με διαφορετικού
Βαθμός βαθμού εξειδίκευση σύμφωνα με τον
τύπο των τεκμηρίων.
ποιότητας του • Η ομάδα του EBP χρειάζεται να
ερευνητικού συμπεριλαμβάνει κάποιους που να
τεκμηρίου έχουν γνώσεις ερμηνείας της
ερευνητικής μεθοδολογίας και της
στατιστικής.
Ειδικότητα Επείγουσας & Εντατικής Νοσηλευτικής Στάδιο 4: Ανάλυσης
 Γίνεται σύνθεση όλων των μελετών και
παρουσιάζονται τα συνδυασμένα ευρήματα.
Αναγνωρίζονται τα ακόλουθα:
➢ Οι συγκρίσεις των συλλεγόντων δεδομένων πρέπει
να συνδέονται με το αρχικό ερώτημα
Έλεγχος της ➢ Τα αποτελέσματα ποιας μελέτης πρέπει να

χρησιμοποιηθούν σε κάθε σύγκριση. Σε ορισμένες
μελέτες, πιθανόν να απαιτείται μόνο μία σύγκριση.
Ποιότητας των Εάν απαιτούνται περισσότερες, τότε
προσδιορίζεται ποια αποτελέσματα πρέπει να
Δεδομένων συγκριθούν.
➢ Εάν τα αποτελέσματα των μελετών είναι παρόμοια
σε κάθε σύγκριση
➢ Τα καλύτερα συμπεράσματα από κάθε σύγκριση
➢ Πόσο αξιόπιστα είναι τα συμπεράσματα
➢ Η εφαρμοσιμότητα των ευρημάτων
ΒΑΘΜΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΤΕΚΜΗΡΙΟ
A: Υψηλό Συνέπεια, γενίκευση αποτελεσμάτων, επαρκές μέγεθος δείγματος για το

σχεδιασμό της μελέτης, ικανοποιητικές δοκιμασίες ελέγχου, οριστικά
συμπεράσματα, συστάσεις που να είναι σύμφωνες με βασισμένες σε αναλυτική
βιβλιογραφική ανασκόπηση η οποία να περιλαμβάνει εμπεριστατωμένη
Εργαλείο αναφορά σε επιστημονικά τεκμήρια
αξιολόγησης της
ποιότητας (quality) B: Καλό Αρκετά συναφή αποτελέσματα, επαρκές μέγεθος δείγματος για το σχεδιασμό
της μελέτης, κάποιες δοκιμασίες ελέγχου, αρκετά οριστικά συμπεράσματα,
του τεκμηρίου αρκετές συστάσεις που να είναι σύμφωνες με βασισμένες σε αρκετή αναλυτική
βιβλιογραφική ανασκόπηση η οποία να περιλαμβάνει κάποια εμπεριστατωμένη
αναφορά σε επιστημονικά τεκμήρια
C: Χαμηλό ή Λίγα τεκμήρια με αντιφατικά αποτελέσματα, μη ικανοποιητικό μέγεθος

σημαντικό δείγματος για το σχεδιασμό της μελέτης, δεν μπορούν να διεξαχθούν
μειονέκτημα συμπεράσματα
• Ποια είναι τα ερευνητικά ερωτήματα ή οι
ερευνητικές υποθέσεις;
• Ποιος ο ερευνητικός σχεδιασμός που
χρησιμοποιήθηκε και αν είναι ο πιο κατάλληλος
για να προσεγγίσει τα ερευνητικά ερωτήματα -
υποθέσεις ;
Μερικές από τις ερωτήσεις • Πώς αποκλείστηκε η επίδραση ενδεχόμενων
συγχυτικών παραγόντων πάνω στα δεδομένα;
που χρησιμοποιούν τα
εργαλεία αξιολόγησης των • Ήταν το καταλληλότερο δείγμα και ποιες οι
διαδικασίες συλλογής δείγματος
πρωτογενών μελετών (δειγματοληψίας);
• Τι είδους μετρήσεις πραγματοποιήθηκαν;
• Τι είδους εργαλεία (ερωτηματολόγια, κλίμακες,
όργανα μέτρησης) χρησιμοποιήθηκαν;
• Πώς ελέγχθηκε η επίδραση του ερευνητή στα
δεδομένα;
• Ποιες ήταν οι διαδικασίες συλλογής δεδομένων;
• Πώς αναλύθηκαν τα δεδομένα;
Γενικά κριτήρια
αξιολόγησης της
μεθοδολογικής
εγκυρότητας
ερευνητικών
μελετών

Μεθοδολογία 5. Διαμόρφωση συστάσεων
Ανάπτυξης 6. Πιλοτική εφαρμογή πρωτοκόλλου/ΚΚΟ
• Χαρακτηριστικά
• καθορισμός του σκοπού των συστάσεων
και του πληθυσμού που θα αποδεχθεί
τις συστάσεις
• μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε για τη
5. Διαμόρφωση •
διαμόρφωση συστάσεων
τυχόν διαφωνίες
συστάσεων • πιθανά οφέλη
• εξαιρέσεις
• νομικά θέματα
• κριτική από ειδικούς κλινικούς,
επιστημονικών εταιριών, δημοσιεύσεις-
αναθεώρηση
• Δίνεται μεγαλύτερη βαρύτητα στα

δεδομένα της μελέτης με την
καλύτερη ποιότητα
• Εάν υπάρχει ένας αριθμός
μελετών που παρουσιάζουν
Συνοπτική κάποιους περιορισμούς αλλά
παρουσίαση των καταλήγουν στα ίδια
συμπεράσματα, οι συστάσεις που
δεδομένων των θα αναπτυχθούν δεν θα πρέπει να
μελετών είναι τόσο ισχυρές όσο εκείνων με
υψηλή ποιότητα που καταλήγουν
στα ίδια συμπεράσματα
Ειδικότητα Επείγουσας & Εντατικής Νοσηλευτικής Τα συμπεράσματα της συστηματικής
ανασκόπησης πρέπει να δείχνουν με
σαφήνεια:
• Την ισχύ ή την έκταση των δεδομένων. Σε
πολλές περιπτώσεις προκύπτουν ανεπαρκή
δεδομένα για σαφείς ή απόλυτες οδηγίες
(Pritchard et al 2002, Woodgate & Flenady
Συμπεράσματα 2002)
• Την εφαρμοσιμότητα των αποτελεσμάτων.
Αυτό περιλαμβάνει περιπτώσεις (ασθενών)
που αποκλείονται από τις συστάσεις της
μελέτης (λόγω αντενδείξεων)
• Άλλες πληροφορίες, (όπως το κόστος) που
μπορεί να είναι σχετικές (Cochrane
Collaboration 2001)
ΟΧΙ Μήπως πρέπει να τη
Είναι σαφές σε τι αφορά η
μελέτη; διαβάσεις;
Ειδικότητα Επείγουσας & Εντατικής Νοσηλευτικής Γενικά ΝΑΙ

ΟΧΙ Μπορείς να χρησιμοποιήσεις
Το δείγμα έχει περιγραφεί τα αποτελέσματα και χωρίς
επαρκώς ; αυτό;
ΝΑΙ
Αν δεν μπορείς να
Είναι οι ασθενείς μου / η ΝΑΙ χρησιμοποιήσεις τα
κλινική μου τόσο διαφορετικά
αποτελέσματα μήπως
Σύντομη ώστε δεν θα εφαρμόζονται τα
αποτελέσματα ; πρέπει να σταματήσεις ;
επισκόπηση ΟΧΙ
Αν δεν μπορείς να
εφαρμoσιμότητας Είναι οι αλλαγές που
περιγράφονται εφικτές
ΟΧΙ χρησιμοποιήσεις τα
αποτελέσματα μήπως
μιας ερευνητικής Μπορώ να
στην κλινική μου δομή ;
πρέπει να σταματήσεις ;
μελέτης χρησιμοποιήσω τη
μελέτη αυτή στην ΝΑΙ
κλινική μου;
Τα οφέλη της αλλαγής για
ΟΧΙ Αν όχι μήπως πρέπει να
τους ασθενείς μου / κλινική
σταματήσεις ;
είναι μεγαλύτερα από το
κόστος ;
ΝΑΙ
Οι ανάγκες και οι αξίες των
ασθενών θα ληφθούν υπόψη ΟΧΙ Εάν όχι, η αλλαγή δεν είναι
σε αυτή την αλλαγή ; πιθανό να πραγματοποιηθεί
Λαμβάνονται υπόψη οι αξίες
και οι προτιμήσεις οι δικές μου
και των συναδέλφων μου ;

▪ Χρόνος- ορισμός χρόνου πιλοτικής

εφαρμογής
▪ Παρακολούθηση- στενή παρακολούθηση
από την ομάδα ανάπτυξης
6. Πιλοτική ▪ Έλεγχοι- εσωτερικοί και εξωτερικοί
ομοτεχνιακοί έλεγχοι προς αξιολόγηση
εφαρμογή ▪ Σύγκριση- με τοπικές, εθνικές και διεθνείς
πρωτοκόλλου εφαρμογές
ή ΚΚΟ ▪ Ενημέρωση και εκπαίδευση προσωπικού-
ενδοκλινικά μαθήματα
▪ Ανασκόπηση-αξιολόγηση-διόρθωση
o Εκπαίδευση σε όλα τα επίπεδα

o Ενδονοσοκομειακή άσκηση
o Σεμινάρια, συνδιασκέψεις και
συνέδρια
7. Εφαρμογή και o Επίσκεψη σε τμήματα-υπηρεσίες
έλεγχος o Περιοδική επιθεώρηση
πρωτοκόλλου/ΚΚΟ o Υπενθυμίσεις-έγγραφες-
ηλεκτρονικές
o Αντίγραφα και πρόσβαση σε
ηλεκτρονικές βάσεις με οδηγίες και
αποτελέσματα των επιπτώσεων

Πρωτόκολλο/ΚΚΟ 7. Εφαρμογή και έλεγχος πρωτοκόλλου/ΚΚΟ
9. Αναθεώρηση- ενημέρωση πρωτοκόλλου/ΚΚΟ
• Οι δείκτες μέτρησης που

καθορίζονται από την αρχή
• Εργαλείο που ελέγχει την
ΚΚΟ/πρωτόκολλο
8. Αξιολόγηση
πρωτοκόλλου/ΚΚΟ • Καταγραφή σχολίων και
παρατηρήσεων
• Προτάσεις για βελτίωση ή
απόσυρση
• Αιτιολόγηση των αλλαγών
• Το εργαλείο AGREE ελέγχει

την ΚΚΟ/πρωτόκολλο ως
προς το σκοπό της, την
συμμετοχή των χρηστών, τη
μεθοδολογία, την σαφήνεια
και την παρουσίαση, την
εφαρμοσιμότητα και την
ύπαρξη ή όχι συγκρούσεων
συμφερόντων ή
οποιαδήποτε άλλη
μεροληψία εκ μέρους της
ομάδας ανάπτυξής της.
• Χρησιμοποιεί τετράβαθμες
κλίμακες likert
https://www.agreetrust.org/agree-ii/
Εργαλείο
συμμόρφωσης
1. Φόρτος εργασίας του προσωπικού

2. Οικονομικοί περιορισμοί
Παράγοντες που 3. Βαθμός αποδοχής της οδηγίας και
θέληση εφαρμογής της από τους
εξετάζονται στον επαγγελματίες υγείας που
σχεδιασμό της απευθύνεται
στρατηγικής 4. Βαθμός υποστήριξης και υιοθέτησης
της κλινικής οδηγίας από τη διοίκηση
εφαρμογής μιας μιας υπηρεσίας υγείας
οδηγίας 5. Δομή της υπηρεσίας υγείας
1. Διατύπωση των συστάσεων
Ειδικότητα Επείγουσας & Εντατικής Νοσηλευτικής ▪ Η σύνταξη
▪ Οι λέξεις που χρησιμοποιούνται
▪ Η χρήση ενεργητικών ρημάτων και η αποφυγή γενικεύσεων και
αοριστολογιών
▪ Συστάσεις συγκεκριμένες και κατανοητές
▪ Καταγραφή συνθηκών εργασίας (στάση – συμμόρφωση)
2. Διάδοση/διασπορά (dissemination) κλινικής οδηγίας σε:

Παράγοντες που ▪ Έντυπη μορφή στους κλινικούς χώρους που πρόκειται να μπει σε εφαρμογή.
επηρεάζουν την ▪ Αφίσες με κατάλληλη εικονογράφηση σε τρία τουλάχιστον διαφορετικά
χρώματα.
εφαρμογή ΚΚΟ/ ▪ Χρησιμοποίηση μηνυμάτων με τη μορφή σκίτσων
πρωτοκόλλων ▪ Τεχνολογία Η/Υ
3. Εφαρμογή (implementation) κλινικής οδηγίας

▪ Νοσηλευτές (στάση, συμπεριφορά, συμμόρφωση)
▪ Οργανισμός
▪ Διοίκηση
▪ Συνεργάτες
• Μείωση θνητότητας και

νοσηρότητας
Οφέλη για τους Ασθενείς • Βελτίωση της αυτοτέλειας της
από τη χρήση ΚΚΟ παρεχόμενης φροντίδας
• Ενημερωμένες επιλογές για
τους ασθενείς
• Επίδραση της κοινής γνώμης
Ειδικότητα Επείγουσας & Εντατικής Νοσηλευτικής • Επιρροή στη λήψη κλινικών αποφάσεων
• σαφείς συστάσεις
• βελτίωση της εφαρμοσμένης κοινής πρακτικής
• ανατροπή παρωχημένων πρακτικών που
συνηθίζονται στην κλινική πρακτική
Οφέλη για τους • αποφυγή εφαρμογής μη αποτελεσματικών,

επικίνδυνων πρακτικών που δεν υποστηρίζονται
Επαγγελματίες από επιστημονικά δεδομένα
Υγείας • Υποστήριξη δραστηριοτήτων

• που σχετίζονται με την βελτίωση της ποιότητας
παρεχόμενης φροντίδας
• Επαγγελματική ανάπτυξη
• διαρκής εκπαίδευση νέου και έμπειρου
προσωπικού
▪ Βελτίωση διαχείρισης των πόρων

▪ τις ημέρες παραμονής στο νοσοκομείο
▪ τη συνταγογράφηση φαρμάκων
κλπ
Οφέλη στο
▪ Αύξηση του κύρους του Εθνικού
Σύστημα Συστήματος Υγείας
Υγείας ▪ εγγύηση υψηλής ποιότητας
παρεχόμενων υπηρεσιών Υγείας
▪ μείωση του κόστους περίθαλψης
Συμπεράσματα
• Η εφαρμογή των πρωτόκολλά και των κλινικών κατευθυντήριες
οδηγιών απαιτεί αλλαγές:
• στην εκπαίδευση των φοιτητών
• στην έρευνα (περισσότερο προσανατολισμένη στην κλινική πρακτική)
• στις σχέσεις κλινικών και ερευνητών (μεγαλύτερη συνεργασία)
• Τα πλεονεκτήματα που προκύπτουν από την εφαρμογή των κατευθντηρίων
οδηγιών είναι τεράστια τόσο για τους επαγγελματίες υγείας όσο και για τους
ασθενείς και κατ’ επέκταση για το ίδιο το σύστημα υγείας
Προτεινόμενη Βιβλιογραφία
1. Καλαφάτη, Μ. Μπελλάλη, Θ. Χατζοπούλου, Μ. Φύτρου, Ε. Κορέλη, Α. Ηλιοπούλου, Κ. (2007) Μεθοδολογία
ανάπτυξης κλινικών κατευθυντήριων οδηγιών. Νοσηλευτική, 46(1), σσ. 31-37
2. Καλαφάτη Μ, Μπελλάλη Θ, Χατζοπούλου Μ, Καρυδάκη Α, Πρασσιανάκη Μ, Γιάκης Ν. «Εκτίμηση
Αποτελεσματικότητας Εκπαιδευτικής Παρέμβασης για την Εφαρμογή Κλινικής Κατευθυντήριας Οδηγίας»,
Νοσηλευτική 2009, 48:84-93
3. Σκαλκίδης, I., Νάστος, Κ., Ζαβιτσάνος, Ξ. Εφαρμοσμένη Ιατρική Έρευνα. Κλινικά πρωτόκολλα και κλινικές
οδηγίες. Ζητήματα εφαρμογής τους στην καθημερινή κλινική πράξη. Αθήνα: Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής,
2009, 27(2), σσ. 204-273.
4. Reichembach MT, Pontes Evidence-Based Nursing L.Rev Bras. Enferm. 2018 Nov-Dec;71(6):2858-2859. doi:
10.1590/0034-7167-2018710601.
5. Schaefer JD, Welton JM. Evidence based practice readiness: A concept analysis. J Nurs Manag. 2018
Sep;26(6):621-629. doi: 10.1111/jonm.12599. Epub 2018 Jan 15.PMID: 29334149
6. Zhao J, Liu X, Zhang W, Xing Y, Cho SW, Hao Y. The effectiveness of evidence-based nursing on development
of nursing students' critical thinking: A meta-analysis. Nurse Educ Today. 2018 Jun;65:46-53. doi:
10.1016/j.nedt.2018.02.036
7. https://www.agreetrust.org/agree-ii/
8. http://www.adapte.org
9. DiCenso, Cullum Ac, Ciliska D. Implementing evidence-based nursing: Some misconceptions. Evidence-
Based Nursing 1998, 1(2):38-39

1.3.3.Εφαρμογή κατευθυντηρίων οδηγιών

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

1.3.3.Εφαρμογή κατευθυντηρίων οδηγιών

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Ειδικότητα Επείγουσας & Εντατικής Νοσηλευτικής

Εκπαιδευτική Ενότητα 1. Τεκμηριωμένη Νοσηλευτική Κλινική Πρακτική –

Υποενότητα 1.3.3. Εφαρμογή κατευθυντηρίων οδηγιών και τεκμηρίωση

Δρ. ΜΑΡΙΑ ΚΑΛΑΦΑΤΗ

ΔΗΛΩΣΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ ΚΑΙ

1. Σκοπός της Βασισμένης σε Ενδείξεις πρακτικής

• Η λήψη κλινικών αποφάσεων είναι μια διαρκής,

• Οι κλινικές αποφάσεις ποικίλλουν ως προς το

• «Μικρές» αλλά μέγιστης σημασίας αποφάσεις

ΜΟΝΤΕΛΟ ΛΗΨΗΣ ΚΛΙΝΙΚΩΝ

Ενδείξεις που Πόροι του συστήματος

 Στην ικανότητα των νοσηλευτών

εξειδίκευση o τα πιθανά οφέλη από τις εκάστοτε

• Πρέπει να έχουν δημοσιευθεί αρκετές μελέτες

• Τι συνιστά τα ερευνητικά δεδομένα

• στη μεθοδολογικά ορθή έρευνα,

• 3 έως 20 άτομα με εξειδικευμένη κλινική εμπειρία

1. Καθορισμός αντικειμένου ενδιαφέροντος

P Πληθυσμός (population) και χαρακτηριστικά

I Παρέμβαση (intervention) ενδιαφέροντος (π.χ

H Περιβάλλον (health care setting – context)

▪ Στο πόσο κατάλληλα είναι για τα υπό

Τα τρία βήματα της

• Συστηματική ανασκόπηση της

▪ ερώτημα σε σχέση με την

Στάδιο 3: Συλλογή δεδομένων

Σχεδιασμό Survey or interview of a sample of

Αναφορές περιπτώσεων A report based on a single

Αναφορές ειδικών A consensus of experience amongst

Ανέκδοτες αναφορές Something a bloke told you after a

Κριτική αξιολόγηση ερευνητικών τεκμηρίων (research)

Level Quality Strength

• Η χρησιμοποίηση διαβαθμισμένων κλιμάκων

III • Μη πειραματικές μελέτες,

V Βασιζόμενο σε εμπειρία και όχι σε έρευνα

• Τα εργαλεία για την αξιολόγηση της

Έλεγχος της ➢ Τα αποτελέσματα ποιας μελέτης πρέπει να

A: Υψηλό Συνέπεια, γενίκευση αποτελεσμάτων, επαρκές μέγεθος δείγματος για το

C: Χαμηλό ή Λίγα τεκμήρια με αντιφατικά αποτελέσματα, μη ικανοποιητικό μέγεθος

1. Καθορισμός αντικειμένου ενδιαφέροντος

• Δίνεται μεγαλύτερη βαρύτητα στα

Ειδικότητα Επείγουσας & Εντατικής Νοσηλευτικής Γενικά ΝΑΙ

1. Καθορισμός αντικειμένου ενδιαφέροντος

▪ Χρόνος- ορισμός χρόνου πιλοτικής

o Εκπαίδευση σε όλα τα επίπεδα

1. Καθορισμός αντικειμένου ενδιαφέροντος

• Οι δείκτες μέτρησης που

• Το εργαλείο AGREE ελέγχει

1. Φόρτος εργασίας του προσωπικού

2. Διάδοση/διασπορά (dissemination) κλινικής οδηγίας σε:

3. Εφαρμογή (implementation) κλινικής οδηγίας

• Μείωση θνητότητας και

Οφέλη για τους • αποφυγή εφαρμογής μη αποτελεσματικών,

Υγείας • Υποστήριξη δραστηριοτήτων

▪ Βελτίωση διαχείρισης των πόρων

You might also like