ONDERONS

LESFICHE

www.podcastonderons.be
INDEX

l Inleiding 4
Podcastmakers 4

l Algemene doelstellingen 5

l Doelgroep 5

l Eindtermen 5

l Les rond aflevering 1

Wat is vriendschap? Hoe maak je nieuwe vrienden? 6-11
Leerdoelen 6
Thema aflevering 1 6
Lesverloop 6

l Bijlages 8
Bijlage 1.1: luisteropdracht 8
Bijlage 1.2: werkblad 6

l Les rond aflevering 2

Ai ruzie! Wat nu? 12-19
Leerdoelen 12
Thema aflevering 2 12
Lesverloop 12

l Bijlages 14
Bijlage 2.1: luisteropdracht - vragenblad 14
Bijlage 2.2: luisteropdracht - antwoordkaarten 16
Bijlage 2.3: werkblad 19

l Les rond aflevering 3

Vriendschap voor altijd, bestaat dat? 20-26
Leerdoelen 20
Thema aflevering 3 20
Lesverloop 20

l Bijlages 23
Bijlage 3.1: luisteropdracht 23
Bijlage 3.2: klasgesprek 26

2|
l Les rond aflevering 4
Hoe kan je een vriend helpen? 27-34
Leerdoelen 27
Thema aflevering 1 27
Lesverloop 27

l Bijlages 29
Bijlage 4.1: luisteropdracht 29
Bijlage 4.2: luisteropdracht 33

l Les rond aflevering 5

Hebben je vrienden invloed op jou? 35-40
Leerdoelen 35
Thema aflevering 1 35
Lesverloop 35

l Bijlages 38
Bijlage 5.1: luisteropdracht 38
Bijlage 5.2: klasgesprek 39
Bijlage 5.3: werkblad 40

|3
INLEIDING

Onderons is een podcast over vriendschap voor en door kinderen van 8 tot 12 jaar.

Een bende enthousiaste babbelkousen vertelt in geuren en kleuren over vriendschap. Ze worden bijgestaan door een heerlijke host, de psychologe
Klaar Hammenecker en 2 dolle dieren uit de Savanne. In 5 afleveringen delen de kinderen hun ervaringen met vrienden en geven een unieke kijk in
hun leefwereld. Zo reiken kinderen elkaar de tools aan om vriendschappen te maken, ruzies op te lossen, elkaar te helpen, vrienden te behouden
en om te gaan met groepsdruk.

Per aflevering kan je gebruik maken van een lesfiche. De lesfiche helpt je om een gesprek aan te gaan over verschillende thema’s rond vriendschap.
Ze zet de kinderen aan het denken, leert hun eigen ervaringen verwoorden en die met anderen delen.

• Aflevering 1: Wat is vriendschap? Hoe maak je nieuwe vrienden?

• Aflevering 2: Ai ruzie! Wat nu?
• Aflevering 3: Vriendschap voor altijd, bestaat dat?
• Aflevering 4: Hoe kan je een vriend helpen?
• Aflevering 5: Hebben je vrienden invloed op jou?

Luisteren kan via www.podcastonderons.be of een podcast app zoals Spotify. Meer info op www.podcastonderons.be.

Podcastmakers

Onderons is een podcast van Joetz in samenwerking met Het Geluidshuis.

Met de stemmen van Bas Van den Breen, Mona Waybaillie, Camu Selfslagh, Younes Bouchery Amyay, Lucia Van Hoorebeke, Anne-Laure Vandeputte,
Matteo Simoni en een bende enthousiaste babbelkousen

Psychologe: Klaar Hammenecker

Interviews en montage babbelkousen: Max-lena Van den Eynde, Ilse Himschoots en Leen Renders
Montage, mix en klankafwerking: Bram Coumans
Muziek: Bram Coumans en Koen Brandt
Regie: Leen Renders
Concept en tekst sketches: Tom De Rons en Leen Renders
Tekst lied: Marijke Guetens en Leen Renders
Achter de schermen: Ann Desmet, Katarina Martynowski

4|
ALGEMENE DOELSTELLINGEN
Leerlingen:
• kunnen luisteren naar een gesproken boodschap.
• begrijpen een boodschap in een gesproken tekst.
• kunnen zinnen in het geheugen opslaan en ze later repro-
duceren.
• kunnen nadenken over vriendschappen en reflecteren op
zichzelf.
• kunnen eigen mening en kennis met elkaar delen.
• kunnen open in gesprek gaan met elkaar.
• kunnen luisteren naar elkaar.
DOELGROEP
Leerlingen tweede en derde graad lager onderwijs.
EINDTERMEN
Als je aan de slag gaat met de podcast Onderons en de lesfiche, werk
je aan volgende eindtermen:
MENS & MAATSCHAPPIJ
Ik en mezelf
1.1 De leerlingen drukken in een niet-conflictgeladen situatie,
eigen indrukken, gevoelens, verlangens, gedachten en waar-
deringen spontaan uit.
1.2 De leerlingen kunnen beschrijven wat ze voelen en wat ze
doen in een concrete situatie en kunnen illustreren dat zowel
hun gedrag als hun gevoelens situatiegebonden zijn.
1.3 De leerlingen tonen in concrete situaties voldoende zelf-
vertrouwen, gebaseerd op kennis van het eigen kunnen.
Ik en de ander
1.4 De leerlingen kunnen in concrete situaties verschillende
manieren van omgaan met elkaar herkennen, erover praten
en aangeven dat deze op elkaar inspelen.
1.6 De leerlingen tonen in een eenvoudige conflictsituatie in
de omgang met leeftijdgenoten de bereidheid om te zoeken
naar een geweldloze oplossing.
Ik en de anderen: in groep
1.7 De leerlingen hebben aandacht voor de onuitgesproken regels
die de interacties binnen een groep typeren en zijn bereid er
rekening mee te houden.
MUZISCHE VORMING
Muzische vorming - drama
3.3 De leerlingen kunnen geconcentreerd luisteren naar een
gesproken tekst (verteld of voorgelezen) en die mondeling,
schriftelijk, beeldend of dramatisch weergeven.
Muzische vorming - media
5.5 De leerlingen kunnen eenvoudige, audiovisuele informatie
uit de eigen belevingswereld herkennen, onderzoeken en ver-
gelijken.
NEDERLANDS
1.1 De leerlingen kunnen (verwerkingsniveau = beschrijven) de
informatie achterhalen in een voor hen bestemde mededeling
met betrekking tot het school- en klasgebeuren.
1.2 De leerlingen kunnen (verwerkingsniveau = beschrijven) de
informatie achterhalen in een voor hen bestemde informatieve
radio-uitzending.
1.8 De leerlingen kunnen (verwerkingsniveau = beoordelen)
op basis van, hetzij de eigen mening, hetzij informatie uit
andere bronnen, de informatie beoordelen die voorkomt in:
een discussie met bekende leeftijdgenoten.
1. 9 De leerlingen kunnen (verwerkingsniveau = beoordelen)
op basis van, hetzij de eigen mening, hetzij informatie uit
andere bronnen, de informatie beoordelen die voorkomt in:
een gesprek met bekende leeftijdgenoten.
1.10 De leerlingen kunnen (verwerkingsniveau = beoordelen)
op basis van, hetzij de eigen mening, hetzij informatie uit
andere bronnen, de informatie beoordelen die voorkomt in:
een door leeftijdgenoten geformuleerde oproep.
LEREN LEREN
1. De leerlingen kunnen losse gegevens verwerven en gebruiken
door ze betekenis te geven en te memoriseren.
3. De leerlingen kunnen op systematische wijze samenhangende
informatie (ook andere dan teksten) verwerven en gebruiken.
SOCIALE VAARDIGHEDEN – DOMEIN RELATIEWIJZEN
1.2 De leerlingen kunnen in omgang met anderen respect en
waardering opbrengen.
1.3 De leerlingen kunnen zorg opbrengen voor iets of iemand
anders
1.4 De leerlingen kunnen hulp vragen en zich laten helpen
1.6 De leerlingen kunnen kritisch zijn en een eigen mening
formuleren.
SOCIALE VAARDIGHEDEN - DOMEIN SAMENWERKING
3. De leerlingen kunnen samenwerken met anderen, zonder
onderscheid van sociale achtergrond, geslacht of etnische
origine.
|5
LES ROND AFLEVERING 1 LUISTEREN NAAR DE PODCAST
INTRODUCEER HET THEMA AAN DE HAND VAN DE PODCAST.

WAT IS VRIENDSCHAP? HOE LAAT DE LEERLINGEN KLASSIKAAL LUISTEREN.

MAAK JE NIEUWE VRIENDEN? Luisteren kan via www.podcastonderons.be of een podcast app
zoals Spotify.

LUISTEROPDRACHT ’T ONDERONSJE

MATERIAAL
Leerdoelen Vragenblad (zie bijlage 1.1)

Leerlingen
• kunnen met eigen woorden uitleggen wat een podcast is.
• kunnen verwoorden wat het betekent om een vriend te zijn.
• kunnen verwoorden welke eigenschappen hun vriend moet
hebben.
• kunnen in eigen woorden uitleggen hoe vriendschappen
kunnen ontstaan.
• kunnen 3 soorten vriendschappen benoemen.
Thema aflevering 1
#1 - ONDERONS - VRIENDEN MAKEN
Krijg jij angstzweet bij het idee helemaal alleen op kamp te gaan
of ben jij een babbelkous die gemakkelijk nieuwe vrienden maakt?
In deze eerste aflevering van Onderons ontdek je hoe je vrienden
maakt en vooral hoe je ze houdt.
OPDRACHT
• Verdeel de klas in groepen van 2 leerlingen.
• Kopieer het vragenblad (zie bijlage 1.1) zoveel als het aantal
groepen.
• Geef elk groepje een vragenblad.
• De leerlingen lezen eerst de vragen alvorens ze naar de pod-
cast luisteren.
• De leerlingen beluisteren de podcast.
• Na het luisteren beantwoorden de leerlingen de vragen.
• Laat eventueel de podcast nogmaals beluisteren zodat de
leerlingen de antwoorden kunnen aanvullen.
• Overloop de vragen van de luisteropdracht klassikaal en start
een klasgesprek. Zie ‘Verdieping – klasgesprek’.
VRAGEN
VRAGEN OPLOSSINGEN

Hoe heet de host van Bas

Lesverloop deze aflevering?

INTRODUCTIE - PODCAST ONDERONS

Geef het thema van Vrienden maken
de podcast?
INLEIDING: WAT IS EEN PODCAST?
Vraag aan de leerlingen wat een podcast is. Leg de betekenis
indien nodig uit. Wat wilden Dimitri DJ
zebra en tijger Mike
PODCAST allebei worden?
is een combinatie van twee woorden: van ‘iPod’, de eerste
digitale muziekspeler en het Engelse ‘broadcast’ uitzending.
Wat is vriendschap Anders zijn – elkaar onder-
Het lijkt heel erg op een radioprogramma, maar een podcast: volgens enkele steunen – dezelfde interes-
• duurt langer. babbelkousen? se hebben – troost zoeken
• wordt meestal niet onderbroken door muziek. – praten – geheimen delen
• spitst zich toe op één onderwerp.
• beluister je via een app of via het internet.
Kan je met iedereen Neen
• kan je beluisteren wanneer je wil.
vrienden worden?

Er zijn podcasts over verschillende onderwerpen: over

wetenschap, maar ook over films, games, paardrijden, Er zijn verschillende Sportvrienden – besties –
mooie vakantiebestemmingen ... soorten vrienden. gewone vrienden – plezier-
Benoem er 2. vrienden - praatvrienden

6|

Hoeveel leuke
vrienden heb je
gemiddeld volgens
een studie?
Bo heeft vrienden ‘le-
ren maken’. Geef 1 tip
van Bo om vrienden
te maken.
De psychologe
Klaar vertelt hoe je
vrienden op kamp
kan maken. Vul stap
3 aan:
Stap 1: eens rond
kijken
Stap 2: iemand
aanspreken waarmee
je iets gemeenschap-
pelijks hebt
Stap 3: …
Heeft iedereen veel
vrienden nodig?
Wat kan je doen als je
te verlegen bent om
vrienden te maken?
Schrap wat niet past.
De host sluit de
podcast af met:
‘Vriendschap is fijn.
Vrienden zijn …. ’
VERDIEPING - KLASGESPREK
KLASGESPREK ‘ ONDERONSJE
MATERIAAL
Vragen van de luisteropdracht (zie bijlage 1.1)
OPDRACHT
Overloop de vragen van de luisteropdracht klassikaal en start
een klasgesprek.
Vraag de leerlingen naar hun mening over de antwoorden rond
vriendschap. Speel in op wat er gezegd wordt of wat er leeft in
de klas.
Stel eventueel volgende bijvragen:
5
Mensen observeren hoe ze
reageren.
Aardig zijn en kijken of ze
aardig terug doen.
Stap 3: tijd met elkaar door-
brengen
Neen
Iemand apart aanspreken –
Naar een grote groep gaan en
veel praten – bij een groepje
bijstaan en gewoon luisteren.
Goud
• Wat voel je als je bij een vriend of vriendin bent?
• Wanneer vind jij iemand een goede vriend?
• Heb jij vrienden nodig? Waarom? Waarom niet?
• Iemand wil je vriend zijn maar dat wil jij niet. Wat doe je?
• Lukt het altijd om vrienden te worden als je iemand leuk vindt?
STELLINGEN – 3 HOEKEN DISCUSSIE
MATERIAAL
3 hoeken in de klas, stellingen
OPDRACHT
Maak 3 hoeken in de ruimte (akkoord/niet akkoord/ik weet het
niet). De leerlingen staan achteraan in de klas. Lees de stelling
voor. De leerlingen gaan in de hoek van hun keuze staan. Eens
gekozen, veranderen ze niet meer van plaats. Vanuit deze keuze
start je een gesprek. Waarom koos je voor akkoord/niet akkoord/
ik weet het niet?
Stellingen
• Je kunt maar één vriend(in) hebben.
• Vrienden moeten elkaar vertrouwen.
• Je vriend mag geen andere vriendjes hebben.
• Vrienden delen alles met elkaar.
• Om vrienden te kunnen zijn, moet je op elkaar lijken.
• Vriendschap kan groeien.
AAN DE SLAG
MATERIAAL
Werkblad (zie bijlage 1.2)
OPDRACHT
Leerlingen denken na wat er besproken is en wat dat betekent voor
hen door het invullen van werkblad (bijlage 1.2). Deze opdracht is
een individuele opdracht en kan ook als huiswerkopdracht dienen
indien er onvoldoende lesruimte is (hoef je niet na te kijken).
|7
BIJLAGE 1.1
LUISTEROPDRACHT AFL. 1 WAT IS VRIENDSCHAP? HOE MAAK JE NIEUWE
VRIENDEN?

VRAGENBLAD
1 Hoe heet de host van deze aflevering?
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2 Geef het thema van de podcast? Omcirkel.

Ruzie Vrienden maken Vrienden helpen Jezelf zijn Eeuwige vriendschap

3 Wat wilden Dimitri zebra en tijger Mike allebei worden?

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

4 Wat is vriendschap volgens enkele babbelkousen? Omcirkel.

Anders zijn Niet belangrijk Elkaar ondersteunen Dezelfde interesse hebben

Troost zoeken Praten Geheimen delen

5 Kan je met iedereen vrienden worden?

Ja Neen

6 Er zijn verschillende soorten vrienden. Benoem er 2.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

7 Hoeveel leuke vrienden heb je gemiddeld volgens een studie?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

8 Bo heeft vrienden ‘leren maken’. Geef 1 tip van Bo om vrienden te maken.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

8|
9 De psychologe Klaar vertelt hoe je vrienden op kamp kan maken. Vul stap 3 aan:
Stap 1: eens rond kijken
Stap 2: iemand aanspreken waarmee je iets gemeenschappelijks hebt
Stap 3: ………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

10 Heeft iedereen veel vrienden nodig?

Ja Neen

11 Wat kan je doen als je te verlegen bent om vrienden te maken? Schrap wat niet past.
Iemand apart aanspreken Naar een grote groep gaan en veel praten Bij een groepje bijstaan en gewoon luisteren.

12 De host sluit de podcast af met:

|9
BIJLAGE 1.2
AAN DE SLAG WERKBLAD AFL. 1 WAT IS VRIENDSCHAP? HOE MAAK JE
NIEUWE VRIENDEN?

Wie zijn je vrienden? Vul de namen van je vrienden in de wolk. Ook familie, knuffels of huisdieren kunnen
vrienden zijn.

Tel ze. Vind je het er veel of

weinig?

……………………………………………………………

……………………………………………………………

Wat vind jij belangrijk bij een goede vriendschap?

Omcirkel in groen: woorden die jij belangrijk vindt voor een goede vriendschap.
Omcirkel in rood: woorden die jij niet belangrijk vindt voor een goede vriendschap.

10 |
Kies één persoon van je vrienden. Maak een tekening over hoe jullie vrienden zijn geworden.

| 11
 LUISTEREN NAAR DE PODCAST
LES ROND AFLEVERING 2
Introduceer het thema aan de hand van de podcast. Laat de leerlin-
AI RUZIE! WAT NU? gen klassikaal luisteren. Luisteren kan via www.podcastonderons.be
of een podcast app zoals Spotify.

Leerdoelen LUISTEROPDRACHT ’T ONDERONSJE

Leerlingen MATERIAAL
Vragenblad (zie bijlage 2.1) en antwoordkaarten (zie bijlage 2.2)
• kunnen met eigen woorden uitleggen wat een podcast is.
• kunnen in eigen woorden uitleggen hoe je een ruzie kan OPDRACHT
oplossen. • Verdeel de antwoordkaarten (zie bijlage 2.2) over de leerlingen.
• kunnen in eigen woorden uitleggen waarom ruzie maken • De leerlingen lezen de antwoordkaarten vóór het luisteren.
belangrijk kan zijn. • De leerlingen luisteren naar de podcast.
• kunnen hulp vragen aan derden. • Tijdens het luisteren hang je het vragenblad (zie bijlage 2.1) op
of leg je deze op de grond.
• De leerlingen leggen na het luisteren de antwoordkaarten bij
Thema aflevering 2 de passende vragen.
• Eventueel laat je de podcast een tweede maal beluisteren.
#2 - ONDERONS - RUZIE Tijdens het luisteren mogen de leerlingen de antwoorden
verschuiven indien nodig.
Oh nee, je hebt ruzie met je beste vriend! Hoe ontstaat ruzie en hoe • Overloop de vragen met antwoordkaarten klassikaal en start
los je het op? En ruzie maken is vervelend, maar is het altijd zo slecht? een klasgesprek. Zie ‘Verdieping – klasgesprek’.

Onze babbelkousen vertellen er alles over in deze aflevering. VARIATIE

Indien niet elke leerling een antwoordkaart heeft, leg je alle
antwoordkaarten op één tafel. Om beurt trekt een leerling een
Lesverloop kaartje, leest het antwoord voor en legt deze met hulp van de
andere leerlingen bij de passende vraag.
INTRODUCTIE - PODCAST ONDERONS

INLEIDING: WAT IS EEN PODCAST? VRAGEN OPLOSSINGEN

Vraag aan de leerlingen wat een podcast is. Leg de betekenis
indien nodig uit.
Hoe heet de host van Mona
PODCAST deze aflevering?
is een combinatie van twee woorden: van ‘iPod’, de eerste
digitale muziekspeler en het Engelse ‘broadcast’ uitzending.
Waarover of waarom Over stomme dingen.
maken vrienden Als we het oneens zijn met
Het lijkt heel erg op een radioprogramma, maar een podcast:
ruzie? elkaar.
• duurt langer.
• wordt meestal niet onderbroken door muziek. Als het vertrouwen wordt
• spitst zich toe op één onderwerp. geschonden.
• beluister je via een app of via het internet.
Als we boos zijn op elkaar.
• kan je beluisteren wanneer je wil.

Er zijn podcasts over verschillende onderwerpen: over Met wie maken we Met beste vrienden
wetenschap, maar ook over films, games, paardrijden, meer ruzie?
mooie vakantiebestemmingen ...

Meisjes maken anders Bij jongens zijn ruzies sneller

ruzie dan jongens. opgelost.
Geef voorbeelden. Meisjes maken meer ruzie.
Meisjes maken drukker ruzie.

12 |

Wat is de belang-
rijkste oorzaak van
een grote ruzie?
Geef de 4 stappen
hoe je een ruzie
oplost volgens de
psychologe?
Het vertrouwen schenden
Stap 1: afkoelen
Stap 2: praten en luisteren
Stap 3: afspraken maken
Stap 4: sorry zeggen
AAN DE SLAG
MATERIAAL
Werkblad (zie bijlage 2.3)
OPDRACHT
Leerlingen denken na wat er besproken is en wat dat betekent
voor hen door het invullen van werkblad (bijlage 2.3). Deze
opdracht is een individuele opdracht en kan ook als huiswerk-
opdracht dienen indien er onvoldoende lesruimte is (hoef je
niet na te kijken).

Wat is het nut van Versterkt de vriendschap

ruzie maken?
Je leert elkaar beter kennen

Je leert er mee omgaan

Wat kan je doen als je Hulp zoeken bij iemand die

samen de ruzie niet je beiden vertrouwt
kan oplossen?

VERDIEPING - KLASGESPREK

KLASGESPREK ‘ ONDERONSJE

MATERIAAL
Vragenblad van de luisteropdracht (zie bijlage 2.1)

OPDRACHT
Overloop de vragen van de luisteropdracht klassikaal en start
een klasgesprek.

Speel in op wat er gezegd wordt of wat er leeft in de klas.

STELLINGEN – DE DENKBEELDIGE LIJN

MATERIAAL
Stellingen, lege ruimte in een lokaal

OPDRACHT
Wijs een denkbeeldige lijn aan in de klas. Het ene uiteinde van de
lijn staat voor ‘helemaal eens’ met de stelling. Het andere uiteinde
staat voor ‘helemaal oneens’ met de stelling.

Lees de stellingen één voor één voor en laat de leerlingen een

positie innemen op de denkbeeldige lijn. Bespreek iedere stelling
kort na.

Stellingen
• Vrienden moeten het altijd eens zijn met elkaar.
• Ruzie betekent het einde van de vriendschap.
• Een ruzie moet onmiddellijk opgelost worden.
• Door ruzie te maken, leer je elkaar beter kennen.

| 13
 PRINT OP A3 PAPIER

BIJLAGE 2.1
LUISTEROPDRACHT AFL. 2 AI RUZIE! WAT NU?

VRAGENBLAD
1 Hoe heet de host van deze aflevering? 3 Met wie maken we meer ruzie?

2 Waarom maken vrienden ruzie ? 4 Meisjes maken anders ruzie dan jongens. Geef
voorbeelden.

14 |
 PRINT OP A3 PAPIER

5 Wat is de belangrijkste oorzaak van een grote 8 Geef de 4 stappen hoe je een ruzie oplost volgens
ruzie? de psychologe?
STAP 1

6 Wat is het nut van ruzie maken?

STAP 2

STAP 3

STAP 4

7 Wat kan je doen als je samen de ruzie niet kan

oplossen?

| 15
 BIJLAGE 2.1
LUISTEROPDRACHT AFL. 2 AI RUZIE! WAT NU?

ANTWOORDKAARTEN

Mona als we boos zijn op elkaar

als we het oneens zijn met

over stomme dingen
elkaar

bij jongens zijn ruzies snel

afspraken maken
opgelost

meisjes maken meer ruzie

meisjes maken drukker ruzie
dan jongens

16 |
 als het vertrouwen wordt
het vertrouwen schenden
geschonden

afkoelen luisteren en praten

met beste vrienden sorry zeggen

het versterkt de vriendschap je leert er mee omgaan

| 17
 je leert elkaar nog beter
hulp inschakelen
kennen

van iemand die je

beide vertrouwt

18 |
BIJLAGE 2.3
AAN DE SLAG WERKBLAD AFL. 2 AI RUZIE! WAT NU?

DENK NA OVER JE LAATSTE RUZIE MET JE VRIEND, VRIENDIN, KLASGENOOT, BROER,

ZUS, … EN VUL DE DENKKAART IN.

1 Waar is de ruzie begonnen? 4 Wat heb ik gedaan?

speelplaats - in de klas - thuis - in de gang -

speeltuin - ergens anders:………………………………

2 Hoe is de ruzie ontstaan?

uitgelachen - geheim doorverteld -

iets afgenomen - iets stuk gemaakt -

vals gespeeld - uitgesloten – geslagen -

Ik ben tevreden over de oplossing:
uitgescholden - Andere: …………………………………

3 Ik voelde mij…
5 In de toekomst zou ik de ruzie anders oplossen.
Ik ga …
Boos Bang

Verdrietig Verward

Gekwetst Andere:

…………………………

| 19
 LUISTEREN NAAR DE PODCAST
LES ROND AFLEVERING 3
Introduceer het thema aan de hand van de podcast. Laat de
VRIENDSCHAP VOOR ALTIJD, leerlingen klassikaal luisteren. Luister verschillende keren indien
nodig.
BESTAAT DAT?
Luisteren kan via www.podcastonderons.be of een podcast app
zoals Spotify.

LUISTEROPDRACHT ’T ONDERONSJE - BINGO

Leerdoelen
MATERIAAL
Leerlingen: Bingokaarten (zie bijlage 3.1) en bord

• kunnen met eigen woorden uitleggen wat een podcast is.
• kunnen in eigen woorden uitleggen hoe ze een vriendschap
onderhouden.
• kunnen in eigen woorden uitleggen waarom vriendschappen
kunnen veranderen.
• kunnen situaties opsommen waarin een vriendschap niet
meer prettig voelt.
• kunnen een vriendschap, als die niet meer goed voelt,
respectvol beëindigen.
Thema aflevering 3
OPDRACHT
Deel 1
• Kopieer de 3 verschillende bingokaarten (zie bijlage 3.1).
• Geef aan elke leerling een bingokaart.
• De leerlingen lezen de woorden van de bingokaart vóór ze
naar de podcast luisteren.
• De leerlingen luisteren naar de podcast.
• De leerlingen strepen op de kaart het woord door wanneer
dat woord aan bod komt in de podcast.
• Wie van de leerlingen een rij of kolom doorstreept heeft,
roept bingo.

#3 - ONDERONS - EEUWIGE VRIENDSCHAP Deel 2

BFF betekent Best Friends Forever, maar bestaat dat wel, vrienden
voor altijd?
Wat moet je doen om voor altijd vrienden te blijven? En wat als je
vriend plots wat afstand wil? Je komt het allemaal te weten in deze
super interessante aflevering van Onderons.
Lesverloop
• De woorden op de bingokaart staan in 6 verschillenden kleuren.
1 kleur hoort bij één onderwerp.
• Noteer de 6 onderwerpen op het bord.
• Laat de leerlingen de groene doorstreepte woorden op hun
bingokaart opsommen.
• De leerlingen denken na bij welk onderwerp deze woorden
passen.
• Doe dit met alle kleuren.

ONDERWERPEN EN BIJHORENDE WOORDEN

INTRODUCTIE - PODCAST ONDERONS

INLEIDING: WAT IS EEN PODCAST? ONDERWERPEN OPLOSSINGEN

Vraag aan de leerlingen wat een podcast is. Leg de betekenis
indien nodig uit.
Voor altijd vrienden Best friends forever
Bestie
PODCAST Vanzelfsprekend
is een combinatie van twee woorden: van ‘iPod’, de eerste
100%
digitale muziekspeler en het Engelse ‘broadcast’ uitzending.

Het lijkt heel erg op een radioprogramma, maar een podcast: Grenzen aan Een pact
• duurt langer. vriendschap Niet even lief
• wordt meestal niet onderbroken door muziek. Respect
• spitst zich toe op één onderwerp.
• beluister je via een app of via het internet.
• kan je beluisteren wanneer je wil.
Bezit je vrienden? Eigenaar
Niet kiezen
Er zijn podcasts over verschillende onderwerpen: over Niet van jou zijn
wetenschap, maar ook over films, games, paardrijden, Veel te dicht
mooie vakantiebestemmingen ...

20 |

Vriendschap in stand
houden
Uit elkaar groeien
VRIENDSCHAP IN STAND HOUDEN
Aan werken
• ‘Wanneer je een vriend wil behouden, moet je daaraan werken.’
Tijd maken
vertelt een babbelkous in de podcast. Wat bedoelt de babbel-
Leuke dingen
kous hiermee?
Zorgen voor elkaar
• ‘Vriendschap is nemen en geven.’ Wat bedoelt de babbelkous?
• Hoe werk je aan een vriendschap? Geef enkele voorbeelden.
• Moet je je best doen voor vrienden?
Naar het middelbaar gaan
• Wat als jij voelt dat je meer moeite doet voor je vriend(in)
Veranderen
Pijn doen dan omgekeerd?

UIT ELKAAR GROEIEN

Nieuwe vrienden Hobby’s • Geef enkele redenen waarom vrienden uit elkaar kunnen groeien?
ontdekken Uitspreken • Je vriend(in) is veranderd. Het klikt niet meer zo goed tussen
Uw pad jullie. Hoe voel je hierbij?
• Wat zijn redenen om te stoppen met een vriendschap?
• Wat doe je als een vriendschap niet meer zo prettig aanvoelt?
VERDIEPING - KLASGESPREK • Hoe kan je een vriendschap op een aardige manier beëindigen?

KLASGESPREK ‘T ONDERONSJE NIEUWE VRIENDEN ONTDEKKEN

MATERIAAL
Onderwerp-kaarten (zie bijlage 3.2), een tasje of doos
OPDRACHT
• Laat de leerlingen in een kring zitten.
• Kopieer de onderwerp-kaarten en knip ze uit. Zie bijlage 3.2.
• Stop de kaartjes in een tas of doos.
• Eén van de leerlingen trekt een kaart uit de tas en leest deze voor.
• Start een klasgesprek over het onderwerp dat getrokken is.
Stel hierbij enkele vragen. Speel in op wat er gezegd wordt of
wat er leeft in de klas.
VRAGEN PER ONDERWERP
VOOR ALTIJD VRIENDEN
• Wat is een BFF?
• Kan je voor altijd vrienden blijven? Waarom wel? Waarom niet?
• Hoe blijf je voor altijd vrienden?
• Wat doe je als je voelt dat je niet meer zo graag optrekt
met je BFF?
GRENZEN AAN VRIENDSCHAP
• Steun jij je vriend, als die ruzie heeft met iemand anders?
• Moet je je vriend altijd verdedigen, ook al heeft hij iets heel
gemeens gedaan?
• Als je vriend andere kinderen pest, wat doe je dan?
• Je vriend wil dat je meedoet met iets dat niet mag van je
ouders. Wat doe je?
BEZIT JE VRIENDEN?
• Wat bedoelt de psychologe met ‘We zijn niet van elkaar, we
zijn alleen van onszelf.’
• Mag je vriend ook andere vriendjes hebben?
• Kun je vriendjes ook delen?
• Je vriend(in) is jaloers als je met andere kinderen speelt. Vind
jij dit ok?
• Is het erg om af en toe van vriend te wisselen?
• Waar allemaal kan je nieuwe vrienden maken?
• Is het moeilijk om nieuwe vrienden te maken?
• Hoe doe je dat , nieuwe vrienden maken?
AAN DE SLAG
MATERIAAL
Borduurgaren in verschillende kleuren, een schaar, plakband en
eventueel 1 kraal per armband.
OPDRACHT
De leerlingen maken een vriendschapsbandje voor een bijzondere
vriend. Laat de leerlingen nadenken voor wie zij een armbandje
gaan maken.
Volgende vragen kunnen hierbij helpen:
• Wie is bijzonder voor jou? Dat kan één van je klasgenootjes
zijn maar ook een broer, zus of tante.
• Wie zou je midden in de nacht op durven bellen als je je niet
goed voelt?
WERKWIJZE
• Neem drie kleuren garen en knip van iedere kleur twee stukken
van ieder ongeveer 90 cm. Je hebt nu dus zes touwtjes van elk
90 cm, van elke kleur twee.
• Houd de touwtjes in dezelfde kleur bij elkaar.
• Maak een lus om je vinger, zorg dat beide uiteinden even lang
zijn en leg er 2 knopen in.
• Plak de touwtjes aan de bovenkant vast aan je tafel of bureau
• Sorteer de kleuren. Aan de linkerkant drie verschillende kleuren
en aan de rechterkant hetzelfde in spiegelbeeld.

| 21
 • Begin aan de rechterkant. Leg de meest rechtse kleur (op de
foto: roze) over de andere kleuren in het midden (op de foto
tussen de twee gele).

• Leg nu dezelfde kleur van de linkerkant in het midden, over

de andere heen in een soort X. Trek het een beetje aan door
in iedere hand een set van de drie kleuren te houden en te
trekken.
• Leg nu dezelfde kleur van de linkerkant in het midden, over
de andere heen in een soort X. Trek het een beetje aan door
in iedere hand een set van de drie kleuren te houden en te
trekken.
• Neem nu opnieuw de buitenste kleur aan de rechterkant,
leg hem in het midden, pak dezelfde kleur van de linkerkant
en leg ook deze weer kruislings over dezelfde kleur in het
midden. Trek terug strak.
• Doe hetzelfde voor de derde kleur.

• Herhaal dit tot de armband lang genoeg is voor een pols.

• Als je klaar bent leg je twee knopen aan het eind.
• Heb je een kraal? Doe die dan om het uiteinde en leg weer twee
knopen. Knip de rest af. De kraal kun je nu door de lus doen die
je in het begin gemaakt had om de armband te sluiten.
• Heb je geen kraal? Dan kun je de armband gewoon om de
pols knopen.

22 |
BIJLAGE 3.1
LUISTEROPDRACHT AFL. 3 VRIENDSCHAP VOOR ALTIJD, BESTAAT DAT?

BINGOKAART 1

Best friends Naar het

Een pact Vanzelfsprekend Aan werken Eigenaar
forever middelbaar gaan

Tijd maken Niet kiezen Bestie Hobby’s Niet even lief Veranderen

Respect Uitspreken Leuke dingen Pijn doen Niet van jou zijn Uw pad

Veel te dicht Zorgen voor Verstoppertje

100% Uitlachen Paardrijden
komen elkaar spelen

Knuffel Telefoneren Boos Steppen Vijand Bloemen

Plezant Dagboek Verhaal Samenleven Verleden Internet

| 23
BIJLAGE 3.1
LUISTEROPDRACHT AFL. 3 VRIENDSCHAP VOOR ALTIJD, BESTAAT DAT?

BINGOKAART 2

Best friends
Hobby’s Uitspreken Respect Pijn doen Eigenaar
forever

Verstoppertje Naar het

Boos Bestie Vanzelfsprekend Niet even lief
spelen middelbaar gaan

Leuke dingen Niet kiezen Een pact Vijand Aan werken Uw pad

Veel te dicht
100% Uitlachen Niet van jou zijn Verhaal Samenleven
komen

Knuffel Steppen Telefoneren Plezant Paardrijden Bloemen

Zorgen voor
Internet Veranderen Dagboek Verleden Tijd maken
elkaar

24 |
BIJLAGE 3.1
LUISTEROPDRACHT AFL. 3 VRIENDSCHAP VOOR ALTIJD, BESTAAT DAT?

BINGOKAART 3

Dagboek Samenleven Vijand Boos Telefoneren Steppen

Verstoppertje Veel te dicht

Uitlachen Een pact Tijd maken Internet
spelen komen

Naar het
Respect Hobby’s Eigenaar Bestie Uw pad
middelbaar gaan

Zorgen voor
Verleden Bloemen Paardrijden Uitspreken Niet kiezen
elkaar

Niet even lief Aan werken Vanzelfsprekend Pijn doen Leuke dingen 100%

Best friends
Plezant Verhaal Niet van jou zijn Veranderen Knuffel
forever

| 25
BIJLAGE 3.2
KLASGESPREK AFL. 3 VRIENDSCHAP VOOR ALTIJD, BESTAAT DAT?

Voor altijd vrienden Grenzen aan vriendschap

Bezit je vrienden Vriendschap in stand houden

Uit elkaar groeien

Nieuwe vrienden ontdekken

26 |

LES ROND AFLEVERING 4
HOE KAN JE EEN VRIEND HELPEN?
Leerdoelen
Leerlingen:
• kunnen met eigen woorden uitleggen wat een podcast is.
• kunnen in eigen woorden uitleggen waarom helpen belangrijk is.
• kunnen in eigen woorden uitleggen hoe ze een vriend kunnen
helpen.
• kunnen valkuilen van ‘helpen’ opsommen.
• kunnen de organisatie benoemen waar kinderen en jongeren
terecht kunnen voor hulp.
Thema aflevering 4
#4 - ONDERONS - HELPEN
Geholpen worden door een vriend geeft een goed gevoel, maar zélf
een vriend helpen voelt minstens even goed.
Hoe merken onze babbelkousen dat een vriend hulp nodig heeft? Is
helpen altijd nodig? En bij wie kan je zelf terecht als je met iets zit?
Ontdek alle antwoorden in deze aflevering van Onderons.
Lesverloop
INTRODUCTIE - PODCAST ONDERONS
INLEIDING: WAT IS EEN PODCAST?
Vraag aan de leerlingen wat een podcast is. Leg de betekenis
indien nodig uit.
PODCAST
is een combinatie van twee woorden: van ‘iPod’, de eerste
digitale muziekspeler en het Engelse ‘broadcast’ uitzending.
Het lijkt heel erg op een radioprogramma, maar een podcast:
• duurt langer.
• wordt meestal niet onderbroken door muziek.
• spitst zich toe op één onderwerp.
• beluister je via een app of via het internet.
• kan je beluisteren wanneer je wil.
Er zijn podcasts over verschillende onderwerpen: over
wetenschap, maar ook over films, games, paardrijden,
mooie vakantiebestemmingen ...
LUISTEREN NAAR DE PODCAST
Introduceer het thema aan de hand van de podcast. Laat
de leerlingen klassikaal luisteren. Luister verschillende keren
indien nodig.
Luisteren kan via www.podcastonderons.be of een pod-
cast app zoals Spotify.
LUISTEROPDRACHT ’T ONDERONSJE - GROEPSDOMINO
MATERIAAL
Domino-kaarten (zie bijlage 4.1)
OPDRACHT
• Verdeel de klas in 2 à 3 groepen. Een groep mag maximum
uit 10 leerlingen bestaan. Elke groep speelt de groepsdomino
apart binnen zijn groep.
• Kopieer de domino-kaarten recto-verso, zoveel als het aantal
groepen en knip ze uit (zie bijlage 4.1).
• Op de kaarten staan telkens een vraag (voorkant) en een
antwoord (achterkant).
• Uitzondering:
• Eén kaartje heeft enkel een antwoord.
• Eén kaartje heeft enkel een vraag (= gekleurde kaart).
• Verdeel 1 spel domino-kaarten onder elke groep. Elke leerling
krijgt dus minimum 1 kaartje.
• Uitzondering:
• De leerling met de gekleurde kaart (enkel een
vraag), geef je minimum 2 kaarten.
• De leerling met de kaart met enkel een antwoord,
geef je minimum 2 kaarten.
• De leerlingen luisteren naar de podcast.
• Na het luisteren start het spel.
• De leerling met het gekleurd kaartje binnen een groep begint
het spel. Hij/zij leest de vraag op de gekleurde kaart voor.
• Eén van de leerlingen heeft het antwoord op de achterkant
van zijn kaartje.
• De leerling wie denkt het antwoord te hebben, leest het
antwoord luidop.
• De leerling met het antwoord op de eerste vraag draait zijn
kaartje om en leest de tweede vraag.
• De leerlingen kijken opnieuw of zij het antwoord hebben.
Wie het antwoord heeft, zegt het antwoord luidop. Vervol-
gens leest hij/zij de vraag op de kaart.
• Zo spelen ze verder tot alle vragen en antwoorden aan de
beurt zijn geweest.
• Overloop de vragen van de luisteropdracht klassikaal en start
een klasgesprek. Zie ‘Verdieping – klasgesprek’.
VRAGEN
VRAGEN OPLOSSINGEN
Hoe heet de host van Younes
deze aflevering?
| 27
 VERDIEPING - KLASGESPREK
Waarom kreeg Door de storm is Charlie zijn
Charlie de schild- huisje kwijt. KLASGESPREK ‘T ONDERONSJE
pad hulp?
MATERIAAL
Vragen uit de luisteropdracht (zie domino-kaarten bijlage 4.1)
Waarom heeft Pepijn Een groep jongens pestte en
hulp gevraagd? sloeg hem. OPDRACHT
Overloop de vragen van de luisteropdracht klassikaal en start
een klasgesprek.
Bij wie vragen we het Bij mensen die het dichtst
liefste hulp? bij ons staan want zij kennen Vraag de leerlingen naar hun mening over de antwoorden rond
ons het best. vriendschap. Speel in op wat er gezegd wordt of wat er leeft in
de klas.

Stel eventueel volgende bijvragen:

Hoe helpen de Troosten, zot doen, grapjes
babbelkousen hun maken, mee spelen.
• Vraag je hulp als je dat nodig hebt? Hoe doe je dat?
vrienden?
• Hoe help jij vrienden?
• Als je vriend andere kinderen pest, wat doe je dan?
Waarom is helpen Om iemand zich beter te • Wat doe je voor je vriend(in) als iemand ruzie met hem of
belangrijk? doen voelen. Je krijgt er zelf haar zoekt?
een leuk gevoel van. • Wat moet je doen als jezelf ongelukkig wordt van de situatie
van je vriend(in)?

Hoe merkt één van Aan het gezicht. AAN DE SLAG

de babbelkousen
MATERIAAL
aan iemand of zij/hij
Vriendschapskaart (zie bijlage 4.2) en tekenmateriaal
hulp nodig heeft?

OPDRACHT
Goede vrienden Empathie De leerlingen maken een vriendschapskaart voor de persoon
voelen elkaar aan. waarop ze steeds kunnen rekenen als ze hulp nodig hebben. Ze
Hoe omschrijf je schrijven er een bijzondere dankboodschap op.
dit in één woord? OF
De leerlingen maken een vriendschapskaart voor een vriend(in)
die hun hulp nodig heeft. Ze schrijven er iets aardigs op dat
Wat moeten we 1. Vragen wat er is. troost of sterkte biedt.
volgens Klaar, de 2. Luisteren.
psychologe doen 3. Vragen wat je kan doen. Laat de leerlingen even nadenken voor wie zij een kaart willen
als we iemand Aan je vriend zeggen dat je maken en schrijven. Eventueel kan je de kaarten met de post
willen helpen? hem of haar niet vergeet. opsturen.

Wanneer moeten we Mijn vriend wilt niet ge-

een volwassene bij holpen worden maar hij is
het helpen in- echt niet ok.
schakelen?

Wat is de valkuil Omdat we vrienden goed

aan helpen? aanvoelen, kunnen we zelf
ongelukkig worden van de
situatie van onze vriend.

Bij welke organisatie Awel

kan je terecht als je
hulp nodig hebt?

28 |
 PRINT RECTO VERSO

BIJLAGE 4.1
LUISTEROPDRACHT AFL. 4 HOE KAN JE EEN VRIEND HELPEN?
GROEPSDOMINO

Bij wie vragen we het liefste

Wie is de host van de aflevering?
hulp?

Hoe helpen de babbelkousen

Waarom is helpen belangrijk?
hun vrienden?

Wat moeten we volgens

Wat is de valkuil aan helpen? Klaar, de psychologe doen
als we iemand willen helpen?

Bij welke organisatie kan

Waarom heeft Pepijn hulp
je terecht als je hulp nodig
gevraagd?
hebt?

| 29
 PRINT RECTO VERSO

Door de storm is Charlie zijn

huisje kwijt.

Een groep jongens pestten en Bij mensen die het dichtst bij ons
sloegen hem. staan want zij kennen ons het best.

Troosten, zot doen, grapjes maken,

Younes
mee spelen.

Om iemand zich beter te doen

voelen. Je krijgt er zelf een leuk Aan het gezicht.
gevoel van.

30 |
 PRINT RECTO VERSO

Hoe merkt één van de babbel-

Waarom kreeg Charlie de
kousen aan iemand of zij/hij
schildpad hulp?
hulp nodig heeft?

Wanneer moeten we een Goede vrienden voelen

volwassene bij het helpen elkaar aan. Hoe noemt dit in
inschakelen? één woord?

| 31
 PRINT RECTO VERSO

1. Vragen wat er is.

2. Luisteren. Mijn vriend wilt niet geholpen
3. Vragen wat je kan doen.
Vergeet ook niet te zeggen aan je worden maar hij is echt niet ok.
vriend(in) dat je hem of haar niet vergeet.

Omdat we vrienden goed aan-

voelen, kunnen we zelf ongelukkig
Awel
worden van de situatie van onze
vriend.

Empathie

32 |
 PRINT RECTO VERSO

BIJLAGE 4.2
LUISTEROPDRACHT AFL. 4 HOE KAN JE EEN VRIEND HELPEN?

VRIENDSCHAPSKAART

| 33
34 |
 LUISTEREN NAAR DE PODCAST
LES ROND AFLEVERING 5
Introduceer het thema aan de hand van de podcast. Laat de
HEBBEN JE VRIENDEN INVLOED leerlingen klassikaal luisteren. Luister verschillende keren indien
nodig.
OP JOU?
Luisteren kan via www.podcastonderons.be of een podcast app
zoals Spotify.

LUISTEROPDRACHT ‘T ONDERONSJE
Leerdoelen
MATERIAAL
Leerlingen: Vragenblad (zie bijlage 5.1).

• kunnen met eigen woorden uitleggen wat een podcast is.
• kunnen 2 voorbeelden geven hoe vrienden een positieve
invloed kunnen hebben op ons gedrag.
• kunnen 2 voorbeelden geven hoe vrienden een negatieve
invloed kunnen hebben op ons gedrag.
• kunnen in eigen woorden uitleggen wat groepsdruk is.
• kunnen in eigen woorden uitleggen hoe groepsdruk werkt.
• kunnen 2 voorbeelden geven van positieve groepsdruk.
• kunnen 2 voorbeelden geven van negatieve groepsdruk.
• kunnen omgaan met negatieve groepsdruk.
Thema aflevering 5
OPDRACHT
• Verdeel de klas in groepen van 4 leerlingen.
• Kopieer het vragenblad (zie bijlage 5.1) zoveel als het aantal
groepen.
• Geef elk groepje een vragenblad.
• De leerlingen lezen eerst de vragen alvorens ze naar de pod-
cast luisteren.
• De leerlingen beluisteren de podcast.
• Na het luisteren beantwoorden de leerlingen de vragen.
• Laat eventueel de podcast nogmaals beluisteren zodat de
leerlingen de antwoorden kunnen aanvullen.
• Overloop de vragen van de luisteropdracht klassikaal en start
een klasgesprek. Zie ‘Verdieping – klasgesprek’.

#5 - ONDERONS - GROEPSDRUK VRAGEN

Jezelf zijn en jezelf blijven is niet altijd gemakkelijk. Zeker niet in een
groep met veel vrienden, meningen en ideeën. Waarom blijf je best VRAGEN OPLOSSINGEN
jezelf? Hoe ontdek je wat je zelf belangrijk vindt? En wat is er allemaal
wél fijn aan een hechte groep vrienden? In deze laatste aflevering
van Onderons kom je alles te weten over groepsdruk en hoe onze Wat is het thema van Jezelf blijven en groepsdruk
babbelkousen daarmee omgaan. de aflevering?

Wie is geen Janne

Lesverloop
babbelkous in
deze aflevering?
INTRODUCTIE - PODCAST ONDERONS

INLEIDING: WAT IS EEN PODCAST?

Wat wilt Dimitri Zijn strepen
Vraag aan de leerlingen wat een podcast is. Leg de betekenis Zebra aan zichzelf
indien nodig uit. veranderen voor een
zebra-meisje?
PODCAST
is een combinatie van twee woorden: van ‘iPod’, de eerste
digitale muziekspeler en het Engelse ‘broadcast’ uitzending. Wat betekent het als Dan ben je net
je jezelf niet kan zijn échte vrienden.
Het lijkt heel erg op een radioprogramma, maar een podcast: in een vriendschap?
• duurt langer. Schrap wat niet past.
• wordt meestal niet onderbroken door muziek.
• spitst zich toe op één onderwerp.
Zou Lio haarzelf Neen, maar ze doet soms
• beluister je via een app of via het internet.
veranderen voor de wel iets dat ze minder leuk
• kan je beluisteren wanneer je wil.
vriendschap? vindt.
Er zijn podcasts over verschillende onderwerpen: over
wetenschap, maar ook over films, games, paardrijden,
mooie vakantiebestemmingen ...

| 35

Wat betekent ‘water
bij de wijn doen’?
De babbelkousen
gaan niet alles doen
voor de vriendschap?
Wat gaan ze zeker
niet doen?
Een babbelkousje
durft niet altijd haar
mening te geven aan
haar vrienden. Geef
haar voorbeeld.
Wat is groepsdruk?
Welk kort antwoord
is voldoende als je
niet mee wilt doen
met de groep volgens
Klaar, de psychologe?
Hoe blijf je trouw aan
jezelf?
Bij een groep horen is
goed. Ja of neen?
VERDIEPING - KLASGESPREK
KLASGESPREK ‘T ONDERONSJE
MATERIAAL
Vragen uit de luisteropdracht (zie bijlage 5.1)
OPDRACHT
Overloop de vragen van de luisteropdracht klassikaal en start
een klasgesprek.
Vraag de leerlingen naar hun mening over de antwoorden rond
vriendschap. Speel in op wat er gezegd wordt of wat er leeft in
de klas.
HOEKENSPEL
MATERIAAL
Antwoordenblad hoekenspel (zie bijlage 5.2)
36 |
Af en toe doen vrienden voor
elkaar iets dat ze minder leuk
vinden.
Een bank overvallen
Mee pesten
Een tattoo zetten
Ze geeft aan haar vrienden
niet toe dat ze de film eng
vindt.
Een broek dragen omdat
gans de groep deze mooi
vindt.
Neen
Stel jezelf een aantal vragen:
Wil ik dit wel? Doe ik dit
graag? Kies ik dit zelf?
Ja, want samen kan je veel
bereiken.
OPDRACHT
In deze opdracht ontdekken de leerlingen of ze zich snel door
anderen laten beïnvloeden.
Ronde 1:
• Lees een vraag voor en geef de 4 antwoordmogelijkheden.
Elke hoek van de klas hoort bij een antwoord.
• De leerlingen gaan naar de hoek van het antwoord dat zij
geven.
• Doe dit 4x.
Ronde 2:
• Geef elke leerling een antwoordenblad Hoekenspel (zie
bijlage 5.2).
• Stel een vraag en geef de 4 antwoordmogelijkheden.
• De leerlingen kruisen eerst het antwoord voor zichzelf aan
op het antwoordenblad.
• Op jouw teken lopen ze naar de hoek die ze hebben aange-
kruist. De leerlingen mogen niet van antwoord wisselen
• Doe dit 4x.
Vragen voor ronde 1:
• Wat vind je de mooiste kleur? Rood – blauw – groen - geel
• Wat vind jij het belangrijkste? Familie – geld - vrienden –
gezondheid
• Wie wil je zijn voor één dag? Koning(in) – topsporter – zanger(es)
– leerkracht
• Wat is jouw favoriete attractie? Paardenmolen – over kop –
eetkraam – schommelschip
Vragen voor ronde 2:
• Waar ben je het meeste bang voor? Spinnen – een spreek-
beurt geven – je rapport – nieuw in een groep zijn
• Wat maakt jou het meeste blij? Spelen met vrienden – goed
rapport – met het gezin op vakantie - cadeaus
• Wat is jouw favoriete dag? Kerstdag – Pasen – Sinterklaas –
moederdag
• Wat wens je? Je kan vliegen – je kan in de tijd reizen – je bent
onsterfelijk – je spreekt alle talen
NABESPREKING
Start een klasgesprek. Vraag de leerlingen naar hun mening over
het hoekenspel. Aan de hand van het gesprek kom je tot de
definitie van groepsdruk en tips om met groepsdruk om te gaan.
• Was het lastig om een hoek te kiezen?
• Keek jij eerst naar anderen om te zien wat zij kozen?
• Welke ronde was het leukst?
• Stond je soms alleen in een groep? Hoe voel je daarbij?
• Voelde jij druk van de anderen om een antwoord te kiezen
tijdens het hoekenspel? Geef een voorbeeld.
• Voel jij soms groepsdruk in andere situaties. Geef een voor-
beeld.
• Is het fijn om bij een groep te horen?
• Moet je daarom hetzelfde doen als de groep?
• Wat doe je als je iets anders wilt dan de rest van de groep?
• Durf je in te gaan tegen een groep?
• Of ga je mee met de groep? Doe je daardoor soms dingen
die je eigenlijk niet wilt doen?
• Hoe kan je tegen een groep ingaan?
TERMEN EN DEFINITIES
TERMEN DEFINITIES
Positieve invloed Vriendschappen zijn goed
vriendschap voor de ontwikkeling van
goede eigenschappen. We
leren veel van vrienden.
Ook over ons zelf. Vrienden
kunnen je meer zekerheid
geven. Als je vrienden hebt
die graag met je omgaan,
voel je begrip, respect en
bevestiging. Dit is belangrijk
voor een positief zelfbeeld.
Negatieve invloed In dat geval gaat het om slech-
vriendschap te of verkeerde vrienden;
vrienden die niet het beste
voor je willen maar alleen om
zichzelf geven. Zulke foute
vrienden kunnen je ook aan-
sporen tot slecht gedrag, zoals
pesten, kattenkwaad uithalen,
fout taalgebruik,…
Jezelf blijven in Als je jezelf vergelijkt met
vriendschap anderen kan je ongelukkig
voelen. Je vergelijkt je met
diegene die het beter voor
elkaar hebben. Dus met de
populairste van de klas dan
met die minder vrienden
heeft dan jij.
Belangrijk en het fijnst is dat
je jezelf kunt blijven in een
vriendschap. Als je je moet
aanpassen om bij een groep
te horen, ga je op den duur
slecht en ongelukkig voelen.
Groepsdruk Een groepje bepaalt wat
je moet doen en niet jij
zelf. Bijvoorbeeld omdat je
graag vrienden wil maken of
houden.
Positieve groepsdruk Bijvoorbeeld een vrienden-
groep die een vriend mo-
tiveert om beter zijn best
te doen op school.
Negatieve Wanneer jij je door de groep
groepsdruk verplicht voelt om iets te
doen, wat je eigenlijk niet
wilt. Bijvoorbeeld belletje
trek. De druk om er graag
bij te horen of de angst om
je “vrienden” te verliezen
kan zo hoog zijn dat je het
toch doet.
Omgaan met 1. Bedenk van tevoren wat
groepsdruk jezelf wel en niet wilt. Je
maakt je eigen keuze.
2. Vraag een vriend(in) die je
vertrouwt om hulp als je er
zelf niet uitkomt. Hij of zij
kan je misschien goede raad
geven.
3. Laat de groep weten als je
iets niet wilt doen.
4. Als een groep je toch
dwingt, loop dan weg. Dat
kan heel lastig zijn, maar
vrienden die je dwingen om
iets te doen, zijn geen echte
vrienden.
5. Durf ‘nee’ te zeggen en
kom voor jezelf op. Dat is
stoerder dan meelopen met
de rest.
6. Praat erover met een
buitenstaander, bijvoor-
beeld je ouders, oma of
opa of zorgleerkracht.
7. Vraag advies aan
www.awel.be
AAN DE SLAG
MATERIAAL
Werkblad (zie bijlage 5.3)
OPDRACHT
Leerlingen denken na wat er besproken is en wat dat betekent voor
hen door het invullen van werkblad (bijlage 5.3). Deze opdracht is
een individuele opdracht en kan ook als huiswerkopdracht dienen
indien er onvoldoende lesruimte is (hoef je niet na te kijken).
| 37
BIJLAGE 5.1
LUISTEROPDRACHT AFL. 5 HEBBEN JE VRIENDEN INVLOED OP JOU?

VRAGENBLAD
1 Wat is het thema van de aflevering? 7 De babbelkousen gaan niet alles doen voor de
vriendschap? Wat gaan ze zeker niet doen?
Ruzie Jezelf blijven en groepsdruk
Dezelfde broek dragen
Vrienden maken Eeuwige vriendschap Een bank overvallen
Mee pesten
Vrienden helpen Tattoo zetten

2 Wie is geen babbelkous in deze aflevering? 8 Een babbelkousje durft niet altijd haar mening te
geven aan haar vrienden? Geef haar voorbeeld.
Odil Janne
……………………………………………………………………………………………………………………………
Gloria Jonathan
……………………………………………………………………………………………………………………………
Lilly
9 Wat is groepsdruk?
3 Wat wilt Dimitri Zebra aan zichzelf veranderen
voor een zebra-meisje? Een broek dragen omdat gans de groep deze mooi vindt.

…………………………………………………………………………………………………………………………… Een broek kiezen die je zelf mooi vindt.

…………………………………………………………………………………………………………………………… 10 Welke kort antwoord is voldoende als je niet

mee wilt doen met de groep volgens Klaar, de
4 Wat betekent het als je jezelf niet kan zijn in psychologe?
een vriendschap? Schrap wat niet past.
……………………………………………………………………………………………………………………………
Dan ben je niet goed gematcht.
……………………………………………………………………………………………………………………………
Dan ben je geen échte vrienden.
11 Hoe blijf je trouw aan jezelf?
Dan ben je net échte vrienden.
Stel jezelf een aantal vragen: Wil ik dit wel? Doe ik dit graag?
Dan forceer je de vriendschap. Kies ik dit zelf?

5 Zou Lio haarzelf veranderen voor de vriend- Vraag aan iemand anders wat je wilt doen en laat deze kiezen
schap? wat je gaat doet.

, want dat doe je nu éénmaal voor vrienden. 12 Bij een groep horen is goed. Ja of neen?
, maar ze doet soms wel iets dat ze minder leuk vindt. , want samen kan je veel bereiken.

, ze verandert zichzelf nooit. , want bij een groep kan je nooit jezelf zijn.

6 Wat betekent ‘water bij de wijn doen’?

Af en toe doen vrienden voor elkaar iets dat ze minder
leuk vinden.

Vrienden zorgen ervoor dat ze genoeg en gezond drinken.

De vriendschap is verwaterd waardoor ze geen vrienden

meer zijn.
38 |
BIJLAGE 5.2
KLASGESPREK AFL. 5 HEBBEN JE VRIENDEN INVLOED OP JOU?

ANTWOORDENBLAD

Omcirkel jouw antwoord.

Mogelijke antwoorden op vraag 1:

Spinnen een spreekbeurt geven je rapport nieuw in een groep zijn

Mogelijke antwoorden op vraag 2:

Spelen met vrienden goed rapport met het gezin op vakantie cadeaus

Mogelijke antwoorden op vraag 3:

Kerstdag Pasen Sinterklaas moederdag

Mogelijke antwoorden op vraag 4:

Je kan vliegen je kan in de tijd reizen je bent onsterfelijk je spreekt alle talen

| 39
BIJLAGE 5.3
AAN DE SLAG WERKBLAD AFL. 5 HEBBEN JE VRIENDEN INVLOED OP JOU?

LEES DE ZES SITUATIES. LEEF JE ZO GOED MOGELIJK IN. WAT ZOU JIJ DOEN? OMCIRKEL JOUW ANTWOORD.

1 Je bent in een groep en iedereen houdt zijn/haar jas aan. Jij hebt het warm. Toch hou je je jas aan?

2 Mijn vrienden vinden het belangrijk om goede punten te halen. Ik ga ook mijn extra best doen om goede punten te halen!

3 Jouw vrienden vinden een helm dragen op de fiets iets voor sukkels. Laat jij je helm thuis?

4 Jouw vriend(in) houdt heel veel van paarden. Offer jij elke speelnamiddag op om de paarden in de weide te aaien, ook al vind
je er niets aan? Voor beste vrienden doe je dat nu éénmaal.

5 Je bent aan het fietsen met je vrienden. Je komt aan een spoorweg. Je vrienden steken over vooraleer de slagbomen omhoog
zijn. Volg jij?

6 Je organiseert een verjaardagsfeestje en je mag 10 klasgenootjes uitnodigen. Je beste vriend wil mee beslissen wie je gaat
uitnodigen. Zijn keuze is niet echt jouw keuze. Ga je zijn keuze volgen?

HEB JE OP ALLE VRAGEN ‘NEEN’ GEANTWOORD? WOW, JIJ BLIJFT STEEDS JEZELF EN KAN WEERSTAND BIEDEN
AAN GROEPSDRUK. DOE ZO VERDER!

HEB JE OP DRIE OF MEERDERE VRAGEN ‘NEEN’ GEANTWOORD? JIJ VOLGT NIET ALTIJD DE GROEP. GOED ZO!
BLIJF STEEDS JEZELF. DAT IS OOK VOOR JOU VEEL LEUKER.

HEB JE OP 4 OF MEERDERE VRAGEN ‘JA’ GEANTWOORD? JIJ VOLGT MEESTAL DE GROEP. PROBEER MEER ‘NEEN’
TE ZEGGEN. SOMS IS HET STOERDER OM JEZELF TE ZIJN DAN OM MEE TE LOPEN.

40 |
| 41
 Sint-Jansstraat 32, 1000 Brussel
02 515 02 50
info@joetz.be
www.joetz.be

Met de steun van de Vlaamse Overheid en Solidaris.

V.U.: Waut Hespel, Sint-Jansstraat 32, 1000 Brussel/11.2021

JOETZvzw, Sint-Jansstraat 32, 1000 Brussel /0480604.316/RPR, afdeling Brussel/info@joetz.be/www.joetz.be