Religijność ludowa w „Chłopach”

W Lipcach jak i w innych wsiach w czasach Reymonta ludzie mieli inną hierarchię wartości
niż ludzie mieszkający w miastach.
Najważniejsza była praca, do której chłopi mają ogromny szacunek. Praca jest
błogosławieństwem Bożym, jest wypełnieniem życia, jest źródłem utrzymania człowieka.
Na drugim miejscu jest kościół i religia, której wszyscy bez wyjątku się podporządkowują.
Mieszkańcy wsi są głęboko religijni, biorą udział w religijnych obrzędach, uczestniczą
gromadnie w mszach niedzielnych. Najwyższe miejsce w hierarchii wsi zajmują ludzie
bezpośrednio związani z kościołem. Ksiądz jest prawdziwym autorytetem, a organista jest
obiektem zainteresowania mieszkańców i przedmiotem ich plotek. Religijność mieszkańców
przybiera jednak niekiedy barbarzyńskie formy. Antek w trakcie bójki mieszkańców Lipiec z
ludźmi borowego postanawia w przypływie zemsty zabić własnego ojca. Mierząc do Boryny
żegna się i wzywa świętych, by umożliwili mu dokonanie mordu. Nie jest świadomy
okropności grzechu, którego chce się dopuścić. Religijność chłopów bardzo często graniczy z
pogańskimi wierzeniami. Roch uważany jest za drugi po księdzu autorytet. Wszyscy z
zainteresowaniem słuchają jego baśni. Opowiadania te są bardzo naiwne, odpowiadające o
ludowej mentalności. Jej bohaterami są święci i Chrystus, którzy przebywają w Lipcach,
znają chłopski los. W ocenie chłopów nie są one herezją, ale tak traktowałby je kościół. Mimo
szacunku dla księdza chłopi dostrzegają jego wady, widzą w nim człowieka chwilami tak
ułomnego jak oni sami. Antek z rozbawieniem obserwuje zachowanie duchownego, który
wypasa swe konie na koniczynie Kłębów. Mimo wszystko wiara kształtuje całe życie
mieszkańców wsi. Wyznają one wszystkie jej prawdy, swe życie traktują jako etap w
wędrówce prowadzącej do życia wiecznego. Hołd Bogu starają się oddawać tak, jak uczył ich
tego kościół. Wszystkie ważniejsze momenty życia wieńczone są obecnością w kościele. W
Lipcach nie ma ateistów, niedowiarków, są ludzie ciężko pracujący, znoszący w pokorze swój
los, głęboko wierzący w istnienie duszy i boskiej sprawiedliwości.
Dopiero na kolejnych miejscach jest rodzina i inne wartości.