1.

Język

Język – system znaków, składa się ze skończonej liczby

elementów. Służy do budowania wypowiedzi

Komunikacja językowa – przekazywanie informacji za pomocą

języka

Komunikat – informacja, którą nadawca przekazuje odbiorcy

Nadawca działa z określoną intencją, kieruje do odbiorcy

konkretny komunikat.

2. Bogurodzica

Bogurodzica to najstarsza zachowana pieśń w języku polskim,

powstała w średniowieczu. Jest ona modlitwą do Matki Boskiej, w
której prosi się o opiekę i pomoc.

Pieśń ta powstała w okresie, gdy religia odgrywała bardzo ważną

rolę w życiu ludzi. Wierzyli oni, że cała ich egzystencja jest
podporządkowana woli Bożej i że Bóg ma kontrolę nad wszystkimi
aspektami ich życia. W związku z tym, adresatem ich modlitw i
modlitw był zawsze Bóg, prosząc go o opiekę i pomoc w ich
codziennym życiu.

Bogurodzica była także używana jako hymn narodowy w okresie

panowania pierwszych Jagiellonów. Jest ona arcydziełem polskiej
literatury średniowiecznej i stanowi ważny symbol religijno-
patriotyczny dla Polaków.

W średniowieczu, ludzie żyli w świecie, w którym lojalność i honor

były uważane za bardzo ważne, a rycerze byli postrzegani jako
wzór do naśladowania. Współczesny człowiek często nie dostrzega
takiej wagi tych wartości i jest bardziej skupiony na swoich
własnych korzyściach niż na lojalności i honorze.

Deesis to pojęcie pochodzące z teologii prawosławnej, które odnosi

się do modlitwy zbawczej, w której prosi się o łaskę i opiekę dla
ludzkości. Najczęściej przedstawiana jest jako scena w ikonografii,
w której Chrystus siedzi na tronie, a po obu jego stronach stoją
Matka Boska i Jan Chrzciciel, zwracający się do niego w imieniu
ludzkości.

Współczesny człowiek, w przeciwieństwie do średniowiecznego,

nie kieruje swoje myśli do Boga w takim stopniu. Dla wielu ludzi
religia nie odgrywa już takiej roli, jak w przeszłości. Ludzie
skupiają się bardziej na swoich osiągnięciach, sukcesach i
materialnych korzyściach. W związku z tym, modlitwy i inne
formy religijnej ekspresji nie są tak powszechne, jak w
średniowieczu.

3. Lament Świętokrzyski

Lament Świętokrzyski jest poematem napisanym w języku

polskim w XIV wieku. Nadawcą tego poematu jest matka, która
cierpi po stracie swojego syna. Adresatem jej słów jest Chrystus.

Lamencie Świętokrzyskim jest przykładem piety, czyli poezji

elegijnej, która była popularna w średniowieczu. Matka w
poemacie wyraża swoje cierpienie i żal po stracie syna, a także
swoje ufność w Chrystusa i jego miłosierdzie.

Motyw piety w Lamencie Świętokrzyskim jest wyrażony w formie

modlitwy do Chrystusa. Matka prosi go o opiekę nad swoim
zmarłym synem i o miłosierdzie dla niego. Piety były często
wykonywane podczas uroczystości żałobnych w średniowieczu.

Lamencie Świętokrzyskim jest przykładem literatury

średniowiecznej, która pomaga nam zrozumieć życie i wartości
ludzi z tego okresu. Matka w poemacie wyraża swoją wiarę w
Chrystusa i jego miłosierdzie, a także swoje cierpienie i żal po
stracie syna. Lamencie Świętokrzyskim jest także przykładem
piety, czyli poezji elegijnej, która była popularna w średniowieczu.

4. Pieśń o Rolandzie

"Pieśń o Rolandzie" to średniowieczny epos opowiadający o

śmierci rycerza Rolanda. Honor i etos rycerski były bardzo ważne
dla średniowiecznych rycerzy. Rycerze musieli być odważni,
lojalni i honorowi.
W średniowieczu etos rycerski był zestawem wartości i zasad,
którymi kierował się średniowieczny rycerz. Wartości te
obejmowały męstwo, honor, lojalność, wierność, szlachetność,
odwagę, a także wierność Bogu. Rycerz miał obowiązek bronić
słabych, ochraniać kobiety i dzieci oraz szanować wartości
chrześcijańskie. W etosie tym ważne było również szanowanie
innych rycerzy oraz zachowanie wierności swemu władcy.

Roland był wiernym wasalem Karola Wielkiego, cesarza Francji.

Gdy Karol Wielki wyruszył do Hiszpanii, aby walczyć z
Saracenami, Rolanda mianował on dowódcą swoich wojsk. W
bitwie Saraceni przeprowadzili niespodziewany atak na wojska
Rolanda. Mimo że Rolanda był ranny, kontynuował walkę, aby
chronić swoich ludzi.

W końcu, gdy już nie mógł dalej walczyć, zdecydował się na

zachowaniu swojego honoru. Zamiast się poddać, zdecydował się
zabić mieczem własnego konia, aby zapobiec jego zdobyciu przez
Saracenów.

W średniowieczu śmierć była postrzegana jako przejście do innego

świata. Ludzie wierzyli, że zmarli będą mogli spotkać się z Bogiem
i otrzymać nagrodę za swoje postępowanie na ziemi. Śmierć
Rolanda była uważana za przykład wielkiego poświęcenia i
honoru. Jego śmierć była także przykładem lojalności i wierności
wobec swojego pana i przyjaciół.

"Pieśń o Rolandzie" jest przykładem średniowiecznej literatury,

która pomaga nam zrozumieć wartości i poglądy ludzi z tego
okresu. Śmierć Rolanda była szczególnym przykładem wielkiego
poświęcenia i honoru. Jego postępowanie było przykładem etosu
rycerskiego i lojalności wobec swojego pana i przyjaciół.

5. Wzór idealnego władcy

W średniowieczu wzorzec idealnego władcy opierał się na

zasadach chrześcijańskich. Władca miał być uczciwy,
sprawiedliwy, pobożny i miłosierny. Miał też być wojownikiem,
gotowym bronić swojego ludu i kraju przed wrogami.
Porównując idealnego władcę średniowiecznego z współczesnym,
można zauważyć, że ideał władcy w średniowieczu był bardziej
zorientowany na wartości religijne i wojskowe, podczas gdy
współczesny ideał władcy jest bardziej zorientowany na wartości
demokratyczne i społeczne.

Najpopularniejszymi polskimi kronikarzami w średniowieczu byli:

Gall Anonim, Wincenty Kadłubek i Jan Długosz. Gall Anonim był
autorem "Kroniki polskiej", która opisywała początki Polski i
panowanie Bolesława Krzywoustego. Wincenty Kadłubek był
autorem "Kroniki wielkopolskiej", która opisywała historię Polski
od początków do czasów Władysława Łokietka. Jan Długosz był
autorem "Roczników, czyli kronik sławnego Królestwa Polskiego",
które opisywały historię Polski od czasów najdawniejszych do
1480 roku.

Cechy idealnego władcy w średniowieczu obejmowały:

 pobożność i lojalność wobec Kościoła

 odwagę i siłę wojskową
 sprawiedliwość i uczciwość
 dbałość o dobro swoich poddanych

6. Historia św. Aleksego i św. Franciszka

Święty Franciszek urodził się w Asyżu we Włoszech w 1181 roku.

Jego prawdziwe nazwisko brzmiało Giovanni di Bernardone.
Franciszek był bogatym kupcem, ale porzucił swój zamożny styl
życia, aby żyć biednie i poświęcać się pomocy biednym. Założył
zakon franciszkanów, który stał się znany z ubóstwa, prostoty i
posłuszeństwa. Franciszek umarł w 1226 roku.

Franciszkanizm to ruch religijny założony przez św. Franciszka.

Głosi on ubóstwo, prostotę i posłuszeństwo. Franciszkanie żyją w
ubóstwie i poświęcają się pomocy biednym.

Filozofia życia św. Franciszka to życie w ubóstwie, prostocie i

posłuszeństwie. Franciszek wierzył, że Bóg daje ludziom wszystko,
co potrzebują, i że nie potrzebują one posiadać więcej niż to, co im
potrzebne do życia.
Święty Aleksy urodził się w Rzymie w 250 roku. Był synem
bogatego kupca, ale porzucił swój zamożny styl życia, aby żyć
biednie i poświęcać się pomocy biednym. Udał się do Edessy,
gdzie żył jako żebrak przez 17 lat. Potem wrócił do Rzymu, gdzie
żył jako żebrak pod schodami domu swojego ojca przez kolejne 17
lat. Umarł w 412 roku.

Święty Aleksy umiera w samotności i biedzie, jako żebrak w

Rzymie. Jego śmierć jest bardzo skromna i spokojna. Zgodnie z
legendą, kiedy św. Aleksy umiera, a dzwony w kościele zaczynają
same bić, aby ogłosić jego śmierć.

Ascetyzm to forma życia, w której osoba rezygnuje z zaspokajania

swoich potrzeb i używa swoich sił i czasu na rozwój duchowy.
Święty Aleksy był ascetą, ponieważ porzucił swoje bogactwo i
zaczął żyć biednie, aby być bliżej Boga.

7. Danse macabre

Danse macabre, czyli "taniec śmierci", to popularny motyw w

sztuce średniowiecznej, który przedstawiał śmierć jako tańczącą
postać, która zabiera ludzi ze wszystkich stanów społecznych do
tańca w kierunku grobu. Motyw ten miał na celu przypomnieć
ludziom, że śmierć jest nieunikniona i że wszyscy musimy
umrzeć.

W tekście "Rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią" śmierć jest

przedstawiona jako postać, która prowadzi spokojną rozmowę z
głównym bohaterem, mistrzem Polikarpem. Śmierć pokazana jest
jako osoba rozsądna i mądra, która zachęca Polikarpa do refleksji
nad życiem i śmiercią.

W tekście "Wywiad Mirona Białoszewskiego" śmierć jest

przedstawiona jako brutalna i okrutna postać, która zabiera życie
ludzi w brutalny sposób. Miron Białoszewski przedstawia śmierć
jako postać, która nie zważa na wiek, płeć czy stan społeczny
ofiar.
W średniowieczu śmierć była postrzegana jako koniec życia, ale
też jako początek nowego życia w niebie. Ludzie w średniowieczu
wierzyli, że po śmierci będą mogli spotkać się z Bogiem.

W porównaniu do człowieka starożytnego, człowiek współczesny

ma tendencję do unikania tematu śmierci i zwykle traktuje ją jako
coś nieprzyjemnego i niechcianego. W starożytności śmierć była
bardziej obecna w życiu codziennym i była postrzegana jako
naturalna część cyklu życia.

8. Katedra

"Katedra" to krótki film animowany Tomasza Bagińskiego z 2002

roku, który jest inspirowany opowiadaniami Jacka Dunaja. Film
przedstawia budowę katedry gotyckiej, która jest symbolem
nieustannej pracy i wysiłku człowieka. W filmie można zauważyć
wiele odniesień do średniowiecza, m.in. do architektury i sztuki
tego okresu.

Autor filmu, Tomasz Bagiński, miał na myśli ukazanie piękna i

wielkości średniowiecznej architektury, a także wysiłku i pracy,
która była wymagana do jej stworzenia. Film jest też refleksją nad
znaczeniem sztuki i kultury w życiu ludzi.

Cechy architektury gotyckiej

 ostrołuk
 lżejsze i wyższe od romańskich
 cienkie ściany
 łuki łączące się w sklepienie