1.

Mesjanizm
Termin wywodzi się od słowa „mesjasz” zaczerpniętego z hebrajskiej „Biblii”, które oznacza
zbawcę. Mesjanizm to zatem przekonanie o nadejściu „Bożego pomazańca”, który zbawi ludzkość.
Zbawcą może być zarówno jednostka, jak i zbiorowość.
Mesjanizm w „Dziadach” części III przejawia się w Widzeniu księdza Piotra, w którym pojawia
się wizja Polski ukrzyżowanej i zmartwychwstałej – autor bezpośrednio przyrównuje nasz kraj
do Jezusa.
1. Profetyzm
zjawisko polegające na głoszeniu proroctw przez ludzi powołujących się na natchnienie od
Boga; przepowiadanie przyszłości; zdolność prorokowania
Profetyczne wizje odnajdujemy w wielu utworach romantyków polskich, ale do najważniejszych
należą zapewne: - zaprezentowane przez Adama Mickiewicza w III części "Dziadów" tak zwane
"Widzenie księdza Piotra", w którym to Bóg przedstawia mu przyszłe losy Polski. W widzeniu
dominują metaforyczne obrazy.
2. Romantyczny prometeizm. Scena – przykład

Prometeizm jest postawą charakterystyczną dla mitologicznego Prometeusza, a więc polegającą

na całkowitym poświęceniu własnego życia dla dobra ludzkości. Ponadto zachowanie to wiąże się
z buntowniczym stosunkiem do rzeczywistości i Boga.
W okresie romantyzmu prometeizm stał się wręcz postawą wyróżniającą bohatera romantycznego.
Najistotniejszą wartością jest w obrębie prometeizmu walka o wolność nawet za cenę cierpienia i
śmierci.
PRZYKŁAD: To scena „Wielkiej Improwizacji” jest przykładem postawy prometejskiej Konrada
głównego bohatera III części „Dziadów”, który bluźni przeciw Bogu i chce cierpieć za miliony.
Konrad buntuje się przeciw Bogu. Jego bunt jest w imię miłości do ludzi i jest wynikiem troski o ich
szczęście i wolność.

3. Historia pani Rollison i jej syna

Podczas balu u Senatora pojawia się pani Rollinson, niewidoma matka młodego studenta więzionego,
katowanego i pozbawionego kontaktu z rodziną. Gdy odmówił zeznań okrutnie go pobito.
Kobieta prosi Senatora o widzenie się z synem, lecz ten nie zgadza się , ale pozwala na spotkanie z
księdzem Piotrem. Wmawia kobiecie, że nic nie wiedział o jej synu ale karze przyjść nazajutrz rano,
gdyż on wyjaśni sprawę. Kobieta, wierząc w uczciwość Senatora wychodzi z balu, lecz on planuje
uwięzić ją. Dla zatuszowania sprawy Senator planuje spowodować samobójstwo Rollinsona,
otwierając okno w jego celi, usytuowanej na trzecim piętrze, by przez nie wyskoczył. Matka chłopaka
wraca na bal po tym jak dowiedziała się, że jej syn został wypchnięty z okna celi. Przeżył, ale jest
ranny o czym poinformował ją ksiądz Piotr.

4. wizja Księdza Piotra

Ksiądz Piotr na znak pokory kładzie się na podłodze krzyżem i modli się do Boga. Bóg zsyła na niego
widzenie, w którym Polska ukazana jest jako Chrystus narodów. Męki Chrystusa to rozbiory
ojczyzny. Polska to symbol ukrzyżowanego Chrystusa. Zapowiedź zbawienia ludzkości poprzez
męczeństwo narodu polskiego.
Symboliczne obrazy: - prześladowanie polskiej młodzieży wywożonej na Sybir, Herod to symbol
cara, Konrad pojawi się jako przyszły zbawiciel i przywódca narodu, męczeństwo Polaków –
porównane do ukrzyżowania Chrystusa, Poncjusz Płat to Francja, krzyż to trzej zaborcy.
5. cechy (4) Konrada romantyczny idywidualista
Pycha, wyniosłość – chce przewodzić narodowi i zbawić ludzkość, rządzić ich duszami
„widzisz jaka ma potęga”

Samotność Romantyczną cechą Konrada jest samotność, która podkreśla jego usytuowanie w
więziennej celi. Bohater jest wyraźnie odizolowany od innych, jednak owa izolacja nie wynika jedynie
z przymusu. Konrad wyznaje, że jest twórcą samowystarczalnym i nie potrzebuje audytorium dla
swojej wielkiej poezji. Mamy więc tutaj do czynienia z romantycznym samotnikiem.

Jednostka wybitnaJednocześnie Konrad uważa się za jednostkę wybitną. O jego talentach ma

świadczyć Wielka Improwizacja. Jest to twórca wyjątkowy, który pod wpływem natchnienia może bez
przygotowania wygłosić wspaniały, poruszający monolog. Bohater twierdzi, że przewyższa innych,
a jego poezja jest doskonała. Ponadto Konrad uważa się za jednostkę o zdolnościach
profetycznych, stawia się w rzędzie proroków i wybawców ludzkości.

BuntownikKonrad jest buntownikiem. Wadzi się z Bogiem o „rząd dusz”. Uważa, że z racji swojej
bezgranicznej miłości do narodu przewyższa nieczułego Boga. Chce odebrać Stwórcy jego władzę i
wykorzystać ją dla dobra Polski. Bunt Konrada przybiera wymiar bluźnierczy. Bohater porównuje
bowiem Boga do cara, największego ziemskiego despoty. Zarzuca Bogu, że jego dziełem jest zło i
cierpienie.

MęczennikRomantyczna cecha Konrada to również jego męczeństwo. Bohater cierpi „za

miliony”. Jest zatem jak Chrystus przybity do krzyża.

6. Scena więzienna , portret prześladowanej młodzieży

W scenie więziennej, w wigilię 1823 roku, spotykają się więźniowie, którzy zostali aresztowani
za działania patriotyczne. Znajduje się tam: Żegota, Konrad, Tomasz, Sobolewski i inni.
Przeważające grono więźniów, to, młodzi wykształceni ludzie. Wielu z nich zostało nieoczekiwanie
aresztowanych, rodziny nie wiedzą, co się z nimi dzieje.
Więźniowie, podejrzani o spisek patriotyczny są potwornie torturowani, podczas przesłuchań.
Karmieni są bardzo źle. Przymierają głodem, lub są zatruci zjedzonym pokarmem. Nie kontaktują
się ze swoimi rodzinami, nie otrzymują żadnych listów. Nie wiedza jak długo będą jeszcze
przetrzymywani w więzieniu. Chorują, nie mają dostępu do lekarza. Nie orientują się nawet,
siedząc w celach, czy jest noc, czy ranek.
Tomasz, który został aresztowany najwcześniej, najwięcej pamięta osób, które przeszły przez
aresztowania i odsiadywały wyrok. Opowiada jak podawano, mu zatrute jedzenie. Współwięźniowie,
opowiadają o scenach wywozu w głąb Rosji, o torturach, i przesłuchaniach, stąd dowiadujemy się jak
wyglądały prześladowania. Więźniowie nie tracą nadziei, są przepełnieni bohaterstwem i wiarą,
w walkę o słuszną sprawę.
7. „Nasz naród jak lawa / Z wierzchu ziman i twarda, sucha i plugawa/ lecz wewnętrznego ognia
stp lat nie wyziębi/Plwajmy na tę skorupę i zstąpmy do głębi…”Interpretując słowa Wysockiego
schrakteryzuj obraz ówczesnego polskiego społeczeństwa

Poeta ukazuje dwa rodzaje warstw ówczesnego polskiego społeczeństwa

Pierwsza warstwa jest jak „zimna, twarda skorupa”. W ten sposób przedstawia arystokrację,
szlachtę pozbawioną patriotyzmu, ciemną warstwę nie do przebicia. Ta warstwa społeczeństwa
myśli tylko o sobie, a nie o wyzwoleniu ojczyzny. Chcą przypodobać się carowi. Przykładem są
modne damy, urzędnicy wysokiej rangi, oficerowie, literaci, generałowie. Rozmawiają w języku
francuskim, chwalą bale u Nowosilcowa oraz francuską poezję. Twierdzą, że nie rozumieją poezji
polskiej. Kobiety interesują tylko zabawy, towarzystwo, stroje, a mężczyzni są obojętni wobec
sytuacji panującej w kraju.

Pod tą grubą, ponurą pokrywą kryje się druga warstwa społeczeństwa czyli gorąca,
nie stygnąca magma (lawa). Tak przedstawiona jest polska młodzież i polscy patrioci, którzy
cały czas walczyli o wolność narodu. To ludzie odważni, kochający swoją ojczyznę, którzy byli
w stanie oddać za nią życie. Takich ludzi, namiestnicy prześladowali, wywozili w kibitkach
na Sybir. Przetrzymywali w carskich więzieniach, torturowali. W salonie warszawskim byli
to ludzie stojący przy drzwiach. Autor przedstawił nazwiska, aby utrwalić o nich pamięć. Rozmawiali
po polsku o sytuacji panującej na Litwie. Według nich poezja powinna mówić o współczesności,
o patriotyzmie. Adolf opowiadał dzieje Cichowskiego, który jest doskonałym przykładem patrioty.
Został on uwięziony. Trzymano go w ciemnej celi, głodzono, podawano opium. Mimo
to, Cichowski nie zdradził swoich przyjaciół. Jego zeznania nikomu nie zaszkodziły. Po wielu latach,
zwolnili go z więzienia. Wrócił do domu, lecz nie był już tym samym człowiekiem. Nie tylko zmienił
się jego wygląd. Nie poznawał swoich przyjaciół, nawet tych z bardzo młodych lat. Nikt nie potrafił
do niego dotrzeć. Ta historia wstrząsnęła ludźmi, którzy tak jak Cichowski różnymi sposobami
walczyli o wyzwolenie Polski spod zaborów.

Młodzież i starsi patrioci , mimo carskich prześladowań i zesłań na Syberię – wytrwale dążyli
do wolności w kraju.
Adam Mickiewicz udowodnił, że Polska była podzielona na dwie skrajne podstawy społeczne.
Lawa składa się z dwóch warstw, z zewnętrznej, twardej – to kosmopolici, zdrajcy, oraz warstwy
„wewnętrznej”, symbolizującej patriotów, w których tkwi nadzieja na wyzwolenie. Ich patriotyzm
jest silny, jak magma, która nigdy nie wystygnie.