- Mesjanizm i prometeizm w "Dziadach"

- prometeizm - postawa wybitnej jednostki, która podejmuje walkę z Bogiem (bogami, siłami
wyższymi, itd) o szczęście ludzkości(zbiorowości) - postawa Konrada z III części Dziadów.

W scenie Wielkiej Improwizacji Konrad buntuje się przeciw Bogu, ponieważ uważa, że Stwórca
nie ma w sobie miłości i zsyła na ludzkość jedynie cierpienie. Bohater uważa, że jako jednostka
o wybitnych zdolnościach artystycznych i człowiek pełen szczerej miłości do swojego narodu, ma
prawo żądać od Boga „rządu dusz”. Konrad chce ponadto cierpieć za swój naród i wierzy, że
dzięki jego nadludzkiemu poświęceniu, Polska zostanie uratowana. Odnoszą się do tego słynne
słowa bohatera:

Ja i ojczyzna to jedno.
Nazywam się Miljon - bo za miljony
Kocham i cierpię katusze.

Prometeizm Konrada to zatem indywidualizm, miłość do narodu, bunt przeciw Bogu i

cierpienie za Polskę. Podobnie jak mitologicznego tytana, bohatera „Dziadów” można oceniać
ambiwalentnie. Posiada zarówno cechy szlachetne: patriotyzm, gotowość do poświęceń, miłość, ale
też wyróżnia go skłonność do tyranii i bluźnierczy stosunek do Boga.

- mesjanizm - idea głosząca zbawienie ludzkości za sprawą wybrańca - mesjasza (mesjanizm

jednostkowy) lub wybranej przez Boga grupy, narodu (mesjanizm zbiorowy) - widzenie księdza
Piotra w V scenie.

Motywy mesjańskie pojawiają się w III części „Dziadów” już w „Przedmowie”, gdzie porównuje się
cierpienie młodzieży filareckiej do rzezi niewiniątek i Chrystusa osądzanego przez Heroda.
Następnie mesjanizm dochodzi do głosu w scenie więziennej, w bajce Żegoty. Metodą jego
wprowadzenia jest symbolika agrarna, czyli motyw ziarna, które musi obumrzeć, żeby przynieść
obfity plon. Najobszerniejszym wykładem idei mesjańskiej stanowi jednak „Widzenie księdza
Piotra”, gdzie pojawia się wizja Polski ukrzyżowanej i zmartwychwstałej, a także Boży mąż o
imieniu czterdzieści i cztery.

- Obrazy martyrologii młodzieży polskiej

Obrazy martyrologii młodzieży polskiej w “Dziadach” cz. III są bardzo poruszające i

dramatyczne. Adam Mickiewicz przedstawił w swoim dramacie wiele przykładów
cierpienia i męczeństwa młodych patriotów, którzy byli prześladowani, torturowani i
zabijani przez władze rosyjskie za swoją działalność narodową i kulturalną. Niektóre z
tych obrazów to:

• Scena I: Opowieść Sobolewskiego o młodzieży i dzieciach ze szkół wcielonych

przymusowo do wojska, które były głodzone, bite i zatrute. Opowieść Jana o
Janczewskim, który został zakuty w łańcuchy i wysłany na Sybir, gdzie zmarł z
wycieńczenia. Opowieść Tomasza o Wasilewskim, który został zabity przez Rosjan
za napisanie wiersza o Polsce.
• Scena VII: Opowieść Adolfa o Cichowskim, który był więziony i poddawany
okrutnym torturom, takim jak karmienie śledziami, odmawianie picia, łaskotanie,
 podawanie opium i brak snu. Cichowski stracił pamięć i rozum, ale nie wydał
swoich towarzyszy.
• Scena VIII: Tortury Rollisona, który był przetrzymywany w ciemności i bity przez
Rosjan. Rollison był Anglikiem, który przybył do Polski, aby pomóc w walce o
wolność. Został aresztowany i oskarżony o szpiegostwo. Nie poddał się i nie
wyznał niczego, nawet pod groźbą śmierci.

- Podział polskiego społeczeństwa w obliczu kluczowych wydarzeń sytuacji politycznych

(Nasz naród jak lawa...)

Podział polskiego społeczeństwa w obliczu kluczowych wydarzeń sytuacji politycznych

jest jednym z głównych tematów III części “Dziadów” Adama Mickiewicza. Poeta
przedstawia w swoim dramacie dwa rodzaje Polaków, którzy różnie reagują na zaborcze
rządy Rosji i walkę o niepodległość. Te dwa rodzaje są porównane do lawy, która z
wierzchu jest zimna i twarda, a w środku gorąca i płynna.

Zimna i twarda skorupa lawy symbolizuje tych Polaków, którzy są obojętni, ugodowi,
zdradzieccy lub służalczy wobec Rosji. Nie interesują się losem kraju, lecz tylko własnym
dobrem, przyjemnością i karierą. Nie rozumieją ani nie szanują polskiej kultury, tradycji i
patriotyzmu. Przykładami takich postaci są uczestnicy balu u senatora Nowosilcowa,
który jest namiestnikiem Rosji w Warszawie. To arystokraci, urzędnicy, literaci, damy,
oficerowie i generałowie, którzy rozmawiają po francusku, chwalą cara i jego politykę,
czytają lekkie romanse, a nie polską poezję, śmieją się z męczeństwa więźniów
politycznych, a nawet donoszą na nich. To także doktor i Pelikan, którzy są agentami
Rosji i torturują patriotów.

Gorąca i płynna lawa symbolizuje tych Polaków, którzy są odważni, radykalni, wierni i
bohaterscy wobec Polski. Interesują się losem kraju, walczą o jego wolność, cierpią i giną
za niego. Przykładami takich postaci są więźniowie polityczni, którzy są przetrzymywani
w ciemnych i wilgotnych celach, poddawani głodowi, chłodowi, chorobom, torturom i
śmierci. To powstańcy, działacze tajnych organizacji, zesłańcy, emigranci, którzy nie
poddają się i nie zdradzają swoich ideałów. To także młodzież, która słucha opowieści o
męczeństwie Cichowskiego, który był więziony i torturowany przez Rosjan, a po wyjściu
na wolność stracił pamięć i rozum, ale nie wydał swoich towarzyszy.

- Walka dobra ze złem ukazana w "Dziadach" psychomachia

 • Psychomachia to termin oznaczający walkę duszy z ciałem, lub walkę cnot i wad
w ludzkim umyśle.
• W “Dziadach” cz. III Mickiewicz przedstawia psychomachię na różnych poziomach:
indywidualnym, zbiorowym i narodowym.
• Na poziomie indywidualnym, psychomachia dotyczy głównego bohatera,
Konrada, który jest rozdarty między miłością a nienawiścią, między wiarą a
buntownictwem, między życiem a śmiercią. Konrad toczy walkę ze sobą i ze
światem, szukając sensu i celu swojego istnienia. Jego psychomachia jest ukazana
w scenie więziennej, gdzie Konrad jest kuszony przez Złego Ducha, który próbuje
go skłonić do zdrady i samobójstwa, oraz w scenie widzenia, gdzie Konrad jest
pocieszany przez Dobrego Ducha, który próbuje go nakłonić do nadziei i
miłosierdzia. Konrad nie potrafi jednak podjąć jednoznacznej decyzji i pozostaje
w stanie niepewności i rozpaczy.
• Na poziomie zbiorowym, psychomachia dotyczy młodzieży polskiej, która jest
prześladowana, torturowana i zabijana przez władze rosyjskie za swoją
działalność narodową i kulturalną. Młodzież nie poddaje się i nie traci nadziei,
lecz walczy o swoje ideały i marzy o odzyskaniu niepodległości. Mickiewicz
ukazuje cierpienie i męczeństwo tej grupy jako symbol cierpienia i męczeństwa
całego narodu polskiego, który był pod zaborami i pozbawiony wolności.
Mickiewicz nawiązuje do motywów biblijnych, porównując młodzież do ofiar
Heroda, a Rosjan do zbrodniczych pogan.
• Na poziomie narodowym, psychomachia dotyczy konfliktu między Polską a Rosją,
między wolnością a zniewoleniem, między prawdą a fałszem. Mickiewicz
przedstawia dwa oblicza polskiego społeczeństwa: zimne i twarde, które
symbolizuje tych Polaków, którzy są obojętni, ugodowi, zdradzieccy lub służalczy
wobec Rosji, i gorące i płynne, które symbolizuje tych Polaków, którzy są odważni,
radykalni, wierni i bohaterscy wobec Polski. Mickiewicz krytykuje postawę
salonową i francuskojęzyczną części polskiej arystokracji i inteligencji, która
zdradzała swoją ojczyznę i kulturę, poddając się wpływom obcych i wrogich sił.
Mickiewicz wskazuje, że prawdziwa polskość i patriotyzm to nie tylko język i krew,
ale także duch i serce.

- Zagadnienia i tematy występujące w Dziadach.

• “Dziady” cz. III to dramat narodowy i romantyczny, napisany przez Adama

Mickiewicza w 1832 roku, rok po klęsce powstania listopadowego.
• Dramat opowiada o losach Konrada i innych młodych patriotów, którzy są
więzieni, torturowani i zabijani przez władze rosyjskie za swoją działalność
narodową i kulturalną.
 • Dramat porusza wiele ważnych tematów, takich jak:

o wolność jako wartość nadrzędna, zarówno na poziomie narodowym, jak i

indywidualnym
o cierpienie jako znak mesjanizmu, czyli wybrania narodu polskiego do
odkupienia siebie i innych narodów
o poświęcenie jako akt heroizmu i miłości ojczyzny, ale także jako źródło
pychy i buntu
o Bóg jako cel i przeciwnik, jako miłość i rozum, jako sędzia i ojciec
o poezja jako wyraz ducha i serca, jako narzędzie walki i pociechy, jako dar i
przekleństwo
o społeczeństwo polskie jako podzielone na dwa oblicza: zimne i twarde,
które symbolizuje tych, którzy są obojętni, ugodowi, zdradzieccy lub
służalczy wobec Rosji, i gorące i płynne, które symbolizuje tych, którzy są
odważni, radykalni, wierni i bohaterscy wobec Polski
o historia i tradycja jako źródło dumy i inspiracji, jako lekcja i przestroga,
jako pamięć i nadzieja

widzenia sny przepowiednie itd

"Mała Improwizacja"

Konrad jako profeta pragnie poznać przyszłe losy narodu. V tym celu wzniósł się ponad
ziemię w postaci orła. Horyzon przysłonił bohaterowi czarny kruk - symbol niepokoju,
słabości, grzechu.

"Wielka Improwizacja''

Główny bohater pragnie zostac zbawcą Polski. Uniesiony pych buntuje się przeciwko
Bogu i wypowiada niemal bluźniercze słowa. Stwórca nie odpowiada jednak na
wezwania Konrada.

"Widzenie Ewy"

Ewa otrzymuje od Jezusa wianek - zostaje jego oblubienicą. Dostrzega płonącą różę,
która symbolizuje Konrada. Bohater kładzie się na sercu dziewczyny, przez co dokonuje
się jego przemiana.

"Widzenie Księdza Piotra"

Duchowny widział Polskę jaka Mesjasza narodów. Jej cierpienie przyczyni się do
wyzwolenia innych krajów i podobnie jak Chrystus zmartwychwstał, tak też odrodzi się
Polska. Wizja jest pełna symboli i zapowiada przyjście Zbawiciela.

"Sen Senatora"

Nowosilcow śni o uznaniu w oczach cara i całego dworu. W pewnym momencie władca
spogląda na niego nieprzychylnie, a inni ludzie odwracają się od niego. Taka wzgarda
była dla niego niemal śmiercią.