độc quyền và cạnh tranh, những yếu tố cơ bản trong cấu trúc của thị trường

kinh tế. Trong kinh tế học, độc quyền và cạnh tranh biểu thị những mối quan hệ
phức tạp nhất định giữa các hãng trong một ngành. Độc quyền ngụ ý việc nhà
cung cấp sản phẩm hoặc dịch vụ chiếm hữu độc quyền thị trường mà không có
sản phẩm hoặc dịch vụ nào thay thế được. Trong tình huống này, nhà cung cấp
có thể xác định giá của sản phẩm mà không sợ sự cạnh tranh từ các nguồn khác
hoặc thông qua các sản phẩm thay thế. Người ta thường giả định rằng một nhà
độc quyền sẽ chọn một mức giá tối đa hóa lợi nhuận.
Các loại cấu trúc thị trường
Cạnh tranh bị ảnh hưởng trực tiếp bởi các phương tiện mà các công ty sản xuất
và phân phối sản phẩm của họ. Các ngành khác nhau có cấu trúc thị trường
khác nhau - nghĩa là các đặc điểm thị trường khác nhau quyết định mối quan hệ
giữa người bán với nhau, giữa người bán với người mua, v.v. Các khía cạnh
của cấu trúc thị trường làm cơ sở cho bối cảnh cạnh tranh là: (1) mức độ tập
trung của người bán trong một ngành, (2) mức độ khác biệt của sản phẩm và (3)
mức độ dễ dàng hoặc khó khăn mà những người bán mới có thể gia nhập ngành.
Tập trung người bán
Mức độ tập trung của người bán đề cập đến số lượng người bán trong một
ngành cùng với thị phần so sánh của họ trong doanh số bán hàng của ngành.
Khi số lượng người bán khá lớn và thị phần của mỗi người bán quá nhỏ đến
mức trên thực tế, bằng cách thay đổi giá bán hoặc sản lượng của mình, anh ta
không thể ảnh hưởng rõ rệt đến thị phần hoặc thu nhập của bất kỳ người bán
cạnh tranh nào, các nhà kinh tế nói về cạnh tranh nguyên tử . Một tình huống
phổ biến hơn là tình trạng độc quyền nhóm, trong đó số lượng người bán ít đến
mức thị phần của mỗi người đủ lớn để thậm chí một thay đổi nhỏ về giá hoặc
sản lượng của một người bán cũng có tác động rõ rệt đến thị phần hoặc thu nhập
của những người bán đối thủ và khiến họ phản ứng với sự thay đổi. Theo nghĩa
rộng hơn, độc quyền nhóm tồn tại trong bất kỳ ngành nào mà ít nhất một số
người bán có thị phần lớn trên thị trường, mặc dù có thể có thêm một số người
bán nhỏ. Khi một người bán duy nhất cung cấp toàn bộ sản lượng của một
ngành và do đó có thể xác định giá bán và sản lượng của mình mà không cần
quan tâm đến phản ứng của những người bán đối thủ, thì tồn tại độc quyền của
một hãng.
khác biệt hóa sản phẩm
Cấu trúc của một thị trường cũng bị ảnh hưởng bởi mức độ mà những người
mua từ nó thích một số sản phẩm hơn những sản phẩm khác. Trong một số
ngành, các sản phẩm được người mua coi là giống hệt nhau, chẳng hạn như các
loại cây trồng nông nghiệp cơ bản. Ở những nơi khác, các sản phẩm được phân
biệt theo một cách nào đó để những người mua khác nhau thích những sản
phẩm khác nhau. Đáng chú ý, tiêu chí này là một tiêu chí chủ quan; sở thích
của người mua có thể ít liên quan đến sự khác biệt hữu hình trong các sản phẩm
nhưng liên quan đến quảng cáo, tên thương hiệu và thiết kế đặc biệt. Mức độ
khác biệt của sản phẩm như đã đăng ký về sức mạnh sở thích của người mua
dao động từ nhẹ đến khá lớn, có xu hướng lớn nhất trong số hàng tiêu dùng ít
được mua và “hàng cao cấp”, đặc biệt là những hàng được mua làm quà tặng.
Dễ nhập cảnh
Các ngành khác nhau tùy theo mức độ dễ dàng mà người bán mới có thể tham
gia. Các rào cản gia nhập bao gồm những lợi thế mà người bán đã thành danh
trong một ngành có được so với người gia nhập tiềm năng. Một rào cản như
vậy thường có thể đo lường được bằng mức độ mà những người bán lâu đời có
thể liên tục nâng giá bán của họ lên trên chi phí trung bình tối thiểu mà không
thu hút người bán mới. Các rào cản có thể tồn tại bởi vì chi phí cho những
người bán đã có uy tín thấp hơn so với những người mới tham gia hoặc vì
những người bán đã có uy tín có thể yêu cầu giá cao hơn từ những người mua
thích sản phẩm của họ hơn so với giá của những người mới tham gia tiềm năng.
Tính kinh tế của ngành cũng có thể là những người mới tham gia sẽ phải có khả
năng chi phối một thị phần đáng kể trước khi họ có thể hoạt động có lãi.

Chiều cao hiệu quả của các rào cản này khác nhau. Người ta có thể phân biệt
ba mức độ khó khăn khi gia nhập một ngành: gia nhập ngành bị phong tỏa, cho
phép những người bán có uy tín đặt giá độc quyền, nếu họ muốn, mà không thu
hút gia nhập; cản trở gia nhập, cho phép những người bán lâu đời tăng giá bán
của họ trên chi phí trung bình tối thiểu, nhưng không cao bằng giá của nhà độc
quyền, mà không thu hút người bán mới; và gia nhập dễ dàng, điều này không
cho phép những người bán có uy tín tăng giá của họ với chi phí trung bình cao
hơn mức tối thiểu mà không thu hút được những người mới tham gia.