You are on page 1of 24

INVIGILATOR SIGN

Time : 3 hours
Ram Marks : 200

Academy
Jabalpur
Paper Code
GS-V प्रश्नन पणध णांक प्रणप्नतणeक
3 MARKER 75
1 MARKER 10
HINDI-V 4+3 MARKER 35
2 MARKER 20
2 MARKER 20
4 MARKER 20
Date 5-03-2024 1 MARKER 10
1 MARKER 10
TOTAL MARKS = 200

Remark
प्रश्ननन्र.न/Que.No प्रणप्नतणeक/नQue.No प्रश्ननन्र.न/नQue.No प्रणप्नतणeक/नQue.No

1.1 2.1
1.2 2.2
1.3 2.3
1.4 2.4
1.5 2.5
1.6 2.6
1.7 2.7
1.8 2.8
1.9 2.9
1.10 2.10
1.11 3.1
1.12 3.2
1.13 3.3
1.14 3.4
1.15 3.5
TOTAL MARKS

SIGN OF 1 ST CHECKER

SIGN OF 2 ND CHECKER
GS - V

प्रश्नन1—इननप्रश्ननमेंन25नअततलघदउत्तरथयनउपनप्रश्ननहैं,नप्रत्येकनप्रश्ननकणनउत्तरनअतधकतमन20-25नशब्दोंनमेंनदेनण
है।नसभथनप्रश्ननअतनवणययनहै ।नप्रत्येकनप्रश्नन03नअeकोंनकणनहै ।
प्र.न1. पल्नलवन और सक्ष
e ेपण की पररभणषण तलतखए—न
उत्तर _____________________________________________________________________________
प/ू M=3
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________ प्राप्ाांक
_____________________________________________________________________________

प्र.न2. तवसगयनसतe धनमेंन(:)नकण ‘ओ’ में बदलनण समझणइये -


प/ू M=3
नउत्तर _____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________ प्राप्ाांक
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________

प/ू M=3
प्र.न3. समणसनमेंनपदनतकतनेनहोतेनहैन,स्पष्टनकीतजएन–
उत्तर _____________________________________________________________________________ प्राप्ाांक
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________

प/ू M=3
प्र.न4. उत्प्रेक्षणनअलeकणरनक्यणनहैन?
उत्तर_____________________________________________________________________________ प्राप्ाांक

_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________

प/ू M=3

प्र.न5.न तिगदनऔरनिeिनसमणसनकोनसमझणएन–
प्राप्ाांक
उत्तर _____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
GS - V

प्रश्नन1—इननप्रश्ननमेंन25नअततलघदउत्तरथयनउपनप्रश्ननहैं,नप्रत्येकनप्रश्ननकणनउत्तरनअतधकतमन20-25नशब्दोंनमेंनदेनण है।न
सभथनप्रश्ननअतनवणययनहै।नप्रत्येकनप्रश्नन03नअeकोनकणनहै।
प्र.न6.नसeतधनक्यणनहैन?
उत्तर _____________________________________________________________________________ प/ू M=3
_____________________________________________________________________________
प्राप्ाांक
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________

प्र.न7. व्यeजननसतe धनमेंनपहलथनलणइननकणनअपनथनतथसरथनमेंनबदलनणनसमझणएन–


प/ू M=3
उत्तर _____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________ प्राप्ाांक
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________

प्र.न8.नपणररभणतषकनशब्दनक्यणनहोतेनहैन? प/ू M=3

उत्तर _____________________________________________________________________________
प्राप्ाांक
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________

प्र.न9.न‚आएनथेनहररनभजननकोनओटननलणगेनकपणस‛नलोकोतिनकणनअथयनऔरनवणक्यनमेंनप्रयोगनकीतजएन– प/ू M=3


उत्तर _____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________ प्राप्ाांक

_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________

प/ू M=3
प्र.न10.नतत्समनऔरनतद्भवनक्यणनहैन?न
उत्तर _____________________________________________________________________________ प्राप्ाांक

_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
GS - V

प्रश्नन1—इननप्रश्ननमेंन25नअततलघदउत्तरथयनउपनप्रश्ननहैं,नप्रत्येकनप्रश्ननकणनउत्तरनअतधकतमन20-25नशब्दोंनमेंनदेनण है।न
सभथनप्रश्ननअतनवणययनहै।नप्रत्येकनप्रश्नन03नअeकोंनकणनहै।
प्र.न11.ननअयणतदनस्वरनसतe धनक्यणनहैन?
उत्तर _____________________________________________________________________________ प/ू M=3
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________ प्राप्ाांक

_____________________________________________________________________________

प्र.न12. सक्ष
e ेपणनमेंनतकननशब्दोंनयणनपदोंनकोनछोड़नदेनणनचणतहएन-
प/ू M=3
उत्तर _____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________ प्राप्ाांक
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________

प/ू M=3
प्र.न13.नतनम्नतलतखतनशब्दोंनमेंनस्वरनसतe धनकणनकौन-सणनप्रकणरनहैन?ननन‘चमधत्तम’न,न‘अत्त्यदतम’न,नगणयकननन
उत्तर _____________________________________________________________________________
प्राप्ाांक
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
प/ू M=3

प्र.न14.नसतe ध-तवच्छे दनसतहतनव्यeजननसतe धनके नतथननउदणहरणननतलतखएन– प्राप्ाांक


उत्तर _____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
प/ू M=3

प्र.न15.नकमयधणरयनसमणसनक्यणनहैनन? प्राप्ाांक
उत्तर _____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
GS - V

प्रश्नन1—इननप्रश्ननमेंन25नअततलघदउत्तरथयनउपनप्रश्ननहैं,नप्रत्येकनप्रश्ननकणनउत्तरनअतधकतमन20-25नशब्दोंनमेंनदेनण है।न
सभथनप्रश्ननअतनवणययनहै।नप्रत्येकनप्रश्नन03नअeकोंनकणनहै।
प्र.न16.नशब्दणलक
e णरनऔरनअथणयलक
e णरनमेंनअeतरनस्पष्टनकीतजएन-
उत्तर _____________________________________________________________________________
प/ू M=3
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________ प्राप्ाांक
_____________________________________________________________________________

प्र.न17. मदहणवरणनतकसेनकहतेनहैन?नइसकीनआवश्यकतणनक्योंनपड़तथनहैन,एकनमदहणवरणनतलतखएन-
उत्तर _____________________________________________________________________________
प/ू M=3
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________ प्राप्ाांक
_____________________________________________________________________________

प्र.न18.नउद्धरणनतचह्ननकणनप्रयोगनतकननतस्थततयोंनमेंनतकयणनजणतणनहैन-
उत्तर _____________________________________________________________________________
प/ू M=3
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________ प्राप्ाांक
_____________________________________________________________________________

प्र.न19.नऊँ चेनघोरनमeदरनके नअeदरनरहननवणरथ,न


ननननन ऊँ चेनघोरनमदe रनके नअeदरनरहतथनहैन।।
प/ू M=3
ननननन कeदनमधलनभोगनकरैं न,कeदनमधलनभोगनकरैं ,
तथननबेरनखणतथनथथनवेनतथननबेरनखणतथनहैन।।नपतe ियोंनमेंनकौन-सणनअलक
e णरनहैन? प्राप्ाांक

उत्तर _____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________ प/ू M=3

प्र.न20.नतनम्नतलतखतनशब्दोंनकीनसतe धनऔरनसमणसनकीतजएन?न‘श्रथश’न,न‘देवणलय’ प्राप्ाांक


उत्तर _____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
GS - V

प्रश्नन1—इननप्रश्ननमेंन25नअततलघदउत्तरथयनउपनप्रश्ननहैं,नप्रत्येकनप्रश्ननकणनउत्तरनअतधकतमन20-25नशब्दोंनमेंनदेनण है।न
सभथनप्रश्ननअतनवणययनहै।नप्रत्येकनप्रश्नन03नअeकोंनकणनहै।
प्र.न21.नवतन द्धनस्वरनसतe धनकणनलक्षणनतलतखएन
उत्तर _____________________________________________________________________________
प/ू M=3
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________ प्राप्ाांक
_____________________________________________________________________________

प्र.न22. अनेकनशब्दनके नतलएनएकनशब्दनतलतखएन प/ू M=3

(a) तजसनेनआ्रमणनतकयणनहोन– (b) तथनोंनकणलोंनकोनजणननेनवणलणन- प्राप्ाांक


उत्तर _____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________

प्र.न23.न‘मणनकनभणषण’नकणनअतभप्रणयनक्यणनहैन?
उत्तर _____________________________________________________________________________ प/ू M=3

_____________________________________________________________________________
प्राप्ाांक
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________

प्र.न24.नबथतथनतवभणवरथनजणगनरथन। प/ू M=3


ननननननअम्बरन-पनघटनमेंनडदबोनरहथनतणरणन-घटनऊषणन-नणगरथन।।नउपययदिनपतe ियोंनमेंनकौनसणनअलक
e णरनहैन?
उत्तर _____________________________________________________________________________ प्राप्ाांक
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
प/ू M=3
प्र.न25.नआचणययनभणरतमदतनननेनअपनेनग्रन्थ‘नणट्यशणस्त्र’नमेंनअलeकणरनके नकौन-सेनचणरनभेदनबतणएनहै ? नणमन
तलतखए-
प्राप्ाांक
उत्तर _____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
GS - V

प्रश्नन2- प्रश्न अलeकणरों से सम्बeतधत हैं


2.1
प्र.न1.न जहणँनपदणeतनमेंनएकनहथनस्वरनऔरनएकनहथनव्यeजननकीनआवतन त्तनको,वहणँनकौनन-सणनअलक
e णरनहोतणनहैन?
उत्तर _____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________ प/ू M=1
_____________________________________________________________________________
प्राप्ाांक
_____________________________________________________________________________

प्र.न2. गeधथनगeधनकोन,गवe णईनगणहकनकौनन?नमेंनकौन-सणनअलeकणरनहैन?न प/ू M=1

उत्तर _____________________________________________________________________________ प्राप्ाांक


_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________

प्र.न3.न जहणँनएकनशब्दनके नसणथनअनेकनअथयनतचपके नरहतेनहैंन,उसेनकौन-सणनअलeकणरननहैन? प/ू M=1

उत्तर _____________________________________________________________________________
प्राप्ाांक
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________

प्र.न4.न लणटणनप्रद णसनअलक


e णरनतकसनप्रदेशनसेनसम्बतन्धतनशब्दनमणनणनजणतणनहैन? प/ू M=1
उत्तर _____________________________________________________________________________
प्राप्ाांक
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________

प/ू M=1
प्र.न5.न ‘भधरथ-भधरथनभेदभणवनभधतमनसेनभगणनतदयण’पतe िनमेंनअनदप्रणसअलeकणरनकणनकौन-सणनभेदनहैन?
उत्तर _____________________________________________________________________________ प्राप्ाांक
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
GS - V

प्रश्नन2- प्रश्न अलeकणरों से सम्बeतधत हैं


2.2

प्र.न1.न ‘सदतननसदरनसररनसमनपणवननबणनथ’नपeतिनमेंनकौन-सणनअलeकणरनहैन?
उत्तर _____________________________________________________________________________ प/ू M=1
_____________________________________________________________________________
प्राप्ाांक
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________

प्र.न2. हेतत्ध प्रेक्षणनअलक


e णरनमेंनमेंन‘हेतद’कणनअथयनक्यणनहैन?न
प/ू M=1
उत्तर _____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________ प्राप्ाांक

_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________

प्र.न3. ‘उपमणनअलकe णरन’नमेंनउपमणनकणनअथयनक्यणनहैन?न


प/ू M=1
उत्तर _____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________ प्राप्ाांक
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________

प्र.न4.न ‘चरणनकमलनसमनकोमल’नमेंन‘चरण’नशब्दनक्यणनहैन?
उत्तर _____________________________________________________________________________ प/ू M=1
_____________________________________________________________________________
प्राप्ाांक
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________

प्र.न5.न जननद ,अशोकनअeगणरनदथन्हनमदतिकणनडणररनतबन।नमणनोन,झमध नरहेनहैं,तरुनभथनमeदनपवननके नझोंकोंनसेन।।नउिन


पतe िनमेंनकौन-सणनअलक
e णरनहैन? प/ू M=1

उत्तर _____________________________________________________________________________ प्राप्ाांक


_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
GS - V

प्रश्नन3 - वणक्नयों कण तहन्नदथ से अeग्रेजथ एवe अeग्रेजथ से तहन्नदथ में अनदवणद कीतजए।
3.1 तहन्नदथ से अeग्रेजथ में अनदवणद :-

प्र.न1.न कणययभणरनसौंपनतदयणन।
उत्तर _____________________________________________________________________________ प/ू M=4

_____________________________________________________________________________
प्राप्ाांक
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________

प/ू M=4
प्र.न2. कणरय वणईनअभथनशदरूननहींनकीनगईनहैन।
उत्तर _____________________________________________________________________________ प्राप्ाांक
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________

प/ू M=4
प्र.न3.न सणदरनतनवेदननहैन।
उत्तर _____________________________________________________________________________ प्राप्ाांक

_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________

प/ू M=4
प्र.न4.न कनपयणनपणवतथनभेजें ।
उत्तर _____________________________________________________________________________ प्राप्ाांक
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________

प्र.न5.न तिरनसेनप्रस्ततद नतकयणनजणतणनहै। प/ू M=4


उत्तर _____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________ प्राप्ाांक

_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
GS - V

प्रश्नन3 वणक्यों कण तहन्दथ से अeग्रेजथनएवe अeग्रेजथनसे तहन्दथ में अनदवणद कीतजए-


3.2 तनम्नतलतखत वणक्यों कण अeग्रेजथ से तहन्दथनमें अनवद णद कीतजए-
प्र.न1.न He is an able administrator.
उत्तर _____________________________________________________________________________ प/ू M=3
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________ प्राप्ाांक

_____________________________________________________________________________
प/ू M=3
प्र.न2. The government has abrogated this order.
प्राप्ाांक
उत्तर _____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
प/ू M=3

प्र.न3.न Do everything carefully. प्राप्ाांक

उत्तर _____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
प/ू M=3

प्र.न4.न day's proceedings ended.


प्राप्ाांक
उत्तर _____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
प/ू M=3
प्र.न5.न he is a devil.
उत्तर _____________________________________________________________________________ प्राप्ाांक

_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
GS - V

प्रश्नन4 इस प्रश्न में तहन्दथ व्यणकरण से सबe तe धतनप्रश्न पछ


ध े जणएगe े,नसभथ प्रश्न अतनवणयय हैं।नप्रत्येक प्रश्न (2) अeकों कण है।

प्र.न1न ‘महणवथरन’मेंनसमणसनहैन?
उत्तर _____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________ प/ू M=2

_____________________________________________________________________________
प्राप्ाांक
_____________________________________________________________________________

प्र.न2 ‘कतवपदeगव’नमेंनसमणसनहैन?
उत्तर _____________________________________________________________________________
प/ू M=2
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________ प्राप्ाांक
_____________________________________________________________________________

प्र.न3न ‘समन् +नहणर’नकणनसeतधनकीतजएन-


प/ू M=2
उत्तर _____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________ प्राप्ाांक

_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________

प/ू M=2

प्र.न4न (:)न(.........)नकोष्ठकनमेंनतलखेनतचह्ननके ननणमनतलतखएन-


प्राप्ाांक
उत्तर _____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________ प/ू M=2

प्राप्ाांक
प्र.न5न ‘उच्छवणस’नकणनसतe ध-तवच्छे दनकीतजएन–
उत्तर _____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
GS - V

प्रश्नन4 इस प्रश्न में तहन्दथ व्यणकरण से सबe तe धतन(सतe ध, समणस, तवरणम तचन्ह इत्यणतद)नप्रश्न पछ
ध े जणएगe े,नसभथ प्रश्न अतनवणयय हैं।न
प्रत्येक प्रश्न (2) अeकों कण है।

प्र.न6न ‘नथलकeठ’नकणनसमणसनतवग्रहनकीतजएन–
उत्तर _____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________ प/ू M=2

_____________________________________________________________________________
प्राप्ाांक
_____________________________________________________________________________

प्र.न7 ‘श्वेत+अम्बर’नकणनसणमणतसकनपदनक्यणनहोगणन? प/ू M=2


उत्तर _____________________________________________________________________________
प्राप्ाांक
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________

प/ू M=2
प्र.न8न न‘तवभति’नकणनलोपनमदख्यत:तकसनसमणसनमेंनहोतणनहैन?
उत्तर _____________________________________________________________________________ प्राप्ाांक

_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________

प/ू M=2
प्र.न9न ‘मन:+अनदकधल’नकणनसeतधनकीतजए-
प्राप्ाांक
उत्तर _____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
प/ू M=2

प्र.न10न तनम्नतलतखतनवणक्यनमेंनतवरणम-तचह्ननलगणइए- प्राप्ाांक


वहनबहुतनचणलणकनहैनऐसणनउसके नतमत्रनकहतेनहैंन।
उत्तर _____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
GS - V

प्रश्नन05न- प्रणरeतभक व्नयणकरण, शब्नदणवतलयों से सeबeतधत प्रश्ननों कण उत्नतर दथतजए।

S.No. नननननप्रश्न नउत्तर प/ू M=20

प्राप्ाांक
1 ‘management ’नकणनतहeदथनपणररभणतषकन
तलतखए-

2 ‘नणमणeकन’नकणनअeग्रेजथनपणररभणतषकनतलतखए-

3 ‘अपनथन-अपनथनढपलथ,अपनणनअपनणनरणग़’न
लोकोतिनकणनअथयनतलतखएन-

4 ‘वदन’के नदोनपयणययवणचथन-

5 ‘व्र’नकणनतवलोमन-

6 ‘अपनणनसणनमँदहनलेकरनरहनजणनणन’नमदहणवरे नकणन
अथयन-

7 ‘Art Gallery’ कणनतहeदथनपणररभणतषकन


तलतखए-

8 ‘अग्रेतषत’नकणनअeग्रेजथनपणररभणतषकनतलतखए-

9 ‘गोधमध न’,न‘गोमयन’के नतद्भवन-

10 ‘तथननबल
द णएनतेरहनआए’कहणवतनकणनअथयनहोगणन
-
GS - V

प्रश्नन06न- तनम्नतलतखत में से तकसथ एक गद्णeश के आधणर पर नथचे तलखे प्रश्नों के उत्तर दथतजए।नअभ्यणथी तजस गद्णeश
कण उत्तर तलख रहे हैंनउसकण स्पष्ट उल्लेख उत्तर के प्रणरम्भ में करें।

(अ) मणनवन समणजन मेंन अनेकनऐसथन मणन्यतणएँन औरनतवश्वणसन प्रचतलतन हैंन तजनकणन कोईन वैज्ञणतनकन
आधणरननहींनहोतण, इन्हेंन अeध-तवश्वणसनके ननणमनसेन जणनणनजणतणनहै।नइन्हींनअeध-तवश्वणसोंनमेंन तकसथनकणययन कोन
प्रणरeभनकरतेनसमयनयणनघरनसेनबणहरनतनकलतेनसमयनछींकनदेनण, तबल्लथनकणनरणस्तणनकणटनजणनण, घरनपरनउल्लधन
कणनबोलनण, टधटतेनतणरे नकोनदेखनणनआतदनप्रमदखनहैं।नइननअeधतवश्वणसोंनकोनमणन्यतणनप्रणप्तनहोनेनकणनमदख्यनकणरणन
सम्भवतःनसहथनजणनकणरथनकणनअभणवनतथणनधमयनकणनप्रभणवनहै।नकभथ-कभथनयेनअeध-तवश्वणसनहणतननकणनकणरणन
बनतेनहैं।नबच्चेनके नबथमणरनहोनजणनेनपरनउसकणनइलणजनकरवणनेनकीनबजणयननज़रनलगनेनकोनबथमणरथनकणनकणरणन
मणननणन तथणन नज़रन उतणरनेन के न तलएन झणड़-िँध कन करवणनणन एवनe तणबथजन आतदन बणँधनणन कभथ-कभथन बच्चेन के न
जथवननकोनखतरे नमेंनडणलनदेतणनहै।नकदछनमतहलणएँनअपनेनबच्चोंनकोननज़रनलगनेनसेनबचणनेनके नतलएनउन्हेंनकणलणन
टथकणनलगणतथनहैं।नअeध-तवश्वणसोंनके नचeगल द नसेन तनकलनेन के नतलएनहमेंन वैज्ञणतनकनदृतष्टकोणनअपनणनणनहोंगण।न
वैज्ञणतनकनदृतष्टकोणनतभथनप्रणप्तनहोनसके गणनजबनतशक्षणनकणनव्यणपकनप्रचणर- प्रसणरनहोन।
प/ू M=4

प्रश्नन — प्राप्ाांक

प्रश्नन1. अeध-तवश्वणसनसेनआपनक्यणनसमझतेनहैन? अeध- तवश्वणसनके नदोनउदणहरणनदथतजएन?

उत्तर _____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________ प/ू M=4

_____________________________________________________________________________
प्राप्ाांक

प्रश्नन2. अeध-तवश्वणसनबदरथनचथज़ेनहैं, तिरनभथनलोगनइन्हेंनक्योंनमणनतेनहैंन?


उत्तर _____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
GS - V

प्रश्नन06न- तनम्नतलतखत में से तकसथ एक गद्णeश के आधणर पर नथचे तलखे प्रश्नों के उत्तर दथतजए।नअभ्यणथी तजस गद्णeश
कण उत्तर तलख रहे हैंनउसकण स्पष्ट उल्लेख उत्तर के प्रणरम्भ में करें।

प्रश्नन3. बथमणरनहोनजणनेनपरनलोगनइलणजनकरवणनेनकीनबजणयनक्यण-क्यणनउपणयनकरतेनहैं? क्यों? प/ू M=4

उत्तर _____________________________________________________________________________ प्राप्ाांक

_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________

प/ू M=4

प्रश्नन4. अeध-तवश्वणसनसेनछदटकणरणनकै सेनप्रणप्तनतकयणनजणनसकतणनहैन? प्राप्ाांक


उत्तर _____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________

प/ू M=4

प्रश्नन5. उपययदिनगद्णश
e नकणनउतचतनशथषयकनदथतजएन- प्राप्ाांक
उत्तर _____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
GS - V

प्रश्नन06न- तनम्नतलतखत में से तकसथ एक गद्णeश के आधणर पर नथचे तलखे प्रश्नों के उत्तर दथतजए।नअभ्यणथी तजस गद्णeश
कण उत्तर तलख रहे हैंनउसकण स्पष्ट उल्लेख उत्तर के प्रणरम्भ में करें।

अथवण
नभणरतन शनै:न शनै:न तवश्वन मeचन परन तवकणसन कीन महणशतिन बनकरन उभरन रहणन है।न भणरतन मेंन प्रणकनततकन
सपe दणन कणन अभणवन नहींन है।न भणरतवणतसयोंन कीन श्रम-शतिन भथन बेजोड़न हैन ।न ज्ञणन-तवज्ञणनन औरन नवथनतमन
तकनथकन के न क्षेत्रन मेंन भथन भणरतन नेन बहुतन उन्नततन कीन हैन ।न प्रणकनततकन सपe दणन औरन मणनवन सस
e णधनोंन के न िणरणन
तवकणसनकणनआधणरनतैयणरनहुआनहै।नइसथतलएनभणरतनके नमहणशतिनबननेनकीनआशणनबलवतथनहुईनहै।नभणरतनमेंन
प्रेरकन महणपदरुषन भथन इसन तदशणन मेंन अपनणन योगदणनन करन रहेन हैं।न इनके न कणरणन रणजनथततकन सधझ-बधझन औरन
इच्छणशतिनकोनसद्भणवनऔरनशति-सeपन्नतणनतमलथनहैन।नअतःनभणरतनभतवष्यनमेंनमहणशतिनबनेगणन।
प/ू M=4

प्रश्नन —
प्राप्ाांक

प्रश्नन1. भणरतनके नमहणशतिनबननेनकणनआधणरनतकसनप्रकणरनतैयणरनहुआनहैन?


उत्तर _____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
प/ू M=4

प्राप्ाांक
प्रश्नन2. प्रेरकनमहणपदरुषोंनसेनभणरतनकोनक्यणनतमलणनहैन?
उत्तर _____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
प/ू M=4

प्राप्ाांक

प्रश्नन3. भणरतननेनतकननक्षेत्रोंनमेंनअतधकनउन्नततनप्रणप्तनकीनहैन?
उत्तर _____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
GS - V

प्रश्नन06न- तनम्नतलतखत में से तकसथ एक गद्णeश के आधणर पर नथचे तलखे प्रश्नों के उत्तर दथतजए।नअभ्यणथी तजस गद्णeश
कण उत्तर तलख रहे हैंनउसकण स्पष्ट उल्लेख उत्तर के प्रणरम्भ में करें।

प्रश्नन4. लेखकनके नअनदसणरनभणरतथयोंनकीनक्यणनतवशेषतणनहैन?


उत्तर _____________________________________________________________________________ प/ू M=4
_____________________________________________________________________________
प्राप्ाांक
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________

प्रश्नन5. उपययदिनगद्णeशनमेंनभणरतनके नप्रततनतकसनदृतष्टकोणनकीनप्रधणनतणनपररलतक्षतनहैन? प/ू M=4

उत्तर _____________________________________________________________________________
प्राप्ाांक
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
GS - V

प्रश्नन07न- रे खणeतकत अथवण दथ गई पeतियों कण पल्लवन कीतजए:नअभ्यथी तजस प्रश्न कण उत्तर दे रहे है
उसकण स्पष्ट उल्लेख उत्तर के प्रणरम्भ में अतनवणययतः करें ।न प्रश्नन10न(दस)नअeकोंनकणनहै।

प्रश्न. प्रेमनसथधथनगऊननहीं, खधँखणरनशेरनहैन। प/ू M=10


उत्तर _____________________________________________________________________
_______________________________________________________________________ प्राप्ाांक

_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
GS - V

प्रश्नन07न- रे खणeतकत अथवण दथ गई पeतियों कण पल्लवन कीतजए:नअभ्यथी तजस प्रश्न कण उत्तर दे रहे है
उसकण स्पष्ट उल्लेख उत्तर के प्रणरम्भ में अतनवणययतः करें ।न प्रश्नन10न(दस)नअeकोंनकणनहै।
अथवण

बोयणनपेड़नबबल
ध नकण, आमनकहणँननसेनहोयन।
उत्तर _____________________________________________________________________ प/ू M=10

_______________________________________________________________________ प्राप्ाांक
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
GS - V

e ेपण कीतजए:न।नअभ्यथी तजस प्रश्न कण उत्तर दे रहे है


प्रश्नन08न- तकसथ एकनगद्णeश कण एक ततहणई शब्दों में सक्ष
उसकण स्पष्ट उल्लेख उत्तर के प्रणरम्भ में अतनवणययतः करें ।न प्रश्नन10न(दस)नअeकोंनकणनहै।
प्रश्न. गद्णeशनकणनएकनततहणईनशब्दोंनमेंनसक्ष
e ेपणनकरें ?
मणतनभणषणनकणनअनणदरनमणँनके नअनणदरनके नबरणबरनहैनजोनमणतनभणषणनकणनअपमणननकरतणनहै, वहनस्वदेशन
भिनकहलणनेनलणयकननहींन।नबहुतनसेनलोगनऐसणनकहतेनसदनेनजणतेनहैंनतकनहमणरथनभणषणनमेंनऐसेनशब्दननहींनतजनमेंन
हमणरे नऊँ चेनतवचणरनप्रकटनतकयेनजणनसकें ।नतकन्तदनयहनकोईनभणषणनकणनदोषननहीं।नभणषणनकणनबनणनणनऔरनबढणनणन प/ू M=10

हमणरणनहथनकतयव्यनहै।नएकनसमयनऐसणनथणनजबनअeग्रेजथनभणषणनकीनभथनयहथनहणलतनथथ।नअeग्रेजथनकणनतवकणसन प्राप्ाांक
इसतलएनहुआनतकनअeग्रेजनआगेनबढेनऔरनउन्होंनेनस्वयeनभणषणनकीनउन्नततनकी।नयतदनहमनमणतनभणषणनकीनउन्नततन
नहींनकरनसके नऔरनहमणरणनयहनतसद्धणन्तनरहेनतकनअeग्रेजथनके नजररयेनहथनहमनअपनेनऊँ चेनतवचणरनप्रकणरनकरनसकतेन
हैं, तोनइसमेंनजरणनभथनशकननहींनतकनहमनसदणनके नतलएनगदलणमनबनेनरहेंगे।न
उत्तर _____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
GS - V

e ेपण कीतजए:न।नअभ्यथी तजस प्रश्न कण उत्तर दे रहे है


प्रश्नन08न- तकसथ एकनगद्णeश कण एक ततहणई शब्दों में सक्ष
उसकण स्पष्ट उल्लेख उत्तर के प्रणरम्भ में अतनवणययतः करें ।न प्रश्नन10न(दस)नअeकोंनकणनहै।

प्रश्न. गद्णeशनकणनएकनततहणईनशब्दोंनमेंनसeक्षेपणनकरें न?
‘अथवण’
भणषणनएकनऐसणनसणधननहै,नतजसके निणरणनमणनव-समणजनअपनेनभणवोंनकोनदधसरे नके नसणमनेनप्रकटनकरतणन प/ू M=10
हैन ।नभणषणनकीनतवतभन्नतणनमनष्द योंनकोनपणरस्पररकनसबe ध e नमेंन बणँधननहींनपणतथ।नतवतभन्ननसमददणयोंनके नमनष्द यन
अपनेन आदशयन तथणनतवचणरनभणषणनके निणरणनहथनव्यिनकरतेन हैं।नएकनभणषणनरहनेन परनजोनघतनष्ठतणनहोतथनहै ,नवहन प्राप्ाांक
अनेकनभणषणनरहनेनपरननहीं।नरणष्रथयतणनके नसत्रध नमेंनबणँधनेनके नतलएनभणषणनसवणयतधकनमहत्वपण ध यनतत्त्वनहै।
उत्तर _____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

You might also like