MIARECZKOWANIE ALKACYMETRYCZNE

Zadanie 1.
Przedstawiony wykres jest przykładem miareczkowania alkacymetrycznego, w którym funkcję analitu pełni
(kwas / zasada), natomiast funkcję titranta pełni (kwas / zasada). Początkowo fenoloftaleina była (bezbarwna /
malinowa), natomiast po zakończeniu reakcji (malinowa / bezbarwna).
Uzasadnienie:
Analit to substancja, która znajduje się w probówce przed rozpoczęciem miareczkowania. pH roztworu przed
rozpoczęciem miareczkowania wynosiło ok. 12 – w probówce musiała znajdować się zasada. W miarę dodatku
kolejnych porcji titranta pH roztworu zmniejszało się – musieliśmy dodawać kwas.

Zadanie 2.
Punkt końcowy oraz punkt równoważnikowy miareczkowania przypada na pH równe 7. W punkcie
równoważnikowym substraty pozostają do siebie w stosunku stechiometrycznym – w mieszaninie reakcyjnej
znajdują się tylko produkty reakcji – woda oraz sól, która pochodzi od mocnego kwasu i mocnej zasady, czyli
nie ulega hydrolizie. W punkcie równoważnikowym stężenie jonów wodorotlenowych równe jest stężeniu jonów
wodorowych, czyli pH = 7.
H+ + OH- H2O

Zadanie 3.
Analit Ba(OH)2(aq)
Titrant HCl(aq)

Zadanie 4.
0,005 mol/dm3

Zadanie 5.
10 : 1

Zadanie 6.
0,025 mol/dm3

Zadanie 7.
Objętość dodawanego titranta [cm3] pH roztworu analitu

0 1,3

10 1,57

30 11,89

45 12,45

Zadanie 8.
Jony siarczanowe(VI), jony potasowe, jony wodorotlenowe.

Zadanie 9.
Analitem był: Wodny roztwór kwasu chlorowego(VII).
Uzasadnienie: Analit to substancja, która znajduje się w probówce przed rozpoczęciem miareczkowania. pH
roztworu przed rozpoczęciem miareczkowania wynosiło ok. 1 – w probówce musiał znajdować się kwas.

1
Zadanie 10.
100 cm3

Zadanie 11.
Wykres przedstawiający krzywą miareczkowania alkacymetrycznego dla kwasu octowego: B.
Uzasadnienie: Kwas octowy jest słabszym kwasem od kwasu siarkowego(VI), dlatego też jego wodny roztwór
ma wyższe pH od wodnego roztworu kwasu siarkowego(VI) (w takiej samej temperaturze, przy jednakowych
wartościach stężenia molowego). Punkt końcowy (równoważnikowy) miareczkowania słabego kwasu octowego
wodnym roztworem mocnej zasady powinien przypadać na pH większe od 7 – tak jak na wykresie B.

Zadanie 12.
Stężenie molowe kwasu siarkowego(VI) = 0,05 mol/dm3.
Stężenie molowe kwasu octowego = 0,057 mol/dm3.

Zadanie 13.
Probówka I
3
Dodatek titranta [cm ] 5 15 20 30 40
Barwa uniwersalnego
czerwony czerwony czerwony zielony zielony
papierka wskaźnikowego
Probówka II
Dodatek titranta [cm3] 5 15 20 30 40
Barwa uniwersalnego
czerwony czerwony czerwony zielony zielony
papierka wskaźnikowego

Zadanie 14.
Punkt końcowy oraz punkt równoważnikowy miareczkowania nie przypada na pH 7 tylko jest większe od 7 .
W punkcie równoważnikowym substraty pozostają do siebie w stosunku stechiometrycznym – w mieszaninie
reakcyjnej znajdują się tylko produkty reakcji – woda oraz sól – octan sodu, która pochodzi od słabego kwasu i
mocnej zasady, czyli ulega hydrolizie. W wyniku hydrolizy jonów octanowych powstają jony wodorotlenkowe.
Uzyskana sól hydrolizuje zgodnie z reakcją:
CH3COO- + H2O CH3COOH + OH-

Zadanie 15.
Wykres przedstawiający krzywą miareczkowania alkacymetrycznego dla wodorotlenku sodu: A.
Uzasadnienie: Wodorotlenek sodu jest mocną zasadą, mocniejszą od amoniaku (wody amoniakalnej), dlatego
też jego wodny roztwór ma wyższe pH od wody amoniakalnej (w takiej samej temperaturze, przy jednakowych
wartościach stężenia molowego). Punkt końcowy (równoważnikowy) miareczkowania mocnej zasady wodnym
roztworem mocnego kwasu powinien przypadać na pH równe 7 – tak jak na wykresie A.

Zadanie 16.
0,057 mol/dm3

Zadanie 17.
Probówka I
3
Dodatek titranta [cm ] 5 15 25 30 40
Barwa uniwersalnego
niebieski zielony żółty czerwony czerwony
papierka wskaźnikowego
Probówka II
Dodatek titranta [cm3] 5 15 25 30 40
Barwa uniwersalnego
zielony zielony zielony czerwony czerwony
papierka wskaźnikowego

2
Zadanie 18.
Punkt końcowy oraz punkt równoważnikowy miareczkowania nie przypada na pH 7 tylko jest mniejsze od 7 . W
punkcie równoważnikowym substraty pozostają do siebie w stosunku stechiometrycznym – w mieszaninie
reakcyjnej znajdują się tylko produkty reakcji – woda oraz sól – chlorek amonu, która pochodzi od mocnego
kwasu i słabej zasady, czyli ulega hydrolizie. W wyniku hydrolizy jonów amonowych powstają jony wodorowe.
Uzyskana sól hydrolizuje zgodnie z reakcją:
NH4+ + H2O NH3 + H3O+

Zadanie 19.
14
13
12
pH roztworu analitu
11
10
9
8
pH w punkcie końcowym miareczkowania
pH

7
6
5
4
3
2
1
0
0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 200
Objętość titranta w punkcie końcowym
Objętość titranta [cm3] miareczkowania

Uwaga: W aktualizacji do zeszytu 6 analitem jest wodny roztwór wodorotlenku baru,

obliczenia należy wykonać analogicznie.
Zadanie 20.
pH = 12,69
Barwa uniwersalnego papierka wskaźnikowego: Niebieska/zielona.

Zadanie 21.
pH = 0,745
Barwa uniwersalnego papierka wskaźnikowego: Czerwona.

Zadanie 22.
Wykres B.

Zadanie 23.
0,12 mol/dm3

Zadanie 24.
Jony diwodorofosforanowe(V), jony wodorofosforanowe(V), jony sodu, jony wodorotlenowe.

Zadanie 25.
K = 4,6 10-10
●

- -
HPO42- + H2O H2PO4 + OH

3
Zadanie 26.
Doświadczenie 1:
CaCO3 + 2 H+ Ca2+ + H2O + CO2
Doświadczenie 2:
OH- + H+ H2O

Zadanie 27.
85 %

Zadanie 28.
Ba2+ + 2 OH- +2 H+ + SO42- BaSO4 + 2 H2O

Zadanie 29.
50 cm3

Zadanie 30.
0,1 mol/dm3

Zadanie 31.
pH = 1,5

Zadanie 32.
Wykres A.

Zadanie 33.
2 Cr + 6 H+ 2 Cr3+ + 3 H2
3+ -
Cr + 6 OH [Cr(OH)6]3-
Reakcja utleniania:
[Cr(OH)6]3- + 2 OH- CrO42- + 4 H2O + 3 e-
Reakcja redukcji:
H 2O 2 + 2 e - 2 OH-
2 [Cr(OH)6]3- + 3 H2O2 2 CrO42- + 8 H2O + 2 OH-
2- + 2-
2 CrO4 + 2 H Cr2O7 + H2O
Reakcja utleniania:
S2O32- + 5 H2O 2 SO42- + 10 H+ + 8 e-
Reakcja redukcji:
Cr2O72- + 14 H+ + 6 e- 2 Cr3+ + 7 H2O
2- 2- +
4 Cr2O7 + 3 S2O3 + 26 H 8 Cr3+ + 13 H2O + 6 SO42-

Zadanie 34.
87,75 %
Uwaga: w aktualizacji do zeszytu 6 jest „zaktualizowana” treść zadania:
Próbkę o masie 80 gramów, której głównym składnikiem jest chrom, rozpuszczono całkowicie w 500 cm3
8,6 molowego roztworu kwasu solnego. Z uzyskanego roztworu pobrano 250 cm 3, przeniesiono do kolby
o pojemności 650 cm3. Dodano 250 cm3 wodnego roztworu NaOH o stężeniu 18,67 mol/dm3, a następnie 30%
wodny roztwór wody utlenionej, zawierający nadmiar substancji rozpuszczonej, a następnie dopełniono wodą
destylowaną do objętości 650 cm3. Dodatek wody utlenionej spowodował zmianę zabarwienia roztworu na
żółtą. Z uzyskanego roztworu pobrano 100 cm3, przeniesiono do kolby, dodano kilka kropel stężonego roztworu
H2SO4, a następnie przeprowadzono miareczkowanie alkacymetryczne. Miareczkowanie prowadzono aż do
pojawienia się trwałego zielonego zabarwienia roztworu. Zużyto wówczas 57,8 cm3 0,675 molowego roztworu
Na2S2O3.

4
 ZWIĄZKI AMFOTERYCZNE
Zadanie 1.
Ciało stałe roztwarza się w obu probówkach. Powstają klarowne, bezbarwne roztwory.

Zadanie 2.
Probówka I:
Al(OH)3 + KOH K[Al(OH)4]
Al(OH)3 + OH- [Al(OH)4]-
Probówka II:
Al(OH)3 + 3 HCl AlCl3 + 3 H2O
Al(OH)3 + 3 H+ Al3+ + 3 H2O

Zadanie 3.
Charakter chemiczny tlenku magnezu: Zasadowy.

Zadanie 4.
Charakter chemiczny tlenku krzemu(IV): Kwasowy.

Zadanie 5.
Reakcja z
Wzór związku Charakter chemiczny tlenku
wodą kwasem zasadą
P4O10 zachodzi nie zachodzi zachodzi kwasowy
BaO zachodzi zachodzi nie zachodzi zasadowy
Cr(OH)3 nie zachodzi zachodzi zachodzi amfoteryczny
Be(OH)2 nie zachodzi zachodzi zachodzi amfoteryczny
N2O5 zachodzi nie zachodzi zachodzi kwasowy

Zadanie 6.
Probówka Obserwacje
I brak zmian
II ciało stałe roztwarza się, powstaje klarowny niebieski roztwór
III ciało stałe roztwarza się, powstaje klarowny zielony roztwór
IV ciało stałe roztwarza się, powstaje klarowny zielony roztwór

Zadanie 7.
Probówka I:
Reakcja nie zachodzi.
Probówka II:
Cr(OH)2 + 2 H+ Cr2+ + 2 H2O
Probówka III:
Cr(OH)3 + 3 OH- [Cr(OH)6]3-
Probówka IV:
Cr(OH)3 + 3 H+ Cr3+ + 3 H2O

5
Zadanie 8.
Charakter chemiczny wodorotlenku chromu(II): Zasadowy.
Charakter chemiczny wodorotlenku chromu(III): Amfoteryczny.

Zadanie 9.
a) Obserwacje probówka I: Brak zmian.
Obserwacje probówka II: Ciało stałe roztwarza się, powstaje klarowny, bezbarwny roztwór.
Obserwacje probówka III: Ciało stałe roztwarza się, powstaje klarowny, bezbarwny roztwór.
b) Probówka II: BeO + 2 H+ Be2+ + H2O
Probówka III: BeO + 2 OH- + H2O [Be(OH)4]2-
c) Charakter amfoteryczny.

Zadanie 10.
Probówka I: Reakcja nie zachodzi.
Probówka II: MnO2 + 4 HCl MnCl2 + 2 H2O + Cl2
Probówka III: MnO2 + 2 NaOH + 2 H2O Na2[Mn(OH)6]

Zadanie 11.
Charakter chemiczny tlenku manganu(IV): Amfoteryczny.
Zadanie 12.

Zdanie P/F
Podczas ogrzewania zawartości probówki IV zaobserwowano zmianę
F
zabarwienia zawartości probówki z niebieskiego na ceglastoczerwony.
W probówce II zaobserwowano rozpuszczenie ciała stałego oraz powstanie
P
klarownego niebieskiego roztworu.
W probówce V reakcja chemiczna nie zachodzi, ponieważ uzyskany
w wyniku ogrzewania wodorotlenku miedzi(II) tlenek miedzi(II) wykazuje F
zasadowe właściwości.
Uwaga: tlenek miedzi(II) wykazuje słabe właściwości amfoteryczne – tylko nieznacznie
roztwarza się w roztworach stężonych zasad.
W probówce III powstaje dobrze rozpuszczalny w wodzie związek kompleksowy,
P
w którym liczba koordynacyjna atomu centralnego wynosi 4.
Uwaga: wodorotlenek miedzi(II) wykazuje słabe właściwości amfoteryczne – tylko
nieznacznie roztwarza się w roztworach stężonych zasad.
Powstały w probówce II związek o budowie jonowej można wyodrębnić
F
z mieszaniny poreakcyjnej metodą sączenia.
Wodorotlenek miedzi(II) można otrzymać w wyniku bezpośredniej reakcji tlenku
F
miedzi(II) z wodą.

Zadanie 13.
Probówka I: Cu2+ + 2 OH– Cu(OH)2
Probówka II: Cu(OH)2 + 2 H+ Cu2+ + 2 H2O
Probówka III: Cu(OH)2 + 2 OH– [Cu(OH)4]2–
Uwaga: ta reakcja zachodzi w nieznacznym stopniu.
Zadanie 14.
Charakter chemiczny wodorotlenku miedzi(II): Amfoteryczny/częściowo amfoteryczny.

6
Zadanie 15.
Probówka V: CuO + 2 OH– + H2O [Cu(OH)4]2–
Uwaga: ta reakcja zachodzi w nieznacznym stopniu.
Probówka VI: CuO + 2 H+ Cu2+ + H2O
Zadanie 16
Charakter chemiczny tlenku miedzi(II): Amfoteryczny/częściowo amfoteryczny.

Zadanie 17
a)

NaOH(aq) H2SO4(aq)

I II

Zn(OH)2(s) Zn(OH)2(s)

b) Obserwacje probówka I: Ciało stałe roztwarza się, powstaje klarowny, bezbarwny roztwór.
Obserwacje probówka II: Ciało stałe roztwarza się, powstaje klarowny, bezbarwny roztwór .
c) Probówka I: Zn(OH)2 + 2 OH- [Zn(OH)4]2-
Probówka II: Zn(OH)2 + 2 H+ Zn2+ + 2 H2O

Zadanie 18
Równanie reakcji I: Zn + 2 H2O +2 OH- [Zn(OH)4]2- + H2
Równanie reakcji II: Zn + 2 H3O+ + 2 H2O [Zn(H2O)4]2+ + H2

Zadanie 19
Sn + 4 H2O +2 OH- [Sn(OH)6]2- + 2 H2

Zadanie 20.
Obserwacje probówka I: Wytrąca się biały galaretowaty osad, który roztwarza się w nadmiarze odczynnika.
Obserwacje probówka II: Brak zmian.

Zadanie 21.
Probówka I:
Równanie reakcji w formie cząsteczkowej:
Al2(SO4)3 + 6 KOH 2 Al(OH)3 + 3 K2SO4
Al(OH)3 + 3 KOH K3[Al(OH)6]
Równanie reakcji w formie jonowej skróconej:
Al3+ + 3 OH- Al(OH)3
Al(OH)3 + 3 OH- [Al(OH)6]3-

7
 Probówka II:
Równanie reakcji w formie cząsteczkowej:
Al2(SO4)3 + 12 KOH 2 K3[Al(OH)6] + 3 K2SO4
Równanie reakcji w formie jonowej skróconej:
Al3+ + 6 OH- [Al(OH)6]3-
Nazwa systematyczna związku kompleksowego: Heksahydroksoglinian potasu.

Zadanie 22.
Probówka Obserwacje
I ciało stałe roztwarza się, powstaje klarowny, bezbarwny roztwór
II ciało stałe roztwarza się, powstaje klarowny, bezbarwny roztwór
III brak zmian
IV ciało stałe roztwarza się, powstaje klarowny, bezbarwny roztwór

Zadanie 23.
Probówka I:
Be(OH)2 + 2 OH- [Be(OH)4]2-
Probówka II:
Be(OH)2 + 2 H+ Be2+ + 2 H2O
Probówka III:
Reakcja nie zachodzi.
Probówka IV:
Mg(OH)2 + 2 H+ Mg2+ + 2 H2O

Zadanie 24.
Charakter chemiczny wodorotlenku berylu: Amfoteryczny.
Charakter chemiczny wodorotlenku magnezu: Zasadowy.

Zadanie 25.
a)

Ba(OH)2(aq) H2SO4(aq)

I II

Mn(OH)2(s) Mn(OH)2(s)

b) Obserwacje probówka I: Brak zmian.

Obserwacje probówka II: Ciało stałe roztwarza się, powstaje klarowny bezbarwny roztwór.
c) Mn(OH)2 + 2 H+ Mn2+ + 2 H2O

8
Zadanie 26.
Zdanie P/F
W probówce I powstaje nierozpuszczalny w wodzie związek kompleksowy, w którym funkcję
F
ligandów pełnią cząsteczki amoniaku.
W probówce III zaobserwowano rozpuszczenie ciała stałego oraz powstanie klarownego
P
szarozielonego roztworu.
W probówce II jonowy produkt reakcji posiada silne właściwości utleniające. F
Dodanie nadtlenku wodoru do produktu reakcji uzyskanego w probówce III powoduje zmianę
P
zabarwienia roztworu z zielonej na żółtą.
Ogrzewanie wodorotlenku chromu(III) w płomieniu palnika prowadzi do powstania tlenku
F
chromu(II) oraz pary wodnej.
Analogiczny produkt reakcji (osad) otrzymany w probówce I można uzyskać wprowadzając
stechiometryczną ilość wodnego roztworu wodorotlenku sodu do wodnego roztworu P
siarczanu(VI) chromu(III).

Zadanie 27.
Probówka I:
Cr3+ + 3 NH3 H2O
●
Cr(OH)3 + 3 NH4+
Probówka II:
Cr(OH)3 + 3 H+ Cr3+ + 3 H2O
Probówka III:
Cr(OH)3 + 3 OH- [Cr(OH)6]3-

Zadanie 28.
Charakter chemiczny wodorotlenku chromu(III): Amfoteryczny.

Zadanie 29.
Probówka V:
Cr2O3 + 6 OH- + 3 H2O 2 [Cr(OH)6]3-
Probówka VI:
Cr2O3 + 6 H+ 2 Cr3+ + 3 H2O

Zadanie 30.
62,5 %

Zadanie 31.
% Cr2O3 = 25 %
% BaO = 75 %

Zadanie 32.
40 %

Zadanie 33.
Obserwacje: Wytrąci się osad, który całkowicie rozpuści się w nadmiarze dodawanego odczynnika.

Zadanie 34.
Obserwacje: Wytrąci się osad, który częściowo rozpuści się w nadmiarze dodawanego odczynnika – rozpuści
się około 50% osadu.

9
 HYDROLIZA SOLI
Uwaga: W równaniach reakcji, w których ustala się stan równowagi, brak „⇄” nie
powoduje utraty punktów.
Zadanie 1.
Probówka I: Kwasowy, Zn2+ + 2 H2O Zn(OH)2 + 2 H+
Probówka II: Zasadowy, NH4+ + H2O NH3 + H3O+ oraz CO32- + H2O HCO3- + OH-
Uwaga: Reakcja jonów węglanowych z wodą zachodzi z większą wydajnością.
Probówka III: Obojętny, reakcja nie zachodzi.
Probówka IV: Zasadowy, S2- + H2O HS- + OH-
Probówka V: Zasadowy, HCOO- + H2O HCOOH + OH-
Probówka VI: Obojętny, NH4+ + H2O NH3 + H3O+ oraz CH3COO- + H2O CH3COOH + OH-
Uwaga: Obie reakcje zachodzą z jednakową wydajnością.

Zadanie 2.
Probówka 1 Probówka 2 Probówka 3
Barwa uniwersalnego
żółta czerwona zielona
papierka wskaźnikowego
Wzór substancji BaCl2(aq) NH4Cl(aq) K2CO3(aq)

Barwa fenoloftaleiny bezbarwna bezbarwna malinowa

Odczyn roztworu obojętny kwasowy zasadowy

Próbówka 1: Reakcja nie zachodzi.

Probówka 2: NH4+ + H2O NH3 + H3O+
2-
Probówka 3: CO3 + H2O HCO3- + OH-

Zadanie 3.
Odczyn roztworu: Zasadowy.
Reakcja w formie jonowej skróconej: SO32- + H2O HSO3- + OH-
Rodzaj hydrolizy: Anionowa.

Zadanie 4.
Probówka I: Obojętny, reakcja nie zachodzi.
Probówka II: Zasadowy, S2- + H2O HS- + OH-
-
Probówka III: Zasadowy, NO2 + H2O HNO2 + OH-

Zadanie 5.
Wskaźnik Numer probówki Barwa wskaźnika
Błękit tymolowy I żółta
Czerwień krezolowa I żółta
Błękit bromotymolowy II niebieska
Błękit tymolowy II żółta
Błękit bromotymolowy III niebieska
Czerwień krezolowa III czerwona

10
Zadanie 6.
Ocena: Dodatek wodorotlenku potasu zmniejszy wartość stopnia hydrolizy siarczku potasu.
Uzasadnienie: Wprowadzając wodorotlenek potasu wprowadzamy jonu wodorotlenowe, które są produktem
hydrolizy jonu siarczkowego – co zgodnie z regułą przekory przesuwa położenie stanu równowagi w lewą
stronę. W konsekwencji maleje ilość jonów siarczkowych, które ulegają reakcji hydrolizy – spada wartość
stopnia hydrolizy.

Zadanie 7.
Odczyn roztworu: Zasadowy.
Reakcja w formie jonowej skróconej:
PO43- + H2O HPO42- + OH- oraz NH4+ + H2O NH3 + H3O+
Uwaga: Reakcja jonów fosforanowych(V) z wodą zachodzi z większą wydajnością.
Rodzaj hydrolizy: Kationowo – anionowa.

Zadanie 8.
Odczyn roztworu: Kwasowy.
Reakcja w formie jonowej skróconej:
Al3+ + H2O Al(OH)2+ + H+
2+
Al(OH) + H2O Al(OH)2+ + H+
Al(OH)2+ + H2O Al(OH)3 + H+
Rodzaj hydrolizy: Kationowa.

Zadanie 9.
Probówka I: Kwasowy, Cu2+ + 2 H2O Cu(OH)2 + 2 H+
-
Probówka II: Zasadowy, ClO + H2O HClO + OH-
Probówka III: Obojętny, Fe2+ + 2 H2O Fe(OH)2 + 2 H+ oraz CH3COO- + H2O CH3COOH + OH-
Uwaga: Obie reakcje zachodzą z jednakową wydajnością.

Zadanie 10.
Wskaźnik Numer probówki Barwa wskaźnika
Fenoloftaleina I bezbarwna
Oranż metylowy I czerwona/pomarańczowa/żółta
Fenoloftaleina II malinowa
Oranż metylowy II żółta
Fenoloftaleina III bezbarwna
Oranż metylowy III żółta

Uwaga: Barwa oranżu metylowego w probówce I zależy od stężenia soli.

Zadanie 11.
Ocena: Dodatek wodnego roztworu kwasu solnego zwiększy stopnień hydrolizy chloranu(I) baru.
Uzasadnienie: Kwas solny (jony wodorowe) reaguje z jonami OH -, które są produktem hydrolizy jonu
chloranowego(I), zmniejszając ich ilość – co zgodnie z regułą przekory przesuwa położenie stanu równowagi w
prawą stronę. W konsekwencji wzrasta ilość jonów chloranowych(I), które ulegają reakcji hydrolizy – wzrasta
stopnień hydrolizy.

Zadanie 12.
Probówka I: Kwasowy, Zn2+ + 2 H2O Zn(OH)2 + 2 H+

11
Probówka III: Kwasowy, Mn2+ + 2 H2O Mn(OH)2 + 2 H+

Zadanie 13.
Numer probówki Barwa uniwersalnego papierka wskaźnikowego
I czerwony
II żółty
III czerwony

Zadanie 14.
Odczyn: Obojętny (praktycznie obojętny).
Uzasadnienie: Siarczan(VI) ołowiu(II) jest nierozpuszczalny (trudno rozpuszczalny)
w wodzie – nie ma jonów, które mogłyby hydrolizować.
Uwaga: Związki trudno rozpuszczalne w wodzie ulegają w nieznacznym stopniu dysocjacji
elektrolitycznej. W wyniku dysocjacji elektrolitycznej siarczanu(VI) ołowiu(II) powstają m.in. jony Pb 2+.
Jony Pb2+ reagują z wodą zgodnie z równaniem:
Pb2+ + 2 H2O Pb(OH)2 + 2 H+
W wyniku hydrolizy jonów Pb2+ powstają jony H+, dlatego odczyn roztworu powinien być kwasowy.
Jednakże, dysocjacja siarczanu(VI) ołowiu(II) zachodzi w nieznacznym stopniu
i dlatego hydroliza jonu Pb2+ zachodzi w stopniu, który można pominąć.
Zadanie 15.
Numer
Odczyn roztworu Równanie reakcji
probówki

I Obojętny SO32– + Ca2+ CaSO3

SO32– + H2O HSO3– + OH–

II Zasadowy
oraz NH4+ + H2O NH3 + H3O+
Uwaga: Reakcja jonów siarczanowych(IV) z wodą zachodzi z większą
wydajnością (w roztworze jest nadmiar jonów siarczanowych(IV)).

SO32– + 2 H+ SO2 + H2O

III Kwasowy
oraz H2SO4 + 2 H2O SO42– + 2 H3O+

Zadanie 16.
Numer probówki Barwa uniwersalnego papierka wskaźnikowego
I żółta
II zielona
III czerwona

Zadanie 17.
Probówka I: Zasadowy, Zn2+ + 2 H2O Zn(OH)2 + 2 H+ oraz CH3COO- + H2O CH3COOH + OH-
Uwaga: Reakcja jonów CH3COO- z wodą zachodzi z większą wydajnością.
Probówka II: Obojętny, CH3COO- + H2O CH3COOH + OH- oraz NH4+ + H2O NH3 + H3O+
Uwaga: Obie reakcje zachodzą z jednakową wydajnością.
Probówka III: Zasadowy, CH3COO- + H2O CH3COOH + OH-

12
Zadanie 18.
Probówka I: Kwasowy, NH4+ + H2O NH3 + H3O+
-
Probówka II: Obojętny, CH3COO + H2O CH3COOH + OH- oraz NH4+ + H2O NH3 + H3O+
Uwaga: Obie reakcje zachodzą z jednakową wydajnością.
Probówka III: Kwasowy (lekko kwasowy), NH4+ + H2O NH3 + H3O+

Zadanie 19.
Probówka I: Zasadowy, PO43- + H2O HPO42- + OH-
Probówka II: Zasadowy, HPO42- + H2O H2PO4- + OH-
Probówka III: Kwasowy, H2PO4- + H2O HPO42- + H3O+

Zadanie 20.
Probówka I: Obojętny, reakcja nie zachodzi.
Probówka II: Zasadowy, CO32- + H2O HCO3- + OH-
Probówka III: Zasadowy, ClO- + H2O HClO + OH-
-
Probówka IV: Zasadowy, CH3COO + H2O CH3COOH + OH-
Najniższa wartość pH: I
Najwyższa wartość pH: III

Zadanie 21.
pH wodnego roztworu KNO2, NH3, Ba(ClO4)2, KOH jest większe od pH wodnego roztworu CuCl2.
pH wodnego roztworu CuCl2, Fe(NO3)2, NH4Br, HCOOH, HF jest mniejsze od pH wodnego roztworu
Ba(ClO4)2.
pH wodnego roztworu Fe(NO3)2, NH4Br jest praktycznie takie samo jak pH wodnego roztworu CuCl2.
pH wodnego roztworu CuCl2, Fe(NO3)2, KNO2, NH4Br, Ba(ClO4)2, jest większe od pH wodnego roztworu
HCOOH ale mniejsze od pH wodnego roztworu NH3.
pH wodnego roztworu KNO2 jest większe od pH wodnego roztworu CuCl2, Fe(NO3)2, NH4Br, HCOOH,
Ba(ClO4)2, HF,
Zadanie 22.

Dodatek Wpływ na pH CuSO4(aq) Uzasadnienie

W wyniku hydrolizy CuCl2 powstają jony H+, ich liczba
jest porównywalna z jonami H+ powstałymi w wyniku
CuCl2 wzrost hydrolizy CuSO4, ale dodając wodny roztwór, zwiększamy
objętość, co powoduje spadek stężenia molowego jonów
H+ – wzrost pH.
KOH reaguje z CuSO4 w wyniku czego zmniejsza się
KOH wzrost
stężenie molowe jonów H+ – wzrasta pH.
Dodając HCl, wprowadzamy mocny kwas – zwiększa się
HCl spadek
stężenie molowe jonów H+ – spada pH.
W wyniku hydrolizy HCOOK powstają jony OH-, które
reagują z jonami H+ powstałymi w wyniku hydrolizy
HCOOK wzrost
CuSO4, co powoduje spadek stężenia molowego jonów H+
– wzrost pH.
W wyniku hydrolizy Na2S powstają jony OH-, które
reagują z jonami H+ powstałymi w wyniku hydrolizy
Na2S wzrost
CuSO4, co powoduje spadek stężenia molowego jonów H+
– wzrost pH.

13
 W wyniku dysocjacji kwasu CH3COOH powstaje większa
CH3COOH spadek liczba jonów H+ niż w wyniku hydrolizy CuSO4,
– zwiększa się stężenie molowe jonów H+ – spada pH.
BaCl2 nie ulega hydrolizie, ale dodając wodny roztwór
BaCl2 wzrost zwiększamy objętość, co powoduje spadek stężenia
molowego jonów H+ – wzrost pH.
W wyniku dysocjacji kwasu HF powstaje większa liczba
HF spadek jonów H+ niż w wyniku hydrolizy CuSO4, – zwiększa się
stężenie molowe jonów H+ – spada pH.

Zadanie 23.
Probówka I: Zasadowy, CO32- + H2O HCO3- + OH-
-
Probówka II: Zasadowy, HCO3 + H2O CO2 + H2O + OH-
Probówka III: Obojętny, reakcja nie zachodzi.
Probówka IV: Kwasowy HSO4- + H2O SO42- + H3O+

Zadanie 24.
Probówka I:
2-
S + H2O HS- + OH-
Probówka II:
-
HS + H2O H2S + OH-
Probówka III:
2-
HAsO4 + H2O H2AsO4- + OH-
Probówka IV:
-
H2AsO4 + H2O HAsO42- + H3O+

Zadanie 25.
Probówka I:
SO32- + H2O HSO3- + OH-
Probówka II:
-
HSO3 + H2O SO32- + H3O+
Probówka III:
HCO3- + H2O CO2 + H2O + OH-
Probówka IV:
+
NH4 + H2O NH3 + H3O+

Zadanie 26.
Probówka I: Kwasowy CH3NH3+ + H2O CH3NH2 + H3O+
Probówka II: Zasadowy, CO32- + H2O HCO3- + OH-
Probówka III: Kwasowy (lekko kwasowy), HC2O4- + H2O C2O42- + H3O+

14
Zadanie 27.
Probówka I: pH wzrośnie, SO32- + H2O HSO3- + OH-
Probówka II: pH wzrośnie, w wyniku hydrolizy jonu SO32- powstają jony OH-, które reagują z jonami H +
powstałymi w wyniku dysocjacji kwasu siarkowego(IV) – maleje stężenie jonów wodorowych – wzrasta pH.
Probówka III: pH wzrośnie, w wyniku dysocjacji KOH powstają jony OH -, które reagują z jonami H +
powstałymi w wyniku hydrolizy NH4Cl – maleje stężenie jonów wodorowych – wzrasta pH.
Probówka IV: pH wzrośnie, w wyniku hydrolizy jonu HCOO - powstają jony OH-, które reagują z jonami H+
powstałymi w wyniku dysocjacji kwasu mrówkowego – maleje stężenie jonów wodorowych – wzrasta pH.

Zadanie 28.
Ocena: Dodatek stałego wodorotlenku potasu zwiększy proces hydrolizy chlorku amonu.
Uzasadnienie: W wyniku dysocjacji KOH powstają jony OH-, które reagują z jonami H+ powstałymi w wyniku
hydrolizy NH4Cl – maleje stężenie jonów wodorowych – co zgodnie z reguła przekory przesuwa położenie stanu
równowagi w prawą stronę – w konsekwencji więcej jonów NH4+ ulega hydrolizie – stopień hydrolizy wzrasta.

Zadanie 29.
Ocena: Dodatek stałego siarczanu(IV) sodu zmniejszy stopień dysocjacji kwasu siarkowego(IV).
Uzasadnienie: W wyniku hydrolizy jonu SO32- co prawda powstają jony OH-, które reagują z jonami H+
powstałymi w wyniku dysocjacji kwasu siarkowego(IV), ale stopień hydrolizy jonu SO 32- jest niewielki. W
roztworze znajduję się znaczna ilość jonów SO32-, które powstają również w wyniku dysocjacji kwasu
siarkowego(IV) – co zgodnie z reguła przekory przesuwa położenie stanu równowagi w lewą stronę – w
konsekwencji mniej cząsteczek H2SO3 ulega dysocjacji – stopień dysocjacji maleje.

Zadanie 30.
Ocena: W przeprowadzonym doświadczeniu powstają roztworu buforowe.
Numer probówki: II, III, IV.
Uwaga: W probówce III roztwór buforowy powstaje jedynie po wprowadzeniu niedomiaru wodnego
roztworu wodorotlenku potasu.

Zadanie 31.
1,6 10-7
●

Zadanie 32.
Ocena: Wodny roztwór węglanu potasu ma wyższe pH od wodnego roztworu siarczanu(IV) potasu o takim
samym stężeniu molowym.
Uzasadnienie: Kwas siarkowy(IV) jest mocniejszym kwasem od kwasu węglowego, dlatego wodny roztwór
jego soli ma niższe pH.

15
Zadanie 33.

K2SO3(s) HCl(aq) NaOH(aq)

Wydajność
zwiększy zwiększy zmniejszy
reakcji
Wartość stałej
nie wpłynie nie wpłynie nie wpłynie
równowagi
Wprowadzając K2SO3, Kwas solny jest mocnym W wyniku dysocjacji NaOH
wprowadzamy jony SO32-, kwasem. Jony H+ reagują z powstają jony OH-, które są
które są substratem reakcji jonami OH- powstałymi również produktem hydrolizy
hydrolizy jonu SO32– w wyniku hydrolizy jonów jonu SO32– – co zgodnie z
– co zgodnie z regułą SO32– regułą przekory przesuwa
przekory przesuwa – zmniejszając ich liczbę – położenie stanu równowagi
położenie stanu równowagi co zgodnie w lewą stronę – spadek
Uzasadnienie w prawą stronę – wzrost z regułą przekory przesuwa wydajności.
wydajności. położenie stanu równowagi Stała równowagi nie zależy od
Stała równowagi nie zależy w prawą stronę – wzrost stężeń molowych reagentów,
od stężeń molowych wydajności. zależy tylko od temperatury.
reagentów, zależy tylko od Stała równowagi nie zależy
temperatury. od stężeń molowych
reagentów, zależy tylko od
temperatury.

Zadanie 34.
Odczyn roztworu: Kwasowy.
Zn2+ + 2 H2O Zn(OH)2 + 2 H+

Zadanie 35.
a) R2NH2, RNH2, R1NH2
b) R2NH3+ + H2O R2NH2 + H3O+

Zadanie 36.
a) RNH2, R1NH2, R2NH2
b) R1NH3+ + H2O R1NH2 + H3O+ oraz CO32- + H2O HCO3- + OH-
c) Wartość stałej dysocjacji R2NH2: 4,5 10-7●

Uzasadnienie: pH wodnego roztworu soli (R2NH3)2CO3 jest obojętne to znaczy, że stała dysocjacji
kwasu węglowego musi mieć taką sama wartość co stała dysocjacji zasadowej R2NH2.

Zadanie 37.
pH wodnego roztworu węglanu amonu jest Większe od 7.
Uzasadnienie: Stała dysocjacji amoniaku jest większa od stałej dysocjacji kwasu węglowego, co oznacza, że
amoniak jest mocniejszym elektrolitem od kwasu węglowego. W konsekwencji hydroliza jonu CO32- zachodzi z
większą wydajnością – większa ilość jonów OH- – pH większe od 7.
CO32- + H2O HCO3- + OH-

Zadanie 38.
Obserwacje: Wytrąci się brunatny osad.
Równanie reakcji w formie jonowej skróconej: Fe3+ + 3 H2O Fe(OH)3 + 3 H+

16
Zadanie 39.
Obserwacje: Wydzielają się pęcherzyki bezbarwnego, bezwonnego gazu.
Równanie reakcji w formie jonowej skróconej: CO32- + H2O CO2 + 2 OH-

Zadanie 40.
Obserwacje: Wytrąci się brunatny osad, wydzielają się pęcherzyki bezbarwnego, bezwonnego gazu.
Równanie reakcji w formie jonowej skróconej: 3 CO32- + 2 Fe3+ +3 H2O 3 CO2 + 2 Fe(OH)3

Zadanie 41.
10,5

Zadanie 42.
3,66

Zadanie 43.
α = 0,043 %
pH = 9,71

17
 TEORIE KWASÓW I ZASAD
Uwaga: W równaniach reakcji, w których ustala się stan równowagi, brak „⇄” nie
powoduje utraty punktów.
Zadanie 1.
Kwasy Arrheniusa Zasady Arrheniusa

HCl, CH3COOH, H2S, HNO3, C6H5COOH, HI KOH

Zadanie 2.

Kwasy Brønsteda Zasady Brønsteda Kwasy i zasady Brønsteda

HCl, CH3COOH, H2S, NH4+,
OH-, Br-, HCOO-, SO32-, NH2OH,
HNO3, H3O+, C6H5COOH, NH3, H2O
Cl-, O2-, ClO4-
[Cr(H2O)6]3+, HI, HSO4-

Zadanie 3.
Sprzężony układ Sprzężony układ
Kwas Zasada Kwas Zasada
2-
NH3 NH2- HPO4 PO43-
HSO3- SO32- H2C2O4 HC2O4-
CH3NH3+ CH3NH2 HS- S2-
HClO ClO- [Cr(H2O)6]3+ [Cr(OH)(H2O)5]2+
H2O OH- [Al(H2O)6]3+ [Al(OH)(H2O)5]2+

Zadanie 4.
Ocena: Woda może posiadać właściwości amfiprotyczne.
Równanie reakcji w formie jonowej skróconej:
NH4+ + H2O NH3 + H3O+ oraz CO32- + H2O HCO3- + OH-
Uwaga: To jest przykładowa reakcja potwierdzająca amfiprotyczne właściwości wody.
Sprzężony układ kwas – zasada według teorii Brønsteda:
Sprzężony układ
Kwas Zasada
+
NH4 NH3
H3O+ H2O
H2O OH-
HCO3- CO32-

18
Zadanie 5.
Równanie reakcji w formie jonowej skróconej:
NH3 +NH3 NH4+ + NH2-
Sprzężony układ kwas – zasada według teorii Brønsteda:
Sprzężony układ
Kwas Zasada
+
NH4 NH3
NH3 NH2-

Zadanie 6.
Równania dysocjacji stopniowej kwasu siarkowego(IV):
H2SO3 + H2O HSO3- + H3O+
-
HSO3 + H2O SO32- + H3O+

Kwasy Brønsteda Zasady Brønsteda Kwasy i zasady Brønsteda

H2SO3, H3O+ SO32- HSO3-, H2O

Zadanie 7.
HSO3- + H2O SO32- + H3O+
HSO3- + H2O H2SO3 + OH-
Sprzężony układ kwas – zasada według teorii Brønsteda.
Kwas 1 HSO3- Zasada 1 SO32-
Kwas 2 H2SO3 Zasada 2 HSO3-
Kwas 3 H2O Zasada 3 OH-
Kwas 4 H3O+ Zasada 4 H2O

Zadanie 8.
HS- + H2O S2- + H3O+
HS- + H2O H2S + OH-
Sprzężony układ kwas – zasada według teorii Brønsteda.
Sprzężony układ
Kwas Zasada
HS- S2-
H 2S HS-
H3 O+ H2O
H2O OH-

19
Zadanie 9.
Sprzężony układ
Kwas Zasada
H2O2 HO2-
H3O+ H2O

Zadanie 10.
Sprzężony układ
Kwas Zasada
-
HS S2-
H 2O OH-

Zadanie 11.
Zasada Brønsteda, NO2- + H2O HNO2 + OH-
Kwas Brønsteda, CH3NH3+ + H2O CH3NH2 + H3O+
Zasada Brønsteda, PO43- + H2O HPO42- + OH-

Zadanie 12.
Zasada Brønsteda, HCOO- + H2O HCOOH + OH-
Kwas Brønsteda, NH4+ + H2O NH3 + H3O+
Zasada Brønsteda, SO32- + H2O HSO3- + OH-
Zasada Brønsteda, C6H5O- + H2O C6H5OH + OH-

Zadanie 13.
Sprzężony układ
Kwas Zasada
HPO42- PO43-
H2PO4- HPO42-

Zadanie 14.
Probówka I:
Zasadowy, AsO43- + H2O HAsO42- + OH-
Probówka II:
Kwasowy, H2AsO4- + H2O HAsO42- + H3O+

Zadanie 15.
-
H2AsO4 + H3O+ H3AsO4 + H2O
H2AsO4- + OH- HAsO42- + H2O
Sprzężony układ kwas – zasada według teorii Brønsteda.
Sprzężony układ
Kwas Zasada
H3AsO4 H2AsO4-
H2AsO4- HAsO42-
H 2O OH-
H3O+ H2O

20
Zadanie 16.
Sprzężony układ
Kwas Zasada
+
H3O H2O
[Zn(H2O)4]2+ [Zn(OH)(H2O)3]+

Drugi etap hydrolizy uwodnionego jonu cynku:

[Zn(OH)(H2O)3]+ + H2O Zn(OH)2 + 2 H2O + H3O+
Lub [Zn(OH)(H2O)3]+ + H2O [Zn(OH)2(H2O)2] + H3O+

Zadanie 17.
Sprzężony układ
Kwas Zasada
+
H3O H2O
2+
[Fe(OH)(H2O)5] [Fe(OH)2(H2O)4]+

Pierwszy etap hydrolizy uwodnionego jonu żelaza(III):

[Fe(H2O)6]3+ + H2O [Fe(OH)(H2O)5]2+ + H3O+

Zadanie 18.
[Al(OH)(H2O)5]2+ + HPO42- [Al(H2O)6]3++ PO43-
[Al(OH)(H2O)5]2+ + HPO42- [Al(OH)2(H2O)4]+ + H2PO4-

Zadanie 19.
[Zn(OH)(H2O)3]+ + NH4+ [Zn(H2O)4]2+ + NH3
[Cr(OH)(H2O)5]2+ + NO2- [Cr(OH)2(H2O)4]+ + HNO2
Funkcja NH4+ Kwas Brønsteda
Funkcja [Cr(OH)(H2O)5]2+ Kwas Brønsteda

Zadanie 20.
Najsilniejsza zasada Brønsteda: S2-
Najsłabsza zasada Brønsteda: Br-

Zadanie 21.
Najsilniejszy kwas Brønsteda: C6H5NH3+
Najsłabszy kwas Brønsteda: C2H5NH3+

Zadanie 22.
Funkcja C6H5NH3+ Kwas Brønsteda
Funkcja PO43- Zasada Brønsteda

Zadanie 23.
ClO2-, NO2-, HCOO-, HPO42-, NH3, CN-

21
Zadanie 24.
Równanie dysocjacji kwasu mrówkowego:
HCOOH + H2O HCOO- + H3O+
Wyrażenie na stałą równowagi dysocjacji kwasu mrówkowego:

𝐻𝐶𝑂𝑂− ⋅ [𝐻3 𝑂+]
𝐾=
[𝐻𝐶𝑂𝑂𝐻]

Ocena: Jeżeli do układu wprowadzona zostanie kropla mocnej zasady równowaga dysocjacji kwasu
mrówkowego zostanie przesunięta w prawą stronę.

Zadanie 25.
Ocena: Zasada sprzężona z kwasem cyjanowodorowym jest od niego mocniejsza.
Uzasadnienie: Stała dysocjacji zasadowej jonu CN- jest większa od stałej dysocjacji kwasowej HCN. Drobina,
która ma większą wartość stałej dysocjacji jest mocniejszym elektrolitem zgodnie z teorią Brønsteda.

Zadanie 26.
H2O, HSO4-, HClO2, CH3COOH, HCN, HS-

Zadanie 27.
Równanie reakcji dysocjacji zasadowej jonu siarczkowego:
S2- + H2O HS- + OH-
Wyrażenie na stałą równowagi:

𝐻𝑆 − ⋅ [𝑂𝐻−]
𝐾=
[𝑆 2− ]

Ocena: Jeżeli do układu wprowadzona zostanie kropla mocnego kwasu równowaga dysocjacji zasadowej jonu
siarczkowego zostanie przesunięta w prawą stronę.

Zadanie 28.
Ocena: Kwas sprzężony z zasadą CH3COO- jest od niej mocniejszy.
Uzasadnienie: Stała dysocjacji kwasu octowego jest większa od stałej dysocjacji zasadowej jonu octanowego.
Drobina, która ma większą wartość stałej dysocjacji jest mocniejszym elektrolitem zgodnie z teorią Brønsteda.

Zadanie 29.
Sprzężony układ
Kwas Zasada
CH3COOH CH3COO-
NH4+ NH3

Zadanie 30.
O2- + H2O OH- + OH-

Funkcja O2- Zasada Brønsteda

-
Funkcja OH Zasada Brønsteda lub kwas Brønsteda

Zadanie 31.
S2- + H2O HS- + OH-

22
Zadanie 32.
HNO2 + H2O NO2- + H3O+

Nazwy anionów: Jony azotanowe(III).

Zadanie 33.
CH3COOH + Cl- CH3COO- + HCl
Ocena przesunięcia stanu równowagi: W lewą stronę.
ClO3- + H2C2O4 HClO3 + HC2O4-
Ocena przesunięcia stanu równowagi: W lewą stronę.
H2SO3 + NO3- HSO3- + HNO3
Ocena przesunięcia stanu równowagi: W lewą stronę.

Zadanie 34.
Kwasy Lewisa Zasady Lewisa
+
BH3, AlCl3, Ag , BF3, H3BO3, Cu2+, Zn(OH)2 CN , NH3, Cl-, F-, OH-, CH3NH2
-

Zadanie 35.
Funkcja BF3: Kwas Lewisa.
Wyjaśnienie: BF3 ma deficyt elektronów (atom boru), dlatego też może być akceptorem wolnej pary
elektronowej – kwasem Lewisa.
Funkcja NH3: Zasada Lewisa.
Wyjaśnienie: Amoniak posiada wolną parę elektronową – może być donorem wolnej pary elektronowej – może
być zasadą Lewisa.

Zadanie 36.
Kwas Lewisa Zasada Lewisa
+
H NH3

Zadanie 37.
Kwas Lewisa Zasada Lewisa
+
H OH-

Zadanie 38.
Kwas Lewisa Zasada Lewisa
+
Ag NH3

Zadanie 39.
Kwas Lewisa Zasada Lewisa
+
H NH3

23
 ROZTWORY BUFOROWE
Uwaga: W równaniach reakcji, w których ustala się stan równowagi, brak „⇄” nie
powoduje utraty punktów.
Zadanie 1.
Związek 1 Związek 2 Bufor
NH4Cl NH3 TAK
Ca(OH)2 CaCl2 NIE
NaCl NaOH NIE
CH3COOH CH3COONa TAK
Na2HPO4 NaH2PO4 TAK
H2SO4 KHSO4 NIE
KNO3 HNO3 NIE

Zadanie 2.
Numery probówek
Właściwości roztworów buforowych II, VI
Wzrost pH roztworu I, IV, V
Spadek pH roztworu II, III, VI

Uwaga: W probówkach II, VI, pH roztworu nieznacznie spadło – powstał roztwór buforowy. W
probówkach IV oraz V pH nieznacznie wzrosło – dodatek wodnego roztworu spowodował wzrost objętości
roztworu – spadek stężenia jonów wodorowych. W probówce III pH nieznacznie spada – dodatek
wodnego roztworu spowodował wzrost objętości roztworu – spadek stężenia jonów wodorotlenowych
(wzrost stężenia jonów wodorowych).
Zadanie 3.
Numery probówek
Brak zmian pH roztworu I, III, V, VI
Wzrost pH roztworu II
Spadek pH roztworu IV

Uwaga: w probówce VI powstaje roztwór buforowy, jeżeli do reakcji użyto niedomiar wodnego roztworu
kwasu chlorowodorowego.

Zadanie 4.
Bufor octanowy otrzymano w probówkach: I, III.

Zadanie 5.
Równanie reakcji decydujące o wartości pH buforu octanowego:
CH3COOH + H2O CH3COO- + H3O+

Zadanie 6.
Bufor amonowy otrzymano w probówkach: III

24
Zadanie 7.
Równanie reakcji decydujące o wartości pH buforu amonowego:
NH3 + H2O NH4+ + OH-

Zadanie 8.
Bufor fosforanowy(V) otrzymano w probówkach: I, II.

Zadanie 9.
Równanie reakcji decydujące o wartości pH buforu fosforanowego(V):
-
H2PO4 + H2O HPO42- + H3O+
Uwaga: Powyższe równanie decyduje o wartości pH buforu fosforanowego(V) w przypadku nadmiaru
jonów H2PO4-. Gdy zmieszamy stechiometryczną ilość jonów H 2PO4- oraz HPO42- lub jony HPO42- będą
użyte w nadmiarze o wartości pH buforu fosforanowego(V) decyduje równanie:
- -
HPO42- + H2O H2PO4 + OH

Zadanie 10.
Zdanie P/F
W próbce buforu octanowego liczba moli jonów wodorowych równa jest liczbie moli kwasu
F
octowego znajdującego się w próbce.
Dodatek wodnego roztworu wodorotlenku potasu nie zaburzy stanu równowagi, jaki ustalił się w
F
roztworze buforu octanowego.
Dodatek wodnego roztworu kwasu solnego spowoduje tylko nieznaczny spadek pH roztworu
P
buforu octanowego.
Dodanie wody destylowanej do buforu octanowego nie wpłynie na pH roztworu. P

Zadanie 11.
4,569

Zadanie 12.
Dodatek mocnej zasady:
- -
CH3COOH + OH CH3COO + H2O
Dodatek mocnego kwasu:
-
CH3COO + H+ CH3COOH

Zadanie 13.
4,602

Zadanie 14.
Zdanie P/F
W próbce buforu amonowego liczba moli jonów wodorotlenkowych równa jest liczbie moli
F
jonów amonowych znajdujących się w próbce.
Dodatek wodnego roztworu kwasu chlorowodorowego zaburzy stan równowagi, jaki ustalił się w
P
roztworze buforu amonowego.
Dodatek wodnego roztworu wodorotlenku potasu spowoduje tylko nieznaczny wzrost pH
P
roztworu buforu amonowego.
Dodanie wody destylowanej do buforu amonowego zwiększy pH roztworu ponieważ stężenie
F
jonów wodorotlenkowych zmaleje.
Dodatek roztworu kwasu solnego do buforu amonowego zwiększy stopień dysocjacji amoniaku
F
oraz zwiększy wartość stałej równowagi dysocjacji amoniaku.

25
Zadanie 15.
9,079

Zadanie 16.
Dodatek mocnej zasady:
- -
NH4+ + OH NH3 + H2O lub NH4+ + OH NH3 H2O
●

Dodatek mocnego kwasu:

NH3 + H+ NH4+

Zadanie 17.
9

Zadanie 18.
-
CO32- + H3O+ ⇄ HCO3 + H2O
- -
HCO3 + OH ⇄ CO32- + H2O

Zadanie 19.
-
HPO42- + H3O+ ⇄ H2PO4 + H2O
- -
H2PO4 + OH ⇄ HPO42- + H2O

Zadanie 20.
7,2

Zadanie 21.
Numer probówki Wykres
I D
II B
III C
IV A

Zadanie 22.
14,8 cm3

Zadanie 23.
4,4

Zadanie 24.
9,08

Zadanie 25.
Wskaźnik Barwa wskaźnika
Błękit tymolowy żółta
Czerwień krezolowa czerwona
Błękit bromotymolowy niebieska

Zadanie 26.
Ocena: W podanych warunkach powstaje roztwór buforowy.
Uzasadnienie: W mieszaninie poreakcyjnej znajduje się H3PO4 oraz H2PO4-, czyli sprzężona para kwas – zasada
według teorii Brønsteda. Roztwór buforowy musi zawierać sprzężoną parę kwas – zasada według teorii
Brønsteda.

26
Zadanie 27.
9g

Zadanie 28.
4,7

ILOCZYN ROZPUSZCZALNOŚCI
Zadanie 1.
𝐾𝑆0 =
𝐵𝑎 2+ ⋅ [𝐶𝑂32−]

𝐾𝑆0 =
𝐶𝑎2+ ⋅ [𝐶𝑂32−]

𝐾𝑆0 =
𝐴𝑔+ ⋅ [𝐼− ]

𝐾𝑆0 =
𝐴𝑔+ ⋅ [𝐶𝑙 −]

Zadanie 2.
Wzór lub nazwa systematyczna węglanu najlepiej rozpuszczalnego w wodzie: MgCO3.
Wzór lub nazwa systematyczna związku srebra najgorzej rozpuszczalnego w wodzie: AgI.

Zadanie 3.
Ocena: Korzystając z wartości iloczynu rozpuszczalności możemy jednoznacznie stwierdzić która z soli: węglan
wapnia czy chlorek srebra jest lepiej rozpuszcza w wodzie.
Uzasadnienie: Chlorek srebra i węglan wapnia mają taki sam układ cząsteczek – w wyniku dysocjacji powstaje
taka sama liczba kationów i anionów – mają takie same wyrażenia na iloczyn rozpuszczalności.

Zadanie 4.
𝐾𝑆0 =
𝐵𝑎2+ ⋅ [𝑆𝑂42−]

𝐾𝑆0 = [𝐴𝑔+]2 ⋅ [𝐶𝑂32−]

𝐾𝑆0 = [𝐶𝑎2+ ]3 ⋅ [𝑃𝑂43−]2

𝐾𝑆0 =
𝐵𝑎2+ ⋅ [𝐵𝑟𝑂3− ]2

Zadanie 5.
CdS
𝑠 =
𝐾𝑆0
MgF2
3 𝐾𝑆0
𝑠=

4
Ca3(PO4)2
5 𝐾
𝑆0
𝑠=

108
Ag2S
3 𝐾𝑆0
𝑠=

4

27
Zadanie 6.
Lepiej rozpuszczalny: chlorek ołowiu(II) czy fluorek magnezu: Chlorek ołowiu(II).
Gorzej rozpuszczalny: węglan srebra czy bromian(V) baru: Węglan srebra.

Zadanie 7.
Ocena: Korzystając z wartości iloczynu rozpuszczalności nie możemy jednoznacznie stwierdzić która z soli:
siarczan(VI) baru czy fluorek magnezu jest lepiej rozpuszczalna w wodzie.
Uzasadnienie: Siarczan(VI) baru oraz fluorek magnezu mają inny układ cząsteczek – w wyniku dysocjacji
powstaje różna liczba kationów i anionów – mają różne wyrażenia na iloczyn rozpuszczalności.

Zadanie 8.
a) Ag2CO3, s = 1,16 10-4 ●

b) BaSO4, s = 1,05 10-5

●

c) Ba(BrO3)2, s = 0,04
Wzór sumaryczny lub nazwa systematyczna soli najlepiej rozpuszczalnej w wodzie: Ba(BrO3)2
Zadanie 9.
Wzór sumaryczny lub nazwa systematyczna związku najlepiej rozpuszczalnego w wodzie: Ce(OH)3.
Należało porównać wartość: Rozpuszczalności molowej.
Uzasadnienie: Wodorotlenek ceru(III), wodorotlenek ołowiu(II) oraz siarczek kadmu mają inny układ
cząsteczek – w wyniku dysocjacji powstaje różna liczba kationów i anionów
– mają różne wyrażenia na iloczyn rozpuszczalności. Im większa rozpuszczalność molowa, tym lepiej
rozpuszczalny jest związek, bez względu na jego budowę.

Zadanie 10.
Ocena: Dodatek tlenku potasu spowoduje wytrącenie osadu.
-
Uzasadnienie: Po wprowadzeniu tlenku potasu do wody powstaje wodorotlenek potasu – jony OH , które
powstają również w wyniku dysocjacji wodorotlenku ołowiu(II) – zgodnie z regułą przekory równowaga reakcji
dysocjacji wodorotlenku ołowiu(II) przesuwa się w lewą stronę – powstaje większa ilość Pb(OH)2 – osad się
wytraci.

Zadanie 11.
Ocena: Dodatek kwasu octowego spowoduje rozpuszczenie osadu siarczku kadmu.
Obserwacje: Ciało stałe roztwarza się, wyczuwalny charakterystyczny, nieprzyjemny zapach.

Zadanie 12.
0,032 mol/dm3

Zadanie 13.
2 10-35
●

Zadanie 14.
Wytrąci się osad chlorku srebra.

Zadanie 15.
Probówka Obserwacje
Osad roztwarza się (lub osad częściowo roztwarza się w zależności od ilości
I
dodanej wody).
II Wytraci się dodatkowa ilość osadu.
III Osad częściowo roztwarza się.

28
Zadanie 16.
1,87 10-4 mol/dm3
●

Zadanie 17.
Zn2+ + S2- ZnS

Zadanie 18.
Ocena: Tak, może istnieć taki roztwór.
Uzasadnienie: Jeżeli przekroczona zostanie wartość iloczynu rozpuszczalności, wówczas zacznie wytrącać się
osad. W opisanym przypadku iloczyn stężeń jonów żelaza(II) oraz jonów siarczkowych jest mniejszy od
iloczynu rozpuszczalności siarczku żelaza(II).
Zadanie 19.
Ocena: Nie może istnieć taki roztwór.
Uzasadnienie: Jeżeli przekroczona zostanie wartość iloczynu rozpuszczalności, wówczas zacznie wytrącać się
osad. W opisanym przypadku iloczyn stężeń jonów manganu(II) oraz jonów siarczkowych jest większy od
iloczynu rozpuszczalności siarczku manganu(II).
Zadanie 20.
Ocena: W probówce z jonami Zn2+.
Uzasadnienie: Siarczek cynku najsłabiej rozpuszcza się w wodzie – najmniejsze stężenie jonów siarczkowych i
jonów cynku.

Zadanie 21.
1,56 10-3
●

Zadanie 22.
Reakcja w formie jonowej skróconej:
Ag+ + Br- AgBr
Numer probówki, w której uzyskano większą ilość osadu: III
Uzasadnienie: W probówce III wprowadzamy kwas bromowodorowy oraz bromek amonu – większą ilość
jonów bromkowych – wytrąci się większa ilość osadu.

Zadanie 23.
Numer probówki, w której nie uzyskano osadu: II
Wyjaśnienie: Zachodzi konkurencyjna reakcja – powstaje kompleks, który jest dobrze rozpuszczalny w wodzie.
Reakcja w formie jonowej skróconej:
Ag+ + 2 NH3 [Ag(NH3)2]+

Zadanie 24.
183 mg

Zadanie 25.
2,5 10-5
●

Zadanie 26.
0,012 mol/dm3

Zadanie 27.
86,21 dm3

29
Zadanie 28.
0,0042 g/100g H2O

Zadanie 29.
9,45

Zadanie 30.
0,05 mol/dm3

Zadanie 31.
Nie

Zadanie 32.
8 10-6 mol/dm3
●

Zadanie 33.
0,43 cm3

Zadanie 34.
12,34

Zadanie 35.
9,0 cm3

Zadanie 36.
0,5 cm3

30