Professional Documents
Culture Documents
VERİ
TOPLAMA
İ
TEKNİKLERBurçe
●
Olamlı
●
Esra Balcı
●
Buse Alıkhan
●
Hasan Çukurlu
●
Efekan Yücel
Veri nedir ?
●
Veri bir problemin çözümüne yönelik şekil ,
resim, nesne, model, rakam ve sembollerden
oluşan her tür ölçüm ve değer olarak
tanımlanabilir. (Kaptan,2005)
●
Veriler sözlü ve yazılı ifadeler olabileceği gibi
nitel ve nicel olarak da ifade edilebilir.
●
Veri elde etmenin amacı problemin çözümü ile bir
bilgiye ulaşmanın hedeflenmesidir.
Veri Türleri
●
Bir araştırmada kullanılan veriler , betimsel
( olgusal) veriler ve çıkarımsal (yargısal) veriler
olmak üzere iki başlık altında sınıflandırılabilir.
BETIMSEL VERILER
●
Araştırmacının yorum ve değerlendirmesini
gerektirmeyen, herkes tarafından aynı şekilde
değerlendirilen betimlemeye yönelik verilerdir.
●
ÇIKARIMSAL VERİLER
●
Araştırmacının yorum ve değerlendirmesini
gerektiren , öznel yargılara dayanan veriler
çıkarımsal verilerdir.
NİTEL ( SÖZEL) VERİ TİPİ
●
Bir değişkene yönelik yapılan gözlemlerin
sınıflara ayrılarak betimlendiği veri çeşididir.
●
Kategoriler tematik olarak var olup matematiksel
olarak bir anlam ifade etmez.
Nitliksel veriler iki grupta incelenir.
●
Sırasız Nitel Sınıflamaya Yönelik ( Nominal )
Veri
●
Sırasız Nitel Sınıflamaya Yönelik ( Nominal )
Veri
●
Bir değişkene yönelik yapılan gözlemin ölçüm ya
da hesaplama sonucunun sayısal ( nicel )
değerlerle ifade edildiği veri çeşididir.
●
Kategoriler tematik olarak var olup matematiksel
olarak bir anlam ifade etmezler.
●
Sıcaklık değeri başarı testi sonucu, zeka testi
sonucu örnek olarak verilebilir.
●
Niceliksel veriler iki grupta değerlednirilmektedir.
a) Kesikli ( Tam Sayılı ) Veri
●
Sayılarak elde edilen fakat ondalıklı değerler
almayan verilerdir.
●
Yalnızca tam sayılar veya tam sayılarla
sayılabilecek değerleri içerir. Örneğin. Okuldaki
öğrenci sayısı, otoparktaki araç sayısı gibi
●
Kesikli verilerde mod,medyan,ortalama standart
sapma , varyans gibi değerler hesaplandığında
virgüllü değerler elde edilebilir. Bu işlemler
verilerin elde dilme anında barındırdığı kesikli veri
özelliğini bozmak.
b) Sürekli Veriler
●
Sürekli veriler bir ölçekte ölçülebilir kesirlerle ve
omdalık sayılarla ayrılabilir.
●
Bir kişinin yaşı , boyu, kilosu bir görevi
tamamlamak için geçen süre, sıcaklık para buna
örnek verilebilir.
Niteliksel Ve Niceliksel Veriler
Arasındaki İlişki (Veri İndirgeme)
●
Elde edilen niceliksel verilerin hesaplama yoluyla
niteliksel olarak yeni kategorik hale getirilmesidir.
●
Öğrencilerin sınav puanlarının ortalamasının
hesaplanması yoluyla verilen AA,BA,CC gibi harf
notları , öğrencilerin boylarına göre uzun , kısa
diye gruplandırma yapılması indirgemeye örnektir.
Nicel Veri Toplama Teknikleri
●
Verilerin sayısal olarak elde edilmesine imkan
sağlayan ve araştırılan konu ile ilgili neden-sonuç
ilişkilerini ortaya koyan tekniklerdir.
●
Nicel bir veri elde etmek için sıklıkla ölçek,
anket , envanter, form, test gibi ölçme araçları
kullanılır. Aynı zamanda görüşme ve gözlem
metodları da kullanılabilir.
Nicel Veri Toplama Teknikleri
●
Verilerin sayısal olarak elde edilmesine imkan
sağlayan ve araştırılan konu ile ilgili neden-sonuç
ilişkilerini ortaya koyan tekniklerdir.
●
Nicel bir veri elde etmek için sıklıkla ölçek, anket ,
envanter, form, test gibi ölçme araçları kullanılır.
Aynı zamanda görüşme ve gözlem metodları da
kullanılabilir.
Anket Tekniği İle Veri Elde Edilmesi
●
Anket , belirlenmiş bir gruptan sorular grup
hakkında bilgi toplanması yöntemi olarak
tanımlanır.
●
Anket tekniği büyük kitlelere ulaşmak, farklı türde
ve çeşitte veri elde etmek, maliyeti düşürmek , kısa
zamanda büyük veri toplamak ve raporlanmasının
kolay olması nedeniyle kullanılır.
Anket Tekniğinde:
-Olgu,kavram,fikir,öneri,tutum,inanç,eğilim,davranış
ve niyete yönelik sorular sorulabilir.
-Sorulan her soru araştırmanın amacına uygun
olmalıdır.
-Sorular kendi içerisinde ve anket genelinde
bütünlüğe sahip olmalıdır.
Anket Geliştirme Süreci
1. Aşama: Problemi tanımlama
2. Aşama: Madde Yazma
3. Aşama: Uzman görüşü alma ve ön uygulama
formu oluşturma
4. Aşama: Ön uygulama ve analizler/ankete son
şeklini verme
Ankette sorulan sorular açık uçlu ve
kapalı uçlu sorular olarak ikiye ayrılır.
a) Açık Uçlu Sorular
Soru sorularak görüş,öneri veya beklentilerin
istendiği soru türüdür. Özellikle olası durumları
listelemenin güç olduğu bilinmedik tepkilerin
alınması istendiğinde bu soru türüne başvurulur.
Yoruma açıktır.
b) Kapalı Uçlu Sorular
Anketteki soruların büyük bir bölümü bu tür
sorulardan oluşur. Cevaplayıcı içinden kendine en
uygununu seçer. Kapalı uçlu sorular, cevaplayıcının
soruya odaklanmasını sağlar ve başka bir faktörden
etkilenmesini engeller.
Bir ankette bu iki soru grubu beraber kullanılabilir.
Cevaplayıcının özellikleri, araştırmanın deneyimi, araştırma
konusunun doğası, sosyal ve çevresel faktörler, harcanan
emek, ekonomi ve zaman sorulacak soru tipini belirler.
Anketin ve Ankette Yer Alan Soruların
Sahip Olması Gereken Özellikler
●
Kolay anlaşılır nitelikte olmalı,basit dil kullanılır.
●
Sorular kısa,açık ve cevaplanabilir nitelikte
olmalıdır.
●
Sorular objektif sorulmalı,bağımsız
cevaplanmalıdır.
●
Anket ve sorular pilot uygulamaya tabi
tutulmalıdır.
●
Tarafsız olunmalı,sorular önyargısız olmalıdır.
●
Anket yönergesi anlaşılır ve kısa olmalıdır
Anketin Hazırlanış Basamakları
●
Amaç,problem dikkate alınarak ihtiyaç duyulan ya
da istenilen bilgilerin listesi yapılır.
●
Yönerge hazırlanır.Yönergede anketin uygulanma
amacı,önemi,samimi ve doğru cevap vermenin
önemi vs. açıklanır,cevaplayanların kimliklerinin
gizli tutulacağı vurgulanarak teşekkür edilir.
●
Örneklemin özelikleri dikkate alınarak istenilen
bilgileri elde etmeye yönelik sorular oluşturulur.
●
Örneklem tarafından kolayca anlaşılan soru tipleri
ile doğru bilgi almaya olanak sağlayacak şekilde
seçenekler sunulur.
●
Taslak anket tek sayıda kişiden oluşan(3,5kişi)
uzman grubuna gönderilerek görüşler alınıp
geçerlilik çalışması yapılır.
●
Geliştirilen anket pilot uygulamaya tabi
tutulur.Taslak ankette sorun görüldüğü takdirde
düzeltme çalışmaları yapılabilir.
Psikolojik Ölçekler (Tutum Ölçeği) Ve
Veri Elde Edilmesi:
●
Bu tür ölçekler varlıkların ya da olayların farklı
özelliklerinin ve sahip olunan değişkenlerinin
ölçülmesinde kullanılan ölçü araçlarıdır.
Başlangıçta daha çok toplumsal konularda
kullanılmaktaydı.Uzun zamanlarda
hazırlanmalarına rağmen büyük örneklemlerde ve
genellemelerde oldukça güçlüdürler.
Psikolojik Ölçeklerin Sahip Olması
Gereken Özellikler
●
Başlangıç noktası sıfıra sahiptir.
●
Psikolojik değişkenler çok boyutlu yapıya
sahiptirler.Yine de bu özellik tek boyutlu
olduğunu değiştirmez.Bir başka ifadeyle amaç
aynı değişkenin ölçümünü yapılmak
istenilmesidir.
●
Ölçülen özelliklerin aynı olmaması onların
toplanabilir olmasına engel olmaz.
●
Her sorunun eşit puanlı olması her özelliğin eşit
büyüklükte ölçüldüğünü ifade etmez.
Psikolojik Ölçek Geliştirme
Basamakları
●
Amacın belirlenmesi:
a) Ölçülmesi hedeflenen özelliğin tanımlanması
b)Bireyler hakkında nasıl karar verileceğinin
belirlenmesi
c)Boyutluluğun yapılandırılması
d)Alt faktör,alan ya da bileşen gibi faktörlerin
hangilerinin konulacağının belirlenmesi
e)Kimler için geliştireleceğinin tanımlanması
f)Uygulama şartları ve sürenin net olarak
ortaya konulması
●
İçeriğin belirlenmesi
a)Kavramsal ve kuramsal çerçevenin sınırının
belirlenerek tanımlanması
b)Farklılık ya da benzerliklerin tanımlanması
c)Sınırlamaların tanımlanması
d)Ölçülebilir değişkenle ilgili etkili ve
geliştirilebilir maddeler üzerine odaklanılması
●
Ölçek geliştirme tekniğine karar verilmesi
a)Değişkenin gözlemlenen dünyadaki
durumunun tanımlanması
●
b)Amaca hizmet edecek tekniğin belirlenmesi
●
Kullanılacak madde türleri ve ölçülen özelliklerin
tanımlanması
a)İkili veya çoklu puanlama ile cevap formatları
hazırlanması
●
İkili Puanlama:
Varlığı veya yokluğu ifade eder.Süreksiz yapıdaki
özellikleri ölçer.
●
Çoklu Puanlama:
Bireyde yoğunluk içeren sürekli değişkenler için
uygun olup tüm psikolojik değişkenler bu
türdendir.
Psikolojik Ölçek Geliştirme Yöntemleri
●
Psikoloji araştırmaları insanın bilişsel,duyuşsal
ya da psikomotor değişkenlerine yönelik
gözlenmeyen yapıları ölçebilmek için işe vuruk
özelliklere sahip ölçme araçlarının 1900'lü
yılların başından beri gelişimini
görmekteyiz.Tutum; bir tutum objesine yönelik
olarak bireyin sahip olduğu
bilişsel,duyuşsal,psikomotor davranış ve
tepkilerin bütünü olarak ifade edilir.
●
Bilişsel Bileşen: Bireyin bir olgu
ya da nesneye karşı oluşturduğu
bilgi düzeyidir.
●
Duyuşsal Bileşen: Bireyin sürekli
hissettiği duygudur.
●
Psikomotor Bileşen:Bireyin duygu
ya da kanıya göre hareket etme
eğilimidir.
Tutumların Genel Özellikleri
●
Yaşantı yoluyla sonradan elde edilmektedir.
●
Oluşması zaman alır ve zaman içinde kısmen
değişiklik gösterebilir.Değişikliklere direnç
gösterirler.
●
Bireysel ya da toplumsal olabilir fakat birey ya da
toplumun obje arasında ilişkisel bir dğzene
dayanır.
●
Soyutturlar.Ölçülmesi güç ve uzmanlık ister.
●
Dolaylı ölçmeye dayandıklarından dolayı hata
kaynakları fazla ve çeşitlidir.
Psikolojik Boyut Üzerine
Maddeleri Yerleştirme
Yaklaşımları
A) DENEK TEPKILERINE
DAYANARAK MADDELERI
ÖLÇEKLENDİRME
Maddeler bir grup denegin tepkilerine
dayanarak ölçeklenir. Tek boyutluluga dayanan
yöntem olarak da ifade edilen bu yöntemde
bireyler kendini oldugu gibi yansıtmalıdır.
BOGARDUS ( SOSYAL UZAKLIK )
TIPI ÖLÇEK GELİŞTİRRME
●
Emery S. Bogardus tarafından 1925
yılında bir gurubun toplumsal
benimsenme düzeyine göre
düzenlenen ölçek geliştirme türüdür.
Uygulama ve planlama kolaylığı
nedeniyle etnik tutumların
ölçülmesinde kullanılır.
●
Bu ölçek yoluyla çeşitli birey veya
bireylerin belirli bir ya da birden
fazla etnik kümeye ilişkin tutumları
hakkında bilgi sahibi olunabilir.
Ölçekte yakından uzağa sistematik
şekilde sıralanmış 7 ifadeye katılma
düzeyi araştırmaya katılan birey ya da
bireylere sorulur. Bu ifadeler :
●
Evlilik yoluyla yakın akrabalığa
●
Kişisel bir dost olarak klübüme
●
Komşu olarak mahalleme
●
İş arkadaşı olarak iş yerime
●
Yurttaş olarak ülkeme
●
Yalnızca bir konuk olarak ülkeme
●
Ülkemden çıkarılmasını kabul ederim şeklinde
sıralanır.
GUTTMAN (Birikimli)
ÖLÇEK TİPİ
●
Bu ölçek tipi ilk kez 2. dünya savaşında askerlerin
morel durumunu ölçek amacıyla kullanılmıştır.
●
Guttman ölçeği tek bir konuya karşı birey tutumları
ile ilişkili ifadelerden oluşur.
●
Tek boyutlu bir ölçektir.
●
Bu ölçeğin en önemli özelliği ilk seçeneğe verilen
yanıtın kendinden sonra gelen seçenklerin cevabını
da otomatik olarak kapsamasıdır. Bu yüzden bu
ölçek hiyarerşik bir yapıya sahiptir.
Genelde cevabı evet-hayır olsa da üçlü beşli yedili
gibi seçenkleri de vardır.
B) YARGICI KARARLARINA
DAYANARAK MADDELERİ
ÖLÇEKLENDİRME
THURSTONE TIPI ÖLÇEK
GELİŞTİRME
●
Amerikalı psikometrikçi Thurstone
tarafından bulunmuştur.
●
En az 100 kişinin yargısına dayanılarak
bir ölçek puanı verilen ifadelerden
oluşan tutum belirleme ölçeğidir.
●
Bogardus ölçeğine yeni boyutlar
getirmiştir.
Çift Karşılaştırmalar Tekniği
●
Bu teknikte cevaplayıcıların
birbirine benzer ifadelerden
her bir ifadeyi birbiri ile
karşılaştırarak iki ifadeden
hangisinin daha olumlu ya
da daha olumsuz tutuma
sahip olduğuna karar
vermeleri istenir.
Eşit Görünen Aralıklar Tekniği
●
Anlamların iki parçadan oluştuğu varsayımına
dayalı ölçekleme tekniğidir.
●
Birbirlerine zıt iki ifadenin değerlendirildiği bu
ölçekte kişinin sahip olabileceği tutum hakkında
taşıdığı anlamsal değerler gözlenmek istenir.
Örnek Osgood Ölçeği
Psikolojik Ölçeklerin ( Tutum Ölçekleri)
Temel Sayiltilari
●
Ölçeklemede kullanılan önermede sıklıl
süreklilik ve eşit aralıklılık olmak üzere üç
onemli özelliğin bulunması gereklidir
●
Sıklık:bir önermenin ölçekleme türünde
oluşturulab imesi için öncelikle ilgili önermenin
oluşturulabimesi
beklenen yanıtlarının sıklığının belirlenmesi
gerekir.
●
Süreklililk:ölçülen özelliliğin sürekli bir
değişken olmasıve önermeler
önermeleriinbirbiriyle
nbirbiriyle ilişkili
ve belli bir sırada izlemesi beklenir.
●
Eşit aralıklılık:yanıtların sayısından ziyade
birbirini izleyen eşit aralıklarla yer alması
önemlidir.Toplumsal uzaklık,1 ile 2,2ile3veya
ardışık iki seçenek arasındaki uzaklık ve yargı
birbirine eit olmalıdır.
Test Teknigi Ve Veri Elde Edilmesi
●
Başarı,yetenek,bilgi,ilgi,zeka gibi bireye ait
özellikler yanında mevcut durumu ve yapılan
calışmaların etkililiğini ölçmek üzere
hazırlnamış sorulardan oluşan araçlardır.bir
başka ifadeyle elde edilen ölçme verileri
tanımlama,yerleştirme,biçimlendirme,yetiştirm
e ve düzey belirleme amacıyla kullanılır.
Bir Testin Planlanması Ve Sahip Oldugu
Basamaklar
●
Testin Geliştirme Amacının Belirlenmesi
●
Testte Yer Alacak Kazanımların Belirlenmesi
●
Belirkte Tablosunun Oluşturulması
●
Test Kapsamında Yer Alacak Soru Sayısının
Belirlenmesi
●
Kazanımları ortaya çıkaracak soru tipinin
tespit edilmesi
●
Testte Yer Alacak Soruların Güçlük
Derecelerinin ve Dağılımınının Yapılması
●
Testin Süresini Tespit Etme
●
Soru Maddelerinin Yazımı Testin Hazırlanması
●
Testin Puanlanmasına Yönelik İşlemlerin
Farkli Test Ölçütleri
●
Standart Bilgi testleri:öğrencilerin farklı
alanlardaki bilgilerini derecelerini öğrenmek
amacıyla gerçekleştirilen testlerdir.standart
testlerde aynı sorular,aynı anda aynı eğitim
dilimindeki öğrenvilere sorulur.
●
Norm temelli testler:ülke genelindeki
okullarda ,temel konularda öğrencilerin
yeterliliklerini ve yeteneklerini ölçmek amacıyla
kullanılır.
●
Kriter (Ölçüt) Temelli Testler: Daha lokal bir
bölgeye gruba uygulanan ve norm temelliye
göre daha az sayıda konuları kapsayan
sorulardan oluşan testler olup öğrencilerin belli
alanlardaki yeterliliklerini ve yeteneklerini
ölçmek amacıyla kullanıırlar.
●
Çoktan Seçmeli Testler: En çok kullanılan ve
uygulanan testlerdir. Öğrencinin birden fazla
cevap arasından doğru olanı seçmesi üzerine
kurulmuştur.
●
Performans Testleri: Öğrencinin daha çok ya
da daha az gerçekçi koşullarda karmaşık
ödevleri yaparken öğrendiği temel bilgiyi ne
kadar iyi kullandığını ölçmeye çalışan
testlerdir.
Teslerin Siniflandirilmasi
●
Öğretmen yapımı testler
●
Kağıt kalem testleri
●
Güç testleri
●
Objektif testler
●
Subjektif testler
Test Çesitleri
●
Hazırbulunmuşluk testi: Öğrencinin derse veya
konuya bilgi ve beceri düzeyi olarak ne kadar
hazır olduğunu belirlemek amacıyla yapılan
testlerdir.
●
İzleme Testleri: Öğrencinin bir konu veya ünite
ile ilgili öğrenme eksiklerini ve güçlüklerini
belirlemek amacıyla yapılan testlerdir.
●
Düzey Belirleme Testi: Bir eğitim sürecinin
belli dönemlerindde veya eğitim sürecinin
sonunda yapılan, öğrencinin başarısını ve
düzeyini değerlendirmeye yönelik testlerdir.
Başarı Testleri: Öğrencinin bir alandaki öğrenme
düzeyini öğretim yönteminin,uygulamanın etkililiğini
ölçen testlerdir.
Yetenek Testleri: Öğrencinin bir alandaki öğrenmeye
yönelik gizil güçlerini ölçen testlerdir.
İlgi Envanterleri: Öğrencilerin yapmaktan
hoşlandıkları veya seçenekler arasından yapmayı tercih
edecekleri öncelikli etkinlikleri belirlemek amacıyla
kullanılır.
Bir Test Hazırlanırken Dikkat Edilmesi
Gereken Hususlar
●
Maddeler açık ve anlaşılır olmalıdır.
●
Madde kökünde tek ve temel bir fikir olmalıdır.
●
Madde,zaman kaybını önlemek ve anlaşılırlığı
artırmak için kısa yazılmalıdır.
●
Her bir madde bir kazanımı ölçecek şekilde
yazılmalıdır.
●
Çift olumsuz , cinaslı, kafiyeli ifadelerden
kaçınılmalıdır.
●
Her sorunun,önermenin tek ve kesin bir cevabı
olmalıdır.
●
Kurallı cümle yapısı kullanılmalıdır.
●
Cevap anahtarı hazırlanmalı ve ölçme kuralı
küçük oluşturulmalıdır.
●
Sorular birbirinden bağımsız cevaplandırılmalı,
bir sorunun cevabı diğer soruda ipucu olarak
yer almamalıdır.
●
Ortak köke dayalı en fazla 3 soru sorulmalıdır.
Seçenek sayısı öğrenci seviyesi ile ilişkili
olmalıdır.
12
●
Çeldiriciler şans faktörünü azaltacak şekilde
10
yazılmalıdır.
8
Sütun 1
6
Sütun 2
Sütun 3
4
0
Satır 1 Satır 2 Satır 3 Satır 4
●
Seçeneklerin uzunlukları eşit, soru ile alaklı , mantıklı
ve akla uygun olmaldır.
●
Doğru cevapların seçeneklere dğılımı dikkatli
yapılmalı , bir şifreleme yapılmamalıdır.
●
Soruların zorluk düzeyi ile sınav süresi orantılı
olmalıdır.
●
Çeldiriciler fazla zor ya da kolay hazırlanmamalı,
doğru cevapdan fazla çalışmamalıdır.
●
Seçenekler okuma ve algılama kolaylığı sağlaması için
belli bir sıraya göre kolaydan zora doğru
sıralanmalıdır.
●
Birbirinin karşıtı iki ifade seçenek olarak
kullanılmamalıdır.
Kaynakça
●
Eğitimde Araştırma Yöntemleri / Prof. Dr.
Haluk Özmen & Prof. Dr. Orhan
Karamustafaoğlu
●
İletişim Ansiklopedisi Youtube
●
SidePlayer.biz.tr/slide/1785891
●
Teknolizma.com
●
Eğitimde Araştırma Yöntemleri /
Prof.Dr.Selahattin Turan