6.

HAFTA
NİCEL ARAŞTIRMA
DESENİ/DİZAYNI/TEKNİKLERİ
(VERİ TOPLAMA)
 VERİ- VERİ KAYNAKLARI-VERİ TOPLAMA TEKNİKLERİ
HATIRLAYINIZ…
• Veri: Sosyal araştırmada sosyal dünyanın görgül bilgisine karşılık gelir.
• Veri toplama tekniği ya da araştırma tekniği somut bir araştırmada, araştırma problemini
yani araştırma sorusunu yanıtlamak amacıyla, yani test edilmek için öne sürülen
hipotezleri sınamak üzere alandan bilgi toplamaya yönelik teknikleri ifade eder.
(Bankacılar, doktorlar, mühendisler, sosyal bilimciler bilimsel yöntemde ortaklaşırlarken
kendi alanlarında farklı teknikleri kullanırlar.)
• VERİ KAYNAKLARI:
Doğa, kitap, dergi, gazete vb yayınlar, yazıtlar, kalıntılar, eski eserler, yayınlanmamış tezler,
raporlar, dosyalar, arşivler, internet kaynakları, bireyler, aileler, firmalar, kooperatifler,
kamu kurum ve kuruluşları, sendikalar, dernekler, vakıflar ve diğer sivil toplum örgütleri
• VERİ TOPLAMA YÖNTEMLERİ:
Deney, gözlem, görüşme, tartışma, klasik anketler, omnibus anketler, projektif anketler,
literatür taraması, içerik ve söylem analizi, arşiv incelemesi
 VERİ ÇEŞİTLERİ-TEMEL

Nesnel olarak ölçülebilen, herkesin üzerinde anlaştığı

standart ölçü birimleri olan gözlemcinin yargı ve
Somut Veriler yorumuna göre değişmeyen verilerdir
(cinsiyet, yaş, kan biyokimyası vb)

Gözlemciye özgü yargı ve yorumlara bağlı, doğrudan

Soyut Veriler gözlenemeyen ve ölçülemeyen, standart ölçü birimi
olmayan ayrıca bir yorumu gerektiren verilerdir.
 VERİLERİN SINIFLANDIRMASI
• VERİ ÇEŞİTLERİ:
Nicel veriler, nitel veriler, kesitsel veriler, zaman serisi verileri,
sürekli veya kesikli değişkenler, kohort veriler, panel verileri,
bağımsız değişkenli veriler, bağımlı değişkenli veriler, özgün,
ilk el veriler, ikinci el veriler, nominal ölçekli veriler, ordinal
ölçekli veriler, interval ölçekli veriler, rasyo ölçekli veriler,
endojen ve exojen veriler

4
VERİ ÇEŞİTLERİ

5
 SÜREKLİ DEĞİŞKEN (INTERVAL VERİ)

• Standart ölçü birimleri olan, doğrudan ya da dolaylı

yöntemlerle ölçülerek elde edilen verilerdir.

• Nicel ve parametrik değişkenlerdir.

• Yaş, boy, kilo, biyokimya gibi gözlemden gözleme değişen ve

farklı sonuçlar veren verilerdir.
 SÜREKSİZ DEĞİŞKEN
(NOMİNAL VERİ)

• Doğrudan ölçülemeyen, sadece söz ve kelimelerle tanımlanabilen verilerdir. Buna

kesikli/süreksiz özellik de denir.
• Birimlerle ifade edilir, parçalanamaz, bölünemez, alt birimlere ayrılamaz, alt ve üst
sınırlardan başka değer alamazlar.
• Cinsiyet, ırk, medeni durum bunlara örnektir.
 NİCEL ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ
1. DENEY
• Doğa bilimlerinden sosyal bilimlere aktarılan bir tekniktir.
• Değişkenler arasındaki neden sonuç ilişkisini keşfetmek, sonuçları
karşılaştırıp ölçmek için başvurulan tekniktir.
• Yapay araştırma durumu ya da ortamı oluşturularak veri toplanır.
• Herhangi bir şeyin etkinliğini ölçmek için de sık sık başvurulan bir tekniktir.
• İşleme tabi tutulan Deney Grubu (Bağımsız değişken) ve etkide
bulunulmayan Kontrol Grubu’ndan (Bağımlı değişken) oluşur.
• Laboratuvar (etik olmayan hususlar), alan (doğal ortamlar) ve veya
karşılaştırma türleri (büyük miktarda veri karşılaştırılır) kullanılır.
 NİCEL ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ
2. SURVEY (TARAMA)
• 2. 1. İçerik ve Teknikleri:
Katılımcıların davranış, tutum, inanç, fikir, demografik durum, beklenti, duygu, bilgi vb.ni tespit
etmek amacıyla yapılır. Aşağıdaki yollarla yapılır:

• Yüz yüze görüşerek tarama

• Kendi kendine yönetilen anketler

• Telefon görüşmesiyle tarama

• Çevrim içi anketler

 NİCEL ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ
2. 2. Soru Türleri:
• a) Kapalı uçlu (yapılandırılmış / sabit yanıtlı)
Sorular: Yanıtlayıcılara aralarından seçim
yapmaları beklenen şıkların sunulduğu sorulardır.
• b) Açık uçlu (yapılandırılmış /serbest yanıtlı)
sorular: Sorular katılımcıları istediği yanıtı
verebilecekleri biçimde sunulur.
 NİCEL ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ
2. 3. Soru Formatı.
• a) Derecelendirme Soruları: Sorularının şıklarının en azdan
en çoğa sıralanmış bir biçimde verildiği sorulardır – Kesinlikle
katılıyorum, …, Kesinlikle katılmıyorum.
• b) Matriks Sorular: Derecelendirilmiş soruların düzenlenmiş
bir biçimde hazırlandığı sorulardır.
• c) Sıralama Soruları: Elde edilmek istenilen verilerin önem
derecesini ortaya çıkartmak için şıklara en azdan en çoğa
değer atanarak sorulan sorulardır.
 NİCEL ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ
İYİ SORU SORMA İLKELERİ
• Jargon, argo, kısaltmalardan kaçınılmalı.
• Belirsiz ve çok anlamlılıktan kaçınılmalı.
• Duygusal yüklü kelimelerden kaçınılmalı.
• Çift katmanlı sorulardan kaçınılmalı.
• Yönlendirici sorulardan kaçınılmalı.
 NİCEL ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ
3. NİCEL GÖRÜŞME-MÜLAKAT
• Sorular önceden hazırlanıp, katılımcıların verdiği yanıtların
kaydedildiği sohbetlerdir.
• Araştırmacının ve katılımcının konumları net bir şekilde
bellidir.
• Görüşme sırasında konudan uzaklaşmadan daha açık ve
derinlemesine bilgi almak için sohbet çeşitlendirilir.
• Katılımcının mahremiyeti, gizliliği, iradesi ve alınan bilgilerin
kötüye kullanılmaması gibi etik kurallara özen gösterilmelidir.
 NİCEL ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ
3. NİCEL GÖRÜŞME-MÜLAKAT
• Önceden belirlenmiş, ciddi bir amaç için yapılan, soru sorma ve yanıtlama
tarzına dayalı karşılıklı ve etkileşimli bir iletişim süreci
• Informal – Araştırmacı tartışmayı hatırlamayı gerektirir.
• Yapılandırılmamış – Sorular serbest, istenilen konuda derinleştirilir,
yanıtlar yönlendiricidir.
• Yarı yapılandırılmış – bazı açık uçlu sorular vardır bazı konularda
derinleştirilir.
• Yapılandırılmış – herkese önceden belirlenen aynı sorular.
 NİCEL ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ
Nicel görüşme, nitel görüşme ve odak grupları nelerdir?
Farkları nelerdir?
• Nitel ve nicel görüşme arasındaki temel fark, nitel
görüşmelerin keşfedici, araştırmacı (exploratory) olması ve
görüş ve motivasyonlara odaklanmasıdır.
• Nicel görüşmeler ise ölçülebilir veri ve olgulara
odaklanmaktadır.
Not: Odak grup (Focus group) ise, bir gruptan görüş ve diğer
nitel bilgileri toplamak için kullanılan bir tür nitel görüşmedir.
 NİCEL ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ
• Nicel ve nitel görüşmelerde önemli çakışma olabileceğini
hatırlamak önemlidir.
• Birçok araştırmacı, araştırmayı genişletmek için kullanılabilecek
nitel veriler ve analiz edilmesi kolay istatistiksel veriler elde
etmek için iki yaklaşımın bir kombinasyonunu kullanır.
• Odak grupları genellikle niteldir, ancak nicel unsurlar da
içerebilirler.
 NİCEL ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ

• Nicel araştırmalar, analiz için istatistiklere dönüştürülebilecek sayısal verilere

odaklanmıştır.
• Nicel veriler, görüşler gibi öznel tepkileri ölçmek veya demografik bilgiler gibi
gerçekleri analiz etmek için kullanılabilir.
• Nicel bir röportajda, katılımcıya tipik olarak bir dizi soru sorulur veya
doldurması için bir form verilir.
• Bu sorular, araştırmada kullanılabilecek kalıpları veren cevaplara dönüştürülür.
• Yüz yüze görüşmeler, telefon ve kağıt temelli araştırmalar gibi nicel
araştırmalarda da yaygındır.
 NİCEL ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ
• Öte yandan niteliksel görüşme, insan davranışının ardındaki motivasyonları anlamak
ve deneysel araştırmanın temeli olarak kullanılabilecek hipotezler geliştirmek için
kullanılır.
• Nitel araştırma, insanlara öznel endişeleri dile getirme şansı veren düşünce ve
görüşlere odaklanır.
• Odak grupları, birden çok katılımcıyı içeren yaygın bir nitel görüşme türüdür.
• Standart bir odak grubunda katılımcılar ya belirli bir ortak özelliğe sahip oldukları ya
da daha geniş bir grubun çeşitliliğini temsil ettikleri için seçilirler.
• Şirketler, reklam kampanyalarının etkinliğini test etmek için genellikle odak gruplarını
yürütmeleri için araştırmacıları işe alır. Örneğin, bir şirketin hedef demografisinin yeni
bir ürün grubuna nasıl tepki vereceği konusunda fikir edinmek için bir odak grubu
yürütülebilir.
 NİCEL ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ
3. GÖRÜŞME-MÜLAKAT
OLUMLU YANLAR
Esneklik
Yanıt oranı
Sözel olmayan davranış
Ortam üzerindeki kontrol
Soruların sırası
Anlık tepki
Veri kaynağının onaylanması
Tamlık
Derinlemesine bilgi
 NİCEL ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ
3. GÖRÜŞME-MÜLAKAT
OLUMSUZ YANLAR
Maliyet
Zaman
Olası yanlılık
Kayıtlı ve yazılı bilgileri kullanamama
Zaman ayırma güçlüğü
Gizliliğin kaybı
Soru standardının olmayışı
Bireylere ulaşmada güçlük
 NİCEL ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ
BİRİNCİL VERİLERİN TOPLANMASI-KARŞILAŞTIRMA
Deneysel bir araştırmada deneyler yaparken birincil verileri topluyoruz, ancak
örnek anketler veya nüfus sayımı olsun, tanımlayıcı tipte araştırma yapıp anketler yapmamız durumunda
anketler, daha sonra gözlem yoluyla veya doğrudan iletişim yoluyla birincil verileri elde edebiliriz
yanıtlayanlarla şu veya bu şekilde veya kişisel görüşmeler yoluyla.

* Deney, test edilen bir faktörün veya değişkenin izole edildiği ve etkilerinin ölçüldüğü bir araştırmayı ifade eder.
Bir deneyde araştırmacı, kasıtlı olarak yaptığı bir deneyin etkilerini ölçer. Anket ise çalışma kapsamındaki bir fenomenle
ilgili olarak yanıtlayanların tamamından veya ilgili evrenden seçilen örneklem sayısından bilgi alma yöntemi.
Araştırmacı, bir ankette, evrende var olan olayları aşağıdakilerden bağımsız olarak inceler:
onun eylemi.
 ÖRNEKLEME YÖNTEMLERİ
Olasılıklı/Tesadüfi
Olmayan/Olasılıksız/Gayeli/Amaçlı
(Non-random/biased)
(keyfi örnekleme, muhakemeli
örnekleme gibi isimler alır. İhtimali
Olasılıklı/İhtimal Temelli/Tesadüfi olmayan, kararlaştırmada belli bir
(Random) yargı ve maksat güdülmüşse gayeli
(Basit olasılıklı, tabakalı, seçkisiz, örnekleme yapılmış olur. Aykırı
sistematik) durum, tipik durum,
maksimum çeşitlilik, vb.)

Nicel gelenek Nitel gelenek

 Nicel Veri Toplama- Olasılığa Dayalı Örnekleme Yöntemleri

• Basit rastgele örneklem: Evrendeki her elemanın rastgele

seçildiği, her bir öğesinin katılma şansının eşit olduğu
örnekleme yöntemidir.
• Tabakalı Örnekleme: Katılımcıların belirli özellikler
gözetilerek seçildiği örneklem.
• Küme Örneklemesi: Evreni temsilden ziyade belirli
özellikleri gösteren bir grup ya da kümenin seçilmesi.
• İki Aşamalı Rastgele Örnekleme: Önce birden fazla grubun
rastgele sonra bunlar içerisinden rastgele elemanlar seçilir.
• Sistematik Örnekleme: Belirli bir sistematiğe dayalı olarak
ve evrende belirli aralıklarla yapılan örneklemedir.
 GÖRSEL-İŞİTSEL KAYNAKLAR-İNGİLİZCE (TR çeviri)
• https://www.youtube.com/watch?v=ZPR2t3Y8O4Y
(Nicel ve nitel araştırma yöntem ve teknikleri, karşılaştırma için, 10.31 dk.)
• https://www.youtube.com/watch?v=j-W34Zo5TkA&list=PLQ6ZTl3iL5SbTkFkS-e1dSnwdhP59z1ah&ind
ex=30&t=8s
(Nicel veri toplama, nitel veri toplama teknikleri, 10.29 dk.)
• https://www.youtube.com/watch?v=9cE6VugJRUY&list=PLQ6ZTl3iL5SbTkFkS-e1dSnwdhP59z1ah&ind
ex=28&t=122s
(Hatırlayınız, 12.22 dk.)
• https://www.youtube.com/watch?v=-6SVTQt0WiE&list=PLQ6ZTl3iL5SbTkFkS-e1dSnwdhP59z1ah&ind
ex=26&t=220s
(Hatırlayınız, 11.42 dk.)
• https://www.youtube.com/watch?v=ofJG3VF18XE&list=PLQ6ZTl3iL5SbTkFkS-e1dSnwdhP59z1ah&ind
ex=32&t=21s
(Araştırma etiği, 8.50 dk.)
• https://www.youtube.com/watch?v=t8h1jC-2MgU (Nicel araştırma desenleri, 33.04 dk.)
• https://www.youtube.com/watch?v=67AYcmOHqKg (Tam deneysel nicel yöntem, 12.19 dk.)
• https://www.youtube.com/watch?v=SJv97vsN6Ns (Deneysel yöntem, 35 dk.)
 GÖRSEL-İŞİTSEL KAYNAKLAR-İNGİLİZCE (TR çeviri)
• https://www.youtube.com/watch?v=QwhK-iEyXYA (Sociology Research Methods:
Crash Course Sociology, 10.10 min.)
• https://www.youtube.com/watch?v=a-XtVF7Bofg (Quantitative vs. Qualitative
Research: The Differences Explained, 3.36 min.)
• https://www.youtube.com/watch?v=69qP8kFJp_k (Difference btw qualitative and
quantitative research, 4.29 min.)
• https://www.youtube.com/watch?v=kQMlOfuQdBA (Quantitative Research: An
Overview, 3.41 min.)
• https://www.youtube.com/watch?v=3G_c8Il06IU (Quantitative Research, 4.05 min.)
• https://www.youtube.com/watch?v=vcZny0Ei41Q (Quantitative Research, 2.31 min.)
GÖRSEL-İŞİTSEL KAYNAKLAR-İNGİLİZCE (TR çeviri)
• https://www.youtube.com/watch?v=10nMNh3RMp0 (Quantitative Research Designs:
Descriptive non-experimental, Quasi-experimental or Experimental?, 6.37 min.)
• https://www.youtube.com/watch?v=vfi3Nrnpo-U (Types of Quantitative Research Designs,
14.32 min.)
• https://www.youtube.com/watch?v=lvYhCLbgJQ8 (Sample Research Titles for Quantitative
Research, 1.43 min.)
• https://www.youtube.com/watch?v=PNYgvWiLLh8 (Introduction to Quantitative Research,
13.04 min.)
• https://covid19-survey.org/index.html (SURVEY EXAMPLE, Türkçeye özel çevirisi bulunmakta)
• https://www.youtube.com/watch?v=W4hBOxS0Pb0 (Performing a Research Interview: An
Interview Example, 33.30 min.)
• https://www.youtube.com/watch?v=9t-_hYjAKww (How to do a research interview, 18.10 min.)
GÖRSEL-İŞİTSEL KAYNAKLAR-İNGİLİZCE (TR çeviri)
• https://www.youtube.com/watch?v=VUWN1rdKYmw (Qualitative VS Quantitative Research | Research Methods | MIM Learnovate, 4.02
min.)
• https://www.youtube.com/watch?v=HL1H0d7lZWM (The six steps of quantitative research, 4.18 min.)
• https://www.youtube.com/watch?v=KIBZUk39ncI (Scales of Measurement - Nominal, Ordinal, Interval, Ratio (Part 1) - Introductory
Statistics-This part will be elaborated in data analysis week as well.5.51 min.)
• https://www.youtube.com/watch?v=OU8MsykzAKQ (Semmelweiss, 5.41 min.)
• https://www.youtube.com/watch?v=BxA-a4_SPME (Semmelweis, 28.30 min.)
• https://www.youtube.com/watch?v=NyDDyT1lDhA (Solomon Asch, 5.46 min.)
• https://www.youtube.com/watch?v=ljvp-EQfhHI (S.Asch ad variables tested, 12.06 min.)
• https://www.youtube.com/watch?v=WKfj0o8vhck (Stanley Milgram, 7.58 min.)
• https://www.youtube.com/watch?v=1isjfQwfp8Q (Stanley Milgram, TR, 6.34 min.)
• https://www.youtube.com/watch?v=cePoRr7TQW4 (Rosenhan Experiment, 4.32 min.)
• https://www.youtube.com/watch?v=j6bmZ8cVB4o (Rosenhan, 2.21 min.)