2.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΆ ΤΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ

Πριν προχωρήσουμε πιο κάτω, στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των

αισθητήρων, πρέπει να καθορίσουμε και να ορίσουμε μερικές βασικές
έννοιες:

2.1 Χωρική διακριτική ικανότητα (spatial resolution)

Η λεπτομερής ορατότητα μιας εικόνας εξαρτάται από την χωρική διακριτική

ικανότητα (spatial resolution) του αισθητήρα και αναφέρεται στο μέγεθος του
μικρότερου στοιχείου το οποίο μπορεί να ανιχνευθεί. Η χωρική διακριτική ικανότητα
των παθητικών αισθητήρων εξαρτάται κυρίως από την περιοχή της Γήινης επιφάνειας
η οποία «φαίνεται» από ένα ορισμένο υψόμετρο σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή.
Το μέγεθος της περιοχής την οποία βλέπει ο αισθητήρας ονομάζεται resolution cell
(κυψελίδα ανάλυσης) και καθορίζει την μέγιστη χωρική διακριτική ικανότητα του
αισθητήρα. Για να ανιχνευθεί ένα ομοιογενές αντικείμενο θα πρέπει το
μέγεθός του να είναι ίσο ή μεγαλύτερο από το resolution cell. Εάν το
αντικείμενο είναι μικρότερο, δεν θα είναι ανιχνεύσιμο, καθώς η μέση φωτεινότητα
όλων των εντός της κυψελίδας ανάλυσης, αντικειμένων θα καταγραφεί.

Όπως έχει ήδη αναφερθεί, οι περισσότερες δορυφορικές εικόνες αποτελούνται

από μια κύρια μάζα πολλών εικονοστοιχείων (pixels), τα οποία είναι οι μικρότερες
μονάδες της εικόνας.

Εικόνα 14 Δορυφορικές εικόνες με διαφορετική χωρική διακριτική ικανότητα.

23
 Εάν ένας αισθητήρας έχει χωρική διακριτική ικανότητα 20 m και μια εικόνα
παρουσιάζεται με πλήρη ανάλυση, τότε κάθε εικονοστοιχείο αντιπροσωπεύει μια
περιοχή του εδάφους 20m x 20m. Στην περίπτωση αυτή το μέγεθος των
εικονοστοιχείων και η χωρική διακριτική ικανότητα είναι ίδια.

Οι εικόνες στις οποίες είναι διακριτά μόνο τα πολύ μεγάλα αντικείμενα έχουν
μικρή διακριτική ικανότητα. Σε εικόνες μεγάλης διακριτικής ικανότητας, ακόμα και
πολύ μικρά αντικείμενα μπορούν να ανιχνευθούν. Οι στρατιωτικοί αισθητήρες για
παράδειγμα, είναι σχεδιασμένοι ώστε να μπορούν να διακρίνουν αντικείμενα με όση
δυνατόν μεγαλύτερη ακρίβεια. Οι εμπορικοί δορυφόροι παρέχουν εικόνες με
διακριτικές ικανότητες οι οποίες ποικίλουν από μερικά μέτρα έως και λίγα χιλιόμετρα.
Γενικά, όσο πιο μεγάλη η διακριτική ικανότητα, τόσο λιγότερη εδαφική έκταση
καλύπτεται από την εικόνα. Ο λόγος της απόστασης σε μια εικόνα ή έναν χάρτη προς
την πραγματική εδαφική απόσταση ονομάζεται κλίμακα. Εάν για παράδειγμα έχουμε
έναν χάρτη με κλίμακα 1:100,000, ένα αντικείμενο μήκους 1cm στον χάρτη θα είναι
στην πραγματικότητα 100,000cm (1km) στο έδαφος. Χάρτες ή εικόνες με μικρούς
λόγους αναφέρονται ως «μικρής κλίμακας» (π.χ. 1:100,000), ενώ αυτοί με
μεγαλύτερους λόγους (π.χ.1:5,000) είναι «μεγάλης κλίμακας».

2.2 Ραδιομετρική Διακριτική Ικανότητα

Ενώ η διευθέτηση των εικονοστοιχείων περιγράφει την χωρική δομή των εικόνων,
τα ραδιομετρικά χαρακτηριστικά περιγράφουν την περιεχόμενη πληροφορία. Κάθε
φορά που λαμβάνεται μια εικόνα από έναν αισθητήρα, η ευαισθησία του στο μέγεθος
της ηλεκτρομαγνητικής ενέργειας καθορίζει την ραδιομετρική του διακριτική
ικανότητα (radiometric resolution). Η ραδιομετρική διακριτική ικανότητα περιγράφει
την ικανότητα του συστήματος να διαχωρίζει πολύ μικρές διαφορές ενέργειας. Όσο
πιο μικρή είναι η ραδιομετρική διακριτική ικανότητα ενός αισθητήρα, τόσο πιο
ευαίσθητος είναι σε πολύ μικρές διαφορές ανακλώμενης ή εκπεμπόμενης ενέργειας.

Τα δεδομένα εικόνας αντιπροσωπεύονται από θετικούς ψηφιακούς αριθμούς από

0 έως μια επιλεγμένη δύναμη του 2. Το εύρος αυτό αντιστοιχεί στον αριθμό των bits
τα οποία χρησιμοποιούνται για να κωδικοποιήσουν τα νούμερα σε ψηφιακή μορφή.
1
Κάθε bit καταγράφει μια δύναμη του 2 (π.χ. 1 bit=2 =2). Ο μέγιστος αριθμός
φωτεινότητας εξαρτάται από το νούμερο των bits τα οποία χρησιμοποιήθηκαν για να
απεικονίσουν την καταγεγραμμένη ενέργεια. Επιπλέον, εάν ένας αισθητήρας

24
χρησιμοποίησε 8 bits για να καταγράψει τα δεδομένα θα πρέπει να είναι 28=256
ψηφιακές τιμές διαθέσιμες (0 έως 255). Εάν χρησιμοποίησε 4 bits, τότε μόνο 24=16
τιμές θα υπάρχουν (0 έως 15) και συνεπώς η ραδιομετρική διακριτική ικανότητα
στην δεύτερη περίπτωση θα είναι πολύ μικρή.

Τα δεδομένα εικόνας απεικονίζονται με μια ποικιλία τόνων του γκρίζου, όπου το

μαύρο χρώμα αντιπροσωπεύει τον ψηφιακό αριθμό 0, ενώ αντιθέτως το λευκό χρώμα
αντιπροσωπεύει την μέγιστη τιμή (π.χ., το 255 εάν πρόκειται για δεδομένα 8-bit).
Κατά την σύγκριση μιας εικόνας 2-bit με μια άλλη 8-bit, μπορούμε να αντιληφθούμε
μεγάλες σε επίπεδο διάκρισης λεπτομέρειας (διαφορετικές ραδιομετρικές διακριτικές
ικανότητες) (Εικόνα 15).

( (
α) β)

Εικόνα 13 Κατά την σύγκριση μιας εικόνας 2-bit (χαμηλή ραδιομετρική

διακριτική ικανότητα) (α) με μια άλλη 8-bit (υψηλή ραδιομετρική διακριτική
ικανότητα) (β), μπορούμε να αντιληφθούμε μεγάλες διαφορές σε επίπεδο διάκρισης
λεπτομέρειας.

25
2.3 Φασματική Διακριτική Ικανότητα

Οι περιοχές του φάσματος οι οποίες δεν επηρεάζονται από την ατμοσφαιρική

απορρόφηση και επιπλέον είναι χρήσιμες στην Τηλεπισκόπηση ονομάζονται
Ατμοσφαιρικά Παράθυρα. Τα ατμοσφαιρικά παράθυρα που χρησιμοποιούν τα
διάφορα καταγραφικά συστήματα καθώς και το ευρος των παραθύρων αυτών
ονομάζεται φασματική διακριτική ικανότητα ή φασματική δειγματοληψία.

Πολλά συστήματα Τηλεπισκόπησης καταγράφουν την ενέργεια σε διαφορετικά

διακριτά διαστήματα μηκών κύματος σε διάφορες φασματικές αναλύσεις. Τα
συστήματα αυτά είναι γνωστά ως πολυφασματικά (multi-spectral sensors).

Τα Ατμοσφαιρικά Παράθυρα της Τηλεπισκόπησης

26
 Φασματική διακριτική Ικανότητα για τους 3 τύπους καταγραφικών συστημάτων
(Παγχρωματικός, Πολυφασματικός και Υπερφασματικός σαρωτής).

2.4 Χρονική Διακριτική Ικανότητα

Η χρονική διακριτική ικανότητα αφορά την ικανότητα του δέκτη να

επαναλαµβάνει τη µέτρησή του πάνω από την ίδια περιοχή µελέτης. Π.χ. ο δέκτης
Seviri λαµβάνει εικόνα κάθε 15 λεπτά πάνω από την ίδια περιοχή ενώ ο δέκτης
Thematic Mapper λαµβάνει εικόνα κάθε 16 µέρες.

27
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

 NASA, "The Remote SensingTutorial", http://rst.gsfc.nasa.gov/Front/tofc.html

 Canada Centre for Remote Sensing, "Tutorial: Fundamentals of Remote
Sensing"http://www.ccrs.nrcan.gc.ca/resource/tutor/fundam/index_e.php

28