Plan wynikowy z rozkładem materiału dla branżowej szkoły II stopnia dla absolwentów gimnazjum

Propozycja realizacji podstawy programowej z języka polskiego w drugim roku nauki w branżowej szkole II stopnia, przygotowującej do matury

Zgodnie z ramowym planem nauczania na rok szkolny przypada ok. 80 godzin lekcyjnych języka polskiego. Prezentowany rozkład materiału jest autorską propozycją dla klasy 2.
Łącznie obejmuje 75 godzin lekcyjnych. Pozostałe godziny lekcyjne nauczyciel może poświęcić na przeprowadzenie testów sprawdzających lub omówienie wybranych lektur z
literatury powszechnej. Nauczyciel nie jest zobligowany do omówienia wszystkich tematów dotyczących tekstów nieobowiązkowych.

Autorka: Krystyna Brząkalik

Zagadnienia zawarte Zagadnienia do

Teksty kultury z listy w podręczniku do języka omówienia z podręczni
zamieszczonej Treści nauczania – wymagania polskiego Zrozumieć świat do języka polskiego
w podstawie szczegółowe z podstawy (branżowa szkoła Ponad słowami (liceum
Numer programowej dla programowej dla branżowej Wymagania szczegółowe I stopnia dla absolwentów i technikum dla
Temat lekcji
lekcji branżowej szkoły szkoły II stopnia dla gimnazjum) absolwentów gimnazju
II stopnia dla absolwentów gimnazjum Uczeń:
absolwentów gimnazjum Zrealizowane Do zrealizowania
Uczeń: w branżowej szkole w branżowej szkole
I stopnia II stopnia

1 Planowanie pracy - zapoznaje się z zestawem lektur

na lekcjach języka
polskiego
2, 3 Literatura i sztuka - II.2.2) dostrzega w czytanych
modernizmu utworach cechy
charakterystyczne określonej
epoki ([…] Młoda Polska […])
- III.2) Świadomość językowa.
Uczeń operuje słownictwem
z kręgów tematycznych: Polska,
Europa, świat – współczesność
i przeszłość; kultura,
cywilizacja, polityka.
obowiązkowych
i uzupełniających
- poznaje wymagania
przedmiotowego systemu
oceniania dla szkoły branżowej
II stopnia
- określa ramy czasowe Młodej
Polski
- wyjaśnia pochodzenie nazw
epoki: Młoda Polska,
modernizm, neoromantyzm
- charakteryzuje kierunki
artystyczne modernizmu:
impresjonizm, ekspresjonizm,
symbolizm, katastrofizm, secesję
- wyjaśnia pojęcie: dekadentyzm
- wymienia najważniejszych
Zrozumieć świat 2: Ponad słowami. Klasa 2,
- To, co najważniejsze: część 2:
Młoda Polska, s. 239. - Młoda Polska. O epoce
Kontekst historyczny,
s. 10–13,
- Młoda Polska, s. 14,
- Filozofia końca wieku,
s. 16,
- Nowe kierunki w sztuce
s. 19–21,
- zad. 1, 2, 4, s. 15,

1

4 Dekadentyzm 1.12) Kazimierz Przerwa- - II.2.1) wskazuje zastosowane
w wierszu Kazimierza -Tetmajer, wybrane w utworze środki wyrazu
Przerwy-Tetmajera wiersze artystycznego i ich funkcje […]
- II.2.2) dostrzega w czytanych
utworach cechy
charakterystyczne określonej
epoki ([…] Młoda Polska […])
- II.3.5) odczytuje treści
alegoryczne i symboliczne
utworu
5 Motyw Tatr i Podhala 1.12) Kazimierz Przerwa- - II.2.1) wskazuje zastosowane
w twórczości -Tetmajer, wybrane w utworze środki wyrazu
Kazimierza Przerwy- wiersze artystycznego i ich funkcje […]
-Tetmajera - II.2.2) dostrzega w czytanych
utworach cechy
charakterystyczne określonej
epoki ([…] Młoda Polska […])
- II.3.5) odczytuje treści
alegoryczne i symboliczne
utworu
6 Obrazy tatrzańskiej 1.12) Jan Kasprowicz, - I.2.2) korzysta ze słowników
przyrody w poezji wybrane wiersze i leksykonów, w tym słowników
artystów Młodej Polski
- określa najważniejsze tematy
literatury Młodej Polski i podaje
przykłady utworów
poruszających te tematy
- charakteryzuje twórczość
Kazimierza Przerwy-Tetmajera
jako przedstawiciela Młodej
Polski
- określa Koniec wieku XIX jako
wiersz programowy
- charakteryzuje dekadencki
światopogląd na podstawie
utworu Kazimierza Przerwy-
-Tetmajera
- omawia budowę wiersza
i wskazuje zastosowane w nim
środki artystyczne, w tym
retoryczne
- charakteryzuje obraz przyrody
wykreowany w wierszu Melodia
mgieł nocnych
- wskazuje funkcje środków
artystycznych zastosowanych
w utworze Kazimierza Przerwy-
-Tetmajera
- odnajduje elementy
impresjonizmu i symbolizmu
w poezji Kazimierza Przerwy-
-Tetmajera
- omawia sposób wykorzystania
folkloru we fragmencie
Na skalnym Podhalu
- omawia sposób przedstawienia
górskiej przyrody w cyklu Krzak
- pojęcia: Młoda Polska,
modernizm,
neoromantyzm, secesja,
indywidualizm,
subiektywizm,
dekadentyzm,
impresjonizm,
ekspresjonizm, symboliz
Ponad słowami. Klasa 2,
część 2:
- tekst: Kazimierz Przerw
Tetmajer, Koniec wieku
XIX, s. 34–35,
- zad. 1–4, s. 35,
- pojęcia: dekadentyzm,
katastrofizm, pytanie
retoryczne, kompozycja.
Ponad słowami. Klasa 2,
część 2:
- teksty: Kazimierz
Przerwa-Tetmajer, Melod
mgieł nocnych, Na skaln
Podhalu – fragmenty,
s. 36–37,
- zad. 1–5, s. 37,
- pojęcia: impresjonizm,
symbol, synteza sztuk,
folklor.
Ponad słowami. Klasa 2,
część 2:
2
 Jana Kasprowicza etymologicznych i symboli
- II.2.1) wskazuje zastosowane
w utworze środki wyrazu
artystycznego i ich funkcje […]
- II.2.2) dostrzega w czytanych
utworach cechy
charakterystyczne określonej
epoki ([…] Młoda Polska […])
- II.3.5) odczytuje treści
alegoryczne i symboliczne
utworu
7 Katastrofizm 1.12) Jan Kasprowicz, - II.2.1) wskazuje zastosowane
w Dies irae wybrane wiersze w utworze środki wyrazu
Jana Kasprowicza artystycznego i ich funkcje […]
- II.2.2) dostrzega w czytanych
utworach cechy
charakterystyczne określonej
epoki ([…] Młoda Polska […])
8 Poezja 1.12) Leopold Staff, - II.2.1) wskazuje zastosowane
Leopolda Staffa wybrane wiersze w utworze środki wyrazu
artystycznego i ich funkcje […]
- II.2.2) dostrzega w czytanych
utworach cechy
charakterystyczne określonej
epoki ([…] Młoda Polska […])
- II.2.4) rozpoznaje w utworze
sposoby kreowania świata
dzikiej róży Jana Kasprowicza
- odnajduje w utworach elementy
impresjonizmu i symbolizmu
- wyszukuje i interpretuje
symbole zawarte w wierszach
z cyklu Krzak dzikiej róży
- wskazuje środki artystyczne,
w tym personifikacje,
w utworach Jana Kasprowicza
- określa cechy gatunkowe sonetu
na podstawie wiersza Jana
Kasprowicza
- wyjaśnia tytuł Dies irae
i odszukuje nawiązania biblijne
we fragmencie hymnu Jana
Kasprowicza
- wskazuje przykłady
ekspresjonizmu w utworze
- określa, na czym polega
katastrofizm w hymnie Dies irae
- odnajduje symbole w wierszu
Jana Kasprowicza i interpretuje
ich znaczenie
- rozpoznaje postawę
franciszkańską we fragmencie
Księgi ubogich
- uzasadnia, że Księga ubogich
stanowi odejście od
katastrofizmu
- określa Leopolda Staffa jako
wybitnego poetę trzech epok
literackich
- wskazuje tematykę wybranych
utworów Leopolda Staffa –
nawiązania mitologiczne, piękno
przyrody, szczęśliwe
i harmonijne życie
- określa sytuację liryczną
- tekst: Jan Kasprowicz,
Krzak dzikiej róży
w Ciemnych Smreczynac
s. 42–43,
- zad. 1–5, s. 43,
- pojęcia: impresjonizm,
symbolizm, sonet,
personifikacja.
Ponad słowami. Klasa 2,
część 2:
- teksty: Jan Kasprowicz
Dies irae, Księga ubogic
fragmenty, s. 44–46,
- zad. 1–4, 7, s. 45,
- zad. 1, 2, 3, s. 46,
- pojęcia: katastrofizm,
hymn, ekspresjonizm,
symbol.
Zrozumieć świat 1: Ponad słowami. Klasa 2,
- tekst: Leopold Staff, część 2:
Modlitwa, s. 25. - tekst: Leopold Staff,
Deszcz jesienny, s. 40–41
Zrozumieć świat 2: - zad. 1–5, s. 41,
- teksty: Leopold Staff, - pojęcia: sytuacja liryczn
Odys, Przedśpiew, Wysokie impresjonizm,
drzewa, s. 28, 37, 109. instrumentacja głoskowa
wiersz sylabotoniczny.
3
 przedstawionego i bohatera
([…] sytuacja liryczna […])
- II.3.5) odczytuje treści
alegoryczne i symboliczne
utworu
9, 10, Wesele jako portret 1.13) Stanisław - II.2.2) dostrzega w czytanych
11, 12 polskiego Wyspiański, Wesele utworach cechy
społeczeństwa charakterystyczne określonej
przełomu wieków epoki ([…] Młoda Polska […])
- II.3.5) odczytuje treści
alegoryczne i symboliczne
utworu
- II.4.2) dostrzega obecne
w utworach literackich oraz
innych tekstach kultury wartości
narodowe i uniwersalne
- III.1.7) wykonuje różne
działania na tekście cudzym
(np. streszcza, parafrazuje,
sporządza konspekt, cytuje)
13 Recenzja filmu - III.1.1) tworzy dłuższy tekst
Andrzeja Wajdy pisany lub mówiony (rozprawka,
w wybranych wierszach
Leopolda Staffa
- charakteryzuje obraz zjawiska
przyrody wykreowany w wierszu
Deszcz jesienny
- wyjaśnia symbolikę
zastosowaną w wierszu
- określa utwór Leopolda Staffa
jako wiersz sylabotoniczny
- analizuje i interpretuje wiersz
Deszcz jesienny
- charakteryzuje Stanisława Ponad słowami. Klasa 2,
Wyspiańskiego jako artystę część 2:
młodopolskiego - tekst: Stanisław
- streszcza Wesele Stanisława Wyspiański, Wesele –
Wyspiańskiego fragmenty, s. 47–51,
- omawia genezę Wesela - zad. 2, 3, s. 49,
- przedstawia sposób ukazania - zad. 1, 2, 3, s. 51,
w dramacie warstw społecznych - zad. „Po przeczytaniu
– chłopów i inteligencji – oraz całego utworu”: 1–4, 6,
określa ich wzajemne relacje s. 51,
- omawia diagnozę - pojęcia: dramat, geneza
społeczeństwa polskiego symbol, kompozycja,
przełomu wieków zawartą didaskalia.
w dramacie Stanisława
Wyspiańskiego
- uzasadnia symboliczny
charakter dramatu, odczytuje
i wyjaśnia symbole zawarte
w II akcie i w scenie finałowej
- odczytuje didaskalia i rozumie
ich funkcje w utworze
- określa kompozycję Wesela
- uzasadnia, że dramat Stanisława
Wyspiańskiego stanowi teatralną
syntezę sztuk
- charakteryzuje recenzję jako Ponad słowami. Klasa 2,
formę wypowiedzi stanowiącą część 2:
4
 Wesele recenzja, referat, interpretacja
utworu literackiego
lub fragmentu) zgodnie
z podstawowymi regułami jego
organizacji, przestrzegając zasad
spójności znaczeniowej
i logicznej
- III.1.2) przygotowuje
wypowiedź (wybiera formę
gatunkową i odpowiedni układ
kompozycyjny, analizuje temat,
wybiera formę kompozycyjną,
sporządza plan wypowiedzi,
dobiera właściwe słownictwo)
- III.1.6) opracowuje redakcyjnie
własny tekst (dokonuje
uzupełnień, przekształceń,
skrótów, eliminuje przypadkową
niejednoznaczność wypowiedzi,
sporządza przypisy)
14, 15, Obraz wsi w Chłopach 1.14) Władysław - I.3.5) rozpoznaje w czytanych
16, 17 Władysława Stanisław Reymont, tekstach oraz wypowiedziach
Reymonta Chłopi (tom I – Jesień) mówionych stylizację, rozróżnia
jej rodzaje (archaizację,
dialektyzację, kolokwializację)
i określa funkcje
- II.2.2) dostrzega w czytanych
utworach cechy
charakterystyczne określonej
epoki ([…] Młoda Polska […])
- II.2.4) rozpoznaje w utworze
sposoby kreowania świata
przedstawionego i bohatera
(narracja, fabuła, sytuacja
liryczna, akcja)
- II.4.2) dostrzega obecne
w utworach literackich oraz
innych tekstach kultury wartości
omówienie i ocenę dzieła - Nauka o języku.
- wyróżnia w przykładowej Konstruowanie własnej
recenzji część informacyjną wypowiedzi, s. 155–156,
i oceniającą oraz elementy - pojęcia: recenzja.
interpretacji i analizy dzieła
- wskazuje etapy pracy nad
wypowiedzią pisemną: analizę
tematu, wybór formy
kompozycyjnej, gromadzenie
materiału, tworzenie planu, dobór
słownictwa
- przygotowuje poszczególne
elementy recenzji, zbiera materiał
i słownictwo
- tworzy recenzję filmu Andrzeja
Wajdy Wesele
- wskazuje czas, miejsce akcji, Zrozumieć świat 3: Ponad słowami. Klasa 2,
bohaterów oraz główne wątki - tekst: Władysław część 2:
tomu I Chłopów Władysława Stanisław Reymont, - tekst: W.S. Reymont,
Reymonta Chłopi, t. I – fragmenty, Chłopi, t. I – fragmenty,
- streszcza wybrany wątek s. 68–71. s. 52–53,
powieści - zad. „Po przeczytaniu
- omawia obraz życia, obyczajów całego utworu”: 1–5, 7, 1
i pracy chłopów przedstawiony s. 54,
w powieści - pojęcia: powieść, narrac
- omawia związki człowieka narrator, fabuła, wątek,
ze zmieniającą się przyrodą akcja, stylizacja gwarow
ukazane w Chłopach dialektyzacja.
- opisuje strukturę społeczności
wiejskiej ukazanej w utworze
Reymonta
- analizuje postępowanie
i motywacje głównych
bohaterów powieści
5
 narodowe i uniwersalne
- III.1.7) wykonuje różne
działania na tekście cudzym
(np. streszcza, parafrazuje,
sporządza konspekt, cytuje)
18, 19 Przygotowujemy - I.3.5) rozpoznaje w czytanych
i wygłaszamy tekstach oraz wypowiedziach
wypowiedź ustną mówionych stylizację, rozróżnia
jej rodzaje (archaizację,
dialektyzację, kolokwializację)
i określa funkcje
- III.1.1) tworzy dłuższy tekst
pisany lub mówiony (rozprawka,
recenzja, referat, interpretacja
utworu literackiego
lub fragmentu) zgodnie
z podstawowymi regułami jego
organizacji, przestrzegając zasad
spójności znaczeniowej
i logicznej
- III.1.4) publicznie wygłasza
przygotowaną przez siebie
wypowiedź, dbając o dźwiękową
wyrazistość przekazu (w tym
także tempo mowy i donośność
głosu)
20 Powtórzenie - II.2.2) dostrzega w czytanych
wiadomości o Młodej utworach cechy
Polsce charakterystyczne określonej
epoki ([…] Młoda Polska […])
- II.3.5) odczytuje treści
alegoryczne i symboliczne
utworu
- omawia chłopskie obyczaje
i obrzędy opisane w powieści
- wypowiada się na temat
stylizacji gwarowej zastosowanej
przez pisarza
- określa typ narracji w powieści
- realizuje kolejne etapy Ponad słowami. Klasa 2,
przygotowania wypowiedzi część 2:
ustnej: rozumienie tematu, wybór - Ćwiczenie umiejętności
i analiza materiału, Wypowiedź ustna, s. 90–
porządkowanie wypowiedzi - pojęcia: stylizacja,
i dbałość o formę językową, archaizacja, dialektyzacja
wygłaszanie wypowiedzi
- wymienia i charakteryzuje
rodzaje stylizacji
- analizuje fragmenty Chłopów
Władysława Stanisława
Reymonta i określa rodzaj
stylizacji zastosowanej
w tekstach
- wygłasza przygotowaną
wypowiedź z zachowaniem zasad
wyrazistości przekazu
- wymienia główne cechy Zrozumieć świat 2: Ponad słowami. Klasa 2,
modernizmu jako epoki - To, co najważniejsze: część 2:
w dziejach kultury oraz Młoda Polska, s. 239. - Podsumowanie
przedstawicieli literatury i sztuki wiadomości – Młoda
tego okresu Polska, s. 64–65,
- określa kontekst historyczny, - zad. „Zakres
polityczny i społeczny Młodej podstawowy”: 1, 2, 3, 5,
Polski 7, 8, 13, 14, s. 66,
- wskazuje najważniejsze - pojęcia: modernizm,
motywy literatury Młodej Polski: Młoda Polska,
artysta, śmierć i przemijanie, impresjonizm,
6

21, 22 Literatura i sztuka - I.2.3) tworzy przedmiotowe
dwudziestolecia bazy danych zawierające
międzywojennego informacje zdobywane w toku
nauki; sporządza opis
bibliograficzny książki
i artykułu, zapisów
elektronicznych, bibliografię
wybranego tematu
- II.2.2) dostrzega w czytanych
utworach cechy
charakterystyczne określonej
epoki ([…] dwudziestolecie
międzywojenne […])
- III.2) Świadomość językowa.
Uczeń operuje słownictwem
z kręgów tematycznych: Polska,
Europa, świat – współczesność
i przeszłość; kultura,
cywilizacja, polityka.
23 Poezja skamandrytów 1.16) Julian Tuwim, Jan - II.2.1) wskazuje zastosowane
Lechoń, wybrane wiersze w utworze środki wyrazu
artystycznego i ich funkcje […]
- II.2.2) dostrzega w czytanych
utworach cechy
charakterystyczne określonej
epoki ([…] dwudziestolecie
międzywojenne […])
katastrofizm, wieś, naród
- wymienia wzorce osobowe
literatury modernizmu: artysta,
dekadent, społecznik, kobieta
niezależna
- wymienia gatunki literackie
charakterystyczne dla epoki oraz
utwory będące ich przykładami
- przedstawia podstawowe
wiadomości o dwudziestoleciu
międzywojennym: czas trwania,
tło historyczne, najważniejsi
twórcy
- wymienia główne tematy
literatury dwudziestolecia
międzywojennego: pochwała
codzienności, miasto, życie
wewnętrzne człowieka, obraz
ojczyzny po odzyskaniu
niepodległości, krytyka
społeczeństwa, postęp
cywilizacyjny, katastroficzna
wizja przyszłości
- charakteryzuje najważniejsze
kierunki artystyczne epoki
- tworzy bazę danych na temat
literatury i sztuki dwudziestolecia
międzywojennego
- wymienia i charakteryzuje
grupy poetyckie okresu
międzywojennego: skamandryci,
futuryści, Awangarda Krakowska
- przedstawia informacje
o twórczości Jana Lechonia
i Juliana Tuwima
- uzasadnia, dlaczego wiersz
Zrozumieć świat 2:
- To, co najważniejsze:
Dwudziestolecie
międzywojenne, s. 240.
Zrozumieć świat 2:
- tekst: Julian Tuwim,
Sitowie, s. 110–111.
Zrozumieć świat 3:
- teksty: Julian Tuwim,
Wspomnienie, Kwiaty
polskie – fragmenty, s. 73,
ekspresjonizm,
katastrofizm, symbolizm
dramat, hymn, sonet,
powieść.
Ponad słowami. Klasa 2,
część 2:
- Dwudziestolecie
międzywojenne. Nazwa
i ramy czasowe epoki, s.
94,
- Przemiany społeczne
i polityczne, s. 95,
- Ideologie totalitarne,
s. 96,
- Polska odrodzona, s. 97
- Filozofia w okresie
międzywojennym, s. 99,
- Sztuka okresu
międzywojennego,
s. 102–104,
- zad. 1, 3, s. 110,
- pojęcia: dwudziestoleci
międzywojenne,
ekspresjonizm, kubizm,
abstrakcjonizm, futuryzm
surrealizm, awangarda.
Ponad słowami. Klasa 2,
część 2:
- Dwudziestolecie
międzywojenne. Literatur
polska, s. 112,
- teksty: Julian Tuwim,
Do krytyków, Słowisień,
Przy okrągłym stole,
7
 - II.2.4) rozpoznaje w utworze
sposoby kreowania świata
przedstawionego i bohatera
([…] sytuacja liryczna […])
- II.3.1) wykorzystuje
w interpretacji elementy
znaczące dla odczytania sensu
utworu (tytuł, podtytuł, puenta,
kompozycja, słowa klucze,
motto)
- II.3.2) wykorzystuje
w interpretacji utworu konteksty
(np. literackie, kulturowe,
filozoficzne, religijne,
biograficzne, historyczne)
24 Awangardowa poezja 1.16) Julian Przyboś, - II.2.1) wskazuje zastosowane
Juliana Przybosia Józef Czechowicz, w utworze środki wyrazu
i Józefa Czechowicza wybrane wiersze artystycznego i ich funkcje […]
- II.2.2) dostrzega w czytanych
utworach cechy
charakterystyczne określonej
epoki ([…] dwudziestolecie
międzywojenne […])
- II.3.1) wykorzystuje
w interpretacji elementy
znaczące dla odczytania sensu
utworu (tytuł, podtytuł, puenta,
kompozycja, słowa klucze,
motto)
- II.3.2) wykorzystuje
w interpretacji utworu konteksty
(np. literackie, kulturowe,
filozoficzne, religijne,
biograficzne, historyczne)
Juliana Tuwima Do krytyków
stanowi manifest poetycki
- omawia motyw afirmacji życia
w poezji Tuwima
- wskazuje środki artystyczne
zastosowane w wierszach
- określa funkcje neologizmów
w utworach Juliana Tuwima
- wyjaśnia tytuł wiersza Jana
Lechonia Herostrates i analizuje
kompozycję utworu
- omawia krytyczny stosunek
do tradycji wyrażony w utworze
Herostrates
- analizuje i interpretuje wybrany
wiersz poety z grupy Skamander
- wykorzystuje w interpretacji
wiersza tytuł, podtytuł,
kompozycję, motto
- wskazuje Juliana Przybosia jako
przedstawiciela Awangardy
Krakowskiej
- interpretuje sposób ukazania
katedry w wierszu Notre–Dame
- wyszukuje i interpretuje
metafory zawarte w wierszu
Juliana Przybosia
- wypowiada się na temat wiersza
Józefa Czechowicza mały mit
- określa sytuację liryczną
i wskazuje odbiorcę wiersza
Józefa Czechowicza
- wskazuje wątki arkadyjskie
i katastroficzne występujące
w wierszu mały mit
- odnajduje w utworach cechy
charakterystyczne dla poezji
awangardowej
77. s. 113–114,
- tekst: Jan Lechoń,
Herostrates, s. 116–117,
- zad. 1–5, 7, 8, s. 115,
- zad. 1–4, s. 117,
- pojęcia: skamandryci,
futuryści, Awangarda
Krakowska, manifest
poetycki, katastrofizm,
powieść społeczno-
-polityczna, proza
psychologiczna, saga
rodzinna, neologizm.
Ponad słowami. Klasa 2,
część 2:
- tekst: Julian Przyboś,
Notre–Dame, s. 121,
- tekst: Józef Czechowicz
mały mit, s. 128,
- zad. 1–4, 6, s. 122,
- zad. 1–5, s. 129,
- pojęcia: Awangarda
Krakowska, metafora.
8
25 Poetycka wizja natury 1.16) Bolesław Leśmian, - II.2.1) wskazuje zastosowane
w wierszach Bolesława wybrane wiersze w utworze środki wyrazu
Leśmiana artystycznego i ich funkcje
(poznane na wcześniejszych
etapach edukacyjnych,
a ponadto: oksymorony,
synekdochy, hiperbole, elipsy,
paralelizmy) […]
- II.2.2) dostrzega w czytanych
utworach cechy
charakterystyczne określonej
epoki ([…] dwudziestolecie
międzywojenne […])
26 Leśmianizmy – - I.1.1) odczytuje sens całego
czytanie tekstu tekstu (a w nim znaczenia
ze zrozumieniem wyrazów, związków
frazeologicznych, zdań, grup
zdań uporządkowanych
w akapicie, odróżnia znaczenie
realne i etymologiczne) oraz
wydzielonych przez siebie
fragmentów; potrafi objaśnić ich
sens oraz funkcję na tle całości
- I.3.1) analizuje i definiuje
(w razie potrzeby z pomocą
słowników) znaczenia słów
27 Poezja Konstantego 1.16) Konstanty Ildefons - II.2.1) wskazuje zastosowane
Ildefonsa Gałczyński, wybrane w utworze środki wyrazu
Gałczyńskiego wiersze artystycznego i ich funkcje […]
- II.2.4) rozpoznaje w utworze
sposoby kreowania świata
przedstawionego i bohatera
([…] sytuacja liryczna […])
- określa sytuację liryczną
wiersza W malinowym
chruśniaku
- wypowiada się na temat
sposobu przedstawienia natury
w utworze Bolesława Leśmiana
- wymienia wydarzenia ukazane
w Balladzie bezludnej
- odszukuje neologizmy
w wierszach Bolesława Leśmiana
i określa ich funkcje
- interpretuje metafory, w tym
oksymorony, występujące
w utworach Bolesława Leśmiana
- czyta ze zrozumieniem teksty:
Edwarda Balcerzana
Leśmianizmy oraz Katarzyny.
Kłosińskiej Skąd się biorą słowa
- odszukuje informacje w tekście
- analizuje znaczenie słów
i wyjaśnia sens sformułowań
użytych w tekście
- odróżnia neologizmy od
dialektyzmów i archaizmów
- analizuje budowę i znaczenie
wyrazów użytych w tekstach
- formułuje wypowiedzi
na podstawie informacji
zawartych w analizowanych
tekstach
- określa sytuację liryczną
i tematykę poznanych wierszy
Konstantego Ildefonsa.
Gałczyńskiego
- charakteryzuje podmiot
liryczny wiersza Serwus,
madonna
- wypowiada się na temat
Zrozumieć świat 3:
- teksty: Konstanty Ildefons
Gałczyński, Rozmowa
liryczna, Pieśń III, s. 30,
66.
Ponad słowami. Klasa 2,
część 2:
- teksty: Bolesław Leśmi
W malinowym chruśniak
Ballada bezludna,
s. 130–131,
- zad. 1–7, s. 132,
- pojęcia: sytuacja liryczn
neologizm, metafora,
oksymoron.
Ponad słowami. Klasa 2,
część 2:
- Ćwiczenie umiejętności
Czytanie ze zrozumieniem
s. 171–172,
- pojęcia: archaizm,
dialektyzm, neologizm,
budowa słowotwórcza
wyrazu, wyrazy
podstawowe i pochodne.
Ponad słowami. Klasa 2,
część 2:
- teksty: Konstanty Ildefo
Gałczyński, Serwus,
Madonna; Piosenka, s. 1
- zad. 1–5, s. 127,
- pojęcia: podmiot lirycz
sytuacja liryczna, elemen
9

28, 29 Podróż do przeszłości 1.17) Jarosław - II.2.2) dostrzega w czytanych
w opowiadaniu Iwaszkiewicz, wybrane utworach cechy
Jarosława opowiadanie charakterystyczne określonej
Iwaszkiewicza epoki ([…] dwudziestolecie
Panny z Wilka międzywojenne […])
- II.2.4) rozpoznaje w utworze
sposoby kreowania świata
przedstawionego i bohatera
(narracja, fabuła, sytuacja
liryczna, akcja)
- III.1.7) wykonuje różne
działania na tekście cudzym
(np. streszcza, parafrazuje,
sporządza konspekt, cytuje)
30, 31, Przedwiośnie 1.15) Stefan Żeromski, - II.2.2) dostrzega w czytanych
32, 33 Stefana Żeromskiego wybrany utwór (Ludzie utworach cechy
bezdomni, Wierna rzeka, charakterystyczne określonej
Echa leśne lub epoki ([…] dwudziestolecie
Przedwiośnie) międzywojenne […])
- II.2.4) rozpoznaje w utworze
sposoby kreowania świata
przedstawionego i bohatera
adresatki utworu baśniowe.
- wyszukuje elementy baśniowe
i fantastyczne w utworze
Piosenka
- omawia sposób ukazania
rzeczywistości w wierszu
Piosenka
- analizuje i interpretuje wybrany
wiersz Konstantego Ildefonsa
Gałczyńskiego
- przedstawia najważniejsze Ponad słowami. Klasa 2,
informacje o życiu i twórczości część 2:
Jarosława Iwaszkiewicza - tekst: Jarosław
- streszcza opowiadanie Panny Iwaszkiewicz, Panny
z Wilka z Wilka, s. 136–137,
- analizuje świat przedstawiony - zad. 1, 2, 3, s. 137,
w opowiadaniu - zad. „Po przeczytaniu
- wypowiada się na temat narracji całego utworu”: 1–4,
zastosowanej w utworze s. 137,
- interpretuje relacje między - pojęcia: opowiadanie,
głównym bohaterem narracja, symbol.
a mieszkankami Wilka
- określa, jak Wiktor Ruben
oceniał panny z Wilka
w przeszłości i jak ocenia je
w teraźniejszości
- określa rolę wspomnień w życiu
bohatera opowiadania
- wyjaśnia symbolikę zawartą
w opowiadaniu
- przedstawia najważniejsze Ponad słowami. Klasa 2,
informacje o życiu i twórczości część 2:
Stefana Żeromskiego - tekst: Stefan Żeromski,
- omawia etapy biografii Przedwiośnie – fragment
głównego bohatera Przedwiośnia s. 133–134,
- analizuje proces dojrzewania - zad. „Po przeczytaniu
Cezarego Baryki całego utworu”: 1, 2, 4–9
- przedstawia obraz rewolucji s. 135,
10
 (narracja, fabuła, […] akcja)
- II.3.1) wykorzystuje
w interpretacji elementy
znaczące dla odczytania sensu
utworu (tytuł, podtytuł, puenta,
kompozycja, słowa klucze,
motto)
34, 35 Fantastyczny świat 1.18) Bruno Schulz, - II.2.2) dostrzega w czytanych
Sklepów wybrane opowiadanie utworach cechy
cynamonowych charakterystyczne określonej
Bruno Schulza epoki ([…] dwudziestolecie
międzywojenne […])
- II.2.4) rozpoznaje w utworze
sposoby kreowania świata
przedstawionego i bohatera
(narracja, fabuła, sytuacja
liryczna, akcja)
- II.3.3) określa funkcje, jakie
pełnią w utworach podstawowe
motywy (np. ojczyzny, matki,
ziemi, wędrówki, ogrodu, pracy,
miłości)
zawarty w powieści Stefana - pojęcia: powieść, narrac
Żeromskiego kompozycja.
- omawia sposób ukazania Polski
porozbiorowej w Przedwiośniu
- charakteryzuje różne
środowiska (rządowe,
ziemiańskie, komunistyczne)
przedstawione w utworze
- omawia różne poglądy
polityczne oraz koncepcje
przyszłości Polski ukazane
w powieści
- interpretuje tytuł powieści
i tytuły części utworu
- wyjaśnia znaczenie mitu
„szklanych domów” dla
wymowy powieści
- określa kompozycję i język
powieści
- prezentuje najważniejsze Ponad słowami. Klasa 2,
informacje o życiu i twórczości część 2:
Bruno Schulza - tekst: Bruno Schulz,
- charakteryzuje narratora Sklepy cynamonowe –
opowiadania Sklepy cynamonowe fragmenty, s. 140–141,
- wskazuje fantastyczne - zad. „Po przeczytaniu
i realistyczne właściwości świata całego utworu”: 1–4,
przedstawionego Sklepów s. 142,
cynamonowych - pojęcia: opowiadanie,
- wyjaśnia, na czym polega mityzacja, poetyka snu.
mityzacja świata
przedstawionego w opowiadaniu
i podaje jej przykłady
- wypowiada się na temat języka
utworu
- omawia wykorzystanie
motywów mitologicznych
i biblijnych w opowiadaniu,
w tym motywu labiryntu
11

36, 37, Relacje międzyludzkie 2.8) Witold Gombrowicz, - II.1.2) rozpoznaje i określa
38 w Ferdydurke Ferdydurke problematykę utworu
Witolda Gombrowicza - II.2.2) dostrzega w czytanych
utworach cechy
charakterystyczne określonej
epoki ([…] dwudziestolecie
międzywojenne […])
- II.2.4) rozpoznaje w utworze
sposoby kreowania świata
przedstawionego i bohatera
(narracja, fabuła, sytuacja
liryczna, akcja)
39, 40 Referat jako forma - I.2.1) wyszukuje
wypowiedzi i wykorzystuje literaturę
przydatną do opracowania
różnych zagadnień; selekcjonuje
ją według wskazanych kryteriów
(w zasobach bibliotecznych
korzysta zarówno z tradycyjnego
księgozbioru, jak i z zapisów
multimedialnych
i elektronicznych, w tym
internetu)
- III.1.1) tworzy dłuższy tekst
pisany lub mówiony (rozprawka,
i wędrówki
- wskazuje elementy poetyki snu
w Sklepach cynamonowych
- przedstawia podstawowe Ponad słowami. Klasa 2,
informacje o życiu i twórczości część 2:
Witolda Gombrowicza - tekst: Witold
- określa problematykę powieści Gombrowicz, Ferdydurk
Ferdydurke fragmenty, s. 143–144,
- charakteryzuje narratora utworu - zad. „Po przeczytaniu
- omawia satyryczny obraz całego utworu”: 1–8, 11,
środowiska szkoły, domu s. 145,
Młodziaków i ziemiańskiego - pojęcia: powieść,
dworku groteska, forma,
- określa, na czym polegają kompozycja.
relacje międzyludzkie
przedstawione w Ferdydurke
- omawia pojęcie formy
w kontekście utworu Witolda
Gombrowicza
- wypowiada się na temat języka
powieści
- omawia kompozycję
Ferdydurke
- wskazuje i omawia elementy
groteski w tekście
- wymienia cechy referatu jako Ponad słowami. Klasa 2,
formy wypowiedzi część 2:
- wskazuje etapy pracy nad - Nauka o języku.
wypowiedzią pisemną: analizę Konstruowanie własnej
tematu, wybór formy wypowiedzi, s. 155–156,
kompozycyjnej, gromadzenie - pojęcia: referat.
materiału, tworzenie planu, dobór
słownictwa
- przygotowuje poszczególne
elementy referatu, zbiera materiał
i słownictwo
- wykorzystuje dostępne zasoby
biblioteczne, multimedialne,
12
 recenzja, referat, interpretacja
utworu literackiego
lub fragmentu) zgodnie
z podstawowymi regułami jego
organizacji, przestrzegając zasad
spójności znaczeniowej
i logicznej
- III.1.2) przygotowuje
wypowiedź (wybiera formę
gatunkową i odpowiedni układ
kompozycyjny, analizuje temat,
wybiera formę kompozycyjną,
sporządza plan wypowiedzi,
dobiera właściwe słownictwo)
- III.1.6) opracowuje redakcyjnie
własny tekst (dokonuje
uzupełnień, przekształceń,
skrótów, eliminuje przypadkową
niejednoznaczność wypowiedzi,
sporządza przypisy)
41, 42 Dwudziestolecie - II.2.2) dostrzega w czytanych
międzywojenne – utworach cechy
podsumowanie charakterystyczne określonej
epoki ([…] dwudziestolecie
międzywojenne […])
- II.4.2) dostrzega obecne
w utworach literackich oraz
innych tekstach kultury wartości
narodowe i uniwersalne
- III.2) Świadomość językowa.
Uczeń operuje słownictwem
z kręgów tematycznych: Polska,
Europa, świat – współczesność
i przeszłość; kultura,
cywilizacja, polityka.
internetowe do gromadzenia
materiału
- tworzy referat na temat
związany z literaturą lub
ze sztuką dwudziestolecia
międzywojennego
- określa kontekst historyczny,
polityczny i społeczny
dwudziestolecia
międzywojennego
- wymienia główne cechy
dwudziestolecia
międzywojennego jako okresu
w historii literatury i kultury:
awangardowość, katastrofizm,
kult codzienności, fascynacja
nowoczesnością
- wskazuje przedstawicieli
literatury i sztuki tego okresu
- omawia najważniejsze motywy
literatury dwudziestolecia:
miasto, natura, bunt przeciw
tradycji, mechanizmy pamięci,
zabawa słowem, konflikty
Zrozumieć świat 2: Ponad słowami. Klasa 2,
- To, co najważniejsze: część 2:
Dwudziestolecie - Podsumowanie
międzywojenne, s. 240. wiadomości –
dwudziestolecie
międzywojenne, s. 158–1
- zad. „Zakres
podstawowy”: 1, 2, 3, 8,
11, 14, s. 160,
- pojęcia: dwudziestoleci
międzywojenne,
katastrofizm, powieść
społeczno-polityczna,
powieść psychologiczna,
poezja awangardowa.
13

43, 44 Sztuka w okresie - I.2.3) tworzy przedmiotowe
wojny i okupacji bazy danych zawierające
informacje zdobywane w toku
nauki; sporządza opis
bibliograficzny książki
i artykułu, zapisów
elektronicznych, bibliografię
wybranego tematu
- II.2.2) dostrzega w czytanych
utworach cechy
charakterystyczne określonej
epoki ([…] współczesność)
- II.4.2) dostrzega obecne
w utworach literackich oraz
innych tekstach kultury wartości
narodowe i uniwersalne
- III.2) Świadomość językowa.
Uczeń operuje słownictwem
z kręgów tematycznych: Polska,
Europa, świat – współczesność
i przeszłość; kultura,
cywilizacja, polityka.
45, 46 Pokolenie czasu wojny 1.20) Krzysztof Kamil - II.2.1) wskazuje zastosowane
w poezji Krzysztofa Baczyński, wybrane w utworze środki wyrazu
Kamila Baczyńskiego wiersze artystycznego i ich funkcje […]
- II.2.2) dostrzega w czytanych
utworach cechy
charakterystyczne określonej
społeczne
- wymienia wzorce osobowe
literatury dwudziestolecia:
buntownik, zwykły człowiek,
działacz polityczny, kobieta
nowoczesna
- wskazuje gatunki literackie
charakterystyczne dla epoki
i wymienia utwory będące ich
przykładami
- przedstawia podstawowe Zrozumieć świat 3: Ponad słowami. Klasa 3:
wiadomości o sztuce i literaturze - To, co najważniejsze: - Wojna i okupacja. Nazw
okresu wojny i okupacji: czas Literatura współczesna, i ramy czasowe epoki, s.
trwania, tło historyczne, s. 191. - Europa podczas II wojn
najważniejsi twórcy światowej, s. 11–12,
- omawia kontekst historyczny - Polska pod okupacją,
i społeczny: sytuację w Europie s. 12,
i w Polsce w czasie II wojny - Sztuka wobec wojny,
światowej s. 14–16,
- wskazuje wpływ Polskiego - zad. 1–4, s. 13,
Państwa Podziemnego na kulturę - zad. 1, s. 16,
i sztukę - pojęcia: okupacja,
- wymienia formy działalności Holokaust.
artystycznej z czasów II wojny
światowej
- tworzy bazę danych na temat
literatury i sztuki okresu wojny
i okupacji
- przedstawia podstawowe Zrozumieć świat 1: Ponad słowami. Klasa 3:
informacje o życiu i twórczości - tekst: Krzysztof Kamil - teksty: Krzysztof Kami
Krzysztofa Kamila Baczyńskiego Baczyński, Elegia o… Baczyński, Pokolenie,
- określa sytuację liryczną [chłopcu polskim], s. 34. [Niebo złote ci otworzę],
w wybranych wierszach s. 18–20,
Krzysztofa Kamila Baczyńskiego - zad. 1–8, s. 20,
14
 epoki ([…] współczesność)
- II.2.4) rozpoznaje w utworze
sposoby kreowania świata
przedstawionego i bohatera
([…] sytuacja liryczna […])
- II.4.2) dostrzega obecne
w utworach literackich oraz
innych tekstach kultury wartości
narodowe i uniwersalne
47 Tragedia i jej 1.20) Czesław Miłosz, - II.2.1) wskazuje zastosowane
świadkowie w wierszu wybrane wiersze w utworze środki wyrazu
Czesława Miłosza artystycznego i ich funkcje […]
Campo di Fiori - II.2.2) dostrzega w czytanych
utworach cechy
charakterystyczne określonej
epoki ([…] współczesność)
- II.2.4) rozpoznaje w utworze
sposoby kreowania świata
przedstawionego i bohatera
([…] sytuacja liryczna […])
- II.4.2) dostrzega obecne
w utworach literackich oraz
innych tekstach kultury wartości
narodowe i uniwersalne
48, 49 Rzeczywistość 1.19) Tadeusz Borowski, - II.2.2) dostrzega w czytanych
obozowa wybrane opowiadanie utworach cechy
- charakteryzuje pokolenie - pojęcia: podmiot lirycz
okresu wojny przedstawione sytuacja liryczna, nadaw
w utworach Krzysztofa Kamila odbiorca, metafora,
Baczyńskiego kompozycja.
- omawia obraz wojny ukazany
w wierszach Pokolenie i Elegia
o… [chłopcu polskim]
- określa nadawcę i adresata
utworu [Niebo złote ci otworzę]
- wypowiada się na temat
kompozycji wiersza [Niebo złote
ci otworzę]
- wskazuje środki artystyczne,
w tym metafory, zastosowane
w utworach
- interpretuje wybrany wiersz
poety
- prezentuje najważniejsze Zrozumieć świat 3: Ponad słowami. Klasa 3:
wiadomości o życiu i twórczości - tekst: Czesław Miłosz, - tekst: Czesław Miłosz,
Czesława Miłosza Campo di Fiori, s. 95–97. Campo di Fiori, s. 21,
- określa tematykę utworu - zad. 1–4, s. 23,
Campo di Fiori - pojęcia: podmiot lirycz
- wskazuje dwa plany czasowe liryka pośrednia.
i przestrzenne w wierszu
- wypowiada się na temat
powstania w getcie warszawskim
w kontekście wiersza Czesława
Miłosza
- interpretuje postawę świadków
tragedii przedstawioną w wierszu
Campo di Fiori
- wskazuje komentarz podmiotu
lirycznego do wydarzeń
ukazanych w wierszu
- określa utwór Czesława
Miłosza jako lirykę pośrednią
- prezentuje najważniejsze Ponad słowami. Klasa 3:
wiadomości o życiu i twórczości - tekst: Tadeusz Borowsk
15
 w opowiadaniach charakterystyczne określonej
Tadeusza Borowskiego epoki ([…] współczesność)
- II.2.4) rozpoznaje w utworze
sposoby kreowania świata
przedstawionego i bohatera
(narracja, fabuła, […] akcja)
50, 51 Inny świat łagrów 2.10) Gustaw Herling- - II.2.2) dostrzega w czytanych
w utworze Gustawa -Grudziński, Inny świat utworach cechy
Herlinga- charakterystyczne określonej
-Grudzińskiego epoki ([…] współczesność)
- II.2.4) rozpoznaje w utworze
sposoby kreowania świata
przedstawionego i bohatera
(narracja, fabuła, […] akcja)
- II.2.5) porównuje utwory
literackie lub ich fragmenty
(dostrzega cechy wspólne
i różne)
- II.3.1) wykorzystuje
w interpretacji elementy
znaczące dla odczytania sensu
utworu (tytuł, podtytuł, puenta,
kompozycja, słowa klucze,
motto)
- II.3.2) wykorzystuje
w interpretacji utworu konteksty
(np. literackie, kulturowe,
filozoficzne, religijne,
biograficzne, historyczne)
52 Pamięć o powstaniu 2.9) Hanna Krall, Zdążyć - II.2.2) dostrzega w czytanych
Tadeusza Borowskiego Dzień na Harmenzach –
- wypowiada się na temat realiów fragmenty, s. 27–29,
życia obozowego ukazanych - zad. „Po przeczytaniu
w opowiadaniu Dzień na całego utworu”: 1–6, s. 2
Harmenzach - pojęcia: opowiadanie,
- wyjaśnia, czym charakteryzują narrator, człowiek
się relacje międzyludzkie zlagrowany.
w obozie koncentracyjnym
przedstawione w opowiadaniu
- określa narratora utworu Dzień
na Harmenzach
- charakteryzuje człowieka
zlagrowanego na podstawie
utworu Tadeusza Borowskiego
- prezentuje najważniejsze Zrozumieć świat 3: Ponad słowami. Klasa 3:
wiadomości o życiu i twórczości - tekst: Gustaw Herling- - tekst: Gustaw Herling-
Gustawa Herlinga-Grudzińskiego -Grudziński, Inny świat – -Grudziński, Inny świat –
- wyjaśnia genezę utworu Inny fragmenty, s. 82–83. fragmenty, s. 30–32,
świat - zad. „Po przeczytaniu
- charakteryzuje rzeczywistość całego utworu”: 1–4, s. 3
łagru przedstawioną w utworze - pojęcia: łagier,
- omawia różne postawy totalitaryzm.
więźniów ukazane w Innym
świecie
- wskazuje, że obóz to miniatura
państwa totalitarnego
- wskazuje w utworze elementy
charakterystyczne dla literatury
faktu oraz literatury pięknej
- interpretuje tytuł Inny świat
i zakończenie książki
- porównuje postawy bohaterów
utworu Gustawa Herlinga-
-Grudzińskiego oraz opowiadań
Tadeusza Borowskiego
- sporządza notatkę biograficzną Zrozumieć świat 3: Ponad słowami. Klasa 3:
16
 w getcie w książce przed Panem Bogiem utworach cechy
Hanny Krall charakterystyczne określonej
epoki ([…] współczesność)
- II.3.1) wykorzystuje
w interpretacji elementy
znaczące dla odczytania sensu
utworu (tytuł, podtytuł, puenta,
kompozycja, słowa klucze,
motto)
- II.3.2) wykorzystuje
w interpretacji utworu konteksty
(np. literackie, kulturowe,
filozoficzne, religijne,
biograficzne, historyczne)
53, 54 Piszemy rozprawkę - III.1.1) tworzy dłuższy tekst
pisany lub mówiony (rozprawka,
recenzja, referat, interpretacja
utworu literackiego
lub fragmentu) zgodnie
z podstawowymi regułami jego
organizacji, przestrzegając zasad
spójności znaczeniowej
i logicznej
- III.1.2) przygotowuje
wypowiedź (wybiera formę
gatunkową i odpowiedni układ
kompozycyjny, analizuje temat,
wybiera formę kompozycyjną,
sporządza plan wypowiedzi,
dobiera właściwe słownictwo)
- III.1.6) opracowuje redakcyjnie
własny tekst (dokonuje
uzupełnień, przekształceń,
skrótów, eliminuje przypadkową
niejednoznaczność wypowiedzi,
sporządza przypisy)
55 Podsumowanie - II.2.2) dostrzega w czytanych
wiadomości utworach cechy
o Marku Edelmanie - tekst: Hanna Krall, - tekst: Hanna Krall,
- określa kontekst historyczny Zdążyć przed Panem Zdążyć przed Panem
utworu: powstanie w getcie Bogiem – fragmenty, Bogiem – fragmenty, s. 4
warszawskim s. 98–100. - zad. 1–5, s. 42,
- omawia wpływ przeżyć - pojęcia: getto, notatka
w getcie na powojenną biograficzna.
działalność Marka Edelmana
- interpretuje tytuł utworu Hanny
Krall
- wskazuje etapy pracy nad Ponad słowami. Klasa 3:
wypowiedzią pisemną: analizę - Ćwiczenie umiejętności
tematu, wybór formy Piszemy wypracowanie,
kompozycyjnej, gromadzenie s. 51–52.
materiału, tworzenie planu, dobór
słownictwa
- rozpoznaje cechy rozprawki
jako formy wypowiedzi
argumentacyjnej
- stawia tezę/hipotezę oraz
dobiera argumentację
- przygotowuje poszczególne
elementy rozprawki, zbiera
materiał i słownictwo
- tworzy rozprawkę na temat
związany z fragmentem książki
Hanny Krall Zdążyć przed
Panem Bogiem oraz innymi
tekstami kultury
- określa kontekst historyczny, Zrozumieć świat 3: Ponad słowami. Klasa 3:
polityczny i społeczny okresu - To, co najważniejsze: - Podsumowanie
17
 o literaturze okresu charakterystyczne określonej
II wojny światowej epoki ([…] współczesność)
- II.4.2) dostrzega obecne
w utworach literackich oraz
innych tekstach kultury wartości
narodowe i uniwersalne
- III.2) Świadomość językowa.
Uczeń operuje słownictwem
z kręgów tematycznych: Polska,
Europa, świat – współczesność
i przeszłość; kultura,
cywilizacja, polityka.
56, 57 Bohaterowie czasu - I.1.1) odczytuje sens całego
okupacji – czytanie tekstu (a w nim znaczenia
ze zrozumieniem wyrazów, związków
frazeologicznych, zdań, grup
zdań uporządkowanych
w akapicie, odróżnia znaczenie
realne i etymologiczne) oraz
wydzielonych przez siebie
fragmentów; potrafi objaśnić ich
sens oraz funkcję na tle całości
- I.3.1) analizuje i definiuje
(w razie potrzeby z pomocą
słowników) znaczenia słów
58 Język a wartości - II.4.1) dostrzega związek
języka z wartościami, rozumie,
że język podlega
wartościowaniu (np. język jasny,
prosty, zrozumiały, obrazowy,
piękny), jest narzędziem
wartościowania, a także źródłem
poznania wartości (utrwalonych
wojny i okupacji Literatura współczesna, wiadomości – wojna
- wymienia główne motywy s. 191. i okupacja, s. 36–37,
sztuki tego okresu: apokalipsa - zad. „Zakres
wojenna, Holokaust, walka podstawowy”: 1–6, 8–10
i konspiracja, rzeczywistość 13, s. 38,
obozowa - pojęcia: katastrofizm,
- wskazuje przedstawicieli powieść dokumentalna,
literatury i sztuki czasów reportaż, opowiadanie.
II wojny światowej
- wymienia typowe postaci
literatury okresu wojny
i okupacji: żołnierz, bojownik
podziemia, człowiek zlagrowany
- wskazuje gatunki literackie
charakterystyczne dla okresu
wojny i wymienia utwory będące
ich przykładami
- czyta ze zrozumieniem teksty Ponad słowami. Klasa 3:
o Irenie Sendlerowej i Januszu - Ćwiczenie umiejętności
Korczaku Czytanie ze zrozumieniem
- wyszukuje informacje w tekście s. 47–50.
- analizuje znaczenie słów
i wyjaśnia sens sformułowań
użytych w tekście
- formułuje wypowiedzi na
podstawie informacji zawartych
w analizowanym tekście
- określa, na czym polega Ponad słowami. Klasa 3:
wartościowanie - Nauka o języku. Świat
- wypowiada się na temat podlega ocenie – język
związków języka a wartości, s. 33–34,
z wartościowaniem - zad. 1–4, s. 34,
- wskazuje, że język jest - pojęcia: wartości,
narzędziem wartościowania wartościowanie, etyka
i poznania wartości słowa, ekspresywizm,
18
 w znaczeniach nazw wartości,
takich jak: dobro, prawda,
piękno; wiara, nadzieja, miłość;
wolność, równość, braterstwo;
Bóg, honor, ojczyzna;
solidarność, niepodległość,
tolerancja)
59, 60 Literatura i sztuka - I.2.3) tworzy przedmiotowe
współczesna bazy danych zawierające
informacje zdobywane w toku
nauki; sporządza opis
bibliograficzny książki
i artykułu, zapisów
elektronicznych, bibliografię
wybranego tematu.
- II.2.2) dostrzega w czytanych
utworach cechy
charakterystyczne określonej
epoki ([…] współczesność)
- III.2) Świadomość językowa.
Uczeń operuje słownictwem
z kręgów tematycznych: Polska,
Europa, świat – współczesność
i przeszłość; kultura,
cywilizacja, polityka.
61, 62 Ocaleni w poezji 1.20) Tadeusz Różewicz, - II.2.1) wskazuje zastosowane
Tadeusza Różewicza wybrane wiersze w utworze środki wyrazu
artystycznego i ich funkcje […]
oraz inne wyznaczniki poetyki
- rozumie, że ludzie posiadają
różne systemy wartości
- określa główne zasady etyki
słowa
- wymienia przykłady
ekspresywizmów i wypowiedzi
o charakterze oceniającym
- podaje przykłady przekroczenia
norm etycznych w języku
- przedstawia podstawowe
wiadomości o sztuce i literaturze
współczesnej: czas trwania,
najważniejsi twórcy
- wskazuje przemiany społeczne
i kulturowe zachodzące w latach
1945–1989 oraz po roku 1989
- omawia wybrane kierunki
sztuki współczesnej
- charakteryzuje najważniejsze
tendencje w powojennej sztuce
filmowej, teatralnej i nowych
mediach oraz wymienia ich
przedstawicieli
- przygotowuje bazę danych
dotyczącą wybranych kierunków
współczesnej literatury lub sztuki
- wymienia tendencje
występujące w literaturze
polskiej po II wojnie światowej:
realizm socjalistyczny, turpizm,
wypowiedź oceniająca,
norma etyczna.
Zrozumieć świat 3: Ponad słowami. Klasa 3:
- To, co najważniejsze: - Współczesność. Nazwa
Literatura współczesna, i ramy czasowe epoki, s.
s. 191. 60,
- Przemiany społeczne
i kulturowe w latach
1945–1989, s. 61,
- Przemiany społeczne
i kulturowe po 1989 roku
s. 62,
- Powojenna Polska, s. 6
- Sztuka współczesna,
s. 68–71,
- Film, s. 72,
- Teatr, s. 78,
- zad. 1, 2, 3, s. 64,
- pojęcia: feminizm,
globalizacja, rewolucja
informatyczna,
abstrakcjonizm,
postmodernizm, pop-art,
street art, neorealizm, film
autorski, polska szkoła
filmowa, teatr
awangardowy.
Zrozumieć świat 3: Ponad słowami. Klasa 3:
- teksty: Tadeusz - Współczesność. Literatu
Różewicz, Ocalony, polska, s. 79–81,
Jak dobrze, s. 93–94. - tekst: Tadeusz Różewic
19
 danego utworu (z zakresu
podstaw wersyfikacji,
kompozycji, genologii) i określa
ich funkcje
- II.2.2) dostrzega w czytanych
utworach cechy
charakterystyczne określonej
epoki ([…] współczesność)
- II.2.4) rozpoznaje w utworze
sposoby kreowania świata
przedstawionego i bohatera
([…] sytuacja liryczna […])
- II.4.2) dostrzega obecne
w utworach literackich oraz
innych tekstach kultury wartości
narodowe i uniwersalne
63 Pamiętnik z powstania 1.21) Miron Białoszewski, - I.1.1) odczytuje sens całego
warszawskiego Mirona wybrane utwory tekstu […] oraz wydzielonych
Białoszewskiego – przez siebie fragmentów; potrafi
wypowiedź ustna objaśnić ich sens oraz funkcję
na tle całości
- II.2.2) dostrzega w czytanych
utworach cechy
charakterystyczne określonej
epoki ([…] współczesność)
- III.1.1) tworzy dłuższy tekst
pisany lub mówiony […]
zgodnie z podstawowymi
regułami jego organizacji,
przestrzegając zasad spójności
znaczeniowej i logicznej
- III.1.4) publicznie wygłasza
przygotowaną przez siebie
wypowiedź, dbając o dźwiękową
poezja intelektualna, klasycyzm, Ocalony, s. 82,
poezja lingwistyczna, Nowa Fala - zad. 1–4, s. 83,
- prezentuje podstawowe - pojęcia: realizm
informacje o życiu i twórczości socjalistyczny, turpizm,
Tadeusza Różewicza poezja intelektualna,
- charakteryzuje Tadeusza klasycyzm, poezja
Różewicza jako przedstawiciela lingwistyczna, Nowa Fal
pokolenia „porażonych śmiercią” wiersz wolny.
- omawia obraz zdegradowanego
świata oraz kreację podmiotu
lirycznego w wierszu Ocalony
- dostrzega w utworze Ocalony
zapis doświadczeń pokolenia,
które przeżyło wojnę
- wypowiada się na temat
kompozycji wiersza Ocalony
- określa utwór Tadeusza
Różewicza jako wiersz wolny
- interpretuje wybrany wiersz
Tadeusza Różewicza
- przedstawia podstawowe Zrozumieć świat 3: Ponad słowami. Klasa 3:
wiadomości o życiu i twórczości - tekst: Miron - tekst: Miron
Mirona Białoszewskiego Białoszewski, Pamiętnik Białoszewski, Pamiętnik
- czyta ze zrozumieniem z powstania z powstania warszawskie
fragment Pamiętnika z powstania warszawskiego – – fragmenty, s. 57,
warszawskiego Mirona fragmenty, s. 84–86. - Ćwiczenie umiejętności
Białoszewskiego Wypowiedź ustna, s. 57–
- wskazuje kolejne etapy - pojęcia: pamiętnik,
przygotowania wypowiedzi wypowiedź ustna.
ustnej: rozumienie tematu, wybór
i analiza materiału,
porządkowanie wypowiedzi
i dbałość o formę językową,
wygłaszanie wypowiedzi
- przygotowuje i rozwija schemat
wypowiedzi na temat obrazu
wojny w utworze Mirona
Białoszewskiego i w wybranych
20
 wyrazistość przekazu (w tym
także tempo mowy i donośność
głosu)
64 Poezja Czesława 1.20) Czesław Miłosz, - II.2.1) wskazuje zastosowane
Miłosza wybrane wiersze w utworze środki wyrazu
artystycznego i ich funkcje […]
oraz inne wyznaczniki poetyki
danego utworu (z zakresu
podstaw wersyfikacji,
kompozycji, genologii) i określa
ich funkcje
- II.2.2) dostrzega w czytanych
utworach cechy
charakterystyczne określonej
epoki ([…] współczesność)
- II.2.4) rozpoznaje w utworze
sposoby kreowania świata
przedstawionego i bohatera
([…] sytuacja liryczna […])
- II.4.2) dostrzega obecne
w utworach literackich oraz
innych tekstach kultury wartości
narodowe i uniwersalne
65 Przesłanie moralne 1.20) Zbigniew Herbert, - II.2.1) wskazuje zastosowane
poezji Zbigniewa wybrane wiersze w utworze środki wyrazu
Herberta artystycznego i ich funkcje (…)
oraz inne wyznaczniki poetyki
danego utworu (z zakresu
podstaw wersyfikacji,
kompozycji, genologii) i określa
ich funkcje
- II.2.2) dostrzega w czytanych
utworach cechy
charakterystyczne określonej
epoki ([…] współczesność)
- II.2.4) rozpoznaje w utworze
sposoby kreowania świata
tekstach kultury
- wygłasza przygotowaną
wypowiedź z zachowaniem zasad
wyrazistości przekazu
- przedstawia podstawowe Zrozumieć świat 3: Ponad słowami. Klasa 3:
informacje o życiu i twórczości - tekst: Czesław Miłosz, - tekst: Czesław Miłosz,
Czesława Miłosza Który skrzywdziłeś, s. 101. Moja wierna mowo, s. 84
- określa stosunek podmiotu - zad. 1–5, s. 86,
lirycznego wiersza Moja wierna Zrozumieć świat 2: - pojęcia: sytuacja liryczn
mowo do ojczystego języka - teksty: Czesław Miłosz, podmiot liryczny, adresa
- wskazuje środki artystyczne Wiara, Nadzieja, Miłość, wiersza.
zastosowane w utworze i określa s. 32–33,
ich funkcje - teksty: Czesław Miłosz,
- charakteryzuje nadawcę Dar, Dwór, s. 108–109.
i adresata wiersza Który
skrzywdziłeś
- wypowiada się na temat roli
poety i poezji w twórczości
Czesława Miłosza
- interpretuje wiersz Który
skrzywdziłeś w kontekście
historycznym i społecznym
- wskazuje motywy tematyczne
w wybranych wierszach poety
- przedstawia podstawowe Zrozumieć świat 3: Ponad słowami. Klasa 3:
informacje o życiu i twórczości - tekst: Zbigniew Herbert, - teksty: Zbigniew Herbe
Zbigniewa Herberta Przesłanie Pana Cogito, Apollo i Marsjasz,
- określa tematykę wybranych s. 61–62. Przesłanie Pana Cogito,
wierszy Zbigniewa Herberta s. 87–88,
- wyszukuje nawiązania - zad. 1–7, s. 89,
do antyku w wierszu Apollo - pojęcia: podmiot lirycz
i Marsjasz sytuacja liryczna.
- charakteryzuje podmiot
liryczny i adresata wiersza
Przesłanie Pana Cogito
- wskazuje zasady moralne,
jakimi powinien kierować się
adresat utworu Zbigniewa
21
 przedstawionego i bohatera
([…] sytuacja liryczna […])
- II.4.2) dostrzega obecne
w utworach literackich oraz
innych tekstach kultury wartości
narodowe i uniwersalne
66 Poezja lingwistyczna 1.21) Miron Białoszewski, - II.2.1) wskazuje zastosowane
Mirona wybrane utwory w utworze środki wyrazu
Białoszewskiego artystycznego i ich funkcje […]
oraz inne wyznaczniki poetyki
danego utworu (z zakresu
podstaw wersyfikacji,
kompozycji, genologii) i określa
ich funkcje
- II.2.2) dostrzega w czytanych
utworach cechy
charakterystyczne określonej
epoki ([…] współczesność)
67 Motyw przemijania 1.20) Wisława - II.2.1) wskazuje zastosowane
w wierszach Wisławy Szymborska, wybrane w utworze środki wyrazu
Szymborskiej wiersze artystycznego i ich funkcje […]
oraz inne wyznaczniki poetyki
danego utworu (z zakresu
podstaw wersyfikacji,
kompozycji, genologii) i określa
ich funkcje
- II.2.2) dostrzega w czytanych
utworach cechy
charakterystyczne określonej
epoki ([…] współczesność)
Herberta
- interpretuje wybrany wiersz
Zbigniewa Herberta
- prezentuje podstawowe Zrozumieć świat 3: Ponad słowami. Klasa 3:
wiadomości o życiu i twórczości - teksty: Miron - teksty: Miron
Mirona Białoszewskiego Białoszewski, Skąd tyle Białoszewski, Karuzela
- omawia na wybranych radości, Mironczarnia, z madonnami, Podłogo,
przykładach cechy poezji s. 22. błogosław!, s. 90–91,
lingwistycznej: posługiwanie się - zad. 1–6, s. 92,
skrótami wyrazowymi, cząstkami - pojęcia: poezja
słów, stosowanie neologizmów, lingwistyczna, neologizm
nawiązywanie do języka język potoczny.
potocznego
- interpretuje grę słów
zastosowaną w wierszu
Mironczarnia
- omawia sposób doświadczania
codzienności wyrażony w poezji
Mirona Białoszewskiego
- wskazuje funkcje
eksperymentów językowych
w wybranych wierszach Mirona
Białoszewskiego
- prezentuje podstawowe Zrozumieć świat 3: Ponad słowami. Klasa 3:
wiadomości o życiu i twórczości - teksty: Wisława - teksty: Wisława
Wisławy Szymborskiej Szymborska, Nic dwa razy, Szymborska, Monolog dl
- określa wiersze Nic dwa razy Chwila, s. 10–11, 15. Kasandry, Cebula,
oraz Chwila jako poetycką s. 93–95,
refleksję nad przemijaniem - zad. 1–4, 6, 7, s. 95,
- wyszukuje i interpretuje - pojęcia: podmiot lirycz
symbole zawarte w utworze gra językowa, monolog,
Nic dwa razy symbol, mit, koncept,
- przywołuje mit, do którego paradoks, puenta.
nawiązuje wiersz Monolog dla
Kasandry
22

68 Perswazja - I.3.4) rozpoznaje i nazywa
a manipulacja funkcje tekstu (informatywną,
językowa poetycką, ekspresywną,
impresywną – w tym
perswazyjną)
- III.1.5) stosuje uczciwe zabiegi
perswazyjne, zdając sobie
sprawę z ich wartości i funkcji;
wystrzega się nieuczciwych
zabiegów erystycznych
69, 70 Nowa Fala w poezji 1.20) Ewa Lipska, Adam - II.2.1) wskazuje zastosowane
Zagajewski, Stanisław w utworze środki wyrazu
Barańczak, wybrane artystycznego i ich funkcje […]
wiersze oraz inne wyznaczniki poetyki
danego utworu (z zakresu
podstaw wersyfikacji,
kompozycji, genologii) i określa
ich funkcje
- II.2.2) dostrzega w czytanych
- wypowiada się na temat
podmiotu lirycznego utworu
Monolog dla Kasandry
- określa kompozycję wiersza
- omawia obraz człowieka
ukazany w utworze Cebula
- wyszukuje w wierszach
Wisławy Szymborskiej gry
słowne, koncept, paradoksy,
puentę i określa ich funkcje
- określa, na czym polega Ponad słowami. Klasa 3:
perswazyjna funkcja języka - Nauka o języku.
- wymienia rodzaje technik Perswazja a manipulacja
perswazyjnych językowa, s. 153–154,
- odróżnia perswazję od - zad. 1, 3, 5, 6, s. 154,
manipulacji - pojęcia: funkcja
- wskazuje najważniejsze perswazyjna języka,
sposoby manipulacji językowej perswazja, manipulacja
- określa nowomowę jako język językowa, nowomowa,
propagandy komunistycznej slogan reklamowy.
i wymienia jej cechy
- omawia specyfikę języka
reklamy
- podaje i analizuje przykładowe
slogany reklamowe
- wskazuje przykłady perswazji
i manipulacji pochodzące z życia
codziennego oraz z tekstów
kultury
- prezentuje podstawowe Ponad słowami. Klasa 3:
informacje o życiu i twórczości - teksty: Ewa Lipska,
Ewy Lipskiej, Stanisława Dyktando; Stanisław
Barańczaka i Adama Barańczak, Określona
Zagajewskiego epoka, Wypełnić czytelny
- określa tematykę wybranych pismem; Adam Zagajews
utworów poetów Nowej Fali Jechać do Lwowa –
- odczytuje koncept zawarty fragmenty, s. 99–103,
w wierszu Ewy Lipskiej - zad. 1–4, s. 99,
23
 utworach cechy
charakterystyczne określonej
epoki ([…] współczesność)
- II.2.4) rozpoznaje w utworze
sposoby kreowania świata
przedstawionego i bohatera
([…] sytuacja liryczna […])
- II.3.2) wykorzystuje
w interpretacji utworu konteksty
(np. literackie, kulturowe,
filozoficzne, religijne,
biograficzne, historyczne)
71, 72, Tango 1.22) wybrany dramat - II.2.2) dostrzega w czytanych
73 Sławomira Mrożka dwudziestowieczny utworach cechy
z literatury polskiej charakterystyczne określonej
(np. Stanisława Ignacego epoki ([…] współczesność)
Witkiewicza, Sławomira - II.3.1) wykorzystuje
Mrożka lub Tadeusza w interpretacji elementy
Różewicza) znaczące dla odczytania sensu
utworu (tytuł, podtytuł, puenta,
kompozycja, słowa klucze,
motto)
- II.4.2) dostrzega obecne
w utworach literackich oraz
Dyktando - zad. 1–7, s. 101,
- interpretuje metafory - zad. 1–6, s. 103,
występujące w utworze - pojęcia: sytuacja liryczn
Dyktando koncept, metafora,
- charakteryzuje sytuację liryczną nowomowa, manipulacja
w wierszu Określona epoka językowa.
Stanisława Barańczaka
- wskazuje elementy nowomowy
i języka przemówień
zastosowane w wierszu
Określona epoka
- interpretuje utwór Wypełnić
czytelnym pismem w kontekście
rzeczywistości PRL-u
- wskazuje aktualność wymowy
wiersza Wypełnić czytelnym
pismem
- określa sposób przedstawienia
Lwowa w wierszu Adama
Zagajewskiego
- dostrzega odwołania do mitu
małej ojczyzny w utworze
Jechać do Lwowa
- analizuje i interpretuje wybrany
wiersz jednego z poetów Nowej
Fali
- przedstawia podstawowe Ponad słowami. Klasa 3:
wiadomości o życiu i twórczości - tekst: Sławomir Mrożek
Sławomira Mrożka Tango – fragmenty,
- streszcza Tango Sławomira s. 114–116,
Mrożka - zad. 1–4, s. 116,
- charakteryzuje bohaterów - zad. „Po przeczytaniu
dramatu całego utworu”: 1–7,
- interpretuje utwór Sławomira s. 116,
Mrożka jako komedię rodzinną - pojęcia: dramat, teatr
- omawia postawy bohaterów absurdu, groteska,
dramatu wobec rzeczywistości symbolika, metaforyka,
- określa utwór Sławomira poetyka absurdu.
24
 innych tekstach kultury wartości
narodowe i uniwersalne
- III.1.7) wykonuje różne
działania na tekście cudzym
(np. streszcza, parafrazuje,
sporządza konspekt, cytuje)
74 Powtórzenie - II.2.2) dostrzega w czytanych
wiadomości utworach cechy
o literaturze charakterystyczne określonej
współczesnej epoki ([…] współczesność)
- III.2) Świadomość językowa.
Uczeń operuje słownictwem
z kręgów tematycznych: Polska,
Europa, świat – współczesność
i przeszłość; kultura,
cywilizacja, polityka.
75 Od starożytności - II.2.2) dostrzega w czytanych
do współczesności – utworach cechy
porównanie epok charakterystyczne określonej
epoki (średniowiecze, renesans,
barok, oświecenie, romantyzm,
pozytywizm, Młoda Polska,
dwudziestolecie międzywojenne,
Mrożka jako uniwersalny dramat
dotyczący relacji międzyludzkich
- wypowiada się na temat
sposobu przedstawienia mitu
wolności w Tangu
- rozumie pojęcie groteski
i wypowiada się na temat funkcji
groteski w Tangu
- interpretuje metaforykę
i symbolikę zawarte w utworze
- interpretuje tytuł oraz ostatnią
scenę dramatu Sławomira
Mrożka
- wypowiada się na temat roli
absurdu w dramacie
- określa kontekst historyczny, Zrozumieć świat 3: Ponad słowami. Klasa 3:
polityczny i społeczny - To, co najważniejsze: - Podsumowanie
omawianego okresu Literatura współczesna, wiadomości –
- wymienia główne motywy s. 191. współczesność, s. 156–15
sztuki współczesnej: dialog - zad. „Zakres
z tradycją, prowincjonalizm, podstawowy”: 1, 3, 4, 5,
mała ojczyzna, totalitarne 10, 11, 13, 14, s. 158,
zniewolenie - pojęcia: dramat, grotesk
- wskazuje przedstawicieli poezja lingwistyczna,
polskiej literatury i sztuki Nowa Fala.
współczesnej oraz podaje
przykłady ich utworów
- wskazuje gatunki literackie,
charakterystyczne dla literatury
współczesnej i wymienia utwory
będące ich przykładami
- określa ramy czasowe Zrozumieć świat 3: Ponad słowami. Klasa 3:
kolejnych okresów w literaturze - To, co najważniejsze, - Porównanie epok,
i kulturze oraz w zwięzły sposób s. 182–194. s. 169–171.
charakteryzuje te okresy
- wskazuje przedstawicieli
poznanych epok
- podaje przykłady utworów
25
współczesność)
- III.2) Świadomość językowa.
Uczeń operuje słownictwem
z kręgów tematycznych: Polska,
Europa, świat – współczesność
i przeszłość; kultura,
cywilizacja, polityka.
z danej epoki i określa ich
tematykę
- wymienia główne motywy
tematyczne występujące
w literaturze poszczególnych
epok
- określa dominujące prądy
artystyczne oraz podstawowe
cechy tekstów kultury
w poszczególnych epokach
- określa wzory osobowe różnych
okresów kulturowych
- wymienia gatunki literackie
najważniejsze w poszczególnych
epokach
26