Professional Documents
Culture Documents
SKKN Cach Lam Do Dung Day Hoc Mo Hinh Dong Qua Trinh Tu Nhan S32EYJRFg4Piky 095939
SKKN Cach Lam Do Dung Day Hoc Mo Hinh Dong Qua Trinh Tu Nhan S32EYJRFg4Piky 095939
1. Đặt vấn đề 2
1.1. Lý do chọn đề tài 2
1.2. Mục đích nghiên cứu 2
1.3 Đối tượng nghiên cứu 2
1.4. Phương pháp nghiên cứu 2
1
1 . MỞ ĐẦU
1.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI.
Sinh học là môn khoa học thực nghiệm. các kiến thức sinh học cần được hình
thành bằng phương pháp quan sát và thực nghiệm. Tuy nhiên ở mức độ
THPT các kiến thức sinh học mang tính khái quát, trừu tường quá cao, cho
nên trong một số trường hợp cần phải hướng dẫn cho học sinh lĩnh hội kiến
thức bằng tư duy trừu tượng (phân tích,so sánh, tổng hợp, vận dụng các kiến
thức đã học….), dựa vào các mô hình mô phỏng, các sơ đồ, đồ thị khái quát
hóa . Theo hướng phát triển các phương pháp tích cực, cần sử dụng đồ dùng
dạy học và thiết bị dạy học như là nguồn dẫn tới kiến thức mới bằng con
đường khám phá. Vì vậy các Giáo Viên cần bổ sung bằng cách tự làm những
tranh, ảnh, mô hình, mẫu vật….Trong đó phản ánh minh họa các hiện tượng,
quá trình sống. Cần xây dựng bằng cách tự làm những băng hình,đĩa CD,
phần mềm máy tính, đặc biệt là các mô hình động tạo thuận lợi cho việc
giảng dạy của Giáo Viên và tạo hứng thú cho học sinh dễ tiếp thu. Trong đó
có “MÔ HÌNH ĐỘNG QUÁ TRÌNH TỰ NHÂN ĐÔI ADN”.
1.2. Mục đích nghiên cứu.
- Minh họa cho cơ chế tự nhân đôi của ADN một cách sinh động
- Gây hứng thú học tập cho học sinh
1.3. Đối tượng nghiên cứu.
- nghiên cứu lý thuyết quá trình nhân đôi ADN, Nguyên tắc nhân đôi.
- Khảo sát những vật liêu, nguyên liệu sẵn có trong cuộc sống, rẻ tiền
1.4. Phương pháp nghiên cứu.
Để hoàn thành sáng kiến trên tôi sử dụng các phương pháp sau:
- Quan sát những dụng cụ, tranh hiện có trong phòng thực hành của trường đã
được Sở Giáo Dục cấp.
- Thu thập thông tin Học Sinh đã họ và chưa học quá trình nhân đôi của ADN.
- Từ nhu cầu giảng dạy của Giáo Viên
2
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm
Nhờ các emzim tháo xoắn, ADN mẹ tách từ 1 điểm hình thành 2 chạc chữ Y,
mỗi chạc để lộ 2 đầu của mạch khác nhau là đầu 3’ – OH và 5’ – P
Mạch khuôn có đầu 3’ – OH tách trước thì mạch mới được tổng hợp liên
tục theo chiều 5’ – 3’ theo nguyên tắc bổ sung (A – T và ngược lại, G – X và
ngược lại)
Mạch thứ hai có đầu 5’ – P tách trước thì mạch mới bổ sung lại được tổng
hợp từng đoạn theo hướng ngược lại với chạc chữ Y
2.2. Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến.
- Hiện nay đồ dùng dạy học (ĐDDH) trong các phòng thí nghiệm của các nhà
trường ở Thanh Hóa nói chung và ở trường THPT Nga Sơn nói riêng đối với
môn Sinh Học không có nhiều. Đặc biệt là các mô hình động, phong trào tự
làm ĐDDH của các giáo viên trong các nhà trường chưa được chú trọng và
phát động nhiều .
- Trong phòng thực hành của các nhà trường có sơ đồ nhưng là tranh mô tả
quá trình nhân đôi ADN khi giảng dạy khó hình dung và không gây hứng thú
cho học sinh
3.3. Các giải pháp sử dụng để giải quyết vấn đề.
3.3.1. Nguyên liệu cần có:
Tôi sử dùng những nguyên liệu rẻ tiền và sẵn có gồm
- Bìa cứng (sáng màu) : 1 tấm lớn cỡ 60 x 80 cm và 1 mảnh 20 x 40 cm.
- Cước câu hoặc dây ni lông : 5m
- Giấy màu.
- Hồ gián.
- Khuyết có chân rết (để làm khuyết xâu dây giầy)
- 02 ốc vít nhỏ
- Kéo, dao xén.
3.3.2. Cách làm.
3
- Biến hình 1.2 trong sách giáo khoa lớp 12 sinh học (nâng cao hoặc cơ bản)
thành mô hình động để trình bày cơ chế tự nhân đôi ADN.
- Cách làm
Bước 1: Dùng 01 bìa cứng cỡ 60 x 80 cm để làm bảng biểu diễn sơ đồ
Bước 2: Đục các lỗ ở các vị trí xác định (như ở hình mô tả bên)
Bước 3: Dùng khuyết chân rết đặt vào lỗ, bè chân rết giữ chặt vào bìa cứng
dùng để luồn, rút dây kéo.
Bước 4: Dùng kéo cắt các khe chéo để các nuclêôtit đi qua
Bước 5: Dùng mảnh bìa cứng 20 x 40 cắt các phân tử của sơ đồ kích cỡ phù
hợp với bảng trong đó có 2 mạch song song, các bazơ nitơ gồm 4 loại
A,T,G,X được cắt cố định với 2 mạch tuân theo Nguyên Tắc Bổ Sung gồm 6
cặp nuclêôtit, cắt một vòng tròn để làm enzim.
Bước 6: Dùng bìa màu dán để phân biệt các phân tử (như hình mô tả bên)
Bước 7: Cắt đôi 2 mạch dùng keo dán cố định 1 nửa ở phía trên, dùng 2 ốc
vít cố dịnh 2 đầu của nửa phía dưới (vặn lỏng vít ở 2 đầu để 2 mạch ở phía
dưới để 2 mạch này di chuyể được).
Bước 8 : Dùng dây cước để xâu enzim, các phân tử.
3.3.3. Cách sử dụng sơ đồ động.
Cầm dây 8 kéo xuống thì phân tử enzim di động theo chiều từ dưới lên, đồng
thời 2 mạch của ADN từ rừ tách nhau ở đoạn dưới.
Sau khi kéo dây 8 thì lần lượt kéo các dây 4 và 5, để các nuclêôtit X rồi A
dấu ở phía sau sẽ di động qua các khe chéo tới liên kết bổ sung với G và T
trên mạch của ADN vừa tách (Đối với mạch bên kia, giáo viên chỉ thông báo
cũng xảy ra một quả trình tương tự).
4
5’ 2 3’ 5’ 2 3’
A
A T A
A T
X G
G X G
T A T A
T X G T 3 X G
A 3
T 3 T A
X G A X 5’
3’ 7
3’ 5’ X
7
9
6 6
4 5 4 5
5
3.3.3. Sử dụng mô hình động quá trình nhân đôi của ADN để dạy mục III bài 1
sinh học 12 nâng cao hoặc cơ bản “quá trình nhân đôi của ADN”.
Hoạt động của Giáo Viên Hoạt động của học Nội dung bài
sinh
- Cho học sinh nghiên cứu Nghiên cứu mục III
mục III SGK SGK
- Treo mô hình động quá trình
nhân đôi ADN lên bảng trình Quan sát mô hình
bày như cách sử dụng ở mục 3 động
trong sáng kiến.
- Chia nhóm học tập yêu cầu
học sinh tìm hiểu thảo luận và
lên trình bày bằng mô hình
động quá trình nhân đôi ADN Thảo luận sau đó
ở SV nhân sơ. đại diện nhóm lên
- Cho các nhóm thảo luận trả bảng trình bày
lời các câu hỏi sau
ADN được nhân đôi Suy nghĩ, trả lời Nguyên tắc: nhân đôi
theo nguyên tắc nào ? theo nguyên tắc bổ sung
giải thích? và bán bảo toàn
Có những thành phần * Diễn biến :
nào tham gia vào quá + Dưới tác đông của E
trình tổng hợp ADN ? ADN-polimeraza và 1 số
Các giai đoạn chính tự E khác, ADN duỗi xoắn,
sao ADN là gì ? 2 mạch đơn tách từ đầu
Các nu tự do môi trường đến cuối
liên kết với các mạch + Cả 2 mạch đều làm
gốc phải theo nguyên mạch gốc
tắc nào ? + Mỗi nu trong mạch gốc
Hai mạch của ADN có liên kết với 1 nu tự do
chiều ngược nhau mà theo nguyên tắc bổ sung.
ezim ADN polimeraza A gốc = T môi trường
chỉ xúc tác theo chiều 5’ T gốc = A môi trường
– 3’ , vậy quá trình liên G gốc = X môi trường
kết các nuclêôtit diễn ra X gôc = G môi trưòng
+ Trên mạch gốc C5 ->C3
trên 2 mạch của ADN là
giống nhau hay khác mạch mới được tổng hợp
nhau ? liên tục, trên mạch gốc
C3 ->C5 mạch mới đươc
Mạch nào được tổng lùi thành đoạn nhỏ
hợp liên tục? mạch nào (Okazaki)
tổng hợp từng đoạn ? vì
6
sao ?
* 12A dùng phương pháp thuyết trình, sử dụng hình ảnh minh họa.
Ta thấy khi dạy có sử dụng mô hình động trực quan học sinh có kết quả học tập
cao hơn khi sử dụng tranh. Đặc biệt hơn thái độ và tinh thần của học sinh rất vui,
hào hứng, sôi nổi khi mình được nhìn, cầm nắm, tự biểu diễn.
8
3. KẾT LUẬN
3.1. Kết quả.
- Mô hình động quá trình nhân đôi trên với chất liệu dễ tìm, giá thành rẻ, nhìn
đơn giản gần gũi với học sinh đặc biệt rất dễ làm ( học sinh có thể tự làm). Cho
học sinh hiểu rằng kiến thức không ở đâu xa mà ngay quanh ta giúp các em tự tin
để tìm hiểu cuộc sống và để sống bảo vệ thiên nhiên, môi trường.
- Giáo viên dễ trình bày trong quá trình giảng dạy
9
Tài liệu tham khảo
10
11