Jakie stopnie utlenienia może przyjmować chrom

w związkach chemicznych?

Wprowadzenie
Przeczytaj
Film edukacyjny
Sprawdź się
Dla nauczyciela
 Jakie stopnie utlenienia może przyjmować chrom
w związkach chemicznych?

Roztwory wodne zawierające jony chromianowe(<math aria-label="sześć">VI) mają barwę żółtą.

Źródło: Leiem, licencja: CC BY-SA 4.0.

Chrom występuje w związkach chemicznych najczęściej na II, III i VI stopniu utlenienia,

co determinuje ich różnorodne barwy. Wraz ze zmianą stopnia utlenienia chromu,
zmieniają się również właściwości utleniająco‐redukujące jego związków. W tej lekcji
przyjrzymy się im bliżej.

Twoje cele

Przedstawisz przykłady związków chromu, w których atomy chromu występują na

różnych stopniach utlenienia.
Opiszesz budowę jonów: chromianowego(VI) i dichromianowego(VI).
Wyjaśnisz, jakie czynniki wpływają na równowagę pomiędzy jonami chromianowymi(
VI) i dichromianowymi(VI) w roztworach.
Przeczytaj

Konfiguracja elektronowa atomów chromu

Konfiguracja elektronowa chromu jest przedstawiana w następujący sposób:

24 Cr : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s1 3d5

4 3
Konfiguracja elektronowa atomu chromu po przeniesieniu elektronu z podpowłoki s na podpowłokę d
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Chrom występuje na II, III, IV i VI stopniu utlenienia. Najczęściej spotykanymi związkami

są związki chromu(III) i chromu(VI), ponieważ są najbardziej trwałe. Natomiast związki
chromu(II) oraz chromu(IV) taką trwałością się już nie charakteryzują.

Jakie stopnie utlenienia chromu można odnaleźć w jego

związkach?

Chrom na II stopniu utlenienia występuje najczęściej pod postacią tlenku chromu(II)

o wzorze sumarycznym CrO. Jest to związek bardzo nietrwały, szybko utlenia się do
związków chromu na +III stopniu utlenienia, co znacząco zmniejsza jego możliwości
zastosowania w preparatyce chemicznej.
 Ma charakter zasadowy, co oznacza, że reaguje z kwasami – choćby z kwasem siarkowym(VI
) i kwasem chlorowodorowym:

CrO + 2 HCl → CrCl2 + H2 O

Podczas ogrzewania tlenku chromu(II) w obecności tlenu, atom chromu ulega utlenieniu,
a produktem reakcji jest tlenek chromu(III) o wzorze sumarycznym Cr2 O3 .

temperatura
−
4 CrO + O2 → 2 Cr2 O3

Związek ten powstaje również w wyniku rozkładu wodorotlenku chromu(III) pod wpływem
temperatury:

temperatura
−
2 Cr(OH)3 → Cr2 O3 + 3 H2 O

Tlenek chromu(<math aria-label="trzy">III) jest zielonym ciałem stałym.

Źródło: W. Oelen (h ps://commons.wikimedia.org), domena publiczna.

Tlenek chromu(III) jest związkiem amfoterycznym, więc reaguje zarówno z kwasami (np.
kwasem solnym), jak i z zasadami (np. z wodnym roztworem wodorotlenku potasu).
W wyniku reakcji z roztworem wodorotlenku sodu powstaje związek kompleksowy:
heksahydroksychromian(III) sodu o wzorze sumarycznym: Na3 [Cr(OH)6 ]. Anion
3−
[Cr(OH)6 ] nazywany jest anionem heksahydroksychromianowym(III).

Cr2 O3 + 6 HCl → 2 CrCl3 + 3 H2 O

Cr2 O3 + 6 NaOH + 3 H2 O → 2 Na3 [Cr(OH)6 ]

 Cr
3+ −
+ 3 OH → Cr(OH)3

⏐
Szarozielony wodorotlenek chromu(III) – podobnie jak tlenek chromu(III) – jest
amfoteryczny. Można go otrzymać w wyniku reakcji dobrze rozpuszczalnej soli chromu(III)
z rozpuszczalnym w wodzie wodorotlenkiem, takim jak wodorotlenek sodu czy
wodorotlenek potasu. Skrócony jonowy zapis tej reakcji wygląda następująco:

↓
Doświadczenie 1

Badanie charakteru chemicznego wodorotlenku chromu(III)

Problem badawczy

Jaki charakter chemiczny mają wodorotlenek chromu(III) i wodorotlenek glinu(III)?

Hipoteza

Wodorotlenek chromu(III), podobnie jak wodorotlenek glinu(III), jest związkiem

amfoterycznym.

Co będzie potrzebne

dwie probówki z niewielką ilością wodorotlenku chromu(III);

dwie probówki z niewielką ilością wodorotlenku glinu(III);

cztery korki do zatkania probówek;

wodny roztwór kwasu chlorowodorowego;

wodny roztwór wodorotlenku sodu.

Instrukcja

1. Do jednej probówki z wodorotlenkiem chromu(III) dodaj 2 cm3 wodnego roztworu kwasu

chlorowodorowego, a do drugiej 2 cm3 wodnego roztworu wodorotlenku sodu.

2. Obie probówki zatkaj korkiem i wstrząśnij. Zanotuj obserwacje.

 3. Do jednej probówki z wodorotlenkiem chromu(III) dodaj 2 cm3 wodnego roztworu kwasu
chlorowodorowego, a do drugiej 2 cm3 wodnego roztworu wodorotlenku sodu.

4. Obie probówki zatkaj korkiem i wstrząśnij. Zanotuj obserwacje.

Polecenie 1
Napisz obserwacje i wnioski do przeprowadzonego doświadczenia.

Obserwacje:

Wnioski:

Chrom na III stopniu utlenienia występuje również w formie soli. Sole chromu(III) mają
zielone lub niebieskie, a nawet fioletowe zabarwienie. Bezwodny chlorek chromu(III) jest
fioletowy, natomiast jego heksahydrat o wzorze [CrCl2 (H2 O)4 ]Cl ⋅ 2H2 O lub
[CrCl(H2 O)5 ]Cl2 ⋅ H2 O jest zielony. Siarczan(VI) chromu(III) jest niebieski.

Poza wymienionymi powyżej tlenkiem chromu(II) i związkami chromu(III) istnieją również

związki tlenu z chromem na IV i VI stopniu utlenienia. Tlenek chromu(IV), CrO2 , jest
czarnym ciałem stałym i ma dobre właściwości ferromagnetyczne.

Ciekawostka

Przed rozpowszechnieniem płyt CD i DVD, tlenek chromu(IV) był stosowany do

produkcji taśm magnetycznych, na przykład kaset magnetofonowych.
 Kaseta magnetofonowa z taśmą magnetyczną
Źródło: nn. (h ps://pxhere.com), domena publiczna.

Chrom na VI stopniu utlenienia tworzy z tlenem pomarańczowoczerwony

(czerwonobrunatny) tlenek, który ma charakter kwasowy – reaguje więc z zasadami, ale nie
z kwasami.

Tlenek chromu(<math aria-label="sześć">VI) jest brunatnoczerwonym ciałem stałym.

Źródło: Rando Tuvikene (h ps://commons.wikimedia.org), domena publiczna.

Ponadto tlenek chromu(VI) ma właściwości kwasotwórcze, czyli tworzy istniejące tylko

w postaci wodnych roztworów kwasy: chromowy(VI) – H2 CrO4 i dichromowy(VI) –
H2 Cr2 O7 .
 CrO3(s) + H2 O → H2 CrO4(aq)

2 CrO3(s) + H2 O → H2 Cr2 O7(aq)

Co więcej, w roztworach wodnych mogą tworzyć się również kwasy polichromowe(VI). Jak
już zostało wspomniane, kwasy te nie występują w stanie wolnym, a tylko w postaci wodnych
roztworów. Jako wolne, mogą za to występować ich sole: chromiany(VI) i dichromiany(VI).

Roztwory wodne zawierające jony chromianowe(VI) – CrO4 2− – mają barwę żółtą, a te

posiadające jony dichromianowe(VI) – Cr2 O7 2− – barwę pomarańczową. Pomiędzy nimi
ustala się równowaga. W roztworach o odczynie kwasowym dominują jony Cr2 O7 2− ,
a w roztworach o odczynie zasadowym jony CrO4 2− .


Równowaga pomiędzy jonami chromianowymi(<math aria-label="sześć">VI)
i dichromianowymi(<math aria-label="sześć">VI)
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

W laboratorium zakwaszone roztwory, które zawierają jony dichromianowe(VI), stanowią

użyteczne środki utleniające.

Reakcja redukcji przebiega zgodnie z równaniem:

2− + 3+
Cr2 O7 (aq) + 14 H3 O (aq) + 6 e− → 2 Cr (aq) + 21 H2 O
pomarań czowy zielony

Przykładem takiej reakcji może być redukcja etanolu przy użyciu dichromianu(VI) potasu:

3 C2 H5 OH + 2 K2 Cr2 O7 + 8 H2 SO4 → 3 CH3 COOH + 2 Cr2 (SO4 )3 + 2 K2 SO4 + 11 H2 O

Ciekawostka

Zmiana barwy jest bardzo charakterystyczna i łatwa do zaobserwowania, dlatego była

wykorzystywana w alkomatach. Dichromian(VI) potasu lub amonu utleniał w nich alkohol,
 a sam redukował się do związków chromu(III). Zmiana barwy była rejestrowana przez
czujnik, który obliczał zawartość alkoholu w wydychanym powietrzu, na podstawie barwy
powstałego związku.

Ta metoda nie jest już wykorzystywana, ponieważ dichromian(VI) potasu jest silnym
utleniaczem. Stąd wiele związków, które posiadają grupę hydroksylową, mogą być przez
niego utlenione, dając fałszywie pozytywne wyniki. Ponadto związki chromu(VI) są
toksyczne.

We współczesnych alkomatach nie używa się już dichromianów(<math aria-label="sześć">VI), a sensory

obecne w tych urządzeniach można podzielić na elektrochemiczne i półprzewodnikowe.
Źródło: piotrpiotrwojcicki, dostępny w internecie: www.pixabay.com, domena publiczna.

Modele jonów: chromianowego(VI) i dichromianowego(VI)

 

Model jonu CrO4 2−

Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Ciekawostka

Reakcję rozkładu dichromianu(VI) amonu wykorzystuje się często podczas pokazów

chemicznych, ponieważ jest ona bardzo widowiskowa. Doświadczenie przedstawiane jest
jako „wybuch wulkanu”.

Doświadczenie pt. Wybuch wulkanu

Źródło: Наталия, licencja: CC BY-SA 4.0.
 Ciekawostka

Roztwór dichromianu( VI) potasu jest często stosowanym utleniaczem. Jego roztwór
w kwasie siarkowym nazywany jest chromianką i ma bardzo silne właściwości utleniające.
Do niedawna była ona masowo stosowana w laboratoriach do mycia szkła, w celu
usunięcia pozostałości substancji organicznych, zwłaszcza do odtłuszczania. Obecnie jej
stosowanie jest zabronione, ponieważ jest silnie żrąca, a związki chromu na stopniu
utlenienia+VI są rakotwórcze. Związki organiczne usuwa się ze szkła za pomocą kąpieli
w ługach (np. stężone roztwory NaOH lub KOH).

Roztwór dichromianu potasu w kwasie siarkowym(<math aria-label="sześć">VI), inaczej zwany chromianką,

służył do czyszczenia szkła laboratoryjnego.
Źródło: Rando Tuvikene (h ps://commons.wikimedia.org), domena publiczna.

Słownik
chromiany( VI)
sole kwasu chromowego( VI) zawierają anion CrO2−
4
dichromiany( VI)
sole kwasu dichromowego( VI) zawierają anion Cr2 O2−
7
równowaga chemiczna

w ujęciu kinetycznym – stan, do którego dąży układ w miarę przebiegu reakcji

odwracalnej
 stopień utlenienia pierwiastka

ładunek, jaki zgromadziłby się na atomie danego pierwiastka, który wchodzi w skład
związku chemicznego, przy założeniu, że wszystkie wiązania chemiczne w związku mają
charakter wiązań jonowych

reduktor

atom, jon lub cząsteczka, które w reakcji redoks są donorem elektronu (elektronów)

utleniacz

atom, jon lub cząsteczka, które w reakcji redoks są akceptorem elektronu (elektronów)

redukcja

proces przyjmowania elektronów, związany z obniżaniem stopnia utlenienia utleniacza

utlenianie

proces oddawania elektronów, związany z podwyższaniem stopnia utlenienia reduktora

Bibliografia
Atkins P., Jones L., Chemia ogólna, Warszawa 2004.

Bielański A., Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 1977.

Czerwińska A., Jelińska‐Kazimierczuk M., Kuśmierczyk K., Chemia 1. Podręcznik, s. 297–327,

Warszawa 2002.

Hasssa R., Mrzigod A., Mrzigod J., Sułkowski W., Chemia 2, s. 326‐335, Warszawa 2003.
Film edukacyjny

Polecenie 1

Jakie stopnie utlenienia można odnaleźć w związkach chromu? Zapoznaj się z poniższym
filmem, a następnie rozwiąż ćwiczenia sprawdzające Twoją wiedzę.

Film dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DsCaVigte

Film edukacyjny pt. Jakie stopnie utlenienia można odnaleźć w związkach chromu?
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Film nawiązujący do treści materiału - dotyczy stopni utlenienia w związkach chromu.

Ćwiczenie 1

Uzupełnij notatkę, opisującą obserwacje i wnioski z pewnego doświadczenia.

Obserwacje:
Dodanie do wodnego roztworu chromianu(VI) potasu roztworu kwasu siarkowego(VI),
powoduje zmianę barwy na . Po dodaniu roztworu wodorotlenku potasu, barwa
roztworu zmienia się na .
Wnioski:
Równowaga reakcji chemicznej, w zależności od środowiska, przesuwa się albo w stronę
jonów chromianowych(VI), albo w stronę jonów dichromianowych(VI) – w środowisku
kwasowym dominują jony , a w środowisku zasadowym jony .

Cr2 O7 2− CrO4 2− żółtą pomarańczową

Ćwiczenie 2

Zapisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji przemiany jonów dichromianowych(VI)

w jony chromianowe(VI) w środowisku zasadowym oraz równanie przemiany jonów
chromianowych(VI) w dichromianowe(VI) w środowisku kwasowym.

Odpowiedź:
Sprawdź się

Pokaż ćwiczenia: 輸醙難

Ćwiczenie 1 輸

Połącz w pary związek chromu z informacją, która ten związek opisuje.

Może być otrzymywany przez rozkład

termiczny wodorotlenku chromu(III),
CrO2
a reakcji z wodorotlenkiem sodu tworzy
związek koordynacyjny.

Ciało stałe o czerwonobrunatnej

Cr2 O3 barwie, reaguje z zasadami a nie reaguje
z kwasami.

Czarne ciało stałe o dobrych

CrO3
właściwościach ferromegnetycznych.

Ćwiczenie 2 輸

Związki chemiczne chromu, w zależności od jego stopnia utlenienia i środowiska, mają różne
barwy. Uzupełnij poniższą tabelę.

CrSO4 , Cr2 (SO4 )3 , K2CrO4, K2Cr2O7

Wzór związku Stopień utlenienia chromu Barwa wodnego roztworu

CrSO4

Cr2 (SO4 )3

K2CrO4

K2Cr2O7
Ćwiczenie 3 醙

Czy przemiana CrO2−

4
w Cr2 O2−
7
jest reakcją redoks? Odpowiedź uzasadnij.

Odpowiedź:

Ćwiczenie 4 醙

W wodnym roztworze dichromianu(VI) sodu o stężeniu 1 mol

3 ustala się równowaga
dm
2− 2−
pomiędzy jonami Cr2 O7 a jonami CrO4 . Opisuje ją równanie:

Cr2 O2−
7 (aq)
+ 2 H2 O(c) ⇄ 2 CrO2−
4(aq)
+ H3 O+ (aq)

Oceń, jak na położenie stanu równowagi, w 20 cm3 opisanego roztworu, wpłynie

wprowadzenie dodatkowych 20 cm3 roztworu Na2 Cr2 O7 .

Dokończ poniższe zdanie tak, aby było prawdziwe, wybierając jedno poprawne
sformułowanie, a następnie napisz uzasadnienie swojego wyboru.

Wprowadzenie dodatkowej porcji Na2 Cr2 O7 (aq) spowoduje przesunięcie stanu równowagi
w stronę tworzenia produktów / spowoduje przesunięcie stanu równowagi w stronę
tworzenia substratów / nie zmieni położenia stanu równowagi.
Ćwiczenie 5 醙

Przeprowadzono reakcję utleniania tlenku chromu( III).

III
W tym celu zmieszano w tyglu tlenek chromu( ) z węglanem potasu i prażono go przy
VI
dostępie powietrza. W efekcie otrzymano chromian( ) potasu.

Uzupełnij równanie reakcji. Współczynniki w równaniach redoks dobierz za pomocą bilansu

elektronowego.

Cr2 O3 + K2 CO3 + O2 →
K2 CrO4 + CO2 ↑

Ćwiczenie 6 醙

Poniżej przedstawiono schemat ilustrujący wybrane przemiany chromu i jego związków.

K2 CrO4 →1 K2 Cr2 O7 →2 CrCl3 ←3 Cr

Określ prawdziwość poniższych zdań.

Zdanie Prawda Fałsz

1
Przemiana, oznaczona numerem , zachodzi po dodaniu
K CrO
zasady potasowej do roztworu 2 4.
 

W czasie przemiany, oznaczonej numerem 2, obserwuje

 
się zmianę zabarwienia roztworu z żółtej na zieloną.
3
Przemianę, oznaczoną numerem , można przeprowadzić,
działając gazowym chlorem na metaliczny chrom  
w podwyższonej temperaturze.
Ćwiczenie 7 難

Nieuważny obserwator doświadczenia zapisał w dzienniku laboratoryjnym następującą

notatkę:

Do probówki, zawierającej żółty roztwór związku chromu(VI), dodano roztwór wodorotlenku

potasu. W efekcie zmienił on barwę na pomarańczową.

Czy możliwe jest, aby notatka była poprawna? Jeżeli nie, popraw ją oraz zapisz w formie
jonowej skróconej odpowiednie równanie reakcji chemicznej.

Odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je

w wyznaczonym polu.

Zaloguj się, aby dodać ilustrację.

Ćwiczenie 8 難

Przeprowadzono doświadczenie.

W tygielku umieszczono 3 g dichromianu(VI) amonu. Następnie do soli włożono rozgrzany

drut. Przebiegła gwałtowna reakcja z wydzieleniem ciepła. Powstający w pierwszej fazie
amoniak, spala się w tlenie. Końcowymi produktami rozkładu są: zielony tlenek chromu(III),
azot oraz woda.

Ułóż odpowiednie równania reakcji. Współczynniki w równaniach redoks dobierz za pomocą

bilansu elektronowego.

Rozwiązanie i odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je
w wyznaczonym polu.

Zaloguj się, aby dodać ilustrację.

Dla nauczyciela

Scenariusz zajęć

Autor: Anna Florek, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Jakie stopnie utlenienia może przyjmować chrom w związkach chemicznych?

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony;
uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

X. Metale, niemetale i ich związki. Uczeń:

4) pisze równania reakcji ilustrujące typowe właściwości chemiczne metali wobec: tlenu
(dla Na Mg Ca Al Zn Fe Cu
, , , , , , Na K Mg Ca
), wody (dla , , , Na
), kwasów nieutleniających (dla
, K, Ca, Mg, Al, Zn, Fe, Mn, Cr), przewiduje i opisuje słownie przebieg reakcji
rozcieńczonych i stężonych roztworów kwasów: azotowego(V) i siarkowego(VI) z Al, Fe,
Cu, Ag.
Zakres rozszerzony

X. Metale, niemetale i ich związki.

5) pisze równania reakcji ilustrujące typowe właściwości chemiczne metali wobec: tlenu
(dla Na Mg Ca Al Zn Fe Cu
, , , , , , Na K Mg Ca
), wody (dla , , , Na
), kwasów nieutleniających (dla
, K, Ca, Mg, Al, Zn, Fe, Mn, Cr), rozcieńczonego i stężonego roztworu kwasu azotowego(V
) oraz stężonego roztworu kwasu siarkowego(VI) (dla Al, Fe, Cu, Ag).

7) przewiduje produkty redukcji jonów manganianowych(VII) w zależności od środowiska,

a także jonów dichromianowych(VI) w środowisku kwasowym; pisze odpowiednie
równania reakcji.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych,
technologii i inżynierii;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
Cele operacyjne:

Uczeń:

opisuje budowę jonów: chromianowego(VI) i dichromianowego(VI);

wyjaśnia, od czego zależy równowaga chromian(VI) – dichromian(VI);
opisuje na przykładach charakter chemiczny związków chromu, w zależności od
stopnia utlenienia chromu;
wyjaśnia, od czego zależy barwa związków chromu.

Strategie nauczania:

asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

pogadanka;
burza mózgów;
analiza materiału źródłowego;
ćwiczenia uczniowskie;
film edukacyjny;
technika zdań podsumowujących.

Formy pracy:

praca indywidualna;
praca w grupach;
praca zbiorowa.

Środki dydaktyczne:

komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do Internetu;

zasoby multimedialne zawarte w e‐materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
rzutnik multimedialny.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Pogadanka. Przypomnienie wiadomości o pierwiastkach bloku d – z wykorzystaniem

układu okresowego.

Konfiguracje elektronowe.
Jakie właściwości mają metale?
Co wyróżnia metale bloku d?
 2. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Burza mózgów wokół stopni utlenienia
chromu w związkach chemicznych.
3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele
lekcji, które uczniowie zapisują w portfolio.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy multimedialnej film edukacyjny, dotyczący stopni

utlenienia w związkach chromu. Uczniowie układają do filmu pytania, a po jego
projekcji zadają sobie nawzajem i udzielają odpowiedzi. Nauczyciel i pozostali
uczniowie weryfikują wypowiedzi uczniów.
2. Uczniowie w samodzielnie pracują nad poleceniami, zawartymi w medium bazowym,
po czym uczniowie w ławkach nawzajem sobie sprawdzają poprawność wykonania
ćwiczeń.
3. Uczniowie redagują własną notatkę z doświadczenia zaprezentowanego w filmie –
obserwacje i wnioski. Chętny uczeń odczytuje zapis na forum klasy, pozostali weryfikują
poprawność merytoryczną wypowiedzi ucznia.
4. Nauczyciel inicjuje dyskusje na temat właściwości utleniająco‐redukujących związków
chromu. Przykłady związków chromu na różnych stopniach utlenienia. Nauczyciel
zadaje uczniom pytanie: Co decyduje o różnej barwie związków chromu?
5. Przekładowe reakcje redoks z udziałem związku chromu – ćwiczenia w bilansowaniu
równań reakcji redoks na tablicy – chętni uczniowie zapisują przykłady.
6. Uczniowie w parach wykonują ćwiczenia 6–7–8 w e‐materiale w zakładce – „Sprawdź
się”. Chętni uczniowie po kolei wykonane zadania prezentują na tablicy. Pozostali
weryfikują poprawność rozwiązań.
7. Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę, wykonując ćwiczenia 1–5
w e‐materiale – „Sprawdź się”.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel w ramach podsumowania zadaje pytania:

Jakie czynniki wpływają na trwałość jonów: chromianowych(VI) i dichromianowych(VI

) w roztworze?
Dlaczego związki chromu mają różne barwy?

2. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które

uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio:

Przypomniałem/łam sobie, że...

Czego się nauczyłam/łem...
Co było dla mnie łatwe ...
Co sprawiało mi trudność...
Praca domowa:

Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia w e‐materiale – „Sprawdź się”.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Film edukacyjny może być wykorzystany podczas przygotowywania się do lekcji przez
uczniów, czy sprawdzianu oraz jako uzupełnienie luk kompetencyjnych dla uczniów
nieobecnych na lekcji.

Materiały pomocnicze:

1. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

Jakie czynniki wpływają na trwałość chromianów(VI) i dichromianów(VI)

w roztworze?
Dlaczego związki chromu mają różne barwy?