Professional Documents
Culture Documents
Wprowadzenie
Przeczytaj
Animacja
Sprawdź się
Dla nauczyciela
Budowa i właściwości amin
Twoje cele
Czym są aminy?
Aminy można uważać za pochodne amoniaku, w którego cząsteczce jeden, dwa lub trzy
atomy wodoru zostały zastąpione resztami węglowodorowymi R (alkilowymi lub/i
arylowymi).
Wzór strukturalny amoniaku oraz wzory ogólne amin pierwszo-, drugo- i trzeciorzędowych.
Źródło: GroMar Sp. z o.o. na podstawie M. Krzeczkowska, J. Loch, A. Mizera, Repetytorium chemia. Liceum – poziom
podstawowy i rozszerzony, Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa – Bielsko-Biała 2010, licencja: CC BY-SA 3.0.
Wyższe aminy alifatyczne są cieczami lub ciałami stałymi. Cząsteczki amin pierwszo-
i drugorzędowych ulegają asocjacji (pomiędzy cząsteczkami tworzą się wiązania wodorowe)
i stąd aminy te mają wyższe temperatury wrzenia niż węglowodory nasycone o identycznej
liczbie atomów węgla w cząsteczce.
Aminy mają charakterystyczny rybi zapach, a niektóre, np. di- i trimetyloaminę, można
znaleźć w zalewie śledziowej. Wodne roztwory amin mają odczyn zasadowy.
aminy
trzeciorzędowe
(CH3 )3 N + H2 O ⇄ (CH3 )3NH+ + OH
− , powstaje zasada
amoniowa.
Ważne!
Efekt indukcyjny
Źródło: GroMar Sp. z o.o. na podstawie M. Krzeczkowska, J. Loch, A. Mizera, Repetytorium chemia. Liceum – poziom
podstawowy i rozszerzony, Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa – Bielsko-Biała 2010, licencja: CC BY-SA 3.0.
Aminy, jako słabe zasady, mogą być wyparte ze swoich soli pod wpływem działania mocnych
zasad, np.:
R (R )R N + RX → R (R )R RN X
1 2 3 1 2 3
+ −
Słownik
amina
związek organiczny, pochodna amoniaku, w którego cząsteczce jeden, dwa lub trzy
atomy wodoru są zastąpione grupami alifatycznymi — aminy alifatyczne, lub
aromatycznymi — aminy aromatyczne
wiązanie wodorowe
związki alifatyczne
zasada
Bibliografia
Encyklopedia PWN
Polecenie 1
Czy wiesz, jak zbudowane są aminy? Dowiesz się tego w poniższej symulacji. Następnie
sprawdź, czy wszystko zostało zapamiętane i rozwiąż zadania.
Ćwiczenie 1
N-metyloanilina
metyloamina
anilina
dietyloamina
etyloamina
Ćwiczenie 2
Aminy są elektronodonorami.
Aminy są elektronoakceptorami.
Ćwiczenie 3
Cząsteczki amin mogą tworzyć więcej wiązań wodorowych z cząsteczkami wody niż
cząsteczki amin i , dlatego rozpuszczalność w wodzie amin jest
większa od rozpuszczalności amin i .
trzeciorzędowych pierwszorzędowych
Ćwiczenie 2 輸
Wyjaśnij, dlaczego:
Odpowiedź:
Ćwiczenie 3 輸
Które z podanych niżej określeń można zastosować przy charakterystyce amin? Zaznacz, które
stwierdzenia są prawdziwe, a które fałszywe.
Ćwiczenie 4 醙
Odpowiedź:
Ćwiczenie 5 醙
Rysunek do ćwiczenia nr 5
Źródło: GroMar Sp. z o.o. na podstawie M. Krzeczkowska, J. Loch, A. Mizera, Repetytorium chemia. Liceum – poziom
podstawowy i rozszerzony, Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa – Bielsko-Biała 2010, licencja: CC BY-SA 3.0.
Odpowiedź:
Ćwiczenie 6 醙
Metyloamina stanowi pochodną amoniaku. Poniżej podano dwa równania obrazujące jego
właściwości. Napisz analogiczne równania dla metyloaminy.
Ćwiczenie 7 難
Ćwiczenie 8 難
Dla nauczyciela
Przedmiot: Chemia
Grupa docelowa:
Podstawa programowa:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych,
technologii i inżynierii.
Cele operacyjne
Uczeń:
Strategie nauczania:
strategia asocjacyjna.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Faza realizacyjna:
Faza podsumowująca:
1. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów,
udzielając im tym samym informacji zwrotnej.
2. Nauczyciel prosi, aby uczniowie na kartkach wypisali wszystkie poruszone w dzisiejszej
lekcji wątki. Następnie, do każdego podtematu mają narysować skalę od zera do
dziesięciu i zaznaczyć, na ile oswoili dany wątek. Skala zerowa oznacza, że uczeń nadal
pewnych kwestii nie rozumie, skala 10 – rozumie wszystko i potrafi daną wiedzę
wykorzystać, natomiast skala 5 będzie oznaczać, że uczeń czuje się jeszcze niepewnie.
Po narysowaniu skal kilku wybranych uczniów dzieli się na forum klasy swoimi
wynikami. Jeżeli wyniki będą poniżej 10, uczniowie zastanawiają się, w jaki sposób
podnieść swój poziom posiadanej wiedzy.
Praca domowa:
Materiały pomocnicze: