Ang Katuturan ng Dula

“Ang mundo ay isang teatro...” ayon kay Shakespeare. Ang dula, maging iisahin o tatluhang
yugto ay isang genre ng panitikang kinagigiliwan ng marami, ito man ay binabasa lamang o
itinatanghal. Ang kaugnayan ng dulang iisahing yugto sa dulang may tatlong yugto ay
maihahalintulad marahil sa kaugnayan ng maikling kwento sa nobela.
Ang mga katuturan ng dula mula noong unang panahon hanggang sa kasalukuyan ay
nananatiling buhay; mula sa dula ng mga Griyego hanggang kina Shakespeare, hanggang kina
Julian Cruz Balmaceda. Ang mga iyon ay higit pa sa kanilang ginamit na banghay, paksa, tauhan;
ang mga iyo’y nagiwan ng gayuma sa isipan at damdamin ng mga bumasa at nanonood.
Sa isang dako, ang tunay na drama ayon kay Sebastian ay nagsimula noong mga unang taon
ng pangungupkop ng mga Amerika. Idinagdag pa ni Tiongson na ang darama ay binubuo ng
tanghalan, iba’t ibang kasuotan, skripto, “Characterisation”, at “internal conflict”. Inilalarawan
sa tunay na Pilipinong dula, ang mga pangarap ng bansa. Dito ipinapakita ang mga katutubong
kultura, paniniwala, at tradisyon. Ikinukwento rin ang paghihirap at pagpupunyagi sa buhay ng
mga katutubong Pilipino. Dito rin mamamalas ang iba’t ibang anyo ng kanilang pamahalaan at
uri ng lipunan. Sa makatuwid, ang tunay na dulang Pilipino ay nagbibigay ng mas malawak na
pang-unawa sa kulturang Pilipino at nagbibigay ng kasagutan sa mga pangangailangan ng mga
Pilipino. Higit sa lahat, ito’y nagsisilbing gabay para sa kabutihan ng mga mamamayang Pilipino.

ABSTRAKSYON:
Kahalagahan at Sangkap ng Dula
Bakit mahalaga ang dula?
Mahalaga ang dula dahil ito ang nagpapakita ng kultura, tradisyon at paniniwala sa isang lugar at
sinasalamin din dito ang pang-araw-araw na pamumuhay ng tao sa isang lugar. Mahalagang pag-aralan
ang dula dahil ito ang panibagong perspektibo sa mga pangyayari sa isang lipunan. Kahit ang isang dula
ay kathang isip lamang ng mga manunulat, ito parin ay sumasalamin sa mga isyung panlipunan na dapat
bigyang pansin.
Sa isang dula, natututo tayong maniwala sa isang panibagongmundo na sakop lamang ng
entablado. Dito, makikita ang pagtatalakay ng tauhan sa mga pangyayari at sa problema buhay.
Inilalarawan ang mga damdamin at pananaw ng mga tao sa partikular na bahaging kasaysayan ng bayan.
Inaangkin nito ang lahat ng katangiang umiiral sa buhay gaya ng tao at mga suliranin
gaya ng panitikan, karamihan ng mga dulang itinatanghal ay hango sa totoong buhay. SANGKAP
NG DULA
1. Ang kakalasan ay ang unti-unting pagtukoy sa kalutasan sa mga suliranin at pagsasayos ng
mga tunggalian.
2. Ang kalutasan ay ang sangkap ng dula na naglulutas, nagwawaksi at nagtatapos ang mga
suliranin at tunggalian sa dula. Sa kabilang banda, maaari ring magpakilala ng panibong mga
suliranin at tunggalian sa panig ng mga manonood.
3. Ang kasukdulan ay tumutukoy sa bahagi ng dula na sumusubok sa katatagan ng tauhan. Sa
bahagi ding ito ibinubuhos ang bugso ng damdamin na nais ipadama ng dula.
4. Ang saglit na kasiglahan ay tumutukoy sa panandaliang paglayo o pagtakas ng mga tauhan
sa suliraning nararanasan.
5. Ang sulyap sa suliranin ay ang pagbabahagi ng suliranin na nais bigyang solusyon sa dula.
6. Ang tagpuan ay tumutukoy sa panahon at pook kung saan naganap ang mga pangyayaring
nakasaad sa dula.
7. Ang tauhan ang mga kumilos at nagbibigay-buhay sa dula. Sa kanila pangkaraniwang umiikot
ang mga pangyayari. Sila ang mga bumubigkas ng dayalogo at nagpapadama ng mensahe ng
dula.
8. Ang tunggalian ay maaaring sa pagitan ng mga tauhan, tauhan laban sa kanyang paligid, at
tauhan laban sa kanyang sarili. Gayundin, maaaring magkaroon ng higit sa isa o patung-
patong na tunggalian ang dula.
Ang Katuturan ng Teatro
Ang teatro o teatro ay isang collaborative na anyo ng pinong sining na gumagamit ng mga live
performer, karaniwang aktor o actress, upang ipakita ang karanasan ng isang tunay o naisip na
kaganapan bago ang isang live na madla sa isang partikular na lugar, madalas na isang yugto. Maaaring
ipaalam ng mga performer ang karanasang ito sa madla sa pamamagitan ng mga kumbinasyon ng kilos,
pananalita, awit, musika, at sayaw. Ang mga elemento ng sining, tulad ng pininturahan na tanawin at
stagecraft tulad ng pag-iilaw ay ginagamit upang mapahusay ang physicality, presence at immediacy ng
karanasan. Ang tiyak na lugar ng pagganap ay pinangalanan din ng salitang "teatro" na nagmula sa
Ancient Greek θέατρον (théatron, "isang lugar para sa pagtingin"), mula mismo sa theatre (theáomai,
"to see", "to watch" upang obserbahan ").
Dumating ang modernong teatro sa Western, mula sa sinaunang Griyego drama, mula sa kung saan
ito humiram ng teknikal na terminolohiya, pag-uuri sa mga genre, at marami sa mga tema nito, stock
character, at mga elemento ng lagay. Ang teatro artist na si Patrice Pavis ay tumutukoy sa theatricality,
theatrical language, stage writing at ang pagiging tapat ng teatro bilang magkasingkahulugan na
expression na iba-iba ang teatro mula sa iba pang mga gumaganap na sining, panitikan at ang mga
sining sa pangkalahatan.
Kasama sa modernong teatro ang mga pagtatanghal ng mga pag-play at musical theater. Ang art
forms ng ballet at opera ay din teatro at gumamit ng maraming mga convention tulad ng kumikilos,
costume at pagtatanghal ng dula. Sila ay maimpluwensiyahan sa pagpapaunlad ng teatro sa musika;
tingnan ang mga artikulo para sa karagdagang impormasyon.
Ang isang genre ng sining na may mga kilos at mga salita bilang pangunahing elemento nito. Mga galaw
lamang, mga salita lamang ang naitatag. Malapad na pagsasalita, maaari itong magsama ng mga
pelikula, pagsasahimpapawid, musika, sayawan, libangan at iba pa. Sa makitidna kahulugan, ginagamit
ito bilang isang theatrical form ng pagganap kabilang ang drama (script), o bilang isang konsepto na
tumutol sa pag-play (drama) bilang isang pampanitikang anyo. Sa pangkalahatan, ang mga aktor, madla,
teatro ay tinutukoy bilang tatlong pangunahing elemento, ngunit kung minsan ay nagdaragdag kami ng
mga pag-play at dramatika ( dramatulugy ) bilang <performance> na gumanap. Ang relasyon sa pagitan
ng mga sangkap na ito ay nagbabago ayon sa mga oras at rehiyon, na maaaring tawagin ang teatro
kasaysayan sa bawat kultura. Pinagmulan ay isang kahima-himala ritwal ng pag-aani o pagtatagumpay
sa pamamagitan ng imitative instinct ng tao, tila na ito ay unti-unti differentiated sa aktor at madla.
Kasama ang pag-unlad ng panitikan, painting, arkitektura, atbp, na humantong kami sa kabuuang sining
ngayon. Sa Kanluran, nagpunta siya sa Griyegong teatro sa ika-5 hanggang ika-4 na siglo bago ang siglo,
dumaan sa medyebal na relihiyosong pagplay , isang pag-play ng Renaissance, at umabot sa modernong
estilo ng dramatiko, estilo
ng pagganap, estilo ng teatro. Sa Japan, na binuo mula sa Noh , Kagayaku , Bugaku , Sarugaku atbp mula
sa kontinente sa ika-7 siglo, kay Noh , Kyogen . Nakumpleto ang orihinal na pag-play sa maagang
modernong teatro ng papet , Kabuki . Mula noong panahon ng Meiji, nakuha namin ang istilong
Western ng estilo ng teatro at naabot na ngayon. Ang pinagmulan ng teatro ay ang theatron ng
sinaunang teatro ng Griyego (theatrical seats), <play] ay dahil sa observation seat ng lawn (shiba) sa
dambana ng templo sa medyebal na sining. Dahil ang "tula" ni Aristotle ay higit na nahahati sa mga
trahedya at komedya , ngunit ito ay inuri ayon sa iba pang mga paksa at estilo. Mga kaugnay na paksa
Panlabas na pag-play Ang European na teatro ng Middle ages halos hindi na umiiral ngunit muling
binuhay. Pagkatapos ay walang pagkakaiba, naglalaro sa mga tungkulin ang babae at mga lalaki. Aktres
ang unang lumitaw na naging popular sa mga Italyanong tropa. Ang paglalaro ng comedya na may
layunin na umarte ang ipinakita.
pang Humanistik na kultura ng renaissance ng sinaunang tradisyon ng theatrical art ang ipinakilala at
pinagsama-sama sa isang mayamang tradisyon ng katutubong pambansang pamana. Ipinapakita ang
kasaysayan sa malubhang pampulitika at panlipunan na salungatan.
Sa pagtaas ng teatro, na uugnay ito sa mga aktibong pagpapakalat ng mga klasisismo. Ang gawain ng
Aktor ay upang lumikha ng isang komplikadong imahe ng bayani. Ang modernong problema sa
panahong ito ay nakuha bilang isang mahirap na unawain at makabuluhang karakter. Iyan ang teatrong
Klasisismo. Kahalagahan ng Teatro
1. Nagtatagayud at nagbibigay buhay sa kultura.
2. Nagbibigay ng kasagutan sa isang malalim na suliraning naglalarawan ng kalikasan ng tao, at
nagtatanghal ng tunggalian ng mga kalooban at damdamin ng mga nagsisiganap.
3. Nagbibigay ng bagong timpla bilang estratehiya sa pagkatuto ng mga mag-aaral.

ABSTRAKSIYON:
 Ang teatro ay nagbabago kasama ng iba’t ibang mga oras at kultura. Ngayon ay mabilang ang
maraming mga subgenre, bukod dito maaari mai-highlight: ang comedy, drama, puppet theater, opera,
Chinese opera, musikal, ballet, trahedya, tragicomedy, pantomime, teatro ng walang katotohanan,
marami pag iba.

Mga Uri ng Teatro/Tanghalan

Ang Arena Stage ay isang uri ng teatro o tanghalan kung saan ang mga manonood ay nakapalibot sa
entablado. Ang mga manonood ay nakaupo ang paikot sa entabladong ginaganapan ng
pagtatanghal. Ito ay kilala rin sa tawag na “Theater in a round”. Dinala ito ni Severino Retes sa
Pilipinas, partikular sa Pamantasang Normal ng Pilipinas. Ang “Glenn Hughes Penthouse Theater”
ang kauna-unahang arena stage na naitayo. Ito ay itinatag sa University of Washington, Seattle,
Texas noong Mayo 16, 1940.
Ang Thrust Stage ay tinatawag din bilang platform stage o open stage. Ito ay isang halimbawa ng
tanghalan kung saan ang mga manunuod ay nakapwesto nang nakapalibot sa tatlong bahagi ng
entablado. Gaya ng arena stage, malapit din sa tao ang mga nagtatanghal kung kaya nagiging
mahirap sundin ang “fourthwall” rule sa pagtatanghal o partikular sa dula. Ang likurang bahagi ng
entablado ay ginagawang “Backstage” kung saan nagaganap lahat ng pagpapalit ng disenyo ng
entablado, pagpapalit ng damit ng mga nagtatanghal, pagdaragdag at pagbabawas ng tinatawag na
“set design”.

Ang End Stage ay tinatawag din bilang platform o open stage. Isang halimbawa ng tanghalan kung saan
ang mga manonood ay nakapwesto nang nakapalibot sa tatlong bagahi ng entablado.

Uri ng Dulang Pantanghalan