Metody oceny

struktury
demograficznej i stanu
zdrowia populacji
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY
DEMOGRAFIA

• Dziedzina nauki zajmująca się

powstawaniem, życiem i przemijaniem
społeczności ludzkiej. Obejmuje m.in.
takie zagadnienia jak: przyrost
naturalny, migracje, struktura społeczna
oraz ich rozmieszczenie przestrzenne i
oddziaływania społeczne i socjologiczne.
• Wśród cech populacji wyróżniamy m.in.
płeć, wiek, stan cywilny oraz
przynależność terytorialną.
• KOHORTA – zbiorowość osób, które przeżyły
ten sam typ zdarzeń w tym samym momencie.
Szczególną kohotrą jest GENERACJA.
• GENERACJA – zbiorowość osób w
porównywalnym wieku, żyjących w tym samym
czasie.
• ANALIZA DEMOGRAFICZNA – typ procesu
poznawczego w demografii. Sposób opisu
zjawisk demograficznych. Jej celem jest
poznanie przebiegu różnych wydarzeń na
określonym tertorium w danym czasie.
1. Analiza poprzeczna
2. Analiza wdłużna
Analiza demograficzna

• Stan – w danym momencie lub okresie, np. roku

• Dynamika – wszechstronna ocena zmian w czasie
• Zasoby – odnoszą się do zbiorowości (mężczyźni żyjący w
Polsce, ilość małżeństw)
• Strumienie – odnoszą się do zdarzeń zachodzących w
zbiorowościach (urodzenia, zgony zawierane małżeństwa)
WSPÓŁCZYNNIKI DEMOGRAFICZNE:
 Zasób do zasobu – stosunek liczby mężczyzn do liczby kobiet
 Strumień do strumienia – stosunek liczby rozwodów do liczby
małżeństw
 Strumień do zasobu – stosunek liczby zgonów do liczby
ludności.
Siatka demograficzna
(Lexisa)

• Służy do jednoczesnego wyznaczania daty

urodzenia, daty zgonu i wieku poszczególnych
osób. Posługując się nią można łatwo utalić liczby
osób żyjących w dowolnym momencie i o
określonym wieku lub roku urodzenia oraz liczby
osób zmarłych w dowolnym okresie w powiązaniu
z ich wiekiem lub rocznikiem urodzenia.
• Siatka demograficzna stanowi także ważne
narzędzie analizy kohortowej polegającej na
śledzeniu zmian zachodzących w wybranej
zbiorowości wyróżniającej się w określonym
momencie lub odcinku czasu jakąś określoną
cechą.
Stan zdrowia ludności Polski na rok 2019
WSPÓŁCZYNNIKI
UMIERALNOŚCI w 2020 ROKU

• Stosunek liczby zgonów w danym

okresie (najczęściej roku) do liczby
ludności według stanu na środek
okresu lub do średniej liczby
ludności z tego okresu – wyrażony w
‰ (tj. na 1000 ludności).
• Współczynnik zgonów w 2020 roku
był najwyższy od 70. lat. Jego
wartość na 100 tys. Ludności
przekroczyła 1240.
 Do 5 głównych przyczyn zgonów w 2020 r. należały:
Jakie były
przyczyny choroby układu krążenia (178 748)

zgonów nowotwory (101 552)

w Polsce objawy, cechy chorobowe i nieprawidłowe wyniki badań klinicznych

i laboratoryjnych niesklasyfikowane gdzie indziej (52 270)

w latach 2010- COVID-19 (41 442)

2020? choroby układu oddechowego (28 699).

W 2020 roku łącznie zmarło 477 335 osób

WSPÓŁCZYNNIK • Surowy wskaźnik zachorowalności/umieralności określa
liczbę zachorowań/zgonów przypadających na 100 000
ZACHOROWALNOŚCI osób w danej populacji i jest obliczany według wzoru:
1980 - 2013

• Bezwzględna liczba przypadków zachorowań lub zgonów z powodu nowotworów

występujących w danej populacji w określonym przedziale czasu (tu w 2010 roku)
zależy zarówno od wielkości tej populacji, jak i jej struktury wieku.
• Odsetek jest ilorazem bezwzględnej liczby zarejestrowanych zdarzeń
(zachorowań lub zgonów) występujących w poszczególnych nowotworowych
jednostkach chorobowych i całkowitej liczby zdarzeń (odpowiednio zachorowań lub
zgonów) przedstawionym w procentach.
• Współczynnik „surowy” zachorowalności (umieralności) określa liczbę
zachorowań (zgonów) na 100000 badanej populacji.
• Cząstkowy współczynnik zachorowalności (umieralności) określa częstość
występowania danego schorzenia w określonej grupie wieku (także wyrażony na
100000 populacji w danej grupie wieku).
• Standaryzowany wg wieku współczynnik zachorowalności
(umieralności) określa, ile zachorowań (zgonów) wystąpiłoby w badanej populacji,
gdyby struktura wieku tej populacji była taka sama jak struktura wieku populacji
przyjętej za standard. Jako populację standardową można wybrać standardową
populację świata lub Europy.
Długość trwania życia

• W Polsce, podobnie jak w innych

krajach, umieralność wśród
mężczyzn jest wyższa względem
kobiet. Skala tego zjawiska jest
natomiast znacznie większa niż w
większości krajów europejskich.
Wyższa umieralność wśród
mężczyzn względem kobiet
występuje w niemal wszystkich
grupach wieku.
STARZEJĄCE SIĘ
SPOŁECZEŃSTWO
• Prawie co piąta osoba (19,4%) w Unii Europejskiej, czyli
blisko 100 mln ludzi, ma 65 lat
i więcej. Przekłada się to na wysoki wskaźnik obciążenia
demograficznego, który w 2017 r.
w krajach Wspólnoty wyniósł aż 29,2%. Na jedną osobę
w wieku 65 lat lub więcej przypadały mniej więcej trzy
osoby w wieku produkcyjnym2.
• Z prognoz demograficznych GUS wynika, że w Polsce w
2050 r. udział osób w wieku produkcyjnym w populacji
wyniesie 57%, w wieku powyżej 65 roku życia – aż 32,7%,
natomiast w wieku przedprodukcyjnym – niecałe 11%3.
• aktywna polityka, której celem jest aktywizacja osób 50+,
aby jak najdłużej pozostawały one aktywne zawodowo
oraz rozwój instrumentów i narzędzi, które umożliwiają
zatrzymywanie tej grupy pracowników na rynku pracy.
 W kwietniu 2002 r. przedstawiciele rządów z całego świata
zebrani w Madrycie na Drugim Światowym Zgromadzeniu na temat
Starzenia się Społeczeństw przyjęli globalny plan działania będący
odpowiedzią na możliwości i wyzwania związane ze starzeniem się
społeczeństwa w XXI w. oraz promowania rozwoju społeczeństwa dla
wszystkich grup wiekowych. Plan, powszechnie znany jako Plan
Madrycki – MIPAA16, to wyczerpująca lista zobowiązań dla państw
członkowskich ONZ na całym świecie, koncentrująca się na trzech
priorytetowych kierunkach:
1. 1) osoby starsze i ich rozwój,
2. 2) poprawa zdrowia i dobrego samopoczucia w starość,
3. 3) zapewnienie sprzyjających i wspierających środowisk.
 Bibliografia
• www.onkologia.org.pl
• www.wikipedia.org
• www.stat.gov.pl
• Google grafika
• Parp.gov.pl