YALITIM

ISI YALITIMI

Isı yalıtımı, farklı sıcaklıktaki iki ortam arasında ısı geçişini azaltmak için
uygulan işlemdir.

2
Isı yalıtımının avantajları;

-Isı kaybı % 30-60 oranında azaltılır.

-Dış duvarlarda ısıl gerilmeler azalır ve böylece sıcaklık sebebi ile oluşan çatlaklar
engellenir.
-Yakıt tasarrufuna bağlı olarak ısıtma tesisatı ilk yatırım ve işletme masraflarında düşüşler
elde edilir.
-Daha az yakıt kullanımı sonucunda hava kirliliği azalır.
-Yoğuşma riski azaltılarak küflenme, korozyon gibi olaylar önlenir.

-Mekanda dengesiz bir ısı

dağılımı (pencereye yakın yerler
soğuk, iç taraflar daha sıcak)
oluşmaz. Böylece daha sağlıklı
ve konforlu bir ortam oluşur.

3
DÜZLEM LEVHADA ISI TRANSFERİ

Q = KA∆T

1 𝐿𝐿𝑖𝑖 1
𝑅𝑅 = + � +
ℎ𝑖𝑖 𝑘𝑘𝑖𝑖 ℎ𝑑𝑑

1
𝐾𝐾 =
𝑅𝑅

1
K=
1 n
Li 1
+∑ +
hi i =1 k i h2

4
Problem: Aşağıda verilen dış duvara sahip bina için 20 yıl ekonomik ömür kabulüyle ekonomik
yalıtım kalınlığını bulunuz. Dış duvar alanı 300 m2 , yıllık çalışma süresi 1500 saat, doğalgazın birim
fiyatı 0.74 TL/m3 tür. Yalıtım malzemesinin m2 fiyatı yalıtım kalınlığına(cm) bağlı olarak belirlidir.

𝐶𝐶𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦ı𝑡𝑡ı𝑚𝑚 (𝑇𝑇𝑇𝑇⁄𝑚𝑚2 ) = 4 + 2𝑥𝑥 𝑥𝑥 − 𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦 𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘(𝑐𝑐𝑐𝑐)

3
Tdış=0oC
𝐻𝐻𝑢𝑢 = 34500 kJ/𝑚𝑚
Tiç=22oC
𝜂𝜂𝑦𝑦 = 0.9

Tuğla duvar:0,81 W/mK

Kullanılacak yalıtım malzemesi (EPS Strafor):0.040 W/mK
İç sıva (kireç çimento harcı): 0.87 W/mK
Dış sıva (çimento harcı):1.4 W/mK
İç ortam ısı taşınım katsayısı : 7.7 W/m2K
Dış ortam ısı taşınım katsayısı : 25 W/m2K

5
Isı kaybı hesabı

1
𝐾𝐾0 =
1 𝐿𝐿1 𝐿𝐿2 𝐿𝐿3 1
+ + + +
ℎ𝑖𝑖 𝑘𝑘1 𝑘𝑘2 𝑘𝑘3 ℎ𝑑𝑑

1 𝐿𝐿1 𝐿𝐿2 𝐿𝐿3 1

Yalıtımsız: 𝑅𝑅0 = + + + + = 0.55 𝑚𝑚2 𝐾𝐾 ⁄𝑊𝑊
ℎ𝑖𝑖 𝑘𝑘1 𝑘𝑘2 𝑘𝑘3 ℎ𝑑𝑑

1 1
𝐾𝐾0 = = = 1.82 𝑊𝑊 ⁄𝑚𝑚2 𝐾𝐾
𝑅𝑅0 0.55
2,4,5,6 cm yalıtım
kalınlıklarında ısı
𝑸𝑸0̇ = 𝑲𝑲0 𝑨𝑨∆𝑻𝑻 = 1.82 300 22 − 0 = 12012 𝑾𝑾
kaybı

𝑸𝑸̇ 𝟐𝟐 = 𝟔𝟔𝟐𝟐𝟐𝟐𝟐𝟐 𝑾𝑾
2 cm yalıtımlı 1 1
𝐾𝐾2 = = = 0.95 𝑊𝑊 ⁄𝑚𝑚2 𝐾𝐾 𝑸𝑸𝟒𝟒 = 𝟒𝟒𝟒𝟒𝟒𝟒𝟒𝟒 𝑾𝑾
𝐿𝐿𝑦𝑦 0.02
𝑅𝑅0 + 0.55 +
𝑘𝑘𝑦𝑦 0.04
𝑸𝑸𝟓𝟓 = 𝟑𝟑𝟑𝟑𝟑𝟑𝟑𝟑 𝑾𝑾
𝑸𝑸̇ 2 = 𝑲𝑲𝟐𝟐𝑨𝑨∆𝑻𝑻 = 0.95 300 22 − 0 = 6270 𝑾𝑾 𝑸𝑸𝟔𝟔 = 𝟑𝟑𝟑𝟑𝟑𝟑𝟑𝟑 𝑾𝑾
6
Yakıt miktarı:

𝑄𝑄̇ 𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘
𝜂𝜂 =
𝐵𝐵𝐻𝐻̇ 𝑢𝑢

𝑄𝑄̇ 0 12 𝑘𝑘𝑘𝑘 𝑠𝑠 ℎ 𝑚𝑚3

Yalıtımsız 𝐵𝐵̇ 𝑑𝑑𝑑𝑑 = = 3600 1500 = 2087
𝜂𝜂𝐻𝐻𝑑𝑑𝑑𝑑 0.9 34500 𝑘𝑘𝑘𝑘 ℎ 𝑦𝑦ı𝑙𝑙 𝑦𝑦ı𝑙𝑙
𝑚𝑚 3

2 cm yalıtımlı 𝑄𝑄̇ 2 6.27 𝑘𝑘𝑘𝑘 𝑠𝑠 ℎ 𝑚𝑚3

𝐵𝐵̇ 𝑑𝑑𝑑𝑑,2 = = 3600 1500 = 1091
𝜂𝜂𝐻𝐻𝑑𝑑𝑑𝑑 0.9 34500 𝑘𝑘𝑘𝑘 ℎ 𝑦𝑦ı𝑙𝑙 𝑦𝑦ı𝑙𝑙
𝑚𝑚 3
Yakıt maliyeti

𝑇𝑇𝑇𝑇 𝑚𝑚3 𝑇𝑇𝑇𝑇

𝑀𝑀𝑑𝑑𝑑𝑑,0 = 0.74 3 2087 = 1544
𝑦𝑦ı𝑙𝑙𝑙𝑙ı𝑘𝑘 𝑚𝑚 𝑦𝑦ı𝑙𝑙 𝑦𝑦ı𝑙𝑙
Yalıtımsız 𝑃𝑃
𝑃𝑃𝑑𝑑𝑑𝑑,0 = 𝑀𝑀𝑑𝑑𝑑𝑑,0 , %𝑖𝑖, 20 = 1544 8.5136 = 13144 𝑇𝑇𝑇𝑇
𝑦𝑦ı𝑙𝑙𝑙𝑙ı𝑘𝑘 𝐴𝐴

𝑇𝑇𝑇𝑇 𝑚𝑚3 𝑇𝑇𝑇𝑇

𝑀𝑀𝑑𝑑𝑑𝑑,2 = 0.74 3 1091 = 807.34
𝑦𝑦ı𝑙𝑙𝑙𝑙ı𝑘𝑘 𝑚𝑚 𝑦𝑦ı𝑙𝑙 𝑦𝑦ı𝑙𝑙
2 cm yalıtımlı
𝑃𝑃
𝑃𝑃𝑑𝑑𝑑𝑑,2 = 𝑀𝑀𝑑𝑑𝑑𝑑,2 , %𝑖𝑖, 20 = 807.34 8.5136 = 6873.36 𝑇𝑇𝑇𝑇
𝑦𝑦ı𝑙𝑙𝑙𝑙ı𝑘𝑘 𝐴𝐴

Yakıt maliyetinden tasarruf:

𝑀𝑀𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡 20 𝑦𝑦ı𝑙𝑙𝑙𝑙ı𝑘𝑘 = 𝑃𝑃𝑑𝑑𝑑𝑑 − 𝑃𝑃𝑑𝑑𝑑𝑑−2

𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦ı𝑡𝑡ı𝑚𝑚𝑚𝑚ı𝑧𝑧 𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦ı𝑡𝑡ı𝑚𝑚𝑚𝑚ı

𝑀𝑀𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡 20,𝑦𝑦ı𝑙𝑙𝑙𝑙ı𝑘𝑘 = 13144 − 6873.36 = 6271 𝑇𝑇𝑇𝑇

Yalıtım maliyeti:

𝐶𝐶𝑏𝑏𝑏𝑏 = 4 + 2𝑥𝑥 𝐶𝐶bm = 4 + 2 2 = 8 𝑇𝑇 𝐿𝐿⁄𝑚𝑚2

𝐶𝐶𝑡𝑡m = 300 8 = 2400 𝑇𝑇𝑇𝑇

Kazanç:

𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾ç = 𝑀𝑀𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡 20 𝑦𝑦ı𝑙𝑙𝑙𝑙ı𝑘𝑘 − 𝐶𝐶𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦ı𝑡𝑡ı𝑚𝑚

𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾𝐾ç = 6271 − 2400 = 3871 TL

Yoğuşma

Yoğuşma, havanın içindeki su buharının, ortam

sıcaklığı ve bağıl nem miktarına bağlı olan çiğ
noktası sıcaklığından daha düşük sıcaklıktaki bir
yüzeyle temas etmesi sonucu gaz halinden sıvı
hale geçmesidir.

Farklı sıcaklık ve bağıl nem oranlarına sahip,

birbirine komşu iki hava ortamında, sıcaklık ve bağıl
nem farklılıklarından dolayı oluşan kısmi basınç farkı
ile yüksek nemlilikteki ortamdan, düşük nemlilikteki
ortama doğru bir nem akışı olur.

Açık gözenekli olan malzemelerin bünyesine -Yoğuşma riski azaltılarak küflenme,

kolayca girebilen havadaki su buharı -korozyon gibi olaylar önlenir.
malzemelerin bünyesinde yoğuşarak ciddi
problemlere yol açmaktadır.

10
PROBLEM: Bir evin duvarlar için toplam ısı transferi katsayısı 1.97 W/m2K dir. Isı taşınım katsayısı içeride 7
W/m2K, dışarda ise 20 W/m2K dir.
Dış sıcaklığın -2 oC ve oda sıcaklığının 20 oC olduğu bir durumda iç ortam bağıl nemi %72.5 değerini almakta ve iç
duvarlarda bir buğulanma olmaktadır. Bu durumu engellemek için iç tarafa ısı iletim katsayısı(k) 0.037 W/mK olan
bir malzeme ile yalıtım yapılacaktır..
İç yüzeyde buğulanma olmaması için yalıtım kalınlığı ne olmalıdır?
1 𝑇𝑇𝑚𝑚 = 20℃
𝐾𝐾 = = 1.97 𝑊𝑊 ⁄𝑚𝑚2 𝐾𝐾 � 𝑇𝑇 = 15℃
1 𝐿𝐿1 1 𝜑𝜑𝑚𝑚 = %72.5 ç
+ +
ℎ𝑖𝑖 𝑘𝑘1 ℎ𝑑𝑑

𝑄𝑄̇ ⁄𝐴𝐴 = 𝐾𝐾∆𝑇𝑇 = 1.97 20 − −2 = 43.34 𝑊𝑊 ⁄𝑚𝑚2

𝑄𝑄̇ ⁄𝐴𝐴 = 𝒉𝒉𝑖𝑖 (𝑻𝑻i − 𝑻𝑻1 ) = 7 𝟐𝟐𝟐𝟐 − 𝑻𝑻1 = 43.34𝑾𝑾/𝒎𝒎𝟐𝟐

𝑻𝑻1 = 13.8 ℃ < 𝑇𝑇ç Yalıtımsız durumda yüzeyde yoğuşma olur.

11
 1
𝐾𝐾 =
1 𝐿𝐿y 𝐿𝐿1 1
+ + +
ℎ𝑖𝑖 𝑘𝑘y 𝑘𝑘1 ℎ𝑑𝑑

𝑇𝑇𝑖𝑖 − 𝑇𝑇0
𝑄𝑄̇ ⁄𝐴𝐴 == = ℎ𝑖𝑖 (𝑇𝑇𝑖𝑖 − 𝑇𝑇ç )
1 𝐿𝐿𝑦𝑦
+
𝐾𝐾 𝑘𝑘𝑦𝑦

𝑄𝑄̇ ⁄𝐴𝐴 = ℎ𝑖𝑖 (𝑇𝑇𝑖𝑖 − 𝑇𝑇ç ) = 7 20 − 15 = 35 𝑊𝑊 ⁄𝑚𝑚2

20 − (−2) 𝐿𝐿𝑦𝑦 = 4.48. 10−3 𝑚𝑚 = 4.48 mm

𝑄𝑄̇ ⁄𝐴𝐴 = = 35
1 𝐿𝐿𝑦𝑦
+
1.97 0.037
BORULARDA ISI YALITIMI

𝑇𝑇1 − 𝑇𝑇2
𝑄𝑄̇ 𝑟𝑟 = 𝑟𝑟𝑦𝑦
1 1 𝑟𝑟2 1 1
+ 𝑙𝑙𝑙𝑙 + 𝑙𝑙𝑙𝑙 +
2𝜋𝜋𝑟𝑟1 𝐿𝐿ℎ1 2𝜋𝜋𝜋𝜋𝑘𝑘1 𝑟𝑟1 2𝜋𝜋𝜋𝜋𝑘𝑘𝑦𝑦 𝑟𝑟2 2𝜋𝜋𝑟𝑟𝑦𝑦 𝐿𝐿ℎ2

13
Boru üzerine yapılan yalıtımın kritik yarıçapı:

Boru üzerinde yapılan ısı yalıtımının kalınlığı attıkça ısı kaybının daima azalacağı düşünülebilir. Ama bu her
zaman doğru olmayabilir. Çünkü yalıtım kalınlığının artması, yalıtımın ısı iletim direncini artırmakla, buna
karşın dış yüzey alanı büyüdüğünden dış yüzey ile akışkan arasındaki ısı taşınım direncini küçültmektedir. Bu
yüzden, yapılan yalıtkanın optimum kalınlığının ya da yarıçapının bilinmesi gerekmektedir.

𝑇𝑇1 − 𝑇𝑇2
𝑄𝑄̇ 𝑟𝑟 = 𝑟𝑟𝑦𝑦
1 1 𝑟𝑟2 1 1
+ 𝑙𝑙𝑙𝑙 + 𝑙𝑙𝑙𝑙 +
2𝜋𝜋𝑟𝑟1 𝐿𝐿ℎ1 2𝜋𝜋𝜋𝜋𝑘𝑘1 𝑟𝑟1 2𝜋𝜋𝜋𝜋𝑘𝑘𝑦𝑦 𝑟𝑟2 2𝜋𝜋𝑟𝑟𝑦𝑦 𝐿𝐿ℎ2

1 1 𝑟𝑟2 1 𝑟𝑟𝑦𝑦 1
𝑅𝑅𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡 = + 𝑙𝑙𝑙𝑙 + 𝑙𝑙𝑙𝑙 +
2𝜋𝜋𝑟𝑟1 𝐿𝐿ℎ1 2𝜋𝜋𝜋𝜋𝑘𝑘1 𝑟𝑟1 2𝜋𝜋𝜋𝜋𝑘𝑘𝑦𝑦 𝑟𝑟2 2𝜋𝜋𝑟𝑟𝑦𝑦 𝐿𝐿ℎ2

14
𝑑𝑑𝑅𝑅𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡 𝑑𝑑 1 1 𝑟𝑟2 1 𝑟𝑟𝑦𝑦 1
= + 𝑙𝑙𝑙𝑙 + 𝑙𝑙𝑙𝑙 +
𝑑𝑑𝑟𝑟𝑦𝑦 𝑑𝑑𝑟𝑟𝑦𝑦 2𝜋𝜋𝑟𝑟1 𝐿𝐿ℎ1 2𝜋𝜋𝜋𝜋𝑘𝑘1 𝑟𝑟1 2𝜋𝜋𝜋𝜋𝑘𝑘𝑦𝑦 𝑟𝑟2 2𝜋𝜋𝑟𝑟𝑦𝑦 𝐿𝐿ℎ2

1 1 1
= − 2 =0
2𝜋𝜋𝜋𝜋𝑟𝑟2 𝑟𝑟𝑦𝑦 𝑘𝑘𝑦𝑦 𝑟𝑟𝑦𝑦 ℎ2

15
Bu ifade ikinci türevde yerine konulduğunda pozitif bir değer elde edildiğinden ry minimum
değerdir.

ky
rkr =
h2

1- Eğer r2 < rcr ise yalıtım miktarı rcr değerine ulaşıncaya kadar ısı kaybı artacaktır.

2- Eğer r2 > rcr ise yalıtım miktarı giderek azalmaktadır.

16
PROBLEM: 0.8 cm çapındaki boru ısı iletim katsayısı 0.075 W/mK olan bir malzeme ile yalıtılacaktır.

Dış yüzey ısı taşınım katsayısı 10 W/m2K, ise kritik yalıtkan kalınlığını bulunuz. Bu değerin ne anlam
ifade ettiğini yazınız.

ky 0.075
rkr = = = 0.0075m = 7.5mm
h2 10

17
PROBLEM: D2/D1=100/90 mm çapında ve 25 m uzunluğunda
bir buhar borusu yalıtılmaktadır. Boru iç yüzey sıcaklığı 200 oC,
dış ortam sıcaklığı 25 oC ve ısı yalıtım malzemesinin ısı iletim
katsayısı 0.05 W/mK, boru malzemesi ısı iletim katsayısı 50
W/mK , dış yüzey ısı taşımım katsayısı 40 W/m2K dir.

20 yıl ekonomik ömür için ekonomik yalıtım kalınlığını bulunuz. Yıllık çalışma süresi 3000
saat, doğalgazın birim fiyatı 0.74 TL/m3 tür. Yalıtım malzemesinin m fiyatı yalıtım kalınlığına(cm)
bağlı olarak aşağıdaki ifade ile verilmektedir.

𝐶𝐶𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦ı𝑡𝑡ı𝑚𝑚 = (35 + 72𝑥𝑥 � 𝑥𝑥 − 𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦 𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘(𝑐𝑐𝑐𝑐)

𝐻𝐻𝑢𝑢 = 34500 kJ/𝑚𝑚3

𝜂𝜂𝑦𝑦 = 0.9
Yalıtımsız boruda ısı transferi:

𝑇𝑇1 − 𝑇𝑇0
𝑄𝑄𝑟𝑟 =
1 1 𝑟𝑟 1
+ 𝑙𝑙𝑙𝑙 2 +
2𝜋𝜋𝑟𝑟1 𝐿𝐿ℎ1 2𝜋𝜋𝜋𝜋𝑘𝑘1 𝑟𝑟1 2𝜋𝜋𝑟𝑟2 𝐿𝐿ℎ2

1 𝑟𝑟2 1
𝑅𝑅 = 𝑙𝑙𝑙𝑙 +
𝑇𝑇1 − 𝑇𝑇0 𝑇𝑇1 − 𝑇𝑇0 2𝜋𝜋𝑘𝑘1 𝑟𝑟1 2𝜋𝜋𝑟𝑟2 ℎ2
𝑄𝑄𝑟𝑟 = =
1 1 𝑟𝑟2 1 𝑅𝑅
+ 𝑙𝑙𝑙𝑙 +
2𝜋𝜋𝑟𝑟1 ℎ1 2𝜋𝜋𝑘𝑘1 𝑟𝑟1 2𝜋𝜋𝑟𝑟2 ℎ2 1 100 1
= 𝑙𝑙𝑙𝑙 + = 0.08 𝑚𝑚 𝐾𝐾 ⁄𝑊𝑊
2𝜋𝜋(50) 90 𝜋𝜋(0.1)(40)

200 − 25
𝑄𝑄𝑟𝑟 = = 2187.5 𝑊𝑊 ⁄𝑚𝑚
0.08

𝑊𝑊
𝑄𝑄𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡 = 𝐿𝐿𝑄𝑄𝑟𝑟 = 25 𝑚𝑚 2187.5 = 54687 𝑊𝑊
𝑚𝑚
1 cm yalıtımlı boruda ısı transferi:

𝑇𝑇1 − 𝑇𝑇0 𝑇𝑇1 − 𝑇𝑇0

𝑄𝑄𝑟𝑟 = 𝑟𝑟𝑦𝑦 =
1 1 𝑟𝑟2 1 1 𝑅𝑅𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦
+ 𝑙𝑙𝑙𝑙 + 𝑙𝑙𝑙𝑙 +
2𝜋𝜋𝑟𝑟1 ℎ1 2𝜋𝜋𝑘𝑘1 𝑟𝑟1 2𝜋𝜋𝑘𝑘𝑦𝑦 𝑟𝑟2 2𝜋𝜋𝑟𝑟𝑦𝑦 ℎ2

1 100 1 120 1
𝑅𝑅𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦ı𝑡𝑡ı𝑚𝑚𝑚𝑚ı = 𝑙𝑙𝑙𝑙 + 𝑙𝑙𝑙𝑙 +
2𝜋𝜋(50) 90 2𝜋𝜋(0.05) 100 𝜋𝜋(0.12)40

𝑅𝑅𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦ı𝑡𝑡ı𝑚𝑚𝑚𝑚ı = 3.35. 10−4 + 0.58 + 0.0663 = 0.647

200 − 25
𝑄𝑄𝑟𝑟 = = 270.5 𝑊𝑊 ⁄𝑚𝑚
0.647

𝑊𝑊
𝑄𝑄𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡 = 𝐿𝐿𝑄𝑄𝑟𝑟 = 25 𝑚𝑚 270.5 = 6762 𝑊𝑊
𝑚𝑚
yakıt miktarı ve maliyeti:

𝑄𝑄̇ 𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘ı𝑝𝑝 54.687 𝑘𝑘𝑘𝑘 𝑠𝑠 ℎ 𝑚𝑚3

𝐵𝐵̇ 𝑑𝑑𝑑𝑑−0 = = 3600 3000 = 19021.5
𝜂𝜂𝐻𝐻𝑑𝑑𝑑𝑑 𝑘𝑘𝑘𝑘 ℎ 𝑦𝑦ı𝑙𝑙 𝑦𝑦ı𝑙𝑙
0.9 34500 3
𝑚𝑚
Yalıtımsız
𝑚𝑚3 𝑇𝑇𝑇𝑇
𝑀𝑀𝑑𝑑𝑑𝑑−0 = 19021 0.74 3 = 14076 𝑇𝑇𝑇𝑇
𝑦𝑦ı𝑙𝑙𝑙𝑙ı𝑘𝑘 𝑦𝑦ı𝑙𝑙 𝑚𝑚

𝑃𝑃
𝑃𝑃𝑑𝑑𝑑𝑑,0 = 𝑀𝑀𝑑𝑑𝑑𝑑,0 , %𝑖𝑖, 20 = 14075 8.5136 = 119829 𝑇𝑇𝑇𝑇
𝑦𝑦ı𝑙𝑙𝑙𝑙ı𝑘𝑘 𝐴𝐴

𝑄𝑄̇ 𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘ı𝑝𝑝 6.762 𝑘𝑘𝑘𝑘 𝑠𝑠 ℎ 𝑚𝑚3

𝐵𝐵̇ 𝑑𝑑𝑑𝑑−1 = = 3600 3000 = 2352
𝜂𝜂𝐻𝐻𝐻𝐻𝑑𝑑𝑑𝑑 0.9 34500 𝑘𝑘𝑘𝑘 ℎ 𝑦𝑦ı𝑙𝑙 𝑦𝑦ı𝑙𝑙
𝑚𝑚3
1 cm yalıtımlı
𝑚𝑚3 𝑇𝑇𝑇𝑇
𝑀𝑀𝑑𝑑𝑑𝑑−1 = 2352 0.74 3 = 1741 𝑇𝑇𝑇𝑇
𝑦𝑦ı𝑙𝑙𝑙𝑙ı𝑘𝑘 𝑦𝑦ı𝑙𝑙 𝑚𝑚

𝑃𝑃
𝑃𝑃𝑑𝑑𝑑𝑑,1 = 𝑀𝑀𝑑𝑑𝑑𝑑,1 , %𝑖𝑖, 20 = 1741 8.5136 = 14822 𝑇𝑇𝑇𝑇
𝑦𝑦ı𝑙𝑙𝑙𝑙ı𝑘𝑘 𝐴𝐴
yakıt maliyetinden yapılan tasarruf:

𝑀𝑀𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡 = 𝑀𝑀𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦ı𝑡𝑡ı𝑚𝑚𝑚𝑚ı𝑧𝑧 − 𝑀𝑀𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦ı𝑡𝑡ı𝑚𝑚𝑚𝑚ı

𝑀𝑀𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡 = 119829 − 14822 = 105007 TL

yalıtım maliyeti:

𝐶𝐶𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦ı𝑡𝑡ı𝑚𝑚 = (35 + 72𝑥𝑥 �

𝐶𝐶−1 = (35 + 72 1 ) = 107 𝑇𝑇 𝐿𝐿⁄𝑚𝑚

𝐶𝐶𝑡𝑡−1 = 25 107 = 2675 𝑇𝑇𝑇𝑇

Kazanç:

𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘ç(NŞD) = 𝑀𝑀𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡𝑡 − 𝐶𝐶𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦𝑦ı𝑡𝑡ı𝑚𝑚 = 105007 − 2675 = 102332 𝑇𝑇𝑇𝑇

ISI YALITIM MALZEMELERİNDE ARANAN ÖZELLİKLER

• Isı iletkenlik katsayısı-k (/mK)

Bir malzemenin ısı iletme kabiliyeti ifade eder. Isı iletkenlik katsayısı ne kadar düşükse, sistemler o derece
yüksek ısı yalıtım direncine sahip olmaktadır. Isı iletim katsayısı 0.065 W/mK dan küçük değere sahip olan
malzemeler yalıtım malzemesi olarak kabul edilmektedir

Sıcaklık yükseldikçe yalıtım malzemelerinin ısı

iletkenlik değerleri yükselmektedir. Cam yünü
için değerler tabloda verilmiştir.
• Sıcaklığa dayanım ve yangın durumu

A1 yanmaz
A2 yanmaz,duman üretme potansiyeline sahip
B1 zor alev alır
B2 normal alev alır
B3 kolay alev alır
• Çeşitli kuvvetlere dayanımı

Isı yalıtım malzemesinin kullanım yerine göre basınca, çekmeye, gerilmeye mukavemeti,
elastikiyeti, kırılganlığı ve sarsıntıya dayanıklılığı verilmelidir.

• Yoğunluk
Yoğunluk arttığında konveksiyon ve radyasyon aracılığı ile olan ısı transferi azalır. Ancak aynı
oranda iletim ile olan ısı transferi artar. İletim ile olan ısı transferi değeri, radyasyon ve
konveksiyon ile olan ısı transferi değerine eşit olduğu andaki yoğunluk doğru yoğunluktur ve en
iyi yalıtım bu noktada sağlanır.

• Ekonomiklik
• Hacimce Su Emme

Malzemelerin bünyesine su girmesi 2 yolla olmaktadır.

o Difüzyon yolu ile

o Direkt suyla temas yolu ile

Difüzyon Yoluyla su emme

Su buharı basıncın yüksek olduğu ortamdan, düşük olduğu ortama doğru ilerleme eğilimindedir.
Her malzeme, ısı geçişinde olduğu gibi, kalınlığına bağlı olarak su buharı geçişine karşı koyar.
Malzemenin gösterdikleri bu direncin aynı dış şartlarda aynı kalınlık ve sıcaklıktaki hareketsiz
hava tabakasının buhar difüzyon direncine olan oranına, su buharı difüzyon direnç katsayısı(μ)
denir .

Isı yalıtım malzemelerinin μ değeri yoğunluğuna bağlı olarak geniş bir aralıkta değişebilmektedir.

26
Su buharının tamamen geçmesi halinde μ =1(örn:cam yünü), hiç geçmemesi halinde (örn:
alüminyum) μ = ∞ ile ifade edilmektedir. μ = 10.000 - 100.000 arasında olan malzemeler de
“Buhar Kesici” olarak adlandırılırlar.
Direk suyla temas yoluyla su emme
Emilen su miktarının cismin hacmine oranı hacim cinsinden su emme olarak ifade edilir.
Isı yalıtım malzemelerinin hacimce su emme oranının fazla olmaması ve su buharı difuzyon katsayısının
olabildiğince yüksek olması gerekmektedir.
Malzemelerin ıslanması, ısı yalıtım malzemesinin ısı iletkenlik katsayısını yükseltmekte, yalıtım özelliğini
azaltmakta ve sonuçta yalıtım performansını olumsuz etkilemektedir.
 Tesisatta önerilen ısı yalıtım malzemeleri:
•Sıcak hatlarda, yüksek sıcaklık
dayanımı nedeniyle 200°C‟ ye
kadar cam yünü, 700°C‟ ye kadar
taş yünü ve daha yüksek
sıcaklıklarda seramik yünü seçime
bağlı olmaksızın kullanılmak
zorundadır.

•Ilık hatlarda ise tüm yalıtım

malzemeleri kullanılabilecek
olmasına karşın genellikle
polietilen, cam yünü ve kauçuk
köpüğü kullanılmaktadır.

•Soğutma ve fan-coil hatlarında

buhar difüzyonuna gösterdiği
yüksek direnç nedeniyle
elastomerik kauçuk köpüğü, (μ=
3000-10000)
29
Borularda Yalıtımın Yoğuşmaya Etkisi:

Isı yalıtımının olmadığı veya doğru bir yalıtımın yapılmadığı soğuk hatlarda karşılaşılan en önemli sorun,
“Yoğuşma”dır.
Yoğuşma boru yüzeyinde (yalıtım malzemesinin iç kesitinde) veya yalıtım malzemesinin dış kesitinde
meydana gelebilir.

Yoğuşmanın yalıtım malzemesinin dış yüzeyinde oluşma nedeni, bu yüzeyin sıcaklığının çiğ noktası
sıcaklığından düşük olmasıdır. Bu da yalıtım malzemesinin kalınlığının doğru seçilmediğini gösterir. Bu
durum sistemin gerekli performans ile çalışmasına engeldir.

Yoğuşma malzemenin iç kesitinde ise bu durum daha tehlikelidir. Sistem performansının yetersizliğinin yanı
sıra metal elemanların korozif etkiden dolayı paslanmasına ve çürümesine neden olur. İç kesitte yoğuşma
oluşmasının sebepleri buhar difüzyon direnci düşük malzemelerin kullanılması ya da uygulamada hava
geçişine imkan sağlayacak hataların yapılmasıdır. Düşük buhar difüzyon direncine sahip malzemeler
içerisinde zamanla su buharı toplanır. Yalıtım malzemesi ıslandığı için ısı iletim katsayısında zamanla ciddi
düşüş olur. Dolayısı ile yalıtım malzemesi görevini yapamamaya başlar.
31
32
33
34