www.namatek.

com
Types of Artificial
Intelligence

‫انواع هوش مصنوعی‬

 ‫فهرست مطالب‬
‫‪ .1‬هوش مصنوعی چیست؟‬ ‫‪www.namatek.com‬‬
‫‪ .2‬تفاوت هوش و قدرت محاسباتی‬
‫‪ .3‬انواع هوش مصنوعی‬
‫‪ .4‬انواع هوش مصنوعی بر اساس قابلیت ها‬
‫‪ .5‬انواع هوش مصنوعی بر اساس ویژگی ها‬
‫‪ .6‬خطرات هوش مصنوعی برای آینده بشر‬
 ‫بررسیها نشان میدهند که انواع هوش مصنوعی در جهان امروز ی‬
‫انقالبی عظیم را به وجود آورده است‪.‬‬
‫زندگی ما به سمتی حرکت میکند که نمیتوان تأثیر این حوزه علمی را در‬
‫آن نادیده گرفت‪.‬‬
‫به همین دلیل تصمیم داریم در ادامه این مطلب به معرفی تمامی انواع‬
‫هوشهای مصنوعی بپردازیم‪.‬‬

‫‪ 1#‬هوش مصنوعی چیست؟‬

‫برای شناخت و درک عمیق از هوش مصنوعی ابتدا باید مقدماتی از هوش‬
‫انسان و کامپیوتر بدانیم تا تفاوتهای اساسی آنها را تشخیص دهیم‪.‬‬
‫برای مثال اگر شخصی از شما بپرسد هوش انسان بیشتر است یا کامپیوتر‬
‫قطعا پاسخ میدهید کامپیوتر‪.‬‬
‫این جواب غلط به دلیل عدم درک درست از مفهوم هوش و ندانستن‬
‫تفاوت هوش و قدرت محاسباتی میباشد‪.‬‬
‫در جواب این فرد باید گفت خب اگر کامپیوتر هوش باالتر ی دارد چرا‬
‫خودش برای خودش تصمیم نمیگیرد و منتظر دستور انسان میماند؟‬
‫چرا هیچوقت کامپیوترها خودشان تصمیم نمیگیرند تا یک نرمافزار را‬
‫نصب کنند یا فایلی را حذف کنند؟‬
‫هوش مصنوعی در برابر هوش طبیعی انسان قرار میگیرد‪.‬‬
‫تمامی انسانها دارای هوش طبیعی میباشند؛ یعنی اگرچه انسانها‬
‫دارای فرهنگ‪ ،‬شعور و سطح فکر متفاوت هستند و ممکن است از دیگران‬
‫مشورت بگیرند؛ اما در نهایت خودشان تصمیم گرفته و اقدام میکنند‪.‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪www.namatek.com‬‬
 ‫اگر وسیله‪ ،‬ابزار‪ ،‬مکانیزم‪ ،‬ربات و یا کامپیوتر ی بتواند بخشی از ویژگیهای‬
‫هوش انسان مانند تفکر‪ ،‬تصمیمگیری و ابتکار را داشته باشد میگوییم‪،‬‬
‫این وسیله دارای هوش مصنوعی میباشد‪.‬‬

‫‪ 2#‬تفاوت هوش و قدرت محاسباتی‬

‫شکی نیست که قدرت محاسباتی کامپیوترها با انسانها قابلمقایسه‬

‫نمیباشد‪.‬‬
‫هیچ انسانی قدرت و سرعت محاسبات کامپیوتر را ندارد؛ اما زمانی که‬
‫صحبت از هوش مصنوعی میشود اصال ربطی به قدرت محاسبات ندارد‪.‬‬
‫هوش به قدرت تفکر‪ ،‬اختیار‪ ،‬تصمیمگیری و ابتکار بستگی دارد‪.‬‬
‫با این تعریف میتوان گفت اصال کامپیوترهای امروز ی هوش ندارند اگرچه‬
‫قدرت محاسباتی فوقالعادهای نسبت به انسان دارند؛ ولی از خودشان‬
‫ابتکار و قدرت تصمیمگیری ندارند‪.‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪www.namatek.com‬‬
 ‫هر تصمیمی هم که بگیرند قبال توسط یک انسان برای آنها برنامهریزی‬
‫شده و در حافظه آنها قرار داده شده است‪.‬‬

‫‪ 3#‬انواع هوش مصنوعی‬

‫هوش مصنوعی )‪ (Artificial Intelligence‬که بهاختصار آن را ‪ Al‬نیز‬
‫مینامند‪ ،‬بر اساس قابلیتها و ویژگیهای خود به چند نوع تقسیم‬
‫میشود‪.‬‬

‫طبقهبندی هوش مصنوعی بر اساس قابلیتها )‪ (capabilities‬عبارت‬

‫است از‪:‬‬
‫• هوش مصنوعی محدود )‪(Narrow AI‬‬
‫• هوش مصنوعی عمومی )‪(General AI‬‬
‫• سوپر هوش مصنوعی )‪(Super AI‬‬
‫تقسیمبندی هوش مصنوعی بر اساس ویژگیها )‪(functionalities‬‬
‫عبارت است از‪:‬‬
‫• ماشین واکنشگرا )‪(Reactive Machine‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪www.namatek.com‬‬
 ‫• ماشینهایی با حافظه محدود )‪(Limited Memory‬‬
‫• نظریه ذهن )‪(Theory of Mind‬‬
‫• خودآگاهی )‪(Self Awareness‬‬

‫‪ 4#‬انواع هوش مصنوعی بر اساس قابلیتها‬

‫همانطور که متوجه شدید میتوانیم انواع هوش مصنوعی را به دو دسته‬
‫کلی تقسیم کنیم که هرکدام نیز زیرشاخههای خاص خود را دارند‪.‬‬
‫در این بخش به معرفی دستهبندی ‪ Al‬بر اساس قابلیتها خواهیم‬
‫پرداخت‪.‬‬

‫‪ 1-4#‬هوش مصنوعی محدود )‪(Narrow AI‬‬

‫هوش مصنوعی محدود که با عنوان هوش مصنوعی ضعیف )‪(Weak AI‬‬
‫نیز شناخته میشود‪ ،‬از انواع هوش مصنوعی بوده که بر روی موضوعی‬
‫خاص تمرکز دارد و نمیتواند فراتر از محدودیتها عمل کند‪.‬‬
‫این نوع از ‪ Al‬یک توانایی شناختی و توسعه آن را هدف خود قرار‬
‫میدهد‪.‬‬
‫کاربرد آن در زندگی روزمره در حال گسترش است‪.‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪www.namatek.com‬‬
 ‫بهطور یکه با پیشرفت متدهای یادگیر ی ماشین )‪(machine learning‬‬
‫و یادگیر ی عمیق )‪ (deep learning‬این نوع هوش مصنوعی نیز توسعه‬
‫مییابد‪.‬‬
‫مثالهایی از ‪ Narrow AI‬عبارتاند از‪:‬‬
‫• دستیار صوتی اپل‪ Apple Siri :‬نمونهای از هوش مصنوعی محدود‬
‫است که با دامنه توابع از پیش تعریف شده کار میکند‪.‬‬
‫• نمونههای دیگر‪ :‬گوگل ترنسلیت )‪ ،(google translate‬سیستمهای‬
‫تشخیص چهره و سیستمهای پیشنهاددهنده مثالهایی دیگر از‬
‫‪ Narrow AI‬هستند‪.‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪www.namatek.com‬‬
 ‫‪ 2-4#‬هوش مصنوعی عمومی)‪(General AI‬‬
‫از دیگر انواع هوش مصنوعی میتوان به هوش مصنوعی عمومی یا قوی‬
‫)‪ (strong AI‬اشاره کرد‪.‬‬
‫‪ General AI‬هر وظیفه فکر ی که انسان به انجام میرساند را درک کرده و‬
‫یاد میگیرد‪.‬‬
‫بهاینترتیب ماشینها را قادر میسازد تا دانش و مهارتهای خود را در‬
‫زمینههای مختلفی استفاده کنند‪.‬‬
‫دانشمندان تاکنون نتوانستهاند به این فناور ی به طور کامل دست یابند؛‬
‫زیرا برای ساخت ماشینهایی که بتوانند در حد نوع بشر توانمند باشند‪،‬‬
‫باید از قابلیتی برای هوشیار ساز ی آنها استفاده کنند‪.‬‬
‫‪ Fujitsu‬سوپر کامپیوتر ی را با نام کامپیوتر ‪ K‬طراحی کرده است که‬
‫میتوان از تولید آن بهعنوان گامی در مسیر پیشرفت هوش مصنوعی‬
‫عمومی یاد کرد‪.‬‬

‫‪6‬‬ ‫‪www.namatek.com‬‬
 ‫‪ 3-4#‬سوپر هوش مصنوعی )‪(Super AI‬‬
‫یکی دیگر از انواع هوش مصنوعی که از هوش انسان نیز پیشی میگیرد و‬
‫میتواند هر کار ی را بهتر از انسانها به انجام رساند‪ ،‬سوپر هوش مصنوعی‬
‫نام دارد‪ .‬البته دانشمندان هنوز موفق به ایجاد ‪ Super AI‬نشدهاند‪.‬‬
‫ویژگیهایی که ماشینها و سیستمهای مبتنی بر این نوع از هوش‬
‫مصنوعی دارند عبارتاند از‪:‬‬
‫• احساسات‬
‫• اعتقادات‬
‫• نیازها‬
‫• خواستهها‬
‫• تفکر‬
‫• توانایی حل معما‬
‫• قدرت تصمیمگیری‬
‫• قدرت قضاوت‬

‫‪7‬‬ ‫‪www.namatek.com‬‬
 ‫‪ 5#‬انواع هوش مصنوعی بر اساس ویژگیها‬
‫در قسمتهای قبل اشاره کردیم که نوع دیگر ی از دستهبندی دررابطهبا‬
‫هوش مصنوعی وجود دارد که بر اساس ویژگیها‪ AI ،‬را به ‪ 4‬نوع مختلف‬
‫تقسیم میکند‪.‬‬

‫‪ 1-5#‬ماشین واکنشگرا )‪(Reactive Machine‬‬

‫ماشینهای واکنشگرا یا انفعالی در حافظه خود اطالعاتی ثبت نمیکنند‪.‬‬
‫به همین علت نمیتوانند رویدادها و تجربیات گذشته را بهعنوان الگویی‬
‫برای اقدامات آینده در نظر گیرند‪.‬‬
‫این ماشینها تنها با دادههای موجود کار خواهند کرد و قادر هستند پس‬
‫از درک اتفاقات‪ ،‬واکنشهایی را بروز دهند‪.‬‬

‫‪8‬‬ ‫‪www.namatek.com‬‬
 ‫‪ Reactive Machine‬ها با قابلیتهای خاصی طراحی میشوند و‬
‫نمیتوانند فراتر از تواناییهای تعریف شده عمل کنند‪.‬‬
‫‪ IBM’s Deep Blue‬که توانست گر ی کاسپاروف )‪(Garry Kasparov‬‬
‫استاد بزرگ شطرنج را شکست دهد‪ ،‬در واقع یک ماشین واکنشگرا است‬
‫که مهرههای صفحه شطرنج را مشاهده کرده و نسبت به آنها پاسخ‬
‫میدهد‪.‬‬
‫‪ Deep Blue‬نمیتواند با تمرین به پیشرفت دست یابد و یا تجربههای‬
‫گذشته خود را در باز ی به کار گیرد‪.‬‬
‫این ماشین میتواند با درک حرکات فعلی مهرهها‪ ،‬حرکتهای بعدی‬
‫حریف خود را پیشبینی نماید‪.‬‬

‫‪9‬‬ ‫‪www.namatek.com‬‬
 ‫‪ 2-5#‬ماشینهایی با حافظه محدود‬

‫)‪(Limited Memory‬‬
‫یکی از انواع هوش مصنوعی ماشینهایی با حافظه محدود هستند‪.‬‬
‫این ماشینها آموزش میبینند تا از دادههای قبلی برای تصمیمگیر یهای‬
‫آینده استفاده کنند‪.‬‬
‫البته آنها نمیتوانند از اطالعاتی که در گذشته کسب کردهاند به طور‬
‫دائمی بهره ببرند‪ ،‬بلکه تنها برای مدت زمانی محدود قادر به استفاده از‬
‫این نوع دادهها هستند‪.‬‬
‫این سیستمها را در اتومبیلهای خودران به کار میبرند‪.‬‬

‫‪10‬‬ ‫‪www.namatek.com‬‬
 ‫‪ 3-5#‬نظر یه ذهن )‪(Theory of Mind‬‬
‫نظریه ذهن که از انواع هوش مصنوعی است‪ ،‬به سطح پیشرفتهای از‬
‫فناور یها اشاره دارد که دانشمندان تا به امروز نتوانستهاند به طور کامل به‬
‫آن دستیابی پیدا کنند‪.‬‬
‫بااینحال پیشرفتهای مهمی در این زمینه ایجاد شده است‪.‬‬
‫ماشینهایی که از نظریه ذهن پیروی میکنند‪ ،‬قادر به درک و ابراز‬
‫احساسات هستند‪.‬‬
‫یکی از رباتهایی که تقریبا از چنین قابلیتی برخوردار است‪ Kismet ،‬نام‬
‫دارد که در اواخر دهه ‪ 0‬ساخته شد‪.‬‬
‫این ربات میتواند احساسات انسانها را تقلید کرده و آنها را تشخیص‬
‫دهد؛ اما قادر به دنبالکردن نگاهها و یا ابراز احساسات و انتقال حس خود‬
‫به انسان نیست‪.‬‬
‫رباتی دیگر نیز با نام سوفیا )‪ (Sophia‬ساخته شده که حسگرهای درون‬
‫چشم آن به او این امکان را میدهند که ارتباط چشمی را حفظ کند و افراد‬
‫را تشخیص دهد‪ .‬همچنین این ربات قادر است چهرهها را نیز دنبال نماید‪.‬‬

‫‪11‬‬ ‫‪www.namatek.com‬‬
 ‫‪ 4-5#‬خودآگاهی )‪(Self Awareness‬‬
‫وجود این نوع از انواع هوش مصنوعی در جهان امروز تنها امر ی فرضی‬
‫است‪.‬‬
‫خودآگاهی در ‪ Al‬به ماشینهایی اشاره دارد که هوشمندتر از ذهن‬
‫انسانها هستند‪.‬‬
‫این ماشینها میتوانند عالوه بر درک احساسات و حاالت انسانی‪،‬‬
‫احساسات کسانی را که با آنها در تعامل هستند برانگیخته و اعتقادات و‬
‫افکار خود را ابراز کنند‪.‬‬

‫‪12‬‬ ‫‪www.namatek.com‬‬
 ‫‪ 6#‬خطرات هوش مصنوعی برای آینده بشر‬
‫یکی از نگرانیهای مهم بشریت از هوش مصنوعی نگرانی تسلط رباتهای‬
‫مجهز به هوش مصنوعی به انسانها میباشد‪.‬‬
‫این نگرانی بهقدر ی موردتوجه بوده که فیلمهای تخیلی بسیار ی در زمینه‬
‫تسلط رباتها بر انسان ساخته شده است‪.‬‬
‫تا به امروز تسلط رباتها بر انسان خطر ی ایجاد نکرده؛ چون رباتها فعال‬
‫توانایی برنامهریزی برای خود را ندارند؛ یعنی انسان برنامهای برایشان‬
‫ایجاد میکند و ربات صرفا بر اساس آن برنامه‪ ،‬تصمیم گرفته و عمل‬
‫میکنند پس رباتها فعال به دستور انسان وابسته هستند‪.‬‬
‫آن روز ی که یک رباتی ساخته شود که توانایی ایجاد‪ ،‬نوشتن و بارگذار ی‬
‫برنامههای از پیش تعین نشده را برای خود داشته باشد حقیقتا باید از‬
‫آن ربات ترسید‪.‬‬

‫سخن آخر‬
‫امروزه با وجود درک اهمیت انواع هوش مصنوعی‪ ،‬هنوز هم با ساخت‬
‫ماشینهایی که بتوانند بهتنهایی آموزش ببینند و از تجربیات گذشته در‬
‫تصمیمگیر یها استفاده کنند فاصله داریم؛ اما تالشها برای ایجاد چنین‬
‫سیستمهایی ادامه دارد و همواره امیدواریم تا به این سطح پیشرفته از‬
‫فناور ی دست یابیم‪.‬‬

‫‪13‬‬ ‫‪www.namatek.com‬‬