KIMIKA EZORGANIKOA I

KIMIKAKO GRADUA 2. maila

2. GAIA. NUKLEO ATOMIKOA. Ariketka_emaitzak

9. Idatz itzazue hurrengo erreakzioak:
87
Rb ® 87
Sr + b- 30
P® 30
Si + b+
252
Cf + 4n ® 140Xe + 108Ru + 8n 27
Al + a. ® n + 30P
15
N + 1H ® a + 12
C 235
U + n. ® 3n. + 95Y + 138I
190
Pt ® a + 186
Os

10.127
53 I atomoaren masa 126.9004 m.a.u. da. Nukleoaren lotura-energia kalkula ezazu.
DE = 1.78 1014 J / mol

11. Rafael (1483-1520) margolari italiarrari egokitu zaion kuadro batean aurkitu den 14C-aren edukiera landare
bizietan dagoenaren %96-a da. Datu hauekin, kuadroa faltsua edo egiazkoa den froga dezakezu? (t1/2 =
5730 urte).
t = 337 urte, beraz faltsua da.

12. 1988. urtean, Turinen, Jesukristorena izan zitekeen hilohiala aurkitu zen. Linoz eginda dago eta gizon
baten aurpegia eta gorputza markatuta dago. Benetazko errelikia zen jakiteko 14C-aren froga egin zitzaion
eta hauxe aurkitu zen: 14C-aren edukiera ohialan, naturan dagoenaren %85 da.

t = 1344 urte, hau da 644. urtean K.o.

13. Ondoko isotopoak erradioaktiboak diren aztertu ezazu, eta horrela bada, eraldaketa-erreakzioa idatzi.
72 Zn ® 73Ge 49 Cr ® 49V 134 Ba ® egonkorra
30 24 56
158 Tb ® 158Gd 210 Rn ® 202Pb 13 N ® egonkorra
65 86 7
199 Pt ® 199Hg 93 Kr ® 93Nb
78 36

14. Ondoko erreakzioak bete itzazu:

(a) 210
84 Po ®
206
Pb + a

(b) 234
91 Pa ®
234
U + b- +

(c) 231
53 I ® 231 Xe +
54 b- +

(d) 230
90 Th ®
226 Ra + a
88
_
(e) 239
Np ® 239
94 Pu + b- + u

(f) 240
U ® 236
92 U + a

15. Egipton aurkitutako momia bat datatu, 14C/12C= 4.5 x 10-13 proportzioa aurkitu bada (t1/2(14C) = 5730
urte).

t = 6604 urte pasatu dira

 KIMIKA EZORGANIKOA I
KIMIKAKO GRADUA 2. maila

16. Meteorito baten analisietan 206 Pb / 238 U = 7/1 erlazioa aurkitu da. Noiz sortu zen meteorito hori?. (t1/2 =
4.5 x 109 urte).

Orain dela t = 13500 miloi urte

17. 60 Co isotopo erradioaktiboa (n, 1 H) edo (n, g) erreakzioen bidez era daiteke. Idatz itzazue bi erreakzioak.
60 Co-aren erdibizitza 5.2 urtekoa izanik, 10.5 urte pasa ondoren hasierako masaren zein % desintegratu
da?

60 Ni + n ® 60 Co + 1 H

59 Co+ n ® 60 Co +

No/N = 25.7%

18. Deuterioaren masa isotopikoa (21H) 2.0142 mau da eta helioarena (42He) 4.0026 mau. Kalkula ezazue
askatzen den energia (J-tan) 2 mol deuteriok fusio-erreakzioa jasatzean, 1 mol helio emateko.

DE = 2.3 1012 J / mol