AMERİKAN KOMÜNİST PARTİSİ

KURULUŞ ÖNCESİ
1. CPUSA (Birleşik Devletler Komünist Partisi). Öncülü II. Enternasyonal hattındaki
reformist, sosyal demokrat Amerikan Sosyalist Partisi’nden geliyor. Oranın sağ kanadı
Ekim devrimi sırasında Marksizm ile Leninizmi karşı karşıya koyarak anti-komünizme
yöneliyor ve böylece III. Enternasyonal çizgisinde bir sol hizip doğuyor. Sorunları,
sıkıntıları var ama bunlar Bolşevik olduklarını söylüyorlar.
2. 1917-1922 arası Amerika’da büyük grevlerin, sivil itaatsizlik eylemlerinin,
ayaklanmaların olduğu yıllar. ABD Dünya savaşına giriyor. Parti savaş karşıtı,
burjuvazi karşıtı bildiriler yayınlıyor. Milyonlar sokaklarda. Göç de alıyor ülke,
Avrupa’dan kaçan anarşist ve sosyalistler işçi sınıfına katılıyorlar. Bu yoğun göç daha
sonra parti için de halletmesi gereken sorun oluyor.
3. Savaş sonrası ekonomizm ve reformizm dönemidir ama sol kanat da güçlenir. Buna
karşın parti zayıflar, üye kaybeder. 110 binden 40 bine kadar inen bir tenkisat yapılır
sol kanadı bastırmak için.
4. SP bu dönemde III. Enternasyonal’e şartlar sunarak başvuru yapıyor. Enternasyonal
burası kulüp değil diyor. Başkan Hillquit’in adını Kautsky’yle bir anıyor. Komünist
Partinin kurulması gerektiğini söylüyor. Asker-işçi sovyetleri kurulması gerektiğini
söylüyor. Bunların yardımlaşma ve kültür derneği değil, politik organizasyonlar
olduğunu hatırlatıyor. Sarı sendikacılığa karşı anarko-sendikalistlerle işbirliği öneriyor.
Proletaryayı çeşitli gruplara bölme tehlikesine dikkat çekiyor. Beyaz Muhafız oluşumu
olursa diye dikkat öneriyor. İmza Buharin’in.
İKİ KOMÜNİST PARTİ GİRİŞİMİ, KOMİNTERNİN TUTUMU
5. Sol kanattan John Reed ve ekibi, önce Sosyalist Parti’yi ele geçirme planı yapıyor
ancak polis zoruyla atılıyorlar kongreden. Zaten görüş ayrılıkları olduğu için partiden
ayrılan solcuların bir kısmı zaten ayrılmıştı. Böylece hepsi ayrılıyor. Aşırı solcu
anarşizan göçmen unsurlar Amerika Komünist Partisi’ni (Ruthenberg, Fraina, Ballam),
merkezci yerel unsurlar Komünist İşçi Partisi’ni (John Reed) kuruyorlar. Bu bir ikilik
yaratıyor en başından Amerikan solunda. Göçmen partisi kendini Bolşevik, diğerlerini
reformist görüyor. Fakat parti yapısı olarak kaotikler. Federasyonlar şeklinde partiye
katılanlar çoğunlukta ve başlarına buyruktular. Bunlar, Parti disiplinine uymuyorlar.
Zinovyev’e göre “Bunlar devlet içinde devlet” olmuşlar. Partinin sadece %4’i yerli,
gerisi Slav Federasyonlarındandı. Yerliler ise yerele daha fazla ayak basıyorlar ve işçi
sınıfını örgütlemede avantajlılar ancak ideolojik eğitimleri eksik. İki grupta da fazla
zenci yok. Lenin John Reed’i uyarıyor bu konuda hatta.
6. İki parti de III. Enternasyonale başvuruyor. Bu sırada devlet baskısını arttırıyor
Palmer Baskınları başladığı için. Senatör Palmer anarşistlerin ve komünistlerin birkaç
politikacıya mektup bombaları gönderildiğini bahane ederek şiddete girişti.
Komünistlerin evleri basıldı, hapse atıldılar, partilerin binaları basıldı, büyük miktarda
sınır dışı etmeler oldu, sokaklarda linç girişimler sergilendi. Kızıl bayrak yasaklandı. Bu
hareketler ABD’deki Rus devrimcilerin çoğunu zor durumda bıraktı ve etkilerini azalttı.
 7. İki parti de yer altına çekiliyor. AKP’nin aidat ödeyen üye sayısı 27 binden 1714’e
düşüyor. IWW’nin 7 binden 3 bine. KİP ile birlikte toplam 40-60 bin olan üye sayısı 10
binlere iniyor. İllegale çekiliş sürünce bu da yarısına iniyor.
8. 1920 Başkanlık seçimindeki komünist işçi lideri Eugune Debs gene de %9 oy alıyor.
(Koministler Sosyalistler aday gösterdi diye desteklemiyorlar. Lenin eleştiriyor bunu)
9. 1921’de devrimci hareketler geri çekildi. Macarsitan ve Alman devrimleri bastırıldı,
Komintern Birleşik Cephe anlayışına geçti. SSCB’de NEP başladı. Lenin sol komünizm
kitabı ABD’li komünistler üzerinde bir etki yarattı.
10. Komintern birleşme önerdi. KİP çizgisine daha yakın bildirge verdi. Parti içindeki
federasyonların merkezileştirilmesi “devlet içinde devlet olmaması”, kitlelerden tecrit
olunmaması, partinin kitlelerin okulu olarak içine kitleleri katarak öğretmesi, ilk ve son
sözün Ruslara, Finlere vesaire değil Amerikan işçilerine ait olması tavsiye edildi.
Komintern ayrışmayı ideolojik değil tali ve polemiksel buldu ve birleşmeyi zorladı.
11. KİP birleşmek istiyordu, AKP ise fesholup AKP’ye katılmalarını. Komintern sektreteri
Zinovyev, AKP’nin daha devrimci, teorik olarak daha gelişkin ama yabancı unsurlardan
oluştuğunu, KİP’in Amerikan kitlelere daha yakınsa da entelektüel ve teorik yardıma
gerek duyar. Dolayısıyla iki kesim birbirini tamamlar diyordu.
12. Parti birleşme konseyleri kurarken John Reed tifüsten hayatını kaybetti ve
Moskova’da Kremlin’e gömüldü. AKP lideri Rutherfeld parti içi tayzikle karşı karşıya
kaldı. Birleşme olmayınca partinin yerli üyelerinin kapsayan yüzde 30’yla birlikte
Amerikan Komünist Partisi’nin kendileri olduğunu ilan ettiler. Üç parti ortaya çıktı.
Eski AKP, yeni AKP ve KİP.
BİRLEŞİK KOMÜNİST PARTİ KURULUYOR VE DAĞILIYOR
13. Mart 1920’de iki parti birleşti. Bir müddet sonra Komintern tehdidiyle AKP de bunlara
katıldı. Böylece tek parti ortaya çıktı. Amerikan Komünist Partisi adını aldı.
14. 1921’de legal partinin kurulması çabalarında göçmenler olumsuz, yerliler ve
Komintern olumlu tutum aldı. MYK’da legalciler çoğunluktaydı ve esas bir devrimci
yeraltı partisinin olması gerektiğini de kabul ediyorlar ve destekliyorlardı. Ancak
federasyonlar yok olacaktı pratikte. O yüzden de hizipleşme çıkıyordu.
KOMÜNİST PARTİ LİKİDE OLUYOR, İŞÇİ PARTİSİ KURULUYOR
15. Bir sene içerisinde AKP içinde gene ayrılıklar çıktı. Mesele legalizm-illegalizm değildi
bu sefer. İki partili yapının ikilik yaratması meselesiydi. 1923 yılındaki Komintern
görüşmesinde devrim koşullarının olgunlaşmaması ve mücadelenin geriliği sebebiyle
AKP’nin likide olması, Amerikan İşçi Partisi’nin tek ve legal örgüt olarak ilerlemesi,
illegal yapının ekstrem koşullarda devreye girmesi belirlendi. Bu kararda Cannon’un
Troçki’yi ikna etmesi rol oynamıştı ki o ana kadar kazanacak gibi görünmüyordu
fraksiyonu aslında. Sendikacı William Zebulon Foster’ın öncü bir sendikacı olarak
başarılı görevlere eşlik etmesi de partiyi sendikal bir hatta itti.
16. Bu tarihten sonra Cumhuriyetçilerin ve Demokratların hegomonyasını kırmak için
üçüncü bir popüler partinin kurulması fikri ortaya çıktı. Bu Komintern’in Birleşik
Cephe politikasına da uyuyordu. Bazı yerel parti (İllniois İşçi-Çiftçi Partisi) ve
 federasyonlarla (Chicago İşçi Federasyonu) temasa geçilerek Federal yapıdaki popüler
parti, İşçi-Çiftçi Partisi kuruldu.
İŞÇİ ÇİFTÇİ PARTİSİNİN KURULUŞU
17. İşçi-Çiftçi Partisi’nin teorisyeni Bela Kun Sovyet devletinde Savaş Bakanlığı yapan,
sonra Kamu Eğitim Bakanlığı, Dış İşleri Bakan Yardımcılığı gibi görevler alan Kızıl
Napolyon lakaplı John Pepper yani Jozsef Pogany’ydi. Edebiyat doktorası olan bir
entelektüeldi. Komintern’de görev aldı. Alman devrimi sırasında oradaydı. Zinovyev ve
Buharin’le dosttu. ABD’de kaldıktan sonra partide aktif görevler aldı. Hemen İngilizce
öğrendi, politika tartışmaya başladı. Parti MYK’sına girdi, sonra fiili lider oldu. Ancak
itici, sert ve küstah da bulunuyordu. Pepper’ın teorisi üçüncü parti hareketinde
yığınsal bir devrim çıkacağı sonra da İşçi Partisi’nin bu partiyi ele geçirip “kitlesel sınıf
partisi” yapması üzerine kuruluydu. Sınıf temelinde örgütlenme düşü vardı.
18. Bu süreç sonucunda 15 bin üyesi olan İşçi Partisi, 600 bin işçi çiftçiyi temsil
ediyordu. Partinin başına Foster’ın damadı, Pepper’cı Joseph Manley geçti. Bu 600
bin işçinin gelişinde büyük rol oynayan üçüncü parti fikrinin babası Radikal sendikacı
John Fitzpatrick ise İşçi Parti’nin hegemon konumunu görünce hareketten ayrıldı. Bu
olunca onay oyu vermelerine rağmen partiye sadece 150 bin kişi katıldı.
19. Bu sırada Troçki muhalefete geçmişti SSCB’de. Sol muhalefetti. Stalin-Buharin
ittifakıysa sol sekterliği tehlike olarak belirliyordu. Lenin sol komünizm konusunda
bilerek sağcı bir tavır aldığını söylüyordu hatta. Troçki, Pepper’ı köylülüğe verdiği
önemden dolayı sağcılıkla suçladı. Partiden Lore Troçkistti. Foster ekibiyle işbirliği
yapıyordu ve sendikalistlik yapıyorlardı. Komintern bu ekibe şüpheliydi.
20. Foster-Cannon şöyle partiyi öne çıkarmama yanlısıydı. Örgütlenme kısıtlıydı partide
bu yüzden de böyle olmamalıydı. Sol kanattan büyüktür işçi meselesi diyorlardı. Çifte
sendikacılıktır diyorlardı. İşçi-çiftçi partisi hizipli değil esas parti olarak örgütlensin
diyorlar. Emek partisi yerel bazda örgütlü olmalı, liberal burjuvaların ideolojilerine
karşı alelade bir partiye dönüşmemeli, komünist idealler parti içinde yayılmalıydı.
FEÇİP bir yük olarak görülüyordu çünkü hedefine ulaşamamıştı. Parti İşçi Partisinin
gölgesi olarak görülüyordu. Bütün çabayı komünistler gerçekleştiriyor ama takdir
göremiyorlar diyorlar. FEÇİP resmi emek partisi için çalışmalıydı. Reformistlere karşı ve
gericiliğe karşı kitle hareketini içeriden devrimcileştirmeliydi. Yerel emek partileri
kurulmalıydı. Sistemli olarak ulusal kitle hareketindeki sol üzerinde kontrol ve liderlik
sağlanacak, İşçi Partisi’nin lideriğine devredilecekti.
21. Ruthenberg-Pepper kliği komünistlerin üçüncü parti hareketini ele geçirdiği için
başarılı olduğu, böylece komünistlerin işçi hareketinin merkezine geldiğiydi. Bu
gerçekleşmedi. Tecrit arttı. Ruthenberg’e göre muhalefet reformist parti geleneğini
sürdürüyor, mücadeleden kaçıyor, parti çalışmasını propaganda ve eğitime indirgiyor,
bunun dışındaki çabalara imkansız diyorlardı. Lore grubu sol pasifist, Foster-Cannon
grubu için sendikalist “sağ oportünist” diyorlardı.
22. Pepper Zirai kriz tanımlaması yaptı. Mao’dan önceki Mao dendi daha sonra. Macar
devreiminden etkilenmişti çünkü Macaristan köylüydü. Her proleter zaten komünistti
o yüzden bir köylü partisi gerek demişti hatta. Çiftçi ayaklanmasının başında bir parti
 hayal ediyordu, oysa çiftçi mülkiyetçiydi. Çiftçilere karşı olmak Menşeviklikti. (Ki
teoride bu doğruydu ama zamanın gelmesi gerekirken Pepper zamansız ötüyordu).
23. 1922-24 arası hizip mücadeleleriyle geçti. Kitselleşmenin doğru yorumlanması, sağa
kayılmaması, buna karşın da sekterliğe düşülerek sola kayılmaması mücadelesi oldu.
Komintern’deki mücadele de etkili oldu tabii. Zinovyev-Stalin bloğu mücadeleyi
kazanıyordu, Troçki kaybediyordu. Bolşevikleşme (merkezileşme, parti disiplinine
ıuyma, kitleselleşme ve sekterlikten kaçış) planı önerildi. Federasyonların yarı-özerkliği
hep sorun oldu. Bolşevikleşme örgütsel ve ideolojik olarak partiyi toparladı.
Federasyonların mali geliri direkt partiye aktı. Fabrika ve sokak hücreleri kuruldu.
24. Paralel sendikacılığa karşıydılar. Sendikaların ve partilerin çalışmaları çok zor koşullar
altında yürütülüyor, patronlar, güvenlik güçleri ve faşist gruplar komünist kadrolara
hep saldırıyordu. Sendikalaşma çabaları engellenmeye çalışılıyor, bir yerde işten atılan
işçinin başka hiçbir şeyde işe alınmaması için bir kart sistemi oluşturuluyordu.
25. 21 Ocak 1926’daki İplik fabrikası Passaic grevi önemli bir dönüm noktası oldu. Bu
komünist partinin direksiyonda olduğu ilk grevdi. Başında partili Albert Weisbord
vardı. İşçiler ajitasyon yaptığı gerekçesiyle işten atılan bir arkadaşları için direnmeye
başladılar. Fabrika ile görüşen 45 işçi de bunun üzerine atıldı. Sendika aracılığıyla ve
kısa sürede 16 bin kişi greve katılır oldu. İş gücünün yarısını oluşturan kadınlar da
grevde önplana çıktı. Grev kırıcılar, sokak çeteleri, polis şiddeti beraberinde geldi.
Ancak grev çok organize ve destekliydi. Ülke çapında yardım görmeye başladı. Ancak
Weisbord paralel bir sendika gibi çalışıyordu.
26. 1925-26’da 150 bin kişilik madenciler grevi yapıldı. Bu grevde partinin rolü düşüktü.
27. Troçki Birleşik Cephe fikrine ve köylülükle ittifaka karşı çıkmıştı. Bu ABD için de
geçerliydi. 1924 kararında sol bir telkin yaptı Komintern, ancak 1925’te Stalin’le
ittifaktaki Buharin yükselince, tam tersine dönü telkin. Troçki-Zinovyev-Kamenev bir
blok oldular
28. 1926 yılı Stalin’in tek ülkede sosyalizm tezinin yaygınlaşmasına sebep oldu.
Avrupa’da savaş tamtamları çalınıyor, devrim geriye çekiliyordu. Stalin, Sovyetler
ezilirse ezilen halklar ve diğer ulusların işçi sınıfları da ezilir diyordu. SSCB’nin çıkarları
ile diğer ülkelerin işçi sınıflarının çıkarları birarada iç içeydi. SSCB herhangi milli bir
ülke veya Rus ulusunun ülkesi değil, işçi sınıfının ana vatanıydı çünkü. Komintern’se
devrimin genelkurmayıydı. Her ülkeden komünistler onun doğal parçası ve
katılımcısıydılar. Ancak Komintern zaman zaman dogmacılığa ve şablonculuğa
düşmelerine sebep oluyordu. SSCB’nin iç mücadelesinde taraf olmak zorunda
kalıyorlardı. Bu ABD partisinde hat safhadaydı.
29. 1927’de Ruthenberg ölüp yerine Lovestone geçti. Sendikacılar yenildi. Lovestone
Buharin’in arkadaşıydı. Yerellik artık daha önemliydi. Parti Amerikanlaşmaya
çalışıyordu. Bu neticede sağ savrulmaya yol açtı. Lovestone daha sonra sağa savrulup
CIA ajanı oldu.
30. Sol sapmalar hemen görünürler, sağ sapmalarsa geçici bir ricat ve zaman kazanma
olarak görülebilir. Birincisi şok zararlar, ikincisi uyuşturucu zararlar verebilir. Biri kalp
krizi, öbürü kanser gibidir.
31. Fraina: Lenin’in önem verdiği biriydi. İtalya doğumluydu. Sosyalist Parti içinde
ideologdu. James Cannon’a göre Amerikan Troçkizmi’nin kurucusu olacaktı sonraları.
 Tarihçi Draper ise onun kadar katkıda bulunan yok diyordu. Gitlow ise Amerika’nın
Lenin’i, Bolşevik uzmanı ve komünist fraksiyonun ideolojik önderi diyordu. İyi hatip
etkili bir yazardı. Fakir çocuğuydu, işçi hareketine katıldı. Otodidakt bir aydındı.
Eugene Debs ve Daniel DeLeon’dan etkilenmişti. IWW’nin doğrudan eylemci
sendikalizminden, ekonomizmden, kitle eyleminden etkilenmişti. Sonradan Bolşevik
olanlardandı, gelenekten geliyordu asıl. Bir polis ajanı onu ajanlıkla suçladı. Bu olay
komplo olarak değerlendirildi. Yargılamadan aklandı Fraina.
32. Fraina Komünitern Avrupa Konferansı’na katılacakken Londra’ya hareket etti. Ona
Amerikan ve İŞngiliz istihbaratıyla ilişkili Jacob Nosovitskiy eşlik etti. (Dr. James
Anderson). Pasaport ve biletleri için yardımcı oldu. Lüks restoranlarda yedirdi. O
zaman bilinmiyordu ama İngiltere’den döndüğünde göz altına alınmış ve polisle
işbirliği yapmıştı. (J.E. Hoover tarafından yazılan bir Adalet Bakanlığı raporunda
Fraina’nın İngiliz ajanı olduğu Amerika’ya iletilmişti.) Bu söylentiler sonucunda
Komintern onu suçlayan ajanı iddiasını geri alması için zorladı fakat Fraina’yı da
Amerika’dan Meksiya’ya atadı. Bir film dağıtıcısı rolünde Güney Amerika seyahati için
Berlin’e giden Fraina, burada hastalandı ve Lenin’den izin alarak Rus karısının yanına
döndü. Sonra Kanada, New York ve Meksika’ya geçtiyse de Frankfurt’a göndü ve
Komintern’e istifasını verdi. Komintern tarafından verilen 4200 doları da Meksika’ya
dönüş için kendisinde tuttuğunu belirtti. Artık dolandırıcı, kara listedeki biri, kayıplara
karışmış bir hain, ajanlığından şüphelenilen biriydi. AKP ve Komintern onu ararken
Joseph Charles Scala adayla sahte pasaportla ABD’ye döndü. İki yıl Komintern’e rapor
göndermedi. Fraina, parayı ödeyeceğini söyledi ve bir gazetede işe girdid. Lewis Corey
adıyla makaleler yazdı ve solda dikkat çeken bir aydın oldu. 1929 sonrası üç kitabı iyice
ün kazanmasını sağladı. Kimliği ortaya çıktıysa da AKP nezdinde saygınlığa kavuştu.
1934 gibi Fraina hızla anti-komünizme savruldu. Anti-komünist bir sendikada eğitim
direktörü oldu. Antioch kolejinde ekonomi profesörü yapıldı. Oysa liseye dahi
gitmemişti. Başlangıçta sosyalist yanlısı ancak Komünist Totaliterlik ve Sovyet-Stalinist
Diktatörlük karşıtlığıydı bu. Marx’a geri dönmek de yetmezdi. Leninist restorasyon
totaliter diktatörlüğe varmıştı. Kooperatif bir liberalizme yöneldi. Proletarya değil,
çiftçi ve orta sınıflar sosyalizmi kurardı. Halkarın sosyalizmi olacaktı sosyalizm böylece.
Soğuk Savaş’ta Fraina, liberallerden bile geri düşerek “kapitalizm kötüdür saplantısı”nı
eleştirmiştir. Emperyalizmse sadece faşizm ve komünizmde vardır. Sovyetler Birliği’yse
emperyalisttir. Kore Savaşı’nda Sovyetler’e nükleer atılmasını önermiştir hatta. Hatta
üniversitede komünist öğrencileri fişleyen bir kara liste oluşturulmasını örgütledi.
33. ABD için işlerliği azaldığımda soğuk savaş yıllarında yasal giriş sertifakası alamadı.
Vatandaş değildi zaten. 1951’de sınırdışı edildi. 1953’te Amerika’yı Anlamaya Doğru”
kitabını yazarken beyin kanamasından öldü. Yasal Giriş Sertifikası iki gün sonra
onaylanmıştı ama geçti. Böylece Lenin, Troçki ve Zinovyev’in özel sempatisini kazanan
bir adam anti-komünist bir ajan olarak öldü.
34. Gitlow ise sonradan itirafçı oldu.